قرآن کریم کے معانی کا ترجمہ - المختصر فی تفسیر القرآن الکریم کا فارسی ترجمہ * - ترجمے کی لسٹ


معانی کا ترجمہ سورت: سورۂ فاطر   آیت:

سوره فاطر

سورہ کے بعض مقاصد:
بيان فقر العباد المطلق إلى فاطر السماوات والأرض، وكمال غناه عنهم.
بیان نیازمندی کامل بندگان به پدید آورنده ی آسمان ها و زمین و بی نیازی کامل او از آنان.

اَلْحَمْدُ لِلّٰهِ فَاطِرِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ جَاعِلِ الْمَلٰٓىِٕكَةِ رُسُلًا اُولِیْۤ اَجْنِحَةٍ مَّثْنٰی وَثُلٰثَ وَرُبٰعَ ؕ— یَزِیْدُ فِی الْخَلْقِ مَا یَشَآءُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
تمام ستایش‌ها از آنِ الله است؛ آفریدگارِ آسمان‌ها و زمین بدون نمونۀ قبلی. همان ذاتی‌‌که از میان فرشتگان فرستادگانی قرار داد که اوامر مقدر شدۀ او را اجرا می‌کنند، و برخی از آنها وحی را به پیامبران می‌رسانند. و فرشتگان را بر ادای آنچه بر آن امین شده‌اند توانا ساخت، چنان‌که برخی از آنها دو بال و سه بال و چهار بال دارند، که برای اجرای آنچه به آن فرمان داده است با آنها پرواز می‌کنند، الله هر عضو یا زیبایی یا صدایی که بخواهد در آفرینش می‌افزاید، زیرا الله بر هر چیزی توانا است، و هیچ‌چیز او را ناتوان نمی‌سازد.
عربی تفاسیر:
مَا یَفْتَحِ اللّٰهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَّحْمَةٍ فَلَا مُمْسِكَ لَهَا ۚ— وَمَا یُمْسِكْ ۙ— فَلَا مُرْسِلَ لَهٗ مِنْ بَعْدِهٖ ؕ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟
همانا کلیدهای هر چیزی در دستان الله متعال است؛ و هر نعمتی را اعم از روزی، هدایت و رستگاری و غيره، به مردم ببخشد؛ کسی نمی تواند از آن جلوگیری کند، و هر چيزى را كه بازدارد و از آن جلوگيرى كند، كسى جز او نمى تواند آن را رها و روان سازد. اوست پروردگارِ توانایی که هیچ کس بر او چیره نمی شود، و در آفرینش، تقدیر و تدبیرش حکیم است.
عربی تفاسیر:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اذْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَیْكُمْ ؕ— هَلْ مِنْ خَالِقٍ غَیْرُ اللّٰهِ یَرْزُقُكُمْ مِّنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ ؕ— لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ؗ— فَاَنّٰی تُؤْفَكُوْنَ ۟
ای مردم نعمت های پروردگارتان را با دل و زبان هایتان یاد کنید و شکر آن ها را در عمل آشکار کنید، آیا آفریدگاری غیر از الله دارید که با نازل کردن باران از آسمان، و با میوه ها و محصولاتی که از زمین می رویاند به شما روزی دهد؟ هیچ معبود برحقی جز او نیست، پس چگونه از راه راست منحرف می شوید و به الله متعال افترا زده و ادعا می کنید که او شریک هایی دارد، در حالی که او شما را آفریده و روزی داده است؟!
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• مشهد فزع الكفار يوم القيامة مشهد عظيم.
صحنۀ هراس کفار، در روز قیامت صحنه‌ای بزرگ است.

• محل نفع الإيمان في الدنيا؛ لأنها هي دار العمل.
محل سود رسانی ایمان دنیا است؛ زیرا دنیا سرای عمل است.

• عظم خلق الملائكة يدل على عظمة خالقهم سبحانه.
آفرینش شگفت‌آور و بزرگی فرشتگان علیهم السلام بر عظمت آفریدگارشان سبحانه دلالت دارد.

وَاِنْ یُّكَذِّبُوْكَ فَقَدْ كُذِّبَتْ رُسُلٌ مِّنْ قَبْلِكَ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُوْرُ ۟
و - ای رسول- اگر قومت تو را تکذیب کنند شکیبایی کن، زیرا تو اولین رسولی نیستی که قومش او را تکذیب می‌کنند، و امت‌های پیش از تو مانند عاد و ثمود و قوم لوط رسولان‌شان را تکذیب کردند، و تمام کارها فقط به‌سوی الله بازمی‌گردد، آن‌گاه تکذیب‌ کنندگان را نابود می‌کند، و رسولانش و مؤمنان را پیروز می‌گرداند.
عربی تفاسیر:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَیٰوةُ الدُّنْیَا ۥ— وَلَا یَغُرَّنَّكُمْ بِاللّٰهِ الْغَرُوْرُ ۟
ای مردم، همانا - رستاخیز و جزای روز قیامت- که الله به آن وعده داده، حقیقتی است که هیچ تردیدی در آن راه ندارد، پس نباید لذات و شهوات زندگی دنیا شما را از انجام عمل صالح به منظور آماده ‌شدن برای این روز بفریبد، و نباید شیطان با آراستن باطل، و تمایل به‌سوی زندگی دنیا شما را بفریبد.
عربی تفاسیر:
اِنَّ الشَّیْطٰنَ لَكُمْ عَدُوٌّ فَاتَّخِذُوْهُ عَدُوًّا ؕ— اِنَّمَا یَدْعُوْا حِزْبَهٗ لِیَكُوْنُوْا مِنْ اَصْحٰبِ السَّعِیْرِ ۟ؕ
- ای مردم- به تحقیق که شیطان دشمنی همیشگی برای‌تان است، پس با التزام جنگ با او، او را دشمن بگیرید، شیطان پیروانش را فقط به کفر به الله فرامی‌خواند تا سرانجامِ آنها ورود به آتش شعله‌ور در روز قیامت باشد.
عربی تفاسیر:
اَلَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیْدٌ ؕ۬— وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ كَبِیْرٌ ۟۠
کسانی‌که به پیروی از شیطان به الله کفر ورزیده‌اند، عذابی سخت برای‌شان است، و کسانی‌که به الله ایمان آورده و اعمال صالح انجام داده‌اند آمرزشی از جانب الله برای گناهان‌شان است، و پاداشی بزرگ از جانب او تعالی یعنی بهشت دارند.
عربی تفاسیر:
اَفَمَنْ زُیِّنَ لَهٗ سُوْٓءُ عَمَلِهٖ فَرَاٰهُ حَسَنًا ؕ— فَاِنَّ اللّٰهَ یُضِلُّ مَنْ یَّشَآءُ وَیَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ ۖؗ— فَلَا تَذْهَبْ نَفْسُكَ عَلَیْهِمْ حَسَرٰتٍ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِمَا یَصْنَعُوْنَ ۟
همانا کسی‌که شیطان عمل بدش را برایش آراسته و او آن را نیکو می‌داند، مانند کسی نیست که الله حق را برایش آراسته و آن را حق می‌داند، زیرا الله هرکس را بخواهد گمراه می‌سازد، و هرکس را بخواهد هدایت می‌کند، و هیچ اجبار کننده‌ای ندارد، پس - ای رسول- خودت را از اندوه گمراه‌ شدن گمراهان هلاک نکن، زیرا الله سبحانه به آنچه انجام می‌دهند دانا است، و ذره‌ای از اعمال‌شان بر او پوشیده نمی‌ماند.
عربی تفاسیر:
وَاللّٰهُ الَّذِیْۤ اَرْسَلَ الرِّیٰحَ فَتُثِیْرُ سَحَابًا فَسُقْنٰهُ اِلٰی بَلَدٍ مَّیِّتٍ فَاَحْیَیْنَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا ؕ— كَذٰلِكَ النُّشُوْرُ ۟
و الله همان ذاتی است که بادها را فرستاد و این بادها ابرها را حرکت می‌دهند، سپس ابرها را به سرزمینی بدون گیاه می‌رانیم، و با آب آن، زمین را پس از اینکه خشک بود با گیاهانی که در آن می‌رویانیم زنده می‌کنیم، پس رستاخیز مردگان در روز قیامت همان‌گونه است که این زمین را پس از مرگ، با گیاهانی که در آن به ودیعه گذاشتیم زنده کردیم.
عربی تفاسیر:
مَنْ كَانَ یُرِیْدُ الْعِزَّةَ فَلِلّٰهِ الْعِزَّةُ جَمِیْعًا ؕ— اِلَیْهِ یَصْعَدُ الْكَلِمُ الطَّیِّبُ وَالْعَمَلُ الصَّالِحُ یَرْفَعُهٗ ؕ— وَالَّذِیْنَ یَمْكُرُوْنَ السَّیِّاٰتِ لَهُمْ عَذَابٌ شَدِیْدٌ ؕ— وَمَكْرُ اُولٰٓىِٕكَ هُوَ یَبُوْرُ ۟
هرکس عزت در دنیا یا آخرت را می‌خواهد نباید آن را جز از الله بخواهد، زیرا عزت دنیا و آخرت فقط برای الله است، یاد پاکش به‌سوی او صعود می‌کند، و عمل صالح بندگان به‌سوی او بالا می‌رود، و برای کسانی‌که نیرنگ‌های بد- مانند سوء قصد به جان رسول صلی الله علیه وسلم - می‌زنند عذابی سخت است، و مکر این کافران تباه و فاسد می‌شود، و هدفشان محقق نمی‌گردد.
عربی تفاسیر:
وَاللّٰهُ خَلَقَكُمْ مِّنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُمَّ جَعَلَكُمْ اَزْوَاجًا ؕ— وَمَا تَحْمِلُ مِنْ اُ وَلَا تَضَعُ اِلَّا بِعِلْمِهٖ ؕ— وَمَا یُعَمَّرُ مِنْ مُّعَمَّرٍ وَّلَا یُنْقَصُ مِنْ عُمُرِهٖۤ اِلَّا فِیْ كِتٰبٍ ؕ— اِنَّ ذٰلِكَ عَلَی اللّٰهِ یَسِیْرٌ ۟
و الله همان ذاتی است که پدرتان آدم را از خاک آفرید، سپس شما را از نطفه آفرید، سپس شما را مردان و زنانی که با یکدیگر ازدواج می‌کنید قرار داد، و هیچ ماده‌ای جنینی برنمی‌دارد، و فرزندش را به دنیا نمی‌آورد مگر به علم او سبحانه، ذره‌ای از این امر بر او پنهان نمی‌ماند. و در عمر هیچ‌یک از مخلوقاتش افزوده نمی‌شود و از آن کاسته نمی‌شود جز اینکه در لوح محفوظ نوشته شده است. به‌راستی‌که این امر- یعنی آفرینش شما از خاک و آفرینش مرحله به مرحلۀ شما و نوشتن عمرهای‌تان در لوح محفوظ- بر الله آسان است.
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• تسلية الرسول صلى الله عليه وسلم بذكر أخبار الرسل مع أقوامهم.
تسلی‌ دادن رسول صلی الله علیه وسلم با ذکر قصه‌های رسولان همراه اقوامشان.

• الاغترار بالدنيا سبب الإعراض عن الحق.
فریب‌ خوردن به دنیا سبب رویگردانی از حق است.

• اتخاذ الشيطان عدوًّا باتخاذ الأسباب المعينة على التحرز منه؛ من ذكر الله، وتلاوة القرآن، وفعل الطاعة، وترك المعاصي.
گرفتن شیطان به عنوان دشمن با به‌کارگیری اسباب یاری‌رسان بر دوری از او: ذکر الله، تلاوت قرآن، انجام طاعت، و ترک مَعاصی صورت می‌گیرد.

• ثبوت صفة العلو لله تعالى.
ثبوت صفت علوّ برای الله تعالی.

وَمَا یَسْتَوِی الْبَحْرٰنِ ۖۗ— هٰذَا عَذْبٌ فُرَاتٌ سَآىِٕغٌ شَرَابُهٗ وَهٰذَا مِلْحٌ اُجَاجٌ ؕ— وَمِنْ كُلٍّ تَاْكُلُوْنَ لَحْمًا طَرِیًّا وَّتَسْتَخْرِجُوْنَ حِلْیَةً تَلْبَسُوْنَهَا ۚ— وَتَرَی الْفُلْكَ فِیْهِ مَوَاخِرَ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
و دو دریا یکسان نیستند: یکی از آن دو بسیار شیرین و گوارا است، و به‌سبب شیرین بودنش نوشیدن آب آن آسان است، و دومی شورمزه و تلخ که از شوری زیاد امکان نوشیدن آب آن وجود ندارد، و از هر یک از این دو دریا گوشتی تازه یعنی ماهی می‌خورید، و از آن دو مرواریدهای ریز و درشت که برای زیور می‌پوشید استخراج می‌کنید، و - ای بیننده- کشتی‌ها را روی‌آورنده و پشت‌کننده می‌بینی که با حرکت خویش دریا را می‌شکافند تا با تجارت از فضل الله جستجو کنید، و باشد که از الله در قبال نعمت‌های زیادی که به شما ارزانی داشته سپاسگزاری کنید.
عربی تفاسیر:
یُوْلِجُ الَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَیُوْلِجُ النَّهَارَ فِی الَّیْلِ ۙ— وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ۖؗ— كُلٌّ یَّجْرِیْ لِاَجَلٍ مُّسَمًّی ؕ— ذٰلِكُمُ اللّٰهُ رَبُّكُمْ لَهُ الْمُلْكُ ؕ— وَالَّذِیْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ مَا یَمْلِكُوْنَ مِنْ قِطْمِیْرٍ ۟ؕ
الله شب را در روز درمی‌آورد و بر طولش می‌افزاید، و روز را در شب درمی‌آورد و بر طولش می‌افزاید، و او سبحانه خورشید و ماه را رام کرده است، هر یک از این دو برای موعدی اندازه‌گیری شده که الله آن را می‌داند، یعنی روز قیامت، در حرکت هستند، آن ذاتی‌که تمام این موارد را مقدر و روان می‌کند همان الله پروردگارتان است؛ فرمانروایی فقط از آنِ او است، و بت‌هایی را که به جای او عبادت می‌کنید به اندازۀ پوشش هستۀ خرمایی مالک نیستند، پس چگونه آنها را به جای من عبادت می‌کنید؟!
عربی تفاسیر:
اِنْ تَدْعُوْهُمْ لَا یَسْمَعُوْا دُعَآءَكُمْ ۚ— وَلَوْ سَمِعُوْا مَا اسْتَجَابُوْا لَكُمْ ؕ— وَیَوْمَ الْقِیٰمَةِ یَكْفُرُوْنَ بِشِرْكِكُمْ ؕ— وَلَا یُنَبِّئُكَ مِثْلُ خَبِیْرٍ ۟۠
اگر معبودهای‌تان را در دعا بخوانید دعای‌تان را نمی‌شنوند، زیرا آنها جماداتی بدون زندگی و گوش هستند، و - به فرض- اگر دعای‌تان را هم بشنوند به شما پاسخ نمی‌دهند، و روز قیامت از شرک و عبادتی که برای‌شان انجام دادید بیزاری می‌جویند، و - ای رسول- هیچ‌کس راستگوتر از الله سبحانه، تو را باخبر نمی‌کند.
عربی تفاسیر:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اَنْتُمُ الْفُقَرَآءُ اِلَی اللّٰهِ ۚ— وَاللّٰهُ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیْدُ ۟
ای مردم، شما در تمام کارها، و تمام احوال‌تان به الله نیازمندید، و الله همان ذات بی‌نیازی است که در هیچ‌چیز به شما نیاز ندارد، و بر آنچه که برای بندگانش مقدر می‌کند در دنیا و آخرت ستوده‌شده است.
عربی تفاسیر:
اِنْ یَّشَاْ یُذْهِبْكُمْ وَیَاْتِ بِخَلْقٍ جَدِیْدٍ ۟ۚ
اگر او سبحانه بخواهد شما را نابود کند و از بین ببرد به‌طور قطع این کار را خواهد کرد، و به جای شما مردمی را می‌آفریند که او را عبادت می‌کنند، و هیچ‌چیز را با او شریک نمی‌گردانند.
عربی تفاسیر:
وَمَا ذٰلِكَ عَلَی اللّٰهِ بِعَزِیْزٍ ۟
و بُردن و نابودی شما و آوردن مردمی جدید به جای شما، بر الله ناممکن نیست.
عربی تفاسیر:
وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰی ؕ— وَاِنْ تَدْعُ مُثْقَلَةٌ اِلٰی حِمْلِهَا لَا یُحْمَلْ مِنْهُ شَیْءٌ وَّلَوْ كَانَ ذَا قُرْبٰی ؕ— اِنَّمَا تُنْذِرُ الَّذِیْنَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ ؕ— وَمَنْ تَزَكّٰی فَاِنَّمَا یَتَزَكّٰی لِنَفْسِهٖ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ الْمَصِیْرُ ۟
و هیچ شخص گناهکاری گناه گناهکار دیگری را برنمی‌دارد، بلکه هر گناهکاری گناه خودش را برمی‌دارد، و اگر کسی‌که از گناهانش سنگین‌بار است، از کسی بخواهد اندکی از گناهانش را به جای او بردارد ذره‌ای از گناهانش را به جای او برنخواهد داشت، هر چند آن شخصِ فراخوانده شده، خویشاوندش باشد. - ای رسول- تو فقط کسانی را از عذاب الله می‌ترسانی که در نهان از پروردگارشان می‌ترسند، و نماز را به کامل‌ترین وجه برپا می‌دارند، زیرا آنها هستند که از ترساندن تو سود می‌برند، و هرکس از گناهان- که بزرگترین آنها شرک است- پاک شود تنها به سود خودش پاک می‌شود؛ زیرا سود این کار به خودش بازمی‌گردد، و الله از طاعت او بی‌نیاز است، و بازگشت برای حسابرسی و جزا در روز قیامت به‌سوی الله است.
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• تسخير البحر، وتعاقب الليل والنهار، وتسخير الشمس والقمر: من نعم الله على الناس، لكن الناس تعتاد هذه النعم فتغفل عنها.
تسخیر دریا، و از پی یکدیگر آمدن شب و روز، و تسخیر خورشید و ماه: از نعمت‌های الله بر مردم هستند، اما مردم به این نعمت‌ها عادت می‌کنند و از آنها غافل می‌مانند.

• سفه عقول المشركين حين يدعون أصنامًا لا تسمع ولا تعقل.
نادانی مشرکان به این دلیل که بت‌هایی را که نه می‌شنوند و نه می‌اندیشند در دعا می‌خوانند.

• الافتقار إلى الله صفة لازمة للبشر، والغنى صفة كمال لله.
احساس نیاز به الله صفتی لازم برای بشر است، و بی‌نیازی کامل، صفت الله است.

• تزكية النفس عائدة إلى العبد؛ فهو يحفظها إن شاء أو يضيعها.
تزکیۀ نفس به بنده بازمی‌گردد؛ زیرا بنده است که اگر بخواهد آن را حفظ می‌کند یا تباه می‌سازد.

وَمَا یَسْتَوِی الْاَعْمٰی وَالْبَصِیْرُ ۟ۙ
و کافر و مؤمن جایگاه یکسانی ندارند، چنان‌که کور و بینا یکسان نیستند.
عربی تفاسیر:
وَلَا الظُّلُمٰتُ وَلَا النُّوْرُ ۟ۙ
و کفر و ایمان یکسان نیستند، چنان‌که تاریکی‌ها و نور یکسان نیستند.
عربی تفاسیر:
وَلَا الظِّلُّ وَلَا الْحَرُوْرُ ۟ۚ
و بهشت و جهنم آثار یکسانی ندارند، چنان‌که سایه و باد سوزان یکسان نیستند.
عربی تفاسیر:
وَمَا یَسْتَوِی الْاَحْیَآءُ وَلَا الْاَمْوَاتُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یُسْمِعُ مَنْ یَّشَآءُ ۚ— وَمَاۤ اَنْتَ بِمُسْمِعٍ مَّنْ فِی الْقُبُوْرِ ۟
و مؤمنان و کافران یکسان نیستند، چنان‌که زندگان و مردگان یکسان نیستند، الله هرکس را که بخواهد هدایت کند شنوا می‌گرداند، و - ای رسول- تو نمی‌توانی کافران را که مانند مردگان قبرها هستند شنوا کنی.
عربی تفاسیر:
اِنْ اَنْتَ اِلَّا نَذِیْرٌ ۟
و تو جز انذار دهنده‌ای از عذاب الله برای آنها نیستی.
عربی تفاسیر:
اِنَّاۤ اَرْسَلْنٰكَ بِالْحَقِّ بَشِیْرًا وَّنَذِیْرًا ؕ— وَاِنْ مِّنْ اُمَّةٍ اِلَّا خَلَا فِیْهَا نَذِیْرٌ ۟
- ای رسول- به‌راستی‌که ما تو را با حقیقتی که هیچ تردیدی در آن نیست، مژده ‌دهندۀ مؤمنان به پاداشی گرامی که الله برای‌شان آماده ساخته است، و انذار دهندۀ کافران از عذابی دردناک که برای‌شان آماده کرده است، فرستادیم و در میان هر یک از امت‌های پیشین رسولی از جانب الله که آنها را از عذابش می‌ترساند گذشته است.
عربی تفاسیر:
وَاِنْ یُّكَذِّبُوْكَ فَقَدْ كَذَّبَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ۚ— جَآءَتْهُمْ رُسُلُهُمْ بِالْبَیِّنٰتِ وَبِالزُّبُرِ وَبِالْكِتٰبِ الْمُنِیْرِ ۟
و - ای رسول- اگر قومت تو را تکذیب کنند شکیبایی کن، زیرا تو اولین رسولی نیست که قومش او را تکذیب کردند، و امت‌های پیش از اینها مانند عاد و ثمود و قوم لوط رسولان‌شان را تکذیب کرده‌اند، درحالی‌که رسولان‌شان از جانب الله حجت‌هایی آشکار و دلالت‌کننده بر راستگویی‌شان، و صحیفه‌ها و کتاب روشنگر برای کسی‌که در آن تدبر کند و بیندیشد آوردند.
عربی تفاسیر:
ثُمَّ اَخَذْتُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فَكَیْفَ كَانَ نَكِیْرِ ۟۠
با این وجود به الله و رسولانش کفر ورزیدند و آنها را در آنچه که از جانب او تعالی آورده بودند تصدیق نکردند، و کسانی را که کفر ورزیدند نابود کردم، پس - ای رسول- بیندیش که کیفر من برای‌شان وقتی آنها را نابود ساختم چگونه بود.
عربی تفاسیر:
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً ۚ— فَاَخْرَجْنَا بِهٖ ثَمَرٰتٍ مُّخْتَلِفًا اَلْوَانُهَا ؕ— وَمِنَ الْجِبَالِ جُدَدٌ بِیْضٌ وَّحُمْرٌ مُّخْتَلِفٌ اَلْوَانُهَا وَغَرَابِیْبُ سُوْدٌ ۟
- ای رسول- آیا ندیده‌ای که الله سبحانه آب باران را از آسمان فرود می‌آوَرَد، سپس با آن آب، میوه‌هایی با رنگ‌های مختلف به رنگ قرمز و سبز و زرد و سایر رنگ‌ها پس از اینکه درختان‌شان را از آن آب سیراب کردیم درمی‌آوریم، و از کوه‌ها راه‌هایی سفید و قرمز، و راه‌هایی بسیار سیاه است.
عربی تفاسیر:
وَمِنَ النَّاسِ وَالدَّوَآبِّ وَالْاَنْعَامِ مُخْتَلِفٌ اَلْوَانُهٗ كَذٰلِكَ ؕ— اِنَّمَا یَخْشَی اللّٰهَ مِنْ عِبَادِهِ الْعُلَمٰٓؤُا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَزِیْزٌ غَفُوْرٌ ۟
و از مردم، و از جانوران، و از دام‌ها (شتر و گاو و گوسفند) که مانند موارد مذکور رنگ‌های مختلفی دارند، و فقط بندگان دانا به او سبحانه هستند که مقام الله تعالی را بزرگ می‌شمردند و از او می‌ترسند؛ زیرا آنها هستند که صفات و احکام و دلایل قدرتش را می‌دانند، به‌راستی‌که الله ذات شکست ‌ناپذیری است که هیچ‌کس بر او چیره نمی‌شود، و نسبت به گناهان بندگان توبه‌کارش بسیار آمرزنده است.
عربی تفاسیر:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَتْلُوْنَ كِتٰبَ اللّٰهِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاَنْفَقُوْا مِمَّا رَزَقْنٰهُمْ سِرًّا وَّعَلَانِیَةً یَّرْجُوْنَ تِجَارَةً لَّنْ تَبُوْرَ ۟ۙ
همانا کسانی‌که کتاب الله را که آن را بر رسول‌مان فرو فرستادیم می‌خوانند و به آنچه در آن است عمل می‌کنند، و نماز را به بهترین وجه برپا می‌دارند، و از آنچه برای‌شان روزی داده‌ایم از باب زکات و غیر آن نهان و آشکارا انفاق می‌کنند، با این اعمال به تجارتی از جانب الله که هرگز کساد نمی‌شود امید دارند.
عربی تفاسیر:
لِیُوَفِّیَهُمْ اُجُوْرَهُمْ وَیَزِیْدَهُمْ مِّنْ فَضْلِهٖ ؕ— اِنَّهٗ غَفُوْرٌ شَكُوْرٌ ۟
تا الله پاداش اعمال‌شان را کامل بدهد، و از فضل خویش بر آنها بیفزاید، زیرا سزاوار این کار است، به‌راستی‌که او سبحانه نسبت به گناهان مُتَّصِفان به این صفات، بسیار آمرزنده است، و حق‌شناس اعمال نیکشان است.
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• نفي التساوي بين الحق وأهله من جهة، والباطل وأهله من جهة أخرى.
نفی مساوى بودن میان حق و پیروانش از یک جهت، و باطل و پیروانش از جهت دیگر.

• كثرة عدد الرسل عليهم السلام قبل رسولنا صلى الله عليه وسلم دليل على رحمة الله وعناد الخلق.
فراوانی شمار رسولان علیهم السلام پیش از رسول ما صلی الله علیه وسلم، بر مهربانی الله و سرسختی مردم دلالت دارد.

• إهلاك المكذبين سُنَّة إلهية.
نابودی تکذیب ‌کنندگان، سنّتی الهی است.

• صفات الإيمان تجارة رابحة، وصفات الكفر تجارة خاسرة.
ایمان، تجارتی سودآور و کفر، تجارتی زیان‌ده است.

وَالَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ مِنَ الْكِتٰبِ هُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِعِبَادِهٖ لَخَبِیْرٌ بَصِیْرٌ ۟
و - ای رسول- کتابی که به‌سوی تو وحی کردیم همان حقیقتی است که هیچ تردیدی در آن راه ندارد، و تصدیق‌کنندۀ کتاب‌های پیشین است، به‌راستی‌که الله نسبت به بندگانش بسیار آگاه و بیناست، و او تعالی به رسول هر امتی آنچه را که در زمان خویش به آن نیاز دارند وحی می‌کند.
عربی تفاسیر:
ثُمَّ اَوْرَثْنَا الْكِتٰبَ الَّذِیْنَ اصْطَفَیْنَا مِنْ عِبَادِنَا ۚ— فَمِنْهُمْ ظَالِمٌ لِّنَفْسِهٖ ۚ— وَمِنْهُمْ مُّقْتَصِدٌ ۚ— وَمِنْهُمْ سَابِقٌ بِالْخَیْرٰتِ بِاِذْنِ اللّٰهِ ؕ— ذٰلِكَ هُوَ الْفَضْلُ الْكَبِیْرُ ۟ؕ
سپس به امت محمد صلی الله علیه وسلم که آنها را بر سایر امت‌ها برگزیدیم قرآن را عطا کردیم، اما برخی از آنها با انجام محرمات و ترک واجبات بر خود ستم می‌کنند، و برخی از آنها با انجام واجبات و ترک محرمات، با ترک برخی مستحبات و انجام برخی مکروهات میانه‌رو هستند، و برخی از آنها به اذن الله در نیکی‌ها پیشتاز هستند، که این امر با انجام واجبات و مستحبات و ترک محرمات و مکروهات حاصل می‌شود. امر مذکور- یعنی برگزیدن امت اسلام و اعطای قرآن به آنها- بزرگترین فضیلت است که هیچ فضیلت دیگری با آن برابری نمی‌کند.
عربی تفاسیر:
جَنّٰتُ عَدْنٍ یَّدْخُلُوْنَهَا یُحَلَّوْنَ فِیْهَا مِنْ اَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَّلُؤْلُؤًا ۚ— وَلِبَاسُهُمْ فِیْهَا حَرِیْرٌ ۟
بهشت‌های جاویدانی که برگزیدگان در آن درمی‌آیند، و مروارید و دست‌بندهایی طلایی در آن می‌پوشند، و لباس‌شان در آنجا ابریشم است.
عربی تفاسیر:
وَقَالُوا الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْۤ اَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ ؕ— اِنَّ رَبَّنَا لَغَفُوْرٌ شَكُوْرُ ۟ۙ
و پس از ورودشان به بهشت می‌گویند: تمام ستایش‌ها از آن الله است که اندوهِ ورود به جهنم را که از آن می‌ترسیدیم از ما برطرف کرد، به‌راستی‌که پروردگار ما نسبت به گناهان بندگان توبه‌کارش بسیار آمرزنده، و قدرشناس طاعت‌شان است.
عربی تفاسیر:
١لَّذِیْۤ اَحَلَّنَا دَارَ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِهٖ ۚ— لَا یَمَسُّنَا فِیْهَا نَصَبٌ وَّلَا یَمَسُّنَا فِیْهَا لُغُوْبٌ ۟
ذاتی‌که به فضل خویش، نه به قدرت و نیرویی از جانب ما، ما را در سرای ابدی- که هیچ انتقالی پس از آن نیست- جای داد، و هیچ رنج و زحمتی در آن به ما نمی‌رسد.
عربی تفاسیر:
وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا لَهُمْ نَارُ جَهَنَّمَ ۚ— لَا یُقْضٰی عَلَیْهِمْ فَیَمُوْتُوْا وَلَا یُخَفَّفُ عَنْهُمْ مِّنْ عَذَابِهَا ؕ— كَذٰلِكَ نَجْزِیْ كُلَّ كَفُوْرٍ ۟ۚ
و کسانی‌که به الله کفر ورزیده‌اند آتش جهنم برای‌شان است که برای همیشه در آن می‌مانند، و مرگ برای‌شان مقدر نمی‌شود تا بمیرند و از عذاب راحت شوند، و ذره‌ای از عذاب جهنم نیز بر آنها تخفیف داده نمی‌شود، مانند این جزا، روز قیامت هر ناسپاس از نعمت‌های پروردگارش را جزا می‌دهیم.
عربی تفاسیر:
وَهُمْ یَصْطَرِخُوْنَ فِیْهَا ۚ— رَبَّنَاۤ اَخْرِجْنَا نَعْمَلْ صَالِحًا غَیْرَ الَّذِیْ كُنَّا نَعْمَلُ ؕ— اَوَلَمْ نُعَمِّرْكُمْ مَّا یَتَذَكَّرُ فِیْهِ مَنْ تَذَكَّرَ وَجَآءَكُمُ النَّذِیْرُ ؕ— فَذُوْقُوْا فَمَا لِلظّٰلِمِیْنَ مِنْ نَّصِیْرٍ ۟۠
و آنها در جهنم با بلندترین حد فریاد برمی‌آورند و این‌گونه درخواست کمک می‌کنند: پروردگارا، ما را از جهنم درآوَر تا عملی صالح و مخالف آنچه در دنیا مرتکب می‌شدیم انجام دهیم تا به رضایت تو دست یابیم، و از عذاب نجات پیدا کنیم، اما الله این‌گونه به آنها پاسخ می‌دهد: آیا عمری را که در آن هرکس بخواهد پند بگیرد پند می‌گرفت، و به‌سوی الله توبه می‌کرد و عمل صالح انجام می‌داد برای زندگی شما قرار ندادیم، و رسولی انذار دهنده از عذاب الله به‌سوی شما نیامد؟! بعد از تمام این موارد، هیچ دلیل و عذری ندارید، پس عذاب جهنم را بچشید، و کسانی‌که با کفر و گناهان به خودشان ستم کرده‌اند هیچ یاوری ندارند که آنها را از عذاب الله نجات دهد یا آن را برای‌شان تخفیف دهد.
عربی تفاسیر:
اِنَّ اللّٰهَ عٰلِمُ غَیْبِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— اِنَّهٗ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
به‌راستی‌که الله دانای نهان آسمان‌ها و زمین است، و ذره‌ای از آن از دستش نمی‌رود، همانا او از خیر و شری که بندگانش در سینه‌های‌شان پنهان می‌دارند آگاه است.
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• فضل أمة محمد صلى الله عليه وسلم على سائر الأمم.
فضیلت امت محمد صلی الله علیه وسلم بر سایر امت‌ها.

• تفاوت إيمان المؤمنين يعني تفاوت منزلتهم في الدنيا والآخرة.
تفاوت ایمان مؤمنان یعنی تفاوت منزلت آنها در دنیا و آخرت.

• الوقت أمانة يجب حفظها، فمن ضيعها ندم حين لا ينفع الندم.
وقت، امانتی است که حفظ آن واجب است، پس هرکس آن را تباه سازد زمانی پشیمان می‌شود که دیگر پشیمانی سودی ندارد.

• إحاطة علم الله بكل شيء.
احاطۀ علم الله بر همه چیز.

هُوَ الَّذِیْ جَعَلَكُمْ خَلٰٓىِٕفَ فِی الْاَرْضِ ؕ— فَمَنْ كَفَرَ فَعَلَیْهِ كُفْرُهٗ ؕ— وَلَا یَزِیْدُ الْكٰفِرِیْنَ كُفْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ اِلَّا مَقْتًا ۚ— وَلَا یَزِیْدُ الْكٰفِرِیْنَ كُفْرُهُمْ اِلَّا خَسَارًا ۟
- ای مردم- او همان ذاتی است که در زمین، برخی از شما را جانشین برخی دیگر قرار داد تا شما را بیازماید چگونه عمل می‌کنید، پس هرکس به الله و آنچه رسولانش آورده‌اند کفر ورزد گناه و کیفر کفرش به خودش بازمی‌گردد، و کفرش به الله زیان نمی‌رساند، و کفر کافران نزد پروردگارشان سبحانه جز بر خشم شدید از آنها نمی‌افزاید، و چیزی جز زیان نصیب آنها نمی‌کند، چون آنچه را الله در بهشت به شرط ایمان آنها برای‌شان آماده ساخته است تباه می‌سازند.
عربی تفاسیر:
قُلْ اَرَءَیْتُمْ شُرَكَآءَكُمُ الَّذِیْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ ؕ— اَرُوْنِیْ مَاذَا خَلَقُوْا مِنَ الْاَرْضِ اَمْ لَهُمْ شِرْكٌ فِی السَّمٰوٰتِ ۚ— اَمْ اٰتَیْنٰهُمْ كِتٰبًا فَهُمْ عَلٰی بَیِّنَتٍ مِّنْهُ ۚ— بَلْ اِنْ یَّعِدُ الظّٰلِمُوْنَ بَعْضُهُمْ بَعْضًا اِلَّا غُرُوْرًا ۟
- ای رسول- به این مشرکان بگو: از شریکان‌تان که آنها را به جای الله عبادت می‌کنید به من خبر دهید، چه چیزی از زمین آفریده‌اند؟ آیا کوه‌های زمین را؟ یا رودهایش؟ یا جنبندگانش را آفریده‌اند؟ یا آنها در آفرینش آسمان‌ها شریکان الله هستند؟ یا کتابی به آنها داده‌ایم که حجتی بر صحت عبادت شریکان‌شان توسط آنها در آن کتاب است؟ هیچ‌یک از این موارد حاصل نیست، بلکه کسانی‌که با کفر و گناهان به خودشان ستم کرده‌اند جز فریب به یکدیگر وعده نمی‌دهند.
عربی تفاسیر:
اِنَّ اللّٰهَ یُمْسِكُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ اَنْ تَزُوْلَا ۚ۬— وَلَىِٕنْ زَالَتَاۤ اِنْ اَمْسَكَهُمَا مِنْ اَحَدٍ مِّنْ بَعْدِهٖ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ حَلِیْمًا غَفُوْرًا ۟
همانا الله سبحانه آسمان‌ها و زمین را به گونه‌ای که از بین نروند نگاه می‌دارد، و - بنا بر فرض- اگر از بین بروند هیچ‌کس نمی‌تواند آنها را پس از او سبحانه از نابودی نگاه دارد. به‌راستی‌که او تعالی ذات بسیار بردباری است که در کیفر شتاب نمی‌کند، و نسبت به گناهان بندگان توبه‌کارش بسیار آمرزنده است.
عربی تفاسیر:
وَاَقْسَمُوْا بِاللّٰهِ جَهْدَ اَیْمَانِهِمْ لَىِٕنْ جَآءَهُمْ نَذِیْرٌ لَّیَكُوْنُنَّ اَهْدٰی مِنْ اِحْدَی الْاُمَمِ ۚ— فَلَمَّا جَآءَهُمْ نَذِیْرٌ مَّا زَادَهُمْ اِلَّا نُفُوْرَا ۟ۙ
و این کافران تکذیب‌کننده به صورت مؤکد و سخت سوگند یاد کردند که: اگر رسولی از جانب الله بیاید که آنها را از عذاب بترساند به‌طور قطع از یهودیان و نصاری و دیگران استوارتر و بیشتر پیرو حق خواهند بود، اما وقتی محمد صلی الله علیه وسلم به عنوان فرستاده‌ای از جانب پروردگارش آمد که آنها را از عذاب الله می‌ترساند آمدن او فقط دوری از حق و تعلق به باطل را نصیب آنها کرد، و به سوگندهای موکّدی که می‌گفتند هدایت‌یافته‌تر از پیشینیان خود خواهند بود وفا نکردند.
عربی تفاسیر:
١سْتِكْبَارًا فِی الْاَرْضِ وَمَكْرَ السَّیِّئ ؕ— وَلَا یَحِیْقُ الْمَكْرُ السَّیِّئُ اِلَّا بِاَهْلِهٖ ؕ— فَهَلْ یَنْظُرُوْنَ اِلَّا سُنَّتَ الْاَوَّلِیْنَ ۚ— فَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰهِ تَبْدِیْلًا ۚ۬— وَلَنْ تَجِدَ لِسُنَّتِ اللّٰهِ تَحْوِیْلًا ۟
و سوگندشان به الله بر آنچه که به آن سوگند یاد کردند از روی حسن نیت و قصد سالم نبود، بلکه برای گردنکشی در زمین و فریب‌دادن مردم بود، و مکر بد فقط صاحبان مکرزنندۀ خودش را فرامی‌گیرد، پس آیا این مستکبران مکرزننده جز سنت ثابت الله را انتظار می‌برند؛ یعنی نابودشدن‌شان همان‌گونه که امثال آنها از میان پیشینیان را نابود کرد؟! و هرگز در سنت الله در نابودی مستکبران نه هیچ تبدیلی خواهی یافت به اینکه بر آنها واقع نشود، و نه هیچ دگرگونی‌ای به اینکه بر غیر آنها واقع شود؛ زیرا این سنت ثابت الهی است.
عربی تفاسیر:
اَوَلَمْ یَسِیْرُوْا فِی الْاَرْضِ فَیَنْظُرُوْا كَیْفَ كَانَ عَاقِبَةُ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ وَكَانُوْۤا اَشَدَّ مِنْهُمْ قُوَّةً ؕ— وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِیُعْجِزَهٗ مِنْ شَیْءٍ فِی السَّمٰوٰتِ وَلَا فِی الْاَرْضِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ عَلِیْمًا قَدِیْرًا ۟
آیا تکذیب‌کنندگان تو از میان قریش در زمین نگشته‌اند تا بیندیشند سرانجام کسانی از امت‌های پیش از آنها که تکذیب کردند چگونه بوده است؟ آیا سرانجام بدی نداشته‌اند وقتی الله آنها را نابود ساخت، درحالی‌که نیرومندتر از قریش بودند؟! و هیچ چیزی نه در آسمان‌ها و نه در زمین الله را درمانده نخواهد کرد، زیرا او از اعمال این تکذیب‌ کنندگان بسیار آگاه است، و ذره‌ای از اعمال‌شان نه بر او پوشیده می‌ماند و نه از دستش می‌رود، و بر نابودی آنها هرگاه بخواهد بسیار توانا است.
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• الكفر سبب لمقت الله، وطريق للخسارة والشقاء.
کفر، سبب خشم الله، و راهی برای زیان و بدبختی است.

• المشركون لا دليل لهم على شركهم من عقل ولا نقل.
مشرکان هیچ دلیل عقلی و نقلی بر شرک خویش ندارند.

• تدمير الظالم في تدبيره عاجلًا أو آجلًا.
نیرنگ ستمکار دیر یا زود باعث نابودی اش می شود.

وَلَوْ یُؤَاخِذُ اللّٰهُ النَّاسَ بِمَا كَسَبُوْا مَا تَرَكَ عَلٰی ظَهْرِهَا مِنْ دَآبَّةٍ وَّلٰكِنْ یُّؤَخِّرُهُمْ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی ۚ— فَاِذَا جَآءَ اَجَلُهُمْ فَاِنَّ اللّٰهَ كَانَ بِعِبَادِهٖ بَصِیْرًا ۟۠
و اگر الله کیفر مردم را به‌سبب معاصی و گناهانی که مرتکب می‌شوند به تعجیل اندازد، به‌طور قطع فوراً تمام اهالی زمین و چارپایان و اموالی را که در اختیار دارند به سرعت نابود خواهد کرد، اما او سبحانه تا زمانی مشخص در علم خویش یعنی روز قیامت به آنها مهلت می‌دهد، و چون روز قیامت فرا رسد به‌راستی‌که الله نسبت به بندگانش بسیار بینا است و هیچ‌چیز از آنها بر او پوشیده نمی‌ماند، آن‌گاه آنها را در قبال اعمال‌شان جزا می‌دهد؛ اگر خیر باشد جزای خیر، و اگر شر باشد جزای شر می‌دهد.
عربی تفاسیر:
حالیہ صفحہ میں آیات کے فوائد:
• العناد مانع من الهداية إلى الحق.
سرسختی، مانع از هدایت به‌سوی حق است.

• العمل بالقرآن وخشية الله من أسباب دخول الجنة.
عمل به قرآن و ترس از الله از اسباب ورود به بهشت هستند.

• فضل الولد الصالح والصدقة الجارية وما شابههما على العبد المؤمن.
فضیلت فرزند صالح و صدقۀ جاریه و موارد مشابه این دو بر بندۀ مؤمن.

 
معانی کا ترجمہ سورت: سورۂ فاطر
سورتوں کی لسٹ صفحہ نمبر
 
قرآن کریم کے معانی کا ترجمہ - المختصر فی تفسیر القرآن الکریم کا فارسی ترجمہ - ترجمے کی لسٹ

المختصر فی تفسیر القرآن الکریم کا فارسی ترجمہ، مرکز تفسیر للدراسات الاسلامیۃ کی جانب سے جاری۔

بند کریں