Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Kurdish Translation - Salahuddin * - Translations’ Index
سورەتی المؤمنون
قَدۡ أَفۡلَحَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
سووره‌تی (مؤمنون) (واته: باوه‌ڕداران) سووره‌تێكى مه‌ككى یه‌و (١١٨) ئایه‌ته بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ قَدْ أَفْلَحَ الْمُؤْمِنُونَ (١) ] به دڵنیایی باوه‌ڕداران سه‌رفرازو به‌خته‌وه‌رو سه‌ركه‌وتوو بوونه له دونیاو قیامه‌تدا،
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي صَلَاتِهِمۡ خَٰشِعُونَ
ئه‌و باوه‌ڕدارانه‌ی كه ئه‌م سیفه‌تانه‌یان تیابێ: {هەندێك لە سیفاتی باوەڕداران} [ الَّذِينَ هُمْ فِي صَلَاتِهِمْ خَاشِعُونَ (٢) ] ئه‌و كه‌سانه‌ی كه له نوێژه‌كانیاندا هێمن و ئارامن وه دڵیان لای نوێژه‌كانیانه‌و خشوعیان هه‌یه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِلزَّكَوٰةِ فَٰعِلُونَ
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَّا عَلَىٰٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَإِنَّهُمۡ غَيۡرُ مَلُومِينَ
[ إِلَّا عَلَى أَزْوَاجِهِمْ ] ته‌نها مه‌گه‌ر بۆ خێزانه‌كانی خۆیان نه‌بێ كه ڕێگه‌یان پێدراوه [ أَوْ مَا مَلَكَتْ أَيْمَانُهُمْ ] یاخود پێشتر كه‌نیزه‌ك و جاریه هه‌بووه ئه‌ویش ڕێگه پێدراو بووه [ فَإِنَّهُمْ غَيْرُ مَلُومِينَ (٦) ] له‌م دوو شته‌دا لۆمه ناكرێن وه تاوانبار نابن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَنِ ٱبۡتَغَىٰ وَرَآءَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡعَادُونَ
[ فَمَنِ ابْتَغَى وَرَاءَ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْعَادُونَ (٧) ] به‌ڵام ئه‌گه‌ر كه‌سێك جگه له خێزان و كه‌نیزه‌كه‌كان دامێنی خۆی نه‌پارێزێ ئه‌وانه سنووریان به‌زاندووه‌و ده‌ستدرێژیكارو تاوانبارن (ئیمامى شافعى ئه‌م ئایه‌ته ده‌كاته به‌ڵگه له‌سه‌ر حه‌رامێتى خوى نهێنى).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ هُمۡ لِأَمَٰنَٰتِهِمۡ وَعَهۡدِهِمۡ رَٰعُونَ
[ وَالَّذِينَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ (٨) ] وه ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ئه‌مانه‌ت و په‌یمانه‌كانیان ئه‌پارێزن، ئه‌و شته‌ی كه به ئه‌مانه‌ت لایان دائه‌نرێ، یان ماڵ و منداڵیان، یان ئه‌و كه‌سانه‌ی كه له ژێر ده‌ستیاندایه هه‌مووی ئه‌مانه‌ته‌و ئه‌یپارێزن، وه عه‌هدو به‌ڵێنێكیش بده‌ن ئه‌یبه‌نه سه‌ر، به‌ڵێن به خوای گه‌وره یاخود به مرۆڤه‌كان.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡوَٰرِثُونَ
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡفِرۡدَوۡسَ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
[ الَّذِينَ يَرِثُونَ الْفِرْدَوْسَ ] ئه‌و كه‌سانه‌ی كه ئه‌بن به میراتگری فیرده‌وس كه به‌رزترین پله‌ی به‌هه‌شته وه ناوه‌ڕاستی به‌هه‌شته وه له‌سه‌روویه‌وه عه‌رشی خوای گه‌وره‌یه [ هُمْ فِيهَا خَالِدُونَ (١١) ] ئه‌وان به نه‌مری و هه‌میشه‌یی له فیرده‌وسدا ئه‌مێننه‌وه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِن سُلَٰلَةٖ مِّن طِينٖ
[ وَلَقَدْ خَلَقْنَا الْإِنْسَانَ مِنْ سُلَالَةٍ مِنْ طِينٍ (١٢) ] وه به دڵنیایى ئێمه مرۆڤمان دروست كردووه له (سولاله) كه بریتییه له ده‌ركردنی شتێك له شتێكی تر، كه ئاده‌ممان له‌و قوڕه ده‌ركردووه‌و دروست كردووه.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ خَلَقۡنَا ٱلنُّطۡفَةَ عَلَقَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡعَلَقَةَ مُضۡغَةٗ فَخَلَقۡنَا ٱلۡمُضۡغَةَ عِظَٰمٗا فَكَسَوۡنَا ٱلۡعِظَٰمَ لَحۡمٗا ثُمَّ أَنشَأۡنَٰهُ خَلۡقًا ءَاخَرَۚ فَتَبَارَكَ ٱللَّهُ أَحۡسَنُ ٱلۡخَٰلِقِينَ
[ ثُمَّ خَلَقْنَا النُّطْفَةَ عَلَقَةً ] پاشان ئه‌و دڵۆپه ئاوه ئه‌بێ به خوێنێكی مه‌یوو [ فَخَلَقْنَا الْعَلَقَةَ مُضْغَةً ] پاشان ئه‌و خوێنه مه‌یووه ئه‌بێته پارچه گۆشتێكى ڕێكنه‌خراو وه دواتریش ڕێكئه‌خرێ [ فَخَلَقْنَا الْمُضْغَةَ عِظَامًا ] پاشان ئه‌و پارچه گۆشته ئه‌كه‌ین به ئێسقان و ئێسقانی لێ دروست ئه‌كه‌ین بۆ ئه‌وه‌ی لاشه‌ی ئه‌و مرۆڤه ڕابگرێ [ فَكَسَوْنَا الْعِظَامَ لَحْمًا ] پاشان ئه‌و ئێسقانه‌یش به گۆشت دائه‌پۆشین [ ثُمَّ أَنْشَأْنَاهُ خَلْقًا آخَرَ ] پاشان ڕوح ئه‌كه‌ینه به‌ری وه ئه‌یكه‌ن به مرۆڤێكی تر [ فَتَبَارَكَ اللَّهُ أَحْسَنُ الْخَالِقِينَ (١٤) ] ئه‌و الله یه‌ی كه باشترین دروستكاره خێرو به‌ره‌كه‌تی یه‌كجار زۆره، وه شایه‌نی ئه‌وه‌یه كه به گه‌وره بزانرێ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَا فَوۡقَكُمۡ سَبۡعَ طَرَآئِقَ وَمَا كُنَّا عَنِ ٱلۡخَلۡقِ غَٰفِلِينَ
{هەندێك لە بەخششەكانی خوای گەورە} [ وَلَقَدْ خَلَقْنَا فَوْقَكُمْ سَبْعَ طَرَائِقَ ] وه له سه‌رووی ئێوه‌شه‌وه حه‌وت ئاسمانمان دروست كردووه یه‌ك له‌سه‌ر یه‌ك [ وَمَا كُنَّا عَنِ الْخَلْقِ غَافِلِينَ (١٧) ] وه ئێمه بێ ئاگا نین له دروستكراوه‌كانی خۆمان وه ئه‌یانپارێزین و نایه‌لین به‌ربێته‌وه سه‌ر زه‌وی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءَۢ بِقَدَرٖ فَأَسۡكَنَّٰهُ فِي ٱلۡأَرۡضِۖ وَإِنَّا عَلَىٰ ذَهَابِۭ بِهِۦ لَقَٰدِرُونَ
[ وَأَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَاءِ مَاءً بِقَدَرٍ ] وه له ئاسمانیشه‌وه بارانمان بۆ دابه‌زاندوون به ئه‌ندازه‌یه‌كی دیاریكراو كه به‌رژه‌وه‌ندی ئێوه‌ی تیابێت [ فَأَسْكَنَّاهُ فِي الْأَرْضِ ] وه ئه‌و ئاوه‌مان جێگیر كردووه له‌ناو زه‌ویدا [ وَإِنَّا عَلَى ذَهَابٍ بِهِ لَقَادِرُونَ (١٨) ] وه هه‌ر كاتێك ویستمان لێ بێت ئه‌وا ئاوه‌كانتان له‌ناو ئه‌به‌ین كه سوودی لێ نه‌بینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَنشَأۡنَا لَكُم بِهِۦ جَنَّٰتٖ مِّن نَّخِيلٖ وَأَعۡنَٰبٖ لَّكُمۡ فِيهَا فَوَٰكِهُ كَثِيرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
[ فَأَنْشَأْنَا لَكُمْ بِهِ جَنَّاتٍ مِنْ نَخِيلٍ وَأَعْنَابٍ لَكُمْ فِيهَا فَوَاكِهُ كَثِيرَةٌ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (١٩) ] به‌هۆی ئه‌و بارانه‌وه باخ و بێستانی چڕوپڕمان بۆ دروست كردوون له دارخورماو مێو كه میوه‌ی زۆری بۆ ئێوه تیایه كه تام و چێژی لێ ئه‌كه‌ن وه هه‌یشه لێی ئه‌خۆن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَشَجَرَةٗ تَخۡرُجُ مِن طُورِ سَيۡنَآءَ تَنۢبُتُ بِٱلدُّهۡنِ وَصِبۡغٖ لِّلۡأٓكِلِينَ
[ وَشَجَرَةً تَخْرُجُ مِنْ طُورِ سَيْنَاءَ ] وه دارێكیش كه داری زه‌یتونه له كێوی (طور له سه‌یناء) له‌وێ زۆرتر ئه‌ڕوێت [ تَنْبُتُ بِالدُّهْنِ ] كه زه‌یتی زه‌یتونی لێ ده‌رئه‌كرێ [ وَصِبْغٍ لِلْآكِلِينَ (٢٠) ] وه زه‌یتى زه‌یتون و سركه‌و ئه‌و شتانه‌یشی لێ دروست ئه‌كرێ بۆ خواردن، (ئه‌وه‌ى ده‌یخوات نانى تێهه‌ڵده‌كێشێت و وه‌كو بۆیاخ ره‌نگى ده‌كات).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهَا وَلَكُمۡ فِيهَا مَنَٰفِعُ كَثِيرَةٞ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
[ وَإِنَّ لَكُمْ فِي الْأَنْعَامِ لَعِبْرَةً ] وه ئه‌و ئاژه‌ڵانه‌یش كه بۆمان دروست كردوون هه‌مووی په‌ندو عیبره‌تی تیایه بۆ ئێوه، وه به‌ڵگه‌ن له‌سه‌ر تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره [ نُسْقِيكُمْ مِمَّا فِي بُطُونِهَا ] له‌و شیره‌ی كه له‌ناو سكیدایه وه‌كو خواردنه‌وه‌یه‌ك وایه بۆ ئێوه [ وَلَكُمْ فِيهَا مَنَافِعُ كَثِيرَةٌ ] وه سوودی زۆری تریشی بۆ ئێوه تیایه: بۆ سواری و بارهه‌ڵگرتن و شیره‌كه‌ی و گۆشته‌كه‌ى و موه‌كه‌ى و بۆ جوانى و بۆ هه‌موو ئه‌و شتانه‌ی تر كه خۆتان سوودی لێ ئه‌بینن [ وَمِنْهَا تَأْكُلُونَ (٢١) ] وه هه‌یشه بۆ خواردن به‌كاری دێنن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
{بەسەرهاتی نوح پێغەمبەر - صلی الله علیه وسلم - و قەومەكەی} [ وَلَقَدْ أَرْسَلْنَا نُوحًا إِلَى قَوْمِهِ ] وه به‌دڵنیایی ئێمه نوحمان - صلی الله علیه وسلم - بۆ لای قه‌ومه‌كه‌ی خۆی نارد [ فَقَالَ يَا قَوْمِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ ] فه‌رمووی: ئه‌ی قه‌ومی خۆم ئێوه به‌تاك و ته‌نها عیباده‌تی خوای گه‌وره بكه‌ن له‌به‌ر ئه‌وه‌ی جگه له خوای گه‌وره ئێوه هیچ په‌رستراوێكی تری حه‌قتان نیه كه بیپه‌رستن [ أَفَلَا تَتَّقُونَ (٢٣) ] ئه‌وه بۆ ته‌قوای خوای گه‌وره ناكه‌ن و خۆتان له ئاگری دۆزه‌خ ناپارێزن به‌وه‌ی كه ئیمان بێنن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَقَالَ ٱلۡمَلَؤُاْ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ مَا هَٰذَآ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يُرِيدُ أَن يَتَفَضَّلَ عَلَيۡكُمۡ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَأَنزَلَ مَلَٰٓئِكَةٗ مَّا سَمِعۡنَا بِهَٰذَا فِيٓ ءَابَآئِنَا ٱلۡأَوَّلِينَ
[ فَقَالَ الْمَلَأُ الَّذِينَ كَفَرُوا مِنْ قَوْمِهِ مَا هَذَا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ ] ده‌سه‌ڵاتداره كافره‌كان له قه‌ومه‌كه‌ی وتیان: ئه‌میش هیچ نیه ته‌نها مرۆڤێكه وه‌كو ئێوه [ يُرِيدُ أَنْ يَتَفَضَّلَ عَلَيْكُمْ ] ئه‌یه‌وێ فه‌زڵی خۆی بدا به‌سه‌ر ئێوه‌داو ئێوه شوێنی بكه‌ون [ وَلَوْ شَاءَ اللَّهُ لَأَنْزَلَ مَلَائِكَةً ] ئه‌یانووت: ئه‌گه‌ر خوا ویستی لێ بوایه مه‌لائیكه‌تێكی ئه‌كرد به پێغه‌مبه‌رو ئه‌ینارد نه‌ك ئه‌م پیاوه بنێرێ [ مَا سَمِعْنَا بِهَذَا فِي آبَائِنَا الْأَوَّلِينَ (٢٤) ] له باوك و باپیرانی پێشترماندا شتی وامان نه‌بیستووه كه له‌ناو مرۆڤدا كه‌سێك بكرێ به پێغه‌مبه‌ر.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنۡ هُوَ إِلَّا رَجُلُۢ بِهِۦ جِنَّةٞ فَتَرَبَّصُواْ بِهِۦ حَتَّىٰ حِينٖ
{نوح پێغەمبەر - صلی الله علیه وسلم - تۆمەتبار دەكرێت بە شێتی!} [ إِنْ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ بِهِ جِنَّةٌ ] ئه‌یانووت: ئه‌مه هیچ شتێك نیه ته‌نها پیاوێكه‌و شێت بووه‌و نازانێ چی ئه‌ڵێ [ فَتَرَبَّصُوا بِهِ حَتَّى حِينٍ (٢٥) ] چاوه‌ڕێ بن تا ماوه‌یه‌كی تر كاره‌كه‌ی ده‌رئه‌كه‌وێت و بۆتان ده‌رئه‌كه‌وێ كه ئه‌مه شێته، یاخود چاوه‌ڕێ بن تا ده‌مرێت و له كۆڵتان ده‌بێته‌وه.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ رَبِّ ٱنصُرۡنِي بِمَا كَذَّبُونِ
[ قَالَ رَبِّ انْصُرْنِي بِمَا كَذَّبُونِ (٢٦) ] پاش ئه‌وه‌ی نوح - صلی الله علیه وسلم - نۆسه‌دو په‌نجا ساڵ ده‌عوه‌و بانگه‌وازی كردن، وه ته‌واو بێئومێد بوو لێیان، وه خواى گه‌وره پێى راگه‌یاند كه كه‌سى تر موسڵمان نابێت، ئێنجا فه‌رمووی: ئه‌ی په‌روه‌ردگار سه‌رم بخه به‌سه‌ر ئه‌و قه‌ومه‌دا كه منیان به درۆ زانی.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَيۡهِ أَنِ ٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا فَإِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ فَٱسۡلُكۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ مِنۡهُمۡۖ وَلَا تُخَٰطِبۡنِي فِي ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِنَّهُم مُّغۡرَقُونَ
{خوای گەورە فەرمان بە نوح پێغەمبەر - صلی الله علیه وسلم - دەكات بە دروستكردنی كەشتی} [ فَأَوْحَيْنَا إِلَيْهِ أَنِ اصْنَعِ الْفُلْكَ بِأَعْيُنِنَا ] خوای گه‌وره وه‌حی بۆ نارد كه‌شتیه‌كه دروست بكه له به‌رچاوی ئێمه‌و ئێمه ئه‌یپارێزین [ وَوَحْيِنَا ] وه به وه‌حی خۆمان فێرت ئه‌كه‌ین چۆن دروستی بكه‌ی [ فَإِذَا جَاءَ أَمْرُنَا ] وه كاتێك كه سزای ئێمه هات [ وَفَارَ التَّنُّورُ ] وه ته‌نوره‌كان ئاویان لێهه‌ڵقوڵا [ فَاسْلُكْ فِيهَا مِنْ كُلٍّ زَوْجَيْنِ اثْنَيْنِ ] ئه‌وه له هه‌موو ئاژه‌ڵ و باڵنده‌یه‌ك جووتێكی نێرو مێ هه‌ڵگره بۆ ناو كه‌شتیه‌كه بۆ ئه‌وه‌ی دواتر ژیان ده‌ست پێ بكاته‌وه [ وَأَهْلَكَ ] وه كه‌سوكاریشت، واته: باوه‌ڕداران [ إِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَيْهِ الْقَوْلُ مِنْهُمْ ] ته‌نها ئه‌و كه‌سانه نه‌بێ كه پێشتر خوای گه‌وره بڕیاری داوه له‌ناویان بدات له‌به‌ر ئه‌وه‌ى باوه‌ڕیان نه‌هێناوه وه‌كو هاوسه‌رو كوڕه‌كه‌ت [ وَلَا تُخَاطِبْنِي فِي الَّذِينَ ظَلَمُوا ] وه كاتێك سزاى منت بینى سۆزو به‌زه‌ییت نه‌جولێت بۆ كافران و گفتوگۆم له‌گه‌ڵ مه‌كه‌و داوام لێ مه‌كه ئه‌و كه‌سه زاڵم و موشریكانه ڕزگار بكه‌م [ إِنَّهُمْ مُغْرَقُونَ (٢٧) ] ئه‌وان به دڵنیایی نوقم و نگرۆی ئاوه‌كه ئه‌بن و له‌ناو ئه‌چن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِذَا ٱسۡتَوَيۡتَ أَنتَ وَمَن مَّعَكَ عَلَى ٱلۡفُلۡكِ فَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي نَجَّىٰنَا مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
[ فَإِذَا اسْتَوَيْتَ أَنْتَ وَمَنْ مَعَكَ عَلَى الْفُلْكِ ] وه كاتێك كه تۆ و ئه‌و باوه‌ڕدارانه‌ی له‌گه‌ڵتدان له‌ناو كه‌شتیه‌كه‌دا به‌رز بوونه‌وه [ فَقُلِ الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِي نَجَّانَا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (٢٨) ] ئه‌وا بڵێ: حه‌مدو سه‌ناو ستایش بۆ ئه‌و په‌روه‌ردگاره‌ی كه ئێمه‌ی ڕزگار كرد له‌م قه‌ومه سته‌مكاره موشریكه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقُل رَّبِّ أَنزِلۡنِي مُنزَلٗا مُّبَارَكٗا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡمُنزِلِينَ
[ وَقُلْ رَبِّ أَنْزِلْنِي مُنْزَلًا مُبَارَكًا ] وه بڵێ: ئه‌ی په‌روه‌ردگار له شوێنێكی پیرۆزى پڕ خێرو به‌ره‌كه‌تدا دامبگره [ وَأَنْتَ خَيْرُ الْمُنْزِلِينَ (٢٩) ] وه تۆ باشترین خوای كه له شوێنی باشدا دامانبگریت.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ وَإِن كُنَّا لَمُبۡتَلِينَ
[ إِنَّ فِي ذَلِكَ لَآيَاتٍ وَإِنْ كُنَّا لَمُبْتَلِينَ (٣٠) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - ئه‌وه‌ی كه بۆتمان گێڕایه‌وه له سه‌رخستنی نوح و - صلی الله علیه وسلم - باوه‌ڕداران و له‌ناودانى قه‌ومه بێباوه‌ڕه‌كه‌ی هه‌مووی به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر ته‌واویه‌تی تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره‌و راستێتى پێغه‌مبه‌رانى، وه ئێمه ئه‌وانمان تاقیكرده‌وه به‌وه‌ی پێغه‌مبه‌رمان بۆ ناردن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَرۡسَلۡنَا فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
[ فَأَرْسَلْنَا فِيهِمْ رَسُولًا مِنْهُمْ ] پێغه‌مبه‌رێكمان له خۆیان بۆ ناردن كه هود پێغه‌مبه‌ر بوو - صلی الله علیه وسلم - [ أَنِ اعْبُدُوا اللَّهَ مَا لَكُمْ مِنْ إِلَهٍ غَيْرُهُ ] ئه‌ویش پێی فه‌رموون: ئه‌ی قه‌ومه‌كه‌م به‌تاك و ته‌نها عیباده‌تی خوای گه‌وره بكه‌ن چونكه ته‌نها ئه‌و په‌رستراوی حه‌قه‌و جگه له‌و هیچ په‌رستراوێكی تری حه‌ق نیه كه شایه‌نی په‌رستن بێ تا ئێوه بیپه‌رستن [ أَفَلَا تَتَّقُونَ (٣٢) ] ئه‌ی بۆ ته‌قوای خوای گه‌وره ناكه‌ن و ئیمان ناهێنن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱلۡأٓخِرَةِ وَأَتۡرَفۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا مَا هَٰذَآ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يَأۡكُلُ مِمَّا تَأۡكُلُونَ مِنۡهُ وَيَشۡرَبُ مِمَّا تَشۡرَبُونَ
{دەسەڵاتدارە كافرەكان هانی خەڵكی دەدەن شوێنی پێغەمبەران نەكەون} [ وَقَالَ الْمَلَأُ مِنْ قَوْمِهِ الَّذِينَ كَفَرُوا وَكَذَّبُوا بِلِقَاءِ الْآخِرَةِ ] ده‌سه‌ڵاتداران له قه‌ومه‌كه‌ی كه كافرو بێباوه‌ڕ بوون، وه باوه‌ڕیان به ڕۆژی دوایی نه‌بوو [ وَأَتْرَفْنَاهُمْ فِي الْحَيَاةِ الدُّنْيَا ] وه له ژیانی دونیادا خۆشگوزه‌رانمان كردبوون [ مَا هَذَا إِلَّا بَشَرٌ مِثْلُكُمْ ] ئه‌مانه وتیان: ئه‌م پێغه‌مبه‌ره هیچ شتێك نیه ته‌نها مرۆڤێكه وه‌كو ئێوه [ يَأْكُلُ مِمَّا تَأْكُلُونَ مِنْهُ ] ئێوه چی ئه‌خۆن ئه‌ویش له‌وه ئه‌خوات [ وَيَشْرَبُ مِمَّا تَشْرَبُونَ (٣٣) ] وه ئێوه له چی ئه‌خۆنه‌وه ئه‌ویش له‌وه ئه‌خواته‌وه، پێغه‌مبه‌ر چۆن وا ئه‌بێت؟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَئِنۡ أَطَعۡتُم بَشَرٗا مِّثۡلَكُمۡ إِنَّكُمۡ إِذٗا لَّخَٰسِرُونَ
[ وَلَئِنْ أَطَعْتُمْ بَشَرًا مِثْلَكُمْ إِنَّكُمْ إِذًا لَخَاسِرُونَ (٣٤) ] وتیان: ئه‌مه مرۆڤێكه وه‌كو خۆتان ئه‌گه‌ر گوێڕایه‌ڵی مرۆڤێك بكه‌ن به‌ڕاستی ئێوه زه‌ره‌رمه‌ندن به‌وه‌ی واز له خواكانی خۆتان بێنن له‌به‌ر قسه‌ی مرۆڤێكی وه‌ك خۆتان.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَيَعِدُكُمۡ أَنَّكُمۡ إِذَا مِتُّمۡ وَكُنتُمۡ تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَنَّكُم مُّخۡرَجُونَ
[ أَيَعِدُكُمْ أَنَّكُمْ إِذَا مِتُّمْ وَكُنْتُمْ تُرَابًا وَعِظَامًا أَنَّكُمْ مُخْرَجُونَ (٣٥) ] ئایا ئه‌مه هه‌ڕه‌شه‌ی ئه‌وه‌تان لێ ئه‌كات كه ئه‌گه‌ر بێتوو ئێوه بمرن و ببن به خۆڵ و ئێسقانتان نه‌مێنێ و بڕزێ ئایا سه‌رله‌نوێ ده‌رئه‌كرێنه‌وه‌و زیندوو ئه‌كرێنه‌وه؟
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنۡ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا ٱلدُّنۡيَا نَمُوتُ وَنَحۡيَا وَمَا نَحۡنُ بِمَبۡعُوثِينَ
[ إِنْ هِيَ إِلَّا حَيَاتُنَا الدُّنْيَا ] هیچ شتێك نیه‌و ته‌نها ژیانی دونیایه‌و كۆتایی دێت و قیامه‌ت نیه [ نَمُوتُ وَنَحْيَا وَمَا نَحْنُ بِمَبْعُوثِينَ (٣٧) ] له دونیادا ئه‌ژین و ئه‌مرین و كۆتایی دێت و ئێمه زیندوو نابینه‌وه‌و ڕۆژی قیامه‌ت نیه.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنۡ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا وَمَا نَحۡنُ لَهُۥ بِمُؤۡمِنِينَ
[ إِنْ هُوَ إِلَّا رَجُلٌ افْتَرَى عَلَى اللَّهِ كَذِبًا ] ئه‌م پیاوه هیچ كه‌سێك نیه ته‌نها پیاوێكه‌و درۆی بۆ خوای گه‌وره هه‌ڵبه‌ستووه‌و به درۆ ده‌ڵێت من پێغه‌مبه‌رى خوام [ وَمَا نَحْنُ لَهُ بِمُؤْمِنِينَ (٣٨) ] وه ئێمه باوه‌ڕی پێ ناكه‌ین .
Arabic explanations of the Qur’an:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّيۡحَةُ بِٱلۡحَقِّ فَجَعَلۡنَٰهُمۡ غُثَآءٗۚ فَبُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
[ فَأَخَذَتْهُمُ الصَّيْحَةُ بِالْحَقِّ ] خوای گه‌وره زریان و بایه‌كی ساردو به‌هێزو ده‌نگێكی گه‌وره‌ى بۆ ناردن [ فَجَعَلْنَاهُمْ غُثَاءً ] وه‌كو كه‌فی سه‌ر ده‌ریامان لێ كردن و له‌ناومان بردن و وشك بوون [ فَبُعْدًا لِلْقَوْمِ الظَّالِمِينَ (٤١) ] ده‌ی كه‌سانێك كه سته‌مكارو موشریكن دووركه‌ونه‌وه له ڕه‌حمه‌تی خواو تیاچن.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ أَرۡسَلۡنَا رُسُلَنَا تَتۡرَاۖ كُلَّ مَا جَآءَ أُمَّةٗ رَّسُولُهَا كَذَّبُوهُۖ فَأَتۡبَعۡنَا بَعۡضَهُم بَعۡضٗا وَجَعَلۡنَٰهُمۡ أَحَادِيثَۚ فَبُعۡدٗا لِّقَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ
[ ثُمَّ أَرْسَلْنَا رُسُلَنَا تَتْرَى ] پاشان پێغه‌مبه‌رانی خۆمان یه‌ك له دوای یه‌ك نارد [ كُلَّ مَا جَاءَ أُمَّةً رَسُولُهَا كَذَّبُوهُ ] هه‌ر ئوممه‌تێك كه پێغه‌مبه‌ره‌كه‌ی بچووایه‌ته ناویان ئه‌وان زۆربه‌یان به‌درۆیان ئه‌زانی [ فَأَتْبَعْنَا بَعْضَهُمْ بَعْضًا ] ئێمه‌ش یه‌ك له دوای یه‌ك ئه‌و ئوممه‌تانه‌مان له‌ناو برد [ وَجَعَلْنَاهُمْ أَحَادِيثَ ] وه كردمانن به په‌ندو عیبره‌ت كه خه‌ڵكى له دوای خۆیان باسیان بكات [ فَبُعْدًا لِقَوْمٍ لَا يُؤْمِنُونَ (٤٤) ] ده‌ى قه‌ومێك كه ئیمان ناهێنن دووركه‌ونه‌وه له ڕه‌حمه‌تی خواو تیاچن.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمًا عَالِينَ
[ إِلَى فِرْعَوْنَ وَمَلَئِهِ ] بۆ لای فیرعه‌ون و داروده‌سته‌و پیاوماقوڵانی [ فَاسْتَكْبَرُوا ] ئه‌وان ئیمانیان نه‌هێناو خۆیان به‌گه‌وره زانی [ وَكَانُوا قَوْمًا عَالِينَ (٤٦) ] وه ئه‌وان قه‌ومێكی خۆبه‌گه‌وره‌زان بوون.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَقَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ لِبَشَرَيۡنِ مِثۡلِنَا وَقَوۡمُهُمَا لَنَا عَٰبِدُونَ
[ فَقَالُوا أَنُؤْمِنُ لِبَشَرَيْنِ مِثْلِنَا ] وتیان: ئایا ئێمه ئیمان به دوو مرۆڤی وه‌كو خۆمان بێنین [ وَقَوْمُهُمَا لَنَا عَابِدُونَ (٤٧) ] له كاتێكدا كه قه‌ومه‌كه‌شیان ملكه‌چی ئێمه‌ن و عیباده‌ت بۆ ئێمه ئه‌كه‌ن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجَعَلۡنَا ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥٓ ءَايَةٗ وَءَاوَيۡنَٰهُمَآ إِلَىٰ رَبۡوَةٖ ذَاتِ قَرَارٖ وَمَعِينٖ
[ وَجَعَلْنَا ابْنَ مَرْيَمَ وَأُمَّهُ آيَةً ] وه عیسای كوڕی مه‌ریه‌م و - صلی الله علیه وسلم - دایكیشیمان كرده موعجیزه‌یه‌ك له‌سه‌ر تاك و ته‌نهایى و تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره كه به‌بێ باوك دروستى كرد [ وَآوَيْنَاهُمَا إِلَى رَبْوَةٍ ] وه په‌نامان دان بۆ شوێنێكی به‌رز كه زه‌وی (بیت المقدس) بووه [ ذَاتِ قَرَارٍ وَمَعِينٍ (٥٠) ] كه شوێنی نیشته‌جێ بوون بوو وه ئاویشی لێ هه‌ڵئه‌قوڵا.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلرُّسُلُ كُلُواْ مِنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَٱعۡمَلُواْ صَٰلِحًاۖ إِنِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ
[ يَا أَيُّهَا الرُّسُلُ كُلُوا مِنَ الطَّيِّبَاتِ وَاعْمَلُوا صَالِحًا ] ئه‌ی پێغه‌مبه‌رانی خوا بخۆن له‌و هه‌موو ڕزقه پاك و حه‌ڵاڵ و به‌تام و چێژه‌ی كه خوای گه‌وره پێى به‌خشیوون وه كرده‌وه‌ی چاك بكه‌ن (خواردنى حه‌ڵاڵ یارمه‌تیده‌ره له‌سه‌ر ئه‌نجامدانى كرده‌وه‌ى چاك، وه حه‌رام خواردن رێگره له ئه‌نجامدانى كرده‌وه‌ى چاك) [ إِنِّي بِمَا تَعْمَلُونَ عَلِيمٌ (٥١) ] به دڵنیایى من ئاگادارم به هه‌موو كرده‌وه‌یه‌ك كه ئێوه ئه‌یكه‌ن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِنَّ هَٰذِهِۦٓ أُمَّتُكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَأَنَا۠ رَبُّكُمۡ فَٱتَّقُونِ
[ وَإِنَّ هَذِهِ أُمَّتُكُمْ أُمَّةً وَاحِدَةً ] وه ئه‌مه‌یش دینی ئێوه‌یه یه‌ك دینێكه كه بریتیه له یه‌كخواپه‌رستى [ وَأَنَا رَبُّكُمْ فَاتَّقُونِ (٥٢) ] وه ته‌نها یه‌ك خوایه‌كیشتان هه‌یه كه منم به‌تاك و ته‌نها له من بترسێن و ته‌قوای من بكه‌ن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَتَقَطَّعُوٓاْ أَمۡرَهُم بَيۡنَهُمۡ زُبُرٗاۖ كُلُّ حِزۡبِۭ بِمَا لَدَيۡهِمۡ فَرِحُونَ
[ فَتَقَطَّعُوا أَمْرَهُمْ بَيْنَهُمْ زُبُرًا ] به‌ڵام خه‌ڵكی دینه‌كه‌یان له نێوانی خۆیاندا به‌ش به‌ش و پارچه پارچه كرد [ كُلُّ حِزْبٍ بِمَا لَدَيْهِمْ فَرِحُونَ (٥٣) ] بوونه چه‌ند حیزب و گروپێك هه‌ر حیزبێكیش به‌و مه‌نهه‌ج و په‌یڕه‌و پڕۆگرامه‌ی كه خۆی پێیه‌تی دڵخۆش و سه‌رسامه‌و وا ئه‌زانن له‌سه‌ر هیدایه‌تن، (ئه‌م ئایه‌ته به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر حه‌رامێتى پارچه پارچه‌یى و حیزبایه‌تى، چونكه خواى گه‌وره به خراپه باسى ده‌كات و زه‌مى ده‌كات).
Arabic explanations of the Qur’an:
أَيَحۡسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُم بِهِۦ مِن مَّالٖ وَبَنِينَ
[ أَيَحْسَبُونَ أَنَّمَا نُمِدُّهُمْ بِهِ مِنْ مَالٍ وَبَنِينَ (٥٥) ] ئایا وا ئه‌زانن ئێمه ئه‌و ماڵ و منداڵه‌ی كه پێمان به‌خشیوون هه‌روا بێهوده‌یه‌و لێیان ناپرسینه‌وه‌و وائه‌زانن له خۆشه‌ویستیدا پێیان ده‌به‌خشین؟ نه‌خێر وانیه.
Arabic explanations of the Qur’an:
نُسَارِعُ لَهُمۡ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ بَل لَّا يَشۡعُرُونَ
[ نُسَارِعُ لَهُمْ فِي الْخَيْرَاتِ بَلْ لَا يَشْعُرُونَ (٥٦) ] هه‌ر شتێك خێری تیابێت ئێمه به په‌له پێیان ئه‌به‌خشین به‌ڵام ئه‌وان هه‌ست ناكه‌ن كه ئه‌مه ئیستیدراجه‌و له‌ناكاو خوای گه‌وره له‌ناویان ئه‌بات.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ يُؤۡتُونَ مَآ ءَاتَواْ وَّقُلُوبُهُمۡ وَجِلَةٌ أَنَّهُمۡ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ رَٰجِعُونَ
[ وَالَّذِينَ يُؤْتُونَ مَا آتَوْا وَقُلُوبُهُمْ وَجِلَةٌ أَنَّهُمْ إِلَى رَبِّهِمْ رَاجِعُونَ (٦٠) ] وه ئه‌و كه‌سانه‌ی له‌وه‌ی كه پێمان به‌خشیوون ئه‌یبه‌خشن هێشتا دڵیشیان ئه‌ترسێ كه خوای گه‌وره لێیان وه‌رنه‌گرێ، وه ئه‌زانن و دڵنیان كه ئه‌وان بۆ لای خوای گه‌وره ئه‌گه‌ڕێنه‌وه‌و خوای گه‌وره لێپرسینه‌وه‌یان له‌گه‌ڵدا ئه‌كات، (عائیشه) پرسیارى ئه‌م ئایه‌ته‌ى له پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - كرد ئایا ئه‌مانه كه‌سانێكن دزى ده‌كه‌ن و زینا ده‌كه‌ن و مه‌ى ده‌خۆن و له خوا ده‌ترسێن؟ فه‌رمووى: (نه‌خێر ئه‌ى كچى صدیق به‌ڵكو ئه‌مانه كه‌سانێكن نوێژ ده‌كه‌ن و به رۆژوو ده‌بن و زه‌كات ده‌ده‌ن و له‌وه ده‌ترسێن خوا لێیان قه‌بوڵ نه‌كات).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ وَلَدَيۡنَا كِتَٰبٞ يَنطِقُ بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
[ وَلَا نُكَلِّفُ نَفْسًا إِلَّا وُسْعَهَا ] وه ئێمه‌ش ته‌كلیف و باری قورس ناخه‌ینه سه‌ر هیچ كه‌سێك ته‌نها به گوێره‌ی توانای خۆی نه‌بێت [ وَلَدَيْنَا كِتَابٌ يَنْطِقُ بِالْحَقِّ ] وه كتابێكیشمان هه‌یه كه نامه‌ی كرده‌وه‌كانیانه هه‌مووی تێدا نووسراوه‌ته‌وه له ڕۆژی قیامه‌تدا دێته قسه‌و حه‌قه‌كه ئاشكرا ئه‌بێت [ وَهُمْ لَا يُظْلَمُونَ (٦٢) ] وه ئه‌وان هیچ سته‌مێكیان لێ ناكرێت به‌وه‌ی پاداشتیان كه‌م بكرێته‌وه یان سزای خه‌ڵكى بخرێته سه‌ریان.
Arabic explanations of the Qur’an:
بَلۡ قُلُوبُهُمۡ فِي غَمۡرَةٖ مِّنۡ هَٰذَا وَلَهُمۡ أَعۡمَٰلٞ مِّن دُونِ ذَٰلِكَ هُمۡ لَهَا عَٰمِلُونَ
[ بَلْ قُلُوبُهُمْ فِي غَمْرَةٍ مِنْ هَذَا ] به‌ڵكو كافران دڵیان بێئاگایه له‌م كتابه‌و ئاگایان لێ نیه‌و غافڵن لێی [ وَلَهُمْ أَعْمَالٌ مِنْ دُونِ ذَلِكَ ] وه جگه له‌شه‌ریك دانان بۆ خواى گه‌وره كرده‌وه‌ی خراپی تریشیان هه‌یه كه به‌هۆیه‌وه ئه‌چنه دۆزه‌خه‌وه [ هُمْ لَهَا عَامِلُونَ (٦٣) ] كه خۆیان ئه‌نجامی ئه‌ده‌ن.
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذۡنَا مُتۡرَفِيهِم بِٱلۡعَذَابِ إِذَا هُمۡ يَجۡـَٔرُونَ
[ حَتَّى إِذَا أَخَذْنَا مُتْرَفِيهِمْ بِالْعَذَابِ ] تا ئه‌وانه‌ی كه له‌نازو نیعمه‌ت و خۆشحاڵیدا بوون بردماننه‌وه به‌وه‌ی كه سزامان دان [ إِذَا هُمْ يَجْأَرُونَ (٦٤) ] ئه‌و كاته هاوار ئه‌كه‌ن و داوای فریاكه‌وتن ئه‌كه‌ن.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَا تَجۡـَٔرُواْ ٱلۡيَوۡمَۖ إِنَّكُم مِّنَّا لَا تُنصَرُونَ
[ لَا تَجْأَرُوا الْيَوْمَ ] له ڕۆژی قیامه‌ت پێیان ئه‌ووترێ: داوای فریاكه‌وتن مه‌كه‌ن و كه‌س نیه فریاتان بكه‌وێ [ إِنَّكُمْ مِنَّا لَا تُنْصَرُونَ (٦٥) ] ئێوه لێره كه‌س نیه له سزای ئێمه ڕزگارتان بكات و بتانپارێزێ و سه‌رتان بخات.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَدۡ كَانَتۡ ءَايَٰتِي تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَكُنتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡ تَنكِصُونَ
[ قَدْ كَانَتْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ ] به دڵنیایى له دونیادا ئایه‌ته‌كانی منتان به‌سه‌ردا خوێندرایه‌وه [ فَكُنْتُمْ عَلَى أَعْقَابِكُمْ تَنْكِصُونَ (٦٦) ] ئێوه به پشتدا ئه‌گه‌ڕانه‌وه‌و پشتان تێ ئه‌كرد.
Arabic explanations of the Qur’an:
مُسۡتَكۡبِرِينَ بِهِۦ سَٰمِرٗا تَهۡجُرُونَ
[ مُسْتَكْبِرِينَ بِهِ ] خۆتان به‌گه‌وره ئه‌زانی، یان به‌هۆى كه‌عبه‌وه‌و شانازیان به كه‌عبه‌وه ده‌كرد [ سَامِرًا تَهْجُرُونَ (٦٧) ] وه به شه‌ویش كۆ ئه‌بوونه‌وه‌و تانه‌تان له پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم -، یان له قورئان ئه‌داو ئه‌تانووت: جادو شیعرو فاڵچێتیه.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَلَمۡ يَدَّبَّرُواْ ٱلۡقَوۡلَ أَمۡ جَآءَهُم مَّا لَمۡ يَأۡتِ ءَابَآءَهُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ
[ أَفَلَمْ يَدَّبَّرُوا الْقَوْلَ ] ئایا په‌ندو عیبره‌تیان له وته‌كانی خوای گه‌وره وه‌رنه‌گرت، واته: له قورئان (ئه‌مه‌یش به‌ڵگه‌یه له‌سه‌ر ئه‌وه‌ى قورئانى پیرۆز وته‌و فه‌رمووده‌و كه‌لامى خواى گه‌وره‌یه‌و دروستكراو نیه) [ أَمْ جَاءَهُمْ مَا لَمْ يَأْتِ آبَاءَهُمُ الْأَوَّلِينَ (٦٨) ] یاخود ئایا شتێكیان بۆ هاتووه كه بۆ باوك و باپیرانیان نه‌هاتبێت بۆیه قورئان وه‌رناگرن و ڕه‌تی ده‌كه‌نه‌وه!؟ نه‌خێر وانیه‌و چه‌نده‌ها كتابی تر له پێش قورئاندا بۆ خه‌ڵكى سه‌رده‌مانى پێشتر هاتووه، یاخود كتابێكیان بۆ هاتووه كه بۆ باوك و باپیرانیان نه‌هاتووه‌و ئه‌وان له‌سه‌رده‌مى نه‌زانى و نه‌فامیدا مردن بۆیه ده‌بوایه پله‌و پایه‌ى ئه‌م قورئانه‌یان بزانیایه‌و شوێنى بكه‌وتنایا.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَمۡ يَقُولُونَ بِهِۦ جِنَّةُۢۚ بَلۡ جَآءَهُم بِٱلۡحَقِّ وَأَكۡثَرُهُمۡ لِلۡحَقِّ كَٰرِهُونَ
[ أَمْ يَقُولُونَ بِهِ جِنَّةٌ ] یاخود ئه‌ڵێن: پێغه‌مبه‌ره‌كه‌یان شێته! كه وانه‌بوو به‌ڵكو له هه‌موویان عاقڵتر بوو [ بَلْ جَاءَهُمْ بِالْحَقِّ ] به‌ڵكو ئه‌و حه‌قی بۆ هێناون [ وَأَكْثَرُهُمْ لِلْحَقِّ كَارِهُونَ (٧٠) ] به‌ڵام زۆربه‌ی زۆریان ڕقیان له حه‌ق بوو شوێنى حه‌ق نه‌ئه‌كه‌وتن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوِ ٱتَّبَعَ ٱلۡحَقُّ أَهۡوَآءَهُمۡ لَفَسَدَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهِنَّۚ بَلۡ أَتَيۡنَٰهُم بِذِكۡرِهِمۡ فَهُمۡ عَن ذِكۡرِهِم مُّعۡرِضُونَ
[ وَلَوِ اتَّبَعَ الْحَقُّ أَهْوَاءَهُمْ لَفَسَدَتِ السَّمَاوَاتُ وَالْأَرْضُ وَمَنْ فِيهِنَّ ] وه ئه‌گه‌ر حه‌ق، یان خواى گه‌وره شوێن هه‌واو ئاره‌زووی ئه‌وان بكه‌وتایه‌و به‌قسه‌ى ئه‌وانى بكردایا كه ئه‌وان حه‌زیان له‌وه‌بوو شه‌ریك بۆ خوا دابنرێ ئه‌وا زه‌وی و ئاسمانه‌كان و ئه‌وه‌ی له نێوانیاندایه هه‌مووی تێك ئه‌چوو له‌به‌ر خراپى بۆچون و هه‌واو ئاره‌زوویان [ بَلْ أَتَيْنَاهُمْ بِذِكْرِهِمْ ] به‌ڵكو ئێمه شتێكمان بۆ هێناون كه قورئانه یادیان ئه‌خاته‌وه، یاخود ڕێزو پله‌و پایه‌ی ئه‌وانی تیایه ئه‌گه‌ر شوێنی بكه‌ون [ فَهُمْ عَنْ ذِكْرِهِمْ مُعْرِضُونَ (٧١) ] به‌ڵام ئه‌وان پشت ئه‌كه‌ن له‌و زیكرو یاده‌ی خوای گه‌وره.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَمۡ تَسۡـَٔلُهُمۡ خَرۡجٗا فَخَرَاجُ رَبِّكَ خَيۡرٞۖ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
[ أَمْ تَسْأَلُهُمْ خَرْجًا فَخَرَاجُ رَبِّكَ خَيْرٌ ] یاخود ئایا ئه‌م پێغه‌مبه‌ره داوای پاره‌ی لێ كردوون تا شوێنى نه‌كه‌ون؟ به‌ڵكو ئه‌و ته‌نها چاوه‌ڕێى پاداشتى خواى گه‌وره‌یه‌و ڕزق و ڕۆزی و پاداشتى خوای گه‌وره باشتره بۆى [ وَهُوَ خَيْرُ الرَّازِقِينَ (٧٢) ] وه خوای گه‌وره باشترین ڕۆزیده‌ره.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ عَنِ ٱلصِّرَٰطِ لَنَٰكِبُونَ
[ وَإِنَّ الَّذِينَ لَا يُؤْمِنُونَ بِالْآخِرَةِ عَنِ الصِّرَاطِ لَنَاكِبُونَ (٧٤) ] وه ئه‌و كه‌سانه‌شی كه ئیمانیان به ڕۆژی قیامه‌ت نیه به‌دڵنیایی ئه‌وان له ڕێگای ڕاستی خوای گه‌وره لائه‌ده‌ن بۆ گومڕایی.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَلَوۡ رَحِمۡنَٰهُمۡ وَكَشَفۡنَا مَا بِهِم مِّن ضُرّٖ لَّلَجُّواْ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
[ وَلَوْ رَحِمْنَاهُمْ وَكَشَفْنَا مَا بِهِمْ مِنْ ضُرٍّ ] وه ئه‌گه‌ر ئێمه ڕه‌حمیان پێ بكه‌ین و ئه‌و وشكه‌ساڵی و نه‌بوونیه‌ی له‌سه‌ریانه لای بده‌ین [ لَلَجُّوا فِي طُغْيَانِهِمْ يَعْمَهُونَ (٧٥) ] ئه‌وه دووباره ئه‌گه‌ڕێنه‌وه سه‌ر توغیان و سه‌ركه‌شی و گومڕایی خۆیان و تیایدا ڕۆئه‌چن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡعَذَابِ فَمَا ٱسۡتَكَانُواْ لِرَبِّهِمۡ وَمَا يَتَضَرَّعُونَ
[ وَلَقَدْ أَخَذْنَاهُمْ بِالْعَذَابِ فَمَا اسْتَكَانُوا لِرَبِّهِمْ وَمَا يَتَضَرَّعُونَ (٧٦) ] (ئه‌بو سوفیان) هات بۆ لاى پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - وتى: سوێندت ده‌ده‌م به خواى گه‌وره‌و خزمایه‌تى، ژیانمان زۆر سه‌خته تا پێسته‌و خوێنمان خوارد دوعامان بۆ بكه (چونكه پێغه‌مبه‌ر - صلی الله علیه وسلم - دوعاى نه‌بوونى و وشكه‌ساڵى لێكردبوون كه ئیمانیان نه‌هێنا) خواى گه‌وره ئه‌م ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند: ئێمه ئه‌وانمان تووشی سزاو وشكه‌ساڵی و نه‌بوونی كرد به‌ڵام ئه‌وان ملكه‌چ نه‌بوون بۆ په‌روه‌ردگاریان و ملكه‌چی و زه‌لیلی و خشوعیان بۆ خوای گه‌وره ده‌رنه‌بڕی و نه‌گه‌ڕانه‌وه له كوفرو تاوان، به‌ڵكو به‌رده‌وام بوون.
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتَّىٰٓ إِذَا فَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَابٗا ذَا عَذَابٖ شَدِيدٍ إِذَا هُمۡ فِيهِ مُبۡلِسُونَ
[ حَتَّى إِذَا فَتَحْنَا عَلَيْهِمْ بَابًا ذَا عَذَابٍ شَدِيدٍ ] تا ده‌رگایه‌كیان لێ ئه‌كه‌ینه‌وه كه سزایه‌كی سه‌ختیان بده‌ین كه سزای ڕۆژی قیامه‌ته [ إِذَا هُمْ فِيهِ مُبْلِسُونَ (٧٧) ] ئه‌وان ئه‌و كاته سه‌رسام ئه‌مێنن و بێئومێد ئه‌بن له هه‌موو خێرێك.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ ٱلَّذِيٓ أَنشَأَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَۚ قَلِيلٗا مَّا تَشۡكُرُونَ
[ وَهُوَ الَّذِي أَنْشَأَ لَكُمُ السَّمْعَ وَالْأَبْصَارَ وَالْأَفْئِدَةَ ] خوای گه‌وره ئه‌و خوایه‌یه كه هه‌سته‌وه‌ره‌كانی بیستن و بینین و دڵی به ئێوه به‌خشیوه تا تێبگه‌ن [ قَلِيلًا مَا تَشْكُرُونَ (٧٨) ] به‌ڵام كه‌مێكتان شوكرانه‌بژێری خوای گه‌وره ئه‌كه‌ن له‌سه‌ر ئه‌و نازو نیعمه‌تانه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ ٱلَّذِي ذَرَأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَإِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
[ وَهُوَ الَّذِي ذَرَأَكُمْ فِي الْأَرْضِ ] خوای گه‌وره ئه‌و خوایه‌یه كه ئێوه‌ی بڵاو كردۆته‌وه له‌سه‌ر ڕووی زه‌وی [ وَإِلَيْهِ تُحْشَرُونَ (٧٩) ] وه له داهاتووشدا هه‌ر بۆ لای خوای گه‌وره ئه‌گه‌ڕێنه‌وه‌و كۆتان ئه‌كاته‌وه له ڕۆژی قیامه‌ت.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَلَهُ ٱخۡتِلَٰفُ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
[ وَهُوَ الَّذِي يُحْيِي وَيُمِيتُ ] وه خوای گه‌وره ئه‌و خوایه‌یه كه ئێوه زیندوو ئه‌كاته‌وه له رۆژى قیامه‌تدا، وه له دونیادا ده‌تانمرێنێ [ وَلَهُ اخْتِلَافُ اللَّيْلِ وَالنَّهَارِ ] وه خوای گه‌وره‌یه جیاوازی خستۆته نێوان شه‌و و ڕۆژه‌وه له درێژى و كورتى و ساردى و گه‌رمى و روناكى و تاریكى [ أَفَلَا تَعْقِلُونَ (٨٠) ] ئه‌وه بۆ بیر ناكه‌نه‌وه له تواناو ده‌سه‌ڵاتی خوای گه‌وره.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أَءِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ
[ قَالُوا أَإِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ (٨٢) ] وتیان: ئایا ئێمه ئه‌گه‌ر بمرین و ببین به خۆڵ و ئێسقانه‌كانمان بڕزێ ئایا ئێمه سه‌رله‌نوێ دروست ئه‌كرێینه‌وه.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَقَدۡ وُعِدۡنَا نَحۡنُ وَءَابَآؤُنَا هَٰذَا مِن قَبۡلُ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ
[ لَقَدْ وُعِدْنَا نَحْنُ وَآبَاؤُنَا هَذَا مِنْ قَبْلُ ] به دڵنیایی به‌ڵێن به ئێمه‌و باوك و باپیرانمان درابوو له پێشتریشدا به‌ڵام نه‌مان بینی زیندوو كردنه‌وه هه‌بێ [ إِنْ هَذَا إِلَّا أَسَاطِيرُ الْأَوَّلِينَ (٨٣) ] ئه‌مه ته‌نها په‌ندو سه‌رگوزشته‌ی پێشینه‌یه‌و ئه‌گێڕدرێته‌وه‌و هیچ ڕاستی و حه‌قیقه‌تێكی نیه.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُل لِّمَنِ ٱلۡأَرۡضُ وَمَن فِيهَآ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
{هاوبەشبڕیاردەران دان بە پەروەردگارێتی خوای گەورەدا دەنێن} [ قُلْ لِمَنِ الْأَرْضُ وَمَنْ فِيهَا إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (٨٤) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: ئه‌م زه‌وییه‌و ئه‌وه‌ی كه تیایه‌تی و له‌سه‌رێتى موڵكی كێیه پێم بڵێن ئه‌گه‌ر زانیاریتان هه‌یه و ئه‌زانن؟
Arabic explanations of the Qur’an:
سَيَقُولُونَ لِلَّهِۚ قُلۡ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
[ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ ] ئه‌ڵێن: هه‌مووی موڵكی خوای گه‌وره‌یه [ قُلْ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ (٨٥) ] ئه‌ى محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ كه ئه‌مه موڵكی خوای گه‌وره‌یه خوایه‌كی ئه‌وه‌نده به‌ده‌سه‌ڵات و تاك و ته‌نهایه له موڵكدا ئه‌ی بۆ بیر ناكه‌نه‌وه‌و ئیمانی پێ ناهێنن و به تاك و ته‌نها نایپه‌رستن؟
Arabic explanations of the Qur’an:
سَيَقُولُونَ لِلَّهِۚ قُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ
[ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ ] ئه‌ڵێن: هه‌مووی موڵكی خوایه‌و خوای گه‌وره په‌روه‌ردگارو خاوه‌نێتی [ قُلْ أَفَلَا تَتَّقُونَ (٨٧) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: ئه‌ی بۆ ته‌قوای خوا ناكه‌ن و خۆتان له ئاگری دۆزه‌خ ناپارێزن به‌وه‌ی كه ئیمانی پێ بێنن و به‌تاك و ته‌نها بیپه‌رستن و شه‌ریكی بۆ دانه‌نێن؟
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ مَنۢ بِيَدِهِۦ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيۡءٖ وَهُوَ يُجِيرُ وَلَا يُجَارُ عَلَيۡهِ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
[ قُلْ مَنْ بِيَدِهِ مَلَكُوتُ كُلِّ شَيْءٍ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: موڵكی هه‌موو شتێك به‌ده‌ست كێیه‌و هه‌ڵسوكه‌وتى تیادا ده‌كات؟ [ وَهُوَ يُجِيرُ ] كه په‌نای هه‌موو كه‌س و شتێك ئه‌دات [ وَلَا يُجَارُ عَلَيْهِ ] وه ئه‌گه‌ر سزای كه‌سێك بدات كه‌س ناتوانێ په‌نای ئه‌و كه‌سه بدات [ إِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (٨٨) ] ئه‌گه‌ر ئێوه ئه‌زانن.
Arabic explanations of the Qur’an:
سَيَقُولُونَ لِلَّهِۚ قُلۡ فَأَنَّىٰ تُسۡحَرُونَ
[ سَيَقُولُونَ لِلَّهِ ] ئه‌ڵێن: موڵكی هه‌موو شتێك ته‌نها به‌ده‌ست خوایه [ قُلْ فَأَنَّى تُسْحَرُونَ (٨٩) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: ئه‌وه چیتانه ئه‌ڵێی سیحرو جادووتان لێكراوه، كه هه‌موو ئه‌م شتانه ده‌زانن ئه‌ى بۆ ئیمان ناهێنن؟
Arabic explanations of the Qur’an:
بَلۡ أَتَيۡنَٰهُم بِٱلۡحَقِّ وَإِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ
[ بَلْ أَتَيْنَاهُمْ بِالْحَقِّ ] به‌ڵكو ئێمه (لا إله إلا الله) و حه‌قمان بۆ هێناون [ وَإِنَّهُمْ لَكَاذِبُونَ (٩٠) ] به‌ڵام ئه‌وان به دڵنیایى درۆ ئه‌كه‌ن و درۆ بۆ خوای گه‌وره هه‌ڵده‌به‌ستن كه شه‌ریكى بۆ داده‌نێن.
Arabic explanations of the Qur’an:
مَا ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ مِن وَلَدٖ وَمَا كَانَ مَعَهُۥ مِنۡ إِلَٰهٍۚ إِذٗا لَّذَهَبَ كُلُّ إِلَٰهِۭ بِمَا خَلَقَ وَلَعَلَا بَعۡضُهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ سُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ
[ مَا اتَّخَذَ اللَّهُ مِنْ وَلَدٍ ] خوای گه‌وره منداڵی بۆ خۆی بڕیار نه‌داوه‌و پێویستی به منداڵ نیه [ وَمَا كَانَ مَعَهُ مِنْ إِلَهٍ ] وه هیچ خوایه‌كیش له‌گه‌ڵ خوای گه‌وره‌دا نیه‌و تاك و ته‌نهایه [ إِذًا لَذَهَبَ كُلُّ إِلَهٍ بِمَا خَلَقَ ] ئه‌گه‌ر له‌گه‌ڵ زاتی پیرۆزی الله خوایه‌كی تر هه‌بوایه ئه‌و كاته هه‌ر خوایه‌ك ئه‌ڕۆی ئه‌و شته‌ی كه خۆی دروستی كردووه خۆی ته‌سه‌ڕوفى تیا ئه‌كردو كێشه ئه‌كه‌وته نێوانیانه‌وه [ وَلَعَلَا بَعْضُهُمْ عَلَى بَعْضٍ ] وه هه‌ندێكیان زاڵ ئه‌بوون به‌سه‌ر هه‌ندێكی تریاندا [ سُبْحَانَ اللَّهِ عَمَّا يَصِفُونَ (٩١) ] پاك و بێگه‌ردی و مونه‌ززه‌هی بۆ خوای گه‌وره له‌م وه‌سفانه‌ی كه ئه‌یده‌نه پاڵى، وه خوای گه‌وره شه‌ریك و منداڵی نیه.
Arabic explanations of the Qur’an:
عَٰلِمِ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ فَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
[ عَالِمِ الْغَيْبِ وَالشَّهَادَةِ ] خوای گه‌وره زانای نهێنی و ئاشكراكانه و زانیاری به‌هه‌مووی هه‌یه [ فَتَعَالَى عَمَّا يُشْرِكُونَ (٩٢) ] به‌رزی و بڵندی بۆ خوای گه‌وره له‌و شیركه‌ی كه ئه‌یده‌نه پاڵ خوای گه‌وره، خوای گه‌وره زۆر له‌وه پاكتره.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِنَّا عَلَىٰٓ أَن نُّرِيَكَ مَا نَعِدُهُمۡ لَقَٰدِرُونَ
[ وَإِنَّا عَلَى أَنْ نُرِيَكَ مَا نَعِدُهُمْ لَقَادِرُونَ (٩٥) ] خوای گه‌وره فه‌رمووی: ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - له‌و به‌ڵێنه‌ی كه به تۆی ئه‌ده‌ین سزاى ئه‌وان ئه‌ده‌ین و تواناو ده‌سه‌ڵاتمان هه‌یه سزایان بده‌ین و نیشانتى بده‌ین.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱدۡفَعۡ بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ ٱلسَّيِّئَةَۚ نَحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَا يَصِفُونَ
{بە چاكە وەڵامی خراپە بدەنەوە} [ ادْفَعْ بِالَّتِي هِيَ أَحْسَنُ السَّيِّئَةَ ] به‌ڵام تۆ به چاكه وه‌ڵامی خراپه بده‌وه‌و لێیان ببووره [ نَحْنُ أَعْلَمُ بِمَا يَصِفُونَ (٩٦) ] ئێمه زاناترین به‌وه‌ی كه ئه‌وان چۆن وه‌سفی تۆ ئه‌كه‌ن و چی ئه‌ده‌نه پاڵ تۆ.
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَحَدَهُمُ ٱلۡمَوۡتُ قَالَ رَبِّ ٱرۡجِعُونِ
{كافران داوای گەڕانەوە دەكەن بۆ دونیا!} [ حَتَّى إِذَا جَاءَ أَحَدَهُمُ الْمَوْتُ ] تا یه‌كێك له‌وان له كافران كاتێك كه مردن بۆی دێت و ده‌مرێت [ قَالَ رَبِّ ارْجِعُونِ (٩٩) ] ئه‌له‌و كاته هاوار ئه‌كات ئه‌ی په‌روه‌ردگار بمگه‌ڕێنه‌وه بۆ دونیا.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَعَلِّيٓ أَعۡمَلُ صَٰلِحٗا فِيمَا تَرَكۡتُۚ كَلَّآۚ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَآئِلُهَاۖ وَمِن وَرَآئِهِم بَرۡزَخٌ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ
[ لَعَلِّي أَعْمَلُ صَالِحًا فِيمَا تَرَكْتُ ] به‌ڵكو له دونیادا كرده‌وه‌ی چاك بكه‌م كه پێشتر نه‌مكردبوو (داوا ناكات بگه‌ڕێته‌وه بۆ دونیا تا رابوێرێت و تاوان بكات به‌ڵكو تا كرده‌وه‌ى چاك بكات، كه‌واته ئه‌وه‌ى له ژیاندایه با كرده‌وه‌ى چاك بكات پێش ئه‌وه‌ى بمرێت و داواى گه‌ڕانه‌وه بكات و نه‌گه‌ڕێنرێته‌وه) [ كَلَّا ] خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: نه‌خێر گه‌ڕاندنه‌وه بۆ دونیا نیه [ إِنَّهَا كَلِمَةٌ هُوَ قَائِلُهَا ] ئه‌مه ته‌نها قسه‌یه‌كه ئه‌و ئه‌یڵێ [ وَمِنْ وَرَائِهِمْ بَرْزَخٌ إِلَى يَوْمِ يُبْعَثُونَ (١٠٠) ] وه له پێش ئه‌مانه‌وه ژیانی به‌رزه‌خ و ناو قه‌بر هه‌یه تا ڕۆژی قیامه‌ت.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِذَا نُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَلَآ أَنسَابَ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ وَلَا يَتَسَآءَلُونَ
[ فَإِذَا نُفِخَ فِي الصُّورِ فَلَا أَنْسَابَ بَيْنَهُمْ يَوْمَئِذٍ ] كاتێك فوو ئه‌كرێت به كه‌ڕه‌ناداو قیامه‌ت هه‌ڵئه‌سێ ئه‌و كاته هیچ كه‌س فه‌خرو شانازی به كه‌سوكارێوه ناكات، یان سوودیان پێ ناگه‌یه‌نێت و هیچ نه‌سه‌بێك سوودی نیه و نامێنێت ته‌نها نه‌سه‌بى پێغه‌مبه‌رى خوا نه‌بێت - صلی الله علیه وسلم - [ وَلَا يَتَسَاءَلُونَ (١٠١) ] وه كه‌س داوای هیچ شتێك له كه‌س ناكات له‌به‌ر ئه‌وه‌ی كه‌س نایپه‌رژێته سه‌ر كه‌س.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
[ فَمَنْ ثَقُلَتْ مَوَازِينُهُ فَأُولَئِكَ هُمُ الْمُفْلِحُونَ (١٠٢) ] جا هه‌ر كه‌سێك تای ته‌رازووی كرده‌وه چاكه‌كانی قورستر بێت له تاى ته‌رازوى كرده‌وه خراپه‌كانى ئه‌گه‌ر به‌یه‌ك حه‌سه‌نه‌و چاكه‌یش بێت ئه‌وا ئه‌و كه‌سانه سه‌ربه‌رزو سه‌رفرازو ڕزگاربوون له ئاگرى دۆزه‌خ و ده‌چنه به‌هه‌شته‌وه، (كه‌واته كه‌س كرده‌وه‌ى چاكى لا كه‌م نه‌بێت، چونكه له‌وانه‌یه یه‌ك چاكه‌و یه‌ك حه‌سه‌نه تاى ترازووى كرده‌وه چاكه‌كانمان قورستر بكات و رزگارمان بێت).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَنۡ خَفَّتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فِي جَهَنَّمَ خَٰلِدُونَ
[ وَمَنْ خَفَّتْ مَوَازِينُهُ ] وه هه‌ر كه‌سێك تای ته‌رازووی كرده‌وه چاكه‌كانی سووكتر بێت له تاى ته‌رازوى كرده‌وه خراپه‌كانى [ فَأُولَئِكَ الَّذِينَ خَسِرُوا أَنْفُسَهُمْ فِي جَهَنَّمَ خَالِدُونَ (١٠٣) ] ئه‌مانه نه‌فسی خۆیان دۆڕاندووه‌و زه‌ره‌رمه‌ند بوونه‌و به نه‌مری له ئاگری دۆزه‌خدا ده‌مێننه‌وه.
Arabic explanations of the Qur’an:
تَلۡفَحُ وُجُوهَهُمُ ٱلنَّارُ وَهُمۡ فِيهَا كَٰلِحُونَ
{حاڵی كافران لە ناو ئاگری دۆزەخدا} [ تَلْفَحُ وُجُوهَهُمُ النَّارُ ] ئاگر هه‌موو ده‌موچاو و ڕوویان دائه‌پۆشێ و ئه‌یگرێته‌وه [ وَهُمْ فِيهَا كَالِحُونَ (١٠٤) ] وه ئه‌وان تیایدا چاره‌یان گرژه‌و لێویان شۆڕ ئه‌بێته‌وه له ماندوو بوونداو ددانه‌كانیان ده‌رئه‌كه‌وێ.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَمۡ تَكُنۡ ءَايَٰتِي تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَكُنتُم بِهَا تُكَذِّبُونَ
[ أَلَمْ تَكُنْ آيَاتِي تُتْلَى عَلَيْكُمْ فَكُنْتُمْ بِهَا تُكَذِّبُونَ (١٠٥) ] خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: ئایا من پێغه‌مبه‌رم بۆ نه‌ناردن و كتابم بۆ دانه‌به‌زاندن و ئایه‌ته‌كانی منتان به‌سه‌ردا نه‌خوێندرایه‌وه به‌ڵام ئێوه به‌درۆتان زانی.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ رَبَّنَا غَلَبَتۡ عَلَيۡنَا شِقۡوَتُنَا وَكُنَّا قَوۡمٗا ضَآلِّينَ
[ قَالُوا رَبَّنَا غَلَبَتْ عَلَيْنَا شِقْوَتُنَا ] وتیان: ئه‌ی په‌روه‌ردگار هه‌واو ئاره‌زوو زاڵ بوو به‌سه‌رماندا ئه‌مه ئێمه‌ی به‌دبه‌خت كرد [ وَكُنَّا قَوْمًا ضَالِّينَ (١٠٦) ] وه ئێمه به‌ڕاستی كه‌سانێكی گومڕا بووین.
Arabic explanations of the Qur’an:
رَبَّنَآ أَخۡرِجۡنَا مِنۡهَا فَإِنۡ عُدۡنَا فَإِنَّا ظَٰلِمُونَ
[ رَبَّنَا أَخْرِجْنَا مِنْهَا ] ئه‌ی په‌روه‌ردگار ئه‌مجاره له ئاگری دۆزه‌خ ده‌رمان بكه [ فَإِنْ عُدْنَا فَإِنَّا ظَالِمُونَ (١٠٧) ] ئه‌گه‌ر جارێكی تر گه‌ڕاینه‌وه بۆ كوفرو خراپه‌كاری ئه‌وا ئێمه به‌ڕاستی سته‌مكارین.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ ٱخۡسَـُٔواْ فِيهَا وَلَا تُكَلِّمُونِ
[ قَالَ اخْسَئُوا فِيهَا وَلَا تُكَلِّمُونِ (١٠٨) ] خوای گه‌وره ئه‌فه‌رمووێ: بێده‌نگ بن تیایداو هیچ قسه مه‌كه‌ن چونكه وه‌ڵامتان نادرێته‌وه، پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - ده‌فه‌رمێت: (دۆزه‌خییه‌كان بانگى مالیكى ده‌رگاوانى دۆزه‌خ ده‌كه‌ن، چل ساڵ وه‌ڵامیان ناداته‌وه پاشان وه‌ڵامیان ده‌داته‌وه‌و پێیان ده‌ڵێت ده‌رچوونتان نیه‌و بۆ هه‌میشه‌یى ده‌مێننه‌وه).
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّهُۥ كَانَ فَرِيقٞ مِّنۡ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰحِمِينَ
[ إِنَّهُ كَانَ فَرِيقٌ مِنْ عِبَادِي يَقُولُونَ رَبَّنَا آمَنَّا فَاغْفِرْ لَنَا وَارْحَمْنَا ] له دونیادا كۆمه‌ڵێك له به‌نده باوه‌ڕداره‌كانی من ئه‌یانووت: ئه‌ی په‌روه‌ردگار ئێمه ئیمانمان به تۆ هێناوه تۆ لێمان خۆشبه‌و ڕه‌حممان پێ بكه [ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (١٠٩) ] وه تۆ باشترین خوای كه ڕه‌حم و به‌زه‌یی به باوه‌ڕداران ده‌كه‌یت.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱتَّخَذۡتُمُوهُمۡ سِخۡرِيًّا حَتَّىٰٓ أَنسَوۡكُمۡ ذِكۡرِي وَكُنتُم مِّنۡهُمۡ تَضۡحَكُونَ
[ فَاتَّخَذْتُمُوهُمْ سِخْرِيًّا ] ئێوه گاڵته‌تان به‌وان ئه‌كرد [ حَتَّى أَنْسَوْكُمْ ذِكْرِي ] تا زیكرو یادی منتان له‌بیر كرد له‌به‌ر ئه‌وه‌ی زۆر سه‌رقاڵی ئه‌وان بوون [ وَكُنْتُمْ مِنْهُمْ تَضْحَكُونَ (١١٠) ] وه ئێوه گاڵته‌تان به‌وان ئه‌كردو به‌وان پێ ئه‌كه‌نین له دونیادا.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنِّي جَزَيۡتُهُمُ ٱلۡيَوۡمَ بِمَا صَبَرُوٓاْ أَنَّهُمۡ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ
[ إِنِّي جَزَيْتُهُمُ الْيَوْمَ بِمَا صَبَرُوا أَنَّهُمْ هُمُ الْفَائِزُونَ (١١١) ] ئه‌مڕۆ من پاداشتی ئه‌وانم دایه‌وه به‌هۆی ئه‌و ئارام گرتنه‌ی كه له دونیا ئارامیان ئه‌گرت له‌سه‌ر ئێوه ئه‌وان ئێستا براوه‌ن و سه‌ركه‌وتوو و سه‌رفرازن و له به‌هه‌شتدان.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ لَبِثۡنَا يَوۡمًا أَوۡ بَعۡضَ يَوۡمٖ فَسۡـَٔلِ ٱلۡعَآدِّينَ
[ قَالُوا لَبِثْنَا يَوْمًا أَوْ بَعْضَ يَوْمٍ ] ئه‌ڵێن: خوایه له دونیا ته‌نها ڕۆژێك یان به‌شێك له ڕۆژێك ژیاوین [ فَاسْأَلِ الْعَادِّينَ (١١٣) ] ئه‌و كه‌سانه‌ی كه توانای ژماردنیان هه‌یه پرسیار له‌وانیش بكه.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَٰلَ إِن لَّبِثۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗاۖ لَّوۡ أَنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
[ قَالَ إِنْ لَبِثْتُمْ إِلَّا قَلِيلًا ] خواى گه‌وره ده‌فه‌رمێت: ئێوه له‌سه‌ر زه‌وی نه‌ژیاون ته‌نها كه‌مێك نه‌بێ [ لَوْ أَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَعْلَمُونَ (١١٤) ] ئه‌گه‌ر ئێوه بزانن، واته: سه‌رقاڵ نه‌بوونه به عیباده‌ت و گوێڕایه‌ڵى خواى گه‌وره‌و خۆتان بۆ ئه‌م ڕۆژه ئاماده نه‌كردووه‌و دونیاى فانیتان هه‌ڵبژارد به‌سه‌ر به‌هه‌شتى نه‌بڕاوه‌ى هه‌میشه‌یی.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفَحَسِبۡتُمۡ أَنَّمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ عَبَثٗا وَأَنَّكُمۡ إِلَيۡنَا لَا تُرۡجَعُونَ
[ أَفَحَسِبْتُمْ أَنَّمَا خَلَقْنَاكُمْ عَبَثًا وَأَنَّكُمْ إِلَيْنَا لَا تُرْجَعُونَ (١١٥) ] ئایا ئێوه وا حساب ئه‌كه‌ن كه ئێوه‌مان بێهوده بۆ یارى و كات به‌سه‌ربردن دروست كردووه‌و ئێوه ئیهمال كراون و پاداشت و لێپرسینه‌وه‌و سزا نیه‌و بۆ لای ئێمه ناگه‌ڕێنه‌وه.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ ٱلۡمَلِكُ ٱلۡحَقُّۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡكَرِيمِ
[ فَتَعَالَى اللَّهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ ] خوای گه‌وره زۆر به‌رزو بڵندتره له‌وه‌ی كاره‌كانى بۆ گاڵته‌و كات به‌سه‌ر بردن بێت [ لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ الْعَرْشِ الْكَرِيمِ (١١٦) ] هیچ په‌رستراوێك به حه‌ق نیه شایه‌نی په‌رستن بێ ته‌نهازاتی پیرۆزی الله نه‌بێ كه په‌روه‌ردگاری عه‌رشی به‌ڕێزو جوانه.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَن يَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ لَا بُرۡهَٰنَ لَهُۥ بِهِۦ فَإِنَّمَا حِسَابُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
{پاڕانەوەو پەرستنی جگە لە خوای گەورە بێ بەڵگەیە} [ وَمَنْ يَدْعُ مَعَ اللَّهِ إِلَهًا آخَرَ لَا بُرْهَانَ لَهُ بِهِ ] وه هه‌ر كه‌سێك له‌گه‌ڵ زاتی پیرۆزی الله دا خوایه‌كی تر بپه‌رستێ و له خوایه‌كی تر بپاڕێته‌وه ئه‌وه هیچ به‌ڵگه‌ی پێ نیه له‌و شته‌دا وه ئیشه‌كه‌ی ئه‌ویش نابێته به‌ڵگه بۆ خه‌ڵكی تر [ فَإِنَّمَا حِسَابُهُ عِنْدَ رَبِّهِ ] وه لێپرسینه‌وه‌ی ئه‌و كه‌سه ته‌نها لای خوای گه‌وره‌یه‌و خوای گه‌وره لێی ئه‌پرسێته‌وه‌و سزای ئه‌دات [ إِنَّهُ لَا يُفْلِحُ الْكَافِرُونَ (١١٧) ] به دڵنیایى خوای گه‌وره ئه‌و كه‌سه كافرانه سه‌ربه‌رزو سه‌رفراز ناكات.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقُل رَّبِّ ٱغۡفِرۡ وَٱرۡحَمۡ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰحِمِينَ
[ وَقُلْ رَبِّ اغْفِرْ وَارْحَمْ ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - بڵێ: ئه‌ی په‌روه‌ردگار لێم خۆشبه‌و تاوانه‌كانم داپۆشه، وه ڕه‌حمم پێ بكه‌و له داهاتوو له تاوان بمپارێزه [ وَأَنْتَ خَيْرُ الرَّاحِمِينَ (١١٨) ] وه تۆ باشترین خوای كه ڕه‌حم سۆزو به‌زه‌یی به باوه‌ڕداران ئه‌كه‌یت، والله أعلم.
Arabic explanations of the Qur’an:
Translation of the meanings Surah: Al-Mu’minūn
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Kurdish Translation - Salahuddin - Translations’ Index
Translation of the Quran meanings into Kurdish by Salahuddin Abdulkarim