Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao * - Lexique des traductions
Al-‘Ankabȗt
الٓمٓ
(29:1) Asi harufusi ni chimpepe mu isimosimo ya Qur’an. Ni pangali jwine jwaakumanyilila mate gakwe ikaŵeje Allah pe basi.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ فَتَنَّا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Soni chisimu pamasile patwalinjile aŵala ŵapaujo pao. Basi Allah tiŵamanyukule kusyene aŵala ŵaakulupichiche (pachikulupi chao), ni tiŵamanyukule soni kusyene ŵaunami.
Les exégèses en arabe:
مَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ ٱللَّهِ فَإِنَّ أَجَلَ ٱللَّهِ لَأٓتٖۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Mundu jwaakwembecheya kusimangana ni Allah, basi chisimu ndema ja Allah (jakusimanganila Najo) jikwisa kwene (mwangalepecheka), soni Jwalakwe ni Jwakupikanichisya, Jwakumanyilila nnope.
Les exégèses en arabe:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَنُكَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَحۡسَنَ ٱلَّذِي كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Sano aŵala ŵakulupilile ni kutendaga yambone, tuchasimachisya kwene yakusakala yao ni kwalipila kwene pa yambone nnope yaŵaliji nkupanganya.
Les exégèses en arabe:
وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حُسۡنٗاۖ وَإِن جَٰهَدَاكَ لِتُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَآۚ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Sano mundu tunchisisye kwatendela yambone achinangologwe ŵanaŵaŵili. Nambo naga achinkanganichisyaga kuti mumwanganye Une ni yanganinkola nayo umanyilisi, basi ngasimwakunda. Kukwangu ni kwakuujila kwenu, basi ni tinjintagulila yamwaliji nkutenda.
Les exégèses en arabe:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَنُدۡخِلَنَّهُمۡ فِي ٱلصَّٰلِحِينَ
Les exégèses en arabe:
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ فَإِذَآ أُوذِيَ فِي ٱللَّهِ جَعَلَ فِتۡنَةَ ٱلنَّاسِ كَعَذَابِ ٱللَّهِۖ وَلَئِن جَآءَ نَصۡرٞ مِّن رَّبِّكَ لَيَقُولُنَّ إِنَّا كُنَّا مَعَكُمۡۚ أَوَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِأَعۡلَمَ بِمَا فِي صُدُورِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Soni chilikati cha ŵandu pana ŵakutiji: “Tukulupilile mwa Allah.” Nambo naga ali apedwile masausyo ligongo lya Allah, akasagatenda masausyo ga ŵandu nti chisawu ilagasyo ya Allah, sano naga chili chiyiche chikulupusyo chakuumila kwa Ambuje ŵenu chisimu (achinakunaku) akutiji: “Chisimu uwwe twaliji namwe imo,” (nambo chitamilecho ali nkulambusya). Ana nganaŵa Allah kuti ni Jwakumanyilila nnope yaili m’mitima mwa iwumbe yosope?
Les exégèses en arabe:
وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَلَيَعۡلَمَنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّبِعُواْ سَبِيلَنَا وَلۡنَحۡمِلۡ خَطَٰيَٰكُمۡ وَمَا هُم بِحَٰمِلِينَ مِنۡ خَطَٰيَٰهُم مِّن شَيۡءٍۖ إِنَّهُمۡ لَكَٰذِبُونَ
Sano aŵala ŵakanile ni akutiji pakwasalila aŵala ŵakulupilile: “Kuyani litala lyetu; ni chitukantwichilile ileŵi yenu.” Kutendaga ŵanganyao nganaŵa ajile kwatwichilila mu ileŵi yao chilichose. Chisimu ŵanganyao ŵaunami.
Les exégèses en arabe:
وَلَيَحۡمِلُنَّ أَثۡقَالَهُمۡ وَأَثۡقَالٗا مَّعَ أَثۡقَالِهِمۡۖ وَلَيُسۡـَٔلُنَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عَمَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ni tachitwichila ŵanganyao misigo jao (jasambi ligongo lya ukafili wao) ni misigo jine pakupwatika pamisigo jao (ligongo lyakwasochelesya ŵane), ni tachiwusyidwa kusyene lisiku lya Kiyama pa unami waŵaliji nkusepelela.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَلَبِثَ فِيهِمۡ أَلۡفَ سَنَةٍ إِلَّا خَمۡسِينَ عَامٗا فَأَخَذَهُمُ ٱلطُّوفَانُ وَهُمۡ ظَٰلِمُونَ
Soni chisimu pamasile patwantumisye Nuhu ku ŵandu ŵakwe, ni jwatemi kukwao yaka sausande kusapula makumi nsano (950), basi ni chakwembekenye ŵanganyao chigumula aku ali ŵakulitenda lupuso.
Les exégèses en arabe:
وَإِبۡرَٰهِيمَ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱتَّقُوهُۖ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
Soni (munkumbuchilani) Ibrahima pandema jaŵasalile ŵandu ŵakwe kuti: “Mun’galagatilani Allah ni kun’jogopa Jwalakwe. Yalakweyo niyaili yambone kukwenu nam’baga jenumanja ŵakumanyililaga.”
Les exégèses en arabe:
إِنَّمَا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡثَٰنٗا وَتَخۡلُقُونَ إِفۡكًاۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ لَا يَمۡلِكُونَ لَكُمۡ رِزۡقٗا فَٱبۡتَغُواْ عِندَ ٱللَّهِ ٱلرِّزۡقَ وَٱعۡبُدُوهُ وَٱشۡكُرُواْ لَهُۥٓۖ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
“Chisimu jenumanja nkugalagatila isanamu kunneka Allah, ni n’gamba kulisepela unami. Chisimu aŵala ŵankwagalagatila kunneka Allah, nganaŵa ampatiile jenumanja lisiki, basi sosagani lisiki kwa Allah pe, ni mun’galagatileje (Jwelepejo), soni muntogoleleje, soni Kukwakwe tinchiuchisyidwa.”
Les exégèses en arabe:
وَإِن تُكَذِّبُواْ فَقَدۡ كَذَّبَ أُمَمٞ مِّن قَبۡلِكُمۡۖ وَمَا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Sano naga jenumanja nkanile basi (ngaiŵa yachimamo, ngati) pamasile pajakaaniile mikutula ja paujo penu, soni nganigapagwa kwa Ntenga ﷺ (masengo gane), ikaŵeje kulungusya (utenga) mwakupikanika.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ بَدَأَ ٱلۡخَلۡقَۚ ثُمَّ ٱللَّهُ يُنشِئُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأٓخِرَةَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Jilani: “Jendagani pa chilambo ni kupita nchilola yaŵatite pakatandisye gumba iwumbe, kaneko Allah ni tachigumba kagumbe ka kwa Akhera (kwakuli kwimusya ŵawe m’malembe). Chisimu Allah, pachindu chilichose juŵele Jwakombola kusyene.
Les exégèses en arabe:
وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِۖ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٖ
Soni nganim’ba jenumanja ŵanti ni kulepelekasya pa chilambo (cha pasi), kapena kwinani (kunnepelekasya Allah kumpa ipotesi), soni nganinkola jwangaŵaga Allah akun’gosa namuno akunkamuchisya.
Les exégèses en arabe:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَلِقَآئِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِكَ يَئِسُواْ مِن رَّحۡمَتِي وَأُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Sano aŵala ŵaakanile ma Ȃya ga Allah ni yakusimangana Najo, ŵanganyao niŵakatile tama ku chanasa Changu, soni ŵanganyao akwete kupata ilagasyo yakupoteka nnope.
Les exégèses en arabe:
فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱقۡتُلُوهُ أَوۡ حَرِّقُوهُ فَأَنجَىٰهُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلنَّارِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Basi ni nganiuŵa wanje wa ŵandu ŵakwe (ŵa Ibrahima) ikaŵeje ŵagambile kuti: “Mum’bulagani kapena munchome moto.” Basi Allah ni ŵan’jokwele ku moto. Chisimu mu yalakweyo muŵele mwana ilosyo kwa ŵandu ŵaakukulupilila.
Les exégèses en arabe:
وَقَالَ إِنَّمَا ٱتَّخَذۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡثَٰنٗا مَّوَدَّةَ بَيۡنِكُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَكۡفُرُ بَعۡضُكُم بِبَعۡضٖ وَيَلۡعَنُ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا وَمَأۡوَىٰكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Sano (Ibrahima) jwatite: “Chisimu jenumanja n’ditendele isanamu (kuŵa yakuigalagatila) kunneka Allah. Chinonyelo chilikati chenu chiŵele cha umi wa pa duniya peuno, nambo lisiku lya Kiyama tinchikanana jwine ni n’jakwe, nambo soni tinchilwesana jwine ni n’jakwe, soni mauto genu ni ku Moto, soni ngasinkola akunkulupusya.”
Les exégèses en arabe:
وَوَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَجَعَلۡنَا فِي ذُرِّيَّتِهِ ٱلنُّبُوَّةَ وَٱلۡكِتَٰبَ وَءَاتَيۡنَٰهُ أَجۡرَهُۥ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
Ni twampele jwalakwe Isihaka ni Yaakubu, ni twaŵisile mu ŵanache ŵakwe utume ni chitabu, ni twampele malipilo gakwe pa duniya, soni chisimu jwalakwe ku Akhera tachiŵa mu ŵandu ŵambone.
Les exégèses en arabe:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ إِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدٖ مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Soni (munkumbuchilani) Lutwi pandema jajwatite ku ŵandu ŵakwe: “Chisimu ŵanganyammwe nkuiŵichilila yausakwa yanganannongoleleje ku (itenda) yalakweyo jwalijose mu iwumbe yosope.”
Les exégèses en arabe:
أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ وَتَقۡطَعُونَ ٱلسَّبِيلَ وَتَأۡتُونَ فِي نَادِيكُمُ ٱلۡمُنكَرَۖ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُواْ ٱئۡتِنَا بِعَذَابِ ٱللَّهِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
“Ana chisimu ŵanganyammwe nkwaichilila achalume (pakwatenda matanyula), ni kutendaga ukachikwanje m’matala, ni kwikaga nayo itendo yangalumbana mu nganya syenu?” Basi ni nganiuŵa wanje wa ŵandu ŵakwe ikaŵeje ŵagambile kuti: “Ikani nayo kukwetu ilagasyo ya Allah, nam’baga n’di mwa akuŵecheta yakuona.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ رَبِّ ٱنصُرۡنِي عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا جَآءَتۡ رُسُلُنَآ إِبۡرَٰهِيمَ بِٱلۡبُشۡرَىٰ قَالُوٓاْ إِنَّا مُهۡلِكُوٓاْ أَهۡلِ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةِۖ إِنَّ أَهۡلَهَا كَانُواْ ظَٰلِمِينَ
Sano katema kaŵaiche achimitenga Ŵetu kwa Ibrahima ni abali jakusengwasya ŵatite: “Chisimu uwwe chitwajonanje achinsyene awu musi (wa Sodomu), chisimu achinsyene ŵakwe aŵele ŵalupuso.”
Les exégèses en arabe:
قَالَ إِنَّ فِيهَا لُوطٗاۚ قَالُواْ نَحۡنُ أَعۡلَمُ بِمَن فِيهَاۖ لَنُنَجِّيَنَّهُۥ وَأَهۡلَهُۥٓ إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ كَانَتۡ مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ
(Ibrahima) jwatite: “Chisimu mwalakwemo mwana Lutwi.” Ŵanganyao ŵatite: “Uwwe tukwamanya chenene ŵali mwalakwemo. Chisimu uwwe chitun’jokole jwalakwe ni liŵasa lyakwe ikaŵeje ŵankwakwepe, chaŵe mwa akusigalila munyuma (chajonanjidwe).”
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّآ أَن جَآءَتۡ رُسُلُنَا لُوطٗا سِيٓءَ بِهِمۡ وَضَاقَ بِهِمۡ ذَرۡعٗاۖ وَقَالُواْ لَا تَخَفۡ وَلَا تَحۡزَنۡ إِنَّا مُنَجُّوكَ وَأَهۡلَكَ إِلَّا ٱمۡرَأَتَكَ كَانَتۡ مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ
Sano paŵagambile kum’bichilila Lutwi achimitenga Ŵetu, jwadandawile yaŵaganyao nikuŵanikwa nao chidali (pakwaajogopela kuti atakutendedwa matanyula, ni kusoŵa yakuti kaachenjele, ligongo nganiŵamanya kuti achimalaika). Ŵanganyao ni ŵatite: “Nkajogopa soni nkadandaula, chisimu uwwe chitun’jokole mmwe ni liŵasa lyenu ikaŵeje ŵankwenupe, chaŵe mwa akusigalila munyuma (chajonanjidwe).”
Les exégèses en arabe:
وَلَقَد تَّرَكۡنَا مِنۡهَآ ءَايَةَۢ بَيِّنَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Les exégèses en arabe:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗا فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱرۡجُواْ ٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Sano (kuŵandu ŵa) ku Madiyana (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Shuaibu. Basi jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun’galagatilani Allah, ni llijogope Lisiku Lyambesi, soni nkajendagajendaga pa chilambo kupita nchiwatanganya.”
Les exégèses en arabe:
وَعَادٗا وَثَمُودَاْ وَقَد تَّبَيَّنَ لَكُم مِّن مَّسَٰكِنِهِمۡۖ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَصَدَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَكَانُواْ مُسۡتَبۡصِرِينَ
Nombe nao soni achina Adi ni achina Samuda (twajonasile), soni pamasile pakuonechele kukwenu (konasika kwao) kuumila m’malo mwao muŵatamaga (mwamusyuchile kuŵa m’masame). Soni shetani ni jwasalalichisye ŵanganyao itendo yao (yangalumbana), basi ni jwasiŵilile ŵanganyao kwitala (lyagoloka) namuno kuti ŵaliji ŵakulolechesya (pakutenda ichindu).
Les exégèses en arabe:
وَقَٰرُونَ وَفِرۡعَوۡنَ وَهَٰمَٰنَۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مُّوسَىٰ بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كَانُواْ سَٰبِقِينَ
Nombe najo soni Qaruna, Firiauna ni Hamana (twajonasile). Soni chisimu chene pamasile pajwaichilile ŵanganyao Musa ni isimosimo yakuonechela, basi ni ŵalikwesyisye pachilambo, kutendaga nganaŵa ŵanti ni kumpunda (Allah, mwanti ni kunnepelekasya kwapa ilagasyo).
Les exégèses en arabe:
فَكُلًّا أَخَذۡنَا بِذَنۢبِهِۦۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِ حَاصِبٗا وَمِنۡهُم مَّنۡ أَخَذَتۡهُ ٱلصَّيۡحَةُ وَمِنۡهُم مَّنۡ خَسَفۡنَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ وَمِنۡهُم مَّنۡ أَغۡرَقۡنَاۚ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيَظۡلِمَهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Basi jwalijose (mwa ŵanganyao) twankwembekenye ni sambi syakwe. Basi ŵane mwa jamanjao pana ŵatwatumichisye chimbunga cha sakalawe, ŵane mwa ŵanganyao pana ŵawakwembekenye n’gumilo (waipotesi), ŵane mwa ŵanganyao pana ŵatwatitimisye nalyo litaka, soni ŵane mwa ŵanganyao pana ŵatwamisyisye. Sano Allah nganijuŵa jwanti ni kwatenda lupuso ŵanganyao, nambo kuti ŵanyao ni ŵaŵaliji nkulitenda lupuso achimisyene.
Les exégèses en arabe:
مَثَلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَوۡلِيَآءَ كَمَثَلِ ٱلۡعَنكَبُوتِ ٱتَّخَذَتۡ بَيۡتٗاۖ وَإِنَّ أَوۡهَنَ ٱلۡبُيُوتِ لَبَيۡتُ ٱلۡعَنكَبُوتِۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Chilandanyo cha aŵala ŵalitendele jwinepe jwangaŵaga Allah kuŵa kaligoselo, chili chisawu nyangata jwalitendele nyumba (ja lundandambuli jangaŵa nkun’gosa kuchitukuta namuno mbepo), soni chisimu naga nyumba jangali machili ninyumba ja nyangata, ingaŵe ŵanganyao ŵamanyililaga.
Les exégèses en arabe:
وَتِلۡكَ ٱلۡأَمۡثَٰلُ نَضۡرِبُهَا لِلنَّاسِۖ وَمَا يَعۡقِلُهَآ إِلَّا ٱلۡعَٰلِمُونَ
Les exégèses en arabe:
ٱتۡلُ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَۖ إِنَّ ٱلصَّلَوٰةَ تَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِۗ وَلَذِكۡرُ ٱللَّهِ أَكۡبَرُۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تَصۡنَعُونَ
Soomani (mmwe Muhammadi ﷺ) yaijuwulidwe kukwenu ya m’Chitabu (cha Qur’an), ni n’jimicheje Swala mwakolosya, chisimu Swala jikasakanyaga yausakwa ni yangalumbana,[2] soni kumbuchila kwa Allah (kwakunkumbuchila jenumanja pameso pa Achimalaika) ni kwakuli kwekulungwa nnope (kumpunda kumbuchila kwenu kwa kunkumbuchila Jwalakwe pa Swala syenu), soni Allah jukumanyilila yankupanganya.
(29:2) Yaŵechetedwe ni Ibn Abbâs kwisa soni Ibn Mas‘ȗd رضى الله عنه yanti: “Naga Swala ja mundu ngajikunkanya yausakwa ni yangalumbana, nikuti Swala jakwejo ngajikun’jonjechesya jwalakwejo ikaŵeje chasiko ni kuŵa kwanaula ni Ambujegwe (Allah).” (Nnole mu Tafsîr ja Al-Qurtubî).
Les exégèses en arabe:
۞ وَلَا تُجَٰدِلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ إِلَّا بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُ إِلَّا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡۖ وَقُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَأُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَإِلَٰهُنَا وَإِلَٰهُكُمۡ وَٰحِدٞ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
Soni nkakangana nao achimisyene Chitabu (Ayuda ni Akilisito) ikaŵeje ni (kakangane) akala kakali kambone (kakulosyana itabu), ni ikaŵeje aŵala ŵali ŵalupuso mwa ŵanganyao. Soni jilani (kwa ŵanganyao): “Uwwe tukulupilile yaitulusyidwe kukwetu ni yaitulusyidwe kukwenu, soni Nnungu jwetu ni Nnungu jwenu Jumpepe, soni uwwe Kukwakwe tukulipeleka (pakuŵa Asilamu).”
Les exégèses en arabe:
وَكَذَٰلِكَ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَۚ فَٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۖ وَمِنۡ هَٰٓؤُلَآءِ مَن يُؤۡمِنُ بِهِۦۚ وَمَا يَجۡحَدُ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَّا ٱلۡكَٰفِرُونَ
Soni iyyoyopeyo (yatwatite pakwatuluchisya itabu achimitume ŵakala) tuntuluchisye (mmwe Muhammadi ﷺ) Chitabu (cha Qur’an), sano aŵala ŵatwapele chitabu (Ayuda ni Akilisito) akuchikulupilila chalakwechi (Qur’an), nambo soni mwa ŵanganyaŵa (ŵarabu ŵanganitwatumichisyeje chitabu chilichose) mwana ŵaakuchikulupilila chalakwechi, ni pangali ŵagakana ma Ȃya Getu ikaŵeje achimakafili.
Les exégèses en arabe:
وَمَا كُنتَ تَتۡلُواْ مِن قَبۡلِهِۦ مِن كِتَٰبٖ وَلَا تَخُطُّهُۥ بِيَمِينِكَۖ إِذٗا لَّٱرۡتَابَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
Soni mmwe (Muhammadi ﷺ) nganinsoomeje chitabu chilichose achi nkanichiyiche, nambo soni nganinchilembeje ni nkono wenu wan’dyo, ingaŵe iyyo nikuti angakayichile ŵakuya yaunami.
Les exégèses en arabe:
وَقَالُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَٰتٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قُلۡ إِنَّمَا ٱلۡأٓيَٰتُ عِندَ ٱللَّهِ وَإِنَّمَآ أَنَا۠ نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Sano ŵanganyao ni akutiji: “Ligongo chichi ngantuluchila jwalakwe isimosimo kuumila kwa M’mbujegwe?” Jilani: “Chisimu isimosimo ili kwa Allah, sano une ngambile kuŵa nkutetela jwakuonechela.”
Les exégèses en arabe:
أَوَلَمۡ يَكۡفِهِمۡ أَنَّآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ يُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَرَحۡمَةٗ وَذِكۡرَىٰ لِقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ana ngaikwakwanila ŵanganyao yanti Uwwe tuntuluchisye mmwe (Muhammadi ﷺ) Chitabu (Qur’an) chachikusoomedwa kukwao? Chisimu mu chalakwecho mwana chanasa nambo soni chikumbusyo kwa ŵandu ŵaakukulupilila.
Les exégèses en arabe:
قُلۡ كَفَىٰ بِٱللَّهِ بَيۡنِي وَبَيۡنَكُمۡ شَهِيدٗاۖ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ وَكَفَرُواْ بِٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Allah akukwanila kuŵa Mboni chilikati changune ni jenumanja, akumanyilila yaili kumawunde ni petaka.” Sano aŵala ŵaakulupilile yaunami ni kunkana Allah, ŵanganyao niŵali ŵakwasika.
Les exégèses en arabe:
وَيَسۡتَعۡجِلُونَكَ بِٱلۡعَذَابِ وَلَوۡلَآ أَجَلٞ مُّسَمّٗى لَّجَآءَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ وَلَيَأۡتِيَنَّهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Ni akum’benda kuti ilagasyo iyiche mwachitema. Sano ingaŵaga (kuti pana) ndema jekolanjidwe (jakwichila ilagasyo) ingaliji yaichilile ŵanganyao ilagasyoyo, soni chisimu chene ichaichilila ŵanganyao mwachisupuchisya aku ŵanganyao akakumanyilila.
Les exégèses en arabe:
يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّ أَرۡضِي وَٰسِعَةٞ فَإِيَّٰيَ فَٱعۡبُدُونِ
E achikapolo Ŵangu aŵala ŵankulupilile! Chisimu litaka Lyangu liŵele lyakusapanguka (tinkomboleche kwaula chilambo chine naga m’chilambo mwenumo nkulepela kungalagatila mwagopoka), sano Jikape Une basi ngalagatilani.
Les exégèses en arabe:
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا تُرۡجَعُونَ
Les exégèses en arabe:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَنُبَوِّئَنَّهُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ غُرَفٗا تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ نِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
Sano aŵala ŵaakulupilile ni kutendaga yambone, chisimu Uwwe chitukatamiche mu yumba ya ku Mbepo, yasikujilima chapasi pakwe sulo, chakaŵe ŵandamo mwalakwemo, kaje kusalala malipilo ga akupanganya (masengo gambone)!
Les exégèses en arabe:
ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
Les exégèses en arabe:
وَكَأَيِّن مِّن دَآبَّةٖ لَّا تَحۡمِلُ رِزۡقَهَا ٱللَّهُ يَرۡزُقُهَا وَإِيَّاكُمۡۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Ilingwa-ilingwa mwa iwumbe yakuulukutaga yangaikulisoselaga lisiki lyakwe? Allah ni jwakuipa lisiki yalakweyo ni jenumanja ŵakwe, soni Jwalake ni Jwakupikanichisya, Jwakumanyilila nnope.
Les exégèses en arabe:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۖ فَأَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
Soni naga n’di mwawusisye ŵanganyao (kuti): “Ana nduni juŵagumbile mawunde ni mataka, ni kulijepepasya lyuŵa ni mwesi?” Chisimu chene tajile: “Allah.” Nambi akugalausyidwa chinauli (kwakuleka kun’galagatila Jwelepejo)?
Les exégèses en arabe:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّن نَّزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ مَوۡتِهَا لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
Soni naga n’di mwawusisye ŵanganyao (kuti): “Ana nduni jwaakasatulusyaga mesi kuumila kwinani, ni kusyuchisya nago litaka panyuma pakuwa kwakwe?” Chisimu chene tajile: “Allah.” Jilani: “Lumbili losope lwene alapikwe Allah.” Nambo ŵajinji mwa ŵanganyao ŵangali lunda.
Les exégèses en arabe:
وَمَا هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا لَهۡوٞ وَلَعِبٞۚ وَإِنَّ ٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ لَهِيَ ٱلۡحَيَوَانُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
Ni nganiuŵa awu umi wa duniyau ikaŵeje chanache ni masanje, sano chisimu Nyumba Jambesi niwauli umi usyesyene, ingaŵe ŵanganyao ŵamanyililaga.[3]
(29:3) Akusimulila Abȗ Hurairah رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Nkutula wandanda kwinjila ku Mbepo ngope syao tisikamelemendeje mpela mwesi chilo chalwesi nnope. Ngasajaga kusuna mata kwalakweko, namuno kupenga mamila, nambo soni ngasajaulaga kukusepuka. Ikolelo yao kwalakweko tiyikaŵe yagolodi. Isakulo yao tiyikaŵe yagolodi ni silifa. Mu iteso yao tachikamulichisyaga ubani wa Aluwwah. Chitukuta chao chichikanunjileje nti chisawu mawuta ga misiki. Jwalijose mwa ŵanganyao takakole achiŵammakwakwe ŵaŵili. Chitimatima cha mawupa ga ngongolo syao (achiŵammakwaowo) chikaonecheleje pachanya pa nyama, ligongo lyakusalala nnope. Ŵanganyao (ŵandu ŵa ku Mbepowo) ngasakola utinda sikati jao namuno uŵengani. Mitima jao gamba kuŵa nti chisawu ntima wa mundu jumpepe. Tachiŵa ali nkunswejesya Allah kundaŵi ni kwigulo.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 3073).
Les exégèses en arabe:
فَإِذَا رَكِبُواْ فِي ٱلۡفُلۡكِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ إِذَا هُمۡ يُشۡرِكُونَ
Sano pati akwesile ŵanganyao m’chombo (ni kusimana nayo yakogoya) akasam’bombaga Allah mwakunswejechesya dini Jakwe. Nambo naga ŵajokwelemo ni kwaikasya pankuuli, pajele ndemajo ŵanganyao akasawanganyaga (pakum’bomba Allah ni isanamu).
Les exégèses en arabe:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا حَرَمًا ءَامِنٗا وَيُتَخَطَّفُ ٱلنَّاسُ مِنۡ حَوۡلِهِمۡۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَكۡفُرُونَ
Ana ŵanganyao ngakuiona yanti Uwwe tugatesile (Maaka) kuŵa gakuchimbichika soni gantunjelele, kutendaga ŵandu (ŵane) akuswambidwa mungulugulu mwaomo! Ana yaunami ni yaakuikulupilila, nambo ukoto wa Allah ni kuukaana?
Les exégèses en arabe:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِٱلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ
Ana nduni jwali jwalupuso nnope kwakumpunda mundu jwansepele Allah unami, kapena kuikanila yakuona pati im’bichililemo? Ana ku Jahannama nganikuŵa kwiuto lya achimakafili?
Les exégèses en arabe:
Traduction des sens Sourate: AL-‘ANKABOUT
Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao - Lexique des traductions
Traduction des sens du noble Coran en langue Yao, par Mouhammad ibn 'Abd Al-Hamîd Slika.