ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
وَلَوْ اَنَّهُمْ صَبَرُوْا حَتّٰی تَخْرُجَ اِلَیْهِمْ لَكَانَ خَیْرًا لَّهُمْ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
হে ৰাছুল! আপোনাৰ স্ত্ৰীসকলৰ কোঠাৰ বাহিৰৰ পৰা চিঞৰি চিঞৰি মাতা এই লোকসকলে যদি ধৈৰ্য্য ধৰিলেহেঁতেন, তথা এইদৰে নামাতি তেওঁলোকে যদি তেওঁ ওলাই নহালৈকে অপেক্ষা কৰিলেহেঁতেন, লগতে নিম্নস্বৰে তেওঁৰ সৈতে কথা পাতিলেহেঁতেন তেন্তে ঘৰৰ পিছফালৰ পৰা চিঞৰি চিঞৰি মাতাতকৈ এইটো তেওঁলোকৰ পক্ষে ভাল আছিল, কিয়নো ইয়াৰ মাজত আছে সন্মান তথা মৰ্যাদা। তেওঁলোকৰ মাজৰ আৰু তেওঁলোকৰ বাহিৰে অন্যান্য লোকসকলৰ মাজৰ তাওবাকাৰী বান্দাসকলৰ প্ৰতি আল্লাহ ক্ষমাশীল। তেওঁলোকৰ প্ৰতিও ক্ষমাশীল, কাৰণ তেওঁলোকে অজানিতে এইটো কৰিছে, লগতে তেওঁলোকৰ প্ৰতি আল্লাহ অতি কৃপাৱান।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اِنْ جَآءَكُمْ فَاسِقٌ بِنَبَاٍ فَتَبَیَّنُوْۤا اَنْ تُصِیْبُوْا قَوْمًا بِجَهَالَةٍ فَتُصْبِحُوْا عَلٰی مَا فَعَلْتُمْ نٰدِمِیْنَ ۟
হে আল্লাহৰ প্ৰতি ঈমান পোষণকাৰী আৰু তেওঁৰ চৰীয়ত মুতাবিক আমলকাৰীসকল! যদি কোনো দূৰাচাৰী ব্যক্তিয়ে তোমালোকৰ ওচৰলৈ কোনো সম্প্ৰদায়ৰ বিষয়ে সংবাদ লৈ আহে, তেন্তে তৎক্ষণাত সেইটো মানি লোৱাৰ বিপৰীতে তোমালোকে সেই বিষয়ে সঁচা মিছা পৰখ কৰিবা, কিয়নো যদি তোমালোকে সত্যতা পৰখ নকৰাকৈ অজানিতে কোনো সম্প্ৰদায়ৰ ওপৰত আক্ৰমণ কৰা তথা পিছত যদি প্ৰকৃত স্বৰূপ প্ৰকাশ পায় তেনে অৱস্থাত তোমালোকে নিজেই অনুতপ্ত হ’বা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ فِیْكُمْ رَسُوْلَ اللّٰهِ ؕ— لَوْ یُطِیْعُكُمْ فِیْ كَثِیْرٍ مِّنَ الْاَمْرِ لَعَنِتُّمْ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ حَبَّبَ اِلَیْكُمُ الْاِیْمَانَ وَزَیَّنَهٗ فِیْ قُلُوْبِكُمْ وَكَرَّهَ اِلَیْكُمُ الْكُفْرَ وَالْفُسُوْقَ وَالْعِصْیَانَ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الرّٰشِدُوْنَ ۟ۙ
হে মুমিনসকল! জানি থোৱা, নিশ্চয় তোমালোকৰ মাজত আল্লাহৰ ৰাছুল উপস্থিত আছে আৰু তেওঁৰ ওপৰত অহী অৱতীৰ্ণ হয়। গতিকে মিছা কথা নক’বা, অন্যথা অহীৰ মাধ্যমত তোমালোকৰ সেই মিছা কথাৰ বিষয়ে তেওঁক অৱগত কৰা হ’ব। নিশ্চয় আল্লাহ তোমালোকৰ হিত সম্পৰ্কে ভালকৈ অৱগত। যদি তেওঁ তোমালোকৰ অধিকাংশ প্ৰস্তাৱবোৰ গ্ৰহণ কৰে তেন্তে তোমালোকেই বিপদত পৰিবা, আৰু ইয়াৰ ফলত উদ্ভৱ হ’বলগীয়া সেই কঠিন পৰিস্থিতিবোৰ তেওঁ তোমালোকৰ বাবে পছন্দ নকৰে। কিন্তু এইটো আল্লাহৰ অনুগ্ৰহ যে, তেওঁ তোমালোকৰ বাবে ঈমানক পছন্দনীয় কৰিছে আৰু তোমালোকৰ অন্তৰত ইয়াক শোভনীয় কৰি দিছে, সেইকাৰণেই তোমালোকে ঈমান আনিছা। পক্ষান্তৰে কুফৰী, অৱজ্ঞা, আৰু গুনাহক তোমালোকৰ বাবে অপ্ৰিয় কৰি দিছে। এনেকুৱা বৈশিষ্ট্যৰ অধিকাৰী লোকসকলেই হৈছে হিদায়ত তথা সঠিক পথৰ পথচাৰী।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَضْلًا مِّنَ اللّٰهِ وَنِعْمَةً ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌ حَكِیْمٌ ۟
তোমালোকে যি যি লাভ কৰিছা, উদাহৰণস্বৰূপে- তোমালোকৰ বাবে কল্যাণ হৈছে প্ৰিয় আৰু অকল্যাণ হৈছে অপ্ৰিয় ইত্যাদি, এইবোৰ হৈছে দৰাচলতে তোমালোকৰ ওপৰত কৰা আল্লাহৰ অনুগ্ৰহ, লগতে তোমালোকক ইয়াৰ বাহিৰেও বহুতো নিয়ামত দান কৰিছে। আল্লাহে তেওঁৰ সেইসকল বান্দাৰ বিষয়ে ভালকৈয়ে জানে, যিসকলে তেওঁৰ কৃতজ্ঞতা জ্ঞাপন কৰে, সেইকাৰণেই তেওঁ তেওঁলোকক ইয়াৰ তাওফীক প্ৰদান কৰে। লগতে তেওঁ হৈছে মহাপ্ৰজ্ঞাৱান, সেইকাৰণেই তেওঁ প্ৰত্যেক বস্তুকে উপযুক্ত ঠাইত স্থান দিয়ে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنْ طَآىِٕفَتٰنِ مِنَ الْمُؤْمِنِیْنَ اقْتَتَلُوْا فَاَصْلِحُوْا بَیْنَهُمَا ۚ— فَاِنْ بَغَتْ اِحْدٰىهُمَا عَلَی الْاُخْرٰی فَقَاتِلُوا الَّتِیْ تَبْغِیْ حَتّٰی تَفِیْٓءَ اِلٰۤی اَمْرِ اللّٰهِ ۚ— فَاِنْ فَآءَتْ فَاَصْلِحُوْا بَیْنَهُمَا بِالْعَدْلِ وَاَقْسِطُوْا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یُحِبُّ الْمُقْسِطِیْنَ ۟
যদি মুমিনসকলৰ দুটা ফৈদে পৰস্পৰে কাজিয়াত লিপ্ত হয়, তেন্তে হে মুমিনসকল! তোমালোকে তেওঁলোকৰ মাজত মীমাংসা কৰি দিবা। আল্লাহৰ চৰীয়তক নিৰ্ণায়ক ভূমিকাত ৰাখি দুয়ো দলকে ইয়াৰ প্ৰতি আহ্বান কৰা। দুয়ো দলৰ কোনো এটা দলে যদি মীমাংসাত বহিবলৈ অস্বীকাৰ কৰে তথা সীমালঙ্ঘন কৰে তেন্তে সেই দলৰ বিৰুদ্ধে যুদ্ধ কৰা, যেতিয়ালৈকে সিহঁতে আল্লাহৰ বিধানৰ পিনে উভতি নাহে। যদি সিহঁতে আল্লাহৰ বিধানৰ প্ৰতি উভতি আহে তেন্তে সিহঁতৰ মাজত ন্যায় সহকাৰে মীমাংসা কৰি দিয়া। লগতে সিহঁতৰ মাজত মীমাংসা কৰাৰ সময়ত নৈতিকভাৱে মীমাংসা কৰিবা। নিশ্চয় আল্লাহে ন্যায় সহকাৰে মীমাংসা কৰা ব্যক্তিসকলক ভাল পায়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّمَا الْمُؤْمِنُوْنَ اِخْوَةٌ فَاَصْلِحُوْا بَیْنَ اَخَوَیْكُمْ وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُرْحَمُوْنَ ۟۠
মুমিনসকল হৈছে পৰস্পৰে ভাই ভাই। হে মুমিনসকল! ইছলামী ভাতৃত্বৰ দাবী হৈছে যে, তোমালোকে ভাতৃসকলৰ মাজৰ দুটা বিবদমানপক্ষৰ মাজত মীমাংসা কৰি দিয়া। লগতে তোমালোকে আল্লাহৰ আদেশ পালন কৰি আৰু তেওঁৰ নিষেধকৃত বস্তুৰ পৰা বিৰত থাকি তেওঁৰ তাক্বৱা অৱলম্বন কৰা। যাতে তোমালোকৰ প্ৰতি কৃপা কৰা হয়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا یَسْخَرْ قَوْمٌ مِّنْ قَوْمٍ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنُوْا خَیْرًا مِّنْهُمْ وَلَا نِسَآءٌ مِّنْ نِّسَآءٍ عَسٰۤی اَنْ یَّكُنَّ خَیْرًا مِّنْهُنَّ ۚ— وَلَا تَلْمِزُوْۤا اَنْفُسَكُمْ وَلَا تَنَابَزُوْا بِالْاَلْقَابِ ؕ— بِئْسَ الِاسْمُ الْفُسُوْقُ بَعْدَ الْاِیْمَانِ ۚ— وَمَنْ لَّمْ یَتُبْ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟
হে আল্লাহৰ প্ৰতি ঈমান পোষণকাৰী আৰু তেওঁৰ চৰীয়ত মুতাবিক আমলকাৰীসকল! তোমালোকৰ মাজৰ কোনো পুৰুষেই অন্য পুৰুষৰ উপহাস কৰা উচিত নহয়, সম্ভৱতঃ যাক উপহাস কৰা হৈছে তেওঁ আল্লাহৰ ওচৰত উপহাসকাৰীসকলতকৈ উত্তম। তথা ফয়চালাও সেই জ্ঞান অনুসাৰেই হ’ব যিটো আল্লাহৰ ওচৰত আছে। এইদৰে কোনো নাৰীয়েও আন কোনো নাৰীক উপহাস কৰা উচিত নহয়, কিয়নো যাক উপহাস কৰা হয়, সম্ভৱতঃ তেওঁ আল্লাহৰ দৃষ্টিত উপহাসকাৰিণী বিলাকতকৈ উত্তম। এইদৰে তোমালোকে নিজৰ ভাতৃসকলকো তিৰস্কাৰ নকৰিবা, কাৰণ তেওঁলোক তোমালোকৰেই শ্ৰেণীভুক্ত। লগতে তোমালোকে ইজনে সিজনক বেয়া উপাধিৰে নামাতিবা, যিদৰে আনচাৰসকলৰ কিছুমানে নবী চাল্লাল্লাহু আলাইহি অছাল্লামৰ আগমণৰ পূৰ্বে মাতিছিল। তোমালোকৰ মাজৰ যিয়ে এনেকুৱা কৰিব, সি ফাছিক্ব বুলি বিবেচিত হ’ব। ঈমান পোষণ কৰাৰ পিছত ফাছিক্বৰ বৈশিষ্ট্য গাত লৈ ফুৰাটো হৈছে অতি ঘৃণনীয় বৈশিষ্ট্য। যিসকলে এনেকুৱা গুনাহৰ পৰা তাওবা নকৰিব, প্ৰকৃততে সেইসকলে নিজেই নিজৰ ক্ষতি কৰিছে, কাৰণ সিহঁতে গুনাহৰ কামত লিপ্ত হৈ নিজকে ধ্বংসৰ গৰালত ঠেলি দিছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• وجوب التثبت من صحة الأخبار، خاصة التي ينقلها من يُتَّهم بالفسق.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫