Traduzione dei Significati del Sacro Corano - Traduzione dagbani * - Indice Traduzioni


Traduzione dei significati Sura: Al-Ahzâb   Versetto:

Al-Ahzâb

يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ ٱتَّقِ ٱللَّهَ وَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلِيمًا حَكِيمٗا
1. Yaa nyini Annabi! Zom Naawuni, ka miri ka a doli chεfurinim’ mini munaafichinima. Achiika! Naawuni nyɛla Baŋda, Yεmgoliŋgalana.
Esegesi in lingua araba:
وَٱتَّبِعۡ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٗا
2. Yaha! Doli bɛ ni siɣisiri shɛli wahayi n-tira na a Duuma (Naawuni) sani. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.
Esegesi in lingua araba:
وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
3. Yaha! Zaŋmi a yɛla dalim Naawuni, Naawuni mi saɣibɛ ni dalindi so.
Esegesi in lingua araba:
مَّا جَعَلَ ٱللَّهُ لِرَجُلٖ مِّن قَلۡبَيۡنِ فِي جَوۡفِهِۦۚ وَمَا جَعَلَ أَزۡوَٰجَكُمُ ٱلَّٰٓـِٔي تُظَٰهِرُونَ مِنۡهُنَّ أُمَّهَٰتِكُمۡۚ وَمَا جَعَلَ أَدۡعِيَآءَكُمۡ أَبۡنَآءَكُمۡۚ ذَٰلِكُمۡ قَوۡلُكُم بِأَفۡوَٰهِكُمۡۖ وَٱللَّهُ يَقُولُ ٱلۡحَقَّ وَهُوَ يَهۡدِي ٱلسَّبِيلَ
4. Naawuni bi zaŋ suhiri ayi n-niŋ ninvuɣu yino niŋgbina ni, O mi bi zaŋ yi paɣa shεba yini zaŋ leei yi manim’ maa ka bɛ shiri nyɛ yi manima.[1] Yaha! O bi zaŋ yini zaŋdi shεba bihi n-leeri yi bihi la, ka bɛ shiri nyɛla yi bihi. [2]Ŋɔ maa nyɛla yi zilima zuɣu ka yiyεri li, ka Naawuni mi yεriya di yεlimaŋli ni nyɛ shεli, Ŋuna n-lahi nyɛŊun dolsira n-zaŋ chaŋ sochibga.
[1] Zaamani waɣila maa, Larbunim’ daa tooi yεri bε paɣaba:”N-yi lahi dona, n-doni m ma. Ka Naawuni daa siɣisiaaya na ti mɔŋ Muslinnim’ lala maa yεlibu.
[2] Larbunim’ daa min zaŋ bε daba leei bε bihi, ka bε ni tooi di bε fali bε kum nyaaŋa, ka Naawuni daa lahi siɣsi aaya na timɔŋ lala maa gba.
Esegesi in lingua araba:
ٱدۡعُوهُمۡ لِأٓبَآئِهِمۡ هُوَ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِۚ فَإِن لَّمۡ تَعۡلَمُوٓاْ ءَابَآءَهُمۡ فَإِخۡوَٰنُكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَمَوَٰلِيكُمۡۚ وَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٞ فِيمَآ أَخۡطَأۡتُم بِهِۦ وَلَٰكِن مَّا تَعَمَّدَتۡ قُلُوبُكُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمًا
5. Bolimi ya ba (bihi) ni bɛ banim’ yuya, dina n-nyɛ aadalsi Naawuni sani. Amaa! Yi yi ʒibɛ banim’ yuya, tɔ! (Bolimi ya ba) yi mabihi, ni yi sɔŋdiba adiini puuni. Amaa! Taali ka yi zuɣu yi ni sargi shεli puuni. Amaa! (Yi mali taali) yi ni niŋ shɛli ka mi li yi suhiri ni ka di nyɛ nakpaɣandi. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Nambɔzobonaa.
Esegesi in lingua araba:
ٱلنَّبِيُّ أَوۡلَىٰ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ مِنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَأَزۡوَٰجُهُۥٓ أُمَّهَٰتُهُمۡۗ وَأُوْلُواْ ٱلۡأَرۡحَامِ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلَىٰ بِبَعۡضٖ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ إِلَّآ أَن تَفۡعَلُوٓاْ إِلَىٰٓ أَوۡلِيَآئِكُم مَّعۡرُوفٗاۚ كَانَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡكِتَٰبِ مَسۡطُورٗا
6. Annabi (Muhammadu) n-nyɛŋun tu ni ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli yu n-gari bɛ mammaŋa, ka opaɣaba nyɛ bɛ manima. Yaha! Dɔɣiriba n-nyɛ ban miri taba Naawuni zalgu puuni n-gari bɛ Muslim’ taba mini ban zo Hiʒira, naɣila yi yi bɔri ni yiniŋ yi simnim’ vɛnyɛliŋga. Ŋɔ maa pun sabi mi n-do kundili (Lauhul Mahfuuzu) puuni.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ مِيثَٰقَهُمۡ وَمِنكَ وَمِن نُّوحٖ وَإِبۡرَٰهِيمَ وَمُوسَىٰ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۖ وَأَخَذۡنَا مِنۡهُم مِّيثَٰقًا غَلِيظٗا
7. (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa gbaai alikauli ni Annabi nima, n-ti pahi nyini (Annabi Muhammadu), ni Annabi Nuhu, ni Annabi Ibrahima, ni Annabi Musa mini Annabi Issa Mariam bia. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa niŋ ba alikauli kpeeni.
Esegesi in lingua araba:
لِّيَسۡـَٔلَ ٱلصَّٰدِقِينَ عَن صِدۡقِهِمۡۚ وَأَعَدَّ لِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابًا أَلِيمٗا
8. Domin O (Naawuni) ti bɔhi yɛlimaŋlinima n-zaŋ chaŋ bɛ yεlimaŋli polo, ka kpaɣisila azaaba kpeeni n-guli chεfurinima.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَآءَتۡكُمۡ جُنُودٞ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِيحٗا وَجُنُودٗا لَّمۡ تَرَوۡهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرًا
9. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Teemi ya Naawuni ni tin ya ni’ima shεli saha shεli tobbihi shɛba ni daa liri ya, ka Ti daa tim pɔhim bɛ sani, ni tobbihi shεba (Malaaikanim’) yi ni daa bi nya ba. Yaha! Naawuni nyεla Ŋun nyari yi tuuntumsa.
Esegesi in lingua araba:
إِذۡ جَآءُوكُم مِّن فَوۡقِكُمۡ وَمِنۡ أَسۡفَلَ مِنكُمۡ وَإِذۡ زَاغَتِ ٱلۡأَبۡصَٰرُ وَبَلَغَتِ ٱلۡقُلُوبُ ٱلۡحَنَاجِرَ وَتَظُنُّونَ بِٱللَّهِ ٱلظُّنُونَا۠
10. Saha shεli bɛ (chεfurinim’ maa) ni daa kan ya na yi zuɣusaa mini tiŋa, ni saha shεli yi (Muslinnim’) nina ni daa lebgi, ka suhiri paai yi kukoya ni, ka yi naan mali zilsigu ni Naawuni (O ni tin ya nasara, bee O ku tin ya), ka di nyɛla zilsigu ni yɛlimaŋli.
Esegesi in lingua araba:
هُنَالِكَ ٱبۡتُلِيَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَزُلۡزِلُواْ زِلۡزَالٗا شَدِيدٗا
11. Nimaa ni, ka bɛ daa dahim ban ti Naawuni yεlimaŋli,ka bɛ daa shiri dam ba damdi kpeeni.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ يَقُولُ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ مَّا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ إِلَّا غُرُورٗا
12. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli munaafichinim’ mini ninvuɣu shεba doro ni bebɛ suhiri ni ni daa yεli: “Naawuni mini O tumo bi niŋ ti alikauli shεli naɣila yɔhim.”
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ قَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡهُمۡ يَٰٓأَهۡلَ يَثۡرِبَ لَا مُقَامَ لَكُمۡ فَٱرۡجِعُواْۚ وَيَسۡتَـٔۡذِنُ فَرِيقٞ مِّنۡهُمُ ٱلنَّبِيَّ يَقُولُونَ إِنَّ بُيُوتَنَا عَوۡرَةٞ وَمَا هِيَ بِعَوۡرَةٍۖ إِن يُرِيدُونَ إِلَّا فِرَارٗا
13. Yaha! Teemi saha shεli salo shɛba bɛ (Munaafichinim’) puuni ni daa yεli: “Yaa yinim’ Yasriba nima (Madina nima)! Yi ka zaashee (din yɛn tooi zani ka tuhi yi dimba), dinzuɣu labmi ya.” Ka bɛ puuni shεba naan bɔri ni Annabi Muhammadu saɣi ti ba (ka bɛ labi yiŋa) ka naan yεra: “Achiika! Ti yiŋsi kpalim la zaɣikuma (so bi guli li), ka di mi pala zaɣikuma, ka shɛli ka bɛ bɔra m-pahila zɔbu (ka bɛ zɔri ka chɛri tobu maa).
Esegesi in lingua araba:
وَلَوۡ دُخِلَتۡ عَلَيۡهِم مِّنۡ أَقۡطَارِهَا ثُمَّ سُئِلُواْ ٱلۡفِتۡنَةَ لَأٓتَوۡهَا وَمَا تَلَبَّثُواْ بِهَآ إِلَّا يَسِيرٗا
14. Bɛ yi di kpe n-ti liri ba di (Madina) yεɣ’ shɛŋa, din nyaŋa ka bɛ di yεli ba ni bɛ leemi chεfurinima, tɔ! Achiika! Bɛ naan saɣi ti li. Yaha! Bɛ naan ku naɣisi n-ti li naɣila biɛla.
Esegesi in lingua araba:
وَلَقَدۡ كَانُواْ عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ مِن قَبۡلُ لَا يُوَلُّونَ ٱلۡأَدۡبَٰرَۚ وَكَانَ عَهۡدُ ٱللَّهِ مَسۡـُٔولٗا
15. Yaha! Achiika! Bɛ (Munaafichinim’ maa) daa gbaai Naawuni alikauli pɔi ni ŋɔ maa (kadama) bɛ ku lebi biri, Naawuni mi daalikauli nyɛla bɛ ni yɛn ti bɔhi shεli zuɣu.
Esegesi in lingua araba:
قُل لَّن يَنفَعَكُمُ ٱلۡفِرَارُ إِن فَرَرۡتُم مِّنَ ٱلۡمَوۡتِ أَوِ ٱلۡقَتۡلِ وَإِذٗا لَّا تُمَتَّعُونَ إِلَّا قَلِيلٗا
16. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Yi zobu ku tooi niŋ ya anfaani shεli, diyinyɛla yi zɔrimi ka chεri kpibu bee bɛ ti kun ya, din ŋuna yi mi naan ku wum nyεɣisim shεli naɣila biɛla.
Esegesi in lingua araba:
قُلۡ مَن ذَا ٱلَّذِي يَعۡصِمُكُم مِّنَ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَ بِكُمۡ سُوٓءًا أَوۡ أَرَادَ بِكُمۡ رَحۡمَةٗۚ وَلَا يَجِدُونَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
17. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Ŋuni n-leei yɛn tooi taɣiya ka chɛ Naawuni daazaaba, di yi niŋ ka O bɔri ya ni chuuta shɛli, bee ka O bɔri ya ni nambɔzɔhigu? Yaha! Bɛ ku tooi nya ŋun yɛn taɣi ba, bee ŋun yɛnsɔŋ ba ka pa ni Naawuni.
Esegesi in lingua araba:
۞ قَدۡ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ ٱلۡمُعَوِّقِينَ مِنكُمۡ وَٱلۡقَآئِلِينَ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ هَلُمَّ إِلَيۡنَاۖ وَلَا يَأۡتُونَ ٱلۡبَأۡسَ إِلَّا قَلِيلًا
18. Achiika! Naawuni mi ninvuɣu shεba ban mɔŋdi ninsalinim’ ni bɛ di chaŋ Naawuni zuɣu tobu ni yi puuni, ni ninvuɣu shεba ban yεri bɛ mabihi: “Kam ya na ti sani (ka chɛ ka Muhammadu chaŋ n-ti kpi tobu ni o ko), bɛ mi bi chani tobu ni naɣila biɛla.
Esegesi in lingua araba:
أَشِحَّةً عَلَيۡكُمۡۖ فَإِذَا جَآءَ ٱلۡخَوۡفُ رَأَيۡتَهُمۡ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ تَدُورُ أَعۡيُنُهُمۡ كَٱلَّذِي يُغۡشَىٰ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِۖ فَإِذَا ذَهَبَ ٱلۡخَوۡفُ سَلَقُوكُم بِأَلۡسِنَةٍ حِدَادٍ أَشِحَّةً عَلَى ٱلۡخَيۡرِۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَمۡ يُؤۡمِنُواْ فَأَحۡبَطَ ٱللَّهُ أَعۡمَٰلَهُمۡۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا
19. Bɛ nyɛla ban mali ya (Muslinnim’) bεm, amaa! Dabiεm yi ti kana, a ni nya ka bɛ yuunda n-zaŋ kana a (nyini Annabi) sani, ka bɛ nimbihi lebri gindi kamani ninvuɣu so kpibu kulibu ni paai. Saha shεli mi dabiεm ni chaŋ naai, ka bɛ naan doli ya ni bɛ zilim nyεɣisa, ka lahi mali biεm n-zaŋ chaŋ viɛnyɛla tumbu shee. Bannim’ maa bi ti Naawuni yεlimaŋli. Dinzuɣu, ka Naawuni saɣim bɛ tuuntumsa (laara). Yaha! Di lala maa nyɛla soochi n-zaŋ ti Naawuni.
Esegesi in lingua araba:
يَحۡسَبُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ لَمۡ يَذۡهَبُواْۖ وَإِن يَأۡتِ ٱلۡأَحۡزَابُ يَوَدُّواْ لَوۡ أَنَّهُم بَادُونَ فِي ٱلۡأَعۡرَابِ يَسۡـَٔلُونَ عَنۡ أَنۢبَآئِكُمۡۖ وَلَوۡ كَانُواْ فِيكُم مَّا قَٰتَلُوٓاْ إِلَّا قَلِيلٗا
20. Kabɛ (Munaafichinim’ maa) tεhiri ni chεfurinim’ laɣinsi tobbihi maa bi ŋmalgi ka chɛ tobu maa, laɣinsi tobbihi maa mi yi labi na, tɔ! Bɛ naan bɔri ni bɛʒi tiŋkpaŋsi ni (ka tobu di bi paai ba), ka bɔhiri yi (Muslinnim’) lahibali, dinzuɣu hali bɛ yi di be yi puuni, tɔ!Bɛ naan ku tuhi (tobu maa sɔŋ ya) naɣila biɛla (bɛ puuni).
Esegesi in lingua araba:
لَّقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِي رَسُولِ ٱللَّهِ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ لِّمَن كَانَ يَرۡجُواْ ٱللَّهَ وَٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَ وَذَكَرَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا
21. Achiika! Di nyɛla tɔɣisigu zaɣisuŋ n-tin ya (yi Muslinnima) n-zaŋ chaŋ Naawuni tumo (Annabi Muhammadu) hala puuni n-zaŋ ti ŋun bɔri Naawuni sanyoviɛlli, ni Chiyaama biɛrisuŋ, ka teei Naawuni yɛla pam.
Esegesi in lingua araba:
وَلَمَّا رَءَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡأَحۡزَابَ قَالُواْ هَٰذَا مَا وَعَدَنَا ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَصَدَقَ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥۚ وَمَا زَادَهُمۡ إِلَّآ إِيمَٰنٗا وَتَسۡلِيمٗا
22. Yaha! Saha shεli ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli maa ni daa nya chɛfurinim’ laɣinsi maa, ka bɛ daa yεli: “Ŋɔ maa n-nyɛ Naawuni mini O tumo (Annabi Muhammadu) ni gbaai ti alikauli shεli la, Naawuni mini O tumo shiri niŋ yεlimaŋli.” Yaha! Di daa bi pahi ba shεli naɣila yɛlimaŋtibo, ni maŋ’ zaŋ ti Naawuni.
Esegesi in lingua araba:
مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ رِجَالٞ صَدَقُواْ مَا عَٰهَدُواْ ٱللَّهَ عَلَيۡهِۖ فَمِنۡهُم مَّن قَضَىٰ نَحۡبَهُۥ وَمِنۡهُم مَّن يَنتَظِرُۖ وَمَا بَدَّلُواْ تَبۡدِيلٗا
23. Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli maa puuni shεba beni m-pali alikauli shεli bɛ ni gbaai Naawuni, bɛ puuni shεba mi beni ka bɛ bukaata daa mali (ka bɛ kpi tobu maa ni, ka ti yɛn kpe Alizanda), ka bɛ puuni shεba mi guhira (kpibu maa), bɛ mi bi taɣi (bɛ ni gbaai Naawuni alikauli shεli maa) taɣibu hali bɛla.
Esegesi in lingua araba:
لِّيَجۡزِيَ ٱللَّهُ ٱلصَّٰدِقِينَ بِصِدۡقِهِمۡ وَيُعَذِّبَ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ إِن شَآءَ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
24. Domin Naawuni ti yo yεlimaŋli nimbɛ yεlimaŋli sanyoo, O mi yi bɔra ka O niŋ munaafichinim’ azaaba, bee ka O deei bɛ tuuba. Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
Esegesi in lingua araba:
وَرَدَّ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِغَيۡظِهِمۡ لَمۡ يَنَالُواْ خَيۡرٗاۚ وَكَفَى ٱللَّهُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلۡقِتَالَۚ وَكَانَ ٱللَّهُ قَوِيًّا عَزِيزٗا
25. Ka Naawuni labsi ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali maa nyaaŋa ni bɛ suhuyiɣisili, ka bɛ bi nya viɛnyɛla shɛli. Ka Naawuni ko saɣindi yεlimaŋtiriba (ka chɛ chɛfurinim’ nabiɛri) tobu maa ni. Yaha! Naawuni nyɛla Kpεŋlana, Nyεŋda.
Esegesi in lingua araba:
وَأَنزَلَ ٱلَّذِينَ ظَٰهَرُوهُم مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مِن صَيَاصِيهِمۡ وَقَذَفَ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلرُّعۡبَ فَرِيقٗا تَقۡتُلُونَ وَتَأۡسِرُونَ فَرِيقٗا
26. Ka O (Naawuni) siɣisi ninvuɣu shɛba bɛ ni ti litaafi maa puuni shɛba ban sɔŋ ba (chɛfurinim’) maa bɛ yilitamda puuni n-labsi tiŋgbani ni na, ka zaŋ dabεm niŋ bɛ suhiri ni, ka yi (Muslimnim’) ku bɛ puuni shεba, ka gbahi shεba kabɛ nyɛ tobdaba.
Esegesi in lingua araba:
وَأَوۡرَثَكُمۡ أَرۡضَهُمۡ وَدِيَٰرَهُمۡ وَأَمۡوَٰلَهُمۡ وَأَرۡضٗا لَّمۡ تَطَـُٔوهَاۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٗا
27. Ka zaŋ bɛ tiŋgbana mini bɛ yiya n-ti pahi bɛ daarzichi, ni tiŋgbani shεli yi napɔŋ ni na ʒin no di puuni n-dihi ya fali. Yaha! Naawuni nyɛla Toora binshɛɣu kam zuɣu.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ إِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا فَتَعَالَيۡنَ أُمَتِّعۡكُنَّ وَأُسَرِّحۡكُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا
28. Yaa nyini Annabi! Yεlimi a paɣaba: “Yi yi bɔri Dunia biεhigu mini di nachintεri, tɔ! Yin kam ya na, n-ni chɛ kayi wum nyεɣisim, ka chεn ya chεrisuŋ.”
Esegesi in lingua araba:
وَإِن كُنتُنَّ تُرِدۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلدَّارَ ٱلۡأٓخِرَةَ فَإِنَّ ٱللَّهَ أَعَدَّ لِلۡمُحۡسِنَٰتِ مِنكُنَّ أَجۡرًا عَظِيمٗا
29. “Amaa! Yi yi bɔrila Naawuni mini O tumo, n-ti pahi Chiyaama, tɔ! Achiika! Naawuni kpaɣisila laara din galsi n-zaŋ zali yi puuni ban nyε paɣasuma.”
Esegesi in lingua araba:
يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ مَن يَأۡتِ مِنكُنَّ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖ يُضَٰعَفۡ لَهَا ٱلۡعَذَابُ ضِعۡفَيۡنِۚ وَكَانَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱللَّهِ يَسِيرٗا
30.Yaa yinim’ Annabi (Muhammadu) paɣaba! Yi puuni ŋun ti tum tuumbiεɣu zaɣiyini din yi polo ni, tɔ! Bɛ ni nabgi o daazaaba siɣim buyi. Lala maa mi nyɛla soochi n-zaŋ ti Naawuni.
Esegesi in lingua araba:
۞ وَمَن يَقۡنُتۡ مِنكُنَّ لِلَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَتَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا نُّؤۡتِهَآ أَجۡرَهَا مَرَّتَيۡنِ وَأَعۡتَدۡنَا لَهَا رِزۡقٗا كَرِيمٗا
31. Yaha! Yi puuni ŋun filim o maŋ’ nti Naawuni mini O tumo, ka tum tuunviεlli, tɔ! Ti (Tinim’ Naawuni) ni ti o o sanyoviεlli siɣim buyi, ka mali azrichi shɛli din galsi shili n-guli o.
Esegesi in lingua araba:
يَٰنِسَآءَ ٱلنَّبِيِّ لَسۡتُنَّ كَأَحَدٖ مِّنَ ٱلنِّسَآءِ إِنِ ٱتَّقَيۡتُنَّۚ فَلَا تَخۡضَعۡنَ بِٱلۡقَوۡلِ فَيَطۡمَعَ ٱلَّذِي فِي قَلۡبِهِۦ مَرَضٞ وَقُلۡنَ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗا
32. Yaa yinim’ Annabi (Muammadu) paɣaba! Yi bi ŋmani Dunia paɣa so, yi yi zo Naawuni, tɔ! Yin miri ya ka yi balgi yi yɛltɔɣa, ka doro (Munaafichitali) ni be so suhu ni ti niŋ kore (n-zaŋ kana yi sani). Yaha! Yεlimi ya yεltɔɣa din mali alheeri.
Esegesi in lingua araba:
وَقَرۡنَ فِي بُيُوتِكُنَّ وَلَا تَبَرَّجۡنَ تَبَرُّجَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ ٱلۡأُولَىٰۖ وَأَقِمۡنَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتِينَ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِعۡنَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥٓۚ إِنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيُذۡهِبَ عَنكُمُ ٱلرِّجۡسَ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِ وَيُطَهِّرَكُمۡ تَطۡهِيرٗا
33. Yaha! Ʒinimi ya yi yiŋsi puuni, ka di yihiri ya nachinsi polo ni kamani tuuli ʒilinsi saha paɣaba ni daa yihiri bɛ nachinsi polo ni shεm. Yaha! Puhimi ya jiŋli, ka tin ya zaka, ka doli ya Naawuni ni O tumo, achiika! Naawuni bɔrimi ni O yihi daɣiri ka chεn ya, yaa yinim’ (Annabi Muhammadu) yiŋnima, ka simsi ya simsibu ni yεlimaŋli.
Esegesi in lingua araba:
وَٱذۡكُرۡنَ مَا يُتۡلَىٰ فِي بُيُوتِكُنَّ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ وَٱلۡحِكۡمَةِۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ لَطِيفًا خَبِيرًا
34. Yaha! (Yaa yinim’ Annabi paɣaba)! Teemi ya bɛ ni karindi shɛli yi yiŋsi puuni din nyɛ Naawuni (Alkur’aani) aayanima, ni hikima (Annabi Sunnah). Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun balgiri biεhigu n-tiri O daba, Ŋun mi din sɔɣi.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلۡمُسۡلِمِينَ وَٱلۡمُسۡلِمَٰتِ وَٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡقَٰنِتِينَ وَٱلۡقَٰنِتَٰتِ وَٱلصَّٰدِقِينَ وَٱلصَّٰدِقَٰتِ وَٱلصَّٰبِرِينَ وَٱلصَّٰبِرَٰتِ وَٱلۡخَٰشِعِينَ وَٱلۡخَٰشِعَٰتِ وَٱلۡمُتَصَدِّقِينَ وَٱلۡمُتَصَدِّقَٰتِ وَٱلصَّٰٓئِمِينَ وَٱلصَّٰٓئِمَٰتِ وَٱلۡحَٰفِظِينَ فُرُوجَهُمۡ وَٱلۡحَٰفِظَٰتِ وَٱلذَّٰكِرِينَ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱلذَّٰكِرَٰتِ أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُم مَّغۡفِرَةٗ وَأَجۡرًا عَظِيمٗا
35. Achiika! Muslim’ dobba ni paɣaba, ni ban ti Naawuni yɛlimaŋli dobba ni paɣaba, ni ban filindi bɛ maŋ’ tiri Naawuni dobba ni paɣaba, ni yεlimaŋlinim’ dobba ni paɣaba, ni suɣulonim’ dobba ni paɣaba, ni ban zɔri Naawuni dobba ni paɣaba, ni ban tiri sara dobba ni paɣaba, ni ban lɔri noli dobba ni paɣaba, ni ban guli bɛ tooni dobba ni paɣaba, ni ban teeri Naawuni yɛla dobba ni paɣaba. Naawuni kpaɣisila chɛmpaŋ, ni sanyoo din bara (Alizanda) n-zaŋ zali ba.
Esegesi in lingua araba:
وَمَا كَانَ لِمُؤۡمِنٖ وَلَا مُؤۡمِنَةٍ إِذَا قَضَى ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥٓ أَمۡرًا أَن يَكُونَ لَهُمُ ٱلۡخِيَرَةُ مِنۡ أَمۡرِهِمۡۗ وَمَن يَعۡصِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ ضَلَّ ضَلَٰلٗا مُّبِينٗا
36. Di bi tu kamaata ni doo bee paɣa ŋun ti Naawuni yεlimaŋli mali bɛ suhu ni bɔri shεli bɛ bɛhigu puuni, di yi ti niŋ ka Naawuni mini O tumo zali zaligu, ŋun ti kpe Naawuni mini O tumo taali ni, tɔ! Achiika! O shiri bɔrgi ya bɔrginsim din be polo ni.
Esegesi in lingua araba:
وَإِذۡ تَقُولُ لِلَّذِيٓ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ وَأَنۡعَمۡتَ عَلَيۡهِ أَمۡسِكۡ عَلَيۡكَ زَوۡجَكَ وَٱتَّقِ ٱللَّهَ وَتُخۡفِي فِي نَفۡسِكَ مَا ٱللَّهُ مُبۡدِيهِ وَتَخۡشَى ٱلنَّاسَ وَٱللَّهُ أَحَقُّ أَن تَخۡشَىٰهُۖ فَلَمَّا قَضَىٰ زَيۡدٞ مِّنۡهَا وَطَرٗا زَوَّجۡنَٰكَهَا لِكَيۡ لَا يَكُونَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ حَرَجٞ فِيٓ أَزۡوَٰجِ أَدۡعِيَآئِهِمۡ إِذَا قَضَوۡاْ مِنۡهُنَّ وَطَرٗاۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ مَفۡعُولٗا
37. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli a ni daa ti yεli ninvuɣu so Naawuni ni yolsi (Zaidu Ibn Harisah), ka a mi gba yolsi o: “Gbibi a paɣa[3] ka zo Naawuni.” Ka a naan sɔɣiri binshɛɣu a suhi ni, ka di nyɛla Naawuni ni yɛn ti yihi shɛli polo ni, ka a zɔri ninsalinima (domin bɛ ti galimmi a zuɣu), Naawuni mi n-tu kamaata ni a zodabiεm, dinzuɣu saha shεli Zaidu bukaata ni daa ti naai o (Zainabu) ni, ka Ti lo o amiliya n-ti a (Annabi Muhammadu), domin di di ti leei muɣisigu n-ti ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli n-zaŋ chaŋ bi’ shɛba ban pa bɛ mammaŋ’ bidɔɣirisi ni chɛ paɣa shɛba amiliya niŋbu, di yiti niŋ ka bɛ bukaata naai bɛ puuni. Yaha! Naawuni zaligu nyɛla din yɛn niŋ.
[3] Zayd daa nyεla ti Daannabi dabli, ka o bo paɣa ti o saha sh εli o ni daa ti niŋ tuuba kpe Muslinsi daadiini puuni. Paɣa maa yuli n-daa nyε Zainab bintu Jahshi, ka di ni ni ŋ ka saha sh εli kam paɣa maa daa turi o yidana ŋɔ maa ka boondi o dabli, ka doo maa ni ŋ suɣulo h ali ka di ti kɔŋ tim, ka Naawuni daa largi bε daamiliya. Ka Naawuni mini O Malaaikanim’ daa lo o daamiliya zu-ti ti Daannabi Muhammadu ɣusaa n –Naawuni nambozobo ni naani be o zuɣu-ka wahayi daa sheei na n-ti ti Annabi Muhammadu lahibali, ka o sɔɣiri li domin vi zuɣu. Dinzuɣu ka Naawuni daa siɣisiaaya ŋɔ na.
Esegesi in lingua araba:
مَّا كَانَ عَلَى ٱلنَّبِيِّ مِنۡ حَرَجٖ فِيمَا فَرَضَ ٱللَّهُ لَهُۥۖ سُنَّةَ ٱللَّهِ فِي ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۚ وَكَانَ أَمۡرُ ٱللَّهِ قَدَرٗا مَّقۡدُورًا
38. Taali shεli ka Annabi zuɣu ni o tum Naawuni ni niŋ o shɛli talahi, di nyɛla zaligu n-ti (Annabinim’) ban pun garila puuni. Yaha! Naawuni zaligu nyɛla din pun sabi ʒɛya ka yɛn niŋ.
Esegesi in lingua araba:
ٱلَّذِينَ يُبَلِّغُونَ رِسَٰلَٰتِ ٱللَّهِ وَيَخۡشَوۡنَهُۥ وَلَا يَخۡشَوۡنَ أَحَدًا إِلَّا ٱللَّهَۗ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ حَسِيبٗا
39. Ninvuɣu shεba ban tiri Naawuni tuuntali ka zɔriO, ka bi lahi zɔri so naɣila Naawuni. Yaha! Naawuni saɣiya ni O nyε Saliya karita (Zaadali).
Esegesi in lingua araba:
مَّا كَانَ مُحَمَّدٌ أَبَآ أَحَدٖ مِّن رِّجَالِكُمۡ وَلَٰكِن رَّسُولَ ٱللَّهِ وَخَاتَمَ ٱلنَّبِيِّـۧنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
40. Annabi Muhammadu pa so ba yi dobba puuni, amaa! O nyɛla Naawuni tumo ka nyɛ Annabinim’ pali. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun mi binshɛɣu kam.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ ذِكۡرٗا كَثِيرٗا
41. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Teemi ya Naawuni yɛla teebu pam.
Esegesi in lingua araba:
وَسَبِّحُوهُ بُكۡرَةٗ وَأَصِيلًا
42. Yaha! Simsim ya O Asiba mini Zaawuni.
Esegesi in lingua araba:
هُوَ ٱلَّذِي يُصَلِّي عَلَيۡكُمۡ وَمَلَٰٓئِكَتُهُۥ لِيُخۡرِجَكُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَكَانَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ رَحِيمٗا
43. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛŊun zɔri ya nambɔɣu, n-ti pahi O Malaaika nima, domin O yihi ya zimsim balibu kam ni n-ti kpɛhi neesim ni. Yaha! O nyɛla Ŋun zɔri ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yɛlimaŋli nambɔɣu.
Esegesi in lingua araba:
تَحِيَّتُهُمۡ يَوۡمَ يَلۡقَوۡنَهُۥ سَلَٰمٞۚ وَأَعَدَّ لَهُمۡ أَجۡرٗا كَرِيمٗا
44. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti laɣim ni Ŋuna (Naawuni), bɛ puhigu ti yɛn nyɛla “Salaamun (suhudoo).” Yaha! Ka O mali laara din galsi shili n-guli ba.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَرۡسَلۡنَٰكَ شَٰهِدٗا وَمُبَشِّرٗا وَنَذِيرٗا
45. Yaa nyini Annabi! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) ti ma mi na ni a ti nyɛ Shɛhiradira, ni suhupiεlli lahibali tira (ni Alizanda), ka nyɛ Valsira (ni buɣum daazaaba).
Esegesi in lingua araba:
وَدَاعِيًا إِلَى ٱللَّهِ بِإِذۡنِهِۦ وَسِرَاجٗا مُّنِيرٗا
46. Ni ŋun boonda n-zaŋ chaŋ Naawuni sani ni O yεda, ka lahi nyɛ furila din neeri pam (n-tiri ninsalinima).
Esegesi in lingua araba:
وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ بِأَنَّ لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ فَضۡلٗا كَبِيرٗا
47. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Tim ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhupiεlli lahibali kadama bɛ mali pini shɛli din galsi ka nyɛla din yi Naawuni sani na.
Esegesi in lingua araba:
وَلَا تُطِعِ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَدَعۡ أَذَىٰهُمۡ وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ وَكَفَىٰ بِٱللَّهِ وَكِيلٗا
48. Yaha! Di doli chεfurinim’ mini munaafichi nima. Yaha! Yim bɛ ni niŋdi a biɛrim shɛli ni, ka zaŋ a maŋ’ dalim Naawuni. Yaha! Naawuni saɣibɛ ni dalindi So.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا نَكَحۡتُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ ثُمَّ طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ فَمَا لَكُمۡ عَلَيۡهِنَّ مِنۡ عِدَّةٖ تَعۡتَدُّونَهَاۖ فَمَتِّعُوهُنَّ وَسَرِّحُوهُنَّ سَرَاحٗا جَمِيلٗا
49. Yaa yinim’ ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli,yiyi niŋ Muslim’ paɣaba amiliya ka lahi chɛ ba poi ka na bi shihi ba (dooshee), tɔ! Yi ka idda [4] shεli ka bε yɛn ʒini. Dinzuɣu, chεli ya ka bɛ (paɣaba maa) wum nyεɣisim, ka naan chɛ ba chεrisuŋ.
[4] Idda gbinni nyεla Muslim doo yi chε o paɣa, o yεn chεmi ka paɣa maa gbibio maŋ ʒi o yiŋa, hali ti nya o sɔrlim yim yim buta pa taba zuɣu,puliyikab ε sunsuuni, ka o naan chε o zaa, ka di nylεa paɣa maa dibu ni o nyubu, n-ti pahi o yεllikam yεn bela doo maa fukumsi ni.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِنَّآ أَحۡلَلۡنَا لَكَ أَزۡوَٰجَكَ ٱلَّٰتِيٓ ءَاتَيۡتَ أُجُورَهُنَّ وَمَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَ مِمَّآ أَفَآءَ ٱللَّهُ عَلَيۡكَ وَبَنَاتِ عَمِّكَ وَبَنَاتِ عَمَّٰتِكَ وَبَنَاتِ خَالِكَ وَبَنَاتِ خَٰلَٰتِكَ ٱلَّٰتِي هَاجَرۡنَ مَعَكَ وَٱمۡرَأَةٗ مُّؤۡمِنَةً إِن وَهَبَتۡ نَفۡسَهَا لِلنَّبِيِّ إِنۡ أَرَادَ ٱلنَّبِيُّ أَن يَسۡتَنكِحَهَا خَالِصَةٗ لَّكَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۗ قَدۡ عَلِمۡنَا مَا فَرَضۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيٓ أَزۡوَٰجِهِمۡ وَمَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ لِكَيۡلَا يَكُونَ عَلَيۡكَ حَرَجٞۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
50. Yaa nyini Annabi! Ti (Tinim’ Naawuni) niŋ a paɣa shεba a ni yo bɛ sadaachi halalsi n-ti a, ni paɣa shɛba ban nyɛ a sulinsi ka Naawuni labsi ba n-ti a na (chɛfurinim’ nuu ni) ka bɛ pahi tobbuna ni, ni a bapiri bihi, ni a pirinim’ bihi, ni a ŋahiba bihi, ni a mapirinim’ mini a makpemnim’ bihi ban zo hiʒira m-pahi a zuɣu, ni paɣa so ŋun ti Naawuni yεlimaŋli, di yi niŋ ka o tahi o maŋ’ na n-ti ti Annabi, di yi niŋ ka Annabi gba bɔrini o niŋ o amiliya, di nyɛla din gahim n-ti a ko, ka pa ni Muslinnim’ ban zaasa kpalim, achiika! Ti mi Ti ni niŋ shεli talahi n-ti ba (Muslinnima) n-zaŋ chaŋ bɛ paɣaba mini bɛ sulinsi polo, domin di ti di leei muɣisigu n-zaŋ ti a (Annabi). Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
Esegesi in lingua araba:
۞ تُرۡجِي مَن تَشَآءُ مِنۡهُنَّ وَتُـٔۡوِيٓ إِلَيۡكَ مَن تَشَآءُۖ وَمَنِ ٱبۡتَغَيۡتَ مِمَّنۡ عَزَلۡتَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكَۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن تَقَرَّ أَعۡيُنُهُنَّ وَلَا يَحۡزَنَّ وَيَرۡضَيۡنَ بِمَآ ءَاتَيۡتَهُنَّ كُلُّهُنَّۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلِيمًا حَلِيمٗا
51. (Yaa nyini Annabi)! A naɣisirila (dooshee) n-ti a ni bɔri so bɛ (a paɣaba maa) puuni, ka chɛ ka a ni bɔri so miri a na. Yaha! A yi ti bɔri ni paɣa shεba ani niŋ katiŋ’ maa puuni so miri a, tɔ! Di pa taali a zuɣu, dina n-nyɛ din yɛn chɛ ka bɛ (paɣaba maa) suhiri palgi ka bɛ bi niŋ suhusaɣiŋgu, ka di lahi chɛ ka bɛ zaasa saɣi ti a ni ti ba shɛli. Naawuni mi mi din be yi suhiri ni. Yaha! Naawuni nyɛla Baŋda, Suɣulolana titali.
Esegesi in lingua araba:
لَّا يَحِلُّ لَكَ ٱلنِّسَآءُ مِنۢ بَعۡدُ وَلَآ أَن تَبَدَّلَ بِهِنَّ مِنۡ أَزۡوَٰجٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ حُسۡنُهُنَّ إِلَّا مَا مَلَكَتۡ يَمِينُكَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ رَّقِيبٗا
52. (Yaa nyini Annabi)! Paɣa shεba bi lahi niŋ halalsi n-ti a ŋɔ maa nyaaŋa, amimirikaa yihi bakaniŋ paɣa shɛba amiliya na n-ti zali bɛ zaa ni, hali bɛ (lala paɣaba maa) viεlim yi paai targi a sani, naɣila a sulinsi. Yaha! Naawuni nyɛla Ŋun pa nina yuundi binshɛɣu kam.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتَ ٱلنَّبِيِّ إِلَّآ أَن يُؤۡذَنَ لَكُمۡ إِلَىٰ طَعَامٍ غَيۡرَ نَٰظِرِينَ إِنَىٰهُ وَلَٰكِنۡ إِذَا دُعِيتُمۡ فَٱدۡخُلُواْ فَإِذَا طَعِمۡتُمۡ فَٱنتَشِرُواْ وَلَا مُسۡتَـٔۡنِسِينَ لِحَدِيثٍۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ يُؤۡذِي ٱلنَّبِيَّ فَيَسۡتَحۡيِۦ مِنكُمۡۖ وَٱللَّهُ لَا يَسۡتَحۡيِۦ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ وَإِذَا سَأَلۡتُمُوهُنَّ مَتَٰعٗا فَسۡـَٔلُوهُنَّ مِن وَرَآءِ حِجَابٖۚ ذَٰلِكُمۡ أَطۡهَرُ لِقُلُوبِكُمۡ وَقُلُوبِهِنَّۚ وَمَا كَانَ لَكُمۡ أَن تُؤۡذُواْ رَسُولَ ٱللَّهِ وَلَآ أَن تَنكِحُوٓاْ أَزۡوَٰجَهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦٓ أَبَدًاۚ إِنَّ ذَٰلِكُمۡ كَانَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمًا
53. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di kpεri ya Annabi yiŋsi ni, naɣila bɛ yi ti saɣi tin ya ni yi kpe na n-ti di bindirigu, ka di pala yi ʒi mi n-guli di (bindirigu maa) niŋbu, amaa! Bɛ yi ti boli ya, tɔ! Yin kpεm ya, yi mi yi di bindirigu maa naai, tɔ! Yin wurimmi ya, ka di pa ni yi ʒimi n-gbibi alizam’ shεli, achiika! Lala maa nyɛla din muɣisiri Annabi, ka o zɔri ya vi. Yaha! Naawuni mi bi zɔri vi ni yεlimaŋli yεlibu. Yaha! Yi yi ti yɛnbɔhi ba (Annabi paɣaba maa) neen’ shεŋa yεla, tɔ! Yin bɔhimi ya ba hijaabi (paateesa) nyaaŋa, dina n-nyɛ kasi nzaŋ ti yi suhiri, ni bɛ gba suhiri. Yaha! Di bɛ niŋ halalsi n-tin ya ni yi niŋ Annabi biɛrim shɛli, bee ka yi kpiɣio paɣaba o kum nyaaŋa kuli mali wɔra, achiika! Lala maa nyɛla yεltɔɣa titali Naawuni sani.
Esegesi in lingua araba:
إِن تُبۡدُواْ شَيۡـًٔا أَوۡ تُخۡفُوهُ فَإِنَّ ٱللَّهَ كَانَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٗا
54. Yi yi yihi shɛli polo ni, bee ka yi sɔɣi li, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Ŋunmi yɛllikam.
Esegesi in lingua araba:
لَّا جُنَاحَ عَلَيۡهِنَّ فِيٓ ءَابَآئِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآئِهِنَّ وَلَآ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ إِخۡوَٰنِهِنَّ وَلَآ أَبۡنَآءِ أَخَوَٰتِهِنَّ وَلَا نِسَآئِهِنَّ وَلَا مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّۗ وَٱتَّقِينَ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ كَانَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدًا
55. Di pa taali bɛ (Annabi Paɣaba) zuɣu, ni bɛ pilgi bɛ sariti bɛ banim’ sani, ni bɛ bihi sani, ni bɛ tuzodobba sani, ni bɛ tuzodobba bihi sani, ni bɛ tuzobihi mi bihi sani, ni bɛ (Muslim’) paɣa taba sani, n-ti pahi bɛ sulinsi. Yaha! Zom ya Naawuni, Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun nyari yɛllikam.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱللَّهَ وَمَلَٰٓئِكَتَهُۥ يُصَلُّونَ عَلَى ٱلنَّبِيِّۚ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ صَلُّواْ عَلَيۡهِ وَسَلِّمُواْ تَسۡلِيمًا
56. Achiika! Naawuni ni O Malaaikanim’ niŋdila salaati n-tiri Annabi (Muhammadu). Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Niŋmi ya salaati n-ti o,[5] ka suhi ya suhudoo n-ti o, ka di nyɛ suhudoo ni yɛlimaŋli.
[5] Naawuni ni niŋdi salaati shɛli tiri Annabi n -nyɛ O zɔri o la nambɔɣu, Malaaikanim’ mi gba salaati n-nyɛ bɛ suhrila gaafara Naawuni sani tiri o, ka Naawuni yɛli ni Muslinnim’ gba suhimi Ŋun Naawuni nambozobo n-ti o.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَأَعَدَّ لَهُمۡ عَذَابٗا مُّهِينٗا
57. Achiika! Ninvuɣu shεba ban niŋdi Naawuni mini O tumo biɛrim maa, Naawuni narim ba Dunia ni Chiyaama. Yaha! Naawuni kila kpaɣisila filiŋ daazaaba zali n-guli ba (Zaadali).
Esegesi in lingua araba:
وَٱلَّذِينَ يُؤۡذُونَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ بِغَيۡرِ مَا ٱكۡتَسَبُواْ فَقَدِ ٱحۡتَمَلُواْ بُهۡتَٰنٗا وَإِثۡمٗا مُّبِينٗا
58. Yaha! Ninvuɣu shɛba ban niŋdi ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba ni paɣaba biɛrim ka di pala bɛ tum la taali shεli, tɔ! Achiika! Bɛʒili bɛ maŋ’ ʒiri ni taali din polo ni.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ قُل لِّأَزۡوَٰجِكَ وَبَنَاتِكَ وَنِسَآءِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ يُدۡنِينَ عَلَيۡهِنَّ مِن جَلَٰبِيبِهِنَّۚ ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يُعۡرَفۡنَ فَلَا يُؤۡذَيۡنَۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمٗا
59. Yaa nyini Annabi! Yεlimi a paɣaba mini a bipuɣinsi, n-ti pahi ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli paɣaba (kadama) bɛ limsim bɛ maŋ’ ni sitirawaɣila, dina n-nyɛ din yɛn chɛ ka bɛ baŋ ba (kadama bɛ nyɛla amiliya paɣaba), ka di chɛ ka bɛ ku niŋ ba chuuta. Yaha! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
Esegesi in lingua araba:
۞ لَّئِن لَّمۡ يَنتَهِ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ وَٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ وَٱلۡمُرۡجِفُونَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لَنُغۡرِيَنَّكَ بِهِمۡ ثُمَّ لَا يُجَاوِرُونَكَ فِيهَآ إِلَّا قَلِيلٗا
60. Achiika! Munaafichinim’ mini ninvuɣu shεba doro ni be bɛ suhiri ni, n-ti pahi ban tiri lahibali shɛŋa din nyɛʒiri Madina puuni la yi bi chɛ lala maa, achiika! (Yaa nyini Annabi)! Ti ni chɛ ka a tuhi nyɛŋ ba, din nyaaŋa ka bɛ ku lahi ʒini m-miri a naɣila saha biɛla.
Esegesi in lingua araba:
مَّلۡعُونِينَۖ أَيۡنَمَا ثُقِفُوٓاْ أُخِذُواْ وَقُتِّلُواْ تَقۡتِيلٗا
61. Bɛ nyɛla ninvuɣu shεba bɛ ni narim, dinzuɣu luɣuli kamka bɛ yi nya ba, tɔ!Bɛ (Muslinnim’) gbahimi ba, ka ku ba ni viεnyεla.
Esegesi in lingua araba:
سُنَّةَ ٱللَّهِ فِي ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلُۖ وَلَن تَجِدَ لِسُنَّةِ ٱللَّهِ تَبۡدِيلٗا
62. Di nyɛla so’ shɛli Naawuni ni daa zaŋ gbaai ninvuɣu shεba ban daŋ tooni maa, a mi ku nya taɣibu ni Naawuni soli.
Esegesi in lingua araba:
يَسۡـَٔلُكَ ٱلنَّاسُ عَنِ ٱلسَّاعَةِۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِۚ وَمَا يُدۡرِيكَ لَعَلَّ ٱلسَّاعَةَ تَكُونُ قَرِيبًا
63. (Yaa nyini Annabi)! Ninsalinim’ bɔhiri a n-zaŋ chaŋ saha (Chiyaama yiɣisibu dali), tɔ!Yεlima: “Achiika! Di baŋsim bela Naawuni sani. Yaha! Bo nleei baŋsi a nidi yipa shεli ka saha maa nyɛla din be yoma?
Esegesi in lingua araba:
إِنَّ ٱللَّهَ لَعَنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ وَأَعَدَّ لَهُمۡ سَعِيرًا
64. Achiika! Naawuni narim chεfurinima, ka kpaɣisi Sa’iir buɣum zali nguli ba.
Esegesi in lingua araba:
خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ لَّا يَجِدُونَ وَلِيّٗا وَلَا نَصِيرٗا
65. Ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni kuli mali wɔra, bɛ ti ku nya ŋun yɛn taɣi ba (ka chɛ Naawuni daazaaba), bɛ mi ti bi yɛn nya sɔŋda.
Esegesi in lingua araba:
يَوۡمَ تُقَلَّبُ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ يَقُولُونَ يَٰلَيۡتَنَآ أَطَعۡنَا ٱللَّهَ وَأَطَعۡنَا ٱلرَّسُولَا۠
66. Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti lebgi bɛ (munaafichinim’) nina m-pili buɣum ni, kabɛ naan yεra: “Yaa ni ti yolitεm, tiyididaa mika doli Naawuni mino O tumo ŋɔ maa (Annabi Muhammadu).
Esegesi in lingua araba:
وَقَالُواْ رَبَّنَآ إِنَّآ أَطَعۡنَا سَادَتَنَا وَكُبَرَآءَنَا فَأَضَلُّونَا ٱلسَّبِيلَا۠
67. Yaha! Ka bɛ yεli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Achiika! Tinim’ daa doli la ti toondannim’ mini ti ninvuɣu kara, ka bɛ birgi ti ka chɛ sochibga.
Esegesi in lingua araba:
رَبَّنَآ ءَاتِهِمۡ ضِعۡفَيۡنِ مِنَ ٱلۡعَذَابِ وَٱلۡعَنۡهُمۡ لَعۡنٗا كَبِيرٗا
68. Yaa ti Duuma (Naawuni)! Tim ba a ni yɛn niŋ ti azaaba shεli ŋɔ tatabo siɣim buyi, ka narim ba narimbu din galsi.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ ءَاذَوۡاْ مُوسَىٰ فَبَرَّأَهُ ٱللَّهُ مِمَّا قَالُواْۚ وَكَانَ عِندَ ٱللَّهِ وَجِيهٗا
69. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Di leei ya kamani ninvuɣu shεba ban daa niŋ Annabi Musa biɛrim la, ka Naawuni daa yihi o nuu ka chɛ bɛ ni yεli shεm maa ni. Yaha! O daa nyɛla darzalana [6] Naawuni sani.
[6] Bεdeei lahibali Abu Huraira sani na, kadama Annabi Musa daa nyεla ninvuɣu so ŋun zɔri vi pam. Ka dinzuɣu chε ka o yeri sitira limsiri o zaɣim sahakam. Ka Israaila bihi puuni sh εba ti yεli ni doro shεli kao mali ka sɔɣiri li. Ka Annabi Musa ti chaŋ kuligu ni ti yεn su kom, ka yeei o nyεma pa kuɣulizuɣu. O ti yεn su kom ŋɔ naai, ka chaŋ ni o ti zaŋ o sitira ye, ka kuɣuli maa zaŋ li guui. Ka o doli li ka di mali o chana hali ti paai niriba ni, ka sokam nya o ka o ka doro shεli o niŋgbina ni.
Esegesi in lingua araba:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَقُولُواْ قَوۡلٗا سَدِيدٗا
70. Yaa yinim’ ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli! Zom ya Naawuni, ka yεli ya yεltɔɣa din tuhi.
Esegesi in lingua araba:
يُصۡلِحۡ لَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۗ وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ فَقَدۡ فَازَ فَوۡزًا عَظِيمًا
71. O ni mali yi tuuntumsa n-tin ya, ka chɛ yi taya m-paŋ ya. Yaha! Ninvuɣu so ŋun doli Naawuni ni O tumo, tɔ! Achiika! O nya tarli din galsi.
Esegesi in lingua araba:
إِنَّا عَرَضۡنَا ٱلۡأَمَانَةَ عَلَى ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱلۡجِبَالِ فَأَبَيۡنَ أَن يَحۡمِلۡنَهَا وَأَشۡفَقۡنَ مِنۡهَا وَحَمَلَهَا ٱلۡإِنسَٰنُۖ إِنَّهُۥ كَانَ ظَلُومٗا جَهُولٗا
72. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa zaŋla amaana n-wuhi sagbana mini tiŋgbani, n-ti pahi zoya, ka di zaɣisi li deebu, ka zo li dabiεm, ka ninsala deei li, achiika! O nyɛla ŋun sooi zualinsi dibu, ŋun ʒilinsi zooi.
Esegesi in lingua araba:
لِّيُعَذِّبَ ٱللَّهُ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ وَٱلۡمُنَٰفِقَٰتِ وَٱلۡمُشۡرِكِينَ وَٱلۡمُشۡرِكَٰتِ وَيَتُوبَ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَكَانَ ٱللَّهُ غَفُورٗا رَّحِيمَۢا
73. Domin Naawuni niŋ munaafichinim’ dobba ni paɣaba azaaba, n-ti pahi buɣujɛmdiba dobba ni paɣaba, ka deei ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli dobba ni paɣaba tuuba. Yaha! Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
Esegesi in lingua araba:
 
Traduzione dei significati Sura: Al-Ahzâb
Indice delle Sure Numero di pagina
 
Traduzione dei Significati del Sacro Corano - Traduzione dagbani - Indice Traduzioni

Traduzione dei significati del Nobile Corano in dagbani, a cura di Muhammad Baba Ghoutubu

Chiudi