Qurani Kərimin mənaca tərcüməsi - Doğban dilinə tərcümə * - Tərcumənin mündəricatı
əz-Zumər
تَنزِيلُ ٱلۡكِتَٰبِ مِنَ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
Ərəbcə təfsirlər:
أَلَا لِلَّهِ ٱلدِّينُ ٱلۡخَالِصُۚ وَٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَ مَا نَعۡبُدُهُمۡ إِلَّا لِيُقَرِّبُونَآ إِلَى ٱللَّهِ زُلۡفَىٰٓ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ فِي مَا هُمۡ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَنۡ هُوَ كَٰذِبٞ كَفَّارٞ
3. Wumma! Naawuni n-nyɛŊunsu jεma din niŋ kasi, ka ninvuɣu shεba ban zaŋ binyεr’ shεŋa n-leei duumanim’ ka pa ni Ŋuna maa naan (yεra): “Tinim’ bi jεmdi li shɛli zuɣu naɣila bɛ (buɣa maa) zaŋ ti miri Naawuni.” Achiika! Naawuni ni ti niŋ fukumsi bɛ sunsuuni domin namgbankpeeni shεli puuni bɛ ni be maa. Achiika! Naawuni bi dolsiri ninvuɣu so ŋun nyɛʒirilana, ŋun zooi chɛfuritali.
Ərəbcə təfsirlər:
لَّوۡ أَرَادَ ٱللَّهُ أَن يَتَّخِذَ وَلَدٗا لَّٱصۡطَفَىٰ مِمَّا يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ سُبۡحَٰنَهُۥۖ هُوَ ٱللَّهُ ٱلۡوَٰحِدُ ٱلۡقَهَّارُ
4. Naawuni yi di bɔriniOmalibia, tɔ! O naan piigi O ni bɔri shɛli O binnamda puuni. O nam niŋ kasi, Ŋuna n-nyɛ Naawuni, Nagaŋ, Ŋun nyɛŋdi yɛllikam.
Ərəbcə təfsirlər:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ بِٱلۡحَقِّۖ يُكَوِّرُ ٱلَّيۡلَ عَلَى ٱلنَّهَارِ وَيُكَوِّرُ ٱلنَّهَارَ عَلَى ٱلَّيۡلِۖ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِي لِأَجَلٖ مُّسَمًّىۗ أَلَا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفَّٰرُ
5. O namla sagbana mini tiŋgbani ni yεlimaŋli. Yaha! O zaŋdila yuŋ kpεhiri wuntaŋ’ ni, ka mali wuntaŋ’ kpεhiri yuŋ ni, ka balgi wuntaŋ’ mini goli, ka di zaɣiyini kam chana ni sahamirili. Wumma! Ŋuna n-nyɛ Nyɛŋda, Chεmpaŋlana.
Ərəbcə təfsirlər:
خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا وَأَنزَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡأَنۡعَٰمِ ثَمَٰنِيَةَ أَزۡوَٰجٖۚ يَخۡلُقُكُمۡ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ خَلۡقٗا مِّنۢ بَعۡدِ خَلۡقٖ فِي ظُلُمَٰتٖ ثَلَٰثٖۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ لَهُ ٱلۡمُلۡكُۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ
6.Onam yamika yiyinyɛvuli yini (Annabi Adam) puuni na, di nyaaŋa, ka Onam opaɣa (Hawa) na o puuni, ka siɣisi ya yiŋ biŋkobri balibu bɛ ba anii na, O namdi ya la yi manim’ puya ni nambu n-ti pahi nambu zuɣu, zibsim siɣim buta puuni. Ŋuna n-nyɛ Naawuni yi Duuma, nam nyɛla O dini, duuma jεmdigu n-kani ni yεlimaŋli naɣila Ŋuna. Ka bo n-leei chɛ ka bɛŋmalgiri ya (ka chεri yɛlimaŋli)?
Ərəbcə təfsirlər:
إِن تَكۡفُرُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنكُمۡۖ وَلَا يَرۡضَىٰ لِعِبَادِهِ ٱلۡكُفۡرَۖ وَإِن تَشۡكُرُواْ يَرۡضَهُ لَكُمۡۗ وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰۚ ثُمَّ إِلَىٰ رَبِّكُم مَّرۡجِعُكُمۡ فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
7. Yi yi niŋ chεfuritali, tɔ! Achiika! Naawuni nyɛla Bundana ka chɛn ya, O mi bi saɣi ti O daba ni chɛfuritali. Yaha! Yi yi paɣi, O ni saɣi n-tin ya, nyɛvuli shεli din mali taali ku tooi deei di nyɛvuli kpee taali, din nyaaŋa yi labbu shee nyɛla yi Duuma sani, ka O yɛn ti tin ya yi tuuntumsa lahibali. Achiika! O nyɛla Ŋun mi din be suhiri ni.
Ərəbcə təfsirlər:
۞ وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَا رَبَّهُۥ مُنِيبًا إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَا خَوَّلَهُۥ نِعۡمَةٗ مِّنۡهُ نَسِيَ مَا كَانَ يَدۡعُوٓاْ إِلَيۡهِ مِن قَبۡلُ وَجَعَلَ لِلَّهِ أَندَادٗا لِّيُضِلَّ عَن سَبِيلِهِۦۚ قُلۡ تَمَتَّعۡ بِكُفۡرِكَ قَلِيلًا إِنَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِ
8. Yaha! Biɛrim shεli yi ti shihi ninsala, o boondila o Duuma (Naawuni), ka labsiri o maŋ’ tiri O, amaa O yi ti ti o ni’ima shɛli, ka o tam o ni daa suhiri shɛli pɔi ni dina, ka bo nyintahi n-ti Naawuni, domin o birgi (ninsalinim’) ka chɛ O soli, (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Wummi nyεɣisim bɛla (Dunia puuni) ni a chεfuritali maa. Achiika! A be buɣum bihi ni.”
Ərəbcə təfsirlər:
أَمَّنۡ هُوَ قَٰنِتٌ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ سَاجِدٗا وَقَآئِمٗا يَحۡذَرُ ٱلۡأٓخِرَةَ وَيَرۡجُواْ رَحۡمَةَ رَبِّهِۦۗ قُلۡ هَلۡ يَسۡتَوِي ٱلَّذِينَ يَعۡلَمُونَ وَٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَۗ إِنَّمَا يَتَذَكَّرُ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
9. Di nibɔŋɔ, ninvuɣu so ŋun filindi O maŋ’ n-tiri Naawuni yuŋ puuni saha shɛŋa, kanyɛla ŋun niŋdi suzuuda, ka zaandi jiŋli puhiri li, ka di nyɛla o zɔrila Bahigudali (Zaadali), ka lahi niŋdi kore ni o Duuma (Naawuni) nambɔzɔbo. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Di nibɔŋɔ, ninvuɣu shεba ban mi mini ban ʒi ni niŋ yim? “Achiika! Haŋkayanima n-nyɛ ban teeri Naawuni yɛla.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلۡ يَٰعِبَادِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۗ وَأَرۡضُ ٱللَّهِ وَٰسِعَةٌۗ إِنَّمَا يُوَفَّى ٱلصَّٰبِرُونَ أَجۡرَهُم بِغَيۡرِ حِسَابٖ
10. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “(Naawuni yεli ya): “Yaa yinim’ n daba shɛba ban ti yɛlimaŋli! Zom ya yi Duuma, ninvuɣu shεba ban viεlgi bɛ tuma Dunia biεhigu ŋɔ puuni, tɔ! Bɛ mali sanyovεlli (Alizanda). Yaha! Naawuni tiŋgbani nyɛladin yɛlimma. Achiika! Bɛ ni ti yo suɣulonim’ bɛ samli ka di pala ni saliya shɛli karibu m-beni.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلِ ٱللَّهَ أَعۡبُدُ مُخۡلِصٗا لَّهُۥ دِينِي
Ərəbcə təfsirlər:
فَٱعۡبُدُواْ مَا شِئۡتُم مِّن دُونِهِۦۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡخَٰسِرِينَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَأَهۡلِيهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَا ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡخُسۡرَانُ ٱلۡمُبِينُ
15. Dinzuɣu, jεmmi ya yi ni bɔri shɛli ka pa ni Ŋuna (Naawuni). (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Achiika! Ninvuɣu shεba ban kɔhilu n-nyɛ ban yɛn ti niŋ bɛ maŋ’ ashaara, n-ti pahi bɛ malgu (bε paɣaba ni bihi) Zaadali. Tɔ! Achiika! Ŋɔ maa n-nyɛ ashaara polo ni.”
Ərəbcə təfsirlər:
لَهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ ظُلَلٞ مِّنَ ٱلنَّارِ وَمِن تَحۡتِهِمۡ ظُلَلٞۚ ذَٰلِكَ يُخَوِّفُ ٱللَّهُ بِهِۦ عِبَادَهُۥۚ يَٰعِبَادِ فَٱتَّقُونِ
16. Buɣum shilinshihi yɛn ti ŋarila bɛ zuɣusaa, ka bɛ gbinni mali shilinshiya. Dimbɔŋɔ maa ka Naawuni mali varsiri O daba, dinzuɣu yaa yinim’ N (Mani Naawuni) daba, zom ya Ma.
Ərəbcə təfsirlər:
وَٱلَّذِينَ ٱجۡتَنَبُواْ ٱلطَّٰغُوتَ أَن يَعۡبُدُوهَا وَأَنَابُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰۚ فَبَشِّرۡ عِبَادِ
17. Yaha! Ninvuɣu shεba ban niŋ katiŋ’ ka chɛ shintana jεma, ka niŋ tuuba nlabi Naawuni sani, tɔ! Bɛ mali suhupiεlli lahibali. Dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! Tim N (Mani Naawuni) daba suhupiεlli lahibali (ni Alizanda kpɛbu).
Ərəbcə təfsirlər:
ٱلَّذِينَ يَسۡتَمِعُونَ ٱلۡقَوۡلَ فَيَتَّبِعُونَ أَحۡسَنَهُۥٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ هَدَىٰهُمُ ٱللَّهُۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
18. Bana n-nyɛ ninvuɣu shεbu ban wumdi yεltɔɣa (wa’azu), ka doli di zaɣivεlli, tɔ! Bannim’ maa n-nyɛ Naawuni ni dolsi ninvuɣu shεba. Yaha! Bannim’ maa n-nyɛ haŋkayanima.
Ərəbcə təfsirlər:
لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ غُرَفٞ مِّن فَوۡقِهَا غُرَفٞ مَّبۡنِيَّةٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ ٱلۡمِيعَادَ
20. Amaa! Ninvuɣu shεba ban zo bɛ Duuma, bɛ mali yilitamda shɛŋa, ka di zuɣusaa lahi mali yilitamda shɛŋa din me (Alizanda puuni), kulibona yɛn ti zɔrila di gbinni, di nyɛla Naawuni daalikauli. Naawuni mi bi yiɣisiri alikauli.
Ərəbcə təfsirlər:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَسَلَكَهُۥ يَنَٰبِيعَ فِي ٱلۡأَرۡضِ ثُمَّ يُخۡرِجُ بِهِۦ زَرۡعٗا مُّخۡتَلِفًا أَلۡوَٰنُهُۥ ثُمَّ يَهِيجُ فَتَرَىٰهُ مُصۡفَرّٗا ثُمَّ يَجۡعَلُهُۥ حُطَٰمًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَذِكۡرَىٰ لِأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ
21. (Yaa nyini ninsala)! A bi nya kadama achiika! Naawuni n- nyɛŊun siɣisi kom na zuɣusaa, ka chɛ ka di zo n-kpe tiŋgbani ni n-ti leei bilsi, din nyaaŋa, kaOzaŋ li yihi bindira din ŋmali be koŋkoba, din nyaaŋa ka di kuui, ka a nya li ka di mɔhi, din nyaaŋa, ka Ochɛ ka di kabsi kabsi. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali kpahimbu n-ti haŋkayanima.
Ərəbcə təfsirlər:
أَفَمَن شَرَحَ ٱللَّهُ صَدۡرَهُۥ لِلۡإِسۡلَٰمِ فَهُوَ عَلَىٰ نُورٖ مِّن رَّبِّهِۦۚ فَوَيۡلٞ لِّلۡقَٰسِيَةِ قُلُوبُهُم مِّن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ أُوْلَٰٓئِكَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
22.Di ni bɔŋɔ, Naawuni ni yooi ninvuɣu nyɔɣu ni Muslinsi daadiini, ka o nyɛla ŋun be neesim puuni din yi o Duuma (Naawuni) sani na, (o mini ŋun pa Muslimi ni niŋ yim)? Dinzuɣu, ashaara be ninvuɣu shεba ban suhiri kuui ka chɛ Naawuni yɛla teebu la zuɣu. Bannim’ maa be birginsim din be polo ni.
Ərəbcə təfsirlər:
ٱللَّهُ نَزَّلَ أَحۡسَنَ ٱلۡحَدِيثِ كِتَٰبٗا مُّتَشَٰبِهٗا مَّثَانِيَ تَقۡشَعِرُّ مِنۡهُ جُلُودُ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُمۡ ثُمَّ تَلِينُ جُلُودُهُمۡ وَقُلُوبُهُمۡ إِلَىٰ ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُدَى ٱللَّهِ يَهۡدِي بِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٍ
23. Naawuni n-nyɛŊun siɣisi yɛltɔɣali (Alkur’aani) din gahim na, ka di nyɛ litaafi shεli din (aayanim’) ŋmani taba, ka bɛ labri karindi li, (saha shɛli mi bɛ yi ti karindi li), ninvuɣu shεba ban zɔri bɛ Duuma (Naawuni) nimgbina sɔhiri mi, din nyaaŋa,ka bɛ nimgbina mini bɛ suhiri balgira n-zaŋ chaŋ Naawuni yɛla teebu. Dina n-nyɛ Naawuni dolsigu, ka O mali li dolsiri O ni bɔri so. Yaha! Naawuni ni birgi so, tɔ! So n-kani yɛn tooi dolsi o.
Ərəbcə təfsirlər:
أَفَمَن يَتَّقِي بِوَجۡهِهِۦ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَقِيلَ لِلظَّٰلِمِينَ ذُوقُواْ مَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
24. Di ni bɔŋɔ, ninvuɣu so ŋun yɛn ti taɣiri o maŋ’ ka chɛri azaaba kpeeni Zaadali (o mini ŋun yɛn ti mali suhudoo ni niŋ yim)? Ka bɛ yɛn ti yεli zualindiriba: “Lammi ya yi ni daa tumdi tuun’ shɛŋa (Dunia puuni la) sanyoo.”
Ərəbcə təfsirlər:
ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلٗا فِيهِ شُرَكَآءُ مُتَشَٰكِسُونَ وَرَجُلٗا سَلَمٗا لِّرَجُلٍ هَلۡ يَسۡتَوِيَانِ مَثَلًاۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
29. Naawuni ti ŋmahinli ni ninvuɣu so (dabli) ŋun mali duumanim’ pam, ka bɛ (duumanim’ maa) nyɛ ban namgbankpeeni be pam bɛ sunsuuni, ni ninvuɣu so (dabli) ŋun mali duuma yino ka jɛmdi la o ko. Dini bɔŋɔ, bɛ kotomsi ni niŋ yim? Paɣibu balibu kam nyεla Naawuni dini. Chɛli gba! Bɛ (chɛfurinim’) pam bi mi.
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّكَ مَيِّتٞ وَإِنَّهُم مَّيِّتُونَ
Ərəbcə təfsirlər:
۞ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَذَبَ عَلَى ٱللَّهِ وَكَذَّبَ بِٱلصِّدۡقِ إِذۡ جَآءَهُۥٓۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡكَٰفِرِينَ
32. Dinzuɣu, ŋuni n-leei nyɛ zualindira n-ti lahi paai ŋun ŋma ʒiri m-pa Naawuni, ka labsi yεlimaŋli ʒiri saha shεli di ni ka o na? Di ni bɔŋɔ, ʒiishe’ shɛli ka la ʒahannama buɣum ni n-zaŋ ti chɛfurinima?
Ərəbcə təfsirlər:
وَٱلَّذِي جَآءَ بِٱلصِّدۡقِ وَصَدَّقَ بِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ
Ərəbcə təfsirlər:
أَلَيۡسَ ٱللَّهُ بِكَافٍ عَبۡدَهُۥۖ وَيُخَوِّفُونَكَ بِٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ وَمَن يُضۡلِلِ ٱللَّهُ فَمَا لَهُۥ مِنۡ هَادٖ
36. Di ni bɔŋɔ, Naawuni pa Ŋun saɣindi O dabli (Annabi Muhammadu)? (Yaa nyini Annabi)! Ka bɛ (chεfurnim’) naan mali bɛ buɣa maa n-valsira. Yaha! Naawuni ni birgi ninvuɣu so, tɔ! So n-kani yɛn tooi dolsi o.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلۡ أَفَرَءَيۡتُم مَّا تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ إِنۡ أَرَادَنِيَ ٱللَّهُ بِضُرٍّ هَلۡ هُنَّ كَٰشِفَٰتُ ضُرِّهِۦٓ أَوۡ أَرَادَنِي بِرَحۡمَةٍ هَلۡ هُنَّ مُمۡسِكَٰتُ رَحۡمَتِهِۦۚ قُلۡ حَسۡبِيَ ٱللَّهُۖ عَلَيۡهِ يَتَوَكَّلُ ٱلۡمُتَوَكِّلُونَ
38. (Yaa nyini Annabi)! Achiika! A yi bɔhi ba (chεfurnim’ maa), ŋuni n-leei nam sagbana mini tiŋgbani? Achiika! Bɛ ni yεli ni Naawuni, tɔ! Yεlma: “Ma yi nya yi ni jεmdi binyεr’ shɛŋa din pa Naawuni maa, di yi niŋ ka Naawuni yi bɔri ma ni chuuta shεli. Di ni bɔŋɔ,bɛ nyɛla banyɛn tooi taɣi O chuuta maa? Bee O yi bɔri ma ni O nambɔzɔbo shɛli. Di ni bɔŋɔ,bɛ nyɛla ban yɛn tooi mɔŋ O nambɔzɔbo? (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Naawuni saɣindi ma, ban dalindi zaŋmi bɛ maŋa n- dalimm O.”
Ərəbcə təfsirlər:
إِنَّآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ لِلنَّاسِ بِٱلۡحَقِّۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَلِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡهِم بِوَكِيلٍ
41. (Yaa nyin Annabi)! Achiika! Ti (Tinim’ Naawuni) siɣisila litaafi (Alkur’aani) n-ti a n-zaŋ chaŋ niriba sani ni yɛlimaŋli, dinzuɣu ŋun dolsi, tɔ! O maŋ’ zuɣu ka o dolsi, ŋun mibɔrgi, tɔ! O maŋ’ zuɣu ka o lahi bɔrgi, dinzuɣu (yaa nyini Annabi)! A mi pala bɛ yɛla ni dalim so zuɣu.
Ərəbcə təfsirlər:
ٱللَّهُ يَتَوَفَّى ٱلۡأَنفُسَ حِينَ مَوۡتِهَا وَٱلَّتِي لَمۡ تَمُتۡ فِي مَنَامِهَاۖ فَيُمۡسِكُ ٱلَّتِي قَضَىٰ عَلَيۡهَا ٱلۡمَوۡتَ وَيُرۡسِلُ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمًّىۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
42. Naawuni deerila nyɛvuya di kum saha, ni din kpibu saha na bi paai di gom shee, ka gbaai (nyɛvuli shεli) O ni sabi kpibu zali di zuɣu (gom maa ni), ka labsi nyɛvuli shεli niŋ di nimgbina ni (gom maa nyaaŋa) hali ni sahamirili (o kpibu saha) Achiika! Ŋɔ maa puuni mali yεlikpahinda n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban tεhira.
Ərəbcə təfsirlər:
وَإِذَا ذُكِرَ ٱللَّهُ وَحۡدَهُ ٱشۡمَأَزَّتۡ قُلُوبُ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِۖ وَإِذَا ذُكِرَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦٓ إِذَا هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ
45. Yaha! Bɛ yi ti teei Naawuni ko yεla, ka ninvuɣu shεbaban bi ti Chiyaama yεlimaŋli suhiri siŋ li. Amaa! Bɛ yi ti teei duuma shεba ban pa Ŋuna maa yεla, kaanyakabɛ niŋdi suhupiεlli.
Ərəbcə təfsirlər:
قُلِ ٱللَّهُمَّ فَاطِرَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ عَٰلِمَ ٱلۡغَيۡبِ وَٱلشَّهَٰدَةِ أَنتَ تَحۡكُمُ بَيۡنَ عِبَادِكَ فِي مَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
46. (Yaa nyini Annabi)! Yεlima: “Naawuni n-nyɛŊun pili sagbana mini tiŋgbani nambu, Ŋuna n-nyɛŊunmi din sɔɣi ni din be polo ni. (Yaa ti Duuma Naawuni)! Nyini n-nyɛŊun yɛn ti niŋ fukumsi A daba sunsuuni n-zaŋ chaŋ bɛ ni niŋdi namgbankpeeni shɛli puuni maa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَوۡ أَنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لَٱفۡتَدَوۡاْ بِهِۦ مِن سُوٓءِ ٱلۡعَذَابِ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَبَدَا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مَا لَمۡ يَكُونُواْ يَحۡتَسِبُونَ
47. Yaha! Di yi di niŋ ka ninvuɣu shɛba ban di zualinsi maa su din kam be tiŋgbani yaaŋa zuɣu, ka di tatabo lahi kana ti pahi di zuɣu, bɛ naan ti bɔri ni bε zaŋ li yo bɛ maŋ’ zuɣu ka chɛ azaaba biɛɣu Zaadali, ka bɛ ni daa bi tɛhiri ni shɛli ni tooi niŋ maa yi ba na polo ni.
Ərəbcə təfsirlər:
فَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ضُرّٞ دَعَانَا ثُمَّ إِذَا خَوَّلۡنَٰهُ نِعۡمَةٗ مِّنَّا قَالَ إِنَّمَآ أُوتِيتُهُۥ عَلَىٰ عِلۡمِۭۚ بَلۡ هِيَ فِتۡنَةٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
49. Biɛrim shεli yi ti shihi ninsala, o boondila Ti (Tinim’ Naawuni) yuli, din nyaaŋa Ti yi ti lebgi li ka di leei ni’ima shεli n-tio, kao yεli: “Achiika! N-ni mali baŋsim shεli zuɣu ka bɛ (Naawuni) tima li. Chɛli gba! Di nyɛla dahimbu, amaa! Bɛ pam bi mi.
Ərəbcə təfsirlər:
فَأَصَابَهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا كَسَبُواْۚ وَٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡ هَٰٓؤُلَآءِ سَيُصِيبُهُمۡ سَيِّـَٔاتُ مَا كَسَبُواْ وَمَا هُم بِمُعۡجِزِينَ
51. Dinzuɣu, ka bɛ ni daa tumid tuumbe’ shεŋa (sanyoo) daa paai ba. Yaha! Ninvuɣu shεba ban gba di zualinsi bambɔŋɔnim’ (Maka chɛfurinim’) maa puuni, ni baalim tuumbe’ shɛŋabɛ ni tum (sanyoo) ni ti paai ba, ka bɛ ti lahi pala ban yɛn tooi zo n-tilgi.
Ərəbcə təfsirlər:
أَوَلَمۡ يَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
52.Dini bɔŋɔ,bɛ bi mi ni achiika! Naawuni n-nyɛ Ŋun yεlgiri arzichi n-tiri O ni bɔri so, ka tahiri miisim na n-ti tiri O ni bɔri so. Achiika! Ŋɔ maa puuni mali yɛlikpahinda n-zaŋ ti ninvuɣu shεba ban ti Naawuni yεlimaŋli
Ərəbcə təfsirlər:
۞ قُلۡ يَٰعِبَادِيَ ٱلَّذِينَ أَسۡرَفُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ لَا تَقۡنَطُواْ مِن رَّحۡمَةِ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ جَمِيعًاۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
53. Yεlima: “(Naawuni yεli ya): “Yaa yinim’ n dab’ shɛba ban niŋ bɛ maŋ’ barina! Di yihi ya tamaha ni Naawuni nambɔzɔbo Achiika! Naawuni n-nyɛ Ŋun chari taya zaasa namgbaniyini paŋdi. Achiika! Naawuni nyɛla Chεmpaŋlana, Nambɔzobonaa.
Ərəbcə təfsirlər:
أَن تَقُولَ نَفۡسٞ يَٰحَسۡرَتَىٰ عَلَىٰ مَا فَرَّطتُ فِي جَنۢبِ ٱللَّهِ وَإِن كُنتُ لَمِنَ ٱلسَّٰخِرِينَ
56. Ninsala (chɛfura) so miri ka o ti yεli: “Yaa ni n yolitiεm ni fawaɣa’ shεli n-ni niŋ n-zaŋ chaŋ Naawuni poli. Achiika! N-daa shiri be ninvuɣu shεba ban maandi (Muslinsi daadiini) ansarsi puuni.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ تَرَى ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَى ٱللَّهِ وُجُوهُهُم مُّسۡوَدَّةٌۚ أَلَيۡسَ فِي جَهَنَّمَ مَثۡوٗى لِّلۡمُتَكَبِّرِينَ
60. Yaha! Zaadali ka a yɛn ti nya ninvuɣu shεba ban ŋma ʒiri pa Naawuni maa, ka bɛ nina polo sabgi (ka di daɣi suhusaɣiŋgu zuɣu). Di ni bɔŋɔ, ʒahannama buɣum puuni ka la bεhigu shee n-ti nyinvuɣu shεba ban tibgi bɛ maŋa?
Ərəbcə təfsirlər:
ٱللَّهُ خَٰلِقُ كُلِّ شَيۡءٖۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٞ
Ərəbcə təfsirlər:
وَلَقَدۡ أُوحِيَ إِلَيۡكَ وَإِلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِكَ لَئِنۡ أَشۡرَكۡتَ لَيَحۡبَطَنَّ عَمَلُكَ وَلَتَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
65. Yaha! (Yaa nyini Annabi)! Achiika! Bɛ timla wahayi n-zaŋ kana a sani, ni (Annabinim’) ban daa kana pɔi ni nyini sani, (ka yεli): “Achiika! A yi jεm shɛli m-pahi Mani Naawuni zuɣu, tɔ! Achiika! A tuunvɛla (laara) ni saɣim. Yaha! Achiika! A naan pahi ninvuɣu shεba ban kɔhi lu puuni.”
Ərəbcə təfsirlər:
بَلِ ٱللَّهَ فَٱعۡبُدۡ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Ərəbcə təfsirlər:
وَمَا قَدَرُواْ ٱللَّهَ حَقَّ قَدۡرِهِۦ وَٱلۡأَرۡضُ جَمِيعٗا قَبۡضَتُهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَٱلسَّمَٰوَٰتُ مَطۡوِيَّٰتُۢ بِيَمِينِهِۦۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
67. Yaha! Bɛ (chεfurinim’) bi tibgi Naawuni ni di ni tu kamaata ni bɛ tibgi O shεm. Amaa! Tiŋgbani ni di galsim ti yɛn bela Naawuni nuu ni (Zaadali), ka sagbana ti yɛn kpabi kpabi ka be O nudirigu ni. O nam simsiya, ka lahi du ka chɛ bɛ ni bo binyɛr’ shɛŋa mpahi O zuɣujεmdi maa.
Ərəbcə təfsirlər:
وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَصَعِقَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا مَن شَآءَ ٱللَّهُۖ ثُمَّ نُفِخَ فِيهِ أُخۡرَىٰ فَإِذَا هُمۡ قِيَامٞ يَنظُرُونَ
68. Ka bɛ (Malaaika) ti piɛbsi kikaa ni, ka binshɛɣu kam din be sagbana mini tiŋgbani ni lu n-targi, naɣila Naawuni ni yu so, din nyaaŋa kabɛ lahi pɛbsi kikaa ni, ka a nya ka binnamda zaasa ʒe luɣuyini n-lihira (ka guhiri Saliya karibu).
Ərəbcə təfsirlər:
وَأَشۡرَقَتِ ٱلۡأَرۡضُ بِنُورِ رَبِّهَا وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ وَجِاْيٓءَ بِٱلنَّبِيِّـۧنَ وَٱلشُّهَدَآءِ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
69. Ka tiŋgbani zaasa neei ni di Duuma (Naawuni) neesim, ka bɛ zali litaafi (binnamda tuuntumsa gbana). Yaha! Ka bɛ zaŋ Annabinim’ mini shɛhiranim’ na, ka bɛ niŋ fukumsi bɛ sunsuuni ni yεlimaŋli, bɛ mi pala bɛ ni yɛn di shɛba zualinsi.
Ərəbcə təfsirlər:
وَسِيقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ جَهَنَّمَ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا فُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَتۡلُونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِ رَبِّكُمۡ وَيُنذِرُونَكُمۡ لِقَآءَ يَوۡمِكُمۡ هَٰذَاۚ قَالُواْ بَلَىٰ وَلَٰكِنۡ حَقَّتۡ كَلِمَةُ ٱلۡعَذَابِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
71. Ka bɛ kari ninvuɣu shɛba ban niŋ chεfuritali n-ti niŋ ʒahannama (buɣum) puuni ka bɛ nyɛla laɣinsi, hali ni saha shɛli bɛ ni yɛn ti paai di (buɣum maa) shee, ka bɛ yooi di dindoya bahi ba, ka bɛ yεli ba: “Di ni bɔŋɔ, tuun’ shεba daa bi kan ya na yi puuni n-ti karindi yi Duuma (Naawuni) aayanim’ wuhuri ya, ka varsiri ya n-zaŋ chaŋ yi zuŋɔ dabsili ŋɔ maa laɣimbu? Ka bɛ yεli: “Achiika! (Bɛ daa shiri ka ti na).” Amaa! Naawuni daazaaba n-niŋ talahi chɛfurinim’ zuɣu.
Ərəbcə təfsirlər:
وَسِيقَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ زُمَرًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءُوهَا وَفُتِحَتۡ أَبۡوَٰبُهَا وَقَالَ لَهُمۡ خَزَنَتُهَا سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡ طِبۡتُمۡ فَٱدۡخُلُوهَا خَٰلِدِينَ
73. Yaha! Ka bɛ taɣi ninvuɣu shεba ban zobɛ duuma (Naawuni) n-ti niŋ Alizanda puuni ka bɛ nyɛla laɣinsi, hali ni saha shεli bɛ ni yɛn ti kana di shee, ka bɛ yooi di (Alizanda maa) dindoya m-bahi ba, ka (Malaaikanim’) ban guli li yεli: “Suhudoo be yi zuɣu, yi daa tum vɛnyɛla (Dunia puuni), dinzuɣu kpεm ya li ka nyɛla ban yɛn kpalim di puuni.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي صَدَقَنَا وَعۡدَهُۥ وَأَوۡرَثَنَا ٱلۡأَرۡضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ ٱلۡجَنَّةِ حَيۡثُ نَشَآءُۖ فَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
74. Ka bɛ (Alizanda bihi yεli): “Paɣibu balibu dihitabli ti Naawuni So Ŋun pali ti O daalikauli la, ka chɛ ka ti di tiŋgbani (Alizanda) ŋɔ maa fali, ka ti ni tooi ʒini di puuni luɣulikam ti ni bɔra, tɔ! M-bo ni binnamda sanyoo.”
Ərəbcə təfsirlər:
وَتَرَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ حَآفِّينَ مِنۡ حَوۡلِ ٱلۡعَرۡشِ يُسَبِّحُونَ بِحَمۡدِ رَبِّهِمۡۚ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡحَقِّۚ وَقِيلَ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
75.Yaha! Ka a nya ka Malaaikanim’ gili Ali’arshi (Naawuni nam garo), ka bɛ simsira ni bɛ Duuma paɣibu, ka bɛ niŋ fukumsi bɛ sunsuunu ni yεlimaŋli, ka bɛ yεli: “Paɣibu balibu kam dihitabli ti Naawuni, binnamda Duuma.”
Ərəbcə təfsirlər:
Qurani Kərimin mənaca tərcüməsi - Doğban dilinə tərcümə - Tərcumənin mündəricatı
Qurani Kərimin Doğbən dilinə mənaca tərcüməsi. Tərcüməçi: Məhəmməd Baba Qutubu