ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
فَتَعٰلَی اللّٰهُ الْمَلِكُ الْحَقُّ ۚ— وَلَا تَعْجَلْ بِالْقُرْاٰنِ مِنْ قَبْلِ اَنْ یُّقْضٰۤی اِلَیْكَ وَحْیُهٗ ؗ— وَقُلْ رَّبِّ زِدْنِیْ عِلْمًا ۟
এতেকে আল্লাহ সুউচ্চ, পৱিত্ৰ তথা প্ৰতাপী। তেওঁ মালিক, সকলো বস্তু তেওঁৰেই অধীনস্থ। তেওঁ সত্য, তেওঁৰ সকলো কথা সত্য। মুশ্বৰিকসকলে তেওঁৰ বিষয়ে উত্থাপন কৰা সকলো বিষয়ৰ পৰা তেওঁ মহাঊৰ্দ্ধত। হে ৰাছুল! জিব্ৰীলে আপোনালৈ কোনো বিষয় সম্পূৰ্ণভাৱে পৌঁচাই দিয়াৰ পূৰ্বে আপুনি তেওঁৰ সৈতে কোৰআন পাঠ কৰাত খৰধৰ নকৰিব। বৰং আপুনি এইটো কওক যে, হে মোৰ প্ৰতিপালক! তুমি মোক যি জ্ঞান দান কৰিছা, ইয়াৰ লগতে আৰু অধিক জ্ঞান প্ৰদান কৰা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَقَدْ عَهِدْنَاۤ اِلٰۤی اٰدَمَ مِنْ قَبْلُ فَنَسِیَ وَلَمْ نَجِدْ لَهٗ عَزْمًا ۟۠
অৱশ্যে ইয়াৰ পূৰ্বে আমি আদমক (নিৰ্দিষ্ট এটা) গছৰ পৰা ফল ভক্ষণ নকৰিবলৈ উপদেশ দিছিলোঁ, অৰ্থাৎ ফল ভক্ষণ কৰিবলৈ নিষেধ কৰিছিলোঁ। আৰু ইয়াৰ পৰিণাম সম্পৰ্কে অৱগত কৰাইছিলোঁ। কিন্তু তেওঁ আমাৰ আদেশ পাহৰি গৈছিল, আৰু সেই গছৰ ফল ভক্ষণ কৰিছিল, ধৈৰ্য্য ধাৰণ কৰিব পৰা নাছিল। আমি তেওঁৰ মাজত আমাৰ আদেশ পালন কৰাৰ দৃঢ় সংকল্প দেখা পোৱা নাছিলোঁ।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— اَبٰی ۟
তথা হে ৰাছুল! আপুনি স্মৰণ কৰক, যেতিয়া আমি ফিৰিস্তাসকলক কৈছিলোঃ আদমক আদৰণি জনাবলৈ ছাজদাহ কৰা, এতেকে সকলোৱে ছাজদাহ কৰিলে কিন্তু ইবলিছে নকৰিলে (সি দৰাচলতে ফিৰিস্তাসকলৰ লগত আছিল কিন্তু ফিৰিস্তা নাছিল।) সি অহংকাৰ তথা অভিমান দেখুৱাই ছাজদাহ কৰাৰ পৰা বিৰত আছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَقُلْنَا یٰۤاٰدَمُ اِنَّ هٰذَا عَدُوٌّ لَّكَ وَلِزَوْجِكَ فَلَا یُخْرِجَنَّكُمَا مِنَ الْجَنَّةِ فَتَشْقٰی ۟
ইয়াৰ পিচত আমি ক'লোঃ হে আদম! নিশ্চয় ইবলীছ তোমাৰ আৰু তোমাৰ স্ত্ৰীৰ ঘোৰ শত্ৰু। এতেকে সি যাতে তোমাক আৰু তোমাৰ স্ত্ৰীক প্ৰতাৰণা কৰি জান্নাতৰ পৰা উলিয়াই দিবলৈ সক্ষম নহয়, এনেকুৱা হ'লে তুমি বৰ কষ্ট আৰু কঠিনতাৰ সন্মুখীন হ'বা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَوَسْوَسَ اِلَیْهِ الشَّیْطٰنُ قَالَ یٰۤاٰدَمُ هَلْ اَدُلُّكَ عَلٰی شَجَرَةِ الْخُلْدِ وَمُلْكٍ لَّا یَبْلٰی ۟
ইপিনে চয়তানে আদমক ভ্ৰমিত কৰিবলৈ প্ৰয়াস আৰম্ভ কৰিলে আৰু ক'লেঃ মই তোমালোকক এনেকুৱা এটা গছৰ সন্ধান দিম নেকি, যি গছৰ ফল ভক্ষণ কৰিলে মানুহে অমৰত্ব লাভ কৰে, সি কেতিয়াও মৃত্যুবৰণ নকৰিব, বৰং সি চিৰকাল জীৱিত থাকিব। তথা এনেকুৱা নিৰন্তৰ পৰিচালিত ৰাজ্যৰ মালিক হ'ব, যিটো কেতিয়াও নিঃশেষ নহ'ব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَاَكَلَا مِنْهَا فَبَدَتْ لَهُمَا سَوْاٰتُهُمَا وَطَفِقَا یَخْصِفٰنِ عَلَیْهِمَا مِنْ وَّرَقِ الْجَنَّةِ ؗ— وَعَصٰۤی اٰدَمُ رَبَّهٗ فَغَوٰی ۪۟ۖ
ফলস্বৰূপে আদম আৰু হাৱায় সেই গছৰ ফল ভক্ষণ কৰিলে, যিটো খাবলৈ তেওঁলোকক নিষেধ কৰা হৈছিল। ফলত এই ফল ভক্ষণ কৰাৰ পিচত দুয়োৰে লজ্জাস্থান প্ৰকাশ পালে, ইতিপূৰ্বে তেওঁলোকৰ লজ্জাস্থান আবৃত আছিল। তেতিয়া দুয়ো জান্নাতৰ গছৰ পাত ছিঙি নিজৰ লজ্জাস্থান ঢাকিবলৈ ধৰিলে। আদমে নিষিদ্ধ গছৰ ফল ভক্ষণ কৰি নিজ প্ৰতিপালকৰ আদেশ অমান্য কৰিছিল, এনেকুৱা কাম কৰি বহিছিল যিটো তেওঁৰ বাবে উচিত নাছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قَالَ اهْبِطَا مِنْهَا جَمِیْعًا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۚ— فَاِمَّا یَاْتِیَنَّكُمْ مِّنِّیْ هُدًی ۙ۬— فَمَنِ اتَّبَعَ هُدَایَ فَلَا یَضِلُّ وَلَا یَشْقٰی ۟
আল্লাহে আদম আৰু হাৱাক উদ্দেশ্যি ক'লেঃ তোমালোক দুয়ো আৰু ইবলীছ জান্নাতৰ পৰা নামি যোৱা। ইবলীছ হৈছে তোমালোক দুজনৰ শত্ৰু, আৰু তোমালোক দুজন ইবলীছৰ শত্ৰু। এতেকে মোৰ ফালৰ পৰা যেতিয়া কোনো দিশ নিৰ্দেশনা আহিব, যিয়ে সেই দিশ নিৰ্দেশনাৰ অনুসৰণ কৰিব আৰু সেইমতে আমল কৰিব আৰু ইয়াৰ পৰা আঁতৰি নাযাব, তেওঁ কেতিয়াও সত্যৰ পৰা পথভ্ৰষ্ট নহ'ব আৰু আখিৰাতত শাস্তিৰ সন্মুখীন হোৱাৰ দৰে দুৰ্ভগীয়া নহ'ব। বৰং আল্লাহে তাক জান্নাতত প্ৰৱেশ কৰাব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنْ اَعْرَضَ عَنْ ذِكْرِیْ فَاِنَّ لَهٗ مَعِیْشَةً ضَنْكًا وَّنَحْشُرُهٗ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ اَعْمٰی ۟
যিয়ে মোৰ স্মৰণৰ পৰা বিমুখ হ'ব আৰু ইয়াক গ্ৰহণ নকৰিব, সি পৃথিৱী আৰু আখিৰাতত সংকীৰ্ণ জীৱন লাভ কৰিব, আৰু কিয়ামতৰ দিনা আমি তাক হাচৰৰ ময়দানলৈ দৃষ্টিহীন আৰু প্ৰমাণহীন অৱস্থাত খেদি লৈ যাম।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• الأدب في تلقي العلم، وأن المستمع للعلم ينبغي له أن يتأنى ويصبر حتى يفرغ المُمْلِي والمعلم من كلامه المتصل بعضه ببعض.
জ্ঞান আহৰণ কৰাৰ সময়ত শিষ্টাচাৰৰ প্ৰতি মনোযোগ দিয়া উচিত, লগতে জ্ঞান অৰ্জনকাৰীয়ে ধৈৰ্য্য ধাৰণ কৰা উচিত তথা মৌনতা অৱলম্বন কৰি মনোযোগ সহকাৰে শ্ৰৱণ কৰা উচিত, যাতে শিক্ষকে নিজৰ সম্পূৰ্ণ কথা ব্যক্ত কৰাৰ সুবিধা পায়, কাৰণ বিষয় এটাত এটা অংশ আনটোৰ লগত সম্পৃক্ত থাকে।
• نسي آدم فنسيت ذريته، ولم يثبت على العزم المؤكد، وهم كذلك، وبادر بالتوبة فغفر الله له، ومن يشابه أباه فما ظلم.
যিহেতু আদম আলাইহিচ্ছালামে ভুল কৰিছিল, সেয়ে তেওঁৰ সন্তানসকলেও ভুল কৰে। তেওঁ দৃঢ় সংকল্পত উপনীত হোৱা নাছিল, সেয়ে তেওঁৰ সন্তানসকলৰো একেই অৱস্থা। কিন্তু তেওঁ তৎক্ষণাত তাওবা কৰিছিল আৰু আল্লাহেও তেওঁক ক্ষমা কৰি দিছিল। এতেকে যিয়ে পিতৃৰ দৰে তৎক্ষণাত তাওবা কৰিব, তেওঁক অন্যায়কাৰী বুলি গণ্য কৰা নহ'ব।
• فضيلة التوبة؛ لأن آدم عليه السلام كان بعد التوبة أحسن منه قبلها.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫