ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߔߊߛߑߕߏߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߛߙߝߙߊߛ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
حج
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوْا رَبَّكُمْ ۚ— اِنَّ زَلْزَلَةَ السَّاعَةِ شَیْءٌ عَظِیْمٌ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یَوْمَ تَرَوْنَهَا تَذْهَلُ كُلُّ مُرْضِعَةٍ عَمَّاۤ اَرْضَعَتْ وَتَضَعُ كُلُّ ذَاتِ حَمْلٍ حَمْلَهَا وَتَرَی النَّاسَ سُكٰرٰی وَمَا هُمْ بِسُكٰرٰی وَلٰكِنَّ عَذَابَ اللّٰهِ شَدِیْدٌ ۟
په کومه ورځ چې ورسره مخ شي نو وبه ګورې چې هره تي ور کوونکي به له خپل تي خورنه بې پروا،او هره بلار به،به په خیټه بچی ګوزار او خلک به درته نیشه ښکاره شي هغوی به له مستۍ نیشه نه وي بلکې د الله عذاب خورا ډیر سخت دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُّجَادِلُ فِی اللّٰهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَّیَتَّبِعُ كُلَّ شَیْطٰنٍ مَّرِیْدٍ ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنْ كُنْتُمْ فِیْ رَیْبٍ مِّنَ الْبَعْثِ فَاِنَّا خَلَقْنٰكُمْ مِّنْ تُرَابٍ ثُمَّ مِنْ نُّطْفَةٍ ثُمَّ مِنْ عَلَقَةٍ ثُمَّ مِنْ مُّضْغَةٍ مُّخَلَّقَةٍ وَّغَیْرِ مُخَلَّقَةٍ لِّنُبَیِّنَ لَكُمْ ؕ— وَنُقِرُّ فِی الْاَرْحَامِ مَا نَشَآءُ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی ثُمَّ نُخْرِجُكُمْ طِفْلًا ثُمَّ لِتَبْلُغُوْۤا اَشُدَّكُمْ ۚ— وَمِنْكُمْ مَّنْ یُّتَوَفّٰی وَمِنْكُمْ مَّنْ یُّرَدُّ اِلٰۤی اَرْذَلِ الْعُمُرِ لِكَیْلَا یَعْلَمَ مِنْ بَعْدِ عِلْمٍ شَیْـًٔا ؕ— وَتَرَی الْاَرْضَ هَامِدَةً فَاِذَاۤ اَنْزَلْنَا عَلَیْهَا الْمَآءَ اهْتَزَّتْ وَرَبَتْ وَاَنْۢبَتَتْ مِنْ كُلِّ زَوْجٍ بَهِیْجٍ ۟
ای خلکو!که له مرګ نه وروسته په بیا ژوند کې مو څه شک وي نو باید پوه شئ چې تاسې مو له خاورې([۱۵]ب)پيدا کړي یې بیا له نطفي،بیا د ویني له یوې ټوټې،بیا د غوښې له یوی بوټۍ چې روغ بدن ترې جوړ شوی وي او یا ترې پوره بدن نه وي جوړ شوی. تر څو درته خپل قدرت او حکمت څرګند کړو.او چې زمونږ خوښه شي.نو په رحمونو کې ځینې نطفې تر ټاکلي مودې پورې ساتو.بیا مو کوچني راوباسو،بیا مو پالو[۱۶] تر څو چې بشپړې ځوانۍ ته ورسیږئ.ځینې مو مړه کیږي،او ځینې مو د ناکاره عمر خواته ګرځول کیږي چې په هر څه باندې له پوهیدلو وروسته بیا په هیڅ ونه پوهیږي.او ته ګورې چې ځمکه وچه کلکه وي خو کله چې مونږ پرې اوبه راوور وو نو تاسره ډډه او خوزیږي او هر ډول ښکلي او تازه بوټي را زرغون کړي.
[۱۵] ـ یوه معنا یې داسې کیدای شي چې:د هر څیز اصل له خاورې نه دی یعنې له کومو عناصرو چې انسان جوړ شوی دی او یا معنا دا چې ستاسې اولنې پیدایښت له خاورې وشو چې ادم علیه السلام په مستقیم ډول له خاورې نه پيدا شو.او بیا د پيدایښت سلسله له نطفې نه دوامداره شوه.
[۱۶] ـ له پیدایښت وروسته تاسې دری ډوله یاست:۱:ځینې له ځوانۍ نه مخکې مړه کیږئ۲:ځينې تر ځوانۍ رسیږئ۳:او ځینې تر بوډا توب رسیږئ.
[۱۶] ـ له پیدایښت وروسته تاسې دری ډوله یاست:۱:ځینې له ځوانۍ نه مخکې مړه کیږئ۲:ځينې تر ځوانۍ رسیږئ۳:او ځینې تر بوډا توب رسیږئ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللّٰهَ هُوَ الْحَقُّ وَاَنَّهٗ یُحْیِ الْمَوْتٰی وَاَنَّهٗ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَّاَنَّ السَّاعَةَ اٰتِیَةٌ لَّا رَیْبَ فِیْهَا ۙ— وَاَنَّ اللّٰهَ یَبْعَثُ مَنْ فِی الْقُبُوْرِ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَّعْبُدُ اللّٰهَ عَلٰی حَرْفٍ ۚ— فَاِنْ اَصَابَهٗ خَیْرُ ١طْمَاَنَّ بِهٖ ۚ— وَاِنْ اَصَابَتْهُ فِتْنَةُ ١نْقَلَبَ عَلٰی وَجْهِهٖ ۫ۚ— خَسِرَ الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةَ ؕ— ذٰلِكَ هُوَ الْخُسْرَانُ الْمُبِیْنُ ۟
او ځینې خلک د الله عبادت په شک سره کوي. که ګټې ورته مخه کړه نو ډاډه وي او که له ازمیښت سره مخ شي نو په بل مخ اوړي.دنیا یې هم ولاړه او اخرت هم.او همدغه دی څرګند تاوان.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یَدْعُوْا مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَا یَضُرُّهٗ وَمَا لَا یَنْفَعُهٗ ؕ— ذٰلِكَ هُوَ الضَّلٰلُ الْبَعِیْدُ ۟ۚ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یَدْعُوْا لَمَنْ ضَرُّهٗۤ اَقْرَبُ مِنْ نَّفْعِهٖ ؕ— لَبِئْسَ الْمَوْلٰی وَلَبِئْسَ الْعَشِیْرُ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ اللّٰهَ یُدْخِلُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَفْعَلُ مَا یُرِیْدُ ۟
بې له شکه الله پاک مؤمنان او د نیکو کړو څښتنان داسې جنتونو ته ننه باسي چې لاندې به ترې ویالې بهیږي.بې له شکه الله هغه څه کوي چې خوښه یې شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَنْ كَانَ یَظُنُّ اَنْ لَّنْ یَّنْصُرَهُ اللّٰهُ فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ فَلْیَمْدُدْ بِسَبَبٍ اِلَی السَّمَآءِ ثُمَّ لْیَقْطَعْ فَلْیَنْظُرْ هَلْ یُذْهِبَنَّ كَیْدُهٗ مَا یَغِیْظُ ۟
که د چا دا ګومان[۱۷]وي چې الله پاک به له محمد(صلی الله علیه وسلم) سره په دنیا او اخرت کې کومک ونه کړي نو د خپل کور په چت کې دې یو پړی کلک،په خپله غاړه کې دې واچوي،او بیا دې همدا پړی غوڅ او ودې ګوري چې ایا د هغه څه مخه یي ونیوله چې دده قهر راپاروي؟
[۱۷] ـ که د چا ګومان وي چې الله پاک به د محمد (صلی الله علیه وسلم)دین بریمن نه کړي،نو د مرګ ترپولی دي خپلې ټولې هلې ځلې په کار واچوي،بیا دې وګوري چې د اسلام د بري چې دی پرې ناخوښه دی مخه نیولې ده که نه؟(فتح القدیر).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَذٰلِكَ اَنْزَلْنٰهُ اٰیٰتٍۢ بَیِّنٰتٍ ۙ— وَّاَنَّ اللّٰهَ یَهْدِیْ مَنْ یُّرِیْدُ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَالَّذِیْنَ هَادُوْا وَالصّٰبِـِٕیْنَ وَالنَّصٰرٰی وَالْمَجُوْسَ وَالَّذِیْنَ اَشْرَكُوْۤا ۖۗ— اِنَّ اللّٰهَ یَفْصِلُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ شَهِیْدٌ ۟
بي له شکه چې چا ایمان راوړی،او څوک یهودیان،ستوری بلونکي،عیسویان اوربلونکي او یا مشرکان شوي،نو الله پاک به د قیامت په ورځ د دوی په مینځ کې پریکړه وکړي.په رښتیا چې الله پاک په هر څه شاهد دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ یَسْجُدُ لَهٗ مَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَمَنْ فِی الْاَرْضِ وَالشَّمْسُ وَالْقَمَرُ وَالنُّجُوْمُ وَالْجِبَالُ وَالشَّجَرُ وَالدَّوَآبُّ وَكَثِیْرٌ مِّنَ النَّاسِ ؕ— وَكَثِیْرٌ حَقَّ عَلَیْهِ الْعَذَابُ ؕ— وَمَنْ یُّهِنِ اللّٰهُ فَمَا لَهٗ مِنْ مُّكْرِمٍ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یَفْعَلُ مَا یَشَآءُ ۟
او ایا ته نه ګورې چې د اسمان او ځمکې ټول اوسیدونکي او لمر،سپوږمۍ،ستوري،غرونه،ونې،څاروي او د خلکو ډيره برخه ـ او زیات هغه کسان چې د عذاب وړ ګرځیدلي دي.یوازی یو الله ته[۱۸]سجده کوي ـ او الله چې څوک سپک کړي هیڅوک یې عزتمن کولای نه شي.او د الله چې څه خوښه شي همغه کوي.
[۱۸] ـ د الله د امر تابع دي که خوښه یې وي او که نه؟د کافرانو د متابعت معنې داده چې له ناخوښۍ سره سره د همغه نظام تابع دي چې د دوی د بدن او چاپيریال لپاره الله پاک جوړ کړی دی.(فتح القدیر د امام شوکاني)
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هٰذٰنِ خَصْمٰنِ اخْتَصَمُوْا فِیْ رَبِّهِمْ ؗ— فَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا قُطِّعَتْ لَهُمْ ثِیَابٌ مِّنْ نَّارٍ ؕ— یُصَبُّ مِنْ فَوْقِ رُءُوْسِهِمُ الْحَمِیْمُ ۟ۚ
دا ډوه ډلې دي چې د خپل رب په هکله یي سره شخړه ده.نو څوک چې کافران شوي دي، د هغوی لپاره اور لباس غوڅ شوی دی. او د سرونو له پاسه به پرې خوټیدلي اوبه اړولای شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یُصْهَرُ بِهٖ مَا فِیْ بُطُوْنِهِمْ وَالْجُلُوْدُ ۟ؕ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَهُمْ مَّقَامِعُ مِنْ حَدِیْدٍ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ اللّٰهَ یُدْخِلُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ یُحَلَّوْنَ فِیْهَا مِنْ اَسَاوِرَ مِنْ ذَهَبٍ وَّلُؤْلُؤًا ؕ— وَلِبَاسُهُمْ فِیْهَا حَرِیْرٌ ۟
بې له شکه الله پاک هغه کسان چې ایمان لري او نیک کارونه یې کړي دي،داسې جنتونو ته داخلوي چې لاندې به ترې ویالې روانې وي.هلته به د سرو زرو په بنګړیو او ملغلرو سینګار کړای شي.او جامې به یې وریښمیني وي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَهُدُوْۤا اِلَی الطَّیِّبِ مِنَ الْقَوْلِ ۖۗۚ— وَهُدُوْۤا اِلٰی صِرَاطِ الْحَمِیْدِ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَیَصُدُّوْنَ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ الَّذِیْ جَعَلْنٰهُ لِلنَّاسِ سَوَآءَ ١لْعَاكِفُ فِیْهِ وَالْبَادِ ؕ— وَمَنْ یُّرِدْ فِیْهِ بِاِلْحَادٍ بِظُلْمٍ نُّذِقْهُ مِنْ عَذَابٍ اَلِیْمٍ ۟۠
بې له شکه کوم کسان چې کافران شوي او دالله له لارې او له هغه مسجد الحرام نه خلک منع کوي چې: مونږ د اوسیدونکو او له بیرون نه د راتلونکو خلکو لپاره یو شان ګرځولی دی.او څوک چې په هغه کې د تیري او تجاوز هڅه وکړي نو مونږ به دردناک عذاب وروڅکو.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذْ بَوَّاْنَا لِاِبْرٰهِیْمَ مَكَانَ الْبَیْتِ اَنْ لَّا تُشْرِكْ بِیْ شَیْـًٔا وَّطَهِّرْ بَیْتِیَ لِلطَّآىِٕفِیْنَ وَالْقَآىِٕمِیْنَ وَالرُّكَّعِ السُّجُوْدِ ۟
او هغه را په زړه کړه چې مونږ ابراهیم ته د کعبي د خونې ځای وښولو.او ورته مو وویلي چې:له ماسره هیڅ شی مه برابره وه.او زما کور دطواف کوونکو،قیام کوونکو،رکوع کوونکو او سجده کوونکو لپاره پاک کړه.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِّیَشْهَدُوْا مَنَافِعَ لَهُمْ وَیَذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ فِیْۤ اَیَّامٍ مَّعْلُوْمٰتٍ عَلٰی مَا رَزَقَهُمْ مِّنْ بَهِیْمَةِ الْاَنْعَامِ ۚ— فَكُلُوْا مِنْهَا وَاَطْعِمُوا الْبَآىِٕسَ الْفَقِیْرَ ۟ؗ
تر څو هغو ګټو ته حاضر شي چې دلته ورته موجودې دي او په ټاکلو ورځو کې پر هغو بې ژبو څارویو د الله نوم یاد کړي،چې الله پاک ورکړي دي.په خپله یې ترې وخورئ او په تنګ لاسو بې وزلانو یې هم وخورئ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ثُمَّ لْیَقْضُوْا تَفَثَهُمْ وَلْیُوْفُوْا نُذُوْرَهُمْ وَلْیَطَّوَّفُوْا بِالْبَیْتِ الْعَتِیْقِ ۟
[۱۹] ـ د عتیق معنا ده پخوانۍ لکه چې الله فرمایې(ان اول بیت الایه)بله معنا یې ده ازاده چې هیڅ ظالم پرې واکمن شوی نه دی یا د ازادوونکې په معنا ده چې دا له اورنه ازادوونکې ده یا دا چې د نوح له طوفان نه خلاصه شوی اویا عتیق د محترمې او غوري په معنا دی(فتح القدیر د امام شوکاني)
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ ۗ— وَمَنْ یُّعَظِّمْ حُرُمٰتِ اللّٰهِ فَهُوَ خَیْرٌ لَّهٗ عِنْدَ رَبِّهٖ ؕ— وَاُحِلَّتْ لَكُمُ الْاَنْعَامُ اِلَّا مَا یُتْلٰی عَلَیْكُمْ فَاجْتَنِبُوا الرِّجْسَ مِنَ الْاَوْثَانِ وَاجْتَنِبُوْا قَوْلَ الزُّوْرِ ۟ۙ
خبره همدا ده.او هر څوک چې د الله د حرمتونو درناوی وکړي نو دا ورته د رب په وړاندې ډیره غوره ده.او څاروي ټول درته حلال شوي دي مګر یوازې هغه حرام دي چې پر تاسې لوستل کیږي[۲۰]نو د بوتانو له پلیتۍ نه ځان وژغورئ او له درواغو خبرونه ډډه وکړئ.
[۲۰] چې عبارت دي له مردارې،د حلالولو دوخت خو ټییدونکې وینه.د خوګ غوښه او هغه روا څاروي چې پرته له الله د بل چا په نوم حلال شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
حُنَفَآءَ لِلّٰهِ غَیْرَ مُشْرِكِیْنَ بِهٖ ؕ— وَمَنْ یُّشْرِكْ بِاللّٰهِ فَكَاَنَّمَا خَرَّ مِنَ السَّمَآءِ فَتَخْطَفُهُ الطَّیْرُ اَوْ تَهْوِیْ بِهِ الرِّیْحُ فِیْ مَكَانٍ سَحِیْقٍ ۟
یوازې یو الله ته غاړه کیږدئ او له هغه سره هیڅ مه برابروئ.او څوک چې له الله سره بل څه برابر کړي نو داسې یې وګڼه لکه چې له اسمان نه راختاء او مارغان یي سره وتښتوي.او یایې باد په یوه لرې او ژور ځای کې ور ګوزار کړي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ ۗ— وَمَنْ یُّعَظِّمْ شَعَآىِٕرَ اللّٰهِ فَاِنَّهَا مِنْ تَقْوَی الْقُلُوْبِ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَكُمْ فِیْهَا مَنَافِعُ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی ثُمَّ مَحِلُّهَاۤ اِلَی الْبَیْتِ الْعَتِیْقِ ۟۠
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلِكُلِّ اُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا لِّیَذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ عَلٰی مَا رَزَقَهُمْ مِّنْ بَهِیْمَةِ الْاَنْعَامِ ؕ— فَاِلٰهُكُمْ اِلٰهٌ وَّاحِدٌ فَلَهٗۤ اَسْلِمُوْا ؕ— وَبَشِّرِ الْمُخْبِتِیْنَ ۟ۙ
او مونږ د هرامت لپاره د قربانۍ یوه لاره ټاکلې ده چې:د الله نوم د الله په وروزي کړو څارویو یاد کړي.نو ستاسې معبود ایکې یو الله دی نو همغه ته غاړه کیږدئ ـ او ای محمده! عاجزی کوونکو ته زیری ورکړه.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
الَّذِیْنَ اِذَا ذُكِرَ اللّٰهُ وَجِلَتْ قُلُوْبُهُمْ وَالصّٰبِرِیْنَ عَلٰی مَاۤ اَصَابَهُمْ وَالْمُقِیْمِی الصَّلٰوةِ ۙ— وَمِمَّا رَزَقْنٰهُمْ یُنْفِقُوْنَ ۟
هغو کسانو ته چې د الله په یادولو سره یې زړونه لړزیږي د رسیدلو پيښو په وړاندې صبر کوونکي لمانځه و دروونکي،او زمونږ چې څه ورکړي دي له هغو نه خیراتونه کوي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَالْبُدْنَ جَعَلْنٰهَا لَكُمْ مِّنْ شَعَآىِٕرِ اللّٰهِ لَكُمْ فِیْهَا خَیْرٌ ۖۗ— فَاذْكُرُوا اسْمَ اللّٰهِ عَلَیْهَا صَوَآفَّ ۚ— فَاِذَا وَجَبَتْ جُنُوْبُهَا فَكُلُوْا مِنْهَا وَاَطْعِمُوا الْقَانِعَ وَالْمُعْتَرَّ ؕ— كَذٰلِكَ سَخَّرْنٰهَا لَكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
او اوښان او نور غټ څاروي مونږ تاسې ته په شعاير الله کې شامل کړي دي. په هغو کې ستاسې دنیوي او اخروي ښیګڼه ده.په اوښانو په ولاړه د الله نوم واخلئ.او چې له حلالولو وروسته په ځمکه پریووځي نو په خپله یې وخورئ.او مسکینانو ته یې هم ورکړئ سوال کوي او که نه ـ دا څاروي مونږ ستاسې په واک کې در کړي دي ښايې چې تاسې شکر وباسئ.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لَنْ یَّنَالَ اللّٰهَ لُحُوْمُهَا وَلَا دِمَآؤُهَا وَلٰكِنْ یَّنَالُهُ التَّقْوٰی مِنْكُمْ ؕ— كَذٰلِكَ سَخَّرَهَا لَكُمْ لِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰی مَا هَدٰىكُمْ ؕ— وَبَشِّرِ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
الله ته نه د هغې غوښې رسیږي او نه یې وینې بلکې هغه ته یوازې ستاسې تقوی رسیږي.او په دې توګه یي څاروي ستاسې په واک کې در کړي دي تر څو تاسې الله پاک د هغه د ښوونو په رڼا کې په لویې سره یاد کړئ او نیکو کارانو ته زیری ورکړه.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
١لَّذِیْنَ اُخْرِجُوْا مِنْ دِیَارِهِمْ بِغَیْرِ حَقٍّ اِلَّاۤ اَنْ یَّقُوْلُوْا رَبُّنَا اللّٰهُ ؕ— وَلَوْلَا دَفْعُ اللّٰهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّهُدِّمَتْ صَوَامِعُ وَبِیَعٌ وَّصَلَوٰتٌ وَّمَسٰجِدُ یُذْكَرُ فِیْهَا اسْمُ اللّٰهِ كَثِیْرًا ؕ— وَلَیَنْصُرَنَّ اللّٰهُ مَنْ یَّنْصُرُهٗ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَقَوِیٌّ عَزِیْزٌ ۟
هغه کسان دي چې له خپلو کورونو څخه په ناحقه یوازې په دې ګناه وشړلی شول چې ویل به یې:زمونږ رب ایکي یو الله دی.هو!که الله پاک د ځینو خلکو په واسطه د نورو مخه نه نیوای نو د راهبانو چیله خانې،د عیسویانو او د یهودیانو کلیساګانې او د مسلمانانو هغه جوماتونه به ټول نړول شوي وای چې د الله نوم پکې ډیر یادیږي. او الله به خامخا د هغو کسانو ملا وتړي چې د هغه د دین ملاتړي وي.بي له شکه الله ډیر توانا او په هر څه برلاسی دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَّذِیْنَ اِنْ مَّكَّنّٰهُمْ فِی الْاَرْضِ اَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ وَاَمَرُوْا بِالْمَعْرُوْفِ وَنَهَوْا عَنِ الْمُنْكَرِ ؕ— وَلِلّٰهِ عَاقِبَةُ الْاُمُوْرِ ۟
دا همغه خلک دي چې که مونږ یې په ځمکه کې شته کړو نو لمونځ دروي،زکات ورکوي،په نیکۍ امر کوي،او د بدۍ مخه نیسي.او د ټولو کارونو پای الله ته ده.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَقَوْمُ اِبْرٰهِیْمَ وَقَوْمُ لُوْطٍ ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَفَلَمْ یَسِیْرُوْا فِی الْاَرْضِ فَتَكُوْنَ لَهُمْ قُلُوْبٌ یَّعْقِلُوْنَ بِهَاۤ اَوْ اٰذَانٌ یَّسْمَعُوْنَ بِهَا ۚ— فَاِنَّهَا لَا تَعْمَی الْاَبْصَارُ وَلٰكِنْ تَعْمَی الْقُلُوْبُ الَّتِیْ فِی الصُّدُوْرِ ۟
ایا په ځمکه کې نه دي ګرځیدلي چې زړونو ئې پوهه او غوږونو یې اوریدانه کولای شوای؟ځکه سترګې نه بندیږي بلکې په سینو کې پراته زړونه ړانده شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَسْتَعْجِلُوْنَكَ بِالْعَذَابِ وَلَنْ یُّخْلِفَ اللّٰهُ وَعْدَهٗ ؕ— وَاِنَّ یَوْمًا عِنْدَ رَبِّكَ كَاَلْفِ سَنَةٍ مِّمَّا تَعُدُّوْنَ ۟
او ای پیغمبره!له تانه په تلوار سره عذاب غواړي او الله به هیڅکله له خپلې وعدې نه مخالفت ونه کړي. مګر دا یو واقعیت دی چې ستا د رب په وړاندې یوه ورځ ستاسې د شمار د زرو کلونو سره برابره وي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَكَاَیِّنْ مِّنْ قَرْیَةٍ اَمْلَیْتُ لَهَا وَهِیَ ظَالِمَةٌ ثُمَّ اَخَذْتُهَا ۚ— وَاِلَیَّ الْمَصِیْرُ ۟۠
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
قُلْ یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اِنَّمَاۤ اَنَا لَكُمْ نَذِیْرٌ مُّبِیْنٌ ۟ۚ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
فَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّرِزْقٌ كَرِیْمٌ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَالَّذِیْنَ سَعَوْا فِیْۤ اٰیٰتِنَا مُعٰجِزِیْنَ اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْجَحِیْمِ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَاۤ اَرْسَلْنَا مِنْ قَبْلِكَ مِنْ رَّسُوْلٍ وَّلَا نَبِیٍّ اِلَّاۤ اِذَا تَمَنّٰۤی اَلْقَی الشَّیْطٰنُ فِیْۤ اُمْنِیَّتِهٖ ۚ— فَیَنْسَخُ اللّٰهُ مَا یُلْقِی الشَّیْطٰنُ ثُمَّ یُحْكِمُ اللّٰهُ اٰیٰتِهٖ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌ حَكِیْمٌ ۟ۙ
او ای محمده!مونږ چې له تا وړاندې هر رسول او نبي لیږلی او د څه هیله یې کړې ده،نو شیطان د هغه د هیلو[۲۱]په لار کې خنډونه اچولي دي خو الله د شیطان ټول اچولي خنډونه له مینځه وړي. او بالاخره خپل ایتونه کلک پر ځای دروي.او الله په هر څه پوه او د حکمت څښتن دی.
[۲۱] ـ د تمنی یوه معنی همداده چې مونږ کړې او د پیغمبر هیله همدا وي چې دین یي بریمن شي بله معنا یي لوست او تلاوت دی.او د ایت معنا به بیا دا شي چې پیغمبر چې هر څه لوستلي دي. شیطان تشویشونه او اشتباه ګانې اچولي چې خلک یې ونه مني خو الله پاک د شیطان اچول شوي تشویشونه له منځه وړي او خپل دین يي بریمن کړی دی ددی ایت په هکله ځینو معتبرو تفسیرونو ځینې اسرائیلي روایتونه نقل کړی دي چې د احادیثو علماوو هغه ټول درواغ ګڼلي دي د زیات تفصیل لپاره د شیخ الهند کابلی تفسیر او مولانا مودودي تفسیر باید وکتل شي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِّیَجْعَلَ مَا یُلْقِی الشَّیْطٰنُ فِتْنَةً لِّلَّذِیْنَ فِیْ قُلُوْبِهِمْ مَّرَضٌ وَّالْقَاسِیَةِ قُلُوْبُهُمْ ؕ— وَاِنَّ الظّٰلِمِیْنَ لَفِیْ شِقَاقٍ بَعِیْدٍ ۟ۙ
او الله پاک ځکه ددې کار د کولو فرصت ورکړ تر څو د شیطان له لورې اچول شوې وسوسه د هغو کسانو لپاره چې په زړونو کې یې مرض او سختوالی دی یو ازمیښت وګرځوي.او پخه خبره ده چې ظالم خلک په دښمنۍ کې لرې پړاو ته رسیدلي دي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَّلِیَعْلَمَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ فَیُؤْمِنُوْا بِهٖ فَتُخْبِتَ لَهٗ قُلُوْبُهُمْ ؕ— وَاِنَّ اللّٰهَ لَهَادِ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
او تر څو چې په علم سنبال شوي خلک ښه پوه شي چې دا ستا د رب له لورې حق دی.نو ایمان پرې راوړي او زړونه یې ورته نرم او مات شي.او بي له شکه چې الله پاک خامخا مومنانو ته د روغې لارې ښوونه کوي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا یَزَالُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فِیْ مِرْیَةٍ مِّنْهُ حَتّٰی تَاْتِیَهُمُ السَّاعَةُ بَغْتَةً اَوْ یَاْتِیَهُمْ عَذَابُ یَوْمٍ عَقِیْمٍ ۟
او کافرانو به تر هغو د قران په هکله په شک کې ډوب وي تر څو د قیامت ورځ ورته ناببره رادمخه،او یا ورته د شنډې ورځې عذاب[۲۲]راورسیږي.
[۲۲] ـ عقیم وايې شنډې ته:یعنې هغه ورځ چې له هغې وروسته شپه نه راځي له دې نه د قیامت ورځ هدف دی.او یا د عذاب هغه ورځ چې کافران پکې هلاک او یا مغلوب شي.لکه د بدر ورځ(البحر المحیط).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلْمُلْكُ یَوْمَىِٕذٍ لِّلّٰهِ ؕ— یَحْكُمُ بَیْنَهُمْ ؕ— فَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ فِیْ جَنّٰتِ النَّعِیْمِ ۟
په دې ورځ به واکمني یوازی د یو الله وي.د خلکو په مینځ کې به غوڅه پریکړه وکړي.نو چا چې ایمان راوړی او نیکې کړنې یې کړي دي.له نعمتونو ډکو باغونو ته به ځي.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَكَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَا فَاُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِیْنٌ ۟۠
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَالَّذِیْنَ هَاجَرُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ ثُمَّ قُتِلُوْۤا اَوْ مَاتُوْا لَیَرْزُقَنَّهُمُ اللّٰهُ رِزْقًا حَسَنًا ؕ— وَاِنَّ اللّٰهَ لَهُوَ خَیْرُ الرّٰزِقِیْنَ ۟
او هغو کسانو چې د الله په لار کې هجرت کړی،بیا په همدې لار کې وژل شوي او یا په خپل مرګ مړه شوي الله پاک به غوره او ښه روزي ورکړي ـ بې له شکه الله پاک ډیر ښه روزي ور کوونکی دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ ۚ— وَمَنْ عَاقَبَ بِمِثْلِ مَا عُوْقِبَ بِهٖ ثُمَّ بُغِیَ عَلَیْهِ لَیَنْصُرَنَّهُ اللّٰهُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَعَفُوٌّ غَفُوْرٌ ۟
هو! همدا یي برخه ده او هغه څوک چې د ورسره شوي تیري په شان خپله بدله واخلي او بیا پرې نور تیری وشي نو الله به یې ضرور ملاوتړي.بې له شکه چې الله پاک عفوه کوونکی او بښونکی دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللّٰهَ هُوَ الْحَقُّ وَاَنَّ مَا یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهٖ هُوَ الْبَاطِلُ وَاَنَّ اللّٰهَ هُوَ الْعَلِیُّ الْكَبِیْرُ ۟
او دا واکمني یي ځکه پر ځای ده چې:حق یوازې یو الله دی.او هغه څه چې مشرکان یي پرته له الله نه رابلي،ټول باطل،او بې له شکه الله ډیر پورته او ډیر لوی دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ اَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً ؗ— فَتُصْبِحُ الْاَرْضُ مُخْضَرَّةً ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَطِیْفٌ خَبِیْرٌ ۟ۚ
ای انسانه!تا نه دي لیدلي چې الله پاک له بره اوبه راښکته کړي او بیا پرې ځمکه تکه شنه او تازه ګرځوي؟ بې له شکه الله پاک لطیف[۲۳]او له هر څه نه باخبره دی.
[۲۳] ـ لطیف د مهربان په معنې دی.او دا معنې یي هم ده چې داسې باریک کارونه کوي چې دانسان فکر ورته نه رسیږي.(فتح القدیر د امام الشوکاني).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَّا فِی الْاَرْضِ وَالْفُلْكَ تَجْرِیْ فِی الْبَحْرِ بِاَمْرِهٖ ؕ— وَیُمْسِكُ السَّمَآءَ اَنْ تَقَعَ عَلَی الْاَرْضِ اِلَّا بِاِذْنِهٖ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟
او ای انسانه!ته نه ګورې چې الله پاک د ځمکې ټول څیزونه درته تابع کړي.او هغه کښتۍ هم چې د الله په حکم په بحر کې چلیږي.او اسمان یې ټینګ نیولی چې د هغه له اجازې پرته په ځمکه را پرې نه وزي.بي له شکه الله پاک په خلکو ډیر مهربان او ډیر رحم والا دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِكُلِّ اُمَّةٍ جَعَلْنَا مَنْسَكًا هُمْ نَاسِكُوْهُ فَلَا یُنَازِعُنَّكَ فِی الْاَمْرِ وَادْعُ اِلٰی رَبِّكَ ؕ— اِنَّكَ لَعَلٰی هُدًی مُّسْتَقِیْمٍ ۟
مونږ د هر امت لپاره ځانکړی نظام ټاکلی دی چې هر چا خپل نظام اخیستی دی.نو باید له تاسره ستا د کار په هکله جګړه ونه کړي.د خپل رب په لور بلنه کوه.له شکه نه وتلې خبره ده چې ته پره سمه یې.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنْ جٰدَلُوْكَ فَقُلِ اللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَللّٰهُ یَحْكُمُ بَیْنَكُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ فِیْمَا كُنْتُمْ فِیْهِ تَخْتَلِفُوْنَ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ تَعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ یَعْلَمُ مَا فِی السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ ؕ— اِنَّ ذٰلِكَ فِیْ كِتٰبٍ ؕ— اِنَّ ذٰلِكَ عَلَی اللّٰهِ یَسِیْرٌ ۟
ایا په دې نه پوهیږئ چې داسمان او ځمکې ټول څیزونه د الله په علم کې دي؟ دا ټول هر څه په یوه لیکنه کې دي.او دا کار الله پاک ته ډیر اسان دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَیَعْبُدُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مَا لَمْ یُنَزِّلْ بِهٖ سُلْطٰنًا وَّمَا لَیْسَ لَهُمْ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— وَمَا لِلظّٰلِمِیْنَ مِنْ نَّصِیْرٍ ۟
نابوهان له الله پرته د داسې څیزونو عبادت کوي چې نه پرې الله کوم دلیل راښکته کړی،او نه پرې هغوی خپله پوهیږي.او د ظالمانو لپاره هیڅ ملاتړی نشته.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِمْ اٰیٰتُنَا بَیِّنٰتٍ تَعْرِفُ فِیْ وُجُوْهِ الَّذِیْنَ كَفَرُوا الْمُنْكَرَ ؕ— یَكَادُوْنَ یَسْطُوْنَ بِالَّذِیْنَ یَتْلُوْنَ عَلَیْهِمْ اٰیٰتِنَا ؕ— قُلْ اَفَاُنَبِّئُكُمْ بِشَرٍّ مِّنْ ذٰلِكُمْ ؕ— اَلنَّارُ ؕ— وَعَدَهَا اللّٰهُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا ؕ— وَبِئْسَ الْمَصِیْرُ ۟۠
او کله چې پر هغوی زمونږ روښانه ایتونه ولوستل شي،نو د کافرانو په مخونو کې د ناخوښۍ نښې ښکاره او نژدې وي چې پر هغو خلکو برید وکړي چې پر هغوی زمونږ ایتونو لولي.ای محمده!ووایه:آیا هغه څه دروښایم چې تاسې ته له دې نه خطرناک دی؟اور. الله ئې له کافرانو سره وعده کړې ده.او هغه د ورتګ ډیر بد ځای دی.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ ضُرِبَ مَثَلٌ فَاسْتَمِعُوْا لَهٗ ؕ— اِنَّ الَّذِیْنَ تَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ لَنْ یَّخْلُقُوْا ذُبَابًا وَّلَوِ اجْتَمَعُوْا لَهٗ ؕ— وَاِنْ یَّسْلُبْهُمُ الذُّبَابُ شَیْـًٔا لَّا یَسْتَنْقِذُوْهُ مِنْهُ ؕ— ضَعُفَ الطَّالِبُ وَالْمَطْلُوْبُ ۟
ای خلکو! یو مثال وړاندې کولای شي ښه غوږ ورته کیږدئ.بې له شکه کوم څیزونه چې تاسې يي پرته له الله نه رابلئ که ټول سره راټول شي یو مچ نه شي پیدا کولی. بلکې که مچ له هغوی څه پورته کړي دوی یې خلاصولای ترې نه شي.او غوښتونکی[۲۴]او هغه چې غوښتنه ترې کیږي دواړه بې وسې دي.
[۲۴] ـ له طالب نه هدف مشرکان او له مطلوب نه مطلب بوتان دي.او ځینو له طالب نه بوت او له مطلوب نه مچ اخیستی دی.او ځینو له طالب نه مچ او له مطلوب نه بوتان مراد ګڼلي دي.(فتح القدیر).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا قَدَرُوا اللّٰهَ حَقَّ قَدْرِهٖ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَقَوِیٌّ عَزِیْزٌ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یَعْلَمُ مَا بَیْنَ اَیْدِیْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُوْرُ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا ارْكَعُوْا وَاسْجُدُوْا وَاعْبُدُوْا رَبَّكُمْ وَافْعَلُوا الْخَیْرَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَجَاهِدُوْا فِی اللّٰهِ حَقَّ جِهَادِهٖ ؕ— هُوَ اجْتَبٰىكُمْ وَمَا جَعَلَ عَلَیْكُمْ فِی الدِّیْنِ مِنْ حَرَجٍ ؕ— مِلَّةَ اَبِیْكُمْ اِبْرٰهِیْمَ ؕ— هُوَ سَمّٰىكُمُ الْمُسْلِمِیْنَ ۙ۬— مِنْ قَبْلُ وَفِیْ هٰذَا لِیَكُوْنَ الرَّسُوْلُ شَهِیْدًا عَلَیْكُمْ وَتَكُوْنُوْا شُهَدَآءَ عَلَی النَّاسِ ۖۚ— فَاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ وَاعْتَصِمُوْا بِاللّٰهِ ؕ— هُوَ مَوْلٰىكُمْ ۚ— فَنِعْمَ الْمَوْلٰی وَنِعْمَ النَّصِیْرُ ۟۠
د الله په لار کې داسې حق جهاد وکړئ چې له هغه سره ښايي. هغه تاسې غوره کړي یي،او په دین کې یې پر تاسو کوم سختوالی او تنګي نه ده ټاکلې. د خپل پلار ابراهیم[۲۵]پر ملت ټینګ ودریږئ.او الله پاک پخوا هم تاسې (مسلمان)نومولي واست او په دې قران کې هم ستاسې همدا نوم دی،تر څو رسول پر تاسې او تاسې پر ټولو خلکو شاهدان واست.نو لمونځ ودروئ،زکات ورکړئ،او له الله سره ځانونه وتړئ.یوازې همغه ستاسې بادار دی.ډیر ښه بادار او ډیر ښه ملاتړ مو په برخه دی.
[۲۵] ـ ابراهیم علیه السلام د ټولو مسلمانانو معنوی پلار دی.او یا په دې حساب چې زمونږ د پیغمبر(صلی الله علیه وسلم) په نیکونو کې راځي.نو زمونږ پلار هم شو(معارف القران د مولانا محمد شفیع صاحب).
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߔߊߛߑߕߏߣߌߞߊ߲ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߛߙߝߙߊߛ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߎ߬ߤ߭ߊߡߡߊߘߎ߫ ߖߊߣߌߓߊߛߌ߫ ߛߙߝߙߊߛߌ߫ ߟߊ߫