ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الكردية - صلاح الدين * - فهرس التراجم
سورة النجم - سورەتی النجم
وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ
سوورەتی (نەجم) (واتە: ئەستێرە) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى نەجم سورەتێكى مەككى یە، تەنها ئایەتى (٣٢) نەبێت كە مەدەنى یە. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى نەجم (٦٢) ئایەتە. ٣- سورەتى نەجم زنجیرەى پەنجاو سێیەمە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى نەجم لە دواى سورەتى ئیخڵاس دابەزیوە. ٥- یەكێكە لەو سورەتانەى كە خواى گەورە بە سوێند خواردن دەستى پێكردوە، كە تێیدا سوێندى بە ئەستێرەكان خواردوە. ٦- لە سورەتى نەجم و لە كۆتا ئایەتیدا سوجدەى تیلاوەى تێدایە. ٧-یەكەم سوورەت كە دابەزى و سەجدەى تیادا بوو سوورەتى نەجم بوو، پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم سوجدەى بردو ئەوانەى لە دوایەوە بوون هەموویان سوجدەیان برد تەنها (ئومەییەى كوڕى خەڵەف) نەبێت كە مشتێك خۆڵى هەڵگرت و وتى بەسمەو بەرزى كردەوەو سوجدەى لەسەر بردو دواتر بە كافرى كوژرا. تەوەرەكانى ئەم سورەتە: سورەتى نەجم یەكێكە لە سورەتە مەككییەكان، كە تەوەرى سەرەكى تێیدا بریتییە لە باسكردنى ناردنى پەیامى ئیسلام لە لایەن خواى گەورەوەو لە رێگەى جبریلەوە سەلامى خواى لێ بێت و دابەزاندنى بەسەر پێغەمبەری خوادا صلى الله علیه وسلم ، جگە لەمەش باسكردنى چەند تەوەرێكى تری پەیوەست بە عەقیدەو بیروباوەڕ وەك باسكردنى بنەماكانى باوەڕو زیندوبوونەوەو گەڕانەوە بۆ لاى خواى گەورە. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ وَالنَّجْمِ إِذَا هَوَى (١) ] خوای گەورە سوێند ئەخوات بە ئەستێرە كاتێك كە نزم ئەبێتەوەو لار ئەبێتەوە بۆ ئاوابوون و دیار نەمان لە كاتى بەرەبەیاندا .
التفاسير العربية:
إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ
التفاسير العربية:
وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ
[ وَهُوَ بِالْأُفُقِ الْأَعْلَى (٧) ] وە لە ئاسۆی هەرە بەرزدا بووە كاتێك كە هاتووە بۆ لای پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم ، وە پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم دوو جار جبریلى لەسەر شێوازی راستەقینەى خۆی بینیوە كە شەش سەد باڵی هەبووە، هەر باڵێكى ئاسۆی ئاسمانی داپۆشیوەو لە باڵی یەوە ئەوەندە دوڕڕو مروارى بەربۆتەوە مەگەر خواى گەورە خۆى بیزانێت (الْأُفُقِ) واتە: ئاسۆ، شوێنی خۆرهەڵاتن، یان شوێنی ڕۆژ بوونەوە، یان ئەو شوێنەی كە بەرەبەیانی لێ دێت .
التفاسير العربية:
فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ
[ فَأَوْحَى إِلَى عَبْدِهِ مَا أَوْحَى (١٠) ] واتە: جبریل (عَلَيْهِ الصَّلَاةُ وَالسَّلَامُ) وەحی بۆ بەندەی خوا هێنا كە پێغەمبەری خوایە صلى الله علیه وسلم ئەوەی كە خوای گەورە بە وەحی بۆی ناردبوو, یاخود خوای گەورە وەحی بۆ پێغەمبەری خوا نارد صلى الله علیه وسلم لە ڕێی جبریلەوە .
التفاسير العربية:
عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ
[ عِنْدَ سِدْرَةِ الْمُنْتَهَى (١٤) ] دوو جار بینى جارێكیان لە (ئەجیاد) بوو لە مەككەو جارێكیشیان لە شەوی ئیسرائدا لەلای (سدرة المنتهى) كە داری نەبق و سیدرو تاوكى پێدەوترێت و گەڵاكانى وەكو گوێى فیل پانەو زانیاری هەموو دروستكراوەكان لەوێیەو لە پشت ئەوێوە هیچ كەسێك زانیاری نییەو نازانێت چی شتێكى لێیەو فریشتەكانیش بۆیان نییە لەوێ تێَپەڕ بن.
التفاسير العربية:
عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ
التفاسير العربية:
لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ
[ لَقَدْ رَأَى مِنْ آيَاتِ رَبِّهِ الْكُبْرَى (١٨) ] وە لە شەوی ئیسرائدا پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم چەندەها نیشانەی گەورەی خوای گەورەی بینیوە، نەك خوای گەورەی بینیبێ، بەڵكو بە دڵ لە خەودا خواى گەورەى بینیوە، لە دونیادا پێغەمبەرانیش بە چاو خواى گەورەیان نەبینیوە.
التفاسير العربية:
أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ
لات و عوززاو مەنات [ أَفَرَأَيْتُمُ اللَّاتَ وَالْعُزَّى (١٩) ] هەواڵم پێ بدەن دەربارەی لات و عوززا (اللَّات): ناوی بتێكیان بووە، كە تاوێرێكی سپی هەڵكۆڵراو بووە لە (تائیف)، پەردەى بەسەرەوە بووەو خانویان لەسەر دروستكردووەو سەدەنەو خزمەتكارى هەبووەو بەگەورەیان زانیوە، لەناوی (الله)وە وەریان گرتووە، بەڵام ئەم بۆ مێیە (موئەنەثه)، وە وتراوە: (اللَّات) بە تەشدیدی (تائەكە) پیاوێك بووە كە خواردنی بۆ حاجی دروست كردووە لە كاتی خۆیدا كە مردووە بتیان لەسەر شێوەی دروست كردووەو پەرستویانە، وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم لە فەتحى مەككە (موغیرەی كوڕی شوعبە)و (ئەبو سوفیان) ى نارد تێكیانداو لە شوێنیشی مزگەوتێكیان دروست كرد، (وَالْعُزَّى): دارێك بووە لە (غەتەفان) لە نێوان مەككەو تائیف، كە پەردەو خانوی لەسەر بووەو قوڕەیش پەرستوویانەو لەناوى خواى گەورە (الْعَزِيز) وەریان گرتبوو، پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم لە فەتحی مەككەدا (خالیدی كوڕی وەلید)ی نارد (عوززا)ی بڕیەوەو ئەو پەردەو شتانەی لەسەری بوو ڕووخاندی .
التفاسير العربية:
وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ
[ وَمَنَاةَ الثَّالِثَةَ الْأُخْرَى (٢٠) ] وە (مَنَاة) یشیان هەبووە كە سێیەم بتیان بووە لە نێوان مەككەو مەدینەدا بووە, (خوزاعەو ئەوس و خەزرەج) پەرستوویانە، وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم لە فەتحی مەككەدا ئیمامی عەلی ناردووەو ڕووخاندوویەتی .
التفاسير العربية:
تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ
التفاسير العربية:
إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ
[ إِنْ هِيَ إِلَّا أَسْمَاءٌ سَمَّيْتُمُوهَا أَنْتُمْ وَآبَاؤُكُمْ مَا أَنْزَلَ اللَّهُ بِهَا مِنْ سُلْطَانٍ ] ئەم ناوانە وەكو (لات و عوززاو مەنات و هوبەل) و ئەوانە هیچ نییە تەنها كۆمەڵێك ناوە كە خۆتان و باوك و باپیرانتان ناوتان لەو بتانە ناوە كە خوای گەورە هیچ بەڵگەیەكی لەسەر نەناردۆتە خوارەوە كە ئەمانە خوا بن، (ئەم دارو بەردو شەخس و نەزرگایانەى سەردەمى خۆیشمان هەمووى خەڵكى لە خۆیانەوە ناویان لێناون و خواى گەورە هیچ بەڵگەى لەسەر نەناردوونەتە خوارەوە، بەڵكو بەڵگەى ناردووە كە نابێت بچنە سەریان و داوایان لێ بكەن) [ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ وَمَا تَهْوَى الْأَنْفُسُ ] بەڵكو ئێوە تەنها شوێنی گومان ئەكەون وە ئەوەی كە هەواو ئارەزوو نەفستان ئارەزووی بكات [ وَلَقَدْ جَاءَهُمْ مِنْ رَبِّهِمُ الْهُدَى(٢٣) ] لە كاتێكدا كە بە دڵنیایی لەلایەن خوای گەورەوە هیدایەتتان بۆ هاتووە كە قورئانە
التفاسير العربية:
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ
مەرجەكانى شەفاعەت [ وَكَمْ مِنْ مَلَكٍ فِي السَّمَاوَاتِ لَا تُغْنِي شَفَاعَتُهُمْ شَيْئًا إِلَّا مِنْ بَعْدِ أَنْ يَأْذَنَ اللَّهُ لِمَنْ يَشَاءُ وَيَرْضَى (٢٦) ] وە چەندەها فریشتە هەیە لە ئاسمانەكان و زەویدا لەگەڵ زۆری عیبادەت و پەرستنیان بۆ خوای گەورەو ڕێزیان لای خوای گەورە شەفاعەت و تكای ئەوان لای خوای گەورە هیچ سوودێكی نییە ئیللا لە پاش ئەوەی كە خوای گەورە ئیزنیان بدات كە شەفاعەت بكەن بۆ هەر كەسێك كە ویستی لێ بێ، وە ڕازیش بێ لەو كەسەی كە شەفاعەتی بۆ ئەكرێ، واتە: ئەهلی تەوحید بێت و موشریك نەبێت، ئیتر چۆن ئێوە بەئومێدى ئەو بتانەن شەفاعەتتان بۆ بكەن!؟
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ
[ إِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ لَيُسَمُّونَ الْمَلَائِكَةَ تَسْمِيَةَ الْأُنْثَى (٢٧) ] ئەوانەیشی كە باوەڕیان بە ڕۆژی دوایی نییە مەلائیكەتەكانی خوای گەورە ناو ئەنێن بە كچی خوای گەورە .
التفاسير العربية:
وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا
كافران شوێن گومان كەوتووون [ وَمَا لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ ] لە كاتێكدا ئەمانە هیچ زانیاریەكیان نییە سەبارەت بەم قسەیەی كە ئەیكەن [ إِنْ يَتَّبِعُونَ إِلَّا الظَّنَّ ] بەڵكو تەنها شوێنی گومان كەوتوونە [ وَإِنَّ الظَّنَّ لَا يُغْنِي مِنَ الْحَقِّ شَيْئًا (٢٨) ] وە بە دڵنیایی گومانیش هیچ سوودێكی نییەو جێگاى حەق ناگرێتەوە .
التفاسير العربية:
فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا
[ فَأَعْرِضْ عَنْ مَنْ تَوَلَّى عَنْ ذِكْرِنَا وَلَمْ يُرِدْ إِلَّا الْحَيَاةَ الدُّنْيَا (٢٩) ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ واز بێنەو پشتهەڵكە لەو كەسانەی كە پشتیان هەڵكردووە لە زیكرو یادی ئێمە كە قورئانە پیرۆزەكەیە وە هیچ شتێكیان ناوێ تەنها ژیانی دونیا نەبێ وە تەنها بۆ دونیا هەوڵ ئەدەن .
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
[ ذَلِكَ مَبْلَغُهُمْ مِنَ الْعِلْمِ ] ئەمە ئەوپەڕی زانیاری ئەوان هەر ئەوەندەیە كە بۆ دونیا هەوڵ دەدەن [ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنْ ضَلَّ عَنْ سَبِيلِهِ وَهُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اهْتَدَى (٣٠) ] بەڕاستی پەروەردگارت خۆی زاناترە بەو كەسانەی كە گومڕا بوونەو لە ڕێگای ڕاستی خوای گەورە لایانداوە، وە هەر خوای گەورە زاناترە بەو كەسانەی كە ڕێگای هیدایەتیان گرتۆتە بەر .
التفاسير العربية:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى
[ وَلِلَّهِ مَا فِي السَّمَاوَاتِ وَمَا فِي الْأَرْضِ لِيَجْزِيَ الَّذِينَ أَسَاءُوا بِمَا عَمِلُوا وَيَجْزِيَ الَّذِينَ أَحْسَنُوا بِالْحُسْنَى (٣١) ] وە هەرچی لە ئاسمانەكان و زەوی هەیە هەمووی موڵكی خوای گەورەیەو بە دەست خوای گەورەیە, وە تا سزای ئەو كەسانە بداتەوە كە كردەوەی خراپیان كردووە بەهۆی كردەوەی خراپی خۆیانەوە، وە پاداشتی ئەو كەسانەیش بداتەوە كە چاكەیان كردووە بە بەهەشت .
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ
[ الَّذِينَ يَجْتَنِبُونَ كَبَائِرَ الْإِثْمِ وَالْفَوَاحِشَ إِلَّا اللَّمَمَ ] ئەو كەسانەی كە خۆیان بەدوور گرتووە لە تاوانە گەورەكان و فاحیشەو بەدڕەوشتی وەكو زینا، تەنها (لەمەم) نەبێ كە تاوانی بچووكە، یاخود وتراوە: شیركە، خۆیان لە شیرك ئەپارێزن ئیتر تاوانەكانی تر خوای گەورە لێیان خۆش ئەبێ, یاخود وتراوە: كەسێكە دەیەوێت فاحیشە بكات پاشان لێیدەگەڕێتەوەو تەوبە ئەكات، یاخود تێڕوانى حەرام و بەركەوتنى حەرامە [ إِنَّ رَبَّكَ وَاسِعُ الْمَغْفِرَةِ ] بەڕاستی پەروەردگارت لێخۆشبوونی زۆر فراوانە [ هُوَ أَعْلَمُ بِكُمْ إِذْ أَنْشَأَكُمْ مِنَ الْأَرْضِ ] خوای گەورە زاناترە بە ئێوە كاتێك ئێوەی لە زەوی دروست كردووە، واتە: ئادەمی باوكتانى لە قوڕ دروست كردووە [ وَإِذْ أَنْتُمْ أَجِنَّةٌ فِي بُطُونِ أُمَّهَاتِكُمْ ] وە كاتێكیش كە ئێوە كۆرپەلە بوونە لە ناو سكی دایكتاندا خوای گەورە زانیاری پێتان هەبووە [ فَلَا تُزَكُّوا أَنْفُسَكُمْ ] بۆیە ئێوە نەفسی خۆتان پاك مەكەنەوەو مەدحی خۆتان مەكەن [ هُوَ أَعْلَمُ بِمَنِ اتَّقَى (٣٢) ] خوای گەورە خۆی زاناترە بەو كەسانەی كە تەقوای خوای گەورە ئەكەن و خۆیان لە تاوان ئەپارێزن .
التفاسير العربية:
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ
التفاسير العربية:
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
تەنها كردەوەى خۆت سوودت پێ دەگەیەنێت [ وَأَنْ لَيْسَ لِلْإِنْسَانِ إِلَّا مَا سَعَى (٣٩) ] وە مرۆڤ هەوڵ و تواناو كردەوەی چاكی خۆی نەبێ هیچ شتێكی تر سوودی پێ ناگەیەنێ، مەگەر صەدەقەیەكی جاریە بێت، یان زانیاریەكى لە دوای خۆی بەجێ هێشتبێ، یاخود مناڵێكی صاڵح لەدوای خۆی دوعای بۆ بكات، (ئیمامى شافیعى لەم ئایەتەوە ئەو حوكمەى وەرگرتووە كە پاداشتى قورئان خوێندن ناگات بە مردوو، چونكە كردەوەى خۆى نییەو پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم شتى واى نەكردووەو هانى ئوممەتەكەى نەداوە بۆ شتى واو رێنمایی نەكردوون بۆى نە بە دەق نە بە ئاماژە، وە هاوەڵانیش لێیان نەگێڕدراوەتەوە قورئانیان بۆ مردوو خوێند بێت) .
التفاسير العربية:
وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ
التفاسير العربية:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ
تواناو دەسەڵاتى خواى گەورە [ وَأَنَّهُ هُوَ أَضْحَكَ وَأَبْكَى (٤٣) ] وە هەر خوای گەورەیە كە ئەهلی بەهەشتی هێناوەتە پێكەنین و ئەهلی دۆزەخی هێناوەتە گریان, یان لە دونیادا ویستی لێ بێت هەر كەسێك دێنێتە پێكەنین وە ویستی لێ بێت هەر كەسێك ئەهێنێتە گریان, یان پێكەنین و گریان بەدەست خوای گەورەیە .
التفاسير العربية:
مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ
التفاسير العربية:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ
[ وَأَنَّهُ هُوَ أَغْنَى وَأَقْنَى (٤٨) ] وە هەر خوای گەورەیە كە كەسانێك دەوڵەمەند ئەكات وە كەسانێك فەقیر ئەكات, یان ئەبەخشێ بە كەسانێك دەوڵەمەندیان ئەكات وە كەسانێك لەوە زیاتریشیان پێ ئەبەخشێ, یاخود خواى گەورە خۆى دەوڵەمەند كردووەو خەڵكى وا لێكردووە پێویستیان بە خوا بێت، یاخود (وَأَقْنَى) كەسانێك ڕازی ئەكات .
التفاسير العربية:
وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ
التفاسير العربية:
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ
[ وَقَوْمَ نُوحٍ مِنْ قَبْلُ إِنَّهُمْ كَانُوا هُمْ أَظْلَمَ وَأَطْغَى (٥٢) ] وە قەومی نوحیش لە پێش ئەمان خوای گەورە لەناوی بردن ئەمان ستەمكارتر بوون وە سنووری خوای گەورەیان زیاتر بەزاندبوو خوای گەورە هەموویانی لەناوبرد.
التفاسير العربية:
أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ
التفاسير العربية:
أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ
التفاسير العربية:
فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩
[ فَاسْجُدُوا لِلَّهِ وَاعْبُدُوا (٦٢) ] وە ئێوە سوجدە بۆ خوای گەورە بەرن وە بەتاك و تەنها عیبادەت بۆ خوای گەورە بكەن, وە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم كە سوورەتی نەجمی خوێندووە گەیشتووە بەم ئایەتە سوجدەی بردووە، وە موسڵمانان و كافران و مرۆڤ وجن و دارو بەردو هەموو شتێك سوجدەی لەگەڵ پێغەمبەری خوادا بردووە صلى الله علیه وسلم ، والله أعلم. بەم شێوازە هاتینە كۆتایی تەفسیرى سورەتى (نەجم) والحمد لله.
التفاسير العربية:
ترجمة معاني سورة: النجم
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الكردية - صلاح الدين - فهرس التراجم
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية، ترجمها صلاح الدين عبدالكريم.