ترجمهٔ معانی سوره سوره عبس - ترجمه ى فارسى كتاب مختصر در تفسير قرآن كريم - دایرة المعارف قرآن کریم

سوره عبس

از اهداف این سوره:

تذكير الكافرين المستغنين عن ربهم ببراهين البعث.

یادآوری دلایل وجود معاد به کافرانی که خود را از پروردگارشان بی نیاز می دانند.

---

آیه: 1

عَبَسَ وَتَوَلّٰۤی ۟ۙ

رسول‌الله صلی الله علیه وسلم چهره در هم کشید و روی گرداند.

آیه: 2

اَنْ جَآءَهُ الْاَعْمٰى ۟ؕ

به خاطر آمدن عبدالله بن أمّ مکتومِ نابینا تا از او راهنمایی بگیرد، او در حالی آمد که رسول صلی الله علیه وسلم سرگرم گفتگو با بزرگان مشرکان بود و آرزو می‌کرد که آنها هدایت شوند.

آیه: 3

وَمَا یُدْرِیْكَ لَعَلَّهٗ یَزَّ ۟ۙ

-ای پیامبر- تو چه می دانی شاید این نابینا بخواهد از گناهانش پاک شود؟!

آیه: 4

اَوْ یَذَّكَّرُ فَتَنْفَعَهُ الذِّكْرٰى ۟ؕ

یا از اندرزهایی که از تو می‌شنود پند بگیرد، و از آنها نفع ببرد.

آیه: 5

اَمَّا مَنِ اسْتَغْنٰى ۟ۙ

اما کسی‌که با مالی که دارد خودش را از ایمان به آنچه آورده‌ای بی‌نیاز می‌داند.

آیه: 6

فَاَنْتَ لَهٗ تَصَدّٰى ۟ؕ

تو به او می‌پردازی، و به‌سوی او روی می‌آوری.

آیه: 7

وَمَا عَلَیْكَ اَلَّا یَزَّكّٰى ۟ؕ

و اگر نخواهد با توبه و بازگشت به سوی الله متعال از گناهانش پاک شود، چه زیانی به تو می رسد.

آیه: 8

وَاَمَّا مَنْ جَآءَكَ یَسْعٰى ۟ۙ

و اما کسی‌که در جستجوی خیر، شتابان نزد تو آمد.

آیه: 9

وَهُوَ یَخْشٰى ۟ۙ

درحالی‌که از پروردگارش می‌ترسید.

آیه: 10

فَاَنْتَ عَنْهُ تَلَهّٰى ۟ۚ

تو به جای او به بزرگان مشرکان می‌پردازی.

آیه: 11

كَلَّاۤ اِنَّهَا تَذْكِرَةٌ ۟ۚ

امر این‌گونه نیست، بلکه فقط اندرز و یادآوری است برای کسی‌که بپذیرد.

آیه: 12

فَمَنْ شَآءَ ذَكَرَهٗ ۟ۘ

که هرکس بخواهد الله را یاد کند، او تعالی را یاد کند و از آنچه در قرآن است اندرز گیرد.

آیه: 13

فِیْ صُحُفٍ مُّكَرَّمَةٍ ۟ۙ

پس این قرآن در صحیفه‌هایی گرامی نزد فرشتگان است.

آیه: 14

مَّرْفُوْعَةٍ مُّطَهَّرَةٍ ۟ۙ

بالابرده‌شده در مکانی مرتفع و پاک که هیچ آلودگی و پلیدی‌ای به آن نمی‌رسد.

آیه: 15

بِاَیْدِیْ سَفَرَةٍ ۟ۙ

و این صحیفه‌ها در دستان رسولانی از فرشتگان است.

آیه: 16

كِرَامٍ بَرَرَةٍ ۟ؕ

که نزد پروردگارشان گرامی هستند، و خیر و طاعات زیادی انجام می‌دهند.

آیه: 17

قُتِلَ الْاِنْسَانُ مَاۤ اَكْفَرَهٗ ۟ؕ

نابود باد انسان کافر؛ چه شدید است کفر او به الله!

آیه: 18

مِنْ اَیِّ شَیْءٍ خَلَقَهٗ ۟ؕ

الله او را از چه چیزی آفرید که در زمین تکبر می‌ورزد و از الله ناسپاسی می‌کند؟!

آیه: 19

مِنْ نُّطْفَةٍ ؕ— خَلَقَهٗ فَقَدَّرَهٗ ۟ۙ

از آبی اندک او را آفرید، سپس آفرینش او را مرحله به مرحله اندازه‌گیری کرد.

آیه: 20

ثُمَّ السَّبِیْلَ یَسَّرَهٗ ۟ۙ

و بعد از این مراحل، خروج از شکم مادرش را برای او آسان کرد.

آیه: 21

ثُمَّ اَمَاتَهٗ فَاَقْبَرَهٗ ۟ۙ

سپس بعد از اینکه عمری در زندگی برایش مقدر کرد او را میراند، و قبری برایش قرار داد که تا زمانی‌که برانگیخته می‌شود در آن می‌ماند.

آیه: 22

ثُمَّ اِذَا شَآءَ اَنْشَرَهٗ ۟ؕ

سپس هرگاه بخواهد او را برای حسابرسی و جزا برمی‌انگیزد.

آیه: 23

كَلَّا لَمَّا یَقْضِ مَاۤ اَمَرَهٗ ۟ؕ

امر آن‌گونه که این کافر می‌پندارد نیست که حقوقی را که برای پروردگارش برعهدۀ او است ادا کرد، زیرا او فرائضی را که الله برایش واجب گرداند ادا نکرده است.

آیه: 24

فَلْیَنْظُرِ الْاِنْسَانُ اِلٰى طَعَامِهٖۤ ۟ۙ

پس انسان کافرِ به الله، باید به طعامش که آن را می‌خورد بنگرد که چگونه به دست آمده است؟!

آیه: 25

اَنَّا صَبَبْنَا الْمَآءَ صَبًّا ۟ۙ

که اصلش از باران شدید و فراوانِ نازل‌شده از آسمان است.

آیه: 26

ثُمَّ شَقَقْنَا الْاَرْضَ شَقًّا ۟ۙ

سپس زمین را بارور ساختیم و از گیاهان شکافت.

آیه: 27

فَاَنْۢبَتْنَا فِیْهَا حَبًّا ۟ۙ

پس در آن گندم و ذرت و سایر دانه‌ها را رویاندیم.

آیه: 28

وَّعِنَبًا وَّقَضْبًا ۟ۙ

و انگور و علوفۀ تر در آن رویاندیم، تا غذایی برای دام‌های‌شان باشد.

آیه: 29

وَّزَیْتُوْنًا وَّنَخْلًا ۟ۙ

و زیتون و درخت خرما در آن رویاندیم.

آیه: 30

وَّحَدَآىِٕقَ غُلْبًا ۟ۙ

و باغ‌هایی با درختان زیاد در آن رویاندیم.

آیه: 31

وَّفَاكِهَةً وَّاَبًّا ۟ۙ

و میوه‌ها، و چراگاه‌هایی برای دام‌های‌شان در آن رویاندیم.

آیه: 32

مَّتَاعًا لَّكُمْ وَلِاَنْعَامِكُمْ ۟ؕ

برای بهره‌مندی شما، و بهره‌مندی دام‌هایتان.

آیه: 33

فَاِذَا جَآءَتِ الصَّآخَّةُ ۟ؗ

پس وقتی آن فریاد بزرگ که گوش‌ها را می‌خراشد، یعنی دمیدن دوم فرا رسد.

آیه: 34

یَوْمَ یَفِرُّ الْمَرْءُ مِنْ اَخِیْهِ ۟ۙ

روزی‌که انسان از برادرش می‌گریزد.

آیه: 35

وَاُمِّهٖ وَاَبِیْهِ ۟ۙ

و از مادر و پدرش فرار می‌کند.

آیه: 36

وَصَاحِبَتِهٖ وَبَنِیْهِ ۟ؕ

و از همسر و فرزندانش فرار می‌کند.

آیه: 37

لِكُلِّ امْرِئٍ مِّنْهُمْ یَوْمَىِٕذٍ شَاْنٌ یُّغْنِیْهِ ۟ؕ

برای هر یک از آنها اندوه سختی در آن روز است که او را از دیگری بازمی‌دارد.

آیه: 38

وُجُوْهٌ یَّوْمَىِٕذٍ مُّسْفِرَةٌ ۟ۙ

در آن روز چهره‌های خوشبختان درخشان است.

آیه: 39

ضَاحِكَةٌ مُّسْتَبْشِرَةٌ ۟ۚ

به آنچه الله از رحمت خویش برای‌شان فراهم آورده است خندان و شادمان هستند.

آیه: 40

وَوُجُوْهٌ یَّوْمَىِٕذٍ عَلَیْهَا غَبَرَةٌ ۟ۙ

و در آن روز بر چهره‌های بدبختان غباری نشسته است.

از فواید آیات این صفحه:

• عتاب الله نبيَّه في شأن عبد الله بن أم مكتوم دل على أن القرآن من عند الله.

سرزنش پیامبر صلی الله علیه وسلم از جانب الله متعال در مورد عبدالله بن أمّ مکتوم بر این امر دلالت دارد که قرآن از جانب الله است.

• الاهتمام بطالب العلم والمُسْتَرْشِد.

اهتمام به جویندۀ دانش و راهنمایی‌خواه.

• شدة أهوال يوم القيامة حيث لا ينشغل المرء إلا بنفسه، حتى الأنبياء يقولون: نفسي نفسي.

شدت هول و هراس روز قیامت تا جایی‌که شخص فقط گرفتار خودش است، و حتی پیامبران می‌گویند: خودم خودم.

آیه: 41

تَرْهَقُهَا قَتَرَةٌ ۟ؕ

تاریکی‌ای آنها را می‌پوشاند.

آیه: 42

اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْكَفَرَةُ الْفَجَرَةُ ۟۠

اینها که حالت مذکور را دارند همان کسانی هستند که هم مرتکب کفر و هم مرتکب گناهان شدند.

از فواید آیات این صفحه:

• حَشْر المرء مع من يماثله في الخير أو الشرّ.

برانگیخته ‌شدن انسان همراه کسانی‌که در خیر یا شر همانند او هستند.

• إذا كانت الموءُودة تُسأل فما بالك بالوائد؟ وهذا دليل على عظم الموقف.

وقتی‌که از دخترک زنده به گور شده سوال می‌شود به نظرت کسی‌که مرتکب این گناه بزرگ و جانسوز می‌شود چه حالتی خواهد داشت؟ این امر بیانگر جایگاه بسیار بزرگ و هولناک است.

• مشيئة العبد تابعة لمشيئة الله.

ارادۀ بنده تابع ارادۀ الله است.