وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆزبەکی - محمد سادق * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان


وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الشعراء   ئایه‌تی:

Шуъаро сураси

طسٓمٓ
То. Сийн. Мийм.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ
Булар очиқ китобнинг оятларидир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَعَلَّكَ بَٰخِعٞ نَّفۡسَكَ أَلَّا يَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ
Эҳтимол, (улар) мўмин бўлмаганлари учун сен ўзингни ҳалок қилмоқчидирсан?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن نَّشَأۡ نُنَزِّلۡ عَلَيۡهِم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ ءَايَةٗ فَظَلَّتۡ أَعۡنَٰقُهُمۡ لَهَا خَٰضِعِينَ
Агар хоҳласак, уларга осмондан оят-мўъжиза нозил қиламиз. Бас, уларнинг бўйинлари унга эгилиб қоладир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن ذِكۡرٖ مِّنَ ٱلرَّحۡمَٰنِ مُحۡدَثٍ إِلَّا كَانُواْ عَنۡهُ مُعۡرِضِينَ
Уларга Роҳмандан янги эслатма келибдики, албатта, ундан юз ўгиргувчи бўлганлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَقَدۡ كَذَّبُواْ فَسَيَأۡتِيهِمۡ أَنۢبَٰٓؤُاْ مَا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Бас, батаҳқиқ, ёлғонга чиқардилар. Яқинда уларга ўзлари истеҳзо қилган нарсанинг хабари келажакдир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ كَمۡ أَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ
Улар ерга қарамайдиларми?! Биз унда карамли жуфтлардан қанчаларини ундириб қўйибмиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмаслар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذۡ نَادَىٰ رَبُّكَ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱئۡتِ ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Роббинг Мусога: «У золим қавмга боргин.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَوۡمَ فِرۡعَوۡنَۚ أَلَا يَتَّقُونَ
Фиръавн қавмига. (Биздан) қўрқмайдиларми?!» деб нидо қилганини эсла.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَخَافُ أَن يُكَذِّبُونِ
У: «Эй Роббим, улар мени ёлғончи қилишларидан қўрқарман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَضِيقُ صَدۡرِي وَلَا يَنطَلِقُ لِسَانِي فَأَرۡسِلۡ إِلَىٰ هَٰرُونَ
Ва дилим сиқилишидан ҳамда тилим бурро бўлмай қолишидан. Бас, Ҳорунни элчи қил.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَهُمۡ عَلَيَّ ذَنۢبٞ فَأَخَافُ أَن يَقۡتُلُونِ
Менинг зиммамда улар наздида гуноҳ бор. Бас, мени ўлдиришларидан хавфдаман», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ كَلَّاۖ فَٱذۡهَبَا بِـَٔايَٰتِنَآۖ إِنَّا مَعَكُم مُّسۡتَمِعُونَ
У зот: «Йўқ! Бас, иккингиз Бизнинг оят-мўъжизаларимиз ила боринглар. Албатта, Биз иккингиз билан эшитгувчимиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأۡتِيَا فِرۡعَوۡنَ فَقُولَآ إِنَّا رَسُولُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Бас, Фиръавнга боринглар ва унга: «Биз Роббул оламийннинг Пайғамбарларимиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَنۡ أَرۡسِلۡ مَعَنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Бани Исроилни биз билан қўйиб юбор», деб айтинглар, деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَلَمۡ نُرَبِّكَ فِينَا وَلِيدٗا وَلَبِثۡتَ فِينَا مِنۡ عُمُرِكَ سِنِينَ
У (Фиръавн): «Биз сени гўдаклигингдан ўз ичимизда тарбия қилмадикми?! Умрингнинг бир неча йилини бизнинг ичимизда ўтказмадингми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَفَعَلۡتَ فَعۡلَتَكَ ٱلَّتِي فَعَلۡتَ وَأَنتَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ва нонкўрлардан бўлиб, қиладиган ишингни қилиб қўймадингми?!» деди.
(Фиръавннинг миннатларидан асосий мақсади — Мусо алайҳиссалом олиб келган динни инкор қилиш эди. Қўлимизда катта бўла туриб, энди, бизга, динимизга ва мулкимизга қарши чиқасанми? Янги дин келтирдим, деб даъво қиласанми? Бизнинг қавмимиздан бир кишини ўлдириб қўймадингми?!)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ فَعَلۡتُهَآ إِذٗا وَأَنَا۠ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ
У (Мусо): «Ўша ишни қилган бўлсам, билмасдан қилганман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَفَرَرۡتُ مِنكُمۡ لَمَّا خِفۡتُكُمۡ فَوَهَبَ لِي رَبِّي حُكۡمٗا وَجَعَلَنِي مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Бас, сизлардан хавфсираб қочиб кетдим. Кейин Аллоҳ менга ҳикмат берди ва мени Пайғамбарлардан қилди.
(Ўша қибтий менинг бир Бани Исроиллик қабиладошим билан уришаётган экан. Қабиладошим мендан ёрдам сўради, мен унга ёрдам бераман деб қибтийни бир урсам ўлиб қолди. Сўнгра хатони тушундим.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتِلۡكَ نِعۡمَةٞ تَمُنُّهَا عَلَيَّ أَنۡ عَبَّدتَّ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Ўша менга қилаётган миннатинг Бани Исроилни қул қилиб олганингдандир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ وَمَا رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Фиръавн: «Роббул оламийн нима?» деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُم مُّوقِنِينَ
У (Мусо): «Агар англамоқчи бўлсангиз, У, осмонлару ер ва уларнинг орасидаги нарсаларнинг Роббидир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لِمَنۡ حَوۡلَهُۥٓ أَلَا تَسۡتَمِعُونَ
У (Фиръавн) атрофидаги кишиларга: «Эшитмаяпсизларми?!» деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبُّكُمۡ وَرَبُّ ءَابَآئِكُمُ ٱلۡأَوَّلِينَ
У: «Сизнинг Роббингиз ва аввалги ота-боболарингизнинг Роббидир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ إِنَّ رَسُولَكُمُ ٱلَّذِيٓ أُرۡسِلَ إِلَيۡكُمۡ لَمَجۡنُونٞ
У: «Албатта, сизга юборилган Пайғамбарингиз жиннидир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبُّ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَمَا بَيۡنَهُمَآۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ
У: «У зот, агар ақл юритсангиз, машриқу мағрибнинг ва улар ўртасидаги нарсаларнинг Роббидир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لَئِنِ ٱتَّخَذۡتَ إِلَٰهًا غَيۡرِي لَأَجۡعَلَنَّكَ مِنَ ٱلۡمَسۡجُونِينَ
У: «Агар мендан бошқани илоҳ қилиб олсанг, албатта, мен сени зиндонбандлардан қилурман», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَوَلَوۡ جِئۡتُكَ بِشَيۡءٖ مُّبِينٖ
У: «Агар мен сенга очиқ-ойдин нарса келтирсам ҳам-а?» деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ فَأۡتِ بِهِۦٓ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
У: «Агар ростгўйлардан бўлсанг, келтир уни!» деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
Бас, у (Мусо) асосини ташлади. Баногоҳ у аниқ аждарга айланди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَزَعَ يَدَهُۥ فَإِذَا هِيَ بَيۡضَآءُ لِلنَّٰظِرِينَ
Ва қўлини чиқарди. Баногоҳ у назар қилгувчиларга оппоқ кўринди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لِلۡمَلَإِ حَوۡلَهُۥٓ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٌ عَلِيمٞ
У (Фиръавн) атрофидаги аъёнларига: «Албатта, бу ўта билимдон сеҳргардир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُرِيدُ أَن يُخۡرِجَكُم مِّنۡ أَرۡضِكُم بِسِحۡرِهِۦ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ
У ўз сеҳри билан сизларни ерингиздан чиқармоқчи, нима дейсизлар?» деди.
(Худонинг динига қарши чиққан, Аллоҳнинг йўлидаги даъватчиларни ўзига душман билган туғёнкорларнинг доимий гапларидан бири. Атрофидаги гумашталарига ва содда халққа даъватчини хавфли қилиб кўрсатади ва уларни қўрқитади.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ أَرۡجِهۡ وَأَخَاهُ وَٱبۡعَثۡ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ
Улар: «Уни ва акасини қўйиб тургин-да, шаҳарларга тўпловчиларни юбор.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَحَّارٍ عَلِيمٖ
Сенга барча ўта билимдон сеҳргарларни олиб келсинлар», дедилар.
(Бу таклиф Фиръавнга маъқул тушди. Зотан, у атрофидагилардан айнан шу жавобни кутган эди. Бошқа сура ва оятлардан биламизки, Мусо алайҳиссалом билан сеҳргарларнинг мусобақалашадиган жойи, вақти ва бошқа шартлари келишиб олинади. Фиъравн шаҳарларга одамларини юбориб, сеҳргарларни тўплатиб келади.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَجُمِعَ ٱلسَّحَرَةُ لِمِيقَٰتِ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ
Бас, сеҳргарлар маълум куни келишилган вақтда жамландилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقِيلَ لِلنَّاسِ هَلۡ أَنتُم مُّجۡتَمِعُونَ
Ва одамларга: «Сизлар тўпланиб бўлдингизми?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَعَلَّنَا نَتَّبِعُ ٱلسَّحَرَةَ إِن كَانُواْ هُمُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
Ажаб эрмас, устун келсалар, сеҳргарларга эргашсак», дейилди.
(Турли муносабатлар ила одамларни тўплаш билан уларни чалғитиш ва ўзига маҳлиё этиш ҳам туғёнкор ҳокимларнинг одати. Сеҳргарлар билан Мусо алайҳиссалом тортишувини ғанимат билиб роса одам йиғдилар.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالُواْ لِفِرۡعَوۡنَ أَئِنَّ لَنَا لَأَجۡرًا إِن كُنَّا نَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبِينَ
Сеҳргарлар келган чоғларида Фиръавнга: «Агар биз ғолиб келгувчи бўлсак, бизга, албатта, ҳақ бериладими?» дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ نَعَمۡ وَإِنَّكُمۡ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
У: «Ҳа! У ҳолда сиз, албатта, энг яқинларимдан бўласиз», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلۡقُواْ مَآ أَنتُم مُّلۡقُونَ
Мусо уларга: «Сиз ташлайдиган нарсангизни ташланг», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَلۡقَوۡاْ حِبَالَهُمۡ وَعِصِيَّهُمۡ وَقَالُواْ بِعِزَّةِ فِرۡعَوۡنَ إِنَّا لَنَحۡنُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
Бас, улар арқонлари ва асоларини ташладилар ва «Фиръавннинг иззати билан қасамки, албатта, биз ғолиблармиз», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَلۡقَىٰ مُوسَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ تَلۡقَفُ مَا يَأۡفِكُونَ
Сўнгра Мусо асосини ташлаган эди, бирдан у уларнинг уйдирмаларини юта бошлади.
(Сеҳргарлар арқонларини ташлаганида, илонга айланмаган, уларнинг найранги туфайлигина кишилар кўзига шундай кўринган эди, холос. Кейин Мусо алайҳиссалом асоларини ташладилар ва у аждарга айланиб, Фиръавн сеҳргарларининг асо ва арқонларини юта бошлади.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سَٰجِدِينَ
Бас, сеҳргарлар сажда қилган ҳолларида йиқилдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Улар: «Роббул оламийнга иймон келтирдик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Мусо ва Ҳоруннинг Роббига», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ ءَامَنتُمۡ لَهُۥ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّهُۥ لَكَبِيرُكُمُ ٱلَّذِي عَلَّمَكُمُ ٱلسِّحۡرَ فَلَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَۚ لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ وَلَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ
У: «Мен сизга изн бермасимдан олдин унга иймон келтирдингиз! Албатта, у сизга сеҳр ўргатган каттангиздир! Энди тезда биласиз, мен, албатта, қўл-оёғингизни қарама-қарши томонидан кесажакман ва барчангизни осажакман», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ لَا ضَيۡرَۖ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ
Улар: «Зарари йўқ. Албатта, биз Роббимизга қайтгувчимиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا نَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لَنَا رَبُّنَا خَطَٰيَٰنَآ أَن كُنَّآ أَوَّلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Мўминларнинг аввалгиси бўлганимиз учун Роббимиз хатоларимизни кечиришидан умид қиламиз», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنۡ أَسۡرِ بِعِبَادِيٓ إِنَّكُم مُّتَّبَعُونَ
Ва Мусога: «Бандаларим билан кечаси йўлга чиқ. Албатта, таъқиб этилурсиз», деб ваҳий юбордик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَرۡسَلَ فِرۡعَوۡنُ فِي ٱلۡمَدَآئِنِ حَٰشِرِينَ
Бас, Фиръавн шаҳарларга тўпловчилар юборди:
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ لَشِرۡذِمَةٞ قَلِيلُونَ
«Шубҳасиз, анавилар озгина тоифадирлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّهُمۡ لَنَا لَغَآئِظُونَ
Албатта, улар бизни ғазаблантиргувчилардир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّا لَجَمِيعٌ حَٰذِرُونَ
Албатта, биз ҳаммамиз ҳушёрмиз», деб.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَخۡرَجۡنَٰهُم مِّن جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ
Бас, Биз уларни чиқардик, боғ-роғлар ва булоқлардан.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكُنُوزٖ وَمَقَامٖ كَرِيمٖ
Хазиналар ва муҳтарам маскандан.
(Яъни, Фиръавн ва унинг қавмини боғ-роғларидан ва булоқларидан, хазиналаридан ва ҳашаматли масканларидан чиқардик.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَٰلِكَۖ وَأَوۡرَثۡنَٰهَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Ана шундай. Ўша(нарса)ларни Бани Исроилга мерос қилиб бердик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَتۡبَعُوهُم مُّشۡرِقِينَ
Бас, уларни қуёш чиқиш пайтида қувиб етдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَمَّا تَرَٰٓءَا ٱلۡجَمۡعَانِ قَالَ أَصۡحَٰبُ مُوسَىٰٓ إِنَّا لَمُدۡرَكُونَ
Икки жамоат бир-бирларини кўрган чоғида, Мусонинг одамлари: «Энди қўлга тушдик», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ كَلَّآۖ إِنَّ مَعِيَ رَبِّي سَيَهۡدِينِ
У (Мусо): «Йўқ! Албатта, Роббим мен билан, У менга тўғри йўлни кўрсатур», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡبَحۡرَۖ فَٱنفَلَقَ فَكَانَ كُلُّ فِرۡقٖ كَٱلطَّوۡدِ ٱلۡعَظِيمِ
Бас, Биз Мусога: «Асоинг билан денгизни ур», деб ваҳий қилдик. Бас, у (денгиз) бўлиниб, ҳар бўлаги улкан тоғдек бўлди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَزۡلَفۡنَا ثَمَّ ٱلۡأٓخَرِينَ
Ва кейин бошқаларни ҳам яқинлаштирдик.
(Яъни, Фиръавн ва унинг аскарларини ҳам денгизга яқинлаштирдик.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنجَيۡنَا مُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
Мусо ва унга эргашганларга, ҳаммаларига нажот бердик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Сўнгра бошқаларни ғарқ қилдик.
(Фиръавн ва унинг аскарлари денгиз бағрига тўлиқ тушиб бўлганларидан кейин, улкан тоғдек ҳайбат-ла тўхтаб турган денгиз яна ҳаракатга келиб, ҳаммаларини ҳалок қилди.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ إِبۡرَٰهِيمَ
Ва уларга Иброҳимнинг хабарини тиловат қилиб бер.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦ مَا تَعۡبُدُونَ
Ўшанда у отаси ва қавмига: «Нимага ибодат қилмоқдасизлар?» деган эди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ نَعۡبُدُ أَصۡنَامٗا فَنَظَلُّ لَهَا عَٰكِفِينَ
Улар: «Санамларга ибодат қилмоқдамиз. Ва уларга ихлос ила ибодат қилишда бардавом бўлурмиз», дедилар.
(Тош ёки бошқа нарсадан юзи инсон юзига ўхшатиб ишланган бутга «санам» дейилади.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ هَلۡ يَسۡمَعُونَكُمۡ إِذۡ تَدۡعُونَ
У: «Илтижо қилганингизда улар сизни эшитадиларми?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوۡ يَنفَعُونَكُمۡ أَوۡ يَضُرُّونَ
Ёхуд наф ёки зарар етказа оладиларми?» деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ بَلۡ وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا كَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ
Улар: «Йўқ, биз ота-боболаримизнинг шундай қилаётганларини кўрдик», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ أَفَرَءَيۡتُم مَّا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ
У: «Нимага ибодат қилаётганингизни билдингизми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُمُ ٱلۡأَقۡدَمُونَ
Сиз ва қадимги оталарингиз?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنَّهُمۡ عَدُوّٞ لِّيٓ إِلَّا رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Албатта, Роббул оламийндан бошқа уларнинг барчаси менга душмандир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِي خَلَقَنِي فَهُوَ يَهۡدِينِ
У мени яратган Зотдир. Бас, мени ҳидоят қиладиган ҳам Унинг Ўзи.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِي هُوَ يُطۡعِمُنِي وَيَسۡقِينِ
Ва мени таомлантирадиган ва суғорадиган ҳам Унинг Ўзи.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا مَرِضۡتُ فَهُوَ يَشۡفِينِ
Бемор бўлганимда менга шифо берадиган ҳам Унинг Ўзи.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِي يُمِيتُنِي ثُمَّ يُحۡيِينِ
Мени ўлдирадиган, сўнгра тирилтирадиган ҳам Унинг Ўзи.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِيٓ أَطۡمَعُ أَن يَغۡفِرَ لِي خَطِيٓـَٔتِي يَوۡمَ ٱلدِّينِ
Ва менинг хатоимни қиёмат куни мағфират қилишидан умидвор бўлганим ҳам Унинг Ўзи.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ هَبۡ لِي حُكۡمٗا وَأَلۡحِقۡنِي بِٱلصَّٰلِحِينَ
Эй Роббим, менга ҳикмат ҳадя эт ва мени солиҳларга қўшгин.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱجۡعَل لِّي لِسَانَ صِدۡقٖ فِي ٱلۡأٓخِرِينَ
Ва менга кейин келгувчилар ичида содиқ мақтовлар бўладиган қилгин.
(Яъни, ўтиб кетганимдан кейин ҳам одамлар мени қиёматгача яхшилик билан эслаб юрадиган қилгин.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱجۡعَلۡنِي مِن وَرَثَةِ جَنَّةِ ٱلنَّعِيمِ
Ва мени наъийм жаннати ворисларидан қилгин.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱغۡفِرۡ لِأَبِيٓ إِنَّهُۥ كَانَ مِنَ ٱلضَّآلِّينَ
Ва отамни мағфират қил. Албатта, у адашганлардан бўлди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تُخۡزِنِي يَوۡمَ يُبۡعَثُونَ
Ва қайта тирилтириладиган кунда мени шарманда қилмагин.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَوۡمَ لَا يَنفَعُ مَالٞ وَلَا بَنُونَ
У кунда на мол манфаат берар ва на болалар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا مَنۡ أَتَى ٱللَّهَ بِقَلۡبٖ سَلِيمٖ
Магар, ким Аллоҳ ҳузурига тоза қалб ила келса, (манфаат топар).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأُزۡلِفَتِ ٱلۡجَنَّةُ لِلۡمُتَّقِينَ
Ва жаннат тақводорларга яқинлаштирилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَبُرِّزَتِ ٱلۡجَحِيمُ لِلۡغَاوِينَ
Жаҳийм иғвога учганларга зоҳир қилинди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقِيلَ لَهُمۡ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَعۡبُدُونَ
Ва уларга: «Ибодат қилиб юрган нарсаларингиз қани?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مِن دُونِ ٱللَّهِ هَلۡ يَنصُرُونَكُمۡ أَوۡ يَنتَصِرُونَ
Аллоҳдан ўзга. Улар сизга ёрдам бера олурларми ёки ўзларини қутқара олурларми?!» дейилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكُبۡكِبُواْ فِيهَا هُمۡ وَٱلۡغَاوُۥنَ
Бас, улар, иғвога учганлар унга юзтубан ташландилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَجُنُودُ إِبۡلِيسَ أَجۡمَعُونَ
Ва иблиснинг аскарлари ҳаммалари биргаликда.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ وَهُمۡ فِيهَا يَخۡتَصِمُونَ
Улар унинг ичида бир-бирлари ила хусумат қилар эканлар, дедилар:
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَٱللَّهِ إِن كُنَّا لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
«Аллоҳга қасамки, албатта, биз очиқ-ойдин адашувда эканмиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ نُسَوِّيكُم بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Чунки, сизларни Роббул оламийнга тенглаштирардик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَضَلَّنَآ إِلَّا ٱلۡمُجۡرِمُونَ
Бизни фақат жиноятчилар йўлдан оздирдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَمَا لَنَا مِن شَٰفِعِينَ
Мана энди биз учун шафоатчилар ҳам йўқ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا صَدِيقٍ حَمِيمٖ
Бирон қадрдон дўст ҳам йўқ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Қани энди ортга қайтсагу мўминлардан бўлсак.»
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азизу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ قَوۡمُ نُوحٍ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Нуҳ қавми Пайғамбарларни ёлғончи қилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ نُوحٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Ўшанда уларга биродарлари Нуҳ деди: «Қўрқмайсизми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамайман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийннинг зиммасидадир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар».
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ قَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ لَكَ وَٱتَّبَعَكَ ٱلۡأَرۡذَلُونَ
Улар: «Сенга пасткашлар эргашиб турган ҳолда, биз сенга иймон келтирармидик?!» дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ وَمَا عِلۡمِي بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
У деди: «Менинг улар нима қилаётганлари ҳақида илмим йўқ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنۡ حِسَابُهُمۡ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّيۖ لَوۡ تَشۡعُرُونَ
Агар сезсангиз, уларнинг ҳисоби фақат Аллоҳнинг зиммасидадир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَنَا۠ بِطَارِدِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Ва мен мўминларни ҳайдаб юборгувчи эмасман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ مُّبِينٞ
Мен фақат очиқ-ойдин огоҳлантиргувчиман, холос».
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰنُوحُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمَرۡجُومِينَ
Улар: «Эй Нуҳ, агар тўхтамасанг, албатта, тошбўрон қилинганлардан бўласан», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّ إِنَّ قَوۡمِي كَذَّبُونِ
У: «Эй Роббим, шубҳасиз, қавмим мени ёлғончи қилдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱفۡتَحۡ بَيۡنِي وَبَيۡنَهُمۡ فَتۡحٗا وَنَجِّنِي وَمَن مَّعِيَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Бас, Ўзинг мен билан уларнинг орамизни яхшилаб очгин ва менга ҳамда мен билан бирга бўлган мўминларга нажот бергин», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ ٱلۡمَشۡحُونِ
Бас, Биз унга ва у билан бирга бўлганларга тўлган кемада нажот бердик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ أَغۡرَقۡنَا بَعۡدُ ٱلۡبَاقِينَ
Сўнгра, қолганларни ғарқ қилдик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ عَادٌ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Од қавми Пайғамбарларни ёлғончи қилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ هُودٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Ўшанда уларга биродарлари Ҳуд деди: «Қўрқмайсизларми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамасман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتَبۡنُونَ بِكُلِّ رِيعٍ ءَايَةٗ تَعۡبَثُونَ
Ҳар тепаликка бир белги бўладиган бино қуриб, беҳуда ўйин қилаверасизми?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَتَّخِذُونَ مَصَانِعَ لَعَلَّكُمۡ تَخۡلُدُونَ
Ва худди мангу туражакдек «маснаълар» тутасиз.
(Оятдаги «маснаълар» сўзи ҳозирги араб тилида завод-фабрикалар маъносида ишлатилмоқда. Од қавми улкан қасрлар қуриш, тоғларни ўйиб ишлаш ва бошқа фахр учун кўтарадиган биноларида фойдаланадиган асбоб-ускуналарни ишлаб чиқарадиган ишхоналарга эга эди, «масонеълар»дан мурод ўшалар, оятда қурилишларга доир очиқ-ойдин маъно бор.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا بَطَشۡتُم بَطَشۡتُمۡ جَبَّارِينَ
Тутганингизда ўта жабрчи бўлиб тутдингиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинг ва менга итоат қилинг.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِيٓ أَمَدَّكُم بِمَا تَعۡلَمُونَ
Сизга ўзингиз билган нарса ила мадад берган Зотдан қўрқинг.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمَدَّكُم بِأَنۡعَٰمٖ وَبَنِينَ
У сизларга чорва ҳайвонлари ва фарзандлар ила мадад берди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَجَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ
Боғ-роғлар ва булоқлар ила.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Мен, албатта, сизга улуғ куннинг азоби келишидан қўрқаман».
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ سَوَآءٌ عَلَيۡنَآ أَوَعَظۡتَ أَمۡ لَمۡ تَكُن مِّنَ ٱلۡوَٰعِظِينَ
Улар: «Биз учун ваъз қилсанг ҳам ёки ваъз қилгувчилардан бўлмасанг ҳам — бари бир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا خُلُقُ ٱلۡأَوَّلِينَ
Бу эскиларнинг одати, холос.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا نَحۡنُ بِمُعَذَّبِينَ
Биз азоблангувчи эмасмиз», дедилар.
(Яъни, бизга қанча гапирсанг ҳам, барибир сен айтган йўлдан юрмаймиз. Бу қилмишимиз учун, сен айтаётганингдек, азобланмаймиз ҳам, дедилар.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَذَّبُوهُ فَأَهۡلَكۡنَٰهُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Улар у(Ҳуд)ни ёлғончи қилдилар. Бас, Биз уларни ҳалок қилдик. Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ ثَمُودُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Самуд (қавми) Пайғамбарларни ёлғончи қилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ صَٰلِحٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Ўшанда уларга биродарлари Солиҳ деди: «Қўрқмайсизларми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамайман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتُتۡرَكُونَ فِي مَا هَٰهُنَآ ءَامِنِينَ
Сиз бу жойдаги нарсаларда омон ҳолда тарк қилинасизми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٖ
Боғ-роғларда, булоқларда?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَزُرُوعٖ وَنَخۡلٖ طَلۡعُهَا هَضِيمٞ
Экинзорлару майин хурмозор ичларида-я?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَنۡحِتُونَ مِنَ ٱلۡجِبَالِ بُيُوتٗا فَٰرِهِينَ
Ва тоғлардан манманлик-ла уйлар йўнаверасизми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تُطِيعُوٓاْ أَمۡرَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
Ва ер юзида исрофчиларнинг ишига итоат қилманглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ يُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا يُصۡلِحُونَ
Ер юзида бузғунчилик қиладиган, ислоҳ этмайдиганларнинг».
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ ٱلۡمُسَحَّرِينَ
Улар: «Сен, албатта, сеҳрланганлардандирсан.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا فَأۡتِ بِـَٔايَةٍ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Сен бизга ўхшаган башардан бошқа ҳеч нарса эмассан. Агар ростгўйлардан бўлсанг, мўъжиза келтир», дедилар.
(Самуд қавми уларга Аллоҳнинг гапини етказган пайғамбарлари Солиҳ алайҳиссаломга, алғов-далғов гапирмоқдасан, аниқ сеҳрлангансан, деб туҳмат қилдилар. Кофирлар наздида, Аллоҳнинг йўлига чақирувчилар доимо мажнун ёки сеҳрланган бўлиб кўринади.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ هَٰذِهِۦ نَاقَةٞ لَّهَا شِرۡبٞ وَلَكُمۡ شِرۡبُ يَوۡمٖ مَّعۡلُومٖ
У: «Мана бу туя. Унга (бир кун) сув ичиш ва сизга маълум бир кун сув ичиш.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابُ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Ва унга ёмонлик етказманглар, унда, сизни улуғ куннинг азоби тутадир», деди.
(Бошқа оятларда баён этилганидек, туянинг тошдан чиқарилишининг ўзи мўъжиза бўлган эди. Энди ўша мўъжиза туянинг Самуд қавми ичида туриш шарти қўйилди.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَعَقَرُوهَا فَأَصۡبَحُواْ نَٰدِمِينَ
Бас, у(туя)ни сўйдилару надомат чекувчига айландилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَخَذَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Бас, уларни азоб тутди. Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَتۡ قَوۡمُ لُوطٍ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Лут қавми Пайғамбарларни ёлғончи қилди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ أَخُوهُمۡ لُوطٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Ўшанда уларга биродарлари Лут деди: «Қўрқмайсизларми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамасман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَتَأۡتُونَ ٱلذُّكۡرَانَ مِنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Оламлар ичидан эркакларга борасизми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَذَرُونَ مَا خَلَقَ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُمۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٌ عَادُونَ
Ва Роббингиз сиз учун яратган жуфти ҳалолларингизни тарк қиласизми?! Йўқ!!! Сиз ҳаддан ошган қавмсиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُواْ لَئِن لَّمۡ تَنتَهِ يَٰلُوطُ لَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُخۡرَجِينَ
Улар: «Эй Лут, агар тўхтамасанг, албатта, ҳайдаб чиқарилганлардан бўласан!» дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ إِنِّي لِعَمَلِكُم مِّنَ ٱلۡقَالِينَ
У: «Албатта, мен бу ишингизни ўта ёмон кўргувчиларданман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
رَبِّ نَجِّنِي وَأَهۡلِي مِمَّا يَعۡمَلُونَ
Эй Роббим, менга ва аҳлимга қилаётган нарсаларидан нажот бергин!» деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَنَجَّيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ أَجۡمَعِينَ
Бас, унга ва аҳлига, ҳаммаларига нажот бердик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا عَجُوزٗا فِي ٱلۡغَٰبِرِينَ
Магар (азобда) қолгувчилардан бўлган бир кампирга (нажот бермадик).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ دَمَّرۡنَا ٱلۡأٓخَرِينَ
Сўнгра қолганларини ер билан яксон қилдик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ
Ва уларнинг устига бир ёмғир ёғдирдикки, бас, огоҳлантирилганларнинг ёмғири қандоқ ҳам ёмон бўлди.
(Шунинг учун ҳам ҳанафий мазҳабидаги баъзи фақиҳлар, Лут алайҳиссалом қавми кирдикорини қилган баччавозларни, тошбўрон қилиб ўлдириш керак, дейдилар.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَ أَصۡحَٰبُ لۡـَٔيۡكَةِ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Қалин дарахтзор эгалари Пайғамбарларни ёлғончи қилдилар.
(Бу оятда зикри келаётган «қалин дарахтзор» Мадян ўлкасидир. Аллоҳ таоло Шуайб алайҳиссаломни шу ерга пайғамбар этиб юборди. Шуайб алайҳиссалом қиссасини, Ҳижр сурасида ўрганганмиз.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذۡ قَالَ لَهُمۡ شُعَيۡبٌ أَلَا تَتَّقُونَ
Ўшанда уларга Шуъайб деди: «Қўрқмайсизларми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنِّي لَكُمۡ رَسُولٌ أَمِينٞ
Албатта, мен сизларга ишончли Пайғамбарман.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
Бас, Аллоҳдан қўрқинглар ва менга итоат қилинглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مِنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَىٰ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Мен сизлардан бунинг учун ҳақ — ажр сўрамасман. Менинг ажрим фақатгина Роббул оламийн зиммасидадир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ أَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُخۡسِرِينَ
Бас, ўлчовни тўлиқ ўлчанглар ва камайтиргувчилардан бўлманглар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَزِنُواْ بِٱلۡقِسۡطَاسِ ٱلۡمُسۡتَقِيمِ
Ва тўғри тарози ила тортинг.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Одамларнинг нарсаларини камайтириб берманг. Ер юзида турли бузғунчиликлар қилманг.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱتَّقُواْ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ وَٱلۡجِبِلَّةَ ٱلۡأَوَّلِينَ
Сизни ва аввалги наслларни яратган Зотдан қўрқинг».
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مِنَ ٱلۡمُسَحَّرِينَ
Улар: «Албатта, сен сеҳрланганлардансан.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَنتَ إِلَّا بَشَرٞ مِّثۡلُنَا وَإِن نَّظُنُّكَ لَمِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Ва сен бизга ўхшаган башардан бошқа нарса эмассан. Биз сени, албатта, ёлғончилардан, деб биламиз.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَسۡقِطۡ عَلَيۡنَا كِسَفٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Агар ростгўйлардан бўлсанг, устимиздан осмоннинг бир бўлагини ташлавор», дедилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَالَ رَبِّيٓ أَعۡلَمُ بِمَا تَعۡمَلُونَ
У : «Роббим қилаётган ишингизни ўта яхши билгувчидир», деди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَذَّبُوهُ فَأَخَذَهُمۡ عَذَابُ يَوۡمِ ٱلظُّلَّةِۚ إِنَّهُۥ كَانَ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٍ
Бас, улар у(Шуъайб)ни ёлғончи қилдилар. Бас, уларни «соябон» куни азоби тутди. Албатта, у улуғ куннинг азоби эди.
(Аллоҳ таоло Айка халқини азобга дучор этишни ирода қилганида ҳавони ўта иситиб юборди. Шунда пастлаб келаётган булут пайдо бўлди. Булут уларга соябон бўлиб кўринди. Ҳаммалари ўзларини булут соясига урдилар. Жиноятчи қавмнинг ҳаммаси булут соясига кириб бўлгандан сўнг, бирдан чақмоқ чақиб, булутдан ўт-олов чиқиб уларни ҳалок этди.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗۖ وَمَا كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّؤۡمِنِينَ
Албатта, бунда оят-белги бор. Лекин кўплари мўмин бўлмадилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ رَبَّكَ لَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Албатта, Роббинг Ўзи азийзу меҳрибондир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّهُۥ لَتَنزِيلُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Албатта, у(Қуръон) Роббул оламийннинг туширганидир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
نَزَلَ بِهِ ٱلرُّوحُ ٱلۡأَمِينُ
Уни Руҳул Амийн олиб тушди.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
عَلَىٰ قَلۡبِكَ لِتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُنذِرِينَ
Сенинг қалбингга, огоҳлантиргувчилардан бўлишинг учун.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بِلِسَانٍ عَرَبِيّٖ مُّبِينٖ
Очиқ-ойдин араб тилида.
(«Руҳул Амийн»дан мурод Жаброил фаришта алайҳиссалом; «огоҳлантиргувчилардан» дегани пайғамбарлардан деган маънони билдиради. Яъни, Қуръонни Жаброил сенинг қалбингда пайғамбарлардан бўлишинг учун равшан араб тилида олиб тушди.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّهُۥ لَفِي زُبُرِ ٱلۡأَوَّلِينَ
Албатта, у(Қуръон) аввалгиларнинг китобларида ҳам бордир.
(Қуръоннинг зикри, аввалги умматларнинг илоҳий китобларида ҳам бордир.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَمۡ يَكُن لَّهُمۡ ءَايَةً أَن يَعۡلَمَهُۥ عُلَمَٰٓؤُاْ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Уни Бани Исроил уламоларининг билишлари улар учун далил эмасми?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ نَزَّلۡنَٰهُ عَلَىٰ بَعۡضِ ٱلۡأَعۡجَمِينَ
Агар Биз уни баъзи ажамийларга нозил қилсак.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَقَرَأَهُۥ عَلَيۡهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ مُؤۡمِنِينَ
Бас, у уларга уни ўқиб берса ҳам, унга мўмин бўлмас эдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَٰلِكَ سَلَكۡنَٰهُ فِي قُلُوبِ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Биз у(Қуръон)ни жиноятчилар қалбларига ана шундай йўлладик.
(Улар уни эшитадилар, маъноларини тушунадилар, аммо иймон келтирмайдилар.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا يُؤۡمِنُونَ بِهِۦ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
Улар унга то аламли азобни кўрмагунларича иймон келтирмаслар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَيَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Бас, уларга у(азоб) тўсатдан келур. Улар сезмай қолурлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَيَقُولُواْ هَلۡ نَحۡنُ مُنظَرُونَ
Шунда улар: «Бизга муҳлат берилармикан?!» дейдилар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَبِعَذَابِنَا يَسۡتَعۡجِلُونَ
Бизнинг азобимизнинг тезроқ келишини истайдиларми-я?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَرَءَيۡتَ إِن مَّتَّعۡنَٰهُمۡ سِنِينَ
Айтгинг-чи, агар Биз уларни йилларча ҳузурлантирсак-да.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ جَآءَهُم مَّا كَانُواْ يُوعَدُونَ
Сўнгра уларга ваъда қилинган нарса келса.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يُمَتَّعُونَ
Ўша ҳузурланиб юрган нарсалари нимага асқотур?!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَهۡلَكۡنَا مِن قَرۡيَةٍ إِلَّا لَهَا مُنذِرُونَ
Биз бирон шаҳар-қишлоқни ҳалок қилган бўлсак, албатта, унинг огоҳлантиргувчилари бўлган.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ذِكۡرَىٰ وَمَا كُنَّا ظَٰلِمِينَ
Эслатма бўлиши учундир. Биз зулм қилгувчи бўлмагандик.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا تَنَزَّلَتۡ بِهِ ٱلشَّيَٰطِينُ
У(Қуръон)ни шайтонлар олиб тушганлари йўқ.
(Мушриклар даъво қилаётганларидек, Қуръонни шайтонлар олиб тушганлари йўқ. Уларнинг бу гаплари бўҳтондан иборат.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا يَنۢبَغِي لَهُمۡ وَمَا يَسۡتَطِيعُونَ
Бунга уларнинг имконлари йўқ ва унга қодир ҳам эмаслар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّمۡعِ لَمَعۡزُولُونَ
Албатта, улар эшитишдан четлатилгандирлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَا تَدۡعُ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡمُعَذَّبِينَ
Аллоҳ билан бирга бошқа илоҳга илтижо қилма. Йўқса, азобланганлардан бўласан.
(Пайғамбар алайҳиссалоту вассаломнинг Аллоҳга ширк келтиришлари мутлақо мумкин эмас. Аммо бу оятда ширкнинг нақадар улкан гуноҳ эканлигини англатиш учун фаразан шу маъно келтирилган. Пайғамбар алайҳиссалоту вассаломдек зот ширк келтириб, азобдан қутула билмаса, бошқаларнинг ҳоли нима бўлишини билиб олиш қийин эмас.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنذِرۡ عَشِيرَتَكَ ٱلۡأَقۡرَبِينَ
Ва яқин қариндошларингни огоҳлантир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱخۡفِضۡ جَنَاحَكَ لِمَنِ ٱتَّبَعَكَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Ва сенга эргашган мўминларга қанотингни пастлат.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِنۡ عَصَوۡكَ فَقُلۡ إِنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ
Бас, агар улар сенга исён қилсалар: «Мен сиз қилаётган амаллардан безорман», дегин.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱلۡعَزِيزِ ٱلرَّحِيمِ
Ва азийз ва меҳрибон Зотга таваккал қил:
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِي يَرَىٰكَ حِينَ تَقُومُ
Сени қоим бўлганингда кўрадиган.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَقَلُّبَكَ فِي ٱلسَّٰجِدِينَ
Ва сажда қилгувчилар ичида ҳаракатланишингни (кўрадиган) Зотга.
(Яъни, ёлғизлигингни ҳам, намозда қоим бўлганингни, шунингдек, мўминлар ичида турли ишларга бош бўлиб юрганингни ҳам кўриб турадиган Зотга — Аллоҳга таваккал қил.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
Албатта, Унинг Ўзи ўта эшитгувчи ва ўта билгувчи Зотдир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَلۡ أُنَبِّئُكُمۡ عَلَىٰ مَن تَنَزَّلُ ٱلشَّيَٰطِينُ
Сизларга шайтонлар кимга тушишини айтиб берайми?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَنَزَّلُ عَلَىٰ كُلِّ أَفَّاكٍ أَثِيمٖ
Улар ўта уйдирмачи ва ўта гуноҳкорларга тушурлар.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُلۡقُونَ ٱلسَّمۡعَ وَأَكۡثَرُهُمۡ كَٰذِبُونَ
Улар (шайтонларга) қулоқ осарлар. Ва уларнинг кўплари ёлғончилардир.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلشُّعَرَآءُ يَتَّبِعُهُمُ ٱلۡغَاوُۥنَ
Ва шоирларга гумроҳлар эргашур.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّهُمۡ فِي كُلِّ وَادٖ يَهِيمُونَ
Уларнинг ҳар водийда дайдишини.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَنَّهُمۡ يَقُولُونَ مَا لَا يَفۡعَلُونَ
Ва ўзлари қилмайдиган ишларни айтишини кўрмадингми?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَذَكَرُواْ ٱللَّهَ كَثِيرٗا وَٱنتَصَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْۗ وَسَيَعۡلَمُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَيَّ مُنقَلَبٖ يَنقَلِبُونَ
Магар, иймон келтириб, солиҳ амаллар қилганлар, Аллоҳни кўп зикр этганлар ва мазлум бўлганларидан кейин нусрат қозонганлар (ундай эмаслар). Зулм қилганлар эса, тезда қайси ағдарилиш жойига ағдарилишларини билурлар.
(Ҳамма шоир ҳам ҳар водийда дайдийдиган, беамал гапирадиган бўлавермас экан. Агар шоир иймонли, яхши амалли, Аллоҳни кўп эсга оладиган, ўзини хор қилмай, ҳаққини таниган, золимлар устидан ғолиб келадиган бўлса, Аллоҳнинг розилигини топган шоир бўлиши мумкин.)
تەفسیرە عەرەبیەکان:
 
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الشعراء
پێڕستی سوره‌ته‌كان ژمارەی پەڕە
 
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی ئۆزبەکی - محمد سادق - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان

وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی ئۆزبەکی، وەرگێڕان: محمد صادق محمد یوسف. چاپی ساڵی 1430ك، بڵاوکراوەتەوە بە سەرپەرشتیاری ناوەندی ڕواد بۆ وەرگێڕان، پیشاندانی وەرگێڕاوە سەرەکیەکە لەبەردەستە بۆ ڕا دەربڕین لە سەری وهەڵسەنگاندنی وپێشنیارکردنی پەرەپێدانی بەردەوام.

داخستن