ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߙߎߘߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߛ߫ߊ߬ߟߊ߯ߤ߭ߎ߫ ߊ.ߘߘߌ߯ߣߌ߫ ߓߟߏ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
وَمَآ أَصَٰبَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ فَبِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
[ وَمَا أَصَابَكُمْ يَوْمَ الْتَقَى الْجَمْعَانِ فَبِإِذْنِ اللَّهِ ] وه ئه‌وه‌ی كه به‌سه‌ر ئێوه هات و تووشی ئێوه بوو له كوشتن و برینداری و تێكشكان له جه‌نگی ئوحود كه هه‌ردوو كۆمه‌ڵه‌كه ڕووبه‌ڕووی یه‌ك بوونه‌وه هه‌مووی قه‌زاو قه‌ده‌ری خوای گه‌وره‌یه [ وَلِيَعْلَمَ الْمُؤْمِنِينَ (١٦٦) ] وه خوای گه‌وره تا بزانێ باوه‌ڕداری ڕاسته‌قینه كێیه و ده‌ركه‌وێت .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ نَافَقُواْۚ وَقِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ قَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوِ ٱدۡفَعُواْۖ قَالُواْ لَوۡ نَعۡلَمُ قِتَالٗا لَّٱتَّبَعۡنَٰكُمۡۗ هُمۡ لِلۡكُفۡرِ يَوۡمَئِذٍ أَقۡرَبُ مِنۡهُمۡ لِلۡإِيمَٰنِۚ يَقُولُونَ بِأَفۡوَٰهِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يَكۡتُمُونَ
[ وَلِيَعْلَمَ الَّذِينَ نَافَقُوا ] وه تا مونافیقانیش ده‌ركه‌وێ وه مونافیق و موسڵمان له یه‌كتری جیا بێته‌وه كه (عبدالله¬ی كوڕی ئوبه‌ی كوڕی سه‌لول) له ئوحود كاتێك كه هات سێیه‌كی سوپاكه‌ی له‌گه‌ڵ خۆیدا گه‌ڕانده‌وه [ وَقِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا قَاتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ ] هه‌ندێك له هاوه‌ڵان به مونافیقانیان وت: وه‌رن ئێوه‌ش له پێناو خوای گه‌وره‌دا كوشتار بكه‌ن ئه‌گه‌ر ئیمانتان به‌خواو ڕۆژی دوایی هه‌یه [ أَوِ ادْفَعُوا ] یاخود ئه‌گه‌ر ئیمانتان به‌خواو به‌ڕۆژی دوایش نیه هه‌ر هیچ نه‌بێ ئه‌م سوپایه‌ی كه هێرشی كردۆته سه‌ر مه‌دینه بیانگه‌ڕێننه‌وه له ماڵ و منداڵتان، یاخود له دوای ئێمه‌وه پاڵ نێن و پاڵپشتیمان بكه‌ن، یاخود ڕه‌شاییمان زیاد بكه‌ن، به‌ڵام ئه‌وان هیچیان نه‌كرد [ قَالُوا لَوْ نَعْلَمُ قِتَالًا لَاتَّبَعْنَاكُمْ ] وتیان: ئه‌گه‌ر جه‌نگمان بزانیایه ئه‌وا شوێنتان ئه‌كه‌وتین وه كوشتارمان ئه‌كرد له‌گه‌ڵتاندا [ هُمْ لِلْكُفْرِ يَوْمَئِذٍ أَقْرَبُ مِنْهُمْ لِلْإِيمَانِ ] ئه‌وان له‌و ڕۆژه‌دا له كوفره‌وه نزیكتر بوون وه‌ك له ئیمان كه هه‌ندێ موسڵمان گومانی ئیمانداری پێیان ئه‌برد [ يَقُولُونَ بِأَفْوَاهِهِمْ مَا لَيْسَ فِي قُلُوبِهِمْ ] به‌ده‌م شتێكیان ده‌ووت كه ئیمانیان ده‌رئه‌بڕی به‌ڵام ئیمان له دڵیاندا نه‌بوو كوفریان شاردبۆوه [ وَاللَّهُ أَعْلَمُ بِمَا يَكْتُمُونَ (١٦٧) ] به‌ڵام خوای گه‌وره زۆر زاناتره به‌وه‌ی كه شاردوویانه‌ته‌وه له كوفر .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ وَقَعَدُواْ لَوۡ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُواْۗ قُلۡ فَٱدۡرَءُواْ عَنۡ أَنفُسِكُمُ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
[ الَّذِينَ قَالُوا لِإِخْوَانِهِمْ وَقَعَدُوا لَوْ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُوا ] ئه‌و مونافیقانه‌ی كه خۆیان دانیشتبوون نه‌هاتن بۆ غه‌زا هێشتا به برا ئیمانداره‌كانى خۆیانیان ئه‌ووت ئه‌وانه‌ی كه له جه‌نگی ئوحود دا كوژران ئه‌گه‌ر ئه‌مانه به قسه‌ی ئێمه‌یان بكردایه‌و ده‌رنه‌چوونایه بۆ جه‌نگ ئه‌وه نه‌ئه‌كوژران [ قُلْ فَادْرَءُوا عَنْ أَنْفُسِكُمُ الْمَوْتَ إِنْ كُنْتُمْ صَادِقِينَ (١٦٨) ] ئه‌ی محمد - صلی الله علیه وسلم - پێیان بڵێ: ده‌ی ئه‌گه‌ر ئێوه ڕاست ئه‌كه‌ن مردن له‌سه‌ر خۆتان ڕه‌ت بكه‌نه‌وه ئێوه‌ش هه‌ر ئه‌مرن هیچ كه‌س نیه له مردن ڕزگاری بێ .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَمۡوَٰتَۢاۚ بَلۡ أَحۡيَآءٌ عِندَ رَبِّهِمۡ يُرۡزَقُونَ
[ وَلَا تَحْسَبَنَّ الَّذِينَ قُتِلُوا فِي سَبِيلِ اللَّهِ أَمْوَاتًا ] جابرى كوڕى عبدالله (خوایان لێ رازى بێت) ده‌فه‌رمێت: پێغه‌مبه‌ری خوا - صلی الله علیه وسلم - پێى فه‌رمووم ئه‌ى جابر بۆ ئه‌بینم خه‌فه‌تباری؟ وتم ئه‌ى پێغه‌مبه‌ری خوا - صلی الله علیه وسلم - باوكم شه‌هید بووه‌و كۆمه‌ڵیك منداڵى به‌جێهێشتووه‌و قه‌رزاریشه، فه‌رمووى: ئایا هه‌واڵت پێ بده‌م كه خواى گه‌وره له‌گه‌ڵ هیچ كه‌سێكدا قسه‌ى نه‌كردووه ئیلا له پشت په‌رده‌وه نه‌بێت به‌ڵام به‌بێ په‌رده رووبه‌ڕوو قسه‌ى له‌گه‌ڵ باوكتدا كردو فه‌رمووى: داوا بكه پێت ببه‌خشم وتى ئه‌ى په‌روه‌ردگار بمگه‌ڕێنه‌وه بۆ دونیا تا دووباره له پێناو تۆدا بكوژرێمه‌وه، خواى گه‌وره فه‌رمووى بڕیارم داوه كه گه‌ڕانه‌وه بۆ دونیا نیه، وتى ئه‌ى په‌روه‌ردگار تا هه‌واڵ بده‌مه ئه‌وانه‌ى دونیا، خواى گه‌وره ئه‌م ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند، له‌سه‌ر ئه‌و حه‌فتا صه‌حابه‌یه دابه‌زى كه له (بیئر مه‌عونه) كوژران، ئه‌وانه‌ی له جه‌نگی ئوحود وه له هه‌ر شوێنێك له پێناو خوای گه‌وره‌دا ئه‌كوژرێن وانه‌زانن ئه‌وانه مردوون [ بَلْ أَحْيَاءٌ عِنْدَ رَبِّهِمْ يُرْزَقُونَ (١٦٩) ] به‌ڵكو ئه‌وانه زیندوون له حه‌یاتی به‌رزه‌خدا لای په‌روه‌ردگار ڕزق و ڕۆزیان پێ ئه‌درێ به به‌رده‌وامی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَيَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
[ فَرِحِينَ بِمَا آتَاهُمُ اللَّهُ مِنْ فَضْلِهِ ] زۆر دڵخۆشن به‌و فه‌زڵ و ڕێزو پله‌و پایه‌ی كه خوای گه‌وره پێیانى به‌خشیوه [ وَيَسْتَبْشِرُونَ بِالَّذِينَ لَمْ يَلْحَقُوا بِهِمْ مِنْ خَلْفِهِمْ أَلَّا خَوْفٌ عَلَيْهِمْ وَلَا هُمْ يَحْزَنُونَ (١٧٠) ] وه موژده ئه‌ده‌ن به‌و باوه‌ڕدارانه‌ی كه هێشتا نه‌كوژراون و به‌وان نه‌گه‌یشتوونه كه هیچ ترسێكتان له‌سه‌ر نیه بۆ داهاتوو، وه خه‌فه‌تیش ناخۆن له ڕابردوو له دونیا چیتان به‌جێ هێشتووه خوای گه‌وره له‌وه باشترتان پێ ئه‌به‌خشێ .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
۞ يَسۡتَبۡشِرُونَ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ وَأَنَّ ٱللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجۡرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
[ يَسْتَبْشِرُونَ بِنِعْمَةٍ مِنَ اللَّهِ وَفَضْلٍ ] وه موژده ئه‌ده‌ن به براكانیان ئه‌وانه‌ی كه ئه‌هلی ئیمان و ئه‌هلی جیهادن به‌و فه‌زڵ و چاكه‌و ڕێزه زۆره‌ی كه خوای گه‌وره پێی به‌خشیوون له‌به‌هه‌شتدا [ وَأَنَّ اللَّهَ لَا يُضِيعُ أَجْرَ الْمُؤْمِنِينَ (١٧١) ] وه به دڵنیایى خوای گه‌وره ئه‌جرو پاداشتی باوه‌ڕداران نافه‌وتێنێ .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ
[ الَّذِينَ اسْتَجَابُوا لِلَّهِ وَالرَّسُولِ مِنْ بَعْدِ مَا أَصَابَهُمُ الْقَرْحُ ] پاش ئه‌وه‌ى ئه‌بو سوفیان و كافران له جه‌نگى ئوحود گه‌ڕانه‌وه وه گه‌یشتنه (ره‌وحا) وتیان نه محمدتان كوشت و نه كچانتان له دواى خۆتانه‌وه له‌سه‌ر ئه‌سپه‌كان سه‌رخست، خراپترین كارتان كرد، كه ئه‌م قسانه به پێغه‌مبه‌رى خوا - صلی الله علیه وسلم - گه‌یشت بانگى هاوه‌ڵانى كرد و ئه‌وانیش ئاماده بوون، تا گه‌یشتنه (حه‌مرائل ئه‌سه‌د) یان بیرى (ئه‌بی عویه‌ینه) خواى گه‌وره ئه‌م ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند، ئه‌و كه‌سانه‌ی كه وه‌ڵامی خواو پێغه‌مبه‌ری خوایان - صلی الله علیه وسلم - دایه‌وه له دوای ئه‌وه‌ی كه تووشی برینداری و سه‌ختی جه‌نگ بوون [ لِلَّذِينَ أَحْسَنُوا مِنْهُمْ وَاتَّقَوْا أَجْرٌ عَظِيمٌ (١٧٢) ] ئه‌وانه‌ی كه چاكه‌كار بوونه وه ته‌قوای خوای گه‌وره‌یان كردووه ئه‌جرو پاداشتێكی زۆر گه‌وره‌یان بۆ هه‌یه .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ
[ الَّذِينَ قَالَ لَهُمُ النَّاسُ إِنَّ النَّاسَ قَدْ جَمَعُوا لَكُمْ فَاخْشَوْهُمْ ] ئه‌بو سوفیان پیاوێكی ده‌شتنشینی نارد بۆ لای ئیمانداران و پێی وتن: كه خه‌ڵكی واته: كافران هه‌موویان بۆ ئێوه كۆبوونه‌ته‌وه لێیان بترسێن، ویستی وره‌یان بڕوخێنێ به‌ڵام [ فَزَادَهُمْ إِيمَانًا ] ئیمانداران ئیمانیان زیادی كرد وه نه‌ترسان و وره‌یان نه‌ڕووخاو [ وَقَالُوا حَسْبُنَا اللَّهُ وَنِعْمَ الْوَكِيلُ (١٧٣) ] وتیان: ئێمه خوای گه‌وره‌مان به‌سه وه خوای گه‌وره باشترین خوایه‌كه كه پشتی پێ ببه‌ستین و كاره‌كانی خۆمانی پێ بسپێرین، خواى گه‌وره ئه‌م ئایه‌ته‌ى دابه‌زاند .
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߙߎߘߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߛ߫ߊ߬ߟߊ߯ߤ߭ߎ߫ ߊ.ߘߘߌ߯ߣߌ߫ ߓߟߏ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߛ߫ߊ߬ߟߊ߯ߤ߭ߎ߫ ߊ.ߘߘߌ߯ߣߌ߫ ߊ߳ߺߊߓߑߘߎ ߊ.ߟߑߞߊߙߌ߯ߡߎ߲߫ ߟߊ߫ ߘߟߊߡߌߘߊߟߌ ߟߋ߬.