وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی دغبانیە * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
سورەتی مریم
إِذۡ نَادَىٰ رَبَّهُۥ نِدَآءً خَفِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَرِثُنِي وَيَرِثُ مِنۡ ءَالِ يَعۡقُوبَۖ وَٱجۡعَلۡهُ رَبِّ رَضِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰزَكَرِيَّآ إِنَّا نُبَشِّرُكَ بِغُلَٰمٍ ٱسۡمُهُۥ يَحۡيَىٰ لَمۡ نَجۡعَل لَّهُۥ مِن قَبۡلُ سَمِيّٗا
7. (Ka Naawuni yɛli): “Yaa nyini Zakariya! Achiika! Ti tiri a suhupiεlli lahibali ni bidibbila so (a paɣani yɛndɔɣi),ka o yuli yɛn nyɛ “Yahaya.” Ti na ʒin zaŋ yuli ŋɔ maa m-boli ninvuɣuso pɔi ni ŋuna.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّ ٱجۡعَل لِّيٓ ءَايَةٗۖ قَالَ ءَايَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ ٱلنَّاسَ ثَلَٰثَ لَيَالٖ سَوِيّٗا
10. Ka o (Annabi Zakariya) yεli: “Yaa n Duuma! Wuhimi ma alaama shεli (din wuhiri ni m paɣani dɔɣi), ka o (Naawuni) yεli: “A daalaama nyɛla a ku tooi tɔɣisi yɛltɔɣa ni niriba dabsa ata, ka kuli nyɛla ŋun mali alaafee.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَتۡ إِنِّيٓ أَعُوذُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ مِنكَ إِن كُنتَ تَقِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَتۡ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞ وَلَمۡ أَكُ بَغِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِ هُوَ عَلَيَّ هَيِّنٞۖ وَلِنَجۡعَلَهُۥٓ ءَايَةٗ لِّلنَّاسِ وَرَحۡمَةٗ مِّنَّاۚ وَكَانَ أَمۡرٗا مَّقۡضِيّٗا
21. Ka o (Malaaika) yεli: “Lala ka a Duuma (Naawuni) yεli: “Di nyɛla soochi N (Mani Naawuni) sani. Yaha! domin Ti (Tinim’ Naawuni) zaŋ o (bia maa) zali ka o nyɛla yɛlikpahindili nzaŋ ti ninsalinima, ni nambɔzɔbo din yi Ti sani na. Yaha! Di nyɛla yεli shεli din yεn niŋ (ka Naawuni pun sabi li zali).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَجَآءَهَا ٱلۡمَخَاضُ إِلَىٰ جِذۡعِ ٱلنَّخۡلَةِ قَالَتۡ يَٰلَيۡتَنِي مِتُّ قَبۡلَ هَٰذَا وَكُنتُ نَسۡيٗا مَّنسِيّٗا
23. Ka dɔɣim biɛrim ti ka o na (ka o wolsi) hali n-zaŋ chaŋ dobino tigbirli gbini, ka o yεli: “Yaa ni n-da ashaara, bo n-di leei niŋ ka nkpi poi ni ŋɔ maa, ka leei ŋun filiŋ,ka bɛ (Dunianim’) tam n yεla.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَنَادَىٰهَا مِن تَحۡتِهَآ أَلَّا تَحۡزَنِي قَدۡ جَعَلَ رَبُّكِ تَحۡتَكِ سَرِيّٗا
24. Ka o (Malaaika) boli o di (dobino tia maa) gbini (ka yεli o): “Di niŋ suhusaɣiŋgu, achiika! A Duuma zali a la kobilnina shɛli a tiŋli.”[2]
[2] Ibnu Abbas yεliya ni Malaaika daa zaŋla o napɔŋ tabgi tiŋgbani ni, ka konyεisili kobilnii puhi tiŋgbani ni na, ka Malaaika Zibliila yεli ni o zaŋ li nyu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكُلِي وَٱشۡرَبِي وَقَرِّي عَيۡنٗاۖ فَإِمَّا تَرَيِنَّ مِنَ ٱلۡبَشَرِ أَحَدٗا فَقُولِيٓ إِنِّي نَذَرۡتُ لِلرَّحۡمَٰنِ صَوۡمٗا فَلَنۡ أُكَلِّمَ ٱلۡيَوۡمَ إِنسِيّٗا
26. “Dinzuɣu dim ka nyu ka niŋ suhupiɛlli. Yaha! A yi nya ninsalinim’ puuni so (ka o bɔhi a), nyin yεlima: “Achiika! “N-gbaaila alikauli ni Naawuni kadama n-ku tɔɣisi yɛltɔɣa ni ninsala kam zuŋɔ dabsili ŋɔ.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأُخۡتَ هَٰرُونَ مَا كَانَ أَبُوكِ ٱمۡرَأَ سَوۡءٖ وَمَا كَانَتۡ أُمُّكِ بَغِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱخۡتَلَفَ ٱلۡأَحۡزَابُ مِنۢ بَيۡنِهِمۡۖ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن مَّشۡهَدِ يَوۡمٍ عَظِيمٍ
37. Ka laɣinsi niŋ namgbankpeeni bɛ sunsuuni.[3] Dinzuɣu, azaabakpeeni be ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa zuɣu ni zatitali maa dali.”
[3] Naawuni ni kpiɣi Annabi Issa zuɣusaa, ka Yahudunim’ yɛli ni o pa halali bia, ka Nasharanim’ pu siɣim buta, ka bɛ shɛba yɛli ni o nyɛla Naawuni bia, ka shɛba mi yɛli ni o pahi duumanim’ ata puuni, ka ban kpalim maa yɛli ni ŋuna n-nyɛ Naawuni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنذِرۡهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡحَسۡرَةِ إِذۡ قُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَهُمۡ فِي غَفۡلَةٖ وَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
39. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Varsim ba n-zaŋ chaŋ yolitεm dabsili maa, saha shεli bɛ ni yɛn ti ŋmaai saliya (ka ban yɛn kpe Alizanda kpe, ka ban mi yɛn kpe buɣum ni kpe), amaa! Ka bɛ nyɛla ban be tamsim ni (Dunia ŋɔ) ka nyɛla ban bi tiri Naawuni yεlimaŋli.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَٰٓأَبَتِ لَا تَعۡبُدِ ٱلشَّيۡطَٰنَۖ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ كَانَ لِلرَّحۡمَٰنِ عَصِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَرَاغِبٌ أَنتَ عَنۡ ءَالِهَتِي يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُۖ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ لَأَرۡجُمَنَّكَۖ وَٱهۡجُرۡنِي مَلِيّٗا
46. Ka o (Annabi Ibrahima ba) yεli: “Yaa nyini Ibrahima! Di ni bɔŋɔ,a nyɛla ŋun zaɣisiri n duumanim’ maa?” Tɔ! Achiika! A yi bi chɛ, n-nyɛla ŋun yɛn labi a kuɣa. Yaha! Niŋmi ma katiŋ sahawaɣinli.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَعۡتَزِلُكُمۡ وَمَا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَأَدۡعُواْ رَبِّي عَسَىٰٓ أَلَّآ أَكُونَ بِدُعَآءِ رَبِّي شَقِيّٗا
48. “Yaha! N-nyɛla ŋun yɛn niŋ katiŋ’ ka chɛ yi mini binyεr’ shεŋa yi ni jεmdi ka pa ni Naawuni maa, ka jεm n Duma (Naawuni), m-mali tamaha kadama n Duuma (Naawuni) ku zaɣisi n suhigu deebu.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَمَّا ٱعۡتَزَلَهُمۡ وَمَا يَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَهَبۡنَا لَهُۥٓ إِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَۖ وَكُلّٗا جَعَلۡنَا نَبِيّٗا
49. Saha shεli o (Annabi Ibrahima) ni daa niŋ katiŋ’ ka chɛ bɛ mini binyεr’ shεŋa bɛ ni jɛmdi ka pa Naawuni maa, ka Ti (Tinim’ Naawuni) ti o Annabi Is’haka dɔɣim, ni Annabi Ya’akuba. Yaha! Ka Ti zaŋ bɛ zaɣiyino kam n-lee Annabi.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَوَهَبۡنَا لَهُم مِّن رَّحۡمَتِنَا وَجَعَلۡنَا لَهُمۡ لِسَانَ صِدۡقٍ عَلِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَوَهَبۡنَا لَهُۥ مِن رَّحۡمَتِنَآ أَخَاهُ هَٰرُونَ نَبِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَرَفَعۡنَٰهُ مَكَانًا عَلِيًّا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ مِن ذُرِّيَّةِ ءَادَمَ وَمِمَّنۡ حَمَلۡنَا مَعَ نُوحٖ وَمِن ذُرِّيَّةِ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡرَٰٓءِيلَ وَمِمَّنۡ هَدَيۡنَا وَٱجۡتَبَيۡنَآۚ إِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُ ٱلرَّحۡمَٰنِ خَرُّواْۤ سُجَّدٗاۤ وَبُكِيّٗا۩
58. Bana n-nyɛ ninvuɣu shɛba Naawuni ni niŋ ba ni’ima Annabinim’ ban yi Adam zuliya puuni na la, ni ninvuɣu shεba Ti (Tinim’ Naawuni) ni daa kpiɣi ŋarim puuni m-pahi Annabi Nuhu zuɣu la, ni Annabi Ibrahima zuliya, ni Israaila (Annabi Ya’akuba), ni Ti (Tinim’ Naawuni) ni dolsi shεba ka gahim ba puuni. Bɛ yi ti karindi ba Nambɔnaa (Naawuni) aayanima, ka bɛ lu ka nyɛla ban niŋ suzuuda, ka kuhira.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٌ أَضَاعُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَٱتَّبَعُواْ ٱلشَّهَوَٰتِۖ فَسَوۡفَ يَلۡقَوۡنَ غَيًّا
59. Ka ninvuɣu shεba kana n-ti zani bɛ zaani bɛ nyaaŋa, ka zaɣisi jiŋli puhibu, ka doli la (Dunia) kɔrsi, tɔ! Ni baalim, bɛ ni laɣim ni Gayya (buɣum kobilnin’ shɛli yuli m-bala)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا نَتَنَزَّلُ إِلَّا بِأَمۡرِ رَبِّكَۖ لَهُۥ مَا بَيۡنَ أَيۡدِينَا وَمَا خَلۡفَنَا وَمَا بَيۡنَ ذَٰلِكَۚ وَمَا كَانَ رَبُّكَ نَسِيّٗا
64. Yaha! Ti (Malaaikanim’) bi sheeri tiŋgbani ni na naɣila ni a Duuma zaligu, Ŋuna n-su din be ti tooni, ni din be ti nyaaŋa (Dunia ni Chiyaama), ni din be di sunsuuni. Yaha! A Duuma (Naawuni) pala Ŋun Tamda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَّبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا فَٱعۡبُدۡهُ وَٱصۡطَبِرۡ لِعِبَٰدَتِهِۦۚ هَلۡ تَعۡلَمُ لَهُۥ سَمِيّٗا
65. Sagbana mini tiŋgbani n-ti pahi din be di suusuuni Duuma. Dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! JεmmiO,ka niŋ suɣulo ni O jɛma. Di ni bɔŋɔ, a mi (duuma so) ŋun kuli ŋmani O?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَا يَذۡكُرُ ٱلۡإِنسَٰنُ أَنَّا خَلَقۡنَٰهُ مِن قَبۡلُ وَلَمۡ يَكُ شَيۡـٔٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَوَرَبِّكَ لَنَحۡشُرَنَّهُمۡ وَٱلشَّيَٰطِينَ ثُمَّ لَنُحۡضِرَنَّهُمۡ حَوۡلَ جَهَنَّمَ جِثِيّٗا
68. Dinzuɣu, m-po a Duuma, achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) nyɛla ban yɛn ti yiɣisi ba (chεfurinim’ maa), n-ti pahi shintana, din nyaaŋa achiika! Ti ni zaŋ ba na kabɛ ti nyɛla ban gbaŋgbaya n-gili ʒahannama buɣum.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ لَنَحۡنُ أَعۡلَمُ بِٱلَّذِينَ هُمۡ أَوۡلَىٰ بِهَا صِلِيّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِن مِّنكُمۡ إِلَّا وَارِدُهَاۚ كَانَ عَلَىٰ رَبِّكَ حَتۡمٗا مَّقۡضِيّٗا
71. Yaha! Yi (ninsalinim’) puuni so n-kani m-pahila o yɛn ti kpahimi yɛɣi di (ʒahannama buɣum)[4] zuɣu,di nyɛla talahi n-ti a Duuma (Naawuni), ka nyɛla din fukumsi pun naai.
[4] Zaadali, bɛ yi daa ti yiɣisi ninsalinim’ ni bɛ kari ba saliya, bɛ yɛn ti zaŋla buɣum zali bɛ mini Alizanda sunsuuni, ka zaŋ kodoriko dolsibuɣummaa zuɣusaa, domin ninsalinimkpahi yɛɣi li ti kpe Alizanda. Ninvuɣu shɛba yɛn ti pihigimi lu buɣum maa ni domin bɛ tuumbiɛri zuɣu. Ka bantumtuunviɛla ban ti kpahi yɛɣi litikpe Alizanda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لِلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَيُّ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ خَيۡرٞ مَّقَامٗا وَأَحۡسَنُ نَدِيّٗا
73. Yaha! Bɛ yi ti karindi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanima n-tiri ba polo ni, ka ninvuɣu shɛba ban niŋ chɛfuritali maa (bundannim’) naan yεli ban ti Naawuni yεlimaŋli (faranima): “Ti zamaatu bɛ ba ayi ŋɔ puuni banima n-leei mali zaashee din tibgi, ni ʒishesuŋ?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ مَن كَانَ فِي ٱلضَّلَٰلَةِ فَلۡيَمۡدُدۡ لَهُ ٱلرَّحۡمَٰنُ مَدًّاۚ حَتَّىٰٓ إِذَا رَأَوۡاْ مَا يُوعَدُونَ إِمَّا ٱلۡعَذَابَ وَإِمَّا ٱلسَّاعَةَ فَسَيَعۡلَمُونَ مَنۡ هُوَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضۡعَفُ جُندٗا
75. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Ninvuɣu so ŋun be birginsim puuni, tɔ! Nambɔnaa (Naawuni) ni waɣisi mia n-ti o, hali ni saha shεli bɛ ni yɛn ti nya bɛ ni niŋdi ba alikauli ni shεlimaa, diyi pa shɛli ka bɛ nya azaaba (Dunia ŋɔ), bee Chiyaama yiɣsibu. Ni baalim bɛ (chɛfurinim’) ni ti baŋŋun bɛhigu shee niŋ zaɣibɛɣu, ni ŋun tobbihi chɔɣim.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَزِيدُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ٱهۡتَدَوۡاْ هُدٗىۗ وَٱلۡبَٰقِيَٰتُ ٱلصَّٰلِحَٰتُ خَيۡرٌ عِندَ رَبِّكَ ثَوَابٗا وَخَيۡرٞ مَّرَدًّا
76. Ka Naawuni pahiri ninvuɣu shεba ban bɔri dolsigu dolsigu. Yaha! Tuunvɛla din (laara) kpalinda, dina nnyɛ din gari a Duuma (Naawuni) sani, ni labbu shee din gari.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَطَّلَعَ ٱلۡغَيۡبَ أَمِ ٱتَّخَذَ عِندَ ٱلرَّحۡمَٰنِ عَهۡدٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَوۡمَ نَحۡشُرُ ٱلۡمُتَّقِينَ إِلَى ٱلرَّحۡمَٰنِ وَفۡدٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَسُوقُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ إِلَىٰ جَهَنَّمَ وِرۡدٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱلرَّحۡمَٰنُ وَلَدٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّقَدۡ جِئۡتُمۡ شَيۡـًٔا إِدّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَكَادُ ٱلسَّمَٰوَٰتُ يَتَفَطَّرۡنَ مِنۡهُ وَتَنشَقُّ ٱلۡأَرۡضُ وَتَخِرُّ ٱلۡجِبَالُ هَدًّا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَن دَعَوۡاْ لِلرَّحۡمَٰنِ وَلَدٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا يَنۢبَغِي لِلرَّحۡمَٰنِ أَن يَتَّخِذَ وَلَدًا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن كُلُّ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ إِلَّآ ءَاتِي ٱلرَّحۡمَٰنِ عَبۡدٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّقَدۡ أَحۡصَىٰهُمۡ وَعَدَّهُمۡ عَدّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكُلُّهُمۡ ءَاتِيهِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَرۡدًا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّمَا يَسَّرۡنَٰهُ بِلِسَانِكَ لِتُبَشِّرَ بِهِ ٱلۡمُتَّقِينَ وَتُنذِرَ بِهِۦ قَوۡمٗا لُّدّٗا
97. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) balgi li (Alkur’aani) mi a zilli zuɣu, domin a zaŋ li n-ti wuntizɔriba suhupεlli lahibali, ka zaŋ li n-valsi ninvuɣu shεba ban zooi namgbankpeeni.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی مریم
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی دغبانیە - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی دغبانی، وەرگێڕان: محمد بابا غطوبو.