مەنالار تەرجىمىسى سۈرە سۈرە نەمل - الترجمة الدغبانية - قۇرئان كەرىم ئىنىسكىلوپىدىيىسى

سۈرە نەمل

ئايەت: 1

طسٓۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡقُرۡءَانِ وَكِتَابٖ مُّبِينٍ

1. Tā-Siin (T.S) [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣujizah (lahiʒibsi din ka ŋmali), dama so ʒi di gbinni naɣila Naawuni]. Ŋɔ maa nyɛla Alkur’aani aayanima, ka lahi nyɛ kundili (litaafi) shεli din kahigiri yɛllikam polo ni.

ئايەت: 2

هُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ

2. Ka di nyɛla dolsigu, ni suhupεlli lahibali n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.

ئايەت: 3

ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ

3. Ninvuɣu shεba ban puhiri jiŋli, ka tiri zakka, ka nyɛla ban dihitabli ni Bahiguyili (Chiyaama).

ئايەت: 4

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ زَيَّنَّا لَهُمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُمۡ يَعۡمَهُونَ

4. Achiika! Ninvuɣu shεba ban bi ti Zaadali yεlimaŋli maa, Ti (Tinim’ Naawuni) dihila bɛ tuuntumsa nachinsi n-ti ba (Dunia ŋɔ), dinzuɣu ka bɛ nyɛla ban kuli be birimbu ni.

ئايەت: 5

أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَهُمۡ سُوٓءُ ٱلۡعَذَابِ وَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ

5. Bannim’ mali azaaba biεɣu,ka nyɛla ban yɛn ti niŋ ashaara Zaadali.

ئايەت: 6

وَإِنَّكَ لَتُلَقَّى ٱلۡقُرۡءَانَ مِن لَّدُنۡ حَكِيمٍ عَلِيمٍ

6. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Bɛ baŋsirala Alkur’aani ka di yiri Yεmgoliŋgalana (Naawuni), Baŋda sani na.

ئايەت: 7

إِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِأَهۡلِهِۦٓ إِنِّيٓ ءَانَسۡتُ نَارٗا سَـَٔاتِيكُم مِّنۡهَا بِخَبَرٍ أَوۡ ءَاتِيكُم بِشِهَابٖ قَبَسٖ لَّعَلَّكُمۡ تَصۡطَلُونَ

7. (Yaa nyini Annabi)! Teemi saha shεli Annabi Musa ni daa yεli o iyaali: “Achiika! Mani nyala buɣum lahinli katiŋa, dinzuɣu ʒinimi ya ka n-chaŋ tinya, di yipa shεli, ka n-ʒin ya lahibali shεli di puuni na, bee ka n-ʒin ya buɣum mokpalli na, domin yi zaŋ li wuɣisi di buɣum ni achiika.”

ئايەت: 8

فَلَمَّا جَآءَهَا نُودِيَ أَنۢ بُورِكَ مَن فِي ٱلنَّارِ وَمَنۡ حَوۡلَهَا وَسُبۡحَٰنَ ٱللَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

8. Saha shεli o (Annabi Musa) ni kana di (buɣum maa) gbini, ka bɛ bolio(ka yεli): “Bɛ niŋ alibarka niŋ ninvuɣu so ŋun be buɣum ŋɔ maa gbini, n-ti pahi ban gili li (Malaaika nima). Yaha! Naawuni nam niŋ kasi, binnamda Duuma.”

ئايەت: 9

يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّهُۥٓ أَنَا ٱللَّهُ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ

9. (Ka Naawuni yεli): “Yaa nyini Musa Achiika! Mani n-nyɛ Naawuni, Nyɛŋda, Yεmgoliŋgalana.”

ئايەت: 10

وَأَلۡقِ عَصَاكَۚ فَلَمَّا رَءَاهَا تَهۡتَزُّ كَأَنَّهَا جَآنّٞ وَلَّىٰ مُدۡبِرٗا وَلَمۡ يُعَقِّبۡۚ يَٰمُوسَىٰ لَا تَخَفۡ إِنِّي لَا يَخَافُ لَدَيَّ ٱلۡمُرۡسَلُونَ

10. Yaha! Zaŋmi a jaangbee maa labi tiŋgbani ni, saha shεli o ni nya li ka di damdi ka waɣubila la, ka o (Annabi Musa) lebi biri, ka bi lahi ŋmalgi yuli o nyaaŋa, (ka Naawuni yεli): “Yaa nyini Musa! Di zo dabiεm. Achiika! N (Mani Naawuni) tuumba bi zɔri dabiεm N sani.”

ئايەت: 11

إِلَّا مَن ظَلَمَ ثُمَّ بَدَّلَ حُسۡنَۢا بَعۡدَ سُوٓءٖ فَإِنِّي غَفُورٞ رَّحِيمٞ

11. “Naɣila ninvuɣu so ŋun di zualinsi, din nyaaŋa, kao taɣi ka zaŋ zaɣivεlli ntum tuma din be maa nyaaŋa. Tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.”

ئايەت: 12

وَأَدۡخِلۡ يَدَكَ فِي جَيۡبِكَ تَخۡرُجۡ بَيۡضَآءَ مِنۡ غَيۡرِ سُوٓءٖۖ فِي تِسۡعِ ءَايَٰتٍ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَقَوۡمِهِۦٓۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ

12. “Yaha! (Yaa nyini Musa)! Zaŋmia nuu niŋ a daliya niŋgoli ni, a ni yihi li ka di nyɛ zaɣipiεlli (ka wuntaŋ’la)ka di pa ni zaɣibɛɣu (doro), ka di pahi aayanima awei puuni n-zaŋ chaŋ Fir’auna mini o niriba sani. Achiika! Bɛ daa nyɛla ninvuɣu shεba ban kpee yi.”

ئايەت: 13

فَلَمَّا جَآءَتۡهُمۡ ءَايَٰتُنَا مُبۡصِرَةٗ قَالُواْ هَٰذَا سِحۡرٞ مُّبِينٞ

13. Saha shεli Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ ni daa kaba n-ti neeri bɛ nina, ka bɛ yεli: “Ŋɔ maa nyɛla sihira polo ni.”

ئايەت: 14

وَجَحَدُواْ بِهَا وَٱسۡتَيۡقَنَتۡهَآ أَنفُسُهُمۡ ظُلۡمٗا وَعُلُوّٗاۚ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ

14. Ka bɛ zaɣisi li (aayanim’ maa), amaa! Ka bɛ dihitabli bɛ suhiri ni (ni di nyɛla yεlimaŋli), ka di nyɛla zualinsi mini maŋtibgibu zuɣu. Dinzuɣu, yulimi tuumbɛrinim’ bahigu ni daa nyɛ shεm.

ئايەت: 15

وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا دَاوُۥدَ وَسُلَيۡمَٰنَ عِلۡمٗاۖ وَقَالَا ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي فَضَّلَنَا عَلَىٰ كَثِيرٖ مِّنۡ عِبَادِهِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

15. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa ti Annabi Dawuda mini Annabi Sulemana baŋsim, ka bɛ niriba ayi maa yεli: “Paɣibu balibu kam niŋ dihitabli ti Naawuni so Ŋun tibgi ti O daba ban ti yεlimaŋli pam puuni.”

ئايەت: 16

وَوَرِثَ سُلَيۡمَٰنُ دَاوُۥدَۖ وَقَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ عُلِّمۡنَا مَنطِقَ ٱلطَّيۡرِ وَأُوتِينَا مِن كُلِّ شَيۡءٍۖ إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ ٱلۡفَضۡلُ ٱلۡمُبِينُ

16. Ka Annabi Sulemana di Annabi Dawuda fali ka yεli: “Yaa yinim’ ninsalinima! Bɛ (Naawuni) baŋsi ti noombihi yɛltɔɣa, ka ti ti binshɛɣu kam, achiika! Ŋɔ maa nyɛla tibginsim din be polo ni.”

ئايەت: 17

وَحُشِرَ لِسُلَيۡمَٰنَ جُنُودُهُۥ مِنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ وَٱلطَّيۡرِ فَهُمۡ يُوزَعُونَ

17. Ka bɛ (Naawuni) laɣim tobbihi alzinnim’ mini ninsalinim’ puuni n-ti pahi noombihi n-ti Annabi Sulemana, ka bɛ nyɛla bɛ ni taɣi shɛba zali ( ka mali ba chana).

ئايەت: 18

حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَوۡاْ عَلَىٰ وَادِ ٱلنَّمۡلِ قَالَتۡ نَمۡلَةٞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّمۡلُ ٱدۡخُلُواْ مَسَٰكِنَكُمۡ لَا يَحۡطِمَنَّكُمۡ سُلَيۡمَٰنُ وَجُنُودُهُۥ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ

18. Hali ka bɛ (Annabi Sulemana mini o tobbihi) chaŋ n-ti paai guliyili zuɣu,ka chεrli yεli o taba: “Yaa yinim’ chεra: “Kpεm ya yi yiŋsini, ka miriyaka yi chɛ ka Sulemana mini o tobbihi ti ŋɔ kun ya ka nyɛla ban bi mi.”

ئايەت: 19

فَتَبَسَّمَ ضَاحِكٗا مِّن قَوۡلِهَا وَقَالَ رَبِّ أَوۡزِعۡنِيٓ أَنۡ أَشۡكُرَ نِعۡمَتَكَ ٱلَّتِيٓ أَنۡعَمۡتَ عَلَيَّ وَعَلَىٰ وَٰلِدَيَّ وَأَنۡ أَعۡمَلَ صَٰلِحٗا تَرۡضَىٰهُ وَأَدۡخِلۡنِي بِرَحۡمَتِكَ فِي عِبَادِكَ ٱلصَّٰلِحِينَ

19. Ka o (Annabi Sulemana) la biɛla o kparima ni, domin o (chɛrili maa) lala yεltɔɣa zuɣu, ka yεli: “Yaa N Duuma (Naawuni)! Liεm ma haŋkali din yɛn chɛ ka m-paɣi A yolsir’ shɛli A ni yolsi ma, ka yolsi m ba mini m ma, ka n-lahi tum tuunvɛli shεli a ni yɛn saɣi ti li. Yaha! Zaŋmima kpεhi A dabsuma puuni ni A nambɔzɔhigu.”

ئايەت: 20

وَتَفَقَّدَ ٱلطَّيۡرَ فَقَالَ مَالِيَ لَآ أَرَى ٱلۡهُدۡهُدَ أَمۡ كَانَ مِنَ ٱلۡغَآئِبِينَ

20. Ka o (Annabi sulemana) ti vihi o noombihi puuni ka yεli: “Bo n­leei chɛ ka m-bi nyari hudahuda (yundakpani) ^[1]ka bee o be la ban zo n-ti sɔɣi ni?”

[1] Yundakpani nyɛla noombila so ŋun nyari katiŋ’ pam.

ئايەت: 21

لَأُعَذِّبَنَّهُۥ عَذَابٗا شَدِيدًا أَوۡ لَأَاْذۡبَحَنَّهُۥٓ أَوۡ لَيَأۡتِيَنِّي بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ

21. “Achiika! N-nyɛla ŋun yɛn dargi o tibli, bee ka n kɔrigi o, bee ka o ka ma na ni daliri shεli din be polo ni.”

ئايەت: 22

فَمَكَثَ غَيۡرَ بَعِيدٖ فَقَالَ أَحَطتُ بِمَا لَمۡ تُحِطۡ بِهِۦ وَجِئۡتُكَ مِن سَبَإِۭ بِنَبَإٖ يَقِينٍ

22. Ka o (yundakpani maa) daa bi yuui ka kana (n-ti yεli Annabi Sulemana): “Achiika! M-mi a ni ka shɛli baŋsim. Yaha! N-ka a mi na ni lahibali shɛli din nyɛ yεlimaŋli Saba’i tiŋgbani ni na.”

ئايەت: 23

إِنِّي وَجَدتُّ ٱمۡرَأَةٗ تَمۡلِكُهُمۡ وَأُوتِيَتۡ مِن كُلِّ شَيۡءٖ وَلَهَا عَرۡشٌ عَظِيمٞ

23. “Achiika! Mani nyala paɣa so ka o diri di (tiŋ’ maa ni) nam, ka bɛ (Naawuni) ti o binshɛɣu kam. Yaha! O malila nam garo din jilma paai targa.

ئايەت: 24

وَجَدتُّهَا وَقَوۡمَهَا يَسۡجُدُونَ لِلشَّمۡسِ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَصَدَّهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ فَهُمۡ لَا يَهۡتَدُونَ

24. “(Ka o lahi yɛli Annabi Sulemana), N-nya o mi ni o niriba ka bɛ niŋdi suzuuda tiri wuntaŋ’ ka pa ni Naawuni, ka shintaŋ viεlgi bɛ tuma n-ti ba, ka taɣi ba ka chɛ sochibga, dinzuɣubɛ pala ninvuɣu shɛba ban yɛn dolsi.”

ئايەت: 25

أَلَّاۤ يَسۡجُدُواْۤ لِلَّهِ ٱلَّذِي يُخۡرِجُ ٱلۡخَبۡءَ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَيَعۡلَمُ مَا تُخۡفُونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ

25. Dinzuɣubɛ niŋ suzuuda n-ti Naawuni so Ŋun yihiri din sɔɣi sagbana mini tiŋgbani ni polo ni, ka mi yi ni sɔɣiri shɛli, ni yi ni yihiri shɛli polo ni.

ئايەت: 26

ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ رَبُّ ٱلۡعَرۡشِ ٱلۡعَظِيمِ۩

26. “Naawuni, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna, Ŋuna n-nyɛ Al-arshi shεli din galsila Duuma.”

ئايەت: 27

۞ قَالَ سَنَنظُرُ أَصَدَقۡتَ أَمۡ كُنتَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ

27. Ka o (Annabi Sulemana) yεli(yundakpani maa): “Ti ni yuli nya, a yi yεli yεlimaŋli, bee a bela ʒirinim’ ni.”

ئايەت: 28

ٱذۡهَب بِّكِتَٰبِي هَٰذَا فَأَلۡقِهۡ إِلَيۡهِمۡ ثُمَّ تَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَٱنظُرۡ مَاذَا يَرۡجِعُونَ

28. “Zaŋmi n gbaŋ (leta) ŋɔ n-chaŋ titiba, ka ŋmalgi ka chɛ ba, ka nya lahibali shεli bɛ ni yɛn labsi ma na.”

ئايەت: 29

قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ إِنِّيٓ أُلۡقِيَ إِلَيَّ كِتَٰبٞ كَرِيمٌ

29. Ka o (napaɣa Balchisu yεli): “Yaa yinim kpambaliba! Achiika! Bɛ tima la gbaŋ shɛli din mali jilma na.”

ئايەت: 30

إِنَّهُۥ مِن سُلَيۡمَٰنَ وَإِنَّهُۥ بِسۡمِ ٱللَّهِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ٱلرَّحِيمِ

30. (Mani ni nya shɛli gbaŋ maa puuni nyɛla): “Achiika! Di yila Sulemana sani na. Yaha! Achiika! Di nyɛla din pili ni Naawuni yuli, Dunia Nambɔzobonaa, Zaadali Nambɔzobonaa.”

ئايەت: 31

أَلَّا تَعۡلُواْ عَلَيَّ وَأۡتُونِي مُسۡلِمِينَ

31. (Ka Annabi Sulemana lahi yεli gbaŋ maa ni): “Di niŋ ya ma ninchini, ka kan ya ma na, n-ti niŋ tuuba leei Muslinnima.”

ئايەت: 32

قَالَتۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَفۡتُونِي فِيٓ أَمۡرِي مَا كُنتُ قَاطِعَةً أَمۡرًا حَتَّىٰ تَشۡهَدُونِ

32. Ka o (napaɣa Balchisu yεli): “Yaa yinima n-kpambaliba! Baŋsim yama n yεltɔɣa ŋɔ maa yεlimaŋli ni nyɛ shεli, Mani pa ŋun yɛn ŋmaai fukumsi shεli, naɣila yi beni mi, (ka sokam ti ma o haŋkali ni nyɛ shεli).”

ئايەت: 33

قَالُواْ نَحۡنُ أُوْلُواْ قُوَّةٖ وَأُوْلُواْ بَأۡسٖ شَدِيدٖ وَٱلۡأَمۡرُ إِلَيۡكِ فَٱنظُرِي مَاذَا تَأۡمُرِينَ

33. Ka bɛ (kpambaliba maa) yεli: “Tinim’ nyɛla ban mali yaa, ka lahi nyɛ bidibkuma tobu ni. Dinzuɣu, yεllikam kpalim la a sani, yulimi nya a ni yɛn ti fukumsi shεli.”

ئايەت: 34

قَالَتۡ إِنَّ ٱلۡمُلُوكَ إِذَا دَخَلُواْ قَرۡيَةً أَفۡسَدُوهَا وَجَعَلُوٓاْ أَعِزَّةَ أَهۡلِهَآ أَذِلَّةٗۚ وَكَذَٰلِكَ يَفۡعَلُونَ

34. Ka o (napaɣa Balchisu yεli): “Achiika! Nanim’ yi ti kpe tiŋ’ shɛli ni (ni tobu), bɛ saɣindi li mi, ka zaŋ di puuni asanza niriba n­leei tarimba, lala mi ka bɛ niŋda.”

ئايەت: 35

وَإِنِّي مُرۡسِلَةٌ إِلَيۡهِم بِهَدِيَّةٖ فَنَاظِرَةُۢ بِمَ يَرۡجِعُ ٱلۡمُرۡسَلُونَ

35. “Yaha! Achiika! Mani nyɛla Ŋun yɛn tim bɛ (Sulemana mini o niriba) sani ni pini shεli, ka nya lahibali shɛli tuumba maa ni yɛn labsi na.”

ئايەت: 36

فَلَمَّا جَآءَ سُلَيۡمَٰنَ قَالَ أَتُمِدُّونَنِ بِمَالٖ فَمَآ ءَاتَىٰنِۦَ ٱللَّهُ خَيۡرٞ مِّمَّآ ءَاتَىٰكُمۚ بَلۡ أَنتُم بِهَدِيَّتِكُمۡ تَفۡرَحُونَ

36. Saha shεli o (tumo maa) ni kana Annabi Sulemana sani (ni pini maa),kao yεli:“Di ni bɔŋɔ, yiyɛn zaŋla liɣiri n-ti ma (ni n-chεn ya yi chɛfuritali maa ni)? Tɔ! N Duuma (Naawuni) ni ti ma shεli gari O ni tin ya shεli ŋɔ maa, chɛli gba! Yinima n-kuli niŋ suhupiɛlli ni yi pini shɛli dimbɔŋɔ maa?”

ئايەت: 37

ٱرۡجِعۡ إِلَيۡهِمۡ فَلَنَأۡتِيَنَّهُم بِجُنُودٖ لَّا قِبَلَ لَهُم بِهَا وَلَنُخۡرِجَنَّهُم مِّنۡهَآ أَذِلَّةٗ وَهُمۡ صَٰغِرُونَ

37. (Ka Annabi Sulemana yεli Balchisu tumo maa)! Labmi bɛ sani. Achiika! Ti nyɛla ban yɛn kaba na ni tobbihi shεba bɛ ni ku tooi ba. Yaha! Achiika! Ti ni yihi ba di (Saba’i tiŋgbani) ni, ka bɛ leei ban di vi filiŋ.”

ئايەت: 38

قَالَ يَٰٓأَيُّهَا ٱلۡمَلَؤُاْ أَيُّكُمۡ يَأۡتِينِي بِعَرۡشِهَا قَبۡلَ أَن يَأۡتُونِي مُسۡلِمِينَ

38. Ka o (Annabi Sulemana) yεli (o tobbihi): “Yaa yinim’ kpambaliba! Yi puuni ŋuni n-yɛn tooi tahi ma o nam garo maa na, pɔika bɛ kama na n-ti leei Muslinnima?”

ئايەت: 39

قَالَ عِفۡرِيتٞ مِّنَ ٱلۡجِنِّ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن تَقُومَ مِن مَّقَامِكَۖ وَإِنِّي عَلَيۡهِ لَقَوِيٌّ أَمِينٞ

39. Ka alizinnim’ puuni yaalana so yεli: “Mani ni tooi tahi a li (garo maa) na pɔi ka a ti yiɣisi a ʒiishee ŋɔ maa. Yaha! Achiika! Mani nyɛla Ŋun mali yaa, ni yɛmbahigalana.”

ئايەت: 40

قَالَ ٱلَّذِي عِندَهُۥ عِلۡمٞ مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ أَنَا۠ ءَاتِيكَ بِهِۦ قَبۡلَ أَن يَرۡتَدَّ إِلَيۡكَ طَرۡفُكَۚ فَلَمَّا رَءَاهُ مُسۡتَقِرًّا عِندَهُۥ قَالَ هَٰذَا مِن فَضۡلِ رَبِّي لِيَبۡلُوَنِيٓ ءَأَشۡكُرُ أَمۡ أَكۡفُرُۖ وَمَن شَكَرَ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ رَبِّي غَنِيّٞ كَرِيمٞ

40. Ka ninvuɣu so (Asifu Ibn Barhiya) ŋun mali litaafi baŋsim yɛli: “Mani ni tooi tahi a li (garo maa) na a nimbila ti yɛn pobi ka neei, saha shεli o (Annabi Sulemana) ni nya li (garo maa) ka di ʒe o tooni, ka o yεli: “Ŋɔ maa shiri nyɛla n Duuma (Naawuni) pini puuni, domin O dahim ma ka nya n-ni paɣi bee n-ni niŋ gutulunsi. Yaha! Ninvuɣu so ŋun paɣi Naawuni, tɔ! Achiika! O maŋ’ zuɣukao paɣi, ŋun miniŋ gutulunsi, tɔ! Achiika! N Duuma (Naawuni) nyɛla Bundana, Ŋun nam tibgi.

ئايەت: 41

قَالَ نَكِّرُواْ لَهَا عَرۡشَهَا نَنظُرۡ أَتَهۡتَدِيٓ أَمۡ تَكُونُ مِنَ ٱلَّذِينَ لَا يَهۡتَدُونَ

41. Ka o (Annabi Sulemana) yεli: “Sɔɣimi ya zaŋ o nam garo maa wuhi o, ka ti nya o ni dolsi bee o ni pahi ninvuɣu shεba ban ku dolsi puuni.”

ئايەت: 42

فَلَمَّا جَآءَتۡ قِيلَ أَهَٰكَذَا عَرۡشُكِۖ قَالَتۡ كَأَنَّهُۥ هُوَۚ وَأُوتِينَا ٱلۡعِلۡمَ مِن قَبۡلِهَا وَكُنَّا مُسۡلِمِينَ

42. Saha shεli o (napaɣa Balchisu) ni kana (Annabi Sulemana sani), ka bɛ yεli: “Di ni bɔŋɔ, lala ka a nam garo maa be? Ka o yεli: “Achiika! Di ŋmanila dina.” Ka (Annabi Sulemana) yεli: “Achiika! Bɛ titi baŋsim poi ni ŋuna, ti mi daa nyɛla ban zaŋ bɛ maŋ’ zaasa n-ti Naawuni (Muslinnima).”

ئايەت: 43

وَصَدَّهَا مَا كَانَت تَّعۡبُدُ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ إِنَّهَا كَانَتۡ مِن قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ

43. Yaha! O (napaɣa Balchisu) ni daa jεmdi shɛli ka pa Naawuni maa n-daa taɣio ka chɛ (tuuba niŋbu). Achiika! O daa shiri be ninvuɣu shεba ban niŋ gutulunsi puuni.

ئايەت: 44

قِيلَ لَهَا ٱدۡخُلِي ٱلصَّرۡحَۖ فَلَمَّا رَأَتۡهُ حَسِبَتۡهُ لُجَّةٗ وَكَشَفَتۡ عَن سَاقَيۡهَاۚ قَالَ إِنَّهُۥ صَرۡحٞ مُّمَرَّدٞ مِّن قَوَارِيرَۗ قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي ظَلَمۡتُ نَفۡسِي وَأَسۡلَمۡتُ مَعَ سُلَيۡمَٰنَ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

44. Ka bɛ yεli o (napaɣa Balchisu): “Kpεm nayili ŋɔ na,” Saha shεli o ni nya li (ka bɛ yεrgi salim’ balibu kam nayili zoŋ ni, ka kom be di gbinni, ka naan chɛ ka zahima be di puuni), ka o (Napaɣa Balchisu) tεhi ni di nyɛla kulibɔŋ, ka kahi o chinchina ka chɛ o biɛhi, ka o (Annabi Sulemana) yɛli: “(kpɛm na) di nyɛla nayili zoŋ din niŋ polipoli, ka bɛ sɔŋ li ni kalo (ka kom be di gbinni).” Ka o (napaɣa Balchisu) yεli: “Yaa n Duuma (Naawuni)! Achiika! N-di m maŋ’ zualinsi. Yaha! N-zaŋ m maŋ’ zaasa n-ti Naawuni so Ŋun nyɛ binnamda Duuma la m- pahi Sulemana zuɣu.”

ئايەت: 45

وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ فَإِذَا هُمۡ فَرِيقَانِ يَخۡتَصِمُونَ

45. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa tim Samuudu nim’ mabia Sālihu bɛ sani (kao ti yεli): “Jεmmi ya Naawuni.” Ka bɛ leei zamaatu biba ayi m-mŋɛri taba namgbankpeeni.

ئايەت: 46

قَالَ يَٰقَوۡمِ لِمَ تَسۡتَعۡجِلُونَ بِٱلسَّيِّئَةِ قَبۡلَ ٱلۡحَسَنَةِۖ لَوۡلَا تَسۡتَغۡفِرُونَ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ

46. Ka o (Annabi Salihu) yεli: “Yaa yinima n niriba! Bozuɣuka yi bɔri yom ni zaɣibɛɣu (azzaba) paai ya pɔi ni zaɣivɛlli? Bozuɣu ka yi bi bɔri Naawuni chεmpaŋ domin achiika! Yi leei bɛ ni zɔri shɛba nambɔɣu.”

ئايەت: 47

قَالُواْ ٱطَّيَّرۡنَا بِكَ وَبِمَن مَّعَكَۚ قَالَ طَٰٓئِرُكُمۡ عِندَ ٱللَّهِۖ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تُفۡتَنُونَ

47. Ka bɛ yεli: “Ti nya ka a mini ban be maa zuɣubetali n-chɛ ka yɛlibɛɣu ŋɔ maa (fara mini sanzali) nyari ti, ka o (Annabi Salihu) yεli: “Yi zuɣubetali bela Naawuni sani. Chɛli gba! Yi nyɛla ninvuɣu shεba bɛ (Naawuni) ni dahinda.”

ئايەت: 48

وَكَانَ فِي ٱلۡمَدِينَةِ تِسۡعَةُ رَهۡطٖ يُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا يُصۡلِحُونَ

48. Ka niriba awei daa be (Annabi Sālihu) tiŋgbani maa ni, ka bɛ dini nyɛla bɛ saɣindila tiŋgbani yaaŋa zuɣu ka bi maanda.

ئايەت: 49

قَالُواْ تَقَاسَمُواْ بِٱللَّهِ لَنُبَيِّتَنَّهُۥ وَأَهۡلَهُۥ ثُمَّ لَنَقُولَنَّ لِوَلِيِّهِۦ مَا شَهِدۡنَا مَهۡلِكَ أَهۡلِهِۦ وَإِنَّا لَصَٰدِقُونَ

49. Ka bɛ naan yεli taba: “Yi zaɣiyino kam pom Naawuni (ka yɛli o suhi ni): “Ti ni sɔɣi ku o (Salihu) mini o iyaali yuŋ ŋɔ, din nyaaŋa ka ti yεli o dɔɣiriba: “Tinim’ bi nya ninvuɣu shεba ban ku o iyaali. Achiika! Tinim’ nyɛla yεlimaŋli nima.”

ئايەت: 50

وَمَكَرُواْ مَكۡرٗا وَمَكَرۡنَا مَكۡرٗا وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ

50. Ka bɛ na nabiεri, ka Ti (Tinim’ Naawuni) gba na ba nari ka bɛ nyɛla ban bi mi.

ئايەت: 51

فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ مَكۡرِهِمۡ أَنَّا دَمَّرۡنَٰهُمۡ وَقَوۡمَهُمۡ أَجۡمَعِينَ

51. (Yaa nyini ŋun gbilsiri tibli)! Yulimi bɛ nabεri maa bahigu ni daa ti nyɛ shεm. Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa wurimla bɛ mini bɛ niriba zaasa namgbanyini.

ئايەت: 52

فَتِلۡكَ بُيُوتُهُمۡ خَاوِيَةَۢ بِمَا ظَلَمُوٓاْۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ

52. Dinzuɣu, ka bɛ yiŋsi maa kpalim dabari domin bɛ ni daa di zualinsi shɛli maa zuɣu. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban mi (Naawuni nam yiko).

ئايەت: 53

وَأَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ

53. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) tilgi ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli ka nyɛla wuntizɔriba.

ئايەت: 54

وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ وَأَنتُمۡ تُبۡصِرُونَ

54. Ni Annabi Lutu, Saha shεli oni daa yεli o niriba: “Di ni bɔŋɔ, yi tumdila tuunbe’ shεli dimbɔŋɔ maa, ka nyɛla ban kuli lihira?”

ئايەت: 55

أَئِنَّكُمۡ لَتَأۡتُونَ ٱلرِّجَالَ شَهۡوَةٗ مِّن دُونِ ٱلنِّسَآءِۚ بَلۡ أَنتُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ

55. “Di ni bɔŋɔ, yinim niŋdila dobba kore ka chɛri paɣaba? Chɛli gba! Yi nyɛla ninvuɣu shεba ban be ʒilinsi ni.”

ئايەت: 56

۞ فَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوٓاْ ءَالَ لُوطٖ مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ

56. O niriba maa daa ka bɛ ni labsiri o yɛltɔɣa shεli m-pahila bɛ yεli mi: “Yihimi ya Lutu niriba yi tiŋ ŋɔ maa ni. Achiika! Bɛ nyɛla ninvuɣu shεba ban bɔrini bɛ yɛli ni bɛ niŋ kasi.”

ئايەت: 57

فَأَنجَيۡنَٰهُ وَأَهۡلَهُۥٓ إِلَّا ٱمۡرَأَتَهُۥ قَدَّرۡنَٰهَا مِنَ ٱلۡغَٰبِرِينَ

57. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) tilgi o (Annabi Lutu) mini o niriba ka chɛ o paɣa, Ti (Tinim’ Naawuni) zali o ka o yɛn pahi ban kpalim hallaka puuni.

ئايەت: 58

وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَسَآءَ مَطَرُ ٱلۡمُنذَرِينَ

58. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) mi sakur’ shɛli m-bahi bɛ zuɣu,ka bɛ ni niŋdi shεba wa’azu maa saa daa niŋ din be.

ئايەت: 59

قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ وَسَلَٰمٌ عَلَىٰ عِبَادِهِ ٱلَّذِينَ ٱصۡطَفَىٰٓۗ ءَآللَّهُ خَيۡرٌ أَمَّا يُشۡرِكُونَ

59. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Paɣibu balibu kam dihitabli ti Naawuni. Yaha! Suhudoo be O dab’ shεba O ni gahim zuɣu.Di ni bɔŋɔ, Naawuni nnyɛŊun gari bee binyεr’ shεŋabɛ (chεfurinim’) ni jεmdi m-pahi O zuɣu maa?

ئايەت: 60

أَمَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا بِهِۦ حَدَآئِقَ ذَاتَ بَهۡجَةٖ مَّا كَانَ لَكُمۡ أَن تُنۢبِتُواْ شَجَرَهَآۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ يَعۡدِلُونَ

60. Bee ŋuni n-leei nam sagbana mini tiŋgbani ka siɣsi yakomna zuɣusaa, ka Ti (Tinim ‘Naawuni) zaŋ li n-yihi puri din bindira vεla. Yi pala ban yɛn tooi chɛ ka di (puri maa) tihi zooi. Di nibɔŋɔ, duuma so beni m-pahi Naawuni zuɣu? Chɛli gba! Bɛ nyɛla ninvuɣu shεba ban mali binyεr’ shεŋa mmaɣisiri Naawuni.

ئايەت: 61

أَمَّن جَعَلَ ٱلۡأَرۡضَ قَرَارٗا وَجَعَلَ خِلَٰلَهَآ أَنۡهَٰرٗا وَجَعَلَ لَهَا رَوَٰسِيَ وَجَعَلَ بَيۡنَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ حَاجِزًاۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ

61. Bee ŋuni n-leei zaŋ tiŋgbani leei din ʒe luɣuyini, ka zaŋ kulbona niŋ di sunsuuni, ka lahi zali zolikara di puuni, ka zaŋ saɣili niŋ kulikara ayi maa sunsuuni. Di ni bɔŋɔ, duuma so m-beni pahi Naawuni zuɣu? Chɛli gba! Bɛ pam nyɛla ban ʒi.

ئايەت: 62

أَمَّن يُجِيبُ ٱلۡمُضۡطَرَّ إِذَا دَعَاهُ وَيَكۡشِفُ ٱلسُّوٓءَ وَيَجۡعَلُكُمۡ خُلَفَآءَ ٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ

62. Bee ŋuni n-leei deeri bukaatalana suhigu o yi ti suhi O, ka vuuri chuuta, ka zaŋ ya zali tiŋgbani falidiriba? Di ni bɔŋɔ, duuma so m­beni pahi Naawuni zuɣu? Bɛla ka yi (ninsalinim’) teeri Naawuni yɛla.

ئايەت: 63

أَمَّن يَهۡدِيكُمۡ فِي ظُلُمَٰتِ ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ وَمَن يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦٓۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ تَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ

63. Bee ŋuni n-leei dolsiri ya zimsim din be duli ni kom ni. Yaha! Ŋuni n-leei timdi pɔhim na, ka di nyɛla din tiri ya suhupiεlli lahibali kadama O nambɔzɔbo (sakom) be yoma? Di ni-bɔŋɔ, duuma so m-beni pahi Naawuni zuɣu? Naawuni nam duya ka chɛ yi ni laɣindi o mini binyεr’ shεŋajεmdi maa.

ئايەت: 64

أَمَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَمَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَءِلَٰهٞ مَّعَ ٱللَّهِۚ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

64. Bee ŋun n-leei piindi nambu, ka ti lahi yɛn labsi li na (Zaadali)? Yaha! Ŋuni n-leei tiri ya arzichi din yi zuɣusaa mini tiŋgbani ni na? Di ni bɔŋɔ, duuma so m-beni pahi Naawuni zuɣu? (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Tahimi ya yi daliri na, yi yi nyɛla yεlimaŋli nima.”

ئايەت: 65

قُل لَّا يَعۡلَمُ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ ٱلۡغَيۡبَ إِلَّا ٱللَّهُۚ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ

65. Yεlima: “So ʒi binshɛɣu din sɔɣi sagbana mini tiŋgbani ni naɣila Naawuni. Yaha! Bɛ (binnamda) bi mi saha shɛli bɛ ni yɛn ti yiɣisi ba.

ئايەت: 66

بَلِ ٱدَّٰرَكَ عِلۡمُهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ بَلۡ هُمۡ فِي شَكّٖ مِّنۡهَاۖ بَلۡ هُم مِّنۡهَا عَمُونَ

66. Chɛli gba! Bɛ (chɛfurinim’) ka Chiyaama baŋsim. Chɛli gba! Bɛ nyɛla ban be zilsigu puuni ni dina. Chɛli gba! Bɛ kuli nyɛla ninvuɣu shεba ban suhiri ni zom ni dina.

ئايەت: 67

وَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَءِذَا كُنَّا تُرَٰبٗا وَءَابَآؤُنَآ أَئِنَّا لَمُخۡرَجُونَ

67. Ka ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa yεli: “Di ni bɔŋɔ, ti mini ti banim’ yi leei taŋkpaɣu, kadaɣila ti nyɛla bɛ ni yɛn ti lahi yiɣisi shɛba?

ئايەت: 68

لَقَدۡ وُعِدۡنَا هَٰذَا نَحۡنُ وَءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّآ أَسَٰطِيرُ ٱلۡأَوَّلِينَ

68. (Ka bɛ lahi yɛli): “Achiika! Bɛ daa gbaai ti mini ti banim’ alikauli ŋɔ maa pɔi ni dina, ŋɔ maa pala shɛli m-pahila kurumbuni nim’ salima.”

ئايەت: 69

قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ

69. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Gom ya tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ka nya bibɛhi bahigu ni daa ti nyɛ shεm.”

ئايەت: 70

وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُن فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ

70. (Yaa nyini Annabi)! Di niŋ suhusaɣiŋgu bɛ zuɣu,a mi di be muɣisigu puuni ni bɛ nabiɛri maa.

ئايەت: 71

وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ

71. Ka bɛ (chεfurinim’ maa) naan yεra: “Bondali n-leei nyɛ alikauli (Chiyaama yiɣisibu) ŋɔ maa, yi (Muslinnim’) yi nyɛla yεlimaŋli nima?”

ئايەت: 72

قُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ رَدِفَ لَكُم بَعۡضُ ٱلَّذِي تَسۡتَعۡجِلُونَ

72. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di yi pa shɛli ka yi ni bɔri shɛli ni yomyom’ maa pirgili be yoma ni yinima.”

ئايەت: 73

وَإِنَّ رَبَّكَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ

73. Yaha! Achiika! A Duuma (Naawuni) nyɛla Pintira n-zaŋ ti ninsalinima, amaa! Bɛ (ninsalinim’) pam bi paɣira.

ئايەت: 74

وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَعۡلَمُ مَا تُكِنُّ صُدُورُهُمۡ وَمَا يُعۡلِنُونَ

74. Yaha! Achiika! A Duuma (Naawuni) nyɛla Ŋunmidin sɔɣi bɛ suhiri ni, ni bɛ ni yihiri shεli polo ni.

ئايەت: 75

وَمَا مِنۡ غَآئِبَةٖ فِي ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ

75. Yaha! Shɛli bisɔɣi sagbana mini tiŋgbani ni, naɣila di nyɛla di pun sabi be litaafi shɛli din kahigiri yɛllikam la puuni (dina n-nyɛ Lauhul Mahfuuz).

ئايەت: 76

إِنَّ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانَ يَقُصُّ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَكۡثَرَ ٱلَّذِي هُمۡ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ

76. Achiika! Alkur’aani ŋɔ maa tirila Israaila bihi lahibali n-zaŋ chaŋ binyεr’ shεŋa pam bɛ ni niŋdi namgbani kpeeni di puuni.

ئايەت: 77

وَإِنَّهُۥ لَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ

77. Yaha! Achiika! Di (Alkur’aani maa) nyɛla dolsigu mini nambɔzɔbo n-ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.

ئايەت: 78

إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُم بِحُكۡمِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ

78. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! A Duuma (Naawuni) nyɛla Ŋun yɛn ti niŋ fukumsi bɛ sunsuuni (Zaadali). Yaha! A Duuma (Naawuni) nyɛla Nyεŋda, Baŋda.

ئايەت: 79

فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۖ إِنَّكَ عَلَى ٱلۡحَقِّ ٱلۡمُبِينِ

79. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! Zaŋmia yɛla dalim Naawuni, achiika! A be yεlimaŋli zuɣu din be polo ni.

ئايەت: 80

إِنَّكَ لَا تُسۡمِعُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَلَا تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ ٱلدُّعَآءَ إِذَا وَلَّوۡاْ مُدۡبِرِينَ

80. Achiika! (Yaa nyini Annabi)! A ku tooi chɛ ka kpiimbi wum (boligu), A mi ku tooi chɛ ka tikpiranim’ wum, dindee yi niŋ ka bɛ nyɛla ban lebi biri.

ئايەت: 81

وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِي ٱلۡعُمۡيِ عَن ضَلَٰلَتِهِمۡۖ إِن تُسۡمِعُ إِلَّا مَن يُؤۡمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسۡلِمُونَ

81. Yaha! A ku tooi dolsi ninvuɣu shεba ban zom ka chɛ bɛ bɔrginsim, a mi ku tooi chɛ ka so wum (boligu), naɣila ninvuɣu so ŋun ti Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ yɛlimaŋli, ka lahi nyɛ ninvuɣu shεba ban zaŋ bɛ maŋ’ zaasa n-ti Naawuni (Muslinnima).

ئايەت: 82

۞ وَإِذَا وَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِمۡ أَخۡرَجۡنَا لَهُمۡ دَآبَّةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ تُكَلِّمُهُمۡ أَنَّ ٱلنَّاسَ كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا لَا يُوقِنُونَ

82. Yaha! Yɛltɔɣali (Chiyaama yiɣisibu) yi ti paai, Ti (Tinim’ Naawuni) yɛn ti yihi ba (chɛfurinim’)^[2] la biŋkɔb’ so na (tiŋgbani yaaŋa zuɣu), ka o ti yεri ba yεltɔɣa (kadama) achiika! Ninsalinim’ daa bi dihitabli Ti (Tinim’ Naawuni) aayanima.

[2] Ti Daannabi yεltɔɣa wuhiya niChiyaama yitimiri yiɣisibu,Naawuniniyihi biŋkob’ so na, ka o ti tiriti wuhiri ninvuɣu shεba ban bi ti Naawuni yεlimaŋli ka nya buɣum bihi.

ئايەت: 83

وَيَوۡمَ نَحۡشُرُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ فَوۡجٗا مِّمَّن يُكَذِّبُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُمۡ يُوزَعُونَ

83. Ni dabsi’ shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni yɛn ti laɣim zamaatu shεba ban daa labsi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ ʒiri tiŋgbani kam puuni, ka bɛ nyɛla bɛ ni taɣi shɛba zali.

ئايەت: 84

حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُو قَالَ أَكَذَّبۡتُم بِـَٔايَٰتِي وَلَمۡ تُحِيطُواْ بِهَا عِلۡمًا أَمَّاذَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

84. Hali ka bɛ yi ti kana (Saliya karibu shee), ka O (Naawuni) yεli: “Di ni bɔŋɔ, yi daa labsila N aayanim’ ʒiri, ka mi daa ka di baŋsim shεli, bee bimbo ka yi daa leei niŋda?

ئايەت: 85

وَوَقَعَ ٱلۡقَوۡلُ عَلَيۡهِم بِمَا ظَلَمُواْ فَهُمۡ لَا يَنطِقُونَ

85. Ka Naawuni daazaaba shee bɛ zuɣu domin bɛ zualinsi zuɣu, ka bɛ ku tooi lahi tɔɣisi yεltɔɣa shεli.

ئايەت: 86

أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّا جَعَلۡنَا ٱلَّيۡلَ لِيَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ

86. Di ni bɔŋɔ,bɛ bi nya kadama Ti (Tinim’ Naawuni) n-zali ba yuŋ ka di nyɛ vuhim n-ti ba, ka zali ba wuntaŋ’ ka di nyɛ din neeri tiri ba. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli.

ئايەت: 87

وَيَوۡمَ يُنفَخُ فِي ٱلصُّورِ فَفَزِعَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۚ وَكُلٌّ أَتَوۡهُ دَٰخِرِينَ

87. Yaha! (Teemi) Dabsi’ shεli bɛ ni yɛn ti piεbsi kikaa ni, ka ŋun kam be sagbana mini tiŋgbani ni yirigi naɣila Naawuni ni yu so, ka sokam ti yɛn kana O (Naawuni) sani ka nyɛla ban filiŋ.

ئايەت: 88

وَتَرَى ٱلۡجِبَالَ تَحۡسَبُهَا جَامِدَةٗ وَهِيَ تَمُرُّ مَرَّ ٱلسَّحَابِۚ صُنۡعَ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ أَتۡقَنَ كُلَّ شَيۡءٍۚ إِنَّهُۥ خَبِيرُۢ بِمَا تَفۡعَلُونَ

88. Ka a nya zoya, ka tεhini di ʒela luɣuyini, ka di nyɛla din chanimi ginda kamani sagbaŋ ni gindi shεm. Di nyɛla Naawuni so Ŋun vεlgi yɛllikam tuma, Achiika! O nyɛla Ŋun mi din sɔɣi yi tuuntumsa puuni.

ئايەت: 89

مَن جَآءَ بِٱلۡحَسَنَةِ فَلَهُۥ خَيۡرٞ مِّنۡهَا وَهُم مِّن فَزَعٖ يَوۡمَئِذٍ ءَامِنُونَ

89. Ŋun ti kana (Zaadali) ni tuunviεlli, tɔ! O mali (sanyoo) din viεla n­gari lala, ka bɛ nyɛla banyɛn ti be suhudoo ni ka chɛ dindali maa suhudamli.

ئايەت: 90

وَمَن جَآءَ بِٱلسَّيِّئَةِ فَكُبَّتۡ وُجُوهُهُمۡ فِي ٱلنَّارِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا مَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

90. Ŋun mi ti kana (Zaadali) ni tuumbiεɣu, ka bɛ lebi bɛ nina m-pili ʒahannama buɣum ni (ka yεli ba): “Bɛ ku yon ya sam shεli naɣila yi tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli (Dunia puuni).”

ئايەت: 91

إِنَّمَآ أُمِرۡتُ أَنۡ أَعۡبُدَ رَبَّ هَٰذِهِ ٱلۡبَلۡدَةِ ٱلَّذِي حَرَّمَهَا وَلَهُۥ كُلُّ شَيۡءٖۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

91. (Yaa nyini Annabi! Yεlima): “Achiika! Bɛ puhi ma ni n-jεm tiŋ’ shɛli (Maka) bɛ ni mɔŋ ʒim kpaabu di puuni ŋɔ maa Duuma. Yaha! Bɛ puhi ma mi ni m­pahi ninvuɣu shɛba ban zaŋ bɛ maŋ’ zaasa n-ti Naawuni maa (Muslinnima) puuni.”

ئايەت: 92

وَأَنۡ أَتۡلُوَاْ ٱلۡقُرۡءَانَۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَقُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُنذِرِينَ

92. Yaha! (Bɛ puhi ma mi) ni n-karim Alkur’aani. Dinzuɣu, ŋun dolsi, tɔ! O maŋ’ zuɣu ka o dolsi, ŋun mibɔrgi, tɔ! (Yaa nyini Annabi)! Nyin yεlima: “Achiika! Mani nyɛla Ŋun be ban saɣisiri ya puuni.”

ئايەت: 93

وَقُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ سَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ فَتَعۡرِفُونَهَاۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ

93. Yaha! Yεlima: “Paɣibu balibu kam niŋ dihitabli ti Naawuni. Ni baalim, O ni wuhi ya O nam yɛlikpahinda ka yi baŋ li. A Duuma mi pala Tamda ni yi ni tumdi tuun’ shɛŋa.”