Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation * - Translations’ Index


Translation of the meanings Surah: Ghāfir   Ayah:

Ghāfir

حمٓ
1. Ha-Miim (H. M.). [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣujizah (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni].
Arabic explanations of the Qur’an:
تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ
2. Kundili ŋɔ (Alkur’aani) siɣisibu nyɛla din yi Naawuni So Ŋun nyɛ Nyεŋda, Baŋda sani na.
Arabic explanations of the Qur’an:
غَافِرِ ٱلذَّنۢبِ وَقَابِلِ ٱلتَّوۡبِ شَدِيدِ ٱلۡعِقَابِ ذِي ٱلطَّوۡلِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ إِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ
3. Ŋuna n-nyɛŊun chεri taali paŋda, ni Tuubadeera. Azaabakpeeni lana, Yolsigulana, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna, O sani n-nyɛ labbu shee.
Arabic explanations of the Qur’an:
مَا يُجَٰدِلُ فِيٓ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ إِلَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَا يَغۡرُرۡكَ تَقَلُّبُهُمۡ فِي ٱلۡبِلَٰدِ
4. So bi ŋmεri namgbankpeeni Naawuni aayanim’ puuni naɣila ninvuɣu shεba ban niŋ chɛfuritali, dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Di chɛ ka bɛ (chɛfurinima) zo n-gili tiŋsi ni yɔhimma (domin bɛ bahigu yɛn ti nyɛla buɣum ni).
Arabic explanations of the Qur’an:
كَذَّبَتۡ قَبۡلَهُمۡ قَوۡمُ نُوحٖ وَٱلۡأَحۡزَابُ مِنۢ بَعۡدِهِمۡۖ وَهَمَّتۡ كُلُّ أُمَّةِۭ بِرَسُولِهِمۡ لِيَأۡخُذُوهُۖ وَجَٰدَلُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ لِيُدۡحِضُواْ بِهِ ٱلۡحَقَّ فَأَخَذۡتُهُمۡۖ فَكَيۡفَ كَانَ عِقَابِ
5. Poi ni bana (Maka chɛfurinim’ maa), Annabi Nuhu niriba, ni laɣinsi ban kana bɛ nyaaŋa daa labsi bɛ tuumba ʒirinima, ka ali’umma kam na bɛ tumo nabɛri domin bɛ gbaagi o, ka niŋ namgbankpeeni ka di nyɛla ni ʒiri, domin bɛ zaŋ li n-kari yεlimaŋli, ka N (Mani Naawuni) gbaai ba, ka wula ndaa leei nyɛ N daazaaba?
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكَذَٰلِكَ حَقَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ
6. Yaha! Lala ka a Duuma (Naawuni) daazaaba niŋ talahi n-ti ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa kadama bɛ shiri nyɛla buɣum bihi.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ يَحۡمِلُونَ ٱلۡعَرۡشَ وَمَنۡ حَوۡلَهُۥ يُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡ وَيُؤۡمِنُونَ بِهِۦ وَيَسۡتَغۡفِرُونَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْۖ رَبَّنَا وَسِعۡتَ كُلَّ شَيۡءٖ رَّحۡمَةٗ وَعِلۡمٗا فَٱغۡفِرۡ لِلَّذِينَ تَابُواْ وَٱتَّبَعُواْ سَبِيلَكَ وَقِهِمۡ عَذَابَ ٱلۡجَحِيمِ
7. (Malaaika shɛba) ban ʒiri Ali’arshi, n-ti pahi ban gili li nyɛla ban niŋdi kasi nibɛ Duuma (Naawuni) paɣibu, ka tiri O yεlimaŋli, kabɛ lahi bɔri gaafara n-tiri ban ti Naawuni yεlimaŋli (ka yεra): “Yaa ti Duuma (Naawuni)! A zaŋla a nambɔzɔbo mini a baŋsim mpili binshɛɣu kam, dinzuɣu chεli paŋ ninvuɣu shεba ban niŋ tuuba ka doli a soli. Yaha! Gum ba ka chɛʒehiimi buɣum daazaaba.”
Arabic explanations of the Qur’an:
رَبَّنَا وَأَدۡخِلۡهُمۡ جَنَّٰتِ عَدۡنٍ ٱلَّتِي وَعَدتَّهُمۡ وَمَن صَلَحَ مِنۡ ءَابَآئِهِمۡ وَأَزۡوَٰجِهِمۡ وَذُرِّيَّٰتِهِمۡۚ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
8. “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Zaŋmi ba kpεhi ʒinahigu Daalizanda shεli a ni gbaai ba di daalikauli la puuni, ni ŋun vɛlgi o tuma bɛ banim’ mini bɛ paɣaba, n-ti pahi bɛ zuliyanim’ puuni. Achiika! A nyɛla Nyɛŋda, Yɛmgoliŋgalana.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقِهِمُ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ وَمَن تَقِ ٱلسَّيِّـَٔاتِ يَوۡمَئِذٖ فَقَدۡ رَحِمۡتَهُۥۚ وَذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
9. “Yaha! Gum ba ka chɛ tuumbiεri tumbu, dama a ni gu ninvuɣu so ka chɛ tuumbiεri tumbu, tɔ! Dindali maa (Zaadali), Achiika! A shiri zo o nambɔɣu. Yaha! Dina n-nyɛ tarli din galsi.”
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يُنَادَوۡنَ لَمَقۡتُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُ مِن مَّقۡتِكُمۡ أَنفُسَكُمۡ إِذۡ تُدۡعَوۡنَ إِلَى ٱلۡإِيمَٰنِ فَتَكۡفُرُونَ
10. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa, bɛ (Malaaikanim’) yɛn ti boondi ba mi (ka yεri ba): “Achiika! Naawuni sujee ni yinima n-galsi gari yi maŋsi jelinsi saha shεli bɛ ni daa boondi ya ni yi ti ti Naawuni yεlimaŋli kayiniŋdi chɛfuritali la.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ رَبَّنَآ أَمَتَّنَا ٱثۡنَتَيۡنِ وَأَحۡيَيۡتَنَا ٱثۡنَتَيۡنِ فَٱعۡتَرَفۡنَا بِذُنُوبِنَا فَهَلۡ إِلَىٰ خُرُوجٖ مِّن سَبِيلٖ
11. Ka bɛ (chεfurinim’) yεli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! A ku ti yim yim buyi, ka neei ti yim yim buyi, ka ti saɣi ti ti taya ni nyɛ shεli. Di ni bɔŋɔ, soli beni ka ti ni tooi yi (buɣum ŋɔ ni)?
Arabic explanations of the Qur’an:
ذَٰلِكُم بِأَنَّهُۥٓ إِذَا دُعِيَ ٱللَّهُ وَحۡدَهُۥ كَفَرۡتُمۡ وَإِن يُشۡرَكۡ بِهِۦ تُؤۡمِنُواْۚ فَٱلۡحُكۡمُ لِلَّهِ ٱلۡعَلِيِّ ٱلۡكَبِيرِ
12. (Ka bɛ yεli ba): “Di daliri nyɛla, bɛ daa yi boli Naawuni ko yuli, yi niŋdi la chεfuritali, amaa! Bɛ yi ti laɣim O mini shɛli jɛm, ka yi ti li yɛlimaŋli, dinzuɣu fukumsi bela Naawuni so Ŋun nam du ka galsi maa sani.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلَّذِي يُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُنَزِّلُ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ رِزۡقٗاۚ وَمَا يَتَذَكَّرُ إِلَّا مَن يُنِيبُ
13. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun wuhiri ya O nam yɛlikpahinda, ka siɣisiri ya arzichi shεli (sakom) zuɣusaa na. Amaa! So bɛ zaŋdi li n-kpahinda naɣila ninvuɣu so ŋun niŋdi tuuba n-labri Naawuni sani.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱدۡعُواْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡكَٰفِرُونَ
14. Dinzuɣu jεmmi ya Naawuni ka nyɛla ban simsiri O ni jɛma, hali di yi niŋ ka chεfurinim’ je.
Arabic explanations of the Qur’an:
رَفِيعُ ٱلدَّرَجَٰتِ ذُو ٱلۡعَرۡشِ يُلۡقِي ٱلرُّوحَ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦ لِيُنذِرَ يَوۡمَ ٱلتَّلَاقِ
15. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛ Ŋun kpiɣiri darzanima, Al-Arshilana, O siɣisirila wahayi n-tiri O ni bɔri so O daba puuni, domin O valsi (ninsalinima) n-zaŋ chaŋ laɣimbu dali (Zaadali).
Arabic explanations of the Qur’an:
يَوۡمَ هُم بَٰرِزُونَۖ لَا يَخۡفَىٰ عَلَى ٱللَّهِ مِنۡهُمۡ شَيۡءٞۚ لِّمَنِ ٱلۡمُلۡكُ ٱلۡيَوۡمَۖ لِلَّهِ ٱلۡوَٰحِدِ ٱلۡقَهَّارِ
16. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti yi na polo ni, ka bɛ yεltɔɣa shεli ku tooi sɔɣi ka chɛ Naawuni, (ka Naawuni bɔhi bɔhigu): “Ka Ŋuni n-leei su nam zuŋɔ?” (Ka Naawuni maŋmaŋ’ saɣi): “Di nyɛla Naawuni dini, Ŋuna n-nyɛ Nagaŋ, Nyɛŋda.”
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلۡيَوۡمَ تُجۡزَىٰ كُلُّ نَفۡسِۭ بِمَا كَسَبَتۡۚ لَا ظُلۡمَ ٱلۡيَوۡمَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
17. Zuŋɔ ka bɛ yɔri nyεvuli kam samli ni di ni tum shɛli n-zali di maŋa. Zuŋɔ! Zualinsi kani. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun kariti saliya ni valiŋ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَنذِرۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡأٓزِفَةِ إِذِ ٱلۡقُلُوبُ لَدَى ٱلۡحَنَاجِرِ كَٰظِمِينَۚ مَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ حَمِيمٖ وَلَا شَفِيعٖ يُطَاعُ
18.Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Valsim ba (chεfurinim’ maa) n-zaŋ chaŋ dabsi’ shεli din miri, saha shεli (ninsalnim’) suhiri ni yɛn ti be kukojila ni, ka nyɛla din pali ni suhusaɣiŋgu, zualindiriba ti ka zosima, bee suhudeelana so bɛ ni yɛn doli.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَعۡلَمُ خَآئِنَةَ ٱلۡأَعۡيُنِ وَمَا تُخۡفِي ٱلصُّدُورُ
19. O (Naawuni) mi nimbihi bilkɔŋsil, ni suhiri ni sɔɣiri shɛli.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱللَّهُ يَقۡضِي بِٱلۡحَقِّۖ وَٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِهِۦ لَا يَقۡضُونَ بِشَيۡءٍۗ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ
20. Yaha! Naawuni niŋdila fukumsi ni yεlimaŋli. Amaa! Bɛ (chεfurinim’) ni jεmdi binyεr’ shεŋa ka pa ni Ŋuna maa ku tooi niŋ shɛli fukumsi. Achiika! Naawuni nyɛla Wumda, Nyara.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ أَوَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ كَانُواْ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَانُواْ هُمۡ أَشَدَّ مِنۡهُمۡ قُوَّةٗ وَءَاثَارٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡ وَمَا كَانَ لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِن وَاقٖ
21. Di ni bɔŋɔ,bɛ (Maka chεfurinim’ maa) bi gola tiŋgbani yaaŋa zuɣu ka nya ninvuɣu shεba ban daa kana pɔi ni bana maa bahigu ni daa nyɛ shεm? Bɛ daa nyɛla ban mali yaa ni bɔba tiŋgbani yaaŋa zuɣu n-gari ba, ka Naawuni gbaai ba domin bɛ tuumbiεri zuɣu. Bɛ mi daa ka ŋun yɛn taɣi ba ka chɛ Naawuni (daazaaba).
Arabic explanations of the Qur’an:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانَت تَّأۡتِيهِمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَكَفَرُواْ فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّهُۥ قَوِيّٞ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
22. Di daliri nyɛla bɛ tuumba daa kani ba na ni yεlimaŋli, ka bɛ niŋ gutulunsi, ka Naawuni gbaai ba. Achiika! O nyɛla Yaalana, Azaabakpeeni lana.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَا وَسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ
23. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’Naawuni) daa tim Annabi Musa na ni Ti aayanima, n-ti pahi daliri shεli din kuli be polo ni.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَهَٰمَٰنَ وَقَٰرُونَ فَقَالُواْ سَٰحِرٞ كَذَّابٞ
24. N-zaŋ chaŋ Fir’auna mini Haamaana, ni Kaaruuna sani, ka bɛ yεli: “O (Musa) nyɛla sihiralan, ʒirilana.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَآءَهُم بِٱلۡحَقِّ مِنۡ عِندِنَا قَالُواْ ٱقۡتُلُوٓاْ أَبۡنَآءَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ وَٱسۡتَحۡيُواْ نِسَآءَهُمۡۚ وَمَا كَيۡدُ ٱلۡكَٰفِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ
25. Saha shεli o (Annabi Musa) ni daa kaba na ni yεlimaŋli din yi Ti (Tinim’Naawuni) sani na, ka bɛ yεli: “Kum ya ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli m-pahi o zuɣu maa bidibsi, ka chɛ bɛ bipuɣinsi,” Amaa! Chεfurinim’ nabiεri pa shɛli m-pahila birginsim puuni ka di be.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ فِرۡعَوۡنُ ذَرُونِيٓ أَقۡتُلۡ مُوسَىٰ وَلۡيَدۡعُ رَبَّهُۥٓۖ إِنِّيٓ أَخَافُ أَن يُبَدِّلَ دِينَكُمۡ أَوۡ أَن يُظۡهِرَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ٱلۡفَسَادَ
26. Ka F ir’auna yεli: “Chεli ya ma ka n-ku Musa, bee ka o boli o Duuma na. Achiika! Mani (Fir’auna) zɔrimi ni o ti taɣi yi daadiini, bee ka o ti chɛ ka saɣiŋgu yεm tiŋgbani yaaŋa zuɣu.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ مُوسَىٰٓ إِنِّي عُذۡتُ بِرَبِّي وَرَبِّكُم مِّن كُلِّ مُتَكَبِّرٖ لَّا يُؤۡمِنُ بِيَوۡمِ ٱلۡحِسَابِ
27. Ka Annabi Musa yεli: “Achiika! Mbɔri taɣibu ni n Duuma ni yi gba Duuma sani ka chɛŋun kam tibgi o maŋ’ ka bi ti yεlimaŋli ni Saliya karibu dali.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ رَجُلٞ مُّؤۡمِنٞ مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَكۡتُمُ إِيمَٰنَهُۥٓ أَتَقۡتُلُونَ رَجُلًا أَن يَقُولَ رَبِّيَ ٱللَّهُ وَقَدۡ جَآءَكُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ مِن رَّبِّكُمۡۖ وَإِن يَكُ كَٰذِبٗا فَعَلَيۡهِ كَذِبُهُۥۖ وَإِن يَكُ صَادِقٗا يُصِبۡكُم بَعۡضُ ٱلَّذِي يَعِدُكُمۡۖ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَنۡ هُوَ مُسۡرِفٞ كَذَّابٞ
28. Ka ninvuɣu so ŋun ti Naawuni yεlimaŋli kasɔɣiri o yεlimaŋtibo Fir’auna niriba puuni yεli: “Dinibɔŋɔ, yi yɛn kula ninvuɣu so ŋun yεli ni o Duuma n-nyɛ Naawuni? Ka di nyɛlao shiri kan ya mi na ni dalirinim’ din yi yi Duuma (Naawuni) sani na. Di yi niŋ ka o nyɛla ʒirilana, tɔ!O ʒiri maa taali bela o zuɣu. Amaa! O yi shiri nyɛla yεlimaŋli lana, o ni gbaari ya alikauli shεŋa maa (azaaba) pirgili ni paai ya. Achiika! Naawuni bi dolsiri ninvuɣu so ŋun niŋdi barina, ŋun nyɛʒirilana.”
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰقَوۡمِ لَكُمُ ٱلۡمُلۡكُ ٱلۡيَوۡمَ ظَٰهِرِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَمَن يَنصُرُنَا مِنۢ بَأۡسِ ٱللَّهِ إِن جَآءَنَاۚ قَالَ فِرۡعَوۡنُ مَآ أُرِيكُمۡ إِلَّا مَآ أَرَىٰ وَمَآ أَهۡدِيكُمۡ إِلَّا سَبِيلَ ٱلرَّشَادِ
29. (Ka doo maa yεli): “Yaa yinim’ n niriba! Zuŋɔ yinima n-su (Misira) nam, ka nyɛla ban nyεŋ (Israaila bihi) tiŋgbani ŋɔ ni, ka diyi ti niŋ ka Naawuni daazaaba ka ti na, ŋuni n-leei yɛn tooi sɔŋ ti? Ka Fir’auna yεli: “Mani bi wuhiri ya naɣila n-ni nya shɛli (ka di nyɛ vɛnyɛla n-tin ya), mani mi bi wuhiri ya shεli naɣila dolsigu soli.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ ٱلَّذِيٓ ءَامَنَ يَٰقَوۡمِ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُم مِّثۡلَ يَوۡمِ ٱلۡأَحۡزَابِ
30. Ka ninvuɣu so ŋun ti Naawuni yεlimaŋli (Fir’auna niriba puuni) maa yεli: “Yaa yinim’ n niriba! Achiika! Mani zɔrila dabiɛm ni din din daa ti paai laɣinsi (ban pun gari) la tatabo ti paai ya.”
Arabic explanations of the Qur’an:
مِثۡلَ دَأۡبِ قَوۡمِ نُوحٖ وَعَادٖ وَثَمُودَ وَٱلَّذِينَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡۚ وَمَا ٱللَّهُ يُرِيدُ ظُلۡمٗا لِّلۡعِبَادِ
31. Kamani Annabi Nuhu niriba biɛhigu ni daa nyɛ shɛm, ni Aadu mini Samudunima,[1] n-ti pahi ninvuɣu shεba ban daa kana bɛ nyaaŋa. Yaha! Naawuni bi bɔri O daba zualinsi.
[1] Aadunima n-daa nyε Annabi Hudu niriba, ka Samuudunim’ mi daa nyε Annabi Salihu niriba.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَٰقَوۡمِ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ يَوۡمَ ٱلتَّنَادِ
32. “Yaha! Yaa yinim’ n niriba! Achiika! Mani zɔrila dabiɛm n-tiri ya ni taba boligu dabsili la (dabsi’ shεli buɣumbihini yɛn ti kuhiri bɔri sɔŋsim Alizanda bihi sani la).”
Arabic explanations of the Qur’an:
يَوۡمَ تُوَلُّونَ مُدۡبِرِينَ مَا لَكُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۗ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ
33. Dabsi’ shεli yi (chεfurinim’) ni yɛn ti lebi biri, ka nyɛla ban guura, yi mi ti ka ŋun yɛn taɣi ya ka chɛ Naawuni daazaaba. Dinzuɣu Naawuni ni birgi so, tɔ!O ka ŋun yɛn dolsi o.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ جَآءَكُمۡ يُوسُفُ مِن قَبۡلُ بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا زِلۡتُمۡ فِي شَكّٖ مِّمَّا جَآءَكُم بِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَا هَلَكَ قُلۡتُمۡ لَن يَبۡعَثَ ٱللَّهُ مِنۢ بَعۡدِهِۦ رَسُولٗاۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ مَنۡ هُوَ مُسۡرِفٞ مُّرۡتَابٌ
34. Yaha! Achiika! Annabi Yisifu daa pun kan ya na ni dalirinim’ polo, ka yi kuli bi milgi ka be zilsigu puuni ni o ni daa kan ya na ni shɛli maa, hali ni saha shɛli o ni daa ti kpi ka yi yεli: “Naawuni ku lahi tim tuun’ so na o nyaaŋa.” Lala ka Naawuni birgiri ninvuɣu so ŋun saɣinda tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ŋun nyɛ zilsigulana.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ يُجَٰدِلُونَ فِيٓ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ سُلۡطَٰنٍ أَتَىٰهُمۡۖ كَبُرَ مَقۡتًا عِندَ ٱللَّهِ وَعِندَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ قَلۡبِ مُتَكَبِّرٖ جَبَّارٖ
35. Ninvuɣu shεba ban ŋmεri namgbankpeeni Naawuni aayanim’ puuni, ka di pa ni daliri shεli n-kaba na. Di sujee nyɛla din galsi Naawuni mini ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli sani. Lala ka Naawuni ŋariti ninvuɣu so ŋun kam tibgi o maŋa, tipawumlilana suhi ni.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ فِرۡعَوۡنُ يَٰهَٰمَٰنُ ٱبۡنِ لِي صَرۡحٗا لَّعَلِّيٓ أَبۡلُغُ ٱلۡأَسۡبَٰبَ
36. Ka Fir’auna yεli: “Yaa nyini Haamaana! Miεm yilitamdili n-zali ma, achiika! N-nyɛla ŋun yɛn du m-paai sagbana dindoya ni.”
Arabic explanations of the Qur’an:
أَسۡبَٰبَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ فَأَطَّلِعَ إِلَىٰٓ إِلَٰهِ مُوسَىٰ وَإِنِّي لَأَظُنُّهُۥ كَٰذِبٗاۚ وَكَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِفِرۡعَوۡنَ سُوٓءُ عَمَلِهِۦ وَصُدَّ عَنِ ٱلسَّبِيلِۚ وَمَا كَيۡدُ فِرۡعَوۡنَ إِلَّا فِي تَبَابٖ
37. “Sagbana dindoya ni domin n-ti nya Musa Duuma maa! Yaha! Achiika! Mani tεhi ya ni o nyɛla ʒirilana.” Tɔ! Lala ka bɛ daa dihi Fir’auna tuumbiεri nachinsi ti o. ka taɣi o ka chɛ sochibga. Yaha! Fir’auna nabiεri daa bi bahindi shɛli ni m- pahila ashaara puuni.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ ٱلَّذِيٓ ءَامَنَ يَٰقَوۡمِ ٱتَّبِعُونِ أَهۡدِكُمۡ سَبِيلَ ٱلرَّشَادِ
38. Ka ninvuɣu so ŋun ti Naawuni yεlimaŋli (Fir’auna niriba puuni) maa yεli: “Yaa yinim’ n niriba! Doli ya ma, ka n-wuhi ya dolsigu soli.”
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰقَوۡمِ إِنَّمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا مَتَٰعٞ وَإِنَّ ٱلۡأٓخِرَةَ هِيَ دَارُ ٱلۡقَرَارِ
39. “Yaa yinim’ n niriba! Achiika! Dunia ŋɔ maa biεhigu nyɛla nyεɣisim biɛla, amaa! Chiyaama n-nyɛ kpaliŋkpaa yili.”
Arabic explanations of the Qur’an:
مَنۡ عَمِلَ سَيِّئَةٗ فَلَا يُجۡزَىٰٓ إِلَّا مِثۡلَهَاۖ وَمَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ يُرۡزَقُونَ فِيهَا بِغَيۡرِ حِسَابٖ
40. Ŋun tum tuumbiεɣu zaɣiyini, bɛ ku yo o samli naɣila di ŋmali, ŋun mi tum tuunvεlli doo bee paɣa, ka lahi nyɛŋun ti Naawuni yεlimaŋli, tɔ! Bannim’ maa ni kpe Alizanda, ka bɛ yɛn ti yolsi ba di puuni ka di pala ni saliya karibu m-beni.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَيَٰقَوۡمِ مَا لِيٓ أَدۡعُوكُمۡ إِلَى ٱلنَّجَوٰةِ وَتَدۡعُونَنِيٓ إِلَى ٱلنَّارِ
41. “Yaha! Yaa yinim’ n niriba! Bo nleei chɛ ka m-boondi ya n-zaŋ chaŋ tilginsim shee (Alizanda), ka yi mi boondi ma n-zaŋ chaŋ buɣum ni?”
Arabic explanations of the Qur’an:
تَدۡعُونَنِي لِأَكۡفُرَ بِٱللَّهِ وَأُشۡرِكَ بِهِۦ مَا لَيۡسَ لِي بِهِۦ عِلۡمٞ وَأَنَا۠ أَدۡعُوكُمۡ إِلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡغَفَّٰرِ
42. “Yi boondi ma mi ni n-ti niŋ chεfuritali ni Naawuni, ka laɣim O mini shɛli jεm, ka di nyɛla binshɛɣu n-ni ka di baŋsim, ka m-mi boondi ya n-zaŋ chaŋ Nyɛŋda, Chεmpaŋlana sani.”
Arabic explanations of the Qur’an:
لَا جَرَمَ أَنَّمَا تَدۡعُونَنِيٓ إِلَيۡهِ لَيۡسَ لَهُۥ دَعۡوَةٞ فِي ٱلدُّنۡيَا وَلَا فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَنَّ مَرَدَّنَآ إِلَى ٱللَّهِ وَأَنَّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ هُمۡ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ
43. “Di ka biεhim kadama achiika! Yi ni boondi ma ni n-ti jεm shɛli maa ku tooi saɣi ti m boligu Dunia ŋɔ,bɛ di ti yɛli ni Chiyaama. Yaha! Achiika! Ti labbu shee nyɛla Naawuni sani. Achiika! Ban saɣindi n-yɛn ti nyɛ buɣum bihi.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَسَتَذۡكُرُونَ مَآ أَقُولُ لَكُمۡۚ وَأُفَوِّضُ أَمۡرِيٓ إِلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
44. “Dinzuɣu ni baalim, yi ni ti teei n-ni yεri yashɛli ŋɔ maa, amaa! Mani zaŋ nyεllikam labsi Naawuni sani. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun nyari O daba.”
Arabic explanations of the Qur’an:
فَوَقَىٰهُ ٱللَّهُ سَيِّـَٔاتِ مَا مَكَرُواْۖ وَحَاقَ بِـَٔالِ فِرۡعَوۡنَ سُوٓءُ ٱلۡعَذَابِ
45. Ka Naawuni gu o ka chɛ zaɣibe’ shɛli bɛ ni na di nabiεri, ka azaaba biεɣu niŋ talahi n-ti Fir’auna niriba.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلنَّارُ يُعۡرَضُونَ عَلَيۡهَا غُدُوّٗا وَعَشِيّٗاۚ وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ أَدۡخِلُوٓاْ ءَالَ فِرۡعَوۡنَ أَشَدَّ ٱلۡعَذَابِ
46. Dina n-nyɛ buɣum, ka bɛ yɛn ti zaŋdi li n-wuhiri ba (bɛ gbala ni) Asiba ni Zaawuni (ka Chiyaama na bi yiɣisi). Yaha! Dabsi’ shɛli Chiyaama ni yɛn ti yiɣisi, (bɛ ni tiyεli Malaaika nima): “Zaŋmi ya Fir’auna niriba kpɛhi azaaba kpeeni puuni.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذۡ يَتَحَآجُّونَ فِي ٱلنَّارِ فَيَقُولُ ٱلضُّعَفَٰٓؤُاْ لِلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا كُنَّا لَكُمۡ تَبَعٗا فَهَلۡ أَنتُم مُّغۡنُونَ عَنَّا نَصِيبٗا مِّنَ ٱلنَّارِ
47. Yaha! Teemi saha shεli bɛ ni yɛn ti ŋmεri namgbankpeeni buɣum puuni, ka bɛ tarimba yεli bɛ ninvuɣu asanzanima: “Achiika! Tinim’ daa nyɛla ninvuɣu shεba ban doli ya. Di ni bɔŋɔ, yi nyɛla ban yɛn tooi taɣi ti ka chɛ buɣum ŋɔ maa yεɣ’ shɛli?
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا كُلّٞ فِيهَآ إِنَّ ٱللَّهَ قَدۡ حَكَمَ بَيۡنَ ٱلۡعِبَادِ
48. Ka asanzanim’ maa yεli: “Achiika! Ti zaasa bela di (buɣum maa) puuni. Achiika! Naawuni shiri ŋmaai fukumsi daba sunsuuni.”
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ فِي ٱلنَّارِ لِخَزَنَةِ جَهَنَّمَ ٱدۡعُواْ رَبَّكُمۡ يُخَفِّفۡ عَنَّا يَوۡمٗا مِّنَ ٱلۡعَذَابِ
49. Ka ninvuɣu shɛba ban be buɣum puuni yεli (Malaaika shεba) ban guli ʒahannama buɣum maa: “Suhimi ya yi Duuma (Naawuni), ka O balgi ti azaaba maa dabsili zaɣiyini.”
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أَوَلَمۡ تَكُ تَأۡتِيكُمۡ رُسُلُكُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِۖ قَالُواْ بَلَىٰۚ قَالُواْ فَٱدۡعُواْۗ وَمَا دُعَٰٓؤُاْ ٱلۡكَٰفِرِينَ إِلَّا فِي ضَلَٰلٍ
50. Ka bɛ (Malaaika nim’ maa) yεli: “Di ni bɔŋɔ, yi tuumba daa bi kan ya na ni dalirinim’ din be polo ni? Ka bɛ yεli: “Di paliya,” ka bɛ (Malaaikanim’ maa) yεli: “Tɔ! Yi gba suhimi ya.” Amaa! Chεfurinim’ suhigu ku tooi niŋ anfaani shεli naɣila ashaara puuni.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّا لَنَنصُرُ رُسُلَنَا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَيَوۡمَ يَقُومُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ
51. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti Ti tuumba mini ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli Dunia bɛhigu ŋɔ maa puuni nasara (chεfurnim’ zuɣu), ni dabsi’ shεli shɛhiradiriba ni yɛn ti zani (Naawuni tooni).
Arabic explanations of the Qur’an:
يَوۡمَ لَا يَنفَعُ ٱلظَّٰلِمِينَ مَعۡذِرَتُهُمۡۖ وَلَهُمُ ٱللَّعۡنَةُ وَلَهُمۡ سُوٓءُ ٱلدَّارِ
52. Dabsi’ shεli zualindiriba fabla ni ti ku niŋ ba anfaani, ka (Naawuni) narimbu lahi be bɛ zuɣu. Yaha! Bɛ mali yili shɛli din be.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡهُدَىٰ وَأَوۡرَثۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡكِتَٰبَ
53. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa ti Annabi Musa dolsigu. Yaha! Ka Ti dihi Israaila bihi litaafi (Attaura) fali.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُدٗى وَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ
54. Ka di nyɛ dolsigu mini teebu n-zaŋ ti haŋkayanima.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لِذَنۢبِكَ وَسَبِّحۡ بِحَمۡدِ رَبِّكَ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِبۡكَٰرِ
55. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Niŋmi suɣulo, achiika! Naawuni daalikauli nyɛla yεlimaŋli. Yaha! Bom gaafara ni a taali, ka niŋ kasi ni a Duuma (Naawuni) paɣibu Zaawuni ni Asiba
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُجَٰدِلُونَ فِيٓ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ سُلۡطَٰنٍ أَتَىٰهُمۡ إِن فِي صُدُورِهِمۡ إِلَّا كِبۡرٞ مَّا هُم بِبَٰلِغِيهِۚ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡبَصِيرُ
56. Achiika! Ninvuɣu shεba ban ŋmεri namgbankpeeni Naawuni aayanim’ puuni ka di pa ni daliri shεli n-kaba na, tɔ! Shɛlika bɛ suhiri ni m-pahila maŋ’ tibgibu, bɛ mi ku tooi nya li (bɛ ku tooi nya suhi ni bɔri shɛli maa). Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi): “Bom taɣibu ni Naawuni, achiika! O nyɛla Wumda, Nyara.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَخَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ أَكۡبَرُ مِنۡ خَلۡقِ ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
57. Achiika! Sagbana mini tiŋgbani nambu n-nyɛ din bara n-gari ninsalinim’ nambu. Amaa! Ninsalinim’ pam bi mi.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا يَسۡتَوِي ٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡبَصِيرُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَلَا ٱلۡمُسِيٓءُۚ قَلِيلٗا مَّا تَتَذَكَّرُونَ
58. Yaha! Zom mini ninnee ku tooi niŋ yim. Lala n-nyɛ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli ka tum tuunvεla mini tuumbiεri lana, biɛla ka yi (ninsalinim’) teeri Naawuni yɛla.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلسَّاعَةَ لَأٓتِيَةٞ لَّا رَيۡبَ فِيهَا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يُؤۡمِنُونَ
59. Achiika! Saha (Chiyaama yiɣisibu) nyɛla din yɛn kana ka bεhim ka di ni, amaa! Ninsalinim’ pam bi tiri Naawuni yεlimaŋli.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ رَبُّكُمُ ٱدۡعُونِيٓ أَسۡتَجِبۡ لَكُمۡۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَسۡتَكۡبِرُونَ عَنۡ عِبَادَتِي سَيَدۡخُلُونَ جَهَنَّمَ دَاخِرِينَ
60. Ka yi Duuma (Naawuni) yεli: “Suhimi ya Ma, N-ni deei yi suhigu. Achiika! Ninvuɣu shεba ban tibgiri bɛ maŋ’ ka chɛ N (Mani Naawuni) jɛma, ni baalim! Bɛ ni ti kpe ʒahannama buɣumni, ka nyɛla ninvuɣu shɛba ban filiŋ.”
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ
61. Naawuni n-nyɛ Ŋun zaliya yuŋ domin yi nyɛ suhudoo di puuni, (ka zali ya) wuntaŋni ka di nyɛla din ne. Achiika! Naawuni nyɛla Pintira ninsalnim’ zuɣu, amaa! Ninsalinim’ pam bi paɣira.
Arabic explanations of the Qur’an:
ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖ لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ
62. Ŋuna n-nyɛ Naawuni yi Duuma, Ŋun nam binshɛɣu kam, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna, ka bo n-leei chɛ ka bɛ ŋmalgiri ya (ka chεri yɛlimaŋli)?
Arabic explanations of the Qur’an:
كَذَٰلِكَ يُؤۡفَكُ ٱلَّذِينَ كَانُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
63. Lala ka bɛŋmalgiri ninvuɣu shεba ban ŋmεri Naawuni aayanim’ namgbankpeeni maa.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ قَرَارٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَصَوَّرَكُمۡ فَأَحۡسَنَ صُوَرَكُمۡ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡۖ فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
64. Naawuni n-nyɛŊun zali ya tiŋgbani ka di nyɛ biɛhigu shee n-zaŋ tin ya, ka sagbana nyɛ mee n-zaŋ tin ya, ka tin ya ŋmahimgbana, ka viεlgi yi ŋmahimgbana maa, ka largi ya bindirsuma. Lala n-nyɛ yi Duuma maa. Dinzuɣu, binnamda Duuma nam shiri tibgi ya.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلۡحَيُّ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ فَٱدۡعُوهُ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَۗ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
65. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛ Nyɛvulilana Ŋun bi kpira, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna. Dinzuɣu, suhimi ya O, ka nyɛla ban simsiri O ni jεma. Paɣibu balibu kam dihitabli ti Naawuni, binnamda Duuma.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ قُلۡ إِنِّي نُهِيتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَمَّا جَآءَنِيَ ٱلۡبَيِّنَٰتُ مِن رَّبِّي وَأُمِرۡتُ أَنۡ أُسۡلِمَ لِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
66. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Achiika! Bɛ mɔŋ ma ni n-di jεm binyεri shεŋa yinijεmdi ka pa ni Naawuni maa saha shεli dalirinim’ ni yi n Duuma (Naawuni) sani kama na. Yaha! Bɛ puhi ma ni n-zaŋ m maŋ’ zaasa ti binnamda Duuma.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ مِنۡ عَلَقَةٖ ثُمَّ يُخۡرِجُكُمۡ طِفۡلٗا ثُمَّ لِتَبۡلُغُوٓاْ أَشُدَّكُمۡ ثُمَّ لِتَكُونُواْ شُيُوخٗاۚ وَمِنكُم مَّن يُتَوَفَّىٰ مِن قَبۡلُۖ وَلِتَبۡلُغُوٓاْ أَجَلٗا مُّسَمّٗى وَلَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
67. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun nam ya (Annabi Adam) ni taŋkpaɣu, ka naan nam ya ni maniyyi (dablim kom), din nyaaŋa, (ka O labgi yi nama) ka di nyɛʒitalli, din nyaaŋa ka O yihi ya na ka yi nyɛ bilεri, din nyaaŋa (ka O tin ya nyɛvuya) domin yi ti saɣi ninsalinima, din nyaaŋa (ka O lahi tin ya nyɛvuya) domin yi ti leei niŋkura. Yi puuni so mi beni ka bɛ deeri o nyɛvuli pɔi(kaona bisaɣi daadama). Yaha! (Ka O lahi tin ya nyɛvuya) domin yi ti paai saha shɛli O ni zali li (yi nyɛvuya naabu tariga), di yi pa shɛli, yi nyɛla ban yɛn niŋ haŋkali.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
68. Ŋuna n-nyɛŊun neera ka kura, dinzuɣuO yi ti yɛn zali O nam zaligu, achiika! O yεri li mi: “Leema,” ka di shiri leei.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ يُجَٰدِلُونَ فِيٓ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ أَنَّىٰ يُصۡرَفُونَ
69. (Yaa nyini ŋun wumda): “Di nibɔŋɔ, a bi lihi n-zaŋ chaŋ ninvuɣu shεba ban ŋmεri Naawuni aayanim’ namgbankpeeni maa polo. Bozuɣu ka bɛ lebri ba (ka chεri yɛlimaŋli)?
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِٱلۡكِتَٰبِ وَبِمَآ أَرۡسَلۡنَا بِهِۦ رُسُلَنَاۖ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ
70. Ninvuɣu shεba ban labsi litaafi (Alkur’aani) ʒiri, n-ti pahi Ti (Tinim’ Naawuni) ni tim tuumba na shɛli zuɣu, tɔ! Ni baalim, bɛ ni ti baŋ.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِذِ ٱلۡأَغۡلَٰلُ فِيٓ أَعۡنَٰقِهِمۡ وَٱلسَّلَٰسِلُ يُسۡحَبُونَ
71. Saha shεli Bandi ni yɛn ti be niŋgoya ni, n-ti pahi zɔlsi (ankufunima), ka bɛ vɔri ba.
Arabic explanations of the Qur’an:
فِي ٱلۡحَمِيمِ ثُمَّ فِي ٱلنَّارِ يُسۡجَرُونَ
72. Kotulum puuni, din nyaaŋa, ka bɛ vundi ba buɣum ni.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ قِيلَ لَهُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تُشۡرِكُونَ
73. Din nyaaŋa, kabiyεli ba: “Yapolo ka binyεri shεŋa yi ni daa jεmdi m-pahi Naawuni zuɣu la be?”
Arabic explanations of the Qur’an:
مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا بَل لَّمۡ نَكُن نَّدۡعُواْ مِن قَبۡلُ شَيۡـٔٗاۚ كَذَٰلِكَ يُضِلُّ ٱللَّهُ ٱلۡكَٰفِرِينَ
74. Ka di pa ni Naawuni la, ka bɛ yεli: “Di bɔrgi ya ka chɛ ti. Chɛli gba! Tinim’ daa bi jεmdi shɛli.” Lala ka Naawuni birgiri chεfurinima.
Arabic explanations of the Qur’an:
ذَٰلِكُم بِمَا كُنتُمۡ تَفۡرَحُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَبِمَا كُنتُمۡ تَمۡرَحُونَ
75. Di daliri nyɛla yi ni daa niŋdi suhupεlli (ni tuumbɛri tumbu) tiŋgbani yaaŋa zuɣuka pa ni yεlimaŋli la, ni yi ni daa chani gamdila zuɣu.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱدۡخُلُوٓاْ أَبۡوَٰبَ جَهَنَّمَ خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ فَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلۡمُتَكَبِّرِينَ
76. Kpεm ya ʒahannama dindoya ni, ka nyɛla ban yɛn kpalim di puun, dinzuɣu, ninvuɣu shεba ban tibgi bɛ maŋ’ labbu shee shiri nyɛla din be.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۚ فَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعۡضَ ٱلَّذِي نَعِدُهُمۡ أَوۡ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيۡنَا يُرۡجَعُونَ
77. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Niŋmi suɣulo, Achiika! Naawuni daalikauli nyɛla yεlimaŋli. Dinzuɣu, Ti (Tinim’ Naawuni) yi di yɛn chɛ ka a nya Ti ni gbaari ba shɛli (azaaba) daalikauli maa (a nyɛvuli puuni), bee ka Ti deei a nyɛvuli deebu (ka a bi nya li), Ti sani ka bɛ ti kuli yɛn labsi ba na.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا رُسُلٗا مِّن قَبۡلِكَ مِنۡهُم مَّن قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ وَمِنۡهُم مَّن لَّمۡ نَقۡصُصۡ عَلَيۡكَۗ وَمَا كَانَ لِرَسُولٍ أَن يَأۡتِيَ بِـَٔايَةٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ فَإِذَا جَآءَ أَمۡرُ ٱللَّهِ قُضِيَ بِٱلۡحَقِّ وَخَسِرَ هُنَالِكَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
78. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa tim tuumba na pɔi ni nyini, bɛ puuni shεba beni ka Ti ti a bɛ lahibali, ka bɛ puuni shεba mibenikaTibitiabɛ lahibali. Yaha! Di bi tu kamaata ni tuun so kana ni alaama shεli, naɣila ni Naawuni yεda. Dinzuɣu, Naawuni zaligu yi ti kana, ka bɛ niŋ fukumsi ni yεlimaŋli, nimaa ni ka barinanim’ yɛn ti niŋ ashaara.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَنۡعَٰمَ لِتَرۡكَبُواْ مِنۡهَا وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
79. Naawuni n-nyɛ Ŋun zali ya biŋkobri domin yi bari bɛ puuni shɛŋa, ka ŋubri bɛ shεŋa.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ وَلِتَبۡلُغُواْ عَلَيۡهَا حَاجَةٗ فِي صُدُورِكُمۡ وَعَلَيۡهَا وَعَلَى ٱلۡفُلۡكِ تُحۡمَلُونَ
80. Yi (ninsalinim’) lahi mali anfaani binyɛra di (biŋkobri maa) ni, domin yi mali ba n-kuri bukaata shεŋa yi suhiri ni bɔra, ka bɛ lahi kpiɣiri ya bɛ mini ŋarim zuɣu.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ فَأَيَّ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ تُنكِرُونَ
81. Yaha! O (Naawuni) wuhiri yala O nam yɛlikpahinda, ka Naawuni nam yɛlikpahinda maa puuni dini ka yi leei zaɣisira?
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَانُوٓاْ أَكۡثَرَ مِنۡهُمۡ وَأَشَدَّ قُوَّةٗ وَءَاثَارٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
82. Di ni bɔŋɔ,bɛ (Maka chεfurinim’ maa) bi gola tiŋgbani yaaŋa zuɣu ka nya ban daa kana poi ni bana maa bahigu ni daa nyɛ shεm, bɛ daa nyɛla ninvuɣu shεba ban zooi gari ba (Maka chεfurnima), ka daa lahi mali yaa ni boba tiŋgbani yaaŋa zuɣu n-gari ba, ka bɛ ni daa tum tuun’ shɛŋa daa ti bi niŋ ba anfaani.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَرِحُواْ بِمَا عِندَهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
83. Saha shεli bɛ tuumba ni daa kaba na ni dalirinima, ka bɛ niŋ suhupiεlli (ka bɛ nini tiɣi) baŋsim shɛli din be bɛ sani, ka bɛ ni daa maandi shɛli ansarsi maa daa niŋ talahi n-ti ba.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا رَأَوۡاْ بَأۡسَنَا قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَحۡدَهُۥ وَكَفَرۡنَا بِمَا كُنَّا بِهِۦ مُشۡرِكِينَ
84. Saha shεli bɛ (chεfurinim’) ni daa ti nya Ti (Tinim’ Naawuni) daazaaba, ka bɛ yεli: “Ti ti Naawuni yεlimaŋli, O nyɛla O ko. Dinzuɣu, ti zaɣisi binyεr’ shεŋa ti ni daa laɣim O mini li n-jεmdi maa.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمۡ يَكُ يَنفَعُهُمۡ إِيمَٰنُهُمۡ لَمَّا رَأَوۡاْ بَأۡسَنَاۖ سُنَّتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي قَدۡ خَلَتۡ فِي عِبَادِهِۦۖ وَخَسِرَ هُنَالِكَ ٱلۡكَٰفِرُونَ
85. Dinzuɣu, bɛ yɛlimaŋtibo daa bi niŋ ba anfaani saha shεli bɛ ni daa ti nya Ti (Tinim’ Naawuni) daazaaba, dina n-nyɛ so’ shɛli Naawuni ni zaŋ gbaai O daba ban pun gari maa. Yaha! Nimaa ni, ka chεfurnim’ daa kɔhilu (ka bε niŋ ashaara).
Arabic explanations of the Qur’an:
 
Translation of the meanings Surah: Ghāfir
Surahs’ Index Page Number
 
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Dagbani translation - Translations’ Index

Translation of the Quran meanings into Dagbani by Muhammad Baba Gutubu

close