ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ لَمۡ يَكُ مُغَيِّرٗا نِّعۡمَةً أَنۡعَمَهَا عَلَىٰ قَوۡمٍ حَتَّىٰ يُغَيِّرُواْ مَا بِأَنفُسِهِمۡ وَأَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
ទណ្ឌកម្មដ៏សែនធ្ងន់ធ្ងរទាំងនោះ គឺដោយសារតែអល់ឡោះជាម្ចាស់ នៅពេលណាដែលទ្រង់ប្រទានឧបការគុណអំពីទ្រង់ដល់ក្រុមណាមួយនោះ គឺទ្រង់មិនដកយកវាចេញពីពួកគេវិញនោះទេ លុះតែពួកគេផ្លាស់ប្តូរឬកែប្រែខ្លួនរបស់ពួកគេផ្ទាល់ ដោយផ្លាស់ប្តូរពីភាពល្អប្រសើរដោយការមានជំនឿនិងការដឹងគុណចំពោះឧបការគុណនោះ ទៅកាន់ស្ថានភាពដែលអាក្រក់ដោយការប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះ ប្រព្រឹត្តល្មើសនឹងទ្រង់ និងរមិលគុណចំពោះឧបការគុណទាំងឡាយរបស់ទ្រង់ប៉ុណ្ណោះ។ ហើយពិតណាស់ អល់ឡោះជាម្ចាស់មហាលឺបំផុតនូវពាក្យសម្តីរបស់ខ្ញុំបម្រើទ្រង់ និងទ្រង់មហាដឹងបំផុតនូវរាល់ទង្វើរបស់ពួកគេដោយគ្មានអ្វីមួយអាចលាក់បាំងពីទ្រង់បានឡើយ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ فَأَهۡلَكۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡ وَأَغۡرَقۡنَآ ءَالَ فِرۡعَوۡنَۚ وَكُلّٞ كَانُواْ ظَٰلِمِينَ
រឿងរ៉ាវរបស់ពួកដែលប្រឆាំងទាំងនោះ គឺដូចជារឿងរ៉ាវរបស់ពួកដែលប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះផ្សេងទៀតដែរ ដូចជាបក្សពួករបស់ហ្វៀរអោន និងប្រជាជាតិទាំងឡាយដែលបានបដិសេធមុនពួកគេនោះ។ ពួកគេបានបដិសេធនឹងបណ្តាភស្តុតាងទាំងឡាយនៃម្ចាស់របស់ពួកគេ។ ដូចនេះ អល់ឡោះជាម្ចាស់ក៏បានបំផ្លាញពួកគេដោយសារតែពួកគេបានប្រព្រឹត្តល្មើស។ ហើយអល់ឡោះបានបំផ្លាញក្រុមរបស់ហ្វៀរអោនដោយឲ្យពួកគេលិចលង់ក្នុងទឹកសមុទ្រ។ ហើយទាំងក្រុមរបស់ហ្វៀរអោន និងប្រជាជាតិ(ដែលបដិសេធ)ជំនាន់មុនៗនោះ ពួកគេគឺជាពួកបំពានដោយសារតែពួកគេគ្មានជំនឿចំពោះអល់ឡោះ និងបានធ្វើស្ហ៊ីរិកនឹងទ្រង់។ ដូច្នេះ ពួកគេចាំបាច់ត្រូវតែទទួលនូវទណ្ឌកម្មរបស់អល់ឡោះបែបនេះ ហើយទណ្ឌកម្មនោះក៏បានកើតឡើងចំពោះពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
إِنَّ شَرَّ ٱلدَّوَآبِّ عِندَ ٱللَّهِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
ជាការពិតណាស់ សត្វលោកដែលអាក្រក់ជាងគេបំផុតនៅលើផែនដីចំពោះមុខអល់ឡោះជាម្ចាស់នោះ គឺពួកដែលប្រឆាំងនឹងអល់ឡោះនិងបណ្តាអ្នកនាំសាររបស់ទ្រង់។ ជាការពិតណាស់ ពួកគេគ្មានជំនឿនោះឡើយ បើទោះបីជាភស្តុតាងទាំងអស់បានមកដល់ពួកគេក៏ដោយ ដោយសារតែពួកគេនៅតែបន្តចចេសរឹងរូសនៅលើភាពប្រឆាំងរបស់ពួកគេ។ ពិតប្រាកដណាស់ មាគ៌ាដែលនាំពួកគេទៅកាន់ការចង្អុលបង្ហាញនោះ គឺត្រូវបានបំផ្លាញចេញពីប្រាជ្ញា ការស្តាប់លឺ និងការមើលឃើញរបស់ពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ عَٰهَدتَّ مِنۡهُمۡ ثُمَّ يَنقُضُونَ عَهۡدَهُمۡ فِي كُلِّ مَرَّةٖ وَهُمۡ لَا يَتَّقُونَ
គឺពួកដែលអ្នក(ព្យាការីមូហាំម៉ាត់)បានចុះកិច្ចសន្យានិងកិច្ចព្រមព្រៀងជាមួយពួកគេ(ដូចជាអម្បូរគូរ័យហ្សោះ) ក្រោយមក ពួកគេបានក្បត់កិច្ចសន្យាដែលអ្នកបានចុះជាមួយពួកគេរាល់ៗលើក ហើយពួកគេមិនមានការកោតខ្លាចអល់ឡោះឡើយ។ ពិតណាស់ ពួកគេមិនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកិច្ចសន្យារបស់ពួកគេនោះឡើយ ហើយពួកគេក៏មិនប្រកាន់ខ្ជាប់នូវកិច្ចព្រមព្រៀងដែលគេបានដាក់ទៅលើពួកគេនោះដែរ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَإِمَّا تَثۡقَفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡحَرۡبِ فَشَرِّدۡ بِهِم مَّنۡ خَلۡفَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
ហើយប្រសិនបើអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)បានជួបពួកដែលក្បត់កិច្ចសន្យាទាំងនោះក្នុងសមរភូមិ ចូរអ្នកដាក់ទណ្ឌកម្មពួកគេឲ្យបានខ្លាំងក្លាបំផុតរហូតដល់អ្នកផ្សេងបានលឺរឿងនេះដែរ ដើម្បីឲ្យពួកគេយកស្ថានភាពរបស់ពួកនេះធ្វើជាមេរៀន។ ដូច្នេះ ពួកគេនឹងមានការកោតញញើតក្នុងការសម្លាប់អ្នក និងការបង្ហាញភាពជាសត្រូវរបស់គេមកលើអ្នកជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَإِمَّا تَخَافَنَّ مِن قَوۡمٍ خِيَانَةٗ فَٱنۢبِذۡ إِلَيۡهِمۡ عَلَىٰ سَوَآءٍۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡخَآئِنِينَ
ក៏ប៉ុន្តែប្រសិនបើអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)មានការបារម្ភខ្លាចក្រុមដែលអ្នកបានចុះកិច្ចព្រមព្រៀមជាមួយពួកគេនោះបោកប្រាស់និងក្បត់កិច្ចសន្យាតាមរយៈសញ្ញាដែលបានស្តែងចេញចំពោះអ្នកយ៉ាងដូច្នោះនោះ ចូរអ្នកប្រាប់ឲ្យពួកគេបានដឹងពីការបោះបង់(រំលាយ)កិច្ចសន្យារបស់ពួកគេ ដើម្បីឲ្យពួកគេបានដឹងស្មើគ្នាជាមួយអ្នក(បានដឹងដូចគ្នា) ហើយចូរអ្នកកុំធ្វើទាំងកម្រោលភ្លាមៗចំពោះពួកគេមុននឹងជូនដំណឹងដល់ពួកគេឲ្យសោះ។ ប្រសិនបើអ្នកក្បត់ពួកគេទាំងកម្រោលភ្លាមៗមុននឹងផ្តល់ដំណឹងដល់ពួកគេ(ពីការរំលាយកិច្ចព្រមព្រៀង)នោះ ពិតណាស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ទ្រង់មិនស្រឡាញ់ពួកដែលក្បត់កិច្ចសន្យានោះឡើយ។ ផ្ទុយទៅវិញ ទ្រង់ស្អប់ខ្ពើមពួកគេ។ ដូចនេះ ចូរអ្នកប្រុងប្រយ័ត្នអំពីការក្បត់នេះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ سَبَقُوٓاْۚ إِنَّهُمۡ لَا يُعۡجِزُونَ
ហើយចូរពួកប្រឆាំងកុំគិតថា ពិតណាស់ពួកគេអាចគេចផុតនិងរួចខ្លួនពីទណ្ឌកម្មរបស់អល់ឡោះជាម្ចាស់ឲ្យសោះ។ ពិតប្រាកដណាស់ ពួកគេមិនអាចគេចផុតពីទណ្ឌកម្មរបស់អល់ឡោះនោះឡើយ ហើយពួកគេក៏មិនរួចខ្លួននោះដែរ។ ផ្ទុយទៅវិញ វា(ទណ្ឌកម្មនោះ)នឹងទៅដល់ពួកគេ និងទៅទាន់ពួកគេជាមិនខាន។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَأَعِدُّواْ لَهُم مَّا ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن قُوَّةٖ وَمِن رِّبَاطِ ٱلۡخَيۡلِ تُرۡهِبُونَ بِهِۦ عَدُوَّ ٱللَّهِ وَعَدُوَّكُمۡ وَءَاخَرِينَ مِن دُونِهِمۡ لَا تَعۡلَمُونَهُمُ ٱللَّهُ يَعۡلَمُهُمۡۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِن شَيۡءٖ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ
ហើយចូរពួកអ្នក(ឱបណ្តាអ្នកមានជំនឿ)រៀបចំតាមលទ្ធភាពរបស់ពួកអ្នកក្នុងការត្រៀមនូវកម្លាំងទ័ព និងគ្រឿងសព្វាវុធ ដូចជាព្រួញជាដើម ហើយចូរពួកអ្នករៀបចំសម្រាប់ពួកគេនូវសត្វសេះដែលពួកអ្នកចាប់បានពីសង្គ្រាមក្នុងមាគ៌ារបស់អល់ឡោះ ដោយពួកអ្នកត្រូវបន្លាចវាដល់សត្រូវរបស់អល់ឡោះនិងសត្រូវរបស់ពូកអ្នកដែលជាពួកប្រឆាំងដែលពួកគេទន្ទឹងរង់ចាំមើលគ្រោះថ្នាក់កើតឡើងចំពោះពួកអ្នក។ ហើយពួកអ្នកត្រូវបន្លាចវាដល់ក្រុមផ្សេងទៀតដែលពួកអ្នកមិនស្គាល់ពួកគេ ហើយក៏មិនបានដឹងពីការលាក់បាំងនូវភាពជាសត្រូវរបស់ពួកគេចំពោះពួកអ្នកដែរ ក៏ប៉ុន្តែ អល់ឡោះជាម្ចាស់តែមួយគត់ដែលស្គាល់ពួកគេ ហើយទ្រង់ដឹងនូវអ្វីដែលពួកគេលាក់ទុកក្នុងចិត្តរបស់ពួកគេ។ ហើយទ្រព្យសម្បត្តិដែលពួកអ្នកបានបរិច្ចាគ មិនថាតិចក្តីច្រើនក្តី អល់ឡោះជាម្ចាស់នឹងជំនួសវាដល់ពួកអ្នកវិញនៅក្នុងលោកិយនេះ ហើយទ្រង់នឹងតបស្នងនូវផលបុណ្យយ៉ាងពេញលេញដល់ពួកអ្នកដោយគ្មានបាត់បង់បន្តិចឡើយនៅថ្ងៃបរលោក។ ហេតុនេះ ចូរពួកអ្នករួសរាន់ក្នុងការបរិច្ចាគក្នុងមាគ៌ារបស់អល់ឡោះ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ وَإِن جَنَحُواْ لِلسَّلۡمِ فَٱجۡنَحۡ لَهَا وَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
ហើយប្រសិនបើពួកគេ(សត្រូវ)ទោរទន់ទៅរកការផ្សះផ្សា និងបោះបង់ការប្រយុទ្ធជាមួយអ្នក(ឱអ្នកនាំសារមូហាំម៉ាត់)នោះ ដូច្នេះ អ្នកក៏ត្រូវទោរទន់ទៅរកការផ្សះផ្សាវិញដែរ ហើយត្រូវចុះកិច្ចព្រមព្រៀង(បញ្ចប់សង្គ្រាម)ជាមួយពួកគេ។ ហើយចូរអ្នកប្រគល់ការទុកចិត្តទៅចំពោះអល់ឡោះ និងជឿជាក់ចំពោះទ្រង់ចុះ ពីព្រោះទ្រង់មិនបោះបង់អ្នកចោលឡើយ។ ពិតប្រាកដណាស់ ទ្រង់មហាលឺនូវពាក្យសម្តីរបស់ពួកគេ ហើយទ្រង់មហាដឹងនូវការនៀត(តាំងចិត្ត)របស់ពួកគេ និងទង្វើរបស់ពួកគេ។
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• من فوائد العقوبات والحدود المرتبة على المعاصي أنها سبب لازدجار من لم يعمل المعاصي، كما أنها زجر لمن عملها ألا يعاودها.
• ក្នុងចំណោមអត្ថប្រយោជន៍នៃការដាក់ទោសទណ្ឌនិងការអនុវត្តច្បាប់ទៅលើជនល្មើសនោះ គឺដើម្បីឃាត់ឃាំង ឬរារាំងអ្នកដែលមិនទាន់បានប្រព្រឹត្តបទល្មើស(ដើម្បីកុំឲ្យពួកគេទៅធ្វើដែរ)។ ម្យ៉ាងទៀត វាក៏ជាការឃាត់ឬរារាំងអ្នកដែលធ្លាប់បានប្រព្រឹត្តបទល្មើសនោះកុំឲ្យត្រឡប់ទៅប្រព្រឹត្តបទល្មើសនោះម្តងទៀត។
• من أخلاق المؤمنين الوفاء بالعهد مع المعاهدين، إلا إن وُجِدت منهم الخيانة المحققة.
• ក្នុងចំណោមអត្តចរិតរបស់អ្នកមានជំនឿនោះ គឺការប្រកាន់ខ្ជាប់ និងគោរពតាមកិច្ចសន្យាដែលពួកគេបានចុះជាមួយអ្នកដទៃ លើកលែងតែនៅពេលដែលឃើញកើតមានឡើងនូវការក្បត់យ៉ាងច្បាស់លាស់អំពីពួកគេ(ពួកដែលអ្នកមានជំនឿចុះកិច្ចសន្យាជាមួយ)។
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߊߘߛߏߣߍ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ ߞߊ߬ߡߙߌ߬ߦߊ߬ߞߊ߲ ߘߐ߫. - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫