Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao * - Lexique des traductions


Traduction des sens Sourate: AL-AHZÂB   Verset:

Al-Ahzâb

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ ٱتَّقِ ٱللَّهَ وَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
E mmwe Ntume (Muhammadi ﷺ)! Jendelechelani kun’jogopa Allah, soni ngasimwapikanila achimakafili kwisa soni achinakunaku. Chisimu Allah aŵele Jwakumanyilila nnope, Jwalunda lwakusokoka.
Les exégèses en arabe:
وَٱتَّبِعۡ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
Soni kuyani yaikujuwulidwa kukwenu kuumila kwa Ambuje ŵenu. Chisimu Allah abali syosope sya yankutenda ŵanganyammwe aŵele Jwasimanya chenene.
Les exégèses en arabe:
وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
Soni jegamilani kwa Allah, soni Allah akukwanila kuŵa Nkun'jegama.
Les exégèses en arabe:
مَّا جَعَلَ ٱللَّهُ لِرَجُلٖ مِّن قَلۡبَيۡنِ فِي جَوۡفِهِۦۚ وَمَا جَعَلَ أَزۡوَٰجَكُمُ ٱلَّٰٓـِٔي تُظَٰهِرُونَ مِنۡهُنَّ أُمَّهَٰتِكُمۡۚ وَمَا جَعَلَ أَدۡعِيَآءَكُمۡ أَبۡنَآءَكُمۡۚ ذَٰلِكُمۡ قَوۡلُكُم بِأَفۡوَٰهِكُمۡۖ وَٱللَّهُ يَقُولُ ٱلۡحَقَّ وَهُوَ يَهۡدِي ٱلسَّبِيلَ
Allah nganam’bichila mundu mitima jiŵili nkati mwakwe, soni nganiŵatenda achiŵammakwenu aŵala ŵankwalandanya mwa ŵanganyao ni migongo (ja achimama ŵenu pa chiŵako changaŵa nkutenda nao soni ulombela) kuŵa achimama ŵenu ŵasyesyene, soni nganiŵatenda ŵanache ŵenu ŵakulela mpela ŵakuliŵelechela. Yalakweyo igambile kuŵa yakuŵecheta yenu (yankuŵechetaga) ni ngamwa syenu. Nambo Allah ni jwaakuŵecheta yakuona, nambo soni akongolela kwitala (lyagoloka).
Les exégèses en arabe:
ٱدۡعُوهُمۡ لِأٓبَآئِهِمۡ هُوَ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِۚ فَإِن لَّمۡ تَعۡلَمُوٓاْ ءَابَآءَهُمۡ فَإِخۡوَٰنُكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَمَوَٰلِيكُمۡۚ وَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٞ فِيمَآ أَخۡطَأۡتُم بِهِۦ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتۡ قُلُوبُكُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمًا
Mwakolanjileje (ŵanache ŵakuleledwao) ni (mena) gaachatati ŵao, yalakweyo ni yaili yakulungamika nnope kwa Allah. Sano naga ngankwamanyilila achatati ŵao, basi (mwakolanjeje kuti) achalongo achin’jenu pa dini ni akupedwa ulokosyo ŵenu. Sano chipaŵe pangali ulemwa kukwenu pa yannemwisye, nambo (chipaŵe pana ulemwa) pa yajitesile melepe mitima jenu. Soni Allah aŵele Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.
Les exégèses en arabe:
ٱلنَّبِيُّ أَوۡلَىٰ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَأَزۡوَٰجُهُۥٓ أُمَّهَٰتُهُمۡۗ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ إِلَّآ أَن تَفۡعَلُوٓاْ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِكُم مَّعۡرُوفٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا
Ntume ﷺ ni jwali jwakusosekwa nnope kwa ŵakulupilila kupunda achimisyeneo, (kupunda kusosekwa kwa ilu yao ni ipanje yao kukwao),[1] soni achiŵammakwakwe (Ntume ﷺ) ali achimama ŵao (ŵakulupililao pachiŵako chauchimbichimbi ni changalomba panyuma pa Ntumejo). Sano ŵapaulongo ni ŵali ŵakuŵajilwa (kwinjilana chipanje chamalekwa) ŵane ni ŵane (kupitila m’malamusi gagali) m’Chitabu cha Allah, kupunda (ya kwapa kwinjila chipanje chamalekwa) ŵakulupilila kwisa soni akusama (ŵanganaŵa ŵaulongo wa akuwa), ikaŵeje naga nsachile kwatendela achimijenuo yambone (ngali kandu, mpela kwalechela wasiya wanti chapate panandi mu chipanje chenu chamalekwa). Yalakweyi yaliji yelembedwelembedwe m’Chitabu (cha Al-Lauh Al-Mahfȗz).
(33:1) Akusimulila Abdullah bin Hishâm رضى الله عنه yanti: Uwwe twaliji pamo ni Ntume ﷺ juli junkamwile Umar bin Al-Khattwâb رضى الله عنه pa nkono. Umar رضى الله عنه ŵansalile Ntume ﷺ kuti: “E mmwe Ntenga jwa Allah! Mmwe chisimu n’di ŵakunonyeledwa kukwangu kumpunda chindu chilichose ikaŵeje nansyene (une ningulinonyela nnope kupunda mungunnonyelela mmwe).” Basi Ntume ﷺ nijwatite: “Iyayi, ngunnumbila Ajula (Allah) jwauli mu nkono Mwakwe ntima wangu! (Nganim’ba nchipatile chikulupi chisyesyene), mpakana ngaŵe une jwakunonyeledwa nnope kukwenu kupunda yankuti pakulinonyela mwasyene.” Basi Umar رضى الله عنه ŵansalile Ntume ﷺ kuti: “Chisimu sano ngunnumbila Allah! Mmwejo n’di ŵakunonyeledwa nnope kukwangu kupunda mungulinonyelela nansyene.” Ntume ﷺ jwatite: “Sano mmwe Umar (nipan’di ŵakulupilila kusyene).” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 6257).
Les exégèses en arabe:
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ مِيثَٰقَهُمۡ وَمِنكَ وَمِن نُّوحٖ وَإِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۖ وَأَخَذۡنَا مِنۡهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
Soni (kumbuchilani) katema katwajigele kuumila kwa achimitume chilanga chao (chakulungusya utenga mwakulupichika), nambo soni kuumila kukwenu (mmwe Muhammadi ﷺ), ni kuumila soni kwa Nuhu, Ibrahima, Musa ni Isa mwanache jwa Maryam, ni twajigele Uwwe kuumila kwa ŵanganyao chilanga chakulimbangana.
Les exégèses en arabe:
لِّيَسۡـَٔلَ ٱلصَّٰدِقِينَ عَن صِدۡقِهِمۡۚ وَأَعَدَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابًا أَلِيمٗا
Kuti (Allah) akaawuusye ŵakuona (achimitume ni achimitenga) pa ukuona wao (pa kalungusye kao utenga ni yaŵatite ŵandu ŵao pakwajanga). Ni ŵalinganyichisye achimakafili ilagasyo yakupoteka nnope.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَآءَتۡكُمۡ جُنُودٞ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِيحٗا وَجُنُودٗا لَّمۡ تَرَوۡهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا
E jenumanja ŵankulupilile! Kumbuchilani chindimba cha Allah pa jenumanja, pandema jajam’bichilile mikutula ja asilikali (ŵachikafili). Basi ni twatumichisye ŵanganyao mbungo kwisa soni mikutula ja asilikali (ŵachilaika pa ngondo ja Al-Ahzâb) ŵanganimwaona, ni juŵele Allah pa ichindu yankutenda Jwakulolechesya.
Les exégèses en arabe:
إِذۡ جَآءُوكُم مِّن فَوۡقِكُمۡ وَمِنۡ أَسۡفَلَ مِنكُمۡ وَإِذۡ زَاغَتِ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَبَلَغَتِ ٱلۡقُلُوبُ ٱلۡحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِٱللَّهِ ٱلظُّنُونَا۠
Pandema jaŵam’bichilile kuumila chakulutando kwenu ni chakwiŵanda kwenu, ni pandema jagapombotele meso (pakulola kwa amagongope), mitima ni kwika kungulo (ligongo lya woga ni kutetemela), aku nchin’ganichisyaga Allah nganisyo syakulekanganalekangana.
Les exégèses en arabe:
هُنَالِكَ ٱبۡتُلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَزُلۡزِلُواْ زِلۡزَالٗا شَدِيدٗا
Palakwepo ŵakulupilila ŵalinjidwe (mayeso gekulungwa), ni ŵatetemesyedwe kutetemesyedwa kwamachili nnope.
Les exégèses en arabe:
وَإِذۡ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ مَّا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ إِلَّا غُرُورٗا
Ni ndema jaŵaŵechetaga achinakunaku kwisa soni aŵala ŵamwaliji m’mitima mwao mwana ulwele (wa chikaiko) kuti: “Nganatupa uwwe Allah ni Ntenga Jwakwe chilanga chinepe ikaŵeje cha chinyengo.”
Les exégèses en arabe:
وَإِذۡ قَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ يَٰٓأَهۡلَ يَثۡرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمۡ فَٱرۡجِعُواْۚ وَيَسۡتَـٔۡذِنُ فَرِيقٞ مِّنۡهُمُ ٱلنَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوۡرَةٞ وَمَا هِيَ بِعَوۡرَةٍۖ إِن يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارٗا
Ni ndema jalyaŵechete likuga line mwa jamanjao kuti: “E jenumanja achinsyene Yathiriba (Madina)! Pangali kwimilichika kukwenu (kwanti ni kwakombola amagongo ŵenu) basi ujaani.” Sano likuga line mwa jamanjao lyaliji nkum’benda lusa Ntume ﷺ (lwa kuujila ku Madina) pakuŵecheta kuti: “Chisimu majumba getu gali wasikape (gangali gosedwa kwa amagongo).” Kutendaga galakwego nganigaŵa wasikape, ngaakusaka inepe ikaŵeje kutila.
Les exégèses en arabe:
وَلَوۡ دُخِلَتۡ عَلَيۡهِم مِّنۡ أَقۡطَارِهَا ثُمَّ سُئِلُواْ ٱلۡفِتۡنَةَ لَأٓتَوۡهَا وَمَا تَلَبَّثُواْ بِهَآ إِلَّا يَسِيرٗا
Soni ingaŵe ŵajinjilile ŵanganyao (amagongo ŵao) kuumila mbali syakwe syosope (sya nsinda wa Madina) kaneka ni kwachisya yakuleka Usilamu, angaitesile kwene yalakweyo, soni nga nganaijembechela ikaŵeje panandipe.
Les exégèses en arabe:
وَلَقَدۡ كَانُواْ عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ مِن قَبۡلُ لَا يُوَلُّونَ ٱلۡأَدۡبَٰرَۚ وَكَانَ عَهۡدُ ٱللَّهِ مَسۡـُٔولٗا
Soni chisimu ŵanganyao ŵaliji ali ataŵene najo chilanga Allah kala, chanti ngasalosya migongo jao (kutiila). Sano chilanga cha Allah chiŵele chakuwusyidwa.
Les exégèses en arabe:
قُل لَّن يَنفَعَكُمُ ٱلۡفِرَارُ إِن فَرَرۡتُم مِّنَ ٱلۡمَوۡتِ أَوِ ٱلۡقَتۡلِ وَإِذٗا لَّا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Nganikuŵa kunkamuchiisye kutiila kwenu pati nchichitiilaga chiwa kapena kuulajidwa. Sano pajele ndemajo (pati ntisilemo, kutiila kwenuko) nganim’ba nsengwasyidwe (nako) ikaŵeje panandipe (nkumala ndaŵi ja umi wenu tim’bwepe).”
Les exégèses en arabe:
قُلۡ مَن ذَا ٱلَّذِي يَعۡصِمُكُم مِّنَ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ سُوٓءًا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ رَحۡمَةٗۚ وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Jilani: “Ana ni nduni ajula jwampaka an’gose kwa Allah naga ali ansachiiliile jenumanja yakusakala, kapena (jwampaka ampe jenumanja yakusakala) naga (Allah) ali asachile kuntendela chanasa?” Soni nganaŵa alipatiile ŵanganyao jwangaŵaga Allah nkwagosa namuno nkwakamuchisya.
Les exégèses en arabe:
۞ قَدۡ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ ٱلۡمُعَوِّقِينَ مِنكُمۡ وَٱلۡقَآئِلِينَ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ هَلُمَّ إِلَيۡنَاۖ وَلَا يَأۡتُونَ ٱلۡبَأۡسَ إِلَّا قَلِيلًا
Allah akwamanyilila chenene akutengusya (ŵandu kuti akajaula kungondo pamo ni Ntume ﷺ) mwa jenumanja, ni ŵaakutiji pakwasalila achimijao: “Ikani kukwetu (nkaliwanga ni Muhammadi ﷺ ntakwika mun’jonasiche najo imo).” Nambo soni ŵanganyao (achimisyene) ŵangaika kungondo ikaŵeje panandipe (mwandola ni kogopa nchesela).
Les exégèses en arabe:
أَشِحَّةً عَلَيۡكُمۡۖ فَإِذَا جَآءَ ٱلۡخَوۡفُ رَأَيۡتَهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ تَدُورُ أَعۡيُنُهُمۡ كَٱلَّذِي يُغۡشَىٰ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِۖ فَإِذَا ذَهَبَ ٱلۡخَوۡفُ سَلَقُوكُم بِأَلۡسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى ٱلۡخَيۡرِۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَمۡ يُؤۡمِنُواْ فَأَحۡبَطَ ٱللَّهُ أَعۡمَٰلَهُمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا
Ŵaumbombo kukwenu (pa chipanje, chinonyelo kwisa soni chikamuchisyo chilichose cha petala lya Allah). Sano naga woga (wakujijogopa ngondo) uli waichililemo, timwaone ali nkunnola mmwe (pakogopa kuulajidwa), meso gao gali nkugalaukagalauka nti chisawu ajula jwaakukomoka nacho chiwa. Nambo naga woga uli utyosile akasanchingamilaga ni ndimi syakutema (pakulilapilila machili mwa ukoleko aku achisakaga mbote). Ŵaumbombo pa yambone iliyose (mpela mbotesyo akasasakaga ali ajigele jika ŵanganyao). Ŵanganyao nganakulupilila (kusyene). Basi Allah agajonasile masengo gao, soni yalakweyo kwa Allah iŵele yakwepepala kusyene.
Les exégèses en arabe:
يَحۡسَبُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ لَمۡ يَذۡهَبُواْۖ وَإِن يَأۡتِ ٱلۡأَحۡزَابُ يَوَدُّواْ لَوۡ أَنَّهُم بَادُونَ فِي ٱلۡأَعۡرَابِ يَسۡـَٔلُونَ عَنۡ أَنۢبَآئِكُمۡۖ وَلَوۡ كَانُواْ فِيكُم مَّا قَٰتَلُوٓاْ إِلَّا قَلِيلٗا
Akuganichisya kuti mikutula ja asilikali (ŵachikafili) nganijijaulepe (ligongo lyakujijogopa nnope). Sano naga jili jitite jiyiche (soni) mikutula ja asilikalijo, mpaka asachilile (achinakunakuo) yanti ali ajile kutama imo ni ŵarabu ŵanchimisi, ni akawusyeje ya abali syenu (ali kwanaula). Mwanti (pajele ndemajo) ali ŵanti alinamwe imo, nganaŵa aputile ngondo ikaŵeje panandipe (mwandola ni kogopa nchesela).
Les exégèses en arabe:
لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ لِّمَن كَانَ يَرۡجُواْ ٱللَّهَ وَٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَ وَذَكَرَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا
Chisimu pamasile paluŵele kukwenu lusyasyo lwambone pa Ntenga jwa Allah ﷺ, kwa mundu jwali nkuŵichila ntima pa Allah ni Lisiku Lyambesi ni kunkumbuchilaga Allah kwejinji.
Les exégèses en arabe:
وَلَمَّا رَءَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ قَالُواْ هَٰذَا مَا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَصَدَقَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥۚ وَمَا زَادَهُمۡ إِلَّآ إِيمَٰنٗا وَتَسۡلِيمٗا
Sano ndema jaŵajiweni ŵakulupilila mikutula ja asilikali ŵatite: “Ayi ni yaŵatupele chilanga Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ (chakupedwa ipato kaneko ni kulupusyidwa), soni Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ ŵaŵechete yakuona.” Ni nganiyajonjechesya ŵanganyao ikaŵeje chikulupi ni kulipeleka.
Les exégèses en arabe:
مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ رِجَالٞ صَدَقُواْ مَا عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ عَلَيۡهِۖ فَمِنۡهُم مَّن قَضَىٰ نَحۡبَهُۥ وَمِنۡهُم مَّن يَنتَظِرُۖ وَمَا بَدَّلُواْ تَبۡدِيلٗا
Mu ŵakulupilila mwana achalume ŵatesile ukweli pa chilanga chaŵataŵene najo Allah (chakuputa ngondo pamo ni Ntume ﷺ ningalosya migongo kutiila). Basi ŵane mwa jamanjao pana ŵajimasile ndaŵi jao (pakuwa kapena kuulajidwa petala lya Allah), sano ŵane mwa jamanjao pana ŵaakwembecheya (kuulajidwa kapena kupunda pa ngondo), ni nganagalausya ata panandi (chilanga chao).
Les exégèses en arabe:
لِّيَجۡزِيَ ٱللَّهُ ٱلصَّٰدِقِينَ بِصِدۡقِهِمۡ وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ إِن شَآءَ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
Kuti Allah ŵalipile ŵakuona pa kuona kwao, ni ŵape ilagasyo achinakunaku nasakaga, kapena kwapochela toba jao. Chisimu Allah aŵele Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.
Les exégèses en arabe:
وَرَدَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِغَيۡظِهِمۡ لَمۡ يَنَالُواْ خَيۡرٗاۚ وَكَفَى ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلۡقِتَالَۚ وَكَانَ ٱللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزٗا
Sano Allah ni jwausyisye aŵala ŵaŵakufuulu ni ukali wao, nganapata yambone iliyose. Soni Allah ŵaapuutiile ŵakulupilila ngondo (pakwatumichisya amagongo ŵao mbungo ni asilikali ŵachilaika). Ni aŵele Allah Jwakulimbangana nnope, Jwamachili gakupunda.
Les exégèses en arabe:
وَأَنزَلَ ٱلَّذِينَ ظَٰهَرُوهُم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مِن صَيَاصِيهِمۡ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلرُّعۡبَ فَرِيقٗا تَقۡتُلُونَ وَتَأۡسِرُونَ فَرِيقٗا
Sano aŵala ŵaŵakamuchisye (achimakafilio) mu achimisyene chitabu (ayuda ŵalukosyo lwa Quraidwa, Allah) ŵaatulwisye m’makome mwao, ni ŵaponyisye m’mitima mwao woga. Likuga line mwaliulagaga, ni kulikamulaga ukapolo likuga line.
Les exégèses en arabe:
وَأَوۡرَثَكُمۡ أَرۡضَهُمۡ وَدِيَٰرَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُمۡ وَأَرۡضٗا لَّمۡ تَطَـُٔوهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٗا
Ni ŵantendekasyisye kutawalila litaka lyao, nyumba syao ni chipanje chao, kwisa soni litaka lyanganimpondepo (lya Khaibara). Ni aŵele Allah pa chindu chilichose Jwakombola kusyene.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيۡنَ أُمَتِّعۡكُنَّ وَأُسَرِّحۡكُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا
E mmwe Ntume (Muhammadi ﷺ)! Mwasalilani achiŵammakwenu kuti: “Nam’baga jenumanja nkusaka umi wa duniya ni ipeto yakwe, basi ikaani nampe liŵale ni nanneche ulombela kaleche kambone.”[2]
(33:2) (a) Akusimulila Aishah رضي الله عنهم ŵankwao Ntume ﷺ yanti: Ndema jajwalamulidwe Ntenga jwa Allahﷺyakwapa kusagula achiŵammakwakwe (sikati jakulechedwa ulombela, kapena kutama ni Ntumejo nikunda kulaga), jwalakwe jwatandite kwangune pakundenda kuti: “Chisimu une chinansalile ngani jinejakwe, nambo nkapupuluma kwanga mpaka nkawusye kaje nganisyo achinangolo ŵenu.” Sano Ntume ﷺ jwamanyililaga yanti achinangolo ŵangu nganaŵa anjisyisye yakulekana ni Ntume ﷺ. Kaneko nijwatite: “Allah akuti: ‘E mmwe Ntume (Muhammadi ﷺ)! Mwasalilani achiŵammakwenu kuti: “Nam’baga jenumanja nkusaka umi wa duniya ni ipeto yakwe, basi ikaani nampe liŵale ni nanneche ulombela kaleche kambone. Nambo naga nkunsaka Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ kwisa soni Nyumba ja Akhera, basi chisimu Allah ŵalinganyichisye ŵakolosya (masengo) mwa jenumanja malipilo gamakulungwa nnope.” (33:28-29). Une ninatite: “Chichi chakwawuchisya nganisyo achinangolo ŵangu? Chisimu une ngunsaka Allah, Ntenga Jwakwe ﷺ kwisa soni Nyumba ja Akhera. Kaneka achimmasyeto ŵakwe wosope ŵatesile munatendele une.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 4508). (b) Akusimulila Aishah رضي الله عنهم yanti: “Ntenga jwa Allahﷺjwatupele uwwe kusagula (yakutama najo kapena kuti tulechedwe ulombela), basi uwwe ni twansagwile Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, nambo kwele kutupa kusagulako nganikuŵalanjidwa kukwetu chilichose (kuti jutulesile ulombela).” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 4962).
Les exégèses en arabe:
وَإِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ فَإِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡمُحۡسِنَٰتِ مِنكُنَّ أَجۡرًا عَظِيمٗا
“Nambo naga nkunsaka Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ kwisa soni Nyumba ja Akhera, basi chisimu Allah ŵalinganyichisye ŵakolosya (masengo) mwa jenumanja malipilo gamakulungwa nnope.”
Les exégèses en arabe:
يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ مَن يَأۡتِ مِنكُنَّ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖ يُضَٰعَفۡ لَهَا ٱلۡعَذَابُ ضِعۡفَيۡنِۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا
E jenumja achiŵammakwakwe Ntume! Jwachatende mwa jenumanja chausakwa chakuonechela (mpela chigwagwa), tajonjechesyedwe ilagasyo kaŵilikose, soni yalakweyo kwa Allah iŵele yakwepepala kusyene.
Les exégèses en arabe:
۞ وَمَن يَقۡنُتۡ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا نُّؤۡتِهَآ أَجۡرَهَا مَرَّتَيۡنِ وَأَعۡتَدۡنَا لَهَا رِزۡقٗا كَرِيمٗا
Sano jwatamanye mwa jenumanja kummanyila Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ ni kupanganyaga yambone, chitumpe malipilo gakwe kaŵilikose, ni tun’dinganyichisye jwalakwejo lisiki lyambone nnope (ku Mbepo).
Les exégèses en arabe:
يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ لَسۡتُنَّ كَأَحَدٖ مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِنِ ٱتَّقَيۡتُنَّۚ فَلَا تَخۡضَعۡنَ بِٱلۡقَوۡلِ فَيَطۡمَعَ ٱلَّذِي فِي قَلۡبِهِۦ مَرَضٞ وَقُلۡنَ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
E jenumanja achiŵammakwakwe Ntume! Nganim’ba jenumanja nti chisawu jumpepe mwa achakongwe (wamba ŵanganaŵa achiŵammakwakwe Ntume), naga n’di ni woga (wakun’jogopa Allah). Basi ngasinsalalisyaga maloŵe (nkaŵechetaga mwakunema ni achalume), atakwika mwakwete tama (jakutenda namwe yausakwa) ajula jwamuli mu ntima mwakwe ulwele (wa chikululu ni unakunaku). Nambo m’becheteje maloŵe gakulitimalika.
Les exégèses en arabe:
وَقَرۡنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجۡنَ تَبَرُّجَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ ٱلۡأُولَىٰۖ وَأَقِمۡنَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتِينَ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِعۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا
Tamilichikagani m’majumba mwenu, soni ngasinnosyaga yakulisalalisya yenu yayatiji pakulosyedwa ndema ja ujinga jandanda, ni n’jimicheje Swala mwakolosya ni kutolaga Zaka, ni mumpikanileje Allah ni Ntenga Jwakwe r. Chisimu Allah akusaka kuti antyochesye usakwa (wasambi), E jenumanja achinsyene nyumba (ja Ntume ﷺ), ni answejesye kunswejesya kusyesyene.
Les exégèses en arabe:
وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱلۡحِكۡمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا
Soni kumbuchilani (chindimba cha Allah chachili pa jenumanja ligongo lya) yaikusoomedwa m’majumba mwenu ya ma Ȃya ga Allah ni yalunda lwakusokoka (Sunna sya Ntume ﷺ), chisimu Allah aŵele Jwakuimanyilila yakunyilila nnope, Jwaasimanya abali syosope.
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱلۡمُسۡلِمِينَ وَٱلۡمُسۡلِمَٰتِ وَٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡقَٰنِتَٰتِ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلصَّٰدِقَٰتِ وَٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰبِرَٰتِ وَٱلۡخَٰشِعِينَ وَٱلۡخَٰشِعَٰتِ وَٱلۡمُتَصَدِّقِينَ وَٱلۡمُتَصَدِّقَٰتِ وَٱلصَّٰٓئِمِينَ وَٱلصَّٰٓئِمَٰتِ وَٱلۡحَٰفِظِينَ فُرُوجَهُمۡ وَٱلۡحَٰفِظَٰتِ وَٱلذَّٰكِرِينَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱلذَّٰكِرَٰتِ أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمٗا
Chisimu Asilamu ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakulupilila ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakunda malamusi ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakuŵecheta yakuona ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakupilila ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakuteteŵala (pameso pa Allah) ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakutola sadaka ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakutaŵa (swaumu) ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵagosa utukani wao ŵachilume ni ŵachikongwe, ŵakunkumbuchila Allah kwejinji ŵachilume ni ŵachikongwe, Allah ŵalinganyichisye ŵanganyao chikululuko kwisa soni malipilo gamakulungwa nnope.
Les exégèses en arabe:
وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٖ وَلَا مُؤۡمِنَةٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمۡرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ ٱلۡخِيَرَةُ مِنۡ أَمۡرِهِمۡۗ وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلٗا مُّبِينٗا
Soni nganiyiŵa ku jwakulupilila julijose jwachilume kapena jwachikongwe, pati alamwile Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ chilamusi chilichose, kola ŵanganyao kusagula kulikose mu nganisyo syao. Sano jwatannyosye Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, basi pamasile papotele kupotela kwakuonechela.
Les exégèses en arabe:
وَإِذۡ تَقُولُ لِلَّذِيٓ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَأَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِ أَمۡسِكۡ عَلَيۡكَ زَوۡجَكَ وَٱتَّقِ ٱللَّهَ وَتُخۡفِي فِي نَفۡسِكَ مَا ٱللَّهُ مُبۡدِيهِ وَتَخۡشَى ٱلنَّاسَ وَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَىٰهُۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيۡدٞ مِّنۡهَا وَطَرٗا زَوَّجۡنَٰكَهَا لِكَيۡ لَا يَكُونَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ حَرَجٞ فِيٓ أَزۡوَٰجِ أَدۡعِيَآئِهِمۡ إِذَا قَضَوۡاْ مِنۡهُنَّ وَطَرٗاۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولٗا
Soni (kumbuchilani mmwe Muhammadi ﷺ) katema kamwansalile ajula jwa ŵampele Allah ukoto (pakun’jongolela ku Usilamu), nombe mmwe ni kuntendela ukoto (pakumpa ulukosyo, jwajuli Zaid bin Hârithah t, ndema jamwansalile kuti): “Kamulanani ni ŵankwenu (nkaaleka ulombela), ni mun’jogope Allah.” Ni mwaliji nkusisa mu ntima mwenu ayila yasachile Allah kuilosya palangulangu (yakunnombekasya ŵakongweo panyuma pakulechedwa ni ŵankwao, kuti sityoche nganisyo syanti: Mwanache jwakulela juli nti chisawu jwakuliŵelechela), ni mwaliji nkwajogopa ŵandu (kuti atakuŵecheta yanti: “Muhammadi ﷺ julombele ŵakongwe ŵakulechedwa ni mwanache jwakwe jwakulela juŵaliji soni kapolo jwakwe),” kutendaga Allah ni jwali Jwakuŵajilwa kuti mun’jogopeje. Sano ndema ja chammalile chisako Zaidu رضى الله عنه pa ŵele (ŵakongweo ŵali Zainab binti Jahashi رضي الله عنهم ni kwaleka ulombela); twannombesye mmwe (Muhammadi ﷺ) ŵele (ŵakongweo), kuti pakaŵaga pana chipaka chilichose ku ŵakulupilila pa (yakwalomba) achiŵammakwao ŵanache ŵao ŵakulela, naga ŵanganyao (achalume ŵawowo) chili chamalile chisako pa ŵanyao (achakongweo ni kwaleka ulombela). Ni chiŵele chilamusi cha Allah chakutendekwape (basi).
Les exégèses en arabe:
مَّا كَانَ عَلَى ٱلنَّبِيِّ مِنۡ حَرَجٖ فِيمَا فَرَضَ ٱللَّهُ لَهُۥۖ سُنَّةَ ٱللَّهِ فِي ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ قَدَرٗا مَّقۡدُورًا
Pangali gambidwa kulikose kwa Ntume ﷺ pa (kutenda) ichindu yannamwile Allah. (Aji ni) nyendele ja Allah pa aŵala ŵaŵapite kala. Sano chilamusi cha Allah chiŵele mpango wepanje chenene.
Les exégèses en arabe:
ٱلَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَٰلَٰتِ ٱللَّهِ وَيَخۡشَوۡنَهُۥ وَلَا يَخۡشَوۡنَ أَحَدًا إِلَّا ٱللَّهَۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا
Aŵala ŵaakulungusya mautenga ga Allah ni kun’jogopaga Jwalakwe, ni ngaakun’jogopaga jwalijose ikaŵeje Allah. Sano Allah ni akukwanila kuŵa Nkuŵalanjila.
Les exégèses en arabe:
مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٖ مِّن رِّجَالِكُمۡ وَلَٰكِن رَّسُولَ ٱللَّهِ وَخَاتَمَ ٱلنَّبِيِّـۧنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
Muhammadi ﷺ nganaŵa baba jwa jwalijose mwa achalume ŵenu, nambo (jwalakwe ni) Ntenga jwa Allah nambo soni jwambesi kwa Achimitume. Sano Allah chindu chilichose aŵele Jwakuchimanya chenene.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ ذِكۡرٗا كَثِيرٗا
E jenumanja ŵankulupilile! Munkumbuchilagani Allah kunkumbuchila kwejinji.
Les exégèses en arabe:
وَسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلًا
Ni munswejesyeje kundaŵi ni kwigulo.
Les exégèses en arabe:
هُوَ ٱلَّذِي يُصَلِّي عَلَيۡكُمۡ وَمَلَٰٓئِكَتُهُۥ لِيُخۡرِجَكُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَكَانَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ رَحِيمٗا
Jwalakwe ni Ajula jwaakuntendela chanasa ŵanganyammwe, ni Achimalaika Ŵakwe (akum’bombelaga ŵanganyammwe chanasa kwa Allah), kuti ankoposye m’chipi ni kun’jinjisya mwilanguka, ni juŵele Jwalakwe (Allah) Jwachanasa nnope ku ŵakulupilila.
Les exégèses en arabe:
تَحِيَّتُهُمۡ يَوۡمَ يَلۡقَوۡنَهُۥ سَلَٰمٞۚ وَأَعَدَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَرِيمٗا
Kakomasyane kao lisiku lyatachisimangana Najo (Allah) kachiŵa: “Ntendele!” Ni ŵalinganyichisye ŵanganyao malipilo gakuchimbichika (Mbepo).
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰكَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا
E mmwe Ntume ﷺ! Chisimu Uwwe tuntumisye mmwejo kuŵa mboni, jwakutagulila abali jakusengwasya nambo soni jwakutetela.
Les exégèses en arabe:
وَدَاعِيًا إِلَى ٱللَّهِ بِإِذۡنِهِۦ وَسِرَاجٗا مُّنِيرٗا
Ni (kuti m’be) jwakuŵilanjila (ŵandu) kwa Allah mwa lisosa Lyakwe, nambo soni (kuti m’be) nyali jakumulika.
Les exégèses en arabe:
وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ بِأَنَّ لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ فَضۡلٗا كَبِيرٗا
Soni mwatagulilani ŵakulupilila yanti akwete kupata ŵanganyao kuumila kwa Allah umbone wekulumgwa.
Les exégèses en arabe:
وَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَدَعۡ أَذَىٰهُمۡ وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
Soni ngasimwajitika achimakafili ni achinakunaku, ni nneche isausyo yao (pangaauchisya uwwanga wao mpaka nkalamulidwe kwauchisya), ni n’jegamileje kwa Allah, sano Allah akukwanila kuŵa Nkun’jegama.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نَكَحۡتُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمۡ عَلَيۡهِنَّ مِنۡ عِدَّةٖ تَعۡتَدُّونَهَاۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا
E jenumanja ŵankulupilile! Naga n’di mwalombile achakongwe ŵakulupilila, kaneka ni kwaleka ulombela nkanim’biche mwakwakwaya (gona ulombela), basi nganinkola jenumanja pa ŵanganyao eda (lilinda lya pakumala kwa ulombela) jilijose jatim’balanjile. Sano mwapani liŵale, ni mwaleche kwaleka kwambone.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَحۡلَلۡنَا لَكَ أَزۡوَٰجَكَ ٱلَّٰتِيٓ ءَاتَيۡتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَ مِمَّآ أَفَآءَ ٱللَّهُ عَلَيۡكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّٰتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَٰلَٰتِكَ ٱلَّٰتِي هَاجَرۡنَ مَعَكَ وَٱمۡرَأَةٗ مُّؤۡمِنَةً إِن وَهَبَتۡ نَفۡسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنۡ أَرَادَ ٱلنَّبِيُّ أَن يَسۡتَنكِحَهَا خَالِصَةٗ لَّكَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۗ قَدۡ عَلِمۡنَا مَا فَرَضۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ لِكَيۡلَا يَكُونَ عَلَيۡكَ حَرَجٞۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
E mmwe Ntume ﷺ! Chisimu Uwwe tunkundisye mmwejo achiŵammakwenu aŵala ŵamwapele mahari gao, kwisa soni (mateeka) gagapatile nkono wenu wakun’dyo, mwa agala (mateeka) gampele Allah, ni ŵanache ŵa achibaba ŵenu ŵaakulungwa kapena ŵanandi, ni ŵanache ŵa achibaba ŵenu ŵachikongwe, ni ŵanache ŵa n’jomba ŵenu, ni ŵanache ŵa achimama ŵenu ŵaakulungwa kapena ŵanandi aŵala ŵaasamile nomwe, ni jwankongwe jwakulupilila pati alipeleche nsyene kwa Ntume ﷺ, najuŵaga Ntume ﷺ jukusaka kunnomba –iŵele yakundisyidwa kukwenupe (mmwe Ntume ﷺ kunnomba mwangali kutola chilichose) – ngaŵa ku ŵakulupilila (ŵane). Pamasile patuimanyi yatwalamwile ŵanganyao pa achiŵammakwao kwisa soni (mateeka) gagapatile makono gao ga kun’dyo. (Tunkundisye yalakweyi mmwe Ntume ﷺ jikape) kuti pakaŵa pana chipaka chilichose kukwenu, sano Allah ni aŵele Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.
Les exégèses en arabe:
۞ تُرۡجِي مَن تَشَآءُ مِنۡهُنَّ وَتُـٔۡوِيٓ إِلَيۡكَ مَن تَشَآءُۖ وَمَنِ ٱبۡتَغَيۡتَ مِمَّنۡ عَزَلۡتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكَۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن تَقَرَّ أَعۡيُنُهُنَّ وَلَا يَحۡزَنَّ وَيَرۡضَيۡنَ بِمَآ ءَاتَيۡتَهُنَّ كُلُّهُنَّۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمٗا
Tinkomboleche kunchelewasya jwamunsachile mwa ŵanganyao, ni kunkumbatisya kukwenu jwamunsachile. Sano naga n’di munsachilile ajula jwamum’bisile pambali tipaŵe pangali ulemwa kukwenu (kunkumbatisya kukwenu). Yalakweyo ni yakuŵandichila kuti meso gao gateteŵale, nambo soni kuti akadandaula, ni ayisengwele yamwapele ŵanganyao ŵanaose. Sano Allah akumanyilila yaili m’mitima mwenu, ni aŵele Allah Jwakumanyilila nnope, Jwakutulala nnope ntima.
Les exégèses en arabe:
لَّا يَحِلُّ لَكَ ٱلنِّسَآءُ مِنۢ بَعۡدُ وَلَآ أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ حُسۡنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ رَّقِيبٗا
Panyuma (pa achimmasyeto ŵan’di nao), nganaŵa ŵakundisyidwa kukwenu (kwalomba) achakongwe (ŵane), namuno kuti mwatindanye ŵanganyao ni achimmasyeto (ŵane), nantimuno kukansengwasyisye kusalala kwao, ikaŵeje (mateeka) gagapatile nkono wenu wakun’dyo. Ni aŵele Allah pa chindu chilichose Nkung’unulila kusyene.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيۡرَ نَٰظِرِينَ إِنَىٰهُ وَلَٰكِنۡ إِذَا دُعِيتُمۡ فَٱدۡخُلُواْ فَإِذَا طَعِمۡتُمۡ فَٱنتَشِرُواْ وَلَا مُسۡتَـٔۡنِسِينَ لِحَدِيثٍۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ يُؤۡذِي ٱلنَّبِيَّ فَيَسۡتَحۡيِۦ مِنكُمۡۖ وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ وَإِذَا سَأَلۡتُمُوهُنَّ مَتَٰعٗا فَسۡـَٔلُوهُنَّ مِن وَرَآءِ حِجَابٖۚ ذَٰلِكُمۡ أَطۡهَرُ لِقُلُوبِكُمۡ وَقُلُوبِهِنَّۚ وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ وَلَآ أَن تَنكِحُوٓاْ أَزۡوَٰجَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَبَدًاۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمًا
Chisimu pamasile paluŵele kukwenu lusyasyo lwambone pa Ntenga jwa Allah ﷺ, kwa mundu jwali nkuŵichila ntima pa Allah ni Lisiku Lyambesi ni kunkumbuchilaga Allah kwejinji.
Les exégèses en arabe:
إِن تُبۡدُواْ شَيۡـًٔا أَوۡ تُخۡفُوهُ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
Kanga tinchilosye chindu chilichose kapena tinchisise basi (yalumope), chisimu Allah chindu chilichose aŵele Jwakuchimanya chenene.
Les exégèses en arabe:
لَّا جُنَاحَ عَلَيۡهِنَّ فِيٓ ءَابَآئِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآئِهِنَّ وَلَآ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ أَخَوَٰتِهِنَّ وَلَا نِسَآئِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّۗ وَٱتَّقِينَ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا
Pangali ulemwa kwa ŵanganyao (achiŵammakwakwe Ntumeo, kuonechela nkanawale buyibuyi) kwa achibaba ŵao, namuno kwa achiŵanache ŵao, namuno kwa achachimwene ŵao, namuno kwa ŵanache ŵa achachimwene ŵao, namuno kwa ŵanache ŵa achachemwali ŵao, namuno kwa achakongwe achin’jao, namuno kwa aŵala (mateeka) ŵagapatile makono gao gakun’dyo. Ni mun’jogopeje Allah jenumanja (achakongwe). Chisimu Allah pa chindu chilichose aŵele Mboni.
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا
Chisimu Allah akupeleka chanasa kwa Ntume (Muhammadi ﷺ), nombe nao soni Achimalaika (akum’bombelaga chanasa Ntumejo)ﷺ. E jenumanja ŵankulupilile! Mum’bombelani chanasa jwalakwe ni kum’bombela soni ntendele.[3]
(33:3) Akusimulila Abdur-Rahmân bin Abî Laila yanti: Ka‘b bin Ujrah رضى الله عنه ŵasimene none niŵatite: “Ana ngankusaka kuti nampe ntuuka wanaaupatile kuumila kwa Ntume ﷺ?” Une natite: “Mumbani.” Jwalakwe jwatite: “Uwwe twam’busyisye Ntume ﷺ pa ndema jajwakopochele kukwetu kuti: ‘E mmwe Ntenga jwa Allah! Uwwe pamasile patumanyilile yakuti pakum’bendela mmwe ntendele, nambo sano ana mpaka tum’bendele chanasa chinauli?” Jwalakwe jwatite: “N’jileje: ‘Allahumma swalli ‘alâ Muhammadin wa‘alâ âli Muhammadin, kamâ swallaita ‘alâ Ibrâhîma wa ‘alâ âli Ibrâhîma, Innaka Hamîdun Majîd. Allahumma bârik ‘alâ Muhammadin wa‘alâ âli Muhammadin, kamâ bârakita ‘alâ Ibrâhîma wa ‘alâ âli Ibrâhîma, Innaka Hamîdun Majîd.’ (E Allah! Muntendelani chanasa Muhammadi ni ŵakwiŵasa lya Muhammadi, mpela yamwatite pakuntendela chanasa Ibrahima ni ŵakwiŵasa lya Ibrahima, chisimu Mmwe ni Ŵakulapilidwa kusyesyene, Ŵakuswejesyedwa nnope. E Allah! Pelekani upile kwa Muhammadi ni ŵakwiŵasa lya Muhammadi, mpela yamwatite pakupeleka upile kwa Ibrahima ni ŵakwiŵasa lya Ibrahima, chisimu Mmwe ni Ŵakulapilidwa kusyesyene, Ŵakuswejesyedwa nnope.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 5996).
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابٗا مُّهِينٗا
Chisimu aŵala ŵaakunsausya Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, Allah ŵalwesile ŵanganyao pa duniya ni ku Akhera kwakwe, ni ŵalinganyichisye soni ilagasyo yakwalusya.
Les exégèses en arabe:
وَٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ بِغَيۡرِ مَا ٱكۡتَسَبُواْ فَقَدِ ٱحۡتَمَلُواْ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا
Soni aŵala ŵaakwasausya ŵakulupilila ŵachilume ni ŵakulupilila ŵachikongwe pa ichindu yanganapanganya, basi nikuti pamasile patwichile n’gogolo (unami wekulungwa) ni ulemwa wakuonechela.
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يُعۡرَفۡنَ فَلَا يُؤۡذَيۡنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
E mmwe Ntume ﷺ! Mwasalilani achiŵammakwenu, ni ŵanache ŵenu ŵachikongwe, kwisa soni achakongwe ŵa ŵakulupilila kuti: Aliunichileje chilu chosope ni nguwo syao. Yalakweyo ni yakwaŵandichisya kuti amanyicheje (kuti ŵandu ŵakuchimbichika), basi ni ngalagasyidwaga. Sano Allah ni aŵele Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.
Les exégèses en arabe:
۞ لَّئِن لَّمۡ يَنتَهِ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡمُرۡجِفُونَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لَنُغۡرِيَنَّكَ بِهِمۡ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَآ إِلَّا قَلِيلٗا
Naga ngakuleka achinakunaku ni aŵala ŵamuli m’mitima mwao mwana ulwele (wachikululu) ni akwenesya abali syaunami (syakwisya woga) m’Madina, chisimu chene chitun’guŵatisye (mmwe Muhammadi ﷺ) ŵanganyao, kaneko ngaataama namwe pakuŵandika mwalakwemo ikaŵeje panandipe.
Les exégèses en arabe:
مَّلۡعُونِينَۖ أَيۡنَمَا ثُقِفُوٓاْ أُخِذُواْ وَقُتِّلُواْ تَقۡتِيلٗا
(Ŵanganyao) ŵalaniwe, palipose paasimanikwe akwembekanyisidwe ni awulajidwe kwanneso.
Les exégèses en arabe:
سُنَّةَ ٱللَّهِ فِي ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗا
(Aji ni) nyendele ja Allah pa aŵala ŵaŵapite kala, ni ngankusimana kupitikuka kulikose pa nyendele ja Allah.
Les exégèses en arabe:
يَسۡـَٔلُكَ ٱلنَّاسُ عَنِ ٱلسَّاعَةِۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِۚ وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّ ٱلسَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا
Ŵandu akum’buusya (mmwe Muhammadi ﷺ) ya ndema (jakwichila Kiyama)? Jilani: “Chisimu umanyilisi wakwe uli kwa Allah pe.” Ana ni chichi chikummanyisya kuti mwine ndemajo kuŵa nkuŵa pakuŵandika?
Les exégèses en arabe:
إِنَّ ٱللَّهَ لَعَنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمۡ سَعِيرًا
Chisimu Allah ŵalwesile achimakafili, ni ŵalinganyichisye Moto Wakulapuka.
Les exégèses en arabe:
خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
Takaŵe ŵandamo mwalakwemo kwa yaka ni yaka, ngasaja kumpata nkugosa jwalijose namuno nkukamuchisya.
Les exégèses en arabe:
يَوۡمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ يَقُولُونَ يَٰلَيۡتَنَآ أَطَعۡنَا ٱللَّهَ وَأَطَعۡنَا ٱلرَّسُولَا۠
Lisiku lyachisigalausyidwa ngope syao m’Moto, achitiji: “E nabolaga uwwe tungampikanile Allah ni kumpikanila soni Ntenga (Muhammadi ﷺ).”
Les exégèses en arabe:
وَقَالُواْ رَبَّنَآ إِنَّآ أَطَعۡنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَآءَنَا فَأَضَلُّونَا ٱلسَّبِيلَا۠
Ni tachiti soni: “Ambuje ŵetu! Chisimu uwwe twapikanile mabwana ŵetu kwisa soni achinkulungwa ŵetu, basi ni ŵatusochelesye litala.”
Les exégèses en arabe:
رَبَّنَآ ءَاتِهِمۡ ضِعۡفَيۡنِ مِنَ ٱلۡعَذَابِ وَٱلۡعَنۡهُمۡ لَعۡنٗا كَبِيرٗا
“Ambuje ŵetu! Mwapani ŵanganyao ilagasyo yakaŵili, ni mwalwese kwalwesa kwekulungwa.”
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ ءَاذَوۡاْ مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ ٱللَّهُ مِمَّا قَالُواْۚ وَكَانَ عِندَ ٱللَّهِ وَجِيهٗا
E jenumanja ŵankulupilile! Ngasim’ba nti chisawu aŵala ŵana kunnagasyaga Musa, basi Allah ni ŵanswejesye ku yaŵaŵechete ŵanganyao, ni jwaliji (Musa) jwakuchimbichika pameso pa Allah.[173]
(33:69) Akusimulila Abȗ Hurairah رضى الله عنه yanti: Jwaŵechete Ntenga jwa Allahﷺyanti: “Musa jwaliji mundu jwasoni, jwakulisiŵilila chilu chakwe, nganilionekaga lipende lyakwe ata panandi ligongo lyasoni syakwe. Basi ŵaliji nkun’gamba akun’gamba mu ŵanache ŵa Israila. Ŵanganyao ŵatiji: ‘Ngajukulisiŵilila jwalakweju kele kalisiŵilileka ikaŵeje kuti jukwete ayibu pachilu pakwe. Naga ngaŵaga chinaŵa nikuti mwela kapena ulwele winewakwe.’ Sano Allah ŵasachile kuti answejesye Musajo ku yaŵannambuchisyaga ila. Sano lisiku line jwalakwe juli jikape pakaŵenduka; jwawusile yakuwala yakwe nikuŵika peganga nikogaga. Amasile koga jwapite payaliji yakuwala yakwe. Jujile sayi juliweni liganga lila linankutisya yakuwala ila. Basi Musa nijwajigele simbo jakwe kutanda kulikuya liganga lila aku juchitiji: ‘Yakuwala yangu mmwe aliganga! Yakuwala yangu mmwe aliganga! Mpaka jwapite palyaliji likuga lya ŵanache ŵa Israila ni ŵam’bweni juli makonope, juli jwakusalala nnope kupunda jwalijose jwagumbidwe ni Allah. Basi Allah niŵanswejesye ku yaŵannambuchisyaga ila. Liganga lila ni lyajimi, basi Musa nijwajigele yakuwala yakwe ila nijwawasile. Kaneka jwatandite kuliputa (ligangalyo) ni simbo jakwejila. Ngunnumbila Allah! Pegangapo pana ilosyo yakuputa yakwana itatu, ncheche kapena nsano. Ayi ni yaakwamba Allah pakuŵecheta Kwakwe kwaakuti: “E jenumanja ŵankulupilile! Ngasim’ba nti chisawu aŵala ŵana kunnagasyaga Musa, basi Allah ni ŵanswejesye ku yaŵaŵechete ŵanganyao, ni jwaliji (Musa) jwakuchimbichika pameso pa Allah.” (33:69). (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 3223).
Les exégèses en arabe:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا
E jenumanja ŵankulupilile! Mun’jogopani Allah, ni m’becheteje maloŵe gakulungamika.
Les exégèses en arabe:
يُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا
Tankolochesye itendu yenu, ni tankululuchile sambi syenu, sano jwatampikanile Allah ni Ntenga Jwakwe ﷺ, basi ni kuti pamasile paapundile kupunda kwekulungwa nnope.
Les exégèses en arabe:
إِنَّا عَرَضۡنَا ٱلۡأَمَانَةَ عَلَى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱلۡجِبَالِ فَأَبَيۡنَ أَن يَحۡمِلۡنَهَا وَأَشۡفَقۡنَ مِنۡهَا وَحَمَلَهَا ٱلۡإِنسَٰنُۖ إِنَّهُۥ كَانَ ظَلُومٗا جَهُولٗا
Chisimu Uwwe twagalosisye malamusi ku mawunde, mataka ni matumbi, basi yalakwe ni yakanile kugatwichila (malamusigo), ni yalijogopele nago. Nambo mundu ni jwagatwiichiile. Chisimu jwalakwe jwaliji jwakulitenda nnope lupuso n’jiga kusyene.
Les exégèses en arabe:
لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا
Kuti Allah ŵape ilagasyo (ŵatanyosye malamusigo ŵali) achinakunaku ŵachilume ni ŵachikongwe, kwisa soni akuwanganya (Allah ni isanamu) ŵachilume ni ŵachikongwe, ni kuti soni Allah ŵapochele toba (ŵatakunde malamusigo ŵali) ŵakulupilila ŵachilume ni ŵachikongwe. Sano Allah ni aŵele Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.
Les exégèses en arabe:
 
Traduction des sens Sourate: AL-AHZÂB
Lexique des sourates Numéro de la page
 
Traduction des sens du Noble Coran - Traduction en langue Yao - Lexique des traductions

Traduction des sens du noble Coran en langue Yao, par Mouhammad ibn 'Abd Al-Hamîd Slika.

Fermeture