وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی سورەتی المعارج - وەرگێڕاوی فارسی بۆ پوختەی تەفسیری قورئانی پیرۆز - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

سوره معارج

لە مەبەستەکانی سورەتەکە:

بيان حال وجزاء الخلق يوم القيامة.

بیان حال مخلوقات و پاداش و جزای آنان در روز قیامت.

---

ئایه‌تی: 1

سَاَلَ سَآىِٕلٌۢ بِعَذَابٍ وَّاقِعٍ ۟ۙ

یکی از مشرکان از روی استهزاء خواست که عذاب بر او و قومش واقع شود اگر این عذاب حاصل می‌شود، درحالی‌که این عذاب در روز قیامت واقع می‌شود.

ئایه‌تی: 2

لِّلْكٰفِرِیْنَ لَیْسَ لَهٗ دَافِعٌ ۟ۙ

برای کافران به الله؛ و کسی نیست که این عذاب را بازگرداند.

ئایه‌تی: 3

مِّنَ اللّٰهِ ذِی الْمَعَارِجِ ۟ؕ

از جانب الله که دارای علوّ و درجات و بخشش‌ها و نعمت‌های بزرگ و نیکو است.

ئایه‌تی: 4

تَعْرُجُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ وَالرُّوْحُ اِلَیْهِ فِیْ یَوْمٍ كَانَ مِقْدَارُهٗ خَمْسِیْنَ اَلْفَ سَنَةٍ ۟ۚ

در روز قیامت که روزی طولانی و به اندازۀ پنجاه هزار سال است، فرشتگان و جبرئیل در آن درجات به‌سوی او بالا می‌روند.

ئایه‌تی: 5

فَاصْبِرْ صَبْرًا جَمِیْلًا ۟

پس - ای رسول- بدون بی‌قراری و گله‌مندی صبر کن.

ئایه‌تی: 6

اِنَّهُمْ یَرَوْنَهٗ بَعِیْدًا ۟ۙ

زیرا آنها این عذاب را دور و وقوع آن را محال می‌دانند.

ئایه‌تی: 7

وَّنَرٰىهُ قَرِیْبًا ۟ؕ

و ما آن را بدون تردید نزدیک و واقع‌شدنی می‌دانیم.

ئایه‌تی: 8

یَوْمَ تَكُوْنُ السَّمَآءُ كَالْمُهْلِ ۟ۙ

روزی‌که آسمان مانند مس و طلا و سایر فلزهای گداخته‌شده مذاب می‌شود.

ئایه‌تی: 9

وَتَكُوْنُ الْجِبَالُ كَالْعِهْنِ ۟ۙ

و کوه‌ها از نظر سبکی مانند پشم‌ها می‌شوند.

ئایه‌تی: 10

وَلَا یَسْـَٔلُ حَمِیْمٌ حَمِیْمًا ۟ۚۖ

و هیچ خویشاوندی از حال خویشاوندش نمی‌پرسد، زیرا هرکس به خویشتن مشغول است.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• تنزيه القرآن عن الشعر والكهانة.

منزه‌دانستن قرآن از شعر و کهانت.

• خطر التَّقَوُّل على الله والافتراء عليه سبحانه.

خطر نسبت‌دادن سخنِ دروغ و بستن افترا بر الله.

• الصبر الجميل الذي يحتسب فيه الأجر من الله ولا يُشكى لغيره.

صبر جمیل، صبری است که در آن به مزدخواهی از الله بسنده می‌شود و نزد غیر او تعالی دادخواهی نمی‌شود.

ئایه‌تی: 11

یُّبَصَّرُوْنَهُمْ ؕ— یَوَدُّ الْمُجْرِمُ لَوْ یَفْتَدِیْ مِنْ عَذَابِ یَوْمِىِٕذٍ بِبَنِیْهِ ۟ۙ

هر انسانی به خویشاوندش نشان داده می‌شود و بر او پوشیده نمی‌ماند، با این وجود به‌سبب هراس زیاد، هیچ‌کس از هیچ‌کس دیگر نمی‌پرسد، و کسی‌که مستحق جهنم است دوست دارد که به جای خویش فرزندانش را برای عذاب پیش کند.

ئایه‌تی: 12

وَصَاحِبَتِهٖ وَاَخِیْهِ ۟ۙ

و همسر و برادرش را فدیه دهد.

ئایه‌تی: 13

وَفَصِیْلَتِهِ الَّتِیْ تُـْٔوِیْهِ ۟ۙ

و فامیل‌های نزدیکش را فدیه بدهد، همان کسانی‌که در سختی‌ها کنارش بودند.

ئایه‌تی: 14

وَمَنْ فِی الْاَرْضِ جَمِیْعًا ۙ— ثُمَّ یُنْجِیْهِ ۟ۙ

و تمام انسان‌ها و جن‌ها و هر آنچه را در روی زمین است فدیه بدهد، تا رها شود و از عذاب جهنم نجات یابد.

ئایه‌تی: 15

كَلَّا ؕ— اِنَّهَا لَظٰی ۟ۙ

امر چنانکه این جنایتکار آرزو می‌کند نیست، زیرا آتش آخرت زبانه و شعله می‌کشد.

ئایه‌تی: 16

نَزَّاعَةً لِّلشَّوٰی ۟ۚۖ

از حرارت و اشتعال زیاد پوست سر را به شدت برمی‌کند.

ئایه‌تی: 17

تَدْعُوْا مَنْ اَدْبَرَ وَتَوَلّٰی ۟ۙ

هرکس را که از حق روی گردانده، و از آن دور شده است و به آن ایمان نیاورده و عمل نکرده است.

ئایه‌تی: 18

وَجَمَعَ فَاَوْعٰی ۟

و مال جمع کرده، و در انفاق از آن در راه الله بخل ورزیده است فرا می‌خواند.

ئایه‌تی: 19

اِنَّ الْاِنْسَانَ خُلِقَ هَلُوْعًا ۟ۙ

به‌راستی‌که انسان بسیار حریص آفریده شده است.

ئایه‌تی: 20

اِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ جَزُوْعًا ۟ۙ

هرگاه آسیبی همچون بیماری یا فقر به او رسد کم‌صبر است.

ئایه‌تی: 21

وَّاِذَا مَسَّهُ الْخَیْرُ مَنُوْعًا ۟ۙ

و هرگاه فراخ‌حالی و ثروت که می‌پسندد به او رسد، برای بخشش آن در راه الله بسیار منع‌کننده است.

ئایه‌تی: 22

اِلَّا الْمُصَلِّیْنَ ۟ۙ

جز نمازگزاران، که از این صفات نکوهیده پاک هستند.

ئایه‌تی: 23

الَّذِیْنَ هُمْ عَلٰی صَلَاتِهِمْ دَآىِٕمُوْنَ ۟

همان کسانی‌که بر نمازشان مواظبت می‌کنند، و از آن غافل نمی‌شوند، و آن را در وقتی که برایش مشخص شده است برپا می‌دارند.

ئایه‌تی: 24

وَالَّذِیْنَ فِیْۤ اَمْوَالِهِمْ حَقٌّ مَّعْلُوْمٌ ۟

و همان کسانی‌که سهمی مشخص و مفروض در اموال‌شان است.

ئایه‌تی: 25

لِّلسَّآىِٕلِ وَالْمَحْرُوْمِ ۟

و آن را به کسی‌که از آنها تقاضا کند، و به کسی‌که از آنها تقاضا نکند و به هر سببی از روزی محروم شده است می‌پردازند.

ئایه‌تی: 26

وَالَّذِیْنَ یُصَدِّقُوْنَ بِیَوْمِ الدِّیْنِ ۟

و همان کسانی‌که روز قیامت را تصدیق می‌کنند، روزی‌که الله هرکس را متناسب با عملش جزا می‌دهد.

ئایه‌تی: 27

وَالَّذِیْنَ هُمْ مِّنْ عَذَابِ رَبِّهِمْ مُّشْفِقُوْنَ ۟ۚ

و همان کسانی‌که با وجود اعمال صالحی که پیش فرستاده‌اند از عذاب پروردگارشان می‌ترسند.

ئایه‌تی: 28

اِنَّ عَذَابَ رَبِّهِمْ غَیْرُ مَاْمُوْنٍ ۪۟

به‌راستی‌که عذاب پروردگارشان امر ترسناکی است که هیچ عاقلی از آن ایمن نیست.

ئایه‌تی: 29

وَالَّذِیْنَ هُمْ لِفُرُوْجِهِمْ حٰفِظُوْنَ ۟ۙ

و همان کسانی‌که عورت‌های‌شان را با پوشاندن و دورکردن از فواحش حفظ می‌کنند.

ئایه‌تی: 30

اِلَّا عَلٰۤی اَزْوَاجِهِمْ اَوْ مَا مَلَكَتْ اَیْمَانُهُمْ فَاِنَّهُمْ غَیْرُ مَلُوْمِیْنَ ۟ۚ

مگر از همسران‌شان یا کنیزانی که در اختیار دارند، که در بهره ‌بردن از آنها از طریق جماع یا غير آن مورد سرزنش نیستند.

ئایه‌تی: 31

فَمَنِ ابْتَغٰی وَرَآءَ ذٰلِكَ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْعٰدُوْنَ ۟ۚ

پس کسانی‌که بهره ‌بردن از غیر همسران و کنیزان را بجویند، اینها همان متجاوزان از حدود الله هستند.

ئایه‌تی: 32

وَالَّذِیْنَ هُمْ لِاَمٰنٰتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رٰعُوْنَ ۟

و همان‌ها که از اموال و اسرار و سایر اموری که بر آن امین قرار داده شده‌اند، و از پیمان‌های‌شان که با مردم پیمان بسته‌اند محافظت می‌کنند، و در امانت‌های‌شان خیانت نمی‌کنند، و پیمان‌های‌شان را نمی‌شکنند.

ئایه‌تی: 33

وَالَّذِیْنَ هُمْ بِشَهٰدٰتِهِمْ قَآىِٕمُوْنَ ۟

و کسانی که بر ادای شهادت هایشان به طور شایسته، متعهد هستند و خویشاوندی و دشمنی در اداى آن تأثیرى نمى گذارد.

ئایه‌تی: 34

وَالَّذِیْنَ هُمْ عَلٰی صَلَاتِهِمْ یُحَافِظُوْنَ ۟ؕ

و همان‌ها که با ادای نمازهای‌شان در وقت مخصوص آن، و با طهارت و طمأنینه، بر نمازها مداومت می‌کنند، و هیچ‌چیز آنها را از نماز غافل نمی‌سازد.

ئایه‌تی: 35

اُولٰٓىِٕكَ فِیْ جَنّٰتٍ مُّكْرَمُوْنَ ۟ؕ۠

کسانی‌که صفات مذکور را دارند، به‌سبب نعمت‌هایی جاویدان، و نگاه کردن به وجه گرامی الله که به آن می‌رسند در بهشت‌ها مورد اکرام و احترام هستند.

ئایه‌تی: 36

فَمَالِ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا قِبَلَكَ مُهْطِعِیْنَ ۟ۙ

- ای رسول- به چه سبب این مشرکان شتابان به‌سوی تو می‌آیند و تو را تکذیب می‌کنند؟!

ئایه‌تی: 37

عَنِ الْیَمِیْنِ وَعَنِ الشِّمَالِ عِزِیْنَ ۟

گروه گروه تو را از راست و چپ احاطه می‌کنند.

ئایه‌تی: 38

اَیَطْمَعُ كُلُّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ اَنْ یُّدْخَلَ جَنَّةَ نَعِیْمٍ ۟ۙ

آیا هر یک از آنها آرزو دارد که الله او را وارد بهشت پرنعمت کند، و از نعمت‌هایی جاویدانش برخوردار شود، درحالی‌که بر کفرش باقی است؟!

ئایه‌تی: 39

كَلَّا ؕ— اِنَّا خَلَقْنٰهُمْ مِّمَّا یَعْلَمُوْنَ ۟

امر آن‌گونه که تصور کردند نیست؛ زیرا ما آنها را از آنچه می‌شناسند آفریدیم. به تحقیق آنها را از آب پستی آفریده‌ایم، پس آنها ضعیفانی هستند که مالک هیچ سود و زیانی برای خودشان نیستند، پس چگونه تکبر می‌ورزند؟!

ئایه‌تی: 40

فَلَاۤ اُقْسِمُ بِرَبِّ الْمَشٰرِقِ وَالْمَغٰرِبِ اِنَّا لَقٰدِرُوْنَ ۟ۙ

الله متعال به ذات بزرگوارشان که پروردگار مشرق ها و مغرب های خورشید و ماه و سایر ستارگان هستند، سوگند یاد فرموده که ما توانا هستیم.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• شدة عذاب النار حيث يود أهل النار أن ينجوا منها بكل وسيلة مما كانوا يعرفونه من وسائل الدنيا.

دشواری زیاد عذاب جهنم؛ چون جهنمیان دوست دارند با هر وسیله‌ای از وسایل دنیا که می‌شناسند از آن رهایی یابند.

• الصلاة من أعظم ما تكفَّر به السيئات في الدنيا، ويتوقى بها من نار الآخرة.

نماز از بزرگترین مواردی است که به وسیلۀ آن، گناهان در دنیا پوشیده می‌شود، و از آتش آخرت پیشگیری می‌شود.

• الخوف من عذاب الله دافع للعمل الصالح.

ترس از عذاب الله انگیزه‌ای بر انجام عمل صالح است.

ئایه‌تی: 41

عَلٰۤی اَنْ نُّبَدِّلَ خَیْرًا مِّنْهُمْ ۙ— وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوْقِیْنَ ۟

از نابودی آنها و آوردن کسانی دیگر به جای آنها که از الله فرمان‌برداری کنند، ناتوان نیستیم، و هرگاه این کار را اراده کنیم مغلوب نمی‌شویم.

ئایه‌تی: 42

فَذَرْهُمْ یَخُوْضُوْا وَیَلْعَبُوْا حَتّٰی یُلٰقُوْا یَوْمَهُمُ الَّذِیْ یُوْعَدُوْنَ ۟ۙ

پس - ای رسول- آنها را واگذار تا در باطل و گمراهی خویش غوطه‌ور شوند، و در زندگی دنیا بازی کنند تا اینکه روز قیامت را که در قرآن به آن وعده داده شده‌اند ملاقات کنند.

ئایه‌تی: 43

یَوْمَ یَخْرُجُوْنَ مِنَ الْاَجْدَاثِ سِرَاعًا كَاَنَّهُمْ اِلٰی نُصُبٍ یُّوْفِضُوْنَ ۟ۙ

روزی‌که شتابان از قبرهای‌شان خارج می‌شوند گویی به‌سوی پرچمی با هم مسابقه می‌دهند.

ئایه‌تی: 44

خَاشِعَةً اَبْصَارُهُمْ تَرْهَقُهُمْ ذِلَّةٌ ؕ— ذٰلِكَ الْیَوْمُ الَّذِیْ كَانُوْا یُوْعَدُوْنَ ۟۠

درحالی‌که چشمان‌شان فرو افتاده، و ذلتی آنها را می‌پوشاند، این همان روزی است که در دنیا به آن وعده داده می‌شدند، اما اهمیتی به آن نمی‌دادند.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• خطر الغفلة عن الآخرة.

خطر غفلت از آخرت.

• عبادة الله وتقواه سبب لغفران الذنوب.

عبادت و تقوای الله سبب آمرزش گناهان هستند.

• الاستمرار في الدعوة وتنويع أساليبها حق واجب على الدعاة.

استمرار و به‌کارگیری روش‌های گوناگون در دعوت، حقی واجب برعهدۀ دعوتگران است.