Qurani Kərimin mənaca tərcüməsi - Doğban dilinə tərcümə * - Tərcumənin mündəricatı


Mənaların tərcüməsi Surə: Yunus   Ayə:

Yunus

الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
1. Alif-Laam-Ra (A.L.R.). [Bachi gaŋ gaŋ ŋɔ maa wuhirimi ni Alkur’aani nyɛla Muɣujizah (lahiʒibsi din ka ŋmali) dama so ʒi di fasara naɣila Naawuni]. Dimbɔŋɔnim’ nyɛla litaafi (Alkur’aani) aayanim’ din mali yɛmgoliŋga.
Ərəbcə təfsirlər:
أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ رَجُلٖ مِّنۡهُمۡ أَنۡ أَنذِرِ ٱلنَّاسَ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنَّ لَهُمۡ قَدَمَ صِدۡقٍ عِندَ رَبِّهِمۡۗ قَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٞ مُّبِينٌ
2. Di ni bɔŋɔ, di nyɛla lahiʒiba n-zaŋ ti nisalinim’ ni Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisi wahayi (tuuntali) na n-ti ti bɛ puuni ninvuɣu so (ka yεli o): “Kpɛhimi ninsalinima dabɛm, ka ti ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhupεlli lahihali kadama bɛ mali bɛ ni daŋsi (tuunsuma) shɛŋa zaashee din du bɛ Duuma (Naawuni) sani, ka chεfurinim’ yεli: “Achiika! Ŋumbɔŋɔ maa shiri nyɛla sihiralana polo ni.”
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۖ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
3. Achiika! Yi Duuma n-nyɛ Naawuni so Ŋun nam sagbana mini tiŋgbani dabsa ayɔbu puuni, din nyaaŋa kaOniŋ dede Al’arshi zuɣu, Ŋuna m-maandi yɛla, suhudeelana so n-kani (Zaadali) naɣila O saɣiti nyaaŋa, tɔ! Lala ka Naawuni so Ŋun nyɛ yi Duuma maa be, dinzuɣu jεmmiyaO. Dini bɔŋɔ, yi ku teei Naawuni yɛla?
Ərəbcə təfsirlər:
إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّاۚ إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
4. O sani n-nyɛ yi labbu shee namgbanyini. Naawuni daalikauli shiri nyɛla yεlimaŋli. Achiika! O (Naawuni) piindi la nambu, din nyaaŋa kaO yɛn ti labsi li, domin O yo ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka tum tuunviɛla samli ni aadalsi. Amaa! Ninvuɣu shεba ban niŋ chεfuritali maa mali binnyurgu din nyɛ kotulum, ni azaabakpeeni, domin bɛ ni daa niŋ chεfuritali shɛli maa zuɣu.
Ərəbcə təfsirlər:
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
5. Ŋuna n-nyɛŊun zali wuntaŋ’ ka di nyɛla din furila, ka goli mi nyɛ neesim, ka nam li ka di mali zaashɛhi, domin yi zaŋ li m-baŋ yuma kalinli, n-ti pahi laasabu. Naawuni bi nam lala maa naɣila ni yεlimaŋli. O kahigirila O aayanima n-tiri ninvuɣu shεba ban mi.
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّ فِي ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَّقُونَ
6. Achiika! Yuŋ mini wuntaŋni taɣibu puuni, ni Naawuni ni nam shɛli sagbana mini tiŋgbana puuni, achiika! Di nyɛla Naawuni nam yɛlikpahinda n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban mali wuntia.
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا وَرَضُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَٱطۡمَأَنُّواْ بِهَا وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِنَا غَٰفِلُونَ
7. Achiika! Ninvuɣu shεba ban bi dihiri tabliri Ti (Tinim’ Naawuni) laɣimbu, ka niŋ yεda ni Dunia bεhigu, ka niŋ suhudoo ni dina, ni ninvuɣu shεba ban tam Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ yεla.
Ərəbcə təfsirlər:
أُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
8. Bannim’ maa labbu shee n-nyɛ buɣum, domin bɛ tuuntumsa ni daa nyɛ shɛli (Dunia puuni).
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
9. Achiika! Ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka tum tuunvεla, tɔ!Bɛ Duuma (Naawuni) ni dolsigu ba ni bɛ iimaansili maa, ka kulibɔna ti yɛnzɔri gindi bɛ gbinni Alizanda yili shɛŋa din mali yolsigu la puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
دَعۡوَىٰهُمۡ فِيهَا سُبۡحَٰنَكَ ٱللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٞۚ وَءَاخِرُ دَعۡوَىٰهُمۡ أَنِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
10. Bɛ suhigu di (Alizanda maa) puuni yɛn ti nyɛla: “Yaa ti Ti Duuma Naawuni A nam simsiya.” Yaha! Ka bɛ puhigu di puuni yɛn nyɛ: “Salaamun (suhudoo).” Ka bɛ suhigu maa bahigu ti yɛn nyɛla “Alhamdu Lillaahi Rabbil Aalamiin (Paɣibu balibu kam nyɛla Naawuni dini, binnamda Duuma).”
Ərəbcə təfsirlər:
۞ وَلَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡۖ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
11. Yaha! Naawuni yi di daŋdi ninsalinim’ adubεri deebu, kamani O ni deeri di zaɣivεla shεm, tɔ! Achiika! Bɛ di naan deei bɛ nyɛvuya. Dinzuɣu Ti (Tinim’ Naawuni) chεrila ninvuɣu shεba ban bi dihitabli ni Ti laɣimbu maa, ka bɛ kuli be bɛ kpahi yεɣi tariga ni m-birinda.
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ٱلضُّرُّ دَعَانَا لِجَنۢبِهِۦٓ أَوۡ قَاعِدًا أَوۡ قَآئِمٗا فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُ ضُرَّهُۥ مَرَّ كَأَن لَّمۡ يَدۡعُنَآ إِلَىٰ ضُرّٖ مَّسَّهُۥۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡمُسۡرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
12. Yaha! Biɛrim shεli yi shihi ninsala, o boondila Ti (Tinim’ Naawuni) ka nyɛŋun do opuluɣa zuɣu, bee ka o ʒi tiŋgbani ni, bee ka o ʒela zuɣusaa. Amaa! Saha shεli Tiyi tivuui biɛrim maa ka chɛ o, ka o chaŋ gari kamani o daa ʒin suhila Ti (Tinim’ Naawuni) n-zaŋ chaŋ biɛrim shεli din shihi o maa ni. Tɔ! Lala ka bɛ (shintaŋ) dihi tuumbiɛrinim’ bɛ ni daa tumdi shɛli nachinsi n-ti ba.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَقَدۡ أَهۡلَكۡنَا ٱلۡقُرُونَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
13. Yaha! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) daa niŋ ali’umma shεba ban kana pɔi ni yinim’ maa hallaka saha shεli bɛ ni daa di zualinsi, ka bɛ tuumba kaba na ni dalirinim’ polo ni, amaa! Bɛ daa pala ban ti Naawuni yεlimaŋli. Tɔ! Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) yɔri tuumbiɛrinim’ samli.
Ərəbcə təfsirlər:
ثُمَّ جَعَلۡنَٰكُمۡ خَلَٰٓئِفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لِنَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
14. Din nyaaŋa, ka Tizaŋ ya ka yi (Makanima) nyɛ ban guli tiŋgbani bɛ nyaaŋa, domin ti nya wula n-yɛn nyɛ yi tuuntumsa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَاتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا ٱئۡتِ بِقُرۡءَانٍ غَيۡرِ هَٰذَآ أَوۡ بَدِّلۡهُۚ قُلۡ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أُبَدِّلَهُۥ مِن تِلۡقَآيِٕ نَفۡسِيٓۖ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّۖ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
15. Yaha! Bɛ yi ti karindi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanima din be polo ni n-tiri ba (bɛ chεfurinima), ninvuɣu shεba ban bi dihitabli ni Ti laɣimbu maa yεrimi: “(Yaa nyini Muhammadu)! Tahimi AlKur’aani shεli din pa ŋɔ maa na, bee kaa taɣi li. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di bi tu kamaata ni mani taɣi li m mammaŋ’ sani. M-bi doli shɛli m-pahila bɛ ni siɣisi shɛli wahayi n-ti ma na, achiika! N-zɔrimi ni n-ti kpe n Duuma (Naawuni) taali ni, domin dabsi’ titali la daazaaba zuɣu.
Ərəbcə təfsirlər:
قُل لَّوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا تَلَوۡتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَدۡرَىٰكُم بِهِۦۖ فَقَدۡ لَبِثۡتُ فِيكُمۡ عُمُرٗا مِّن قَبۡلِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
16. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Naawuni yi di yu, n naan ku karim li wuhi ya, m mi naan ku baŋsi ya li. Achiika! N-nyɛla ŋun ʒini yi puuni yuungbaliŋ pɔi ni di (Alkur’aani maa) kandi na. Di ni bɔŋɔ, yi ku niŋ hankali?
Ərəbcə təfsirlər:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
17. Dinzuɣu, ŋuni n-lee lahi nyɛ zualindira n-ti paai ŋun ŋma ʒiri pa Naawuni, bee ka o labsi O aayanim’ ʒiri? Achiika! bibɛhi ti ku tilgi (Zaadali).
Ərəbcə təfsirlər:
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡ وَيَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِۚ قُلۡ أَتُنَبِّـُٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
18. Ka bɛ (chεfurinim’ maa) jεmdi din pa Naawuni, ka mi ku tooi niŋ ba chuuta bee anfaani shεli, ka naan yεra: “Ti duumanim’ ŋɔ maa n-nyɛ ban yɛn ti suhudee ti Naawuni sani. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, yi tirila Naawuni lahibali shεli O ni ʒi di yεla sagbana mini tiŋgbani ni? O nam simsiya, ka lahi du ka chɛ yi ni laɣindi O mini binyεr’ shεŋa n-jεmdi maa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا كَانَ ٱلنَّاسُ إِلَّآ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ فَٱخۡتَلَفُواْۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡ فِيمَا فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
19. Yaha! Ninsalinim’ daa pa shɛli mpahila ali’umma yinsi, ka bɛ daa niŋ namgbankpeeni. Di yi di pala yεltɔɣali din pun daŋsi a Duuma sani zuɣu, bɛ naan niŋ fukumsi bɛ sunsuuni n-zaŋ chaŋ bɛ ni niŋdi namgbankpeeni shɛli puuni maa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَيَقُولُونَ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۖ فَقُلۡ إِنَّمَا ٱلۡغَيۡبُ لِلَّهِ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
20. Ka bɛ (Maka chεfurinim’ maa) naan yεra: “Bozuɣu ka bɛ bi siɣisi alaama shεli din yi O (Muhammadu) Duuma sani na n-ti ti o? Yεlima: “Achiika! Binshɛɣu din sɔɣi baŋsim bela Naawuni sani. Dinzuɣu, ʒinimi ya guhima, m gba pahi yi zuɣu ka ti ʒiya guhira.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ مِّنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُمۡ إِذَا لَهُم مَّكۡرٞ فِيٓ ءَايَاتِنَاۚ قُلِ ٱللَّهُ أَسۡرَعُ مَكۡرًاۚ إِنَّ رُسُلَنَا يَكۡتُبُونَ مَا تَمۡكُرُونَ
21. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) yi ti chɛ ka ninsalinim’ lam nambɔzɔbo biɛrim shɛli din shihi ba nyaaŋa, a ni nyaka bɛ nari nabɛri Ti aayanim’ puuni. Yεlima: “Naawuni n-nyɛŊun valimma ni nari, Achiika! Ti tuumba (Malaaika nima) sabrila yi ni nari nabiɛri shɛŋa maa.”
Ərəbcə təfsirlər:
هُوَ ٱلَّذِي يُسَيِّرُكُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمۡ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَرَيۡنَ بِهِم بِرِيحٖ طَيِّبَةٖ وَفَرِحُواْ بِهَا جَآءَتۡهَا رِيحٌ عَاصِفٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِيطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنۡ أَنجَيۡتَنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
22. Ŋuna m mali ya n-chana duli ni kom ni, hali ka di yi ti niŋ ka yi be ŋarim puuni, ka di (ŋarim maa) zaŋ ba gari pɔhim shɛli din nyɛɣisa zuɣu,ka bɛ (ninsalinim’) niŋ suhupεlli ni dina, ka pɔhim shɛli di vuri ni kpɛŋ ka li(ŋarim maa) na, ka kogbaŋ kaba na luɣulikam, ka bɛ dihitabli ni hallaka paai ba, dinsaha ka bɛ yi pa yɛn boondi Naawuni ka nyɛla ban simsiri O ni jεma (kayεra): “Achiika! A yi tilgi ti ka chɛ dimbɔŋɔ maa, achiika! Ti nyɛla ban yɛn paɣi.
Ərəbcə təfsirlər:
فَلَمَّآ أَنجَىٰهُمۡ إِذَا هُمۡ يَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۗ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۖ مَّتَٰعَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُكُمۡ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
23. Saha shεli O (Naawuni) ni ti tilgi ba, ka a nya ka bɛ saɣindi tiŋgbani yaaŋa zuɣuka di pa ni yɛlimaŋli shεli. Yaa yinim’ ninsalinima! Achiika! Yi zualinsi bela yi maŋsi zuɣu, di nyɛla Dunia bɛhigu nyεɣisim, din nyaana, Ti (Tinim’ Naawuni) sani n-yɛn ti nyɛ yi labbu shee, ka Ti ti tin ya yi tuuntumsa lahibali.
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتۡ وَظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
24. Achiika! Dunia biεhigu kotomsi ŋmanila ko’ shɛli Ti (Tinim’ Naawuni) ni siɣisi li na zuɣusaa, ka tiŋgbani ni bimbila shɛŋa ninsalinim’ mini biŋkobri ni diri gabi ni dina, hali ka tiŋgbani ti kpiɣidi vɛlim na, ka di di nachinsi, ka ban su li (puu maa) tεhi ni bɛ sula di yiko, ka Ti (Tinim’ Naawuni) zaligu ti kana n-ti di li yuŋ bee wuntaŋ’ ni, ka Ti zaŋ li (puu maa) leei bɛ ni yihi pushɛli bindirigu, ka di be kamani di sa kala bindirigu sɔhila, Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) kahigiri aayanima n-tiri ninvuɣu shεba ban tεhira.
Ərəbcə təfsirlər:
وَٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَىٰ دَارِ ٱلسَّلَٰمِ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
25. Yaha! Naawuni boondi mi n-zaŋ chaŋ suhudoo yili (Alizanda), ka dolsiri O ni bɔri so n-zaŋ chaŋ sochibga.
Ərəbcə təfsirlər:
۞ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ ٱلۡحُسۡنَىٰ وَزِيَادَةٞۖ وَلَا يَرۡهَقُ وُجُوهَهُمۡ قَتَرٞ وَلَا ذِلَّةٌۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
26. Ninvuɣu shεba ban viɛlgi tuma mali sanyovεlli, ni pahigu (Alizanda mini Naawuni nyɛbu).[1] Taŋkpagbilgu bee filiŋ miti bi yɛn ŋari bɛ nina, bana n-nyɛ Alizanda bihi, ka bɛ yɛn ti kpalim di puuni kuli mali wɔra.
[1] Zaadali, Naawunidabgahinda yεntinya la Naawuni, dimi yεntidolila ninsala kpatariga.
Ərəbcə təfsirlər:
وَٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۭ بِمِثۡلِهَا وَتَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
27. Yaha! Ninvuɣu shεba ban tum tuumbεri sanyoo yɛn ti nyεla di tatabo din be, ka filiŋ yɛn ti ŋari bɛ nina, bɛ ti ka ŋun yɛn taɣi ba, ka di ŋmanila bɛ zaŋla yuŋ shɛli din zimsi yaɣ’ shεli nlimsi bɛ nina zuɣu, bana n-nyɛ buɣum bihi, ka bɛ nyɛla ban yɛn ti kpalim di puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
وَيَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ مَكَانَكُمۡ أَنتُمۡ وَشُرَكَآؤُكُمۡۚ فَزَيَّلۡنَا بَيۡنَهُمۡۖ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمۡ إِيَّانَا تَعۡبُدُونَ
28. Yaha! Dabsi’ shεli Ti (Tinim’ Naawuni) ni yɛn ti laɣim ba (ninsalinim’) namgbaniyini, din nyaaŋa ka Ti yεli ninvuɣu shεba ban bo nyintahi m-pahi Naawuni zuɣu maa: “Zanimi ya yi zaashee, Yi mini yi duumanima.” Din’ nyaaŋa, ka Ti (Tinim’Naawuni) wolgi bɛ sunsuuni, ka bɛ duumanim’ maa yεli: “Yi daa pala ban jɛmdi ti (Dunia puuni).”
Ərəbcə təfsirlər:
فَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ إِن كُنَّا عَنۡ عِبَادَتِكُمۡ لَغَٰفِلِينَ
29. “Dinzuɣu Naawuni saɣi Shɛhiradira ti mini ya sunsuuni. Achiika! Tinim’ (buɣa) daa ʒi shɛli n-zaŋ chaŋ yi jεma ni tinima.”
Ərəbcə təfsirlər:
هُنَالِكَ تَبۡلُواْ كُلُّ نَفۡسٖ مَّآ أَسۡلَفَتۡۚ وَرُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
30. Nimaa ni ka nyεvuli kam yɛn ti lam din daŋsi tuun’ shεŋa (sanyoo), ka bɛ labsi ba (ninsalinima) Naawuni, bɛ Duuma ni yεlimaŋli sani, ka bɛ ni daa namdi ʒiri shɛŋa maa zaa bɔrgi ka chɛ ba.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ مَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ أَمَّن يَمۡلِكُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَمَن يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَيُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۚ فَسَيَقُولُونَ ٱللَّهُۚ فَقُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ
31. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Ŋuni n-leei tiri ya arzichi zuɣusaa ni tiŋgbani ni? Bee Ŋuni n-su wumbu ni nyabu? Yaha! Ŋuni n­yihiri binnyεŋ binkpiŋ ni, ka yihiri binkpiŋ binnyεŋ ni? Yaha! Ŋuni n-leei maandi yɛla?” Bɛ ni yεli ni Naawuni. Tɔ!Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, yi ku zo Naawuni?
Ərəbcə təfsirlər:
فَذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمُ ٱلۡحَقُّۖ فَمَاذَا بَعۡدَ ٱلۡحَقِّ إِلَّا ٱلضَّلَٰلُۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ
32. Tɔ! Ŋuna n-nyɛ Naawuni, yi Duuma ni yεlimaŋli, dinzuɣu bo n­leei lahi be yεlimaŋli nyaaŋa m-pahi la bɔrginsim? ka bozuɣuka bɛ ŋmalgiri ya (ka chɛ Naawuni jɛma)?
Ərəbcə təfsirlər:
كَذَٰلِكَ حَقَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى ٱلَّذِينَ فَسَقُوٓاْ أَنَّهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
33. Lala ka a Duuma (Naawuni) yɛltɔɣali niŋ talahi n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban kpee yi kadama bɛ pala ban yɛn ti Naawuni yɛlimaŋli.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥۚ قُلِ ٱللَّهُ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥۖ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ
34. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di nibɔŋɔ, yi duumanim’ maa puuni so ni tooi pili nambu, din nyaaŋa ka o lahi labsi li (di bεhigu shee)? Yεlima: “Naawuni n-nyɛŊun pindi nambu, din nyaaŋa, ka O labsiri li (di biεhigu shee). Ka bozuɣuka bɛŋmalgiri ya (ka chɛri O jɛma)?”
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّۚ قُلِ ٱللَّهُ يَهۡدِي لِلۡحَقِّۗ أَفَمَن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يَهِدِّيٓ إِلَّآ أَن يُهۡدَىٰۖ فَمَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ
35. Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, yi duumanim’ maa puuni so beni dolsiri zaŋ chaŋ yεlimaŋli? Yεlima: “Naawuni n-nyɛŊun dolsira n-zaŋ chaŋ yεlimaŋli. Di nibɔŋɔ, Ŋun dolsira n-zaŋ chaŋ yεlimaŋli n-tu kamaata ni bɛ doli bee ŋun ku tooi dolsi naɣila bɛ dolsi o mi, ka bo n­leei mali ya, wula ka yi leei niŋdi fukumsi ni lala?
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا يَتَّبِعُ أَكۡثَرُهُمۡ إِلَّا ظَنًّاۚ إِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ
36. Yaha! Bɛ (chεfurinim’ maa) pam bi doli shεli m-pahila zilsigu, achiika! Zilsigi mi ku tooi niŋ anfaani shɛli n-zaŋ jɛndi yεlimaŋli. Achiika! Naawuni nyɛla Ŋunmi bɛ tuuntumsa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا كَانَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ أَن يُفۡتَرَىٰ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا رَيۡبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
37. Yaha! Di bi tu kamaata ni bɛŋma ʒiri n-ti Alkur’aani ŋɔ maa na ka di pa ni Naawuni sani ka di yi na. Amaa! Di nyɛla din tiri yεlimaŋli ni (litaafi shεŋa) din pun daŋ li, ka di lahi nyɛ litaafi shεli din kahigiri yɛllikam, zilsigu ka di puuni, di yila binnamda Duuma sani na.
Ərəbcə təfsirlər:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّثۡلِهِۦ وَٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
38. Bee bɛ (Maka chɛfurinim’) yεrimi ni o (Annabi Muhammadu) kpiri li mi (Alkur’aani)? Yεlima: “Tahimi ya suurigaŋ na din nyɛ di ŋmali, ka boli ya yi ni yɛn tooi boli so na (ka o ti sɔŋ ya) ka pa ni Naawuni, yi yi shiri nyɛla yεlimaŋlinima.”
Ərəbcə təfsirlər:
بَلۡ كَذَّبُواْ بِمَا لَمۡ يُحِيطُواْ بِعِلۡمِهِۦ وَلَمَّا يَأۡتِهِمۡ تَأۡوِيلُهُۥۚ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلظَّٰلِمِينَ
39. Chɛli gba! Bɛ labsila bɛ ni ka shɛli baŋsim ʒiri. Di mi kahigibu pun bi kaba na, lala ka ban daa kana pɔi ni bana maa gba daa labsi yεlimaŋli ʒiri. Tɔ! Yuli nya zualindiriba bahigu ni daa ti nyε shεm.
Ərəbcə təfsirlər:
وَمِنۡهُم مَّن يُؤۡمِنُ بِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن لَّا يُؤۡمِنُ بِهِۦۚ وَرَبُّكَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ
40. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ puuni shεba beni n-tiri li (Alkur’aani) yɛlimaŋli,ka bɛ puuni shεba mi beni bi ti li yεlimaŋli. Yaha! A Duuma nyεla Ŋun mi ninvuɣu shɛba ban saɣinda.
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّي عَمَلِي وَلَكُمۡ عَمَلُكُمۡۖ أَنتُم بَرِيٓـُٔونَ مِمَّآ أَعۡمَلُ وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ
41. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Bɛ yi labsi a ʒirilana, tɔ! Nyin yεlima: “N tuuntumsa (sanyoo) nyɛla n dini, ka yi mi gba tuuntumsa (sanyoo) nyɛ yi dini, yi nyɛla ban nuu ti ka n tuuntumsa ni, ka m mi gba nuu ti ka yi tuuntumsa ni.
Ərəbcə təfsirlər:
وَمِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُونَ إِلَيۡكَۚ أَفَأَنتَ تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ وَلَوۡ كَانُواْ لَا يَعۡقِلُونَ
42. (Yaa nyini Annabi)! Bɛ puuni shεba lahi beni wumda n-zaŋ kana a sani. Di nibɔŋɔ, a nyɛla ŋun yɛn tooi chε ka tikpiranim’ wum yεltɔɣa, hali di yi niŋ ka bɛ ka haŋkali gba?
Ərəbcə təfsirlər:
وَمِنۡهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيۡكَۚ أَفَأَنتَ تَهۡدِي ٱلۡعُمۡيَ وَلَوۡ كَانُواْ لَا يُبۡصِرُونَ
43. Yaha! Bɛ puuni shεba beni yuunda n-zaŋ kana a polo. Di ni bɔŋɔ, a ni tooi dolsi zoomba hali di yi niŋ ka bɛ bi ne?
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ ٱلنَّاسَ شَيۡـٔٗا وَلَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
44. Achiika! Naawuni bi diri ninsalinim’ zualinsi ni shɛli, amaa! Ninsalinima nnyɛ ban diri bɛ maŋ’ zualinsi.
Ərəbcə təfsirlər:
وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ كَأَن لَّمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا سَاعَةٗ مِّنَ ٱلنَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيۡنَهُمۡۚ قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِ وَمَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ
45. Yaha! Teemi dabsi’ shεli Oni yɛn ti neei ba (ninsalinima) ka di niŋ ba kabɛ na ʒin ʒinila (Dunia puuni) naɣila saha yini dabsili puuni, ka bɛ baŋdi taba bɛ sunsuuni. Achiika! Ninvuɣu shεba ban labsi Naawuni laɣimbu ʒiri maa kɔhilu, bɛ mi daa pala ban dolsi (Dunia puuni).
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعۡضَ ٱلَّذِي نَعِدُهُمۡ أَوۡ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ ٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفۡعَلُونَ
46. Yaha! Ti (Tinim’ Naawuni) yi bɔra,ka Tizaŋ Tini niŋ ba alikauli (azaaba) shεli maa pirgili n-wuhi a (Dunia ŋɔ), bee ka Ti deei a nyɛvuli, tɔ!Bɛ kuli yɛn ti labila Ti sani (Zaadali), din nyaaŋa Naawuni nyɛla Shɛhiradira ni bɛ tuuntumsa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلِكُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولٞۖ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمۡ قُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
47. Yaha! Ali’umma kam ni bɛ tumo, dinzuɣu bɛ tumo yi ti kana (Zaadali), ka bɛ niŋ fukumsi bɛ sunsuuni ni aadalsi, bɛ mi ti ku di ba zualinsi.
Ərəbcə təfsirlər:
وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
48. Ka bɛ (Maka chεfurinim’) naan yεra: “Bondali n-nyɛ alikauli (Chiyaama yiɣisibu) ŋɔ maa, yi yi shiri nyɛla ban yεri yεlimaŋli?
Ərəbcə təfsirlər:
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي ضَرّٗا وَلَا نَفۡعًا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۗ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌۚ إِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ فَلَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
49. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “N-ka yiko din yɛn tooi niŋ m maŋa chuuta bee anfaani shεli, naɣila Naawuni ni yu shɛli. Ali’umma kam mali la bɛ saha. Dinzuɣubɛ saha yi ti paai, bɛ ti bi yɛn naɣisi ti ba sahayini, bɛ mi ku daŋsi bɛ nyɛvuya deebu.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُهُۥ بَيَٰتًا أَوۡ نَهَارٗا مَّاذَا يَسۡتَعۡجِلُ مِنۡهُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
50. Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, yi nyaya, O (Naawuni) daazaaba yi kan ya na yuŋ bee wuntaŋ’ ni, dinsaha bo ka bibɛhi leei lahi bɔri ni yomyoma?
Ərəbcə təfsirlər:
أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ ءَامَنتُم بِهِۦٓۚ ءَآلۡـَٰٔنَ وَقَدۡ كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ
51.Di ni bɔŋɔ, di (azaaba maa) yi sheei yi zuɣu na naai ka yi naan ti yεlimaŋli? pumpɔŋɔ (yi ti yɛlimaŋli). Achiika! Yi mi daa nyɛla ban bɔri li ni yomyoma.
Ərəbcə təfsirlər:
ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡخُلۡدِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
52. Din nyaaŋa, kabɛ yεli ninvuɣu shɛba ban di zualinsi maa: “Lammi ya azaaba shεli din ka naabu. Di ni bɔŋɔ,bɛ ni yon ya samli m-pahila yi ni daa bo shɛli n-zali yi maŋa? ”
Ərəbcə təfsirlər:
۞ وَيَسۡتَنۢبِـُٔونَكَ أَحَقٌّ هُوَۖ قُلۡ إِي وَرَبِّيٓ إِنَّهُۥ لَحَقّٞۖ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
53. (Yaa nyini Annabi)! Ka bɛ (chεfurinim’ maa) naan bɔhira kadama di (azaaba maa) nyɛla yεlimaŋli? Yεlima: “Ii, m-po n Duuma, achiika! Di nyɛla yɛlimaŋli, yi mi pala ban yɛn tooi zo n-tilgi.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَوۡ أَنَّ لِكُلِّ نَفۡسٖ ظَلَمَتۡ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لَٱفۡتَدَتۡ بِهِۦۗ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۖ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
54. Yaha! Nyɛvuli kam din di zualinsi yi di daa su din kam be tiŋgbani ni yiko (Zaadali), di naan zaŋ li yodi maŋ’ zuɣu. Yaha! Ka bɛ (ninsalinim’) sɔɣi yolitiɛm saha shεli bɛ ni nya azaaba. Yaha! Ka bɛ niŋ fukumsi bɛ sunsuuni ni aadalsi, bɛ mi pala bɛ ni yɛn di shɛba zualinsi.
Ərəbcə təfsirlər:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
55. Wumma! Binshɛɣu din be sagbana mini tiŋgbani ni nyɛla Naawuni dini. Wumma! Achiika! Naawuni daalikauli nyɛla yεlimaŋli. Amaa! Ninsalinim’ pam bi mi.
Ərəbcə təfsirlər:
هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
56. Ŋuna n-nyɛ Ŋun neeri ka kura. O mi sani ka bɛ yɛn ti labsi ya.
Ərəbcə təfsirlər:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَتۡكُم مَّوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَشِفَآءٞ لِّمَا فِي ٱلصُّدُورِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
57. Yaa yinim’ ninsalinima! Achiika! Wa’azu (Alkur’aani) kan ya na din yi yi Duuma sani na, ka di nyɛ din tibri doro din be suhiri ni, ka lahi nyɛ dolsigu, ni nambɔzɔbo n-zaŋ ti ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ بِفَضۡلِ ٱللَّهِ وَبِرَحۡمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلۡيَفۡرَحُواْ هُوَ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ
58. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Ni Naawuni pini ni O nambɔzobo zuɣu, bɛ (Muslinnim’) niŋmi suhupɛlli, dina nnyɛ zaɣiviɛlli n-gari bɛ ni laɣinda shɛli (arzichi) maa.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ أَرَءَيۡتُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ لَكُم مِّن رِّزۡقٖ فَجَعَلۡتُم مِّنۡهُ حَرَامٗا وَحَلَٰلٗا قُلۡ ءَآللَّهُ أَذِنَ لَكُمۡۖ أَمۡ عَلَى ٱللَّهِ تَفۡتَرُونَ
59. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, yi nya Naawuni ni siɣisi arzichi shεli tin ya na, ka yi (Maka chɛfurinim’) naan zaŋ di puuni shεli leei din chihira, ka zaŋ shεli mi ka di nyɛ halali? Tɔ! (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di ni bɔŋɔ, Naawuni n-saɣi tin ya, bee yi kuli ŋmarila ʒiri m-pari Naawuni?
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا ظَنُّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ
60. Ka bo n-leei nyɛ ninvuɣu shεba ban ŋmari ʒiri m-pari Naawuni maa tɛha Zaadali? Achiika! Naawuni nyɛla Ŋun tiri ninsalinim’ pini, amaa! Ninsalinim’ pam bi paɣira.
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا تَكُونُ فِي شَأۡنٖ وَمَا تَتۡلُواْ مِنۡهُ مِن قُرۡءَانٖ وَلَا تَعۡمَلُونَ مِنۡ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيۡكُمۡ شُهُودًا إِذۡ تُفِيضُونَ فِيهِۚ وَمَا يَعۡزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثۡقَالِ ذَرَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَآ أَصۡغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرَ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ
61. (Yaa nyini Annabi)! A na ʒin be yεltɔɣa shεli ni,a mina ʒin karindi shɛli Alkur’aani puuni. Yi (Muslinnim’) mi na ʒin tumdi tuun’shεli, naɣila Ti (Tinim’ Naawuni) nyɛla ban diri ya di shɛhira saha shεli yini kpɛri di puuni. Yaha! Binshɛɣu din ŋmali be ka salinsaʒee bi sɔɣiri ka chɛri a Duuma (Naawuni) tiŋgbani bee sagbana ni. Yaha! Di yi nyɛla din pɔri gari lala, bee din galsi n-gari li, naɣila di bela litaafi shεli (Lauhul Mahfuuz) din kahigiri yɛllikam la ni.[2]
[2] Lauhul Mahfuuz n-nyε litaafishεli Naawuni ni chε ka bε sabi binshεɣu kamdin yεn niŋ Dunia pilgu hali ni Zaadali di puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
أَلَآ إِنَّ أَوۡلِيَآءَ ٱللَّهِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
62. Wumma! Achiika! Naawuni yuriba (O simnima) ti ka dabiɛm shɛli, bɛ mi ti ka suhusaɣiŋgu ni (Zaadali).
Ərəbcə təfsirlər:
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ
63. Ninvuɣu shɛba ban ti Naawuni yεlimaŋli, ka nyɛla ban mali wuntia.
Ərəbcə təfsirlər:
لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ لَا تَبۡدِيلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
64. Bɛ mali suhupiεlli lahibali Dunia bɛhigu puuni, ni Chiyaama, Naawuni yɛltɔɣa (zaligu) ka taɣibu, dina n-nyɛ tarli din galsi.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَا يَحۡزُنكَ قَوۡلُهُمۡۘ إِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًاۚ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
65. (Yaa nyini Annabi)! Di chɛ ka bɛ (chεfurinima) yεltɔɣa niŋ a suhusaɣiŋgu. Tibginsim zaasa namgbaniyini bela Naawuni sani, Ŋuna n-nyɛ Wumda, Baŋda.
Ərəbcə təfsirlər:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَمَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ
66. Wumma! Achiika! Naawuni n-su ŋun kam be sagbana mini tiŋgbani ni, ninvuɣu shεba ban bo nyintahi m-pahi Naawuni zuɣu jεmdi maa bɛ doli shεli naɣila zilsigu. Yaha! Bɛ pala ninvuɣu shεba m­pahila bɛŋmarila ʒiri.
Ərəbcə təfsirlər:
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
67. Ŋuna (Naawuni) n-nyɛ Ŋun zali ya yuŋ domin yi ʒini di puuni ni suhudoo, ka (zali ya) wuntaŋ’ ka di nya neebu. Achiika! Yɛlikpahinda be ŋɔ maa puuni n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban wumda.
Ərəbcə təfsirlər:
قَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدٗاۗ سُبۡحَٰنَهُۥۖ هُوَ ٱلۡغَنِيُّۖ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ إِنۡ عِندَكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭ بِهَٰذَآۚ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
68. Ka bɛ (Yahuudu mini Nashaaranim’) yεli ni Naawuni mali bia. O nam simsi ya, Ŋuna n-nyɛ Bundana (O ka bukaata ni bia), Ŋuna n-su din be sagbana mini tiŋgbani ni. Dinzuɣu, yi (chεfurinim’) ka daliri shɛli ni ŋɔ maa. Di nibɔŋɔ, yi yεrila yεltɔɣa shεli yini ka di baŋsim nzaŋ jɛndi Naawuni?
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
69. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Achiika! Ninvuɣu shεba ban ŋmari ʒiri m-pari Naawuni maa ku tilgi.
Ərəbcə təfsirlər:
مَتَٰعٞ فِي ٱلدُّنۡيَا ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ نُذِيقُهُمُ ٱلۡعَذَابَ ٱلشَّدِيدَ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
70. (Bɛ ni wum) nyεɣisim bɛla Dunia puuni, di nyaaŋa bɛ labbu shee nyɛla Ti (Tinim’ Naawuni) sani, ka Ti yɛn ti chɛ ka bɛ lam azaabakpeeni, domin bɛ ni daa niŋdi chεfuritali shɛli maa zuɣu.
Ərəbcə təfsirlər:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ نُوحٍ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكُم مَّقَامِي وَتَذۡكِيرِي بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَعَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡتُ فَأَجۡمِعُوٓاْ أَمۡرَكُمۡ وَشُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُنۡ أَمۡرُكُمۡ عَلَيۡكُمۡ غُمَّةٗ ثُمَّ ٱقۡضُوٓاْ إِلَيَّ وَلَا تُنظِرُونِ
71. (Yaa nyini Annabi)! Karimmi ba Annabi Nuhu lahibali, saha shεli oni daa yεli o niriba: “Yaa yinim’ n niriba! Di yi nyɛla m mini ya ʒiya, ni n-ni teeri ya ni Naawuni aayanim’ maa tibsila yi zuɣu, (ka yi bɔrini yi ku ma), tɔ! Mani dalimla Naawuni zuɣu, dinzuɣu laɣimmiya yiyεllikam, n-ti pahi yi duumanim’ maa, ka miri ya ka yi sɔɣi yi binshɛɣu, ka zali ya fukumsi shεli yini bɔran zuɣu, ka miri ya ka yi naɣisi n-ti ma.”
Ərəbcə təfsirlər:
فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَمَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
72. Dinzuɣu yi yi lebi biri, tɔ! Mani bi bɔhiri ya sanyo’ shεli, n-ka sanyoo mpahila Naawuni zuɣu. Yaha! Bɛ puhi ma ni m-pahi ban zaŋ bɛ maŋ’ zaasa n-ti Naawuni (Muslinnima) puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَعَلۡنَٰهُمۡ خَلَٰٓئِفَ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ
73. Ka bɛ labsi o (Annabi Nuhu) ʒirilana (ka bɔra ni bɛ ku o),ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa tilgi o mini ban daa be ŋarim la puuni, ka zan ba leei ban guli tiŋgbana. Ka Ti chε ka kom di ninvuɣu shεba ban labsi Ti (Tinim’ Naawuni) aayanim’ ʒiri maa. (Yaa nyini Annabi)! Tɔ! Yulimi bɛ ni daa saɣisiri ninvuɣu shɛba maa bahigu ni daa ti nyɛ shεm.
Ərəbcə təfsirlər:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ رُسُلًا إِلَىٰ قَوۡمِهِمۡ فَجَآءُوهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ نَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
74. Din nyaaŋa, ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa tim tuumba na o (Annabi Nuhu) nyaaŋa n-zaŋ kana bɛ niriba sani, ka bɛ kaba na ni dalirinim’ din be polo ni, amaa! Bɛ daa pala ban ti yɛlimaŋli ni bɛ ni pun daŋ labsi shɛli ʒiri maa. Lala ka Ti (Tinim’ Naawuni) ŋariti ninvuɣu shεba ban kpahiri yεɣiri tariga suhiri.
Ərəbcə təfsirlər:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ وَهَٰرُونَ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ بِـَٔايَٰتِنَا فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
75. Di nyaaŋa, ka Ti (Tinim’ Naawuni) tim Annabi Musa mini Annabi Haruna ni Ti aayanima n-zaŋ chaŋ Fir’auna mini o niriba sani, ka bɛ tibgi bɛ maŋa, kadaanyɛla ninvuɣu shɛba ban nyɛ bibɛhi.
Ərəbcə təfsirlər:
فَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ مِنۡ عِندِنَا قَالُوٓاْ إِنَّ هَٰذَا لَسِحۡرٞ مُّبِينٞ
76. Saha shεli yεlimaŋli ni daa kaba na Ti (Tinim’ Naawuni) sani, ka bɛ yεli: “Achiika! Ŋɔ maa nyεla sihira polo ni.”
Ərəbcə təfsirlər:
قَالَ مُوسَىٰٓ أَتَقُولُونَ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَكُمۡۖ أَسِحۡرٌ هَٰذَا وَلَا يُفۡلِحُ ٱلسَّٰحِرُونَ
77. Ka Annabi Musa yεli: “Di ni bɔŋɔ, yi yɛrila yεlimaŋli saha shɛli di ni kan ya na: “Sihira m-boŋɔ maa?” Yaha! Sihiranim’ ti ku tilgi (Zaadali).”
Ərəbcə təfsirlər:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِتَلۡفِتَنَا عَمَّا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَا وَتَكُونَ لَكُمَا ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا نَحۡنُ لَكُمَا بِمُؤۡمِنِينَ
78. Ka bɛ yεli: “Dini bɔŋɔ, (Yaa nyini Musa)! A kami na ni a ti lebgi ti ka chɛ ti ni paai ti banim’ ka bɛ jεmdi shεli maa, ka di leei tibginsim n-zaŋ ti yi niriba ayi maa (Annabi Musa ni Annabi Haruna) tiŋgbani ŋɔ ni? Tɔ! Tinim’ pala ban yɛn tin ya yεlimaŋli.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَقَالَ فِرۡعَوۡنُ ٱئۡتُونِي بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
79. Ka Fir’auna yεli: “Kam ya ma na ni sihiralana kam ŋun nyɛ baŋda.”
Ərəbcə təfsirlər:
فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلۡقُواْ مَآ أَنتُم مُّلۡقُونَ
80. Saha shεli sihiranim’ maa ni kana, ka Annabi Musa yεli ba: “Labmi ya yi ni yɛn labi shɛli.”
Ərəbcə təfsirlər:
فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئۡتُم بِهِ ٱلسِّحۡرُۖ إِنَّ ٱللَّهَ سَيُبۡطِلُهُۥٓ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُصۡلِحُ عَمَلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
81. Saha shεli bɛ ni labi (bɛ gabsi mini bɛ dari), ka Annabi Musa yεli: “Yi ni tahi shɛli ŋɔ na nyɛla sihira. Achiika! Ni baalim, Naawuni ni saɣim li, achiika! Naawuni bi maandi ninvuɣu shɛba ban tumdi barina tuuntumsa.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَيُحِقُّ ٱللَّهُ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
82. Yaha! Naawuni tirila yεlimaŋli yaa (ka di nyɛŋ ʒiri) ni O yɛltɔɣa (dalirinima) hali di yi niŋ ka bibiɛhi je li.
Ərəbcə təfsirlər:
فَمَآ ءَامَنَ لِمُوسَىٰٓ إِلَّا ذُرِّيَّةٞ مِّن قَوۡمِهِۦ عَلَىٰ خَوۡفٖ مِّن فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِمۡ أَن يَفۡتِنَهُمۡۚ وَإِنَّ فِرۡعَوۡنَ لَعَالٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
83. Amaa! So daa bi ti Annabi Musa yεlimaŋli naɣila zuliya shɛba ban yi o niriba (Israaila bihi) puuni na, ka nyɛla ban zɔri Fir’auna ni o kpambaliba dabεm domin o ti di niŋ ba furmiinsi zuɣu. Achiika! Fir’auna daa nyɛla ŋun tibgi o maŋ’ tiŋgbani yaaŋa zuɣu. Yaha! O daa shiri be barinanim’ puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰقَوۡمِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ فَعَلَيۡهِ تَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّسۡلِمِينَ
84. Ka Annabi Musa yεli: “Yaa yinim’ n niriba! Yi yi nyɛla ban shiri ti Naawuni yεlimaŋli, tɔ! Yin dalimmi ya O zuɣu, yi yi nyɛla ban zaŋ yi maŋa n-ti Naawuni (Muslinnima).
Ərəbcə təfsirlər:
فَقَالُواْ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَا رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا فِتۡنَةٗ لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
85. Ka bɛ yεli: “Naawuni zuɣu ka ti dalim. Yaa ti Duuma (Naawuni)! Di zaŋ ti leei dahimbu n-zaŋ ti zualindiriba.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَنَجِّنَا بِرَحۡمَتِكَ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
86. Yaha! “Gum ti ni A nambɔzobo ka chɛ ninvuɣu shɛba ban nyɛ chεfurinim’ ŋɔ maa.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوۡمِكُمَا بِمِصۡرَ بُيُوتٗا وَٱجۡعَلُواْ بُيُوتَكُمۡ قِبۡلَةٗ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
87. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) tim ni wahayi n-zaŋ chaŋ Annabi Musa mini o mabia (Annabi Haruna) sani kadama: “Zaŋmi ya yi niriba ʒili yili shɛŋa puuni Misra tiŋgbani ni, ka zaŋ ya yiyiŋsi leei alchibla (Ka’aba), ka puhi ya jiŋli. Yaha! (Yaa nyini Musa)! Tim ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli suhupεlli lahabali (ni nasara chεfurinim’ zuɣu).
Ərəbcə təfsirlər:
وَقَالَ مُوسَىٰ رَبَّنَآ إِنَّكَ ءَاتَيۡتَ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَأَهُۥ زِينَةٗ وَأَمۡوَٰلٗا فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّواْ عَن سَبِيلِكَۖ رَبَّنَا ٱطۡمِسۡ عَلَىٰٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ وَٱشۡدُدۡ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُواْ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
88. Ka Annabi Musa yεli: “Yaa ti Duuma (Naawuni)! Achiika! A tila Fir’auna mini o kpambaliba nachinsi mini arzichi Dunia biεhigu puuni, domin bɛ birgi (ninsalinima) ka chɛ A soli.Yaa ti Duuma (Naawuni)! Nyɛhimi bɛ daarzichi maa, ka kuui bɛ suhiri, ka bɛ ku lahi tiyεlimaŋli naɣila bɛ ti nya la azaabakpeeni (Zaadali).
Ərəbcə təfsirlər:
قَالَ قَدۡ أُجِيبَت دَّعۡوَتُكُمَا فَٱسۡتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَآنِّ سَبِيلَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ
89. Ka O (Naawuni) yεli: “Achiika! Bɛ deei yi niriba ayi maa suhigu. Dinzuɣu, zanimi ya n-tuhi, ka miri ya ka yi doli ninvuɣu shεba ban ʒi soli.
Ərəbcə təfsirlər:
۞ وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتۡبَعَهُمۡ فِرۡعَوۡنُ وَجُنُودُهُۥ بَغۡيٗا وَعَدۡوًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَدۡرَكَهُ ٱلۡغَرَقُ قَالَ ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِيٓ ءَامَنَتۡ بِهِۦ بَنُوٓاْ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
90. Yaha! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) duhi Israaila bihi kulgi duli, ka Fir’auna mini o sapashinnim’ doli ba (kom maa ni), domin zualinsi ni jεlinsi zuɣu, hali ni saha shεli kodili maa ni daa ti paagi o (Fir’auna), ka onaan yεli: “N-ti yεlimaŋli kadama duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Israaiila bihi ni ti yεlimaŋli ni Duuma so maa.Yaha! M-be ban zaŋ bɛ maŋ’ zaasa n-ti Naawuni la (Muslinnim’) puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
ءَآلۡـَٰٔنَ وَقَدۡ عَصَيۡتَ قَبۡلُ وَكُنتَ مِنَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
91. Pumpɔŋɔ (ati yεlimaŋli), amaa! A daa kpela Naawuni taali ni pɔi ni ŋɔ maa. Yaha! A daa bela barinanim’ puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
فَٱلۡيَوۡمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنۡ خَلۡفَكَ ءَايَةٗۚ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ عَنۡ ءَايَٰتِنَا لَغَٰفِلُونَ
92. Zuŋɔ, Ti (Tinim’ Naawuni) yɛn yihami m-pa duli (ka sokam nya a), domin a leei kpahim n-ti ban yɛn kana a nyaaŋa. Achiika! Ninsalinim’ puuni pam nyɛla ban tamdi Ti aayanim’ yεla.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَقَدۡ بَوَّأۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ مُبَوَّأَ صِدۡقٖ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ فَمَا ٱخۡتَلَفُواْ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
93. Achiika! Ka Ti (Tinim’ Naawuni) daa zaŋ Israaiila bihi n-ti ʒili jilma shee (Misra mini Sham) tiŋgbani yaaŋa zuɣu. Ka Ti lahi largi ba bindirisuma. Amaa! bɛ daa bi niŋ namgbankpeeni naɣila saha shεli baŋsim (Alkur’aani) ni daa ti kaba na. Achiika! A Duuma (Naawuni) yɛn ti niŋla fukumsi bɛ sunsuuni ni bɛ ni daa niŋdi namgbankpeeni shɛli zuɣu maa.
Ərəbcə təfsirlər:
فَإِن كُنتَ فِي شَكّٖ مِّمَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ فَسۡـَٔلِ ٱلَّذِينَ يَقۡرَءُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكَۚ لَقَدۡ جَآءَكَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
94. Dinzuɣu (Yaa nyini Annabi)! A yi be zilsigu puuni ni Ti (Tinim’ Naawuni) ni siɣisi shɛli (Alkur’aani) na n-ti ti a maa, tɔ! Nyin bɔhimi ninvuɣu shεba ban daa karindi litaafi (Attaura, bee Old Testament) pɔi ni a kandi na. Achiika! Yεlimaŋli ka a na a Duuma (Naawuni) sani. Dinzuɣu di pahi ninvuɣu shεba ban be zilsigu puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
95. Yaha! Di pahi ninvuɣu shεba ban labsi Naawuni aayanim’ ʒiri maa puuni, ka leei ŋun be ninvuɣu shɛba ban kɔhilu puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّ ٱلَّذِينَ حَقَّتۡ عَلَيۡهِمۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ
96. Achhika! (Yaa nyini Annabi)! Ninvuɣu shεba a Duuma (Naawuni) yɛltɔɣali (azaaba) ni niŋ talahi bɛ zuɣu maa pala ban yɛn ti Naawuni yεlimaŋli.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَوۡ جَآءَتۡهُمۡ كُلُّ ءَايَةٍ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
97. Yaha! Hali yεlikpahindili kam yi kaba na, (bɛ ku ti yεlimaŋli) naɣila bɛ ti kuli nyala azaaba kpeeni.
Ərəbcə təfsirlər:
فَلَوۡلَا كَانَتۡ قَرۡيَةٌ ءَامَنَتۡ فَنَفَعَهَآ إِيمَٰنُهَآ إِلَّا قَوۡمَ يُونُسَ لَمَّآ ءَامَنُواْ كَشَفۡنَا عَنۡهُمۡ عَذَابَ ٱلۡخِزۡيِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ
98. Di nibɔŋɔ, tiŋgbani shɛlinim’ beni n-ti Naawuni yεlimaŋli, ka bɛ iimaansili niŋ ba anfaani n-ti lahi paai Annabi Yinusa niriba, saha shɛli bɛ ni ti Naawuni yεlimaŋli. Ka Ti (Tinim’ Naawuni) vuui filiŋ daazaaba Dunia ʒii puuni ka chɛ ba. Yaha! Ka Ti chɛ ka bɛ wum nyɛɣisim hali ni saha shɛli.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ لَأٓمَنَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ كُلُّهُمۡ جَمِيعًاۚ أَفَأَنتَ تُكۡرِهُ ٱلنَّاسَ حَتَّىٰ يَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ
99. (Yaa nyini Annabi)! A Duuma yi di daa bɔra, ninvuɣu shεba ban be tiŋgbani yaaŋa zuɣu zaasa naan ti yεlimaŋli namgbaniyini. Di ni bɔŋɔ, (Yaa nyini Annbi)! A niŋdila ninsalinim’ talahi hali ni bɛ ti leei ban ti Naawuni yεlimaŋli?
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ
100. Yaha! Nyɛvuli shεli ku tooiti yεlimaŋli naɣila ni Naawuni yεda. Yaha! O (Naawuni) zaandila daɣiri (azaaba) ninvuɣu shεba ban ka haŋkali zuɣu ni.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلِ ٱنظُرُواْ مَاذَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَا تُغۡنِي ٱلۡأٓيَٰتُ وَٱلنُّذُرُ عَن قَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ
101. (Yaa nyini Annbi)! Yεlima: “Yulimi ya din be sagbana mini tiŋgbani ni. Yaha! Aayanima (Alkur’aani) mini valsigu bi niŋdi anfaani n-ti ninvuɣu shεba ban bi tiri yεlimaŋli.
Ərəbcə təfsirlər:
فَهَلۡ يَنتَظِرُونَ إِلَّا مِثۡلَ أَيَّامِ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِهِمۡۚ قُلۡ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
102. Di ni bɔŋɔ, bɛ (Maka chεfurinim’) guhirila shɛli m-pahila azaaba din daa gari ninvuɣu shɛba ban kana pɔi ni bana maa zuɣu tatabo? Tɔ! (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Guhimi ya, m gba pahi yi zuɣu ka ti be ban guhira puuni.
Ərəbcə təfsirlər:
ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ كَذَٰلِكَ حَقًّا عَلَيۡنَا نُنجِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
103. Din nyaaŋa, Ti (Tinim’ Naawuni) tilgi Ti tuumba, ni ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli. Di nyɛla talahi Ti zuɣu ka Ti tilgiri ninvuɣu shεba ban tiyεlimaŋli.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمۡ فِي شَكّٖ مِّن دِينِي فَلَآ أَعۡبُدُ ٱلَّذِينَ تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِنۡ أَعۡبُدُ ٱللَّهَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُمۡۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
104. (Yaa nyini Annabi)! Yεilma: “Yaa yinim’ ninsalinima! Yi yi nyɛla ban be zilsigu puuni ni n-zaŋ chaŋ n daadiini ŋɔ maa, tɔ! Mani ku jεm binyεr’ shεŋa yini jεmdi ka di pa Naawuni maa. Amaa! Mani jεmdila Duuma so Ŋun deeri yi nyɛvuya. Yaha! Bɛ puhi ma ni m-pahi ban ti Naawuni yεlimaŋli puuni.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَأَنۡ أَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفٗا وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
105. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! “Zanimi tuhi adiini shεli (Muslinsi daadiini) din milgi ka chɛʒiri kam, ka di pahi ninvuɣu shɛba ban bo nyintahi m-pahi Naawuni zuɣu maa ni.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَا تَدۡعُ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَۖ فَإِن فَعَلۡتَ فَإِنَّكَ إِذٗا مِّنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
106. Yaha! Di jɛm binshɛɣu din pa Naawuni, ka mi ku tooi niŋ a anfaani bee biɛrim shεli, dinzuɣu a yi niŋ lala, din ŋuna, achiika! A be zualindiriba ni.
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يُرِدۡكَ بِخَيۡرٖ فَلَا رَآدَّ لِفَضۡلِهِۦۚ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
107. Yaha! Naawuni yi shihi a ni chuuta shεli, tɔ! So n-kani yɛn tooi vuui li (ka chɛ a) naɣila Ŋuna, Omiyiyua ni bɛrisuŋ shεli, tɔ! So ku tooi lahi labsi O pini nyaaŋa, O (Naawuni) zaŋdi li mintibgiO nibɔri so O daba puuni. Yaha! Ŋuna n-nyɛ Chεmpaŋlana, Zaadali Nambɔzobonaa.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۖ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِوَكِيلٖ
108. (Yaa nyini Annabi)! Yɛlima: Yaa yinim’ ninsalinima! Achiika! Yɛlimaŋli kan ya na yi Duuma (Naawuni) sani, dinzuɣu ŋun dolsi, tɔ! Achiika! O maŋ’ zuɣu ka o dolsi, ŋunmi lahi bɔrgi, tɔ! Achiika! O maŋ’ zuɣu ka o bɔrgi. Yaha! M-pala yi yɛla ni dalim so zuɣu.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَٱتَّبِعۡ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ وَٱصۡبِرۡ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
109. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Doli bɛ ni niŋdi shɛli wahayi n-zaŋ kana a sani maa, ka niŋ suɣulo hali ka Naawuni ti niŋ fukumsi. Yaha! Ŋuna n-nyɛŊun gari ban kam niŋdi fukumsi.
Ərəbcə təfsirlər:
 
Mənaların tərcüməsi Surə: Yunus
Surələrin mündəricatı Səhifənin rəqəmi
 
Qurani Kərimin mənaca tərcüməsi - Doğban dilinə tərcümə - Tərcumənin mündəricatı

Qurani Kərimin Doğbən dilinə mənaca tərcüməsi. Tərcüməçi: Məhəmməd Baba Qutubu

Bağlamaq