وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی یائوویی * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
Az-Zumar
تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّينُ ٱلۡخَالِصُۚ وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ مَا نَعۡبُدُهُمۡ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ فِي مَا هُمۡ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَنۡ هُوَ كَٰذِبٞ كَفَّارٞ
Manyililani yanti Allah akasapochelaga dini jeswela (jangawanganya ni isanamu). Sano aŵala ŵalitendele akwakamuchisya ŵanepe kunneka Jwalakwe (Allah, akasatiji): “Ngatukwagalagatila ŵanganyaŵa ikaŵeje kuti atuŵandichisye kwa Allah nnope.” Chisimu Allah tachijilanya chilikati chao pa ichindu yaŵaliji nkutindana pa yalakweyo. Chisimu Allah ŵangan’jongola mundu jwali jwaunami soni jwakufulu nnope.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّوۡ أَرَادَ ٱللَّهُ أَن يَتَّخِذَ وَلَدٗا لَّٱصۡطَفَىٰ مِمَّا يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ سُبۡحَٰنَهُۥۖ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ
Allah angasache kulitendela mwanache angasagwile mu ichindu yaagumbile chaakuchisaka. Kuswejela ni Kwakwe, Jwalakwe ni Allah, Jumpepe, Jwamachili gangalimbana nago.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۖ يُكَوِّرُ ٱلَّيۡلَ عَلَى ٱلنَّهَارِ وَيُكَوِّرُ ٱلنَّهَارَ عَلَى ٱلَّيۡلِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمًّىۗ أَلَا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفَّٰرُ
Jwagumbile mawunde ni mataka mwakuonaonape, akasachiŵiligaga chilo m’muusi ni kuuŵiliga muusi m’chilo, ni alijepepesye lyuŵa ni mwesi, yosope yene ikwenda mpaka pandema jekolanjidwe, manyililani yanti Jwalakwe (Allah) ni Jwamachili gakupunda, Jwakululuka kusyene.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۚ يَخۡلُقُكُمۡ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ خَلۡقٗا مِّنۢ بَعۡدِ خَلۡقٖ فِي ظُلُمَٰتٖ ثَلَٰثٖۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ
Ŵan’gumbile jenumanja kuumila mwa mundu jumpepe (Adam), ni ŵagumbile kuumila mwa jwalakwejo ŵankwakwe (Hawa), ni antuluchisye ŵanganyammwe kuumila mu ilango mitundu nsano najitatu (ngamiya, ng’ombe, ngondolo ni mbusi chilichose chelume ni chekongwe). Akasan’gumbaga jenumanja mu itumbo ya achimama ŵenu kagumbidwe kane panyuma pa kagumbidwe kane, mu ipi itatu. Jwalakwejotu ni Allah M’mbuje gwenu, Uchimwene ni Wakwe, pangali nnungu jwine (jwakuŵajilwa kun’galagatila) ikaŵeje Jwalakwe, basi ana nkugalausyidwa chinauli (kuleka yakuona)?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمۡۖ وَلَا يَرۡضَىٰ لِعِبَادِهِ ٱلۡكُفۡرَۖ وَإِن تَشۡكُرُواْ يَرۡضَهُ لَكُمۡۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
Naga nkufulu, basi chisimu Allah ngaakunnajila jenumanja, soni ngaakuunonyela ukafili wa achikapolo Ŵakwe. Sano naga nkutogolela taisengwele yalakweyo kukwenu. Soni jwaatwiichiile nsigo (wasambi) ngasaja kutwichila nsigo wajwine, kaneka kwa M'mbuje gwenu (Allah) ni kwakuujila kwenu, basi ni tachintagulila ichindu yamwaliji nkupanganya. Chisimu Jwalakwe ni Nkumanyilila yaili m’mitima.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَا رَبَّهُۥ مُنِيبًا إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُۥ نِعۡمَةٗ مِّنۡهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدۡعُوٓاْ إِلَيۡهِ مِن قَبۡلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادٗا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِۦۚ قُلۡ تَمَتَّعۡ بِكُفۡرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ
Sano naga mundu chili chinkwayiye chakusausya chilichose akasam’bendaga M’mbujegwe (Allah) mwakuujila Kukwakwe (pakutenda toba). Kaneko nkumpa ukoto wakuuma Kukwakwe, basi jukasaliŵalilaga ayila yajwaliji nkwaŵilanjila ku yalakweyo (Ambujegwe) kalakala (kuti antyochesye). Ni akum’bichilaga Allah milungu kuti ŵasokonesye (najo ŵandu) kuleka litala Lyakwe. Jilani: “Sengwagani ni ukafili wenuo panandipe, chisimu mmwejo n’di mu ŵandu ŵa ku Moto.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمَّنۡ هُوَ قَٰنِتٌ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ سَاجِدٗا وَقَآئِمٗا يَحۡذَرُ ٱلۡأٓخِرَةَ وَيَرۡجُواْ رَحۡمَةَ رَبِّهِۦۗ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُونَ وَٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَۗ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
Ana jwaakulinandiya (kwa Allah ni kuswaliji) nkati mwa chilo pa kusujudu ni kwima ali nkujijogopa Akhera, ni kwembecheya chanasa cha Ambujegwe (mpaka julandane ni jwakunyosya)? Jilani: “Ana mpaka alandane aŵala ŵaakumanyilila ni aŵala ŵangaakumanyilila?” Chisimu ŵaakwete lundape ni ŵaakukumbuchilaga.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ يَٰعِبَادِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۗ وَأَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٌۗ إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ
Jilani: “E achikapolo Ŵangu aŵala ŵaakulupilile! Mun’jogopani M’mbuje gwenu (Allah). Akwete kupata yambone aŵala ŵaakolosyisye (itendo yao) pa duniya pano, sano chilambo cha Allah chiŵele chakusapanguka (naga nkulepela kutenda ibada upande wine, basi jawulani upande wine). Chisimu akupilila tachipedwa mwakwana malipilo gao mwangaŵalanjila.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ إِنِّيٓ أُمِرۡتُ أَنۡ أَعۡبُدَ ٱللَّهَ مُخۡلِصٗا لَّهُ ٱلدِّينَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأُمِرۡتُ لِأَنۡ أَكُونَ أَوَّلَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلِ ٱللَّهَ أَعۡبُدُ مُخۡلِصٗا لَّهُۥ دِينِي
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَٱعۡبُدُواْ مَا شِئۡتُم مِّن دُونِهِۦۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡخَٰسِرِينَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَأَهۡلِيهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَا ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡخُسۡرَانُ ٱلۡمُبِينُ
“Basi jenumanja galagatilagani chilichose chanchisachile changaŵaga Jwalakwe.” Jilani: “Chisimu ŵakwasika ni aŵala ŵatachilijasikasya (Mbepo) achimisyene kwisa soni maŵasa gao lisiku lya Kiyama (ligongo lya itendo yao yangalumbana yaŵaliji nkutenda kuduniya), manyililani yanti kwalakweko ni kwasika kwakuonechela.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ ظُلَلٞ مِّنَ ٱلنَّارِ وَمِن تَحۡتِهِمۡ ظُلَلٞۚ ذَٰلِكَ يُخَوِّفُ ٱللَّهُ بِهِۦ عِبَادَهُۥۚ يَٰعِبَادِ فَٱتَّقُونِ
Takakole ŵanganyao pachanya pao yakusajikanya ya moto, ni pasi pao yakusajikanya (ya moto). (Ni ilagasyo) yalakweyi Allah akwajogoyechesya nayo achikapolo Ŵakwe. “E achikapolo Ŵangu! Basi njogopani.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ ٱجۡتَنَبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ أَن يَعۡبُدُوهَا وَأَنَابُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰۚ فَبَشِّرۡ عِبَادِ
Sano aŵala ŵaaliŵambesye ku shetani kuti akan’galagatila, ni galauchila kwa Allah (pakutenda toba), akwete kupata ŵanganyao abali jakusengwasya (ja kuja kwinjila ku Mbepo), basi mwapani abali jakusengwasya achikapolo Ŵangu.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ يَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَىٰهُمُ ٱللَّهُۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
Aŵala ŵaakupikanilaga maloŵe, ni kugakuyaga gagali gambone nnope. Ŵanganyao ni aŵala ŵaŵajongwele Allah, soni ŵanyao ni ŵaakwete lunda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ غُرَفٞ مِّن فَوۡقِهَا غُرَفٞ مَّبۡنِيَّةٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ ٱلۡمِيعَادَ
Nambo aŵala ŵaakun’jogopa M’mbuje gwao (Allah), akwete kupata yumba yapenani yaitaŵidwe mwakusajikanya ine pachanya pa ijakwe, sulo sikajilimeje chapasi pakwe. (Achi ni) chilanga cha Allah, Allah jwangakasa chilanga.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَسَلَكَهُۥ يَنَٰبِيعَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ يُخۡرِجُ بِهِۦ زَرۡعٗا مُّخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَجۡعَلُهُۥ حُطَٰمًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ
Ana ngankuiona yanti Allah akasatulusyaga mesi (gawula) kuumila kwinani, ni akugajinjisyaga mu achitutumule nkati mwetaka, kaneka ni akasakopochesyaga nago mmela wakulekangana ntundu wakwe, kaneka ni ukasajumulaga ni nkuuwonaga uli wam’bilichila, kaneko ni akasautenda kuŵa wakuteketuka. Chisimu muyalakweyo muŵele mwana chikumbusyo ku ŵaakwete lunda.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَمَن شَرَحَ ٱللَّهُ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٖ مِّن رَّبِّهِۦۚ فَوَيۡلٞ لِّلۡقَٰسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
Ana mundu jwansapangulile Allah ntima wakwe ku Usilamu, basi jwalakwe ni juli pelanguka lyakuumila kwa M’mbujegwe (mpaka julandane ni kafili)? Ipotesi ili kwa aŵala ŵajijumwile mitima jao pa yakunkumbuchila Allah, ŵanganyao ali mu kusokonechela kwakuonechela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱللَّهُ نَزَّلَ أَحۡسَنَ ٱلۡحَدِيثِ كِتَٰبٗا مُّتَشَٰبِهٗا مَّثَانِيَ تَقۡشَعِرُّ مِنۡهُ جُلُودُ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُمۡ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمۡ وَقُلُوبُهُمۡ إِلَىٰ ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُدَى ٱللَّهِ يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٍ
Allah atulwisye ngani jambone nnope (jajili) Chitabu (cha Qur’an) chakulandana-landana soni chakuwilisya-wilisya. Mapende ga aŵala ŵaakun’jogopaga M’mbuje gwao (Allah) gakasajilijitikaga najo, kaneka ni gakasatependalaga mapende gao ni mitima jao ku yakunkumbuchila Allah, chele ni chongoko cha Allah akasan’jongolaga nacho jwansachile. Sano jwaakunnechelelaga Allah kusokonechela, basi nganakola nkun’jongola.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَمَن يَتَّقِي بِوَجۡهِهِۦ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَقِيلَ لِلظَّٰلِمِينَ ذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
Ana ajula jwatakaichijeje ni ngope jakwe ilagasyo yakusakala nnope lisiku lya Kiyama (takaŵe nti chisawu jwatakajinjile ku Mbepo)? Ni takasalilidwe ŵalupuso kuti: “Pasyani ayila yamwaliji nkupanganya.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُرۡءَانًا عَرَبِيًّا غَيۡرَ ذِي عِوَجٖ لَّعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلٗا فِيهِ شُرَكَآءُ مُتَشَٰكِسُونَ وَرَجُلٗا سَلَمٗا لِّرَجُلٍ هَلۡ يَسۡتَوِيَانِ مَثَلًاۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Allah apeleche chilandanyo cha mundu jwajukwete mabwana gakamusyangana gagakangana (mpela mundu jwagalagatila isanamu), ni mundu jwaagamba kuntumichila bwana jumpepe (mpela mundu jwagalagatila Allah pe), ana ŵaŵiliŵa mpaka aŵe yalumo (kaŵe kao) nkwalandanyamo? Lumbili losope lwene alapikwe Allah, nambo ŵajinji mwa ŵanganyao ngaakumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّكَ مَيِّتٞ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ عِندَ رَبِّكُمۡ تَخۡتَصِمُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَبَ عَلَى ٱللَّهِ وَكَذَّبَ بِٱلصِّدۡقِ إِذۡ جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ
Ana nduni jwali jwalupuso nnope kwakumpunda mundu jwansepele Allah unami, ni kuikanila yakuona pati im’bichililemo? Ana ku Jahannama nganikuŵa kwiuto lya achimakafili?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ
Ana Allah nganaŵa Jwakunkwanila kapolo Jwakwe? Ni akun’jogoyechesya ŵanganyao ayila (yaakuigalagatila) yangaŵaga Jwalakwe (Allah). Sano jwannechelele Allah kusokonechela, basi nganijukola nkun’jongola.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَنِيَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلۡ هُنَّ كَٰشِفَٰتُ ضُرِّهِۦٓ أَوۡ أَرَادَنِي بِرَحۡمَةٍ هَلۡ هُنَّ مُمۡسِكَٰتُ رَحۡمَتِهِۦۚ قُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُۖ عَلَيۡهِ يَتَوَكَّلُ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
Soni naga n’di mwawusisye ŵanganyao (kuti): “Ana nduni juŵagumbile mawunde ni mataka?” Chisimu chene tajile: “Allah.” Jilani: “Ana nkuiona uli (isanamu) yankuilumbanjila kunneka Allah, naga Allah ali asachilile kumba masausyo, ana yalakweyo mpaka ikungunukule masausyo Gakwego? Kapena ali asachilile kumba ukoto, ana yalakweyo mpaka isiŵilile ukoto Wakweo?” Jilani: “Allah akungwanila, Kukwakwe pe ajegamile akwegamila.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيۡهِ عَذَابٞ مُّقِيمٌ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ لِلنَّاسِ بِٱلۡحَقِّۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِوَكِيلٍ
Chisimu Uwwe tuntuluchiisye mmwe (Muhammadi ﷺ) Chitabu (Qur’an) ligongo lyaŵandu mwakuonaonape. Basi jwaajongweche nikuti akongoka kwaalikamuchisya nsyene, ni jwaapoteele nikuti akupotela kwalikonya nsyene, soni mmwe nganim'ba nkwachengeta jwao.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱللَّهُ يَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ حِينَ مَوۡتِهَا وَٱلَّتِي لَمۡ تَمُتۡ فِي مَنَامِهَاۖ فَيُمۡسِكُ ٱلَّتِي قَضَىٰ عَلَيۡهَا ٱلۡمَوۡتَ وَيُرۡسِلُ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Allah ni jwaakujityosyaga misimu ndema jakuwa kwakwe. Sano ajila (misimu) janganijim’biche chiwa (akasajityosyagape) ku lugono kwakwe. Ni akasajisiŵililaga ajila jaajilamulile chiwa (kulugono peko kuti jikaujila soni ku yiiilu yakwe, mundu ni akasawilaga kulugono), ni akasajitumisyaga jine josope (ku yiilu yakwe) mpaka pandema jekolanjidwe (jakuwiila). Chisimu mu yalakweyo muŵele mwana ilosyo (yakulosya ukombosi wa Allah) kwa ŵandu ŵaakuchetelela.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَحۡدَهُ ٱشۡمَأَزَّتۡ قُلُوبُ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِۖ وَإِذَا ذُكِرَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦٓ إِذَا هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ
Sano pati achikolanjidwaga Allah Jikape jikasanyalaisyidwaga mitima ja aŵala ŵangakukulupilila ya Akhera, nambo pati achikolanjidwaga aŵala ŵanganaŵa Jwalakwe, jele ndemajo ŵanganyao akasasengwaga.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلِ ٱللَّهُمَّ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ عَٰلِمَ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ أَنتَ تَحۡكُمُ بَيۡنَ عِبَادِكَ فِي مَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
Jilani: “E Allah! Nkugumba mawunde ni mataka! Nkumanyilila yakusisika ni yakuonechela! Mmwe tinchijiilanya chilikati cha achikapolo Ŵenu pa ichindu yaŵaliji ŵanganyao pa yalakweyo ali nkutindana.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ أَنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لَٱفۡتَدَوۡاْ بِهِۦ مِن سُوٓءِ ٱلۡعَذَابِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَبَدَا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مَا لَمۡ يَكُونُواْ يَحۡتَسِبُونَ
Namuno ŵandu ŵalupuso angaje kola (pa Kiyama) yosope yaili pa chilambo ni yanti mpela yeleyo soni yalumo, angajile kusaka kuliombolela nayo ku ilagasyo yakusakala ya lisiku lya Kiyama (nambo nga nganiyija kwakamuchisya), ni tiyikaonechele kwa ŵanganyao kuumila kwa Allah yanganayiganichisyaga.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۭۚ بَلۡ هِيَ فِتۡنَةٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Basi naga mundu ili inkwayiye ipotesi akasatuŵilangaga (kuti tuntyochesye), kaneko naga tuli tumpele ukoto wakuuma Kukwetu, jukasatiji: “Chisimu mbedwile yalakweyi ligongo lya umanyilisi (wangu, mwanti pangali ligongo lyakuntogolelela Allah).” (Ngwamba), nambo galakwego gagambile kuŵa mayeso, nambo ŵajinji mwa jamanjao ngakumanyilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَدۡ قَالَهَا ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَمَآ أَغۡنَىٰ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَصَابَهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا كَسَبُواْۚ وَٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡ هَٰٓؤُلَآءِ سَيُصِيبُهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا كَسَبُواْ وَمَا هُم بِمُعۡجِزِينَ
Basi ni yapatile yakusala ya yaŵapanganyisye, soni aŵala ŵalitesile lupuso mwa ŵanganyaŵa (ŵantumisyidwe kukwao mmwe Muhammadi ﷺ) tiyapate yakusakala ya yaapanganyisye, soni nganaŵa ŵanganyao ŵanti nikunnepelekasya (Allah kwapa ilagasyo).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Ana nganamanyilila yanti Allah akasansapangulila lisiki jwansachile, ni kunandiya (lisikilyo kwa jwansachile)? Chisimu mu yalakweyo muŵele mwana ilosyo (yakulosya ukombosi Wakwe) kwa ŵandu ŵaakukulupilila.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
Jilani: “E achikapolo Ŵangu ŵan’ditendele yakusakala mwachimisyene! Ngasinkata tama ku chanasa cha Allah, chisimu Allah akasakululukaga sambi syosope syene, chisimu Jwalakwe ni Jwakululuka kusyene, Jwachanasa channope.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱتَّبِعُوٓاْ أَحۡسَنَ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلۡعَذَابُ بَغۡتَةٗ وَأَنتُمۡ لَا تَشۡعُرُونَ
“Soni kuyani yambone nnope yayitulusyidwe kukwenu kuumila kwa M’mbuje gwenu (Allah), nkaniyim’bichilile ilagasyo mwachisupuchisya kutendaga jenumanja nkakumanyilila.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تَرَى ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى ٱللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسۡوَدَّةٌۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡمُتَكَبِّرِينَ
Soni lisiku lya Kiyama tinchaona aŵala ŵaŵannambuchisye Allah (yanti akwete mwanache kapena ŵakamusyangana nao) ngope syao sili syakupiilila. Ana ku Jahannama nganikuŵa kwiuto lya ŵakulikwesya?
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيُنَجِّي ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ بِمَفَازَتِهِمۡ لَا يَمَسُّهُمُ ٱلسُّوٓءُ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
Ni tachajokola Allah aŵala ŵaŵaliji ni woga (wakun’jogopa Jwalakwe) ligongo lyakupunda kwao (kwakupata ntendele wa ku Mbepo), yakusakala ngasiyakwaya, nambo soni ŵanganyao ngasaŵa ŵakudandaula.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Soni chisimu pamasile paijuwulidwe kukwenu (mmwe Muhammadi ﷺ) ni kwa aŵala (Achimitenga) ŵa paujo penu (yanti): “Chisimu naga nkuwanganya (Allah ni isanamu), masengo genu tigajonasiche kwene, soni tim’be kwene mu ŵakwasika.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَلِ ٱللَّهَ فَٱعۡبُدۡ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦ وَٱلۡأَرۡضُ جَمِيعٗا قَبۡضَتُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُ مَطۡوِيَّٰتُۢ بِيَمِينِهِۦۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Ni ngananchimbichisya Allah uchimbichimbi Wakwe usyesyene. Sano litaka lyosope lyene lichiumbatidwa mwigasa Lyakwe lisiku lya Kiyama, ni mawunde gachiŵilijidwa ni Nkono Wakwe wan’dyo, kuswejela ni Kwakwe soni jutalikangene kusyene ni yaakum’bwanganya nayo.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخۡرَىٰ فَإِذَا هُمۡ قِيَامٞ يَنظُرُونَ
Ni lichigombedwa lipenga, basi tachiwa wosope ŵali kumawunde ni ŵali petaka, ikaŵeje ŵatachasaka Allah (kuti akawa). Kaneka lichigombedwa soni line, basi ajilesayi ŵanganyao tachiŵa ali ajimi aku ali nkulola.[1]
(39:1) Akusimulila Abȗ Hurairah رضى الله عنه yanti: Jwaŵechete Ntenga jwa Allahﷺyanti: “Chilikati cha lipenga lyandanda ni lyaŵili pachiŵa pana ndema jakwana makumi ncheche.” Ŵandu ŵawusyisye kuti: “Ana mmwe Abȗ Hurairah! Masiku makumi ncheche?” Une nakanile kwanga. Ŵanganyao ŵawusyisye soni kuti: “Kapena myesi makumi ncheche?” Une nakanile kwanga. Ni ŵawusyisye soni kuti: “Kapena yaka makumi ncheche?” Une nakanile kwanga. Ninatite soni: “Kaneka Allah nitachitulusya wula kuumila kwinani, basi ŵandu nitachimelaga mujikumelelaga mbeju. Pangali mwa mundu chindu chilichose ikaŵeje chikasaolaga, kusigala kaupa kampepe kapambesi pan’gongo (kaupa kambeju). Kuumila mu kele kaupako nimukuuchiumila gumbidwa kwakwe lisiku lya Kiyama. (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No.4651).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَشۡرَقَتِ ٱلۡأَرۡضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ وَجِاْيٓءَ بِٱلنَّبِيِّـۧنَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
Sano litaka (lyele lisikuli) lichiŵala ni lilanguka lya M’mbujegwe (Allah, ndema jatachiyika kukwiilanya magambo), ni chichiŵichidwa chitabu (chamasengo ga ŵandu), ni taachiyika nao Achimitume kwisa soni mboni, ni kuchijilanyisyidwa chilikati chao mwakuonaonape, soni ŵanganyao ngasatendedwa lupuso.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَسِيقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا فُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَتۡلُونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِ رَبِّكُمۡ وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَلَٰكِنۡ حَقَّتۡ كَلِمَةُ ٱلۡعَذَابِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Ni tachichinjidwa aŵala ŵaŵakufuulu wa ku Jahannama ali mikutula-mikutula, mpaka pandema jatachijiyika, jichiugulidwa milango jakwe (mwachitemachitema), ni tachawusya ŵanganyao akujichengeta ŵakwe kuti: “Ana nganam’bichilila Achimitenga ŵakuumila mwa jenumanja pemmwe, ŵaŵaliji nkunsoomela ma Ȃya ga M’mbuje gwenu (Allah), ni kuntetelaga ya kusimangana ni lisiku lyenu lyelino?” Ŵanganyao tachiti: “Elo (ŵatuyichilile), nambo kuti lyasimichiche liloŵe lya ilagasyo pa achimakafili.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَسِيقَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا وَفُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَا سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ طِبۡتُمۡ فَٱدۡخُلُوهَا خَٰلِدِينَ
Ni tachichinjidwa aŵala ŵaŵan’jogwepe M’mbuje gwao (Allah) wa ku Mbepo ali mikutula-mikutula, mpaka pandema jatachijiyika, ni jichiugulidwa milango jakwe (ŵanganyao nkanakopochele), ni tachasalila ŵanganyao akujichengeta ŵakwe (mwakwakalibuchisya): “Ntendele uŵe kukwenu! M’bele ŵambone (pa itendo ni iŵecheto yenu, mwanti sengwagani), basi jijinjilani (Mbepo), tim’be ŵandamo (mwalakwemo).”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي صَدَقَنَا وَعۡدَهُۥ وَأَوۡرَثَنَا ٱلۡأَرۡضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ ٱلۡجَنَّةِ حَيۡثُ نَشَآءُۖ فَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
Ŵanganyao ni tachiti: “Lumbili losope lwene alapikwe Allah Ajula jwaatukwanilichisye chilanga Chakwe, ni kututawalikasya litaka (lya mu Mbepo muno), chitukombolecheje kutama mu Mbepo palipose patusachile.” Kaje kusalala nnope malipilo ga akupanganya (masengo gambone)!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَرَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ حَآفِّينَ مِنۡ حَوۡلِ ٱلۡعَرۡشِ يُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡۚ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّۚ وَقِيلَ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Ni tinchaona Achimalaika achisyungulaga mungulugulu mwa Arishi (Chindanda Chaulungu) aku ali nkuluswejesya lumbili lwa M’mbuje gwao (Allah). Ni kuchijilanyisyidwa chilikati chao mwakuonaonape, ni kuchiŵechetedwa yanti: “Lumbili losope lwene alapikwe Allah M’mbuje jwa iwumbe yosope.”
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الزمر
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی یائوویی - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی هۆڵەندی، وەرگێڕان: محمد بن عبدالحميد سليكا.