Fassarar Ma'anonin Alqura'ni - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Teburin Bayani kan wasu Fassarori


Fassarar Ma'anoni Sura: Suratu Houd   Aya:

Худ

daga cikin abunda Surar ta kunsa:
تثبيت النبي والمؤمنين بقصص الأنبياء السابقين، وتشديد الوعيد للمكذبين.
Пайгамбарды жана ыймандуу мусулмандарды мурдагы пайгамбарлардын башынан өткөргөн окуялары аркылуу шыктандыруу жана жалганчыларга катуу азапты эскертүү.

الٓرۚ كِتَٰبٌ أُحۡكِمَتۡ ءَايَٰتُهُۥ ثُمَّ فُصِّلَتۡ مِن لَّدُنۡ حَكِيمٍ خَبِيرٍ
Алиф, Лаам, Ро. Бул аяттын чечмеленишине окшош сөздөр бакара сүрөөсүндө өткөн. Куран аяттары мааниси жана жазылышы жагынан бирдей болгон китеп. Андан ката жана кемчилик таппайсың. Ошондой эле адал-арамды, буйрук-тыюуну, жакшылыкты убада кылуу, жамандык менен коркутуу, окуялар жана башка нерселер Аллах тараптан баяндалып келген. Ал Өзүнүн башкаруусунда жана шариятында Даанышман. Ал пенделерине эмне пайда берерин Билүүчү Зат.
Tafsiran larabci:
أَلَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَۚ إِنَّنِي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ
Мухаммад пайгамбарга түшүрүлгөн аяттардын камтыган нерселери- пенделерди Аллах менен катар башка нерселерге ибадат кылуудан тыюу. Эй, адамдар! Эгер силер Аллахка каапырлык жана күнөө кылсаңар, анда мен силерди Аллахтын азабы менен коркутуучумун. Ал эми Ага ыйман келтирип Анын шариятына амал кылсаңар, анда мен Аллахтын сооптору менен сүйүнтүүчүмүн.
Tafsiran larabci:
وَأَنِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُمَتِّعۡكُم مَّتَٰعًا حَسَنًا إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَيُؤۡتِ كُلَّ ذِي فَضۡلٖ فَضۡلَهُۥۖ وَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ كَبِيرٍ
Эй, адамдар! Кылган күнөөңөр үчүн Раббиңерден кечирим сурагыла. Ал буйруган нерселерди кыла албай калганыңарга өкүнүп Аллахка кайткыла. Ал силерди дүйнө жашоосунда белгиленген ажал убактыңар келгиче жакшы нерселер менен ырахаттандырат. Ибадат жана амалдарын жакшы кылган адамдардын барына жакшылыктары үчүн Аллах сыйлыкты эч кемитпестен толук кылып берет. Эгер мен Раббимден алып келген ыймандан жүз бурсаңар, анда кыямат күнү силерге жете турган коркунучтуу азаптан коркомун.
Tafsiran larabci:
إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
Эй, адамдар! Кыямат күнү Аллахтын Өзүнө гана кайтып барасыңар. Ал Аруу Зат бардык нерсеге кудуреттүү. Аны эч бир нерсе алсыз кыла албайт. Силерди өлгөндөн кийин кайра тирилтип, калыбынарга келтирип сурак кылууда Аллахты эч бир нерсе алсыз кыла албайт.
Tafsiran larabci:
أَلَآ إِنَّهُمۡ يَثۡنُونَ صُدُورَهُمۡ لِيَسۡتَخۡفُواْ مِنۡهُۚ أَلَا حِينَ يَسۡتَغۡشُونَ ثِيَابَهُمۡ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَۚ إِنَّهُۥ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
Ал мушриктер жүрөктөрүн жумшак кылышып Аллахка болгон наадандыктары себептүү жүрөктөрүндөгү шекти Андан жашырышат. Алар баштарын кийимдери менен ороп алышкан учурда, Аллах алар эмне жашырып жана эмнени ачык кылгандарын билет. Чындыгында Ал жүрөктөр эмне жашырып жатканын Билүүчү Зат.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• إن الخير والشر والنفع والضر بيد الله دون ما سواه.
Чындыгында жакшылык менен жамандык, пайда жана зыян берүү эч бир жандын эмес бир гана Аллахтын колунда.

• وجوب اتباع الكتاب والسُّنَّة والصبر على الأذى وانتظار الفرج من الله.
Куран жана сүннөттү ээрчүүнүн милдеттүүлүгү жана ызаа берген нерселерге сабыр кылып Аллахтан келе турган жеңилдикти күтүү.

• آيات القرآن محكمة لا يوجد فيها خلل ولا باطل، وقد فُصِّلت الأحكام فيها تفصيلًا تامَّا.
Куран аяттары кемчиликсиз, андан жалган жана кемчиликти таппайсың. Андагы өкүмдөр толук чечмеленип берилген.

• وجوب المسارعة إلى التوبة والندم على الذنوب لنيل المطلوب والنجاة من المرهوب.
Тообо кылганга шашылуунун милдеттүүлүгү жана кылган күнөөлөрүнө өкүнүп, Аллах талап кылган нерсеге жетип, Ал коркуткан нерседен кутулуу.

۞ وَمَا مِن دَآبَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِ رِزۡقُهَا وَيَعۡلَمُ مُسۡتَقَرَّهَا وَمُسۡتَوۡدَعَهَاۚ كُلّٞ فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٖ
Жер бетинде басып жүргөн кандай гана макулук болбосун, Аллах Өзүнүн берешендигинен ага ырыскысын берүү кепилдигин алган. Аллах таала анын жер бетинде отурукташкан ордун билет. Жана анын өлө турган жерин билет. Бардык макулуктар, алардын ырыскылары, отурукташкан орундары жана өлө турган жерлери – ачык китепте жазылган. Ал китеп аль-Лаух аль-Махфуз.
Tafsiran larabci:
وَهُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ وَكَانَ عَرۡشُهُۥ عَلَى ٱلۡمَآءِ لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗاۗ وَلَئِن قُلۡتَ إِنَّكُم مَّبۡعُوثُونَ مِنۢ بَعۡدِ ٱلۡمَوۡتِ لَيَقُولَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
Ал Аллах таала асмандар менен жерди чоңдугуна карабай жаратты. Жана ал экөөсүндөгү макулуктарды алты күндө жаратты. Ал эми Анын аршы асмандар менен жерди жаратканга чейин эле суунун үстүндө болчу. Оо, адамдар! Аллах силердин кимиңер жакшы иш-аракеттерди кылуу менен Аны ыраазы кылат жана кимиңер жаман иш-аракеттерди кылуу менен Анын каарына калат деп сыноо үчүн жаратты. Андан кийин ар бирин өзү татыктуу болгон нерсе менен сыйлайт же жазалайт. Оо, пайгамбар! Эгерде сен: "Оо, адамдар! Силер өлгөндөн кийин эсеп-кысап берүү үчүн кайра тирилесиңер" деп айтсаң, анда алардын Аллахка каапыр болгондору жана кайра тирилүүнү четке каккандары: "Сен окуп жаткан бул Куран ачык сыйкыр" деп айтышат. Алардын бул айткан сөздөрү анык жалган.
Tafsiran larabci:
وَلَئِنۡ أَخَّرۡنَا عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابَ إِلَىٰٓ أُمَّةٖ مَّعۡدُودَةٖ لَّيَقُولُنَّ مَا يَحۡبِسُهُۥٓۗ أَلَا يَوۡمَ يَأۡتِيهِمۡ لَيۡسَ مَصۡرُوفًا عَنۡهُمۡ وَحَاقَ بِهِم مَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ
Биз мушриктерге алар татыктуу болгон азапты бул жашоодо бир канча убакка чейин кечиктирип койсок, алар азаптын келүүсүн шаштырып жана шылдыңдашып: "Азапты бизден эмне тосуп калды" деп айтышат. Албетте, алар татыктуу болгон азаптын Аллах белгилеген өз мөөнөтү бар. Ал азап аларга келген кезде андан куткара турган эч кимди таба алышпайт. Ал азап аларга сөзсүз жетет. Ошентип алар шылдыңдоо жана мазактоо менен кечикти деп жатышкан азап аларга келди.
Tafsiran larabci:
وَلَئِنۡ أَذَقۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ مِنَّا رَحۡمَةٗ ثُمَّ نَزَعۡنَٰهَا مِنۡهُ إِنَّهُۥ لَيَـُٔوسٞ كَفُورٞ
Эгерде Биз адамга жакшылыктардын арасынан ден-соолук, байлык сыяктуу жакшылыкты берип, кийин ал адамдан ошол жакшылыкты алып койсок, анда ал Аллахтын мээриминен көптөгөн үмүтсүздүктө калат жана Анын жакшылыктарын четке кагат. Ал жакшылыктарды Аллах андан алып койсо эле унутат.
Tafsiran larabci:
وَلَئِنۡ أَذَقۡنَٰهُ نَعۡمَآءَ بَعۡدَ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُ لَيَقُولَنَّ ذَهَبَ ٱلسَّيِّـَٔاتُ عَنِّيٓۚ إِنَّهُۥ لَفَرِحٞ فَخُورٌ
Эгерде Биз ага кедейлик жана оору келгенден кийин ырыскысын кеңейтип, ден-соолук берсек, анда ал: "Менден жамандык кетти, менден кыйынчылык кетти" деп айтат. Ал ошол нерсе үчүн Аллахка шүгүр кылбайт. Чындыгында адам текеберленип көп сүйүнө берет, башка адамдарга көп бой көтөрөт жана Аллах берген жакшылыктар менен мактанат.
Tafsiran larabci:
إِلَّا ٱلَّذِينَ صَبَرُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ
Бирок кыйынчылыктарга, ибадаттарга сабыр кылгандар жана күнөөлөрдөн тыйылып, жакшы иш-аракеттерди аткаргандар андай эмес. Алардын абалы мындан башкача болот. Анткени алар үмүтсүз болушпайт. Аллахтын жакшылыктарын четке кагышпайт. Жана адамдарга бой көтөрүшпөйт. Мына ушул сыпаттарга ээлик кылган адамдарга Раббиси күнөөлөрүн кечирет. Жана Акыретте аларды чоң сыйлык күтөт.
Tafsiran larabci:
فَلَعَلَّكَ تَارِكُۢ بَعۡضَ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ وَضَآئِقُۢ بِهِۦ صَدۡرُكَ أَن يَقُولُواْ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ كَنزٌ أَوۡ جَآءَ مَعَهُۥ مَلَكٌۚ إِنَّمَآ أَنتَ نَذِيرٞۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ وَكِيلٌ
Оо, пайгамбар! Балким сен алардын каапырлыгын, каршы чыгуусун жана аяттарды талкууга салуусун көргөндөн кийин Аллах сага жеткирүүгө буйруган кээ бир нерселерди алардын ошол нерселерди ишке ашыруусу кыйын деп жеткирбей коёсуң. Сен ошол нерселерди жеткирсең алар сага: "Ага көз карандысыз боло тургандай байлык түшпөйбү? Же аны менен бирге анын чынчылдыгын тастыктаган периште келбейби?" – деп айтып коюшат деп көөдөнүң кысылат. Андыктан сен ошол сөздөр үчүн сага вахий болгон кээ бир нерселерди таштаба. Сен жөн гана эскертүүчүсүң. Аллах сага жеткир деп буйруган нерсени жеркиресиң. Сен алардын аяттарды талкууга алып жатканына жооп берүүңдүн кереги жок. Аллах бардык нерсени Сактоочусу.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• سعة علم الله تعالى وتكفله بأرزاق مخلوقاته من إنسان وحيوان وغيرهما.
Аллах тааланын илиминин чексиздиги. Жана адамдардын, жаныбарлардын жана башка макулуктарынын ырыскысын берүү кепилдигин алуусу.

• بيان علة الخلق؛ وهي اختبار العباد بامتثال أوامر الله واجتناب نواهيه.
Жаралуунун себебин баяндоо. Ал пенделердин кимиси Аллахтын буйруктарын аткарып, тыйган нерселеринен тыйылат деп сыноо.

• لا ينبغي الاغترار بإمهال الله تعالى لأهل معصيته، فإنه قد يأخذهم فجأة وهم لا يشعرون.
Аллах таала күнөөкөр адамдарды жөн коюусу менен азгырылбоо керек. Анткени алар билбей турган абалда Аллах аларды күтүлбөстөн алып кетиши мүмкүн.

• بيان حال الإنسان في حالتي السعة والشدة، ومدح موقف المؤمن المتمثل في الصبر والشكر.
Адамдын жыргалчылыктагы жана кыйынчылыктагы абалын ачыктоо. Жана сабырдуулук, шүгүрчүлүк кылган ыймандуу адамдын абалын мактоо.

أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ فَأۡتُواْ بِعَشۡرِ سُوَرٖ مِّثۡلِهِۦ مُفۡتَرَيَٰتٖ وَٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Ал мушриктер: “Мухаммад Куранды өзү ойлоп тапкан. Ал Аллахтан түшкөн вахий эмес” – деп айтышабы? Эй, пайгамбар! Аларга чакырык таштап: “Курандагыдай чындыкты камтый албаган жана өзүңөр ойлоп тапкан Курандагы сүрөөлөргө окшош он сүрөөнү алып келгилечи. Куран ойлоп табылган деп айткан сөзүңөрдө чынчыл болсоңор, анда жардамдашуу үчүн чакыра ала турган ишенгениңердин баарын чакыргыла.
Tafsiran larabci:
فَإِلَّمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَآ أُنزِلَ بِعِلۡمِ ٱللَّهِ وَأَن لَّآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّسۡلِمُونَ
Оо, ыймандуулар! Эгерде силер талап кылган нерсеге алардын күчү жетпей алып келе алышпаса, анда билип койгула, чындыгында Куранды Аллах элчисине Өз илими менен түшүргөн. Ойлоп табылган нерсе эмес. Билип койгула! Аллахтан башка сыйынууга татыктуу кудай жок. Мына бул кескин түрдөгү далилдерден кийин силер Аллахка баш ийесиңерби?
Tafsiran larabci:
مَن كَانَ يُرِيدُ ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا وَزِينَتَهَا نُوَفِّ إِلَيۡهِمۡ أَعۡمَٰلَهُمۡ فِيهَا وَهُمۡ فِيهَا لَا يُبۡخَسُونَ
Эгерде ким кылган иш-аракеттери менен бул дүйнөнү жана андагы убактылуу жыргалчылыктарды кааласа, анда кылган иш-аракеттеринин сыйлыгын бул дүйнөдө эле берип коёбуз. Ден-соолук, амандык жана кенен ырыскы жагынан эч кам санабай жашашат.
Tafsiran larabci:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَيۡسَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِلَّا ٱلنَّارُۖ وَحَبِطَ مَا صَنَعُواْ فِيهَا وَبَٰطِلٞ مَّا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Мындай жаман максаттарды койгон адамдар үчүн кыямат күнүндө эч кандай сыйлык болбойт. Алар тозокко гана киришет. Алардын кылган иш-аракеттеринин сыйлыгы болбойт. Анткени алардын иш-аракеттери туура эмес болгон, алар ыйман келтиришкен эмес жана туура максат коюшкан да эмес. Ошондой эле алар Аллахтын жүзүн жана акырет сыйлыгын каалашкан эмес.
Tafsiran larabci:
أَفَمَن كَانَ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّهِۦ وَيَتۡلُوهُ شَاهِدٞ مِّنۡهُ وَمِن قَبۡلِهِۦ كِتَٰبُ مُوسَىٰٓ إِمَامٗا وَرَحۡمَةًۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۚ وَمَن يَكۡفُرۡ بِهِۦ مِنَ ٱلۡأَحۡزَابِ فَٱلنَّارُ مَوۡعِدُهُۥۚ فَلَا تَكُ فِي مِرۡيَةٖ مِّنۡهُۚ إِنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يُؤۡمِنُونَ
Мухаммад пайгамбарда Раббисинен ачык далил болгон жана Жебреил периште Раббисинен келген күбө болуп аны менен бирге жүргөн. Ошондой эле элдерге ырайым, үлгү болуп Муса пайгамбарга түшкөн Тоорат китеби анын пайгамбарлыгына күбө болгон. Андыктан аны менен адашууда бузулуп жүргөн каапырлар тең боло алышпайт. Жана каапырлар пайгамбардын жанында жүргөн ыймандуулар менен да тең боло алышпайт. Анткени ыймандуулар Куранга жана Мухаммадга ыйман келтиришет. Куранга жана пайгамбарга каапырчылык келтирген башка диндердеги адамдарга убада кылынган нерсе – ал кыямат күнүндөгү тозок. Эй, пайгамбар! Курандан жана аларга кылынган убададан шек-күмөндө болуп жүрбө. Ал шексиз акыйкат. Ачык далилдер жана даана билинген негиздер болсо да, көпчүлүк адамдар ыйман келтиришпейт.
Tafsiran larabci:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ يُعۡرَضُونَ عَلَىٰ رَبِّهِمۡ وَيَقُولُ ٱلۡأَشۡهَٰدُ هَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ كَذَبُواْ عَلَىٰ رَبِّهِمۡۚ أَلَا لَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
Аллахта шериги же баласы бар деп Аллахтын атынан жалган сөздөрдү ойлоп тапкан адамдардан өткөн заалым адам жок. Аллахтын атынан жалган сөздөрдү ойлоп тапкан адамдар кыямат күнү Раббисинин алдында иш-аракеттери боюнча суралат. Аларга каршы элчилер жана периштелер мындай деп күбө болушат: “Мына ушулар Аллахтын шериги жана баласы бар дешип Аллахтын атынан жалган айткандар. Аллахтын атынан жалган сөздөрдү айтышып өздөрүнө өздөрү зулум кылган адамдарды Аллах ырыйымынан алыс кылсын”.
Tafsiran larabci:
ٱلَّذِينَ يَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَيَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ كَٰفِرُونَ
Аллахтын туура жолунан тоскондор жана туура жолдон тайып адашууга аракет кылгандар – алар өлүмдөн кийин кайра тирилүүгө каапыр болушат жана аны четке кагышат.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• تحدي الله تعالى للمشركين بالإتيان بعشر سور من مثل القرآن، وبيان عجزهم عن الإتيان بذلك.
Аллах таала Куранга окшош он сүрөө алып келүүгө мушриктерге чакырык таштады. Жана алар ал нерсени кылууга алсыз экендиктерин баяндады.

• إذا أُعْطِي الكافر مبتغاه من الدنيا فليس له في الآخرة إلّا النار.
Эгерде каапыр адамга бул дүйнөдө каалаган нерсеси берилсе, анда ага Акыретте тозок гана болот.

• عظم ظلم من يفتري على الله الكذب وعظم عقابه يوم القيامة.
Аллахтын атынан жалган сөздөрдү айткан адам чоң зулумдук кылды жана анын жазасы да кыямат күнү чоң болот.

أُوْلَٰٓئِكَ لَمۡ يَكُونُواْ مُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا كَانَ لَهُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَۘ يُضَٰعَفُ لَهُمُ ٱلۡعَذَابُۚ مَا كَانُواْ يَسۡتَطِيعُونَ ٱلسَّمۡعَ وَمَا كَانُواْ يُبۡصِرُونَ
Мына ошол сыпаттар менен сыпатталган адамдарга Аллахты азабы келгенде, алар андан жер бетинде качып кутула алышпайт. Аларды Аллахтын жазасынан коргой турган Өзүнөн башка жардамчы да өнөктөш да жок. Алар өздөрүн да башкаларды да Аллахтын жолунан адаштыргандыгы үчүн Кыямат күнү азабынын үстүнө азап кошулат. Алар акыйкатка катуу каршы чыккандары себептен бул дүйнөдө чындыкты жана туура жолду кабыл алгандай уга алышкан эмес. Ошондой эле алар табияттагы Аллахтын аят-белгилерин пайда алгандай көрө алышкан эмес.
Tafsiran larabci:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ошол сыпаттар менен сыпатталган адамдар Аллах менен бирге башка шериктерди кудай кылып алуу менен өздөрү өздөрүн азапка түртүп, кыйроого дуушар болушту. Кийин алар шапаатчы жана шерик кылып алган кудайчалар алардан кетип калышат.
Tafsiran larabci:
لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡأَخۡسَرُونَ
Туура! Албетте, алар Кыямат күнүндө соодада эң чоң уттурууга учурагандардан болушат. Анткени алар ыйманды каапырчылыкка, Акыретти бул дүйнөгө жана ырайымдуулукту азапка алмаштырышкан эле.
Tafsiran larabci:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَأَخۡبَتُوٓاْ إِلَىٰ رَبِّهِمۡ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Чындыгында, Аллахка жана Анын элчилерине ыйман келтиргендер, жакшы иш-аракеттерди аткаргандар, ошондой эле Аллахка моюн сунуп баш ийгендер мына ошолор бейиш ээлери. Алар бейиште түбөлүк болушат.
Tafsiran larabci:
۞ مَثَلُ ٱلۡفَرِيقَيۡنِ كَٱلۡأَعۡمَىٰ وَٱلۡأَصَمِّ وَٱلۡبَصِيرِ وَٱلسَّمِيعِۚ هَلۡ يَسۡتَوِيَانِ مَثَلًاۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Каапыр жана ыймандуу эки топтун мисалы – көзү көрбөгөн сокур, кулагы укпаган дүлөй менен кулагы уккан жана көзү көргөн адамдар сыяктуу. Биринчи мисал каапырларга тийиштүү. Алар чындыкты угушат бирок кабыл алышпайт жана аны көрүшөт бирок пайда алышпайт. Ал эми ыймандуулар угуу менен көрүүнү бирдей пайдаланышат. Мына ушул эки топтун абалы жана сыпаттары бири-бирине тең келеби? Албетте тең келбейт. Алар бул эки топтун бири-бирине тең келбегенинен сабак алышпайбы?
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦٓ إِنِّي لَكُمۡ نَذِيرٞ مُّبِينٌ
Биз Нух пайгамбарды өзүнүн элине элчи кылып жибердик. Ал элине айтты: Чындыгында, мен силерди Аллахтын азабынан эскертемин жана силерге жөнөтүлгөн нерсемди ачыктаймын.
Tafsiran larabci:
أَن لَّا تَعۡبُدُوٓاْ إِلَّا ٱللَّهَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ أَلِيمٖ
Ошондой эле мен силерди жалгыз Аллахка сыйынууга чакырам. Андан башка эч кимге сыйынбагыла. Чындыгында, мен силерге жан ооруткан күндүн азабынан корком.
Tafsiran larabci:
فَقَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ مَا نَرَىٰكَ إِلَّا بَشَرٗا مِّثۡلَنَا وَمَا نَرَىٰكَ ٱتَّبَعَكَ إِلَّا ٱلَّذِينَ هُمۡ أَرَاذِلُنَا بَادِيَ ٱلرَّأۡيِ وَمَا نَرَىٰ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلِۭ بَلۡ نَظُنُّكُمۡ كَٰذِبِينَ
Ошондо анын коомундагы каапыр болгон аттуу-баштуулар мындай дешти: Биз сенин чакырыгыңа эч качан жооп бербейбиз. Анткени сен бизден өзгөчө эмессиң. Сен бизге окшогон эле адамсың. Анткени биздин көз карашыбыз боюнча ачык болгондой арабыздагы төмөнкү адамдар гана сени ээрчишти. Биз силерди ээрчигенге татыктуу болгудай силердин ашып ташкан мал-мүлкүңөр, атак-даңкыңар жана мансабыңар жок. Тескерисинче, биз силерди чакырып жаткан нерсеңерде жалганчы деп ойлойбуз.
Tafsiran larabci:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَءَاتَىٰنِي رَحۡمَةٗ مِّنۡ عِندِهِۦ فَعُمِّيَتۡ عَلَيۡكُمۡ أَنُلۡزِمُكُمُوهَا وَأَنتُمۡ لَهَا كَٰرِهُونَ
Аларга Нух айтты: Оо, элдер! Айткылачы мага? Эгерде Раббимден менин чынчылдыгымды тастыктаган жана мага ишенүүңөрдү милдет кылган далил менен келип турсам. Ошондой эле Аллах мага Өзүнөн ырайымдуулукту берди. Ал – пайгамбарчылык жана элчилик. Ал нерседе силер наадан болгондуктан аны силреден жашырып койду. Эми ошол нерсеге ыйман келтирүүгө биз силерди мажбурлашыбыз керекпи? Биз силерди кыйнап аны жүрөгүңөргө киргизишибиз керекпи? Ал нерсе колубуздан келбейт. Аллахтан башка эч ким ыйманга багыттай албайт.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• الكافر لا ينتفع بسمعه وبصره انتفاعًا يقود للإيمان، فهما كالمُنْتَفِيَين عنه بخلاف المؤمن.
Каапыр адам өз көзүн жана кулагын аны ыйманга жетелей тургандай кылып пайдалана албайт. Ал мүчөлөрү анда жокко барабар. Ал эми ыймандуу адам тескерисинче аларды туура пайдаланат.

• سُنَّة الله في أتباع الرسل أنهم الفقراء والضعفاء لخلوِّهم من الكِبْر، وخُصُومهم الأشراف والرؤساء.
Аллахтын табияттагы белгилериен пайгамбарларды ээрчигендер кедей жана алсыз болушат. Анткени аларда текеберчилик жок. Ошондой эле адат боюнча аларга аттуу-баштуулар каршылык көрсөтүшөт.

• تكبُّر الأشراف والرؤساء واحتقارهم لمن دونهم في غالب الأحيان.
Көпчүлүк учурларда аттуу-баштуулар текеберленишип өздөрүнөн ылдый тургандарды адам катары көрүшпөйт.

وَيَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ مَالًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۚ وَمَآ أَنَا۠ بِطَارِدِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْۚ إِنَّهُم مُّلَٰقُواْ رَبِّهِمۡ وَلَٰكِنِّيٓ أَرَىٰكُمۡ قَوۡمٗا تَجۡهَلُونَ
Оо, элим! Динди силерге жеткирүүдө силерден акча сурабаймын. Бул нерсеге сыйлык Аллахтан гана болот. Силер талап кылгандай ыймандуулардын кедейлерин кууп жибербеймин. Чындыгында алар кыямат күнү Раббисине жолугушат. Раббиси алардын ыйман келтиргендиктери үчүн сыйлыктарын берет. Силер ыйман келтиргендердин алсыздарын кууп жибер деп талап койгондугуңардан, мен силерди бул дааваттын акыйкатын түшүнбөгөн коом деп билдим.
Tafsiran larabci:
وَيَٰقَوۡمِ مَن يَنصُرُنِي مِنَ ٱللَّهِ إِن طَرَدتُّهُمۡۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
Оо, элим! Эгерде мен ал ыймандууларды эч кандай күнөөсүз эле аларга зулумдук кылып кууп жиберсем, анда мени Аллахтын азабынан ким коргой алат? Мына эми эсиңерге келип, пайдалуу нерсеге аракет кылбайсыңарбы?
Tafsiran larabci:
وَلَآ أَقُولُ لَكُمۡ عِندِي خَزَآئِنُ ٱللَّهِ وَلَآ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ وَلَآ أَقُولُ إِنِّي مَلَكٞ وَلَآ أَقُولُ لِلَّذِينَ تَزۡدَرِيٓ أَعۡيُنُكُمۡ لَن يُؤۡتِيَهُمُ ٱللَّهُ خَيۡرًاۖ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا فِيٓ أَنفُسِهِمۡ إِنِّيٓ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Оо, элим! Мен силерге: “Менде ырыскыга толгон Аллахтын казыналары бар. Эгерде ыйман келтирсеңер, андан мен силерге сарптаймын” – деп айтпаймын. Жана мен силерге: “Мен кайыпты билемин” – деп да айтпаймын. Силерге: “Мен периштелерденмин” – дебеймин. Мен силердей эле адаммын. Силер кенебей жана кемсинтип жаткан кедейлер туурасында: “Аларга Аллах ийгилик жана туура жол бербейт” – дебеймин. Алардын абалдарын жана ниеттерин Аллах Өзү жакшы билет. Эгерде мен бул сөздөрдү айта турган болсом, анда мен Аллахтын азабына татыктуу болгон заалымдардан болуп каламын.
Tafsiran larabci:
قَالُواْ يَٰنُوحُ قَدۡ جَٰدَلۡتَنَا فَأَكۡثَرۡتَ جِدَٰلَنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Алар кыйкымчылдык жана текеберлик менен мындай деп айтышты: “Эй, Нух! Сен биз менен талашып-тартыштың. Талашканды да көбөйтүп жибердиң. Эгерде айткан сөзүңдө чынчыл болсоң, анда бизге убада кылган азабыңды алып келчи”.
Tafsiran larabci:
قَالَ إِنَّمَا يَأۡتِيكُم بِهِ ٱللَّهُ إِن شَآءَ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
Нух аларга айтты: “Азапты мен алып келе албаймын. Эгерде Аллах кааласа Өзү алып келет. Эгерде Ал силерге азап жиберүүнү кааласа, анда Аллахтын азабынан качып кутула албайсыңар”.
Tafsiran larabci:
وَلَا يَنفَعُكُمۡ نُصۡحِيٓ إِنۡ أَرَدتُّ أَنۡ أَنصَحَ لَكُمۡ إِن كَانَ ٱللَّهُ يُرِيدُ أَن يُغۡوِيَكُمۡۚ هُوَ رَبُّكُمۡ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
Эгерде Аллах силерди туура жолдон адаштырууну кааласа жана көк беттенгениңер үчүн туура жолунан алыстатса, анда мен силерди эскерткеним жана насаат кылганым силерге пайда бербейт экен. Ал силердин Раббиңер. Ал гана силердин ишиңердин баарын башкарат. Андыктан Ал кааласа адаштырат. Кыямат күнүндө Ага гана кайтып барасыңар. Ошондо кылган иш-аракетиңердин жазасын берет.
Tafsiran larabci:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ إِنِ ٱفۡتَرَيۡتُهُۥ فَعَلَيَّ إِجۡرَامِي وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُجۡرِمُونَ
Нухтун коому каапыр болгонунун себебинен алар аны Аллахтын атынан өзү ойлоп тапкан дин алып келди деп ойлошот. Эй, пайгамбар! Аларга айткын: “Эгерде мен бул динди ойлоп тапкан болсом, анда анын күнөөсү өзүмө гана болот. Жана мен да силердин бул динди жалганга чыгарганыңардын күнөөсүн көтөрбөймүн. Мен андан алысмын.
Tafsiran larabci:
وَأُوحِيَ إِلَىٰ نُوحٍ أَنَّهُۥ لَن يُؤۡمِنَ مِن قَوۡمِكَ إِلَّا مَن قَدۡ ءَامَنَ فَلَا تَبۡتَئِسۡ بِمَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
Аллах Нухка вахий кылып мындай деп айтты: “Ушул убакытка чейин ыйман келтиргендерден башка эми эч ким ыйман келтирбейт. Эй, Нух! Ушул узак убакыттын ичинде жалганга чыгаруулары жана шылдыңдоолору үчүн капа болбо.
Tafsiran larabci:
وَٱصۡنَعِ ٱلۡفُلۡكَ بِأَعۡيُنِنَا وَوَحۡيِنَا وَلَا تُخَٰطِبۡنِي فِي ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِنَّهُم مُّغۡرَقُونَ
Биздин көз алдыбызда жана коргообуздун алдында кеме жаса. Кемени кантип жасоону үйрөтүп сага вахий кылабыз. Жана каапыр болуп өздөрүнө зулумдук кылгандардын азабын кечиктир деп Мага кайрылба. Алар каапырлыкка бекем туруп алгандыктары үчүн жазаланып топон сууга сөзсүз чөгүшөт.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• عفة الداعية إلى الله وأنه يرجو منه الثواب وحده.
Аллахтын жолуна даават кылган адам башкалардын мал-мүлкүнөн алымсынып Аллахтын гана сыйлыктарын үмүт кылат.

• حرمة طرد فقراء المؤمنين، ووجوب إكرامهم واحترامهم.
Ыймандуулардын кедейлерин кууп жиберүү арам. Аларды урматтоо жана ызаттоо милдет болуп саналат.

• استئثار الله تعالى وحده بعلم الغيب.
Кайып илимди Аллах Өзү гана билет.

• مشروعية جدال الكفار ومناظرتهم.
Каапырлар менен талашып-тартышуу шариятта уруксат.

وَيَصۡنَعُ ٱلۡفُلۡكَ وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَيۡهِ مَلَأٞ مِّن قَوۡمِهِۦ سَخِرُواْ مِنۡهُۚ قَالَ إِن تَسۡخَرُواْ مِنَّا فَإِنَّا نَسۡخَرُ مِنكُمۡ كَمَا تَسۡخَرُونَ
Нух Раббисинин буйругун аткарып кеме курууга кирише баштады. Ал дарыялар жана суу жок жерде кеме жасап жаткандыктан, анын коомунун аттуу-баштуулары качан анын жанынан өткөн сайын шылдыңдап өтүшөт эле. Алар көп шылдыңдап баштаганда Нух аларга: “Эй, адамдар! Биз кеме жасап жатканда шылдыңдасаңар, анда силер чөгүп кетишиңерден кабарсыз жүргөнүңөргө биз да шылдыңдайбыз.
Tafsiran larabci:
فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَيَحِلُّ عَلَيۡهِ عَذَابٞ مُّقِيمٌ
Кыйраткан жана зыянга учураткан азап кимге келишин жакында билесиңер. Ал эми кыямат күнү алар үзүлбөй токтоосуз дайыма болуп турган азапта болшат.
Tafsiran larabci:
حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَ أَمۡرُنَا وَفَارَ ٱلتَّنُّورُ قُلۡنَا ٱحۡمِلۡ فِيهَا مِن كُلّٖ زَوۡجَيۡنِ ٱثۡنَيۡنِ وَأَهۡلَكَ إِلَّا مَن سَبَقَ عَلَيۡهِ ٱلۡقَوۡلُ وَمَنۡ ءَامَنَۚ وَمَآ ءَامَنَ مَعَهُۥٓ إِلَّا قَلِيلٞ
Аллах жаса деп буйруган кемени Нух пайгамбар жасап бүттү. Аларды жок кылууга буйругубуз келгенде топон суунун келишине белги болуп алар нан жасап жүргөн тандырлардан суулар атылып чыкты. Ошондо Нух пайгамбарга мындай деп айттык: “Жер бетинде жүргөн айбанаттардан эркек-ургаачы кылып кемеге сал. Жана үй-бүлөңдөн ыйман келтирбегендиктен, ал чөгөт деп өкүм болгон адамдан башкаларын кемеге киргиз. Коомуңдан сени менен кошо ыйман келтирген адамдарды да киргиз. Бирок Аллахка ыйман келтирүүгө чакырган узак убакыттын ичинде анын коомунан аз гана адамдар ыйман келтиришкен эле.
Tafsiran larabci:
۞ وَقَالَ ٱرۡكَبُواْ فِيهَا بِسۡمِ ٱللَّهِ مَجۡر۪ىٰهَا وَمُرۡسَىٰهَآۚ إِنَّ رَبِّي لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Нух өзүнүн коомунан жана үй-бүлөсүнөн ыйман келтиргендерге мындай деп айтты: “Кемеге чыккыла, Аллахтын аты менен кеме жыла баштайт жана Анын аты менен токтойт. Чындыгында Раббим тообо кылган пенделеринин күнөөлөрүн Кечирүүчү жана аларга Ырайымдуу. Ыймандууларга ырайым кылып аларды кыйроодон сактайт”.
Tafsiran larabci:
وَهِيَ تَجۡرِي بِهِمۡ فِي مَوۡجٖ كَٱلۡجِبَالِ وَنَادَىٰ نُوحٌ ٱبۡنَهُۥ وَكَانَ فِي مَعۡزِلٖ يَٰبُنَيَّ ٱرۡكَب مَّعَنَا وَلَا تَكُن مَّعَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Кеме ичиндеги адамдар жана жаныбарлар менен тоодой болгон чоң толкундарды аралап жүрүп кетти. Аталык сезимдин себебинен Нух пайгамбар каапыр баласын чакырды. Анын баласы коомунан алыс өзүнчө башка жерде турган эле. “Эй, балам! Биз менен кошо кемеге чык! Чөгүп кетүүдөн аман каласың. Каапыр коом менен бирге болбо. Эгерде алар менен бирге болсоң, аларга жеткен кыйроо жана чөгүү сага да жетет.
Tafsiran larabci:
قَالَ سَـَٔاوِيٓ إِلَىٰ جَبَلٖ يَعۡصِمُنِي مِنَ ٱلۡمَآءِۚ قَالَ لَا عَاصِمَ ٱلۡيَوۡمَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِ إِلَّا مَن رَّحِمَۚ وَحَالَ بَيۡنَهُمَا ٱلۡمَوۡجُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡمُغۡرَقِينَ
Нухтун баласы атасына айтты: “Бул суу мага жетпеши үчүн мен бийик тоого чыгып кетемин”. Нух баласына: “Топон суу менен чөгүп кетүү азабынан бүгүн бир гана Ырайымдуу Аллах кимди кааласа сактайт. Ал гана чөгүп кетүүдөн сактай алат” – деп айтып жатканда Нух пайгамбар менен каапыр баласынын ортосун толкун келип бөлүп салат. Ошентип Нухтун каапыр баласы каапырчылыгы себептен топон сууга чөккөндөрдүн катарында болду.
Tafsiran larabci:
وَقِيلَ يَٰٓأَرۡضُ ٱبۡلَعِي مَآءَكِ وَيَٰسَمَآءُ أَقۡلِعِي وَغِيضَ ٱلۡمَآءُ وَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُ وَٱسۡتَوَتۡ عَلَى ٱلۡجُودِيِّۖ وَقِيلَ بُعۡدٗا لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Топон суу басылып калганда Аллах жерге: “Эй, жер! Топон суунун калганын өзүңө сиңирип ал” – деп айтты. Асманга болсо: “Эй, асман! Жамгырды токтот” – деп буйруду. Ошондо суу азайып жерге сиңип кетти. Аллах каапырларды жок кылды. Кеме Жуудий тоосуна келип токтоду. Ошондо: “Каапырлык менен Аллахтын чегинен ашкан адамдар алыс болсун жана аларга кыйроо болсун!” – деп айтылды.
Tafsiran larabci:
وَنَادَىٰ نُوحٞ رَّبَّهُۥ فَقَالَ رَبِّ إِنَّ ٱبۡنِي مِنۡ أَهۡلِي وَإِنَّ وَعۡدَكَ ٱلۡحَقُّ وَأَنتَ أَحۡكَمُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
Нух пайгамбар Раббисинен жардам сурап Ага мындай деп кайрылды: “Оо, Раббим! Үй-бүлөңдү сактаймын деп убада кылгандай эле менин балам да үй-бүлөмдүн катарында эле. Чындыгында Сенин убадаң акыйкат жана анда кыянаттык болбойт. Сен өкүм кылуучулардын эң Адилеттүүсүсүң жана Билүүчүсүң.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• بيان عادة المشركين في الاستهزاء والسخرية بالأنبياء وأتباعهم.
Пайгамбарларды жана аларды ээрчиген адамдарды маскаралоо жана шылдыңдоо мушриктердин адаты экендиги баяндалды.

• بيان سُنَّة الله في الناس وهي أن أكثرهم لا يؤمنون.
Аллахтын табияттагы өкүмдөрүнүн негизинде адамдардын көпчүлүгү ыйман келтиришпейт.

• لا ملجأ من الله إلا إليه، ولا عاصم من أمره إلا هو سبحانه.
Аллахка гана башкалка кылынат. Жана Анын өкүмүнөн Ал Өзү гана коргой алат.

قَالَ يَٰنُوحُ إِنَّهُۥ لَيۡسَ مِنۡ أَهۡلِكَۖ إِنَّهُۥ عَمَلٌ غَيۡرُ صَٰلِحٖۖ فَلَا تَسۡـَٔلۡنِ مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٌۖ إِنِّيٓ أَعِظُكَ أَن تَكُونَ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Аллах Нух пайгамбарга мындай деп айтты: “Эй, Нух! Чындыгында сен Менден сактоо боюнча сураган балаң – аны сактаймын деп убада кылган үй-бүлөңдөн эмес. Анткени ал каапыр. Чындыгында бул сураганың сага ылайыксыз иш. Сендей орунда болгон адамга мындай кылуу туура келбейт. Андыктан өзүңдө бир нерсе туурасында илим болбой туруп аны Менден сураба. Сен Менин илимиме жана даанышмандыгыма туура келбеген нерсени сурап коюп кайдыгер адамдардан болуп калууңдан Мен сени эскертемин.
Tafsiran larabci:
قَالَ رَبِّ إِنِّيٓ أَعُوذُ بِكَ أَنۡ أَسۡـَٔلَكَ مَا لَيۡسَ لِي بِهِۦ عِلۡمٞۖ وَإِلَّا تَغۡفِرۡ لِي وَتَرۡحَمۡنِيٓ أَكُن مِّنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Нух пайгамбар айтты: “Оо, Раббим! Чындыгында менде бир нерсе туурасында илим жок туруп Сенден сурагандан Өзүң менен сактанам жана Сени менен коргоном. Эгерде менин күнөөмдү кечирбесең жана ырайымыңа албасаң, анда мен акыретте сооптордон куру калып зыянга учурагандардан болуп каламын”.
Tafsiran larabci:
قِيلَ يَٰنُوحُ ٱهۡبِطۡ بِسَلَٰمٖ مِّنَّا وَبَرَكَٰتٍ عَلَيۡكَ وَعَلَىٰٓ أُمَمٖ مِّمَّن مَّعَكَۚ وَأُمَمٞ سَنُمَتِّعُهُمۡ ثُمَّ يَمَسُّهُم مِّنَّا عَذَابٌ أَلِيمٞ
Аллах Нух пайгамбарга айтты: «Оо, Нух! Тынчтык, амандык менен жана Аллахтан сага берилген көптөгөн жакшылыктар менен кемеден жерге түш. Ал жакшылыктар сени менен кемеде бирге болгон адамдардын сенден кийин келе турган ыймандуу урпактарына да берилген. Ал жакта алардын урпактарынан болгон башка коомдор бар. Алар каапырлар. Биз аларга бул дүйнөдө жыргалчылыктарды беребиз жана аларга жашоо ырыскыларын да беребиз. Андан кийин аларга Биз тараптан акыретте оорутуучу азап жетет.
Tafsiran larabci:
تِلۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهَآ إِلَيۡكَۖ مَا كُنتَ تَعۡلَمُهَآ أَنتَ وَلَا قَوۡمُكَ مِن قَبۡلِ هَٰذَاۖ فَٱصۡبِرۡۖ إِنَّ ٱلۡعَٰقِبَةَ لِلۡمُتَّقِينَ
Бул Нух пайгамбардын окуясы кайып кабарлардан. Оо, Мухаммад! Бул вахийди Биз сага кабар кылганга чейин сен да, сенин коомуң да билген эмес. Андыктан сени коомуң жалганга чыгарып жана сага жеткирген зыяндарына Нух пайгамбар сабыр кылгандай сабыр кыл. Чындыгында, жеңишке жана үстөмдүк кылууга Аллахтын буйруктарына моюн сунган жана Анын тыйган нерселеринен тыйылган адамдар гана жетишет.
Tafsiran larabci:
وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۖ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُفۡتَرُونَ
Биз Аад коомуна алардын бир тууганы Худ пайгамбарды жибердик. Ал аларга: «Оо, элим! Жалгыз Аллахка гана сыйынгыла жана Аны менен бирге эч кимди шерик кылбагыла. Силерге Аллахтан башка сыйынууга татыктуу зат жок. Силер Анын шериги бар деген ырастооңордо анык жалганчысыңар». – деп айтты.
Tafsiran larabci:
يَٰقَوۡمِ لَآ أَسۡـَٔلُكُمۡ عَلَيۡهِ أَجۡرًاۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱلَّذِي فَطَرَنِيٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Оо, элим! Мен силерге Раббим тараптан келген нерсени жеткиргениме жана ага чакырганыма силерден сооп-сыйлыктарды сурабаймын. Менин сооп-сыйлыгымды мени жараткан Аллах гана берет. Ошол нерсеге акыл жүргүзбөйсүңөрбү?! Силер, мен чакырган нерсени кабыл аласыңарбы?!
Tafsiran larabci:
وَيَٰقَوۡمِ ٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِ يُرۡسِلِ ٱلسَّمَآءَ عَلَيۡكُم مِّدۡرَارٗا وَيَزِدۡكُمۡ قُوَّةً إِلَىٰ قُوَّتِكُمۡ وَلَا تَتَوَلَّوۡاْ مُجۡرِمِينَ
Оо, элим! Аллахтан кечирим сурагыла, андан соң Ага эң чоң күнөө болгон ширк күнөөңөргө тообо кылгыла. Мына ошондо Аллах силерге нөшөрлөгөн жамгыр берет. Ал силерге мал-мүлк жана урпактарды көбөйтүү менен күчүңөргө күч кошот. Мен чакырган нерсеге каршы чыкпагыла. Себеби менин чакырыгыма каршылык кылуу менен, Аллахка капыр болууңар менен жана мен алып келген нерселерди жалганга чыгарууңар менен күнөөкөрлөрдөн болуп каласыңар.
Tafsiran larabci:
قَالُواْ يَٰهُودُ مَا جِئۡتَنَا بِبَيِّنَةٖ وَمَا نَحۡنُ بِتَارِكِيٓ ءَالِهَتِنَا عَن قَوۡلِكَ وَمَا نَحۡنُ لَكَ بِمُؤۡمِنِينَ
Анын эли айтты: «Оо, Худ! Сен бизди ишендире тургандай ачык далил алып келбедиң. Сенин далилсиз сөзүң себептүү биз кудайларыбызга сыйынууну таштабайбыз. Чындыгында, сен өзүңдү пайгамбар деп ырастап жаткан нерсеге биз сага ыйман келтирүүчүлөрдөн да эмеспиз.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• لا يملك الأنبياء الشفاعة لمن كفر بالله حتى لو كانوا أبناءهم.
• Пайгамбарлар Аллахка каапыр болгондорго, жада калса өздөрүнүн балдарына да шапаат кыла алышпайт.

• عفة الداعية وتنزهه عما في أيدي الناس أقرب للقبول منه.
• Даават кылган адам адамдардын колундагы нерселерден өзүн өзү токтотуусу жана айыптардан таза болуусу анын айткан дааватынын кабыл болуусуна жакын болот.

• فضل الاستغفار والتوبة، وأنهما سبب إنزال المطر وزيادة الذرية والأموال.
• Күнөөлөр үчүн кечирим суроо жана тообо кылуунун артыкчылыгы. Албетте ал экөөсү нөшөрлөгөн жамгырдын жаашына, урпактардын көбөйүүсүнө жана мал-мүлктүн көбөйүүсүнө себеп болот.

إِن نَّقُولُ إِلَّا ٱعۡتَرَىٰكَ بَعۡضُ ءَالِهَتِنَا بِسُوٓءٖۗ قَالَ إِنِّيٓ أُشۡهِدُ ٱللَّهَ وَٱشۡهَدُوٓاْ أَنِّي بَرِيٓءٞ مِّمَّا تُشۡرِكُونَ
Биз: «Сен бизди кудайларыбызга сыйынуудан тыйганың үчүн сени кээ бир кудайларыбыз жинди кылып койду» – деп гана айтабыз. Худ айтты: «Мен Аллахты күбө кыламын жана силер да күбө болгула: Албетте мен силер сыйынган Аллахтан башка кудайларыңарга сыйынуудан алысмын. Ошондуктан мени жинди кылып койду деп силер ойлогон кудайларыңар да жана силер да мага айлакерлик кыла бергиле. Андан кийин менден мөөнөт сурабагыла.
Tafsiran larabci:
مِن دُونِهِۦۖ فَكِيدُونِي جَمِيعٗا ثُمَّ لَا تُنظِرُونِ
Биз: «Сен бизди кудайларыбызга сыйынуудан тыйганың үчүн сени кээ бир кудайларыбыз жинди кылып койду» – деп гана айтабыз. Худ айтты: «Мен Аллахты күбө кыламын жана силер да күбө болгула: Албетте мен силер сыйынган Аллахтан башка кудайларыңарга сыйынуудан алысмын. Ошондуктан мени жинди кылып койду деп силер ойлогон кудайларыңар да жана силер да мага айлакерлик кыла бергиле. Андан кийин менден мөөнөт сурабагыла.
Tafsiran larabci:
إِنِّي تَوَكَّلۡتُ عَلَى ٱللَّهِ رَبِّي وَرَبِّكُمۚ مَّا مِن دَآبَّةٍ إِلَّا هُوَ ءَاخِذُۢ بِنَاصِيَتِهَآۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Чындыгында, мен жалгыз Аллахка тобокел кыламын жана бардык иштеримде Ага гана таянам. Анткени Ал менин Раббим жана силердин да Раббиңер. Жер бетинде кандай гана басып жүргөн нерсе болбосун Аллахтын падышалыгынын жана башкаруусунун астында моюн сунушат. Аллах аларды каалагандай башкарат. Албетте менин Раббим акыйкат жолунда жана адилеттүү. Ошондуктан Аллах силерди мага эч качан үстөмдүк кылдырбайт. Анткенеи мен акыйкат жолундамын, а силер туура эмес багыттасыңар.
Tafsiran larabci:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُم مَّآ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦٓ إِلَيۡكُمۡۚ وَيَسۡتَخۡلِفُ رَبِّي قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ وَلَا تَضُرُّونَهُۥ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ رَبِّي عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٍ حَفِيظٞ
Эгер мен алып келген нерседен жүз буруп каршы чыксаңар да силерге жеткирүү мага милдет. Аллах мага жиберген, жеткирүүгө буйруган бардык нерселерди мен силерге жеткирдим. Албетте силерге каршы күбө болуучу далил турду. Жакында силерди Раббим кыйратып жок кылат. Жана силердин ордуңарга силерден башка элди келтирип коёт. Силер Аллахты жалганга чыгарууңар менен жана Ага каршы чыгууңар менен чоң да кичине да зыян жеткире албайсыңар. Анткени Ал өз пенделерине муктаж эмес. Чындыгында, Раббим бардык нерсени көзөмөлдөөчү. Ошондуктан Ал мени амалкөйлүгүңөр менен кылган жамандыктардан сактайт.
Tafsiran larabci:
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا هُودٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَنَجَّيۡنَٰهُم مِّنۡ عَذَابٍ غَلِيظٖ
Аларды кыйратуу үчүн буйругубуз келгенде Худ жана аны менен бирге болгон ыймандууларды Биз тараптан жеткен ырайымдуулук менен аман калтырдык. Жана Биз анын каапыр коомун азаптаган катуу азаптан аларды сактадык.
Tafsiran larabci:
وَتِلۡكَ عَادٞۖ جَحَدُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَعَصَوۡاْ رُسُلَهُۥ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ كُلِّ جَبَّارٍ عَنِيدٖ
Ал Аад коому өз Раббисинин аят-белгилерин четке кагып пайгамбары Худка да каршы чыгышты. Анткени алар ар бир акыйкатты кабыл алуудан текеберленген жана чектен ашып аны кабыл кылбагандардын буйругуна баш ийишти.
Tafsiran larabci:
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ أَلَآ إِنَّ عَادٗا كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّعَادٖ قَوۡمِ هُودٖ
Аларды бул дүйнөдө кордук ээрчиди жана алар Аллахтын ырайымынан куулушту. Ошондой эле кыямат күнүндө дагы алар Аллахтын ырайымынан алыс болушат. Бул нерселердин баары алар Аллах таалага каапыр болушкандыгы себебинен болду. Аллах аларды бардык жакшылыктан алыстатып, аларга бардык жамандыкты жакындатты.
Tafsiran larabci:
۞ وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ هُوَ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَٱسۡتَعۡمَرَكُمۡ فِيهَا فَٱسۡتَغۡفِرُوهُ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِۚ إِنَّ رَبِّي قَرِيبٞ مُّجِيبٞ
Самуд коомуна алардын бир тууганы Салихти Пайгамбар кылып жибердик. Ал айтты: «Оо, элим! Жалгыз Аллахка гана сыйынгыла. Силер үчүн Аллахтан башка сыйынууга татыктуу зат жок. Ал Аллах түпкү атаңар Адамды жердин топурагынан жаратуу менен силерди да жаратты. Жана силерди анда жашоочулардан кылды. Ошондуктан силер Андан кечирим сурагыла да андан кийин ибадаттарды аткарып, күнөөлөрдү таштап Ага кайткыла. Чындыгында, Раббим чын ыкластан ибадат кылгандарга жакын жана Ал дуба кылгандардын дубасын кабыл кылат.
Tafsiran larabci:
قَالُواْ يَٰصَٰلِحُ قَدۡ كُنتَ فِينَا مَرۡجُوّٗا قَبۡلَ هَٰذَآۖ أَتَنۡهَىٰنَآ أَن نَّعۡبُدَ مَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا وَإِنَّنَا لَفِي شَكّٖ مِّمَّا تَدۡعُونَآ إِلَيۡهِ مُرِيبٖ
Ага эли айтты: «Эй, Салих! Сен биздин арабызда бул динге чакырууга чейин ордуң бийик абройлуу элең. Биз чындап эле насаатчы, кеңешчи, акылдуу болууңду үмүт кылган элек. Эй, Салих! Сен биздин ата-бабаларыбыз сыйынган нерсеге сыйынуудан тыясыңбы? Чынында, биз жалгыз Аллахка ибадат кылууга чакырып жаткан нерсеңе шектенебиз. Ал нерсе сени Аллахка жалган нерсени айтып жатат деп күнөөлөгөнүбүзгөтүрткү болуп жатат.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• من وسائل المشركين في التنفير من الرسل الاتهام بخفة العقل والجنون.
• Мушриктер пайгамбарларды алар акылсыз, жинди деп элдерден жийиркентишип куру жалаа жабышат.

• ضعف المشركين في كيدهم وعدائهم، فهم خاضعون لله مقهورون تحت أمره وسلطانه.
• Мушриктердин амалкөйлүктөрү жана душмандыктары алсыз. Алар Аллахка баш ийишип Анын буйругун жана падышчылыгын астында аргасыз турашат.

• أدلة الربوبية من الخلق والإنشاء مقتضية لتوحيد الألوهية وترك ما سوى الله.
Жаратуучу жана жоктон бар кылуучу болгон Аллахтын Раббилик сыпаттарын далилдери жалгыз Аллахка сыйынуу башкача айткан Аллахтан башкаларды таштап Ага гана ибадат кылууну талап кылат.

قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَءَاتَىٰنِي مِنۡهُ رَحۡمَةٗ فَمَن يَنصُرُنِي مِنَ ٱللَّهِ إِنۡ عَصَيۡتُهُۥۖ فَمَا تَزِيدُونَنِي غَيۡرَ تَخۡسِيرٖ
Салих өз элине жооп иретинде мындай деди: «Оо, элим! Мага айткылачы! Мен Раббим тараптан ачык далил болдум, мага Раббим пайгамбарлыкты берди. Эгер мен силерге жеткирүүгө буйруган нерсени жеткирбестен таштап күнөөкөр болсом, ким мени Анын азабынан куткарат? Силер мага адашуудан башка жана Анын ыразылыгынан алыстатуудан башка эч нерсе айткан жоксуңар.
Tafsiran larabci:
وَيَٰقَوۡمِ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٞ قَرِيبٞ
Оо, элим! Бул Аллахтын төөсү – силерге чындыкты айткандыгымдын белгиси. Аны бош таштап койгула. Аллахтын жеринде оттоп жүрө берсин. Ага эч кандай зыян бербегиле. Эгер силер аны сойсоңор жакынкы убакта башыңарга азап түшөт.
Tafsiran larabci:
فَعَقَرُوهَا فَقَالَ تَمَتَّعُواْ فِي دَارِكُمۡ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٖۖ ذَٰلِكَ وَعۡدٌ غَيۡرُ مَكۡذُوبٖ
Алар аны чектен ашып жалганга чыгарышкандыгы үчүн союп салышты. Ошондо аларга Салих айтты: «Өзүңөрдүн жериңерде аны сойгон күндөн баштап үч күндүк жашооңорду пайдалангыла. Андан кийин силерге Аллахтын азабы түшөт. Аллахтын азабынын келүүсү жалган эмес, сөзсүз түрдө аткарылуучу убада. Тактап айканда ал чыныгы убада».
Tafsiran larabci:
فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا صَٰلِحٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَمِنۡ خِزۡيِ يَوۡمِئِذٍۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ ٱلۡقَوِيُّ ٱلۡعَزِيزُ
Аларды кыйратып жок кылууга буйругубуз келгенде Биз Салихти жана аны менен бирге болгон ыймандууларды Биз тараптан болгон ырайымдуулук менен аман калтырдык. Аларды ошол күндүн коркунучунан жана кордугунан сактап калдык. Оо, пайгамбар! Чындыгында, сенин Раббиң Күчтүү жана Кудуреттүү. Ага эч ким үстөмдүк кыла албайт. Ошондуктан Ал жалганга чыгарган коомду кыйратып жок кылды.
Tafsiran larabci:
وَأَخَذَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلصَّيۡحَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دِيَٰرِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Самуд коомуна асмандан кыйратуучу катуу үн түшкөндө үндүн катуулугунан баары өлүштү. Алар беттери менен жыгылышып алардын беттери топуракка жабышып калды.
Tafsiran larabci:
كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآۗ أَلَآ إِنَّ ثَمُودَاْ كَفَرُواْ رَبَّهُمۡۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّثَمُودَ
Кудум алар өз шаарларында жашоо жыргалчылыгында жана жакшылыгында жашашпаган сыяктуу. Чындыгында, Самуд коому Раббиси Аллахка каапыр болушпадыбы. Ошондуктан алар ар дайым Аллахтын ырайымынан алыс.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُنَآ إِبۡرَٰهِيمَ بِٱلۡبُشۡرَىٰ قَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞۖ فَمَا لَبِثَ أَن جَآءَ بِعِجۡلٍ حَنِيذٖ
Периштелер Ибрахим пайгамбарга адам келбетинде келишти да ага жана аялына Исхак, андан кийин Якуб менен сүйүнчүлөштү. Ошондо периштелер: «Салам» – деп айтканда ага Ибрахим өз сөзү менен: «Салам» – деп жооп берди. Ибрахим аларды адамдар деп күмөн кылып шашып чыгып, алар жеш үчүн какталып бышырылган торпокту алып келди.
Tafsiran larabci:
فَلَمَّا رَءَآ أَيۡدِيَهُمۡ لَا تَصِلُ إِلَيۡهِ نَكِرَهُمۡ وَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۚ قَالُواْ لَا تَخَفۡ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمِ لُوطٖ
Сара бул сүйүнчү кабарга таңыркаганда периштелер айтышты: «Сен Аллах тагдыр кылган нерсеге жана Анын буйругуна таң каласыңбы?!». Албетте сендей адамдар үчүн Аллах таала бардык нерсеге Кудуреттүү экендиги жашыруун эмес. Эй, Ибрахимдин үй бүлөсү! Силерге Аллахтын ырайымы жана берекеси болсун. Чындыгында, Аллах сыпаттарында жана иштеринде мактоого ээ болгон зат жана Даңазалуу, Улуулук ээси.
Tafsiran larabci:
وَٱمۡرَأَتُهُۥ قَآئِمَةٞ فَضَحِكَتۡ فَبَشَّرۡنَٰهَا بِإِسۡحَٰقَ وَمِن وَرَآءِ إِسۡحَٰقَ يَعۡقُوبَ
Ибрахимдин аялы Сара турган эле. Ага Биз аны сүйүнтө турган нерсени кабар бердик. Ал сүйүнүчтүү кабар – Сара Исхакты төрөйт. Исхактын Якуб аттуу баласы болот. Ошондо ал сүйүнүчтүү кабарды укканда кубанды.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• عناد واستكبار المشركين حيث لم يؤمنوا بآية صالح عليه السلام وهي من أعظم الآيات.
• Мушриктер баш ийбегендиктен жана текеберликтен Салих пайгамбардын аят-белгилерине ыйман келтиришкен жок. Ал чоң аят-белгилерден болгон.

• استحباب تبشير المؤمن بما هو خير له.
• Ыймандуулага жакшылык нерселерди сүйүнчүлөө жакшы иштерден.

• مشروعية السلام لمن دخل على غيره، ووجوب الرد.
• Башка бирөөнүкүнө киргенде салам айтуу жана саламга алик алуу милдет экендигинин шариятта негизделиши.

• وجوب إكرام الضيف.
• Конокторду сыйлоо милдет экендиги.

قَالَتۡ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ ءَأَلِدُ وَأَنَا۠ عَجُوزٞ وَهَٰذَا بَعۡلِي شَيۡخًاۖ إِنَّ هَٰذَا لَشَيۡءٌ عَجِيبٞ
Периште Сарага бул кабарды сүйүнчүлөгөн кезде ал таңыркап: «Мен картайып баладан үмүтсүз болсом, күйөөм да карылык жашына жеткен болсо, кантип төрөймүн? Ушул куракта боюна бала болуусу адатта таң калаарлык нерсе эсмепи» – деп айтты.
Tafsiran larabci:
قَالُوٓاْ أَتَعۡجَبِينَ مِنۡ أَمۡرِ ٱللَّهِۖ رَحۡمَتُ ٱللَّهِ وَبَرَكَٰتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ أَهۡلَ ٱلۡبَيۡتِۚ إِنَّهُۥ حَمِيدٞ مَّجِيدٞ
Сара бул сүйүнчү кабарга таңыркаганда периштелер айтышты: «Сен Аллах тагдыр кылган нерсеге жана Анын буйругуна таң каласыңбы?». Албетте сендей адамдар үчүн Аллах таала бардык нерсеге кудуреттүү экендиги жашыруун эмес. Эй, Ибрахимдин үй бүлөсү! Силерге Аллахтын ырайымы жана берекеси болсун. Чындыгында Аллах сыпаттарында жана иштеринде мактоого ээ болгон зат жана Даңазалуу, Улуулук ээси.
Tafsiran larabci:
فَلَمَّا ذَهَبَ عَنۡ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلرَّوۡعُ وَجَآءَتۡهُ ٱلۡبُشۡرَىٰ يُجَٰدِلُنَا فِي قَوۡمِ لُوطٍ
Ибрахим пайгамбар тамагын жебеген конокторунан кабатырланды. Ал аларды периште экендигин билип анын коркунучу кеткенден кийин ага: «Албетте Ибрахимден Исхак, андан кийин Исхактан Якуб төрөлөт» – деген шашылыш кабар келди. Биздин элчибиз Лут коомунун абалы тууралуу, тактап айтканда периштелер аларга түшүүчү азапты кечиктиришеби же болбосо алар Лут жана анын үй-бүлөсүн куткарышабы деген үмүт менен талашып-тартыша баштады.
Tafsiran larabci:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ لَحَلِيمٌ أَوَّٰهٞ مُّنِيبٞ
Чындыгында Ибрахим түшө турган азаптын кечигүүсүн жакшы көргөн сабырдуу, өз Раббисине көп-көп ибадат, көп-көп дуба, тообо кылуучу.
Tafsiran larabci:
يَٰٓإِبۡرَٰهِيمُ أَعۡرِضۡ عَنۡ هَٰذَآۖ إِنَّهُۥ قَدۡ جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَإِنَّهُمۡ ءَاتِيهِمۡ عَذَابٌ غَيۡرُ مَرۡدُودٖ
Периштелер айтышты: «Оо, Ибрахим! Лут коому тууралуу болгон талаш-тартышты таштагын. Анткени аларга тагдыр кылган азаптын түшүүсүнө Раббиңдин буйругу келди. Чындыгында Лут коомуна чоң азап келет. Аны талаш-тартыш да, дуба да кайтара албайт».
Tafsiran larabci:
وَلَمَّا جَآءَتۡ رُسُلُنَا لُوطٗا سِيٓءَ بِهِمۡ وَضَاقَ بِهِمۡ ذَرۡعٗا وَقَالَ هَٰذَا يَوۡمٌ عَصِيبٞ
Периштелер Лутка адам сүрөтүндө келишкенде, Лут алардын келүүсүн жаман көрдү. Аялдарды каалашпай эркектер менен кумарларын кандырышкан коомунан Лут корккону себептүү жүрөгү кысылды. Ошондо ал коому үстөмдүк кылып конокторун үстүнө кирип келишет деп кумөн кылып: «Бул оор күн» – деп айтты.
Tafsiran larabci:
وَجَآءَهُۥ قَوۡمُهُۥ يُهۡرَعُونَ إِلَيۡهِ وَمِن قَبۡلُ كَانُواْ يَعۡمَلُونَ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ هَٰٓؤُلَآءِ بَنَاتِي هُنَّ أَطۡهَرُ لَكُمۡۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَلَا تُخۡزُونِ فِي ضَيۡفِيٓۖ أَلَيۡسَ مِنكُمۡ رَجُلٞ رَّشِيدٞ
Лут пайгамбарга анын коому үйүнө келген коноктору менен бузуку ишти кылуу максатында шашкалактап келишти. Алардын эркектери буга чейин эле аялдарын карабастан эркектер менен кумарланууну адат кылып алышкан эле. Лут өз коомун коргоп, конокторунун алдында үзүр сурап, коомуна мындай деп айтты: «Тиги менин кыздарым силердин коомуңардагы аялдардан, мына ошолорго үйлөнгүлө. Анткени алар силер үчүн бузукулук ишиңерден таза. Аллахтан коркула. Мени конокторумдун алдында уятка калтырбагыла. Оо, коомум! Силердин араңарда бул бузуку иштен тоскон акылдуу кайтаруучу эркек жокпу?
Tafsiran larabci:
قَالُواْ لَقَدۡ عَلِمۡتَ مَا لَنَا فِي بَنَاتِكَ مِنۡ حَقّٖ وَإِنَّكَ لَتَعۡلَمُ مَا نُرِيدُ
Ага коому мындай деп айтты: «Оо, Лут! Чындыгында биз сенин кыздарыңа жана коомуңдун аялдарына да, алар менен кумарланууга да муктаж эместигибизди билгенсиң. Албетте сен биз эмнени каалап жаткан нерсени да билгенсиң. Биз эркектерди гана каалап турабыз.
Tafsiran larabci:
قَالَ لَوۡ أَنَّ لِي بِكُمۡ قُوَّةً أَوۡ ءَاوِيٓ إِلَىٰ رُكۡنٖ شَدِيدٖ
Лут айтты: «Аттиң ай! Силерди токтотууга күчүм жеткенде же мени коргогон коомум болгондо, анда мен силерди конокторумдан тосмокмун».
Tafsiran larabci:
قَالُواْ يَٰلُوطُ إِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَن يَصِلُوٓاْ إِلَيۡكَۖ فَأَسۡرِ بِأَهۡلِكَ بِقِطۡعٖ مِّنَ ٱلَّيۡلِ وَلَا يَلۡتَفِتۡ مِنكُمۡ أَحَدٌ إِلَّا ٱمۡرَأَتَكَۖ إِنَّهُۥ مُصِيبُهَا مَآ أَصَابَهُمۡۚ إِنَّ مَوۡعِدَهُمُ ٱلصُّبۡحُۚ أَلَيۡسَ ٱلصُّبۡحُ بِقَرِيبٖ
Лут пайгамбарга периштелер айтышты: «Оо, Лут! Чындыгында биз Аллах жиберген элчибиз. Коомуң эч качан сага жамандык жеткире албайт. Сен бул айылдан үй-бүлөң менен караңгы түн болгондо чыгып кеткин. Силердин эч кимиңер артын бурулуп карабасын. Бирок сенин аялың артка бурулуп калып калат. Анткени коомуңа жеткен азап ага да жетет. Алардын кыйроо убактысы таңга жуук болот. Ал өтө жакынкы убакыт».
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• بيان فضل ومنزلة خليل الله إبراهيم عليه السلام، وأهل بيته.
• Аллахка эң жакын болгон Ибрахим пайгамбардын жана үй-бүлөсүнүн артыкчылыгы баяндалды.

• مشروعية الجدال عمن يُرجى له الإيمان قبل الرفع إلى الحاكم.
• Ыйман келтирүүсү күтүлгөн адамдын ишин сотко берерден алдын аны менен талашып-тартышууга уруксат.

• بيان فظاعة وقبح عمل قوم لوط.
• Лут коомунун бузукулук жана коркунучтуу иштерин баяндоо.

فَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا جَعَلۡنَا عَٰلِيَهَا سَافِلَهَا وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهَا حِجَارَةٗ مِّن سِجِّيلٖ مَّنضُودٖ
Лут коомуна биздин кыйратуучу буйругубуз келгенде алар жашаган айылды көтөрүп астын-үстүн кылып төңкөрүп салдык. Жана аларга асмандан токтоосуз таш жааган жамгыр жаадырдык.
Tafsiran larabci:
مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَۖ وَمَا هِيَ مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ بِبَعِيدٖ
Бул таштар Аллахтын алдында атайын белгилер менен белгиленген. Ал таштар курайштык жана андан башка заалымдарга түшүүсү да алыс эмес. Балким ал таштардын түшүүсү жакын. Аллах ал таштардын түшүүсүн качан тагдыр кылган болсо, анда ошол убакта аларга түшөт.
Tafsiran larabci:
۞ وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ وَلَا تَنقُصُواْ ٱلۡمِكۡيَالَ وَٱلۡمِيزَانَۖ إِنِّيٓ أَرَىٰكُم بِخَيۡرٖ وَإِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٖ مُّحِيطٖ
Мадиян коомуна (алардын өзүнөн чыккан) бир тууганы Шуайбды жибердик. Ал мындай деди: «О, элим! Жалгыз Аллахка ибадат кылгыла. Силер үчүн Аллахтан башка ибадатка татыктуу зат жок. Адамдарга бир нерсени өлчөп же таразага тартып берген учурда таразадан же чен-өлчөмдөн азайтып алдабагыла. Чынында, мен силерде кенен ырыскы, жакшылыкты көрүп турамын. Андыктан, өзүңөр күнөө кылып Аллахтын жакшылыктарын азайтып албагыла. Чынында мен силердин ар бириңерге келүүчү күндүн азабынан корком. Ал күндүн азабынан качып кутулууга баш калкалоочу жай таба албайсыңар.
Tafsiran larabci:
وَيَٰقَوۡمِ أَوۡفُواْ ٱلۡمِكۡيَالَ وَٱلۡمِيزَانَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
Оо, элим! Өзүңөрдөн башкаларга бир нерсени өлчөп же тартып жатканыңарда таразаны же өлчөмдү адилеттүүлүк менен тарткыла. Адамдардын акыларынан бир нерсени алдап алып азайтпагыла. Жер бетинде өлтүрүү жана башка күнөөлөр менен бузукулукту таратпагыла.
Tafsiran larabci:
بَقِيَّتُ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَۚ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِحَفِيظٖ
Адамдардын акылары адилеттүүлүк менен өтөлгөндөн кийин Аллах силерге калтырган адал нерселерде, жер бетинде бузукулук таратууга жана алдап алынган ашыкча нерселерге караганда өтө көп жакшылыктар жана берекелер бар. Эгерде чыныгы ыймандуу болсоңор, анда калган адал нерселерге ыраазы болгула. Мен силерге кылган ишиңерди эсептеп силер менен эсептешкен көзөмөлдөөчү эмесмин. Бирок Ал бардык нерселерди Көзөмөлдөөчү купуя жана жашыруун сырды билген Зат.
Tafsiran larabci:
قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ أَصَلَوٰتُكَ تَأۡمُرُكَ أَن نَّتۡرُكَ مَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَآ أَوۡ أَن نَّفۡعَلَ فِيٓ أَمۡوَٰلِنَا مَا نَشَٰٓؤُاْۖ إِنَّكَ لَأَنتَ ٱلۡحَلِيمُ ٱلرَّشِيدُ
Шуайбтын эли ага айтышты: «Эй, Шуайб! Аллах үчүн окуган намазың сага биздин ата-бабаларыбыз сыйынган кудайларга сыйынууну таштоого буюрабы? Жана бизди мал-мүлкүбүздү каалагандай иштетүүнү жана каалагандай көбөйтүүнү таштоого буюрабы? Чындыгында сен кечиримдүү туура жолду көргөзүүчүсүн. Сен бизди бул динге чакырардан мурда эле биз сени акылдуу данышман деп таныйт элек. Сага эмне болду?
Tafsiran larabci:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَءَيۡتُمۡ إِن كُنتُ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّي وَرَزَقَنِي مِنۡهُ رِزۡقًا حَسَنٗاۚ وَمَآ أُرِيدُ أَنۡ أُخَالِفَكُمۡ إِلَىٰ مَآ أَنۡهَىٰكُمۡ عَنۡهُۚ إِنۡ أُرِيدُ إِلَّا ٱلۡإِصۡلَٰحَ مَا ٱسۡتَطَعۡتُۚ وَمَا تَوۡفِيقِيٓ إِلَّا بِٱللَّهِۚ عَلَيۡهِ تَوَكَّلۡتُ وَإِلَيۡهِ أُنِيبُ
Шуайб өз элине айтты: «Оо, элим! Мага абалыңарды айткылачы! Мен Раббим тараптан ачык далил жана көрөгөч болдум. Мага Раббим тараптан адал ырыскы жана Ал тараптан пайгамбарлык берилди. Андыктан мен силерди бир нерседен кайтарып аны аткаргыла деп каршы чыгууну каалабаймын. Мен күчүмдүн жетишинче силерди Раббиңерге шерик кошпой жалгыз ага сыйынууга чакырып, силерди оңолууңарды гана каалаймын. Мына ушулардын болуусуна аруу Аллах гана ийгилик берет. Бардык иштеримде Ага гана тобокел кылып кайтамын.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• من سنن الله إهلاك الظالمين بأشد العقوبات وأفظعها.
• Аллах заалымдарды өтө катуу жана коркунучтуу азаптар менен кыйратып жок кылат.

• حرمة نقص الكيل والوزن وبخس الناس حقوقهم.
• Өлчөмдөн жана таразадан азайтып адамдардын акысын алдап алуу арам.

• وجوب الرضا بالحلال وإن قل.
• Адал нерсе аз болсо да ага ыраазы болуу милдет.

• فضل الأمر بالمعروف والنهي عن المنكر، ووجوب العمل بما يأمر الله به، والانتهاء عما ينهى عنه.
• Жакшылыкка чакырып, жамандыктан тыюунун артыкчылыгы. Аллах буюрган иш-аракеттерди аткарып, тыйган иштерден кайтуу милдет.

وَيَٰقَوۡمِ لَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شِقَاقِيٓ أَن يُصِيبَكُم مِّثۡلُ مَآ أَصَابَ قَوۡمَ نُوحٍ أَوۡ قَوۡمَ هُودٍ أَوۡ قَوۡمَ صَٰلِحٖۚ وَمَا قَوۡمُ لُوطٖ مِّنكُم بِبَعِيدٖ
Оо, элим! Менин силерге каршы чыкканым, силерди мен алып келген нерсени жалганга чыгарганга түртпөсүн. Нух, Худ жана Салихтин элдери азап көргөндөй силерге да ошондой азап келишинен корком. Ал эми Луттун элинин жашаган жери жана заманы да силерден узак эмес. Алардын башына эмне түшкөнүн билдиңер. Эми сабак алгыла.
Tafsiran larabci:
وَٱسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّكُمۡ ثُمَّ تُوبُوٓاْ إِلَيۡهِۚ إِنَّ رَبِّي رَحِيمٞ وَدُودٞ
Силер Раббиңерден кечирим сурагыла. Күнөөлөрүңөр үчүн Ага тообо кылгыла. Чындыгында Раббим тообо кылгандарга ырайымдуу. Алардын тообо кылгандарына Анын сүйүүсү өтө күчтүү.
Tafsiran larabci:
قَالُواْ يَٰشُعَيۡبُ مَا نَفۡقَهُ كَثِيرٗا مِّمَّا تَقُولُ وَإِنَّا لَنَرَىٰكَ فِينَا ضَعِيفٗاۖ وَلَوۡلَا رَهۡطُكَ لَرَجَمۡنَٰكَۖ وَمَآ أَنتَ عَلَيۡنَا بِعَزِيزٖ
Шуайбдын эли Шуайбга айтты: “Эй, Шуайб! Сен алып келген нерсеге көп түшүнө бербейбиз. Сени биздин арабыздан алсыз ойлойбуз, анткени эки көзүң жакшы көрбөйт же көр болуп калгансың. Эгерде сенин урук туугандарың биздин динибизде болбогондо, сени таш бараңга алып өлтүрмөкпүз. Сени өлтүрүүдөн корккондой сен бизге сыйлуу эмессиң. Болгону сенин жакын туугандарыңды урматтаганыбыздан сени өлтүрбөй таштап койдук”.
Tafsiran larabci:
قَالَ يَٰقَوۡمِ أَرَهۡطِيٓ أَعَزُّ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱللَّهِ وَٱتَّخَذۡتُمُوهُ وَرَآءَكُمۡ ظِهۡرِيًّاۖ إِنَّ رَبِّي بِمَا تَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
Шуайб элине айтты: “Оо, элим! Эмне силерге менин урук туугандарым силердин Раббиңер болгон Аллахтан да сыйлуу жана урматтуубу? Силерге жөнөткөн пайгамбарына ыйман келтирбей койгон кезиңерде Аллахты аркаңарга калтырып, таштап койдуңар. Чындыгында Раббим силердин кылганыңарды бүт тараптан билип турат. Ага кылган иштериңердин эч нерсеси жашыруун эмес. Бул кылганыңар үчүн силерди бул дүйнөдө кыйроо жана Акыретте азап менен жазалайт.
Tafsiran larabci:
وَيَٰقَوۡمِ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنِّي عَٰمِلٞۖ سَوۡفَ تَعۡلَمُونَ مَن يَأۡتِيهِ عَذَابٞ يُخۡزِيهِ وَمَنۡ هُوَ كَٰذِبٞۖ وَٱرۡتَقِبُوٓاْ إِنِّي مَعَكُمۡ رَقِيبٞ
Оо, элим! Силер ыраазы болгон жолуңарда колуңардан келгенин кылгыла. Мен да өзүм ыраазы болгон жолумда колуман келгенин кыламын. Жакында кимибизге жаза катары азап келип кор болоорун жана кимибиздин айткан сөздөрүбүз жалган экенин билесиңер. Эми Аллахтын буга болгон өкүмүн күткүлө! Мен да силер менен бирге күтөмүн.
Tafsiran larabci:
وَلَمَّا جَآءَ أَمۡرُنَا نَجَّيۡنَا شُعَيۡبٗا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَأَخَذَتِ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ ٱلصَّيۡحَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دِيَٰرِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Шуайбдын элин кыйратууга буйрук келгенде, Шуайбды жана аны менен ыйман келтиргендерди биздин өз ырайымыбыз менен куткардык. Ал эми анын элинен болгон залымдар катуу кыйратуучу үндөн өлүштү. Жерге жүздөрү менен кулашып, беттери топуракка жармашып калды.
Tafsiran larabci:
كَأَن لَّمۡ يَغۡنَوۡاْ فِيهَآۗ أَلَا بُعۡدٗا لِّمَدۡيَنَ كَمَا بَعِدَتۡ ثَمُودُ
Алар буга чейин ал жерде мурда жашабаган сыяктуу болуп калышты. Аларга Аллахтын азабы жетип, мурда Самуд коомуна Аллахтын каары түшүп, анын ырайымынан алыстатылгандай мына Мадиян да Аллахтын ырайымынан алыстатылды.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَا وَسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٍ
Чындыгында Мусаны Аллахтын жалгыз экендигине далил болгон белгилерибиз менен жана анын алып келгенинин чындык экенине ачык-айкын далилдерибиз менен жөнөттүк.
Tafsiran larabci:
إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَٱتَّبَعُوٓاْ أَمۡرَ فِرۡعَوۡنَۖ وَمَآ أَمۡرُ فِرۡعَوۡنَ بِرَشِيدٖ
Аны Фараонго жана анын элинин кадыр барктууларына жөнөттүк. Ал эми кадыр барктуулары болсо Фараондун “Аллахка каапыр болгула” деген буйругун ээрчишти. Аны ээрчигендей Фараондун буйругу акыйкатка туура келбейт.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• ذمّ الجهلة الذين لا يفقهون عن الأنبياء ما جاؤوا به من الآيات.
Пайгамбарлар алып келген аят-белгилерди түшүнбөгөн наадандарды жемелөө.

• ذمّ وتسفيه من اشتغل بأوامر الناس، وأعرض عن أوامر الله.
Аллахтын буйруктарынан жүз буруп, адамдардын буйруктарын аткаргандарды жемелөө жана акылсыз деп айыптоо.

• بيان دور العشيرة في نصرة الدعوة والدعاة.
Дааватка жана даават кылгандарга жардам берүүдө жакын туугандардын ордун баяндоо.

• طرد المشركين من رحمة الله تعالى.
Мушриктердин Аллах тааланын ырайымынан алыстатылуусу.

يَقۡدُمُ قَوۡمَهُۥ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فَأَوۡرَدَهُمُ ٱلنَّارَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡوِرۡدُ ٱلۡمَوۡرُودُ
Кыямат күнү Фараон элин өзү баштап келип, баары тозокко кирет. Тозокко алып баруучу жол кандай гана жаман жол.
Tafsiran larabci:
وَأُتۡبِعُواْ فِي هَٰذِهِۦ لَعۡنَةٗ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ بِئۡسَ ٱلرِّفۡدُ ٱلۡمَرۡفُودُ
Алар сууга чөгүп кыйрагандарына кошумча кылып Аллах аларды бул дүйнөдө Өз ырайымынан алыстатып, каргышка калтырды. Ошондой эле аларды кыямат күнү да Өз ырайымынан алыстатты. Алар үчүн бул дүйнөдө да акыретте да каргыштын үстүнө каргыш жана азап болгону кандай жаман!
Tafsiran larabci:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّهُۥ عَلَيۡكَۖ مِنۡهَا قَآئِمٞ وَحَصِيدٞ
Оо, пайгамбар! Сага бул сүрөөдө келген шаарлардын кабарын айтабыз. Бул шаарлардын кээ бирлеринин белгилери дагы эле турат. Кээ бирлеринин эч кандай белги калбастан өчүп жок болуп кеткен.
Tafsiran larabci:
وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡۖ فَمَآ أَغۡنَتۡ عَنۡهُمۡ ءَالِهَتُهُمُ ٱلَّتِي يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖ لَّمَّا جَآءَ أَمۡرُ رَبِّكَۖ وَمَا زَادُوهُمۡ غَيۡرَ تَتۡبِيبٖ
Аларга кыйроо алып келгенибиз менен биз аларга зулумдук кылбадык. Бирок алар Аллахка каапырлык кылышып, кыйроого алып келген жолду тандашып, өздөрүнө өздөрү зулумдук кылышты. Эй, пайгамбар! Раббиңдин аларды кыйратууга буйругу келгенде, аларга түшкөн азаптан алардын Аллахтан башкага сыйынып жаткан кудайлары ал азапты тосо алышпады. Алардын бул кудайлары аларга бир гана жоготуу жана кыйроону алып келди.
Tafsiran larabci:
وَكَذَٰلِكَ أَخۡذُ رَبِّكَ إِذَآ أَخَذَ ٱلۡقُرَىٰ وَهِيَ ظَٰلِمَةٌۚ إِنَّ أَخۡذَهُۥٓ أَلِيمٞ شَدِيدٌ
Ошондой эле жалганга чыгарган шаарларды Аллах азаптады, мындай азаптоо жана жок кылуу бардык заманда жана бардык жерде болуп келген. Чындыгында залым болгон шаарлардын азабы жан чыдагыс катуу азап болот.
Tafsiran larabci:
إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّمَنۡ خَافَ عَذَابَ ٱلۡأٓخِرَةِۚ ذَٰلِكَ يَوۡمٞ مَّجۡمُوعٞ لَّهُ ٱلنَّاسُ وَذَٰلِكَ يَوۡمٞ مَّشۡهُودٞ
Чындыгында ал эли заалым болгон шаарларды катуу азаптоосу кыямат күнүндөгү азаптан корккондорго сабак болот. Ал күнү Аллах ал жерге адамдарды сурак алыш үчүн чогултат. Ал күбө кылынган күн. Ал жерде чогулгандардын баарысы ага күбө болушат.
Tafsiran larabci:
وَمَا نُؤَخِّرُهُۥٓ إِلَّا لِأَجَلٖ مَّعۡدُودٖ
Ал күбө кылына турган күндү кечиктирбей саны белгилүү болгон күнгө гана жылдырабыз.
Tafsiran larabci:
يَوۡمَ يَأۡتِ لَا تَكَلَّمُ نَفۡسٌ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ فَمِنۡهُمۡ شَقِيّٞ وَسَعِيدٞ
Ошол күн келгенде эч бир жан далил кылып же шапаат сурап сүйлөй албайт, бир гана Аллах уруксат бергенден кийин сүйлөшөт. Ал жерде адамдар эки түрдүү болушат: бактысыздар тозокко кирет жана бактылуулар бейишке кирет.
Tafsiran larabci:
فَأَمَّا ٱلَّذِينَ شَقُواْ فَفِي ٱلنَّارِ لَهُمۡ فِيهَا زَفِيرٞ وَشَهِيقٌ
Ал эми бактысыздар болсо каапырлык кылгандары жана кылган иштери туура эмес болгону үчүн тозокко киришет. Ал жакта тозоктун жалынынан өтө катуу запкы жегендиктеринен алардын үндөрү жана дем алгандары катуу чыгат.
Tafsiran larabci:
خَٰلِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ إِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَۚ إِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٞ لِّمَا يُرِيدُ
Асмандар менен жер турганда алар тозоктон чыгышпайт. Алар ал жакта түбөлүк калышат. Бир гана жалгыз Аллахка сыйынган күнөөкөрлөрдөн Аллах Өзү каалаганын ал жактан чыгарат. Эй, пайгамбар! Чындыгында Раббиң каалаганын кылуучу. Аллахты эч ким мажбурлай албайт.
Tafsiran larabci:
۞ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ سُعِدُواْ فَفِي ٱلۡجَنَّةِ خَٰلِدِينَ فِيهَا مَا دَامَتِ ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ إِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَۖ عَطَآءً غَيۡرَ مَجۡذُوذٖ
Ал эми бактылуулар болсо Аллахтын бактылуу болот деген мурда жазылган тагдыры менен ыйман келтиргендери үчүн жана жакшы иштери үчүн алар асман менен жер турганда бейиште түбөлүк болушат. Бир гана Аллах каалаган күнөөкөр ыймандууларды бейишке киргизерден мурда тозокко киргизет. Чындыгында бейиш ээлерине болгон Аллахтын жакшылыктары түгөнгүс.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• التحذير من اتّباع رؤساء الشر والفساد، وبيان شؤم اتباعهم في الدارين.
Бузукулук жана жамандыктын башчыларын ээрчүүдөн эскертүү жана аларды ээрчүү эки дүйнөдөгү жамандыктын белгиси.

• تنزه الله تعالى عن الظلم في إهلاك أهل الشرك والمعاصي.
Аллах таала ширк кылгандарды жана күнөөкөрлөрдү кыйратууда аларга зулумдук кылбайт.

• لا تنفع آلهة المشركين عابديها يوم القيامة، ولا تدفع عنهم العذاب.
Мушриктер сыйынган кудайлары өзүнө сыйынгандарга кыямат күнү пайда бербе алышпайт жана аларды азаптан да куткара алышпайт.

• انقسام الناس يوم القيامة إلى: سعيد خالد في الجنان، وشقي خالد في النيران.
Кыямат күнү адамдардын экиге бөлүнүшү. Бейиште түбөлүк калуучу бактылуулар жана түбөлүк тозокто калуучу бактысыздар.

فَلَا تَكُ فِي مِرۡيَةٖ مِّمَّا يَعۡبُدُ هَٰٓؤُلَآءِۚ مَا يَعۡبُدُونَ إِلَّا كَمَا يَعۡبُدُ ءَابَآؤُهُم مِّن قَبۡلُۚ وَإِنَّا لَمُوَفُّوهُمۡ نَصِيبَهُمۡ غَيۡرَ مَنقُوصٖ
Оо, пайгамбар! Ал мушриктердин сыйынып жаткандары туура эмес экендигинде сенде эч шек-күмөн болбосун. Бул нерсенин туура экендигинде аларда шариятка жана акылга туура келгендей эч кандай далилдери жок. Чындыгында аларды Аллахтан башкага сыйынууга түрткөн нерсе – ата-бабаларын ээрчүүсү. А биз болсо аларга азаптан болгон энчисин кемитпей толук беребиз.
Tafsiran larabci:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ فَٱخۡتُلِفَ فِيهِۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡۚ وَإِنَّهُمۡ لَفِي شَكّٖ مِّنۡهُ مُرِيبٖ
Чындыгында Биз Мусага Тоорат китебин бердик. Адамдар ал туурасында талашып тартышып калышты. Кээ бири ага ыйман келтирсе, кээ бири ага каапыр болушту. Эгерде Аллахтын тагдыры мурда жазылбаганда, алар татыктуу болгон азапты бул дүйнөдө түшүрмөк. Чындыгында ал азапты эртелетпей даанышмандык кылып кыямат күнүнө кечиктирип койду. Чындыгында жөөттөр жана мушриктерден болгон каапырлар Куранга болгон шектери аларды күмөнгө түшүрөт.
Tafsiran larabci:
وَإِنَّ كُلّٗا لَّمَّا لَيُوَفِّيَنَّهُمۡ رَبُّكَ أَعۡمَٰلَهُمۡۚ إِنَّهُۥ بِمَا يَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
О, пайгамбар! Жогоруда айтылган талашып- тартышуучулардын баарына Раббиң алардын кылган иштерине жараша жаза-сыйлыгын толук берет. Эгер кылган иши жакшы болсо, сыйы да жакшы болот. Кылган иши жаман болсо, жазасы да жаман болот. Чынында, Аллах алардын кылып жаткан иштерин майда-чүйдөсүнө чейин Билүүчү. Алардын кылган иштеринин эч бири Аллахка жашыруун эмес.
Tafsiran larabci:
فَٱسۡتَقِمۡ كَمَآ أُمِرۡتَ وَمَن تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطۡغَوۡاْۚ إِنَّهُۥ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
Оо, пайгамбар! Сен туура жолдо дайыма Аллах буйругандай жүр. Буйруктарына моюн сун, тыйгандарынан алыс бол. Сени менен бирге тообо кылган ыймандуулар менен туура жолдо бекем бол. Күнөө кылып, чектен ашып кетпегиле. Чындыгында Аллах эмне кылып жатканыңарды Көрүүчү. Силердин иштериңердин эч бири Ага жашыруун эмес. Жана силердин кылган иштериңерге жараша жакында жаза-сыйлык берет.
Tafsiran larabci:
وَلَا تَرۡكَنُوٓاْ إِلَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ فَتَمَسَّكُمُ ٱلنَّارُ وَمَا لَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ مِنۡ أَوۡلِيَآءَ ثُمَّ لَا تُنصَرُونَ
Залым каапырларды сүйүп же кошамат кылып аларга ыктабагыла. Мындай ыктагандыктын себебинен силер тозокко түшөсүңөр. Силерди тозоктон куткара турган Аллахтан башка эч бир дос жок. Андан кийин силерге жардам берүүчүнү таппайсыңар.
Tafsiran larabci:
وَأَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ طَرَفَيِ ٱلنَّهَارِ وَزُلَفٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِۚ إِنَّ ٱلۡحَسَنَٰتِ يُذۡهِبۡنَ ٱلسَّيِّـَٔاتِۚ ذَٰلِكَ ذِكۡرَىٰ لِلذَّٰكِرِينَ
Оо, пайгамбар! Намазды эртең менен кечинде эң жакшы абалда окугун. Ошондой эле намазды түнкү убактарда да оку. Чындыгында жакшы иштер кичине күнөөлөрдү өчүрөт. Бул айтылгандар үлгү алуучулар үчүн насаат, сабак алуучулар үчүн сабак.
Tafsiran larabci:
وَٱصۡبِرۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Сен буйрулган туура жолдо жана башка иштерде ошондой эле сен тыйылган чектен ашууда жана заалымдарга таянууну таштоодо сабыр кыл. Чындыгында Аллах жакшылык кылгандырдын сообун жок кылбайт. Тетирисинче алардын кылган эң жакшы иштерин кабыл кылат жана алар кылган иштеринин сообун андан да жакшы кылып сыйлык берет.
Tafsiran larabci:
فَلَوۡلَا كَانَ مِنَ ٱلۡقُرُونِ مِن قَبۡلِكُمۡ أُوْلُواْ بَقِيَّةٖ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡفَسَادِ فِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَّا قَلِيلٗا مِّمَّنۡ أَنجَيۡنَا مِنۡهُمۡۗ وَٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَآ أُتۡرِفُواْ فِيهِ وَكَانُواْ مُجۡرِمِينَ
Кана эгер силерден мурунку азапталган элдердин арасында жерде күнөө менен бузукулук кылгандарды жана каапырлыктан кайтара турган ошол элде жакшы такыба адамдар болгондо, бирок андай адамдар болгон жок. Болгону алардан өтө азы гана бузукулуктан тыйышты. Биз аларды залым элдерин кыйраткан кезибизде куткарып калдык. Алардын элдеринен болгон заалымдар өздөрүндө болгон дүйнө жыргалчылыктарына ээрчишти. Заалымдар ага ээрчип кетишти.
Tafsiran larabci:
وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِيُهۡلِكَ ٱلۡقُرَىٰ بِظُلۡمٖ وَأَهۡلُهَا مُصۡلِحُونَ
Оо, пайгамбар! Эгерде кайсы бир шаардын эли жер бетинде жакшылыкка чакыргандардан болсо, анда Раббиң аларды жок кылбайт. Чындыгында жерде каапырлык, зулумдук жана күнөө кылып бузуку кылган шаардын элин кыйратат.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• وجوب الاستقامة على دين الله تعالى.
Аллах тааланын дининде бекем болуу милдет.

• التحذير من الركون إلى الكفار الظالمين بمداهنة أو مودة.
Заалым каапырларга кошомат кылуу же сүйүү менен аларга ыктоонун коркунучтуулугу.

• بيان سُنَّة الله تعالى في أن الحسنة تمحو السيئة.
Чындыгында жакшылык жамандыкты өчүрөрү Аллах тааланын жолу экенин баяндоо.

• الحث على إيجاد جماعة من أولي الفضل يأمرون بالمعروف، وينهون عن الفساد والشر، وأنهم عصمة من عذاب الله.
Жакшылыкка чакырган, жамандык жана бузукулуктан тыйган кадыр барктуу жамаатты топтоого үндөө. Чындыгында алар Аллахтын азабынан коргонууга себеп болот.

وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ ٱلنَّاسَ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗۖ وَلَا يَزَالُونَ مُخۡتَلِفِينَ
Оо, пайгамбар! Эгерде Раббиң каалаганда, адамдардын баарын акыйкат жолунда жүргөн бир үммөт кылып коймок. Бирок Ал андай болушун каалабады. Алар душмандык кылгандыктары жана өз каалоолорун ээрчиген себептүү ал нерседе талашып тартышып жатышат.
Tafsiran larabci:
إِلَّا مَن رَّحِمَ رَبُّكَۚ وَلِذَٰلِكَ خَلَقَهُمۡۗ وَتَمَّتۡ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنَ ٱلۡجِنَّةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ
Бир гана Аллах ырайым кылып, туура жолго ийгилик бергендерден башка. Чындыгында алар Ал Аруу Заттын жалгыз экендигинде талашышпайт. Мына ушул сыноо үчүн Ал Аруу Зат аларды ар кандай кылып жаратты. Алардан бактылуусу жана бактысызы бар. Эй, пайгамбар! Сенин Раббиң абалкы тагдыр жазмышында “тозокту жиндерден жана адамдардан болгон шайтанды ээрчигендер менен толтурат” деген сөзү толук аткарылды.
Tafsiran larabci:
وَكُلّٗا نَّقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهِۦ فُؤَادَكَۚ وَجَآءَكَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَقُّ وَمَوۡعِظَةٞ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
Оо, пайгамбар! Биз сага айтып берген окуялардын баарысы сенден мурдагы элчилердин окуялары. Ал окуяларды сага күч берип жана жүрөгүңдү акыйкатка бекемдеш үчүн айттык. Бул сүрөөдө сага эч шеги жок акыйкат келди. Жана мында каапырлар үчүн насаат жана эскертүүлөрдөн пайда алган ыймандуулар үчүн эскертүүлөр айтылды.
Tafsiran larabci:
وَقُل لِّلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ ٱعۡمَلُواْ عَلَىٰ مَكَانَتِكُمۡ إِنَّا عَٰمِلُونَ
Оо, пайгамбар! Аллахка ыйман келтирбегендерге жана Аны жалгыздабагандарга айткын: “Силер акыйкаттан жүз бурган жана ага жол тоскон жолуңарда жүрө бергиле. Биз да өз жолубузда бекем болуп, ага чакырып жана ал жолдо сабыр кыла беребиз.
Tafsiran larabci:
وَٱنتَظِرُوٓاْ إِنَّا مُنتَظِرُونَ
Бизге эмне түшөрүн күткүлө. Биз да силерге эмне түшөрүн күтөбүз.
Tafsiran larabci:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُ ٱلۡأَمۡرُ كُلُّهُۥ فَٱعۡبُدۡهُ وَتَوَكَّلۡ عَلَيۡهِۚ وَمَا رَبُّكَ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
Асмандардагы жана жердеги көзгө көрүнбөгөндөрдүн илими жалгыз Аллахка гана таандык. Ага алардын эч нерсеси жашыруун эмес. Кыямат күнү иштердин баардыгы жалгыз Өзүнө кайтат. Эй, пайгамбар! Анын Өзүнө гана сыйын жана бардык иштериңде ага тобокел кыл. Раббиң силердин кылып жатканыңардан бейкапар эмес. Тескерисинче Ал аны билет жана ар биринин кылганына жараша жаза-сыйлык берет.
Tafsiran larabci:
daga cikin fa'idodin Ayoyin wannan shafi:
• بيان الحكمة من القصص القرآني، وهي تثبيت قلب النبي صلى الله عليه وسلم وموعظة المؤمنين.
Курандагы окуяларды баяндоонун даанышмандуулугу. Ал даанышмандык – пайгамбар, саллаллаху алейхи уа салламдын, жүрөгүн бекемдөө жана момундарга эскертме болгон.

• انفراد الله تعالى بعلم الغيب لا يشركه فيه أحد.
Аллах таала гана кайып илимди билет. Ага эч ким шерик боло албайт.

• الحكمة من نزول القرآن عربيًّا أن يعقله العرب؛ ليبلغوه إلى غيرهم.
Куран араб тилинде түшүүнүн даанышмандуулугу арабдар акыл жүгүртүп башкаларга жеткирүү болгон.

• اشتمال القرآن على أحسن القصص.
Куран эң сонун окуяларды камтыган Китеп.

 
Fassarar Ma'anoni Sura: Suratu Houd
Teburin Jerin Sunayen Surori Lambar shafi
 
Fassarar Ma'anonin Alqura'ni - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Teburin Bayani kan wasu Fassarori

الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

Rufewa