ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ * - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ලුක්මාන්
ߝߐߘߊ ߟߊߢߌߣߌ߲ ߘߏ߫:
الأمر باتباع الحكمة التي تضمّنها القرآن، والتحذير من الإعراض عنها.
الٓمّٓ ۟ۚ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
تِلْكَ اٰیٰتُ الْكِتٰبِ الْحَكِیْمِ ۟ۙ
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
الَّذِیْنَ یُقِیْمُوْنَ الصَّلٰوةَ وَیُؤْتُوْنَ الزَّكٰوةَ وَهُمْ بِالْاٰخِرَةِ هُمْ یُوْقِنُوْنَ ۟ؕ
ඔවුන් වනාහි සලාතය පූර්ණවත් අයුරින් විධිමත්ව ඉටු කරන්නෝ වෙති. ඔවුන්ගේ ධනයෙන් සකාත් පිරිනමති. එමෙන්ම ඔවුහු මතුලොවෙහි සිදුවන යළි අවදි කරනු ලැබීම, විනිශ්චය, කුසල් හා දඬුවම් ගැන තරයේ විශ්වාස කරන්නෝ වෙති.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَّشْتَرِیْ لَهْوَ الْحَدِیْثِ لِیُضِلَّ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ ۖۗ— وَّیَتَّخِذَهَا هُزُوًا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ عَذَابٌ مُّهِیْنٌ ۟
නළ්ර් ඉබ්නු අල් හාරිස් වැනි කිසිදු දැනුමකින් තොර ව අල්ලාහ්ගේ දහමින් ජනයා වෙනතකට යොමු කරනු පිණිස අවදානය වෙනස් කරවන ප්රකාශ තෝරා ගෙන, අල්ලාහ්ගේ වදන් හාස්යයට ගන්නා අය ද ජනයා අතර සිටිති. මෙවන් ගතිගුණවලින් වර්ණනා කරනු ලැබූවන්හට මතුලොවෙහි අවමානය ගෙන දෙන දඬුවමක් ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذَا تُتْلٰی عَلَیْهِ اٰیٰتُنَا وَلّٰی مُسْتَكْبِرًا كَاَنْ لَّمْ یَسْمَعْهَا كَاَنَّ فِیْۤ اُذُنَیْهِ وَقْرًا ۚ— فَبَشِّرْهُ بِعَذَابٍ اَلِیْمٍ ۟
ඔහු වෙත අපගේ වදන් පාරායනය කරනු ලැබූ විට, හඬවල් ඇසීමෙන් ඔහුගේ දෙකන්හි බිහිරිබව ඇත්තාක් සේ එය නොඇසුනාක් මෙන් එයට ඇහුන්කන් දීමට ඔහු උඬගු වී හැරී ගියේය. අහෝ දූතය! ඔහුව බලාපොරොත්තුවෙන් සිටින වේදනීය දඬුවම ගැන ඔබ ඔහුට සුභාරංචි දෙනු.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ؕ— وَعْدَ اللّٰهِ حَقًّا ؕ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟
ඔවුහු එහි සදාකල් වෙසෙන්නෝ වෙති. ඒ ගැන අල්ලාහ් ස්ථීර ප්රතිඥාවක් ඔවුනට පොරොන්දු වී ඇත. එහි කිසිදු සැකයක් නැත. සුවිශුද්ධයාණන් වන ඔහු කිසිවකු විසින් පරාජය කළ නොහැකි සර්ව බලධාරියාණන්ය. ඔහුගේ මැවීමෙහි, නියම කිරීමෙහි හා දහම් ගත කිරීමෙහි ඔහු මහා ප්රඥාවන්තය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
خَلَقَ السَّمٰوٰتِ بِغَیْرِ عَمَدٍ تَرَوْنَهَا وَاَلْقٰی فِی الْاَرْضِ رَوَاسِیَ اَنْ تَمِیْدَ بِكُمْ وَبَثَّ فِیْهَا مِنْ كُلِّ دَآبَّةٍ ؕ— وَاَنْزَلْنَا مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَاَنْۢبَتْنَا فِیْهَا مِنْ كُلِّ زَوْجٍ كَرِیْمٍ ۟
කුළුණු කිසිවක් නොමැති ව අහස් උසින් පිහිටන සේ උත්තරීතර අල්ලාහ් ඒවා මැව්වේය. නුඹලා කම්පනය නොවන්නට ඔහු මහ පොළොව මත ස්ථාවර කඳු පිහිටෙව්වේය. මහපොළොව මත ජීවී වර්ග විසිරුවා හැරියේය. අහසින් වැසි ජලය පහළ කොට මහපොළොවේ මිනිසුන් හා සිවුපාවුන් ප්රයෝජනයට ගන්නා දැකුම් කළු පැසුණු සෑම වර්ගයක්ම ඔහු හට ගැන්වීය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
هٰذَا خَلْقُ اللّٰهِ فَاَرُوْنِیْ مَاذَا خَلَقَ الَّذِیْنَ مِنْ دُوْنِهٖ ؕ— بَلِ الظّٰلِمُوْنَ فِیْ ضَلٰلٍ مُّبِیْنٍ ۟۠
මෙහි සඳහන් කරනු ලැබූ දෑ අල්ලාහ්ගේ මැවීම්ය. අහෝ දේව ආදේශකයිනි! අල්ලාහ් හැර නුඹලා නමදින දෑ මවා ඇත්තේ කුමක් දැ?යි අවධානයෙන් බලනු. එසේ නොව, අපරාධකරුවෝ ඔවුන් ද මවනු ලැබූ තත්ත්වයේ, කිසිවක් මවන්නට නොහැකි දෑ ඔවුන්ගේ පරමාධිපති සමග සමාන කොට සත්යයෙන් පෙරළී පැහැදිළි මුළාවෙහි සිටිති.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• طاعة الله تقود إلى الفلاح في الدنيا والآخرة.
• تحريم كل ما يصد عن الصراط المستقيم من قول أو فعل.
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا لُقْمٰنَ الْحِكْمَةَ اَنِ اشْكُرْ لِلّٰهِ ؕ— وَمَنْ یَّشْكُرْ فَاِنَّمَا یَشْكُرُ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ كَفَرَ فَاِنَّ اللّٰهَ غَنِیٌّ حَمِیْدٌ ۟
දහම පිළිබඳ අවබෝධය හා කරුණු පිළිබඳ වැටහීම සැබැවින්ම අපි ලුක්මාන්ට පිරිනැමුවෙමු. ඔහුට අපි මෙසේ ප්රකාශ කළෙමු. "අහෝ ලුක්මාන් කවර ආශිර්වාදයක් ඔහු නුඹට පිරිනමා ඇත්තේ ද එයට අවනත වනු පිණිස නුඹ නුඹේ පරමාධිපතිට කෘතඥ වනු. කවරෙකු තම පරමාධිපතිට කෘතඥ වන්නේ ද සැබැවින්ම එම කෘතඥතාවයේ ප්රතිඵල ඔහු වෙත නැවත හැරී එනු ඇත. ඔහුට කෘතඥතාව පුද කරනු ලැබීමේ කිසිදු අවශ්යතාවක් ඔහුට නැත. එමෙන්ම කවරෙකු අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදයන් හෙළා දැක එමගින් සුවිශුද්ධයාණන්ව ප්රතික්ෂේප කළේ ද ඔහු කළ ප්රතික්ෂේපයේ විපාකය ඔහුට එරෙහිවම පිහිටනු ඇත. එමගින් කිසිදු හානියක් අල්ලාහ්ට සිදු වන්නේ නැත. ඔහු ඔහුගේ සියලු මැවීම්වල අවශ්යතාවන්ගෙන් තොරය. සෑම තත්ත්වයකම ඔහු ප්රශංසාලාභීය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذْ قَالَ لُقْمٰنُ لِابْنِهٖ وَهُوَ یَعِظُهٗ یٰبُنَیَّ لَا تُشْرِكْ بِاللّٰهِ ؔؕ— اِنَّ الشِّرْكَ لَظُلْمٌ عَظِیْمٌ ۟
අහෝ දූතය! ලුක්මාන් තුමා තම පුතණුවන්ට යහපත කිරීමට දිරිගන්වමින් හා අයහපත් දෑ පිළිබඳ අවවාද කරමින් උපදෙස් දුන් අවස්ථාව මෙනෙහි කර බලනු. ඔහු, "මාගේ ආදරණීය පුතණුවනි! අල්ලාහ් සමග වෙනත් අයකු නොනමදිනු. අල්ලාහ් සමග වෙනත් දෑ නමදිනු ලැබීම, නිරා ගින්නට සදාතනිකයකු බවට පත් කරවන මහා පාපයන්ගෙන් තමන්ට කර ගන්නා මහා අපරාධයකි." යැයි පැවසීය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَوَصَّیْنَا الْاِنْسَانَ بِوَالِدَیْهِ ۚ— حَمَلَتْهُ اُمُّهٗ وَهْنًا عَلٰی وَهْنٍ وَّفِصٰلُهٗ فِیْ عَامَیْنِ اَنِ اشْكُرْ لِیْ وَلِوَالِدَیْكَ ؕ— اِلَیَّ الْمَصِیْرُ ۟
තම දෙමාපියන්ට අවනත වන මෙන් ද, අල්ලාහ් වෙනුවෙන් පාපයක් සිදු නොවන ක්රියාවන්හි ඔවුන් දෙපළට ඇප උපස්ථාන කරන මෙන් ද අපි මිනිසාට උපදෙස් දුනිමු. ඔහුගේ මව දුෂ්කතරාවකින් පසු දුෂ්කරතාවකට මුහුණ දෙමින් ඇයගේ කුස තුළ ඔහු ව ඉසිළුවාය. වසර දෙකක කාලය තුළ කිරි දී අවසන් කළාය. තවද අපි ඔහුට මෙසේ පැවසුවෙමු. "නුඹ වෙත කවර ආශිර්වාදයක් අල්ලාහ් පිරිනමා ඇත්තේ ද ඒ සඳහා නුඹ ඔහු ට කෘතඥ වනු. පසු ව නුඹව ඇති දැඩි කිරීමෙහි හා නුඹ ව රැකබලාගැනීමෙහි නිරත වූ නුඹේ දෙමව්පියන්ට කෘතඥ වනු. නැවත හැරීම ඇත්තේ මා වෙතය. එවිට ඒ සෑම කෙනෙකු වෙනුවෙන්ම ඔවුනොවුන්ට සුදුසු ප්රතිඵල මම පිරිනමමි."
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِنْ جٰهَدٰكَ عَلٰۤی اَنْ تُشْرِكَ بِیْ مَا لَیْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ فَلَا تُطِعْهُمَا وَصَاحِبْهُمَا فِی الدُّنْیَا مَعْرُوْفًا ؗ— وَّاتَّبِعْ سَبِیْلَ مَنْ اَنَابَ اِلَیَّ ۚ— ثُمَّ اِلَیَّ مَرْجِعُكُمْ فَاُنَبِّئُكُمْ بِمَا كُنْتُمْ تَعْمَلُوْنَ ۟
ඔවුන් දෙදෙනා විසින් පනවන නීතියක් ලෙස අල්ලාහ් නොවන දෑ ඔහුට ආදේශ කිරීම සඳහා ඔවුන් දෙදෙනා නුඹ මත පටවන්නට උත්සාහ කළේ නම් එහිදී නුඹ ඔවුන් දෙදෙනාට අවනත නොවනු. හේතුව මැවුම්කරුට පිටුපා මැවීම්වලට අවනත විය යුතු නොවන බැවිණි. මෙලොවෙහි නුඹ ඔවුන් දෙදෙනාට ඇප උපස්ථාන කරනු. මව්පිය සම්බන්ධකම් පවත් වනු. උපකාර කරනු. දේව ඒකීයත්වය පිළිගනිමින් හා අවනත වෙමින් මා වෙත යොමු වන්නන්ගේ මාර්ගය පිළිපදිනු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නුඹලා සියලු දෙනාගේම හැරීම ඇත්තේ මා වෙතය. එවිට මෙලොවෙහි නුඹලා කවර ක්රියාවක් සිදු කරමින් සිටියේ ද ඒ ගැන මම නුඹලාට දැනුම් දෙන්නෙමි. ඒ සඳහා මම නුඹලාට ප්රතිඵල පිරිනමමි.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰبُنَیَّ اِنَّهَاۤ اِنْ تَكُ مِثْقَالَ حَبَّةٍ مِّنْ خَرْدَلٍ فَتَكُنْ فِیْ صَخْرَةٍ اَوْ فِی السَّمٰوٰتِ اَوْ فِی الْاَرْضِ یَاْتِ بِهَا اللّٰهُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَطِیْفٌ خَبِیْرٌ ۟
මාගේ ආදරණීය පුතණුවනි! සැබැවින්ම නපුර හෝ යහකම හෝ වේවා, එය අබ ඇටයක තරම් කුඩාවට තිබුණ ද, එය කිසිවකු විසින් එබී බැලිය නොහැකි කළු ගල් පර්වතයක් තුළ තිබුණ ද, අහස් හි හෝ මහපොළොවේ හෝ කවර ස්ථානයක තිබුණ ද මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ සැබැවින්ම අල්ලාහ් එය ගෙන එනු ඇත. ඒ සඳහා ගැත්තාට ඔහු ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත. සැබැවින්ම අල්ලාහ් සියුම් ඥානීය. කරුණුවල සියුම් දෑ කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. එම කරුණුවල යථාර්ථයන් හා ඒවායෙහි ස්ථාන පිළිබඳ ඔහු සර්ව ඥානීය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰبُنَیَّ اَقِمِ الصَّلٰوةَ وَاْمُرْ بِالْمَعْرُوْفِ وَانْهَ عَنِ الْمُنْكَرِ وَاصْبِرْ عَلٰی مَاۤ اَصَابَكَ ؕ— اِنَّ ذٰلِكَ مِنْ عَزْمِ الْاُمُوْرِ ۟ۚ
"මාගේ ආදරණීය පුතණුවනි! සලාතය පූර්ණ ලෙස විධිමත් ව ඉටු කරනු. යහපත නියෝග කරනු. අයහපතින් වළක්වනු. එහිදී නුඹට අත්වන පිළිකුල් සහගත දෑ ඉවසා දරා ගනු. සැබැවින්ම මේවා අතරින් නුඹට අණ කරනු ලැබූ දෑ වනාහි ඒවා නුඹ ඉටු කිරීම සඳහා අල්ලාහ් නුඹ මත ස්ථීර කළ දෑ වෙයි. එහි නුඹට තෝරා ගැනීමේ නිදහසක් නැත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَا تُصَعِّرْ خَدَّكَ لِلنَّاسِ وَلَا تَمْشِ فِی الْاَرْضِ مَرَحًا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَا یُحِبُّ كُلَّ مُخْتَالٍ فَخُوْرٍ ۟ۚ
අහංකාරකමින් නුඹේ මුහුණු මිනිසුන්ගෙන් නොහරවනු. නුඹ ගැන නුඹ ම උදම් අනමින් සතුටින් මහපොළොව මත ගමන් නොකරනු. සැබැවින්ම තම ගමනෙහි උඩඟුකම් පාන, තමන්ට පිරිනැමූ ආශිර්වාදයන් ගැන අහංකාර වී ඒ සඳහා අල්ලාහ්ට කෘතඥ නොවී ආඩම්භරයෙන් ගමන් කරන සෑම කෙනෙකුවම සැබැවින්ම අල්ලාහ් ප්රිය කරන්නේ නැත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاقْصِدْ فِیْ مَشْیِكَ وَاغْضُضْ مِنْ صَوْتِكَ ؕ— اِنَّ اَنْكَرَ الْاَصْوَاتِ لَصَوْتُ الْحَمِیْرِ ۟۠
ගමනෙහි අභිමානවත් ලෙස වේගය හා මන්දගාමී අතර මධ්යස්ථභාවය රකිමින් ගමන් ගනු. ඔබේ හඬ පහත් කරනු. හිංසා ඇති වන පරිදි එය උස් නොකරනු. සැබැවින්ම හඬවල් අතරින් වඩාත් කැතම හඬ වනුයේ බූරුවාගේ හඬය. හේතුව එය හඬවල් අතරින් උස් හඬක් වන බැවිණි.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• لما فصَّل سبحانه ما يصيب الأم من جهد الحمل والوضع دلّ على مزيد برّها.
•ගර්භණීභාවය, දරු ප්රසූතිය යනාදී මවට උදාවන දුෂ්කරතාවන් පිළිබඳ අල්ලාහ් පැහැදිලි කිරීම ඇයට අධික ලෙස ඇප උපස්ථාන කළ යුතු බව පෙන්වා දෙයි.
• نفع الطاعة وضرر المعصية عائد على العبد.
• وجوب تعاهد الأبناء بالتربية والتعليم.
اَلَمْ تَرَوْا اَنَّ اللّٰهَ سَخَّرَ لَكُمْ مَّا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ وَاَسْبَغَ عَلَیْكُمْ نِعَمَهٗ ظَاهِرَةً وَّبَاطِنَةً ؕ— وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُّجَادِلُ فِی اللّٰهِ بِغَیْرِ عِلْمٍ وَّلَا هُدًی وَّلَا كِتٰبٍ مُّنِیْرٍ ۟
සැබැවින්ම අල්ලාහ් අහස්හි ඇති හිරු, සඳු හා ග්රහ තාරකා වැනි දැයින් ප්රයෝජනය ලබන්නට ඒවා නුඹලාට වසඟ කර තිබීමත් මහපොළොවේ ඇති සතා, සිව්පාවා, ගහකොළ පැලෑටී වැනි දෑ වසඟ කර තිබීමත් අහෝ ජනයිනි! නුඹලා නොදුටුවෙහු ද? ඒවා ගැන අධීක්ෂණය නොකළෙහු ද? හැඩ අලංකාරය, කඩවසම් ස්වරූපය වැනි දෑස ට විද්යාමාන වන ඔහුගේ බාහිර ආශිර්වාදයන් ඔහු නුඹලාට පූර්ණවත් කළේය. එමෙන්ම බුද්ධිය හා දැනුම වැනි ඔහුගේ අභ්යන්තර ආශිර්වාදයන් ද අලංකාරවත් කළේය. මෙම ආශිර්වාද මෙසේ තිබියදී අල්ලාහ්ගෙන් වූ පණිවිඩ වෙත ළඟා වන්නට කිසිදු දැනුමක් හෝ ආලෝකය ගෙන දෙන බුද්ධියක් හෝ අල්ලාහ්ගෙන් පහළ කරන ලද පැහැදිලි පුස්තකයක් හෝ නොමැති ව ඔහුගේ ඒකීයත්වය පිළිබඳ තර්ක කරන්නන් ද මිනිසුන් අතර සිටිති.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمُ اتَّبِعُوْا مَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ قَالُوْا بَلْ نَتَّبِعُ مَا وَجَدْنَا عَلَیْهِ اٰبَآءَنَا ؕ— اَوَلَوْ كَانَ الشَّیْطٰنُ یَدْعُوْهُمْ اِلٰی عَذَابِ السَّعِیْرِ ۟
අල්ලාහ්ගේ ඒකීයත්වය පිළිබඳ තර්ක කරන මොවුනට ‘අල්ලාහ් ඔහුගේ දූතයා වෙත පහළ කළ දිව්ය පණිවිඩ පිළිපදිනු යැයි පවසනු ලැබූ විට ඔවුහු, "අපි එය පිළිනොපදිමු. අපි පිළිපදින්නේ අපගේ මුතුන් මිත්තන් කවර දෙවිවරුන්ට නමදිමින් සිටියේ ද ඒවාය." යැයි පැවසුවෝය. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ෂෙයිතාන් (ඔවුන් නොමග යවන පිළිම වන්දනාව තුළින්) ඇවිළෙන ගින්නේ දඬුවම වෙත ඇරයුම් කරමින් සිටියද, ඔවුහු ඔවුන්ගේ මුතුන් මිත්තන් අනුගමනය කරන්නෝද?
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنْ یُّسْلِمْ وَجْهَهٗۤ اِلَی اللّٰهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقٰی ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ عَاقِبَةُ الْاُمُوْرِ ۟
කවරෙකු නැමදුම් කිරීමෙහි අල්ලාහ්ට අවංක ලෙසත්, තම ක්රියාවෙහි දැහැමියෙකු ලෙසත් ඔහු ඉදිරියට පැමිණෙන්නේ ද, ඔහු ග්රහණය කළ දෑ කප්පාදු වීම ගැන බියකින් තොරව ජයග්රහණය අපේක්ෂා කරන්නන් බන්ධනය කළ ශක්තිමත් බන්ධනයක් ඔහු හසු කර ගත්තේය. සියලු කරුණු යොමු වනුයේ ඔහු වෙත පමණය. ඒ සෑම දෙයකටම ගැළපෙන පරිදි ඔහු ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَمَنْ كَفَرَ فَلَا یَحْزُنْكَ كُفْرُهٗ ؕ— اِلَیْنَا مَرْجِعُهُمْ فَنُنَبِّئُهُمْ بِمَا عَمِلُوْا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
කවරෙකු අල්ලාහ් ව ප්රතික්ෂේප කළේ ද අහෝ දූතය! ඔහුගේ ප්රතික්ෂේපය නුඹ ව දුකට පත් නොකළ යුතුය. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔවුන් නැවත හැරී එනුයේ අප වෙතමය. එවිට ඔවුන් මෙලොව සිදු කරමින් සිටි නපුරුකම් අපි ඔවුනට දන්වමු. ඒ සඳහා අපි ඔවුනට ප්රතිඵල පිරිනමමු. සැබැවින්ම අල්ලාහ් හදවත් තුළ ඇති දෑ පිළිබඳ මැනවින් දන්නාය. එහි ඇති කිසිවක් ඔහුට සැඟ වී යන්නේ නැත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَىِٕنْ سَاَلْتَهُمْ مَّنْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ لَیَقُوْلُنَّ اللّٰهُ ؕ— قُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ ؕ— بَلْ اَكْثَرُهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟
"අහෝ දූතය! අහස් මැව්වේ කවුරුන් ද? මහ පොළොව මැව්වේ කවුරුන් ද?" යැයි නුඹ එම දේව ආදේශකයින්ගෙන් විමසන්නේ නම් ඔවුහු, "ඒවා මැව්වේ අල්ලාහ්" යැයි පවසති. නුඹ ඔවුනට, "නුඹලාට මෙම සාධක විද්යාමාන කළ අල්ලාහ්ටම සියලු ප්රශංසා!" යැයි පවසනු. නමුත් ඔවුන්ගෙන් බහුතරයක් දෙනා ඔවුන්ගේ අඥානකම හේතුවෙන් ප්රශංසාවට සුදුස්සා ගැන හඳුනා නොගනිති.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
لِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ هُوَ الْغَنِیُّ الْحَمِیْدُ ۟
අහස්හි ඇති දෑ ද මහපොළොවේ ඇති දෑ ද මැවීමෙන්, පාලනයෙන් මෙන්ම සැලසුම් කිරීමෙන් අල්ලාහ්ට පමණක් සතු වන්නේය. සැබැවින්ම අල්ලාහ් ඔහුගේ සියලු මැවීම්වල අවශ්යතාවන්ගෙන් තොරය. ඔහු මෙලොව මෙන්ම මතු ලොවෙහි ප්රශංසාලාභීය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَلَوْ اَنَّمَا فِی الْاَرْضِ مِنْ شَجَرَةٍ اَقْلَامٌ وَّالْبَحْرُ یَمُدُّهٗ مِنْ بَعْدِهٖ سَبْعَةُ اَبْحُرٍ مَّا نَفِدَتْ كَلِمٰتُ اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَزِیْزٌ حَكِیْمٌ ۟
සැබැවින්ම මහපොළොවේ ඇති ගස් කපා; ඒවායින් පන්හිදවල් සාදා; ඒ සඳහා තීන්ත වශයෙන් සාගරය පත් කොට එයට තවත් සාගර හතක් එකතු කළ ද අල්ලාහ්ගේ වදන් නිමා නොවන බැවින් ඒවා අවසන් වී යන්නේ නැත. සැබැවින්ම අල්ලාහ් සර්ව බලධාරීය. කිසිවකු විසින් ඔහු පරාජය කළ නොහැක. ඔහුගේ මැවීමෙහි හා සැලසුම් කිරීමෙහි ඔහු මහා ප්රඥාවන්තය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
مَا خَلْقُكُمْ وَلَا بَعْثُكُمْ اِلَّا كَنَفْسٍ وَّاحِدَةٍ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ سَمِیْعٌ بَصِیْرٌ ۟
අහෝ ජනයිනි! නුඹලා ව මැවීම හෝ විනිශ්චය හා ප්රතිඵල සඳහා මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නුඹලා ව අවදි කිරීම එක ආත්මයක් මවා එය අවදි කරන්නාක් මෙන් පහසු කාර්යයක් මිස නැත. සැබැවින්ම අල්ලාහ් සර්ව ශ්රාවකය. වෙනත් දෙයකට සවන් දෙන විට සවන් කාර්යබහුල වන පරිදි ඔහුගේ සවන කාර්යය බලහු වන්නේ නැත. ඔහු සර්ව නිරීක්ෂකය. වෙනත් දෙයක් බැලීමෙන් බැල්ම කාර්යබහුල වන පරිදි ඔහුගේ බැල්ම කාර්යබහුල වන්නේ නැත. එලෙසම එක් ආත්මයක් මැවීම හෝ අවදි කිරීම තවත් ආත්මයක් මැවීමෙන් හෝ එය අවදි කිරීමෙන් ඔහු කාර්යබහුලත්වයට පත් වන්නේ නැත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• نعم الله وسيلة لشكره والإيمان به، لا وسيلة للكفر به.
•අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාද වනාහි ඔහුට කෘතඥතාව පුද කිරීමේ හා ඔහු ව විශ්වාසය කිරීමේ මාධ්යයක් මිස ඔහු ව ප්රතික්ෂේප කිරීමේ මාධ්යයක් නොවන්නේය.
• خطر التقليد الأعمى، وخاصة في أمور الاعتقاد.
• أهمية الاستسلام لله والانقياد له وإحسان العمل من أجل مرضاته.
اَلَمْ تَرَ اَنَّ اللّٰهَ یُوْلِجُ الَّیْلَ فِی النَّهَارِ وَیُوْلِجُ النَّهَارَ فِی الَّیْلِ وَسَخَّرَ الشَّمْسَ وَالْقَمَرَ ؗ— كُلٌّ یَّجْرِیْۤ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی وَّاَنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِیْرٌ ۟
සැබැවින්ම අල්ලාහ් දහවල වැඩි කරනු පිණිස රාත්රිය අඩු කිරීමත් රාත්රිය වැඩි කරනු පිණිස දහවල අඩු කිරීමත් නුඹ නොදුටුවෙහි ද? එමෙන්ම ඔහු හිරු හා සඳුගේ ගමන් මාර්ගය නිර්ණය කළේය. ඒ සෑම එකක්ම තම ගමන් වාරයේ නියමිත සීමාවක් වෙත එකිනෙක ගමන් කරයි. සැබැවින්ම අල්ලාහ් නුඹලා සිදු කරන දෑ පිළිබඳ අභිඥානවන්තය. නුඹලාගේ ක්රියාවන් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඒ සඳහා ඔහු නුඹලාට ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ذٰلِكَ بِاَنَّ اللّٰهَ هُوَ الْحَقُّ وَاَنَّ مَا یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِهِ الْبَاطِلُ ۙ— وَاَنَّ اللّٰهَ هُوَ الْعَلِیُّ الْكَبِیْرُ ۟۠
මෙසේ සැලසුම් කර තිබීමත්, නිර්ණය කර තිබීමත් සැබැවින්ම අල්ලාහ් ඒකීය සත්යය බව සාක්ෂි දරනු ඇත. ඔහුගේ පැවැත්ම, ඔහුගේ ගුණාංග හා ඔහුගේ ක්රියාවන්හි ඔහු සත්යය වේ. ඔහු හැර දේව ආදේශකයින් නැමදුම් කරන දෑ කිසිදු පදනමක් නැති නිෂ්ඵල දෑය. සැබැවින්ම අල්ලාහ් ඔහුගේ පැවැත්මෙන් ඔහුගේ බලාධිකාරයෙන් හා ඔහුගේ ශක්තියෙන් ඔහුගේ සියලු මැවීම් වලට වඩා ඔහු උසස්ය. ඔහුට වඩා උසස් වෙනත් කිසිවක් නැත. සියලු දෑට වඩා ඔහු අති ශ්රේෂ්ඨය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اَلَمْ تَرَ اَنَّ الْفُلْكَ تَجْرِیْ فِی الْبَحْرِ بِنِعْمَتِ اللّٰهِ لِیُرِیَكُمْ مِّنْ اٰیٰتِهٖ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیٰتٍ لِّكُلِّ صَبَّارٍ شَكُوْرٍ ۟
සුවිශුද්ධයාණන්ගේ බලය හා ඔහුගේ කරුණාව පෙන්වා දෙන සංඥා නුඹලාට ඉදිරිපත් කරනු පිණිස අහෝ ජනයිනි! ඔහුගේ කරුණාව හා ඔහු වසඟ කර දී ඇති, සාගරයේ යාත්රා කරන නැව් නුඹ නොදුටුවෙහි ද? හිංසා පීඩාවන් මත ඉවසීමෙන් කටයුතු කරන, ආශිර්වාද සඳහා කෘතවේදී වන සෑම කෙනෙකුටම ඔහුගේ බලය පිළිබඳ සාධක මෙහි ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
وَاِذَا غَشِیَهُمْ مَّوْجٌ كَالظُّلَلِ دَعَوُا اللّٰهَ مُخْلِصِیْنَ لَهُ الدِّیْنَ ۚ۬— فَلَمَّا نَجّٰىهُمْ اِلَی الْبَرِّ فَمِنْهُمْ مُّقْتَصِدٌ ؕ— وَمَا یَجْحَدُ بِاٰیٰتِنَاۤ اِلَّا كُلُّ خَتَّارٍ كَفُوْرٍ ۟
වළාකුළු හා කඳු මෙන් වූ විශාල රළ සෑම පැත්තකින්ම ඔවුන් වට කළ විට අල්ලාහ්ට පමණක් අවංක ව ප්රාර්ථනා කරමින් හා නැමදුම් කරමින් කණ්ණලව් කළෝය. අල්ලාහ් ඔවුනට පිළිතුරු දී ගිලී යෑමෙන් ඔවුන් ආරක්ෂා කොට ගොඩ බිම වෙත ඔවුන් මුදවා ගෙන ආ කල්හි, ඔහුට පූර්ණ ලෙස කෘතඥතාව පුද කරන්නට අනිවාර්යය වූ දෑ ක්රියාත්මක නොකර පරිස්සම්සහගතව කටයුතු කරන්නන් ඔවුන් අතර වෙති. එමෙන්ම අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදයන් හෙළා දකින්නන් ද වෙති. ද්රෝහී සෑම කෙනෙකුම මිස අපගේ වදන් හෙළා දකින්නේ නැත. (ඔහු අල්ලාහ් සමග ගිවිසුමක් ඇති කර ගත් පසු ඔහුට කෘතඥ විය යුතු අයෙකි.) නමුත් අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාද ඔහු ප්රතික්ෂේප කරනු ඇත. අල්ලාහ් ඔහුට කවර ආශිර්වාදයක් පිරිනමා ඇත්තේද ඒ සඳහා අල්ලාහ්ට කෘතඥ නොවනු ඇත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ اتَّقُوْا رَبَّكُمْ وَاخْشَوْا یَوْمًا لَّا یَجْزِیْ وَالِدٌ عَنْ وَّلَدِهٖ ؗ— وَلَا مَوْلُوْدٌ هُوَ جَازٍ عَنْ وَّالِدِهٖ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ وَعْدَ اللّٰهِ حَقٌّ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ الْحَیٰوةُ الدُّنْیَا ۥ— وَلَا یَغُرَّنَّكُمْ بِاللّٰهِ الْغَرُوْرُ ۟
අහෝ ජනයිනි! නුඹලාගේ පරමාධිපතිගේ නියෝග අනුගමනය කරමින් හා ඔහු තහනම් කළ දැයින් වැළකෙමින් නුඹලා ඔහුට භක්තිමත් ව කටයුතු කරනු. පියෙක් තම දරුවකුට හෝ දරුවෙක් තම පියාට හෝ පිහිටක් නොවන දිනයක දඬුවමට බිය වනු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ අල්ලාහ් ප්රතිඵල පිරිනමන බවට දුන් පොරොන්දු ව කිසිදු සැකයකින් තොරව සිදුවන්නකි. මෙලොවෙහි ඇති ආශාවන් හා පුහු දේවල් හේතුවෙන් නුඹලාගේ මෙලොව ජීවිතය නුඹලා ව රවටා නොදැමිය යුතුයි. එමෙන්ම නුඹලා වෙත අල්ලාහ් පිළිබඳ ව්යාජ සිහින මවමින් නුඹලාගෙන් ඔහු දඬුවම් ප්රමාද කරන බවට පෙන්වා ෂෙයිතාන් නුඹලා ව රවටා නොදැමිය යුතුය.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
اِنَّ اللّٰهَ عِنْدَهٗ عِلْمُ السَّاعَةِ ۚ— وَیُنَزِّلُ الْغَیْثَ ۚ— وَیَعْلَمُ مَا فِی الْاَرْحَامِ ؕ— وَمَا تَدْرِیْ نَفْسٌ مَّاذَا تَكْسِبُ غَدًا ؕ— وَمَا تَدْرِیْ نَفْسٌ بِاَیِّ اَرْضٍ تَمُوْتُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلِیْمٌ خَبِیْرٌ ۟۠
අවසන් හෝරාව පිළිබඳ දැනුම ඇත්තේ සැබැවින්ම අල්ලාහ් වෙත පමණි. එය සිදු වනුයේ කවදාදැ?යි ඔහු දනී. එමෙන්ම ඔහු අභිමත කරන මොහොතක වර්ෂාව පහළ කරයි. ගර්භාෂවල ඇත්තේ පිරිමි දරුවන් ද ගැහැණු දරුවන් ද යන වගත් එය භාග්ය සම්පන්නද අභාග්ය සම්පන්න ද යන වගත් ඔහු පමණක් දනී. කෙනෙකු හෙට දින උපයන යහපත හෝ අයහපත පිළිබඳ නොදනී. එමෙන් කවර භූමියක මරණයට පත්වන්නේදැයි ද නොදනී. නමුත් ඒ සියල්ලම දන්නේ අල්ලාහ් පමණය. ඒ සියලු දෑ පිළිබඳ තොරතුරු ඔහු මැනවින් දන්නාය. ඒ කිසිවක් ඔහුට සැඟ වී යන්නේ නැත.
ߊߙߊߓߎߞߊ߲ߡߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߟߎ߬:
ߟߝߊߙߌ ߟߎ߫ ߢߊ߬ߕߣߐ ߘߏ߫ ߞߐߜߍ ߣߌ߲߬ ߞߊ߲߬:
• نقص الليل والنهار وزيادتهما وتسخير الشمس والقمر: آيات دالة على قدرة الله سبحانه، ونعمٌ تستحق الشكر.
•රාත්රිය හා දහවලෙහි අඩු වීම හා ඒ දෙකෙහි වැඩි වීම, හිරු හා සඳු වසඟකර තිබීම සුවිශුද්ධයාණන් වන අල්ලාහ්ගේ ශක්තිය පෙන්වා දෙන සාධක වෙති. ඒ සඳහා කෘතඥතාව පුද කිරීම සුදුසු වන්නේය.
• الصبر والشكر وسيلتان للاعتبار بآيات الله.
ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐ ߟߎ߬ ߘߟߊߡߌߘߊ - ߞߎ߬ߙߣߊ߬ ߞߟߊߒߞߋ ߞߘߐߦߌߘߊ ߛߊ߲ߤߊߟߌ߫ ߘߟߊߡߌߘߊ ߘߐ߫ - ߘߟߊߡߌߘߊ ߟߎ߫ ߦߌ߬ߘߊ߬ߥߟߊ
ߡߍ߲ ߝߘߊߣߍ߲߫ ߞߎ߬ߙߊ߬ߣߊ ߞߘߐߦߌߘߊ ߕߌߙߌ߲ߠߌ߲ ߝߊ߲ߓߊ ߟߊ߫