ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللّٰهَ لَمْ یَكُ مُغَیِّرًا نِّعْمَةً اَنْعَمَهَا عَلٰی قَوْمٍ حَتّٰی یُغَیِّرُوْا مَا بِاَنْفُسِهِمْ ۙ— وَاَنَّ اللّٰهَ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟ۙ
এই কষ্টদায়ক শাস্তি এই কাৰণে যে, আল্লাহে যেতিয়া কোনো জাতিক অনুগ্ৰহ দান কৰে, তেওঁ সেই অনুগ্ৰহ তেতিয়ালৈকে কাঢ়ি নলয়, যেতিয়ালৈকে সিহঁতে ঈমানৰ পৰা, দ্বীনৰ ওপৰত দৃঢ় থকাৰ পৰা আৰু নিয়ামতৰ কৃতজ্ঞতা প্ৰকাশ কৰাৰ দৰে পৱিত্ৰ অৱস্থাৰ পৰা বেয়া অৱস্থালৈ ৰূপান্তৰিত নহয়, যেনেঃ আল্লাহৰ লগত কুফুৰী কৰা, তেওঁৰ অবাধ্যতা কৰা, তেওঁৰ অনুগ্ৰহৰ অকৃতজ্ঞতা কৰা ইত্যাদি। নিশ্চয় আল্লাহ তেওঁৰ বান্দাসকলৰ কথা শ্ৰৱণকাৰী আৰু তেওঁলোকৰ কৰ্ম সম্পৰ্কে সম্যক অৱগত, তেওঁৰ পৰা কোনো বিষয় গোপন নহয়।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَدَاْبِ اٰلِ فِرْعَوْنَ ۙ— وَالَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ ؕ— كَذَّبُوْا بِاٰیٰتِ رَبِّهِمْ فَاَهْلَكْنٰهُمْ بِذُنُوْبِهِمْ وَاَغْرَقْنَاۤ اٰلَ فِرْعَوْنَ ۚ— وَكُلٌّ كَانُوْا ظٰلِمِیْنَ ۟
এই কাফিৰসকলৰ অৱস্থা, ফিৰআউন সম্প্ৰদায় তথা সিহঁতৰ পূৰ্বৰ সেইসকল অস্বীকাৰকাৰী সম্প্ৰদায়ৰ দৰে, যিসকলে নিজ প্ৰতিপালকৰ নিদৰ্শনসমূহ অস্বীকাৰ কৰিছিল। ফলত আল্লাহে সিহঁতক সিহঁতৰ গুনাহৰ কাৰণে ধ্বংস কৰিছে, বিশেষকৈ ফিৰআউনৰ অনুসাৰীসকলক সাগৰত ডুবাই মাৰিছিল। দৰাচলতে ফিৰআউনৰ অনুসাৰীসকল আৰু সিহঁতৰ পূৰ্বে অস্বীকাৰকাৰী সকলো সম্প্ৰদায় আছিল অন্যায়কাৰী বা জালিম, কাৰণ সিহঁতে আল্লাহৰ লগত কুফুৰী কৰিছিল আৰু শ্বিৰ্ক কৰিছিল। সেই কাৰণেই সিহঁত শাস্তিৰ সন্মুখীন হৈছিল, আৰু সেই শাস্তি ভোগও কৰিছিল।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ شَرَّ الدَّوَآبِّ عِنْدَ اللّٰهِ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فَهُمْ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟ۖۚ
পৃথিৱীত বিচৰণ কৰা আটাইতকৈ নিকৃষ্ট হৈছে সেইসকল লোক, যিসকলে আল্লাহ আৰু তেওঁৰ ৰাছুলক অস্বীকাৰ কৰে। এতেকে সিহঁতৰ ওচৰত সকলো প্ৰকাৰ নিদৰ্শন আহিলেও সিহঁতে ঈমান পোষণ নকৰিব। কিয়নো সিহঁত কুফৰৰ ওপৰত অটল আছে, লগতে সিহঁতৰ বাবে হিদায়তৰ সকলো উপায় যেনে- বিবেক, কাণ আৰু চকু আদি নিষ্ক্ৰিয় হৈ গৈছে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَّذِیْنَ عٰهَدْتَّ مِنْهُمْ ثُمَّ یَنْقُضُوْنَ عَهْدَهُمْ فِیْ كُلِّ مَرَّةٍ وَّهُمْ لَا یَتَّقُوْنَ ۟
যিসকলৰ লগত আপুনি সন্ধি তথা প্ৰতিশ্ৰুতি কৰিছে (যেনে বনী কুৰাইজা), কিন্তু সিহঁতে বাৰে বাৰে সেই সন্ধি উলংঘা কৰে, আৰু সিহঁতে আল্লাহক ভয় নকৰে। প্ৰতিশ্ৰুতি কেতিয়াও পূৰণ নকৰে, লগতে সন্ধিৰ প্ৰতিও গুৰুত্বাৰোপ নকৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَاِمَّا تَثْقَفَنَّهُمْ فِی الْحَرْبِ فَشَرِّدْ بِهِمْ مَّنْ خَلْفَهُمْ لَعَلَّهُمْ یَذَّكَّرُوْنَ ۟
এতেকে হে ৰাছুল! এনেকুৱা প্ৰতিশ্ৰুতি ভঙ্গকাৰী লোকক যদি আপুনি ৰণক্ষেত্ৰত পায় তেন্তে সিহঁতক শিক্ষাপ্ৰদ শাস্তি বিহিব, যাতে আন আন লোকসকলে ইয়াৰ পৰা শিক্ষা গ্ৰহণ কৰি আপোনাৰ লগত যুদ্ধ কৰাৰ তথা আপোনাৰ শত্ৰুসকলক সহায় কৰাৰ সাহস কৰিব নোৱাৰে।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِمَّا تَخَافَنَّ مِنْ قَوْمٍ خِیَانَةً فَانْۢبِذْ اِلَیْهِمْ عَلٰی سَوَآءٍ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَا یُحِبُّ الْخَآىِٕنِیْنَ ۟۠
আৰু হে ৰাছুল! আপুনি যিসকলৰ লগত সন্ধি কৰিছে, সিহঁতৰ ফালৰ পৰা বিশ্বাসঘাতকতা (সন্ধি ভঙ্গ) কৰাৰ আশংকা হয়, লগতে এই সম্পৰ্কে কিছু গতিবিধিও লক্ষ্য কৰে, তেন্তে আপুনি সিহঁতক প্ৰতিশ্ৰুতি ভঙ্গ কৰাৰ জাননী দি দিয়ক। যাতে এই সম্পৰ্কে সিহঁতেও সমানেই অৱগত থাকে। আৰু জানি থওঁক! সিহঁতক অৱগত নকৰালৈকে সিহঁতৰ ওপৰত আক্ৰমণ নকৰিব। কিয়নো অৱগত নকৰাকৈ আক্ৰমণ কৰাটো হৈছে বিশ্বাসঘাতকতা। আৰু আল্লাহে বিশ্বাসঘাতকতা কৰা ব্যক্তিসকলক ভাল নাপায়, বৰং সিহঁতক ঘৃণা কৰে। এতেকে আপুনি বিশ্বাসঘাতকতাৰ পৰা বিৰত থাকক।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا یَحْسَبَنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا سَبَقُوْا ؕ— اِنَّهُمْ لَا یُعْجِزُوْنَ ۟
যিসকলে কুফুৰীত লিপ্ত হৈছে, সিহঁতে যেন এইটো নাভাৱে যে, সিহঁতে আল্লাহৰ শাস্তিৰ পৰা ৰক্ষা পাইছে, লগতে আল্লাহৰ গ্ৰেপ্তাৰী সীমাৰেখাৰ পৰা ওলাই যোৱাত সফল হৈছে। সিহঁতে আল্লাহৰ পৰাও বাচিব নোৱাৰে আৰু তেওঁৰ শাস্তিৰ পৰাও পলায়ন কৰিব নোৱাৰে। আল্লাহে সিহঁতক যিকোনো উপায়ে জবাবদিহি কৰিব।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاَعِدُّوْا لَهُمْ مَّا اسْتَطَعْتُمْ مِّنْ قُوَّةٍ وَّمِنْ رِّبَاطِ الْخَیْلِ تُرْهِبُوْنَ بِهٖ عَدُوَّ اللّٰهِ وَعَدُوَّكُمْ وَاٰخَرِیْنَ مِنْ دُوْنِهِمْ ۚ— لَا تَعْلَمُوْنَهُمْ ۚ— اَللّٰهُ یَعْلَمُهُمْ ؕ— وَمَا تُنْفِقُوْا مِنْ شَیْءٍ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ یُوَفَّ اِلَیْكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تُظْلَمُوْنَ ۟
তথা হে মুমিনসকল! তোমালোকে যিমান সম্ভৱ ইয়াৰ বাবে সংখ্যাবল আৰু অস্ত্ৰ-হাথিয়াৰ যুগুত কৰা, আৰু সিহঁতৰ বাবে সেইসকল ঘোঁড়া প্ৰস্তুত ৰাখিবা যিবোৰ তোমালোকে আল্লাহৰ পথত যুদ্ধ কৰিবলৈ লালন পালন কৰিছা। যাতে তোমালোকে কাফিৰসকলৰ মাজৰ আল্লাহৰ শত্ৰুক আৰু তোমালোকৰ শত্ৰুক ভয় দেখুৱাব পাৰা, যিসকলে সদায় তোমালোকক ক্ষতি কৰাৰ অপেক্ষাত থাকে। তথা ইয়াৰ দ্বাৰা যাতে আন আন সম্প্ৰদায়কো ভয় দেখুৱাব পাৰা, যিসকলক তোমালোকে চিনি নোপোৱা, তথা তোমালোকে এইটোও নাজানা যে, সিহঁতে নিজৰ অন্তৰত তোমালোকৰ বিৰুদ্ধে কিমান শত্ৰুতা পোষণ কৰে। সিহঁতক আৰু সিহঁতৰ অন্তৰত থকা গোপন শত্ৰুতাক কেৱল আল্লাহেই ভালদৰে জানে। আল্লাহৰ পথত তোমালোকে যি ব্যয় কৰিবা, কম হওঁক বা বেছি, আল্লাহে সেয়া পৃথিৱীতেই তোমালোকক প্ৰতিদান দিব আৰু আখিৰাতত ইয়াৰ পৰিপূৰ্ণ প্ৰতিদান দান কৰিব। এতেকে আল্লাহৰ পথত ব্যয় কৰিবলৈ অগ্ৰসৰ হোৱা।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنْ جَنَحُوْا لِلسَّلْمِ فَاجْنَحْ لَهَا وَتَوَكَّلْ عَلَی اللّٰهِ ؕ— اِنَّهٗ هُوَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟
যদি সিহঁতে সন্ধি কৰিবলৈ আগ্ৰহ প্ৰকাশ কৰে আৰু যুদ্ধ ত্যাগ কৰিবলৈ প্ৰস্তুত হয়, তেন্তে আপুনিও এই ক্ষেত্ৰত আগবাঢ়ি আহক আৰু সিহঁতৰ লগত সন্ধি কৰক, লগত আল্লাহৰ ওপৰত ভৰসা কৰক, তেওঁক বিশ্বাস কৰক, তেওঁ কেতিয়াও আপোনাক অসহায় অৱস্থাত নেৰিব। নিশ্চয় তেওঁ সিহঁতৰ সকলো কথা শ্ৰৱণ কৰে, লগতে সিহঁতৰ সংকল্প আৰু কৰ্ম সম্পৰ্কে সম্যক অৱগত।
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• من فوائد العقوبات والحدود المرتبة على المعاصي أنها سبب لازدجار من لم يعمل المعاصي، كما أنها زجر لمن عملها ألا يعاودها.
গুনাহৰ ফলত দিয়া শাস্তিৰ এটা উপকাৰ এই যে, যিসকলে গুনাহ কৰা নাই তেওঁলোকক গুনাহৰ পৰা দূৰত ৰখা আৰু আনটো উপকাৰ হৈছে, যিয়ে গুনাহ কৰিছে সি শাস্তি পোৱাৰ পিছত পুনৰ যাতে গুনাহ নকৰে।
• من أخلاق المؤمنين الوفاء بالعهد مع المعاهدين، إلا إن وُجِدت منهم الخيانة المحققة.
চুক্তিবদ্ধ লোকসকলৰ লগত বিশ্বাসঘাতকতা নকৰাটো হৈছে মুমিনৰ অন্যতম বৈশিষ্ট্য। আনহাতে যদি দ্বিতীয় পক্ষৰ পৰা বিশ্বাসঘাতকতা কৰা হয় তেন্তে সেয়া সুকীয়া কথা।
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߊߛߊ߯ߡߌߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫