Kur'an-ı Kerim meal tercümesi - الترجمة الياؤو * - Mealler fihristi
Al-A‘râf
الٓمٓصٓ
(7:1)Asi harufusi ni chimpepe mu isimosimo ya Qur’an. Ni pangali jwine jwaakumanyilila mate gakwe ikaŵeje Allah pe basi.
Arapça tefsirler:
كِتَٰبٌ أُنزِلَ إِلَيۡكَ فَلَا يَكُن فِي صَدۡرِكَ حَرَجٞ مِّنۡهُ لِتُنذِرَ بِهِۦ وَذِكۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
(Achi ni) chitabu (cha Qur’an) chachitulusyidwe kukwenu, basi muntima mwenu mukaŵa mwana kutaŵika pa (kuchilungusya) chalakwechi (pakogopa kunkanila), kuti mwatetele nacho (achimakafili), ni kuŵa chikumbusyo kwa ŵakulupilila.
Arapça tefsirler:
ٱتَّبِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ وَلَا تَتَّبِعُواْ مِن دُونِهِۦٓ أَوۡلِيَآءَۗ قَلِيلٗا مَّا تَذَكَّرُونَ
Kuyani yaitulusyidwe kukwenu jenumanja kuumila kwa M'mbuje gwenu (Allah), ni ngasimwakuya akugosa (ŵanepe) ŵangaŵaga Jwalakwejo, yannonope ni yankukumbuchila.
Arapça tefsirler:
وَٱلۡوَزۡنُ يَوۡمَئِذٍ ٱلۡحَقُّۚ فَمَن ثَقُلَتۡ مَوَٰزِينُهُۥ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Soni chipiimo (chakupimila masengo ga ŵandu) lyele lisikulyo chichiŵa chakuonaonape (changali chinyengo),[2] sano ŵayikasitope ipiimo yao (yamasengo gambone), basi ŵanganyao ni ŵachakaŵe ŵakupunda.
(7:2) Masengo ni iŵecheto ya ŵanache ŵa Adam ichipimidwa: Akusimulila Abu Huraira رضى الله عنه yanti: Ntume ﷺ jwatite: “Maloŵe gaŵili gaŵele gakunonyeledwa kwa (Allah) Jwaukoto wejinji, gakwepepala pa lulimi, nambo gakusitopa nnopa pa sikelo. Maloŵe gakwe nigakuti: “Subhâna Allahi-wa bihamdihi – Subhâna Allahil-‘Azîm.” (Kuswejela nikwakwe Allah nambo soni lumbili losope lwene alapikwe Jwalakwe – Kuswejela nikwakwe Allah Jwankulungwa nnope.) (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 7124)
Arapça tefsirler:
وَلَقَدۡ خَلَقۡنَٰكُمۡ ثُمَّ صَوَّرۡنَٰكُمۡ ثُمَّ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ لَمۡ يَكُن مِّنَ ٱلسَّٰجِدِينَ
Soni chisimu twan'gumbile ŵanganyammwe (babaŵenu Adam), kaneka ni kunkolosya (pakumpa kaoneche kachimundu), kaneko ni twatite kwa Achimalaika: “Mwasujudilani Adam.” Basi wosope ni ŵasujudu kusigala Ibulisu, nganaŵa mwa akusujudu.
Arapça tefsirler:
قَالَ مَا مَنَعَكَ أَلَّا تَسۡجُدَ إِذۡ أَمَرۡتُكَۖ قَالَ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡهُ خَلَقۡتَنِي مِن نَّارٖ وَخَلَقۡتَهُۥ مِن طِينٖ
(Allah) jwatite: “Chichi chinsiŵilile kuti nkasujudu ndema janallamwile?” Jwalakwe jwatite: “Une ni jwambone nnope kumpunda jwalakweju, mwangumbile une kuumila m’moto, ni mun'gumbile jwalakweju kuumila mwilongo.”
Arapça tefsirler:
قَالَ أَنظِرۡنِيٓ إِلَىٰ يَوۡمِ يُبۡعَثُونَ
Arapça tefsirler:
قَالَ إِنَّكَ مِنَ ٱلۡمُنظَرِينَ
Arapça tefsirler:
ثُمَّ لَأٓتِيَنَّهُم مِّنۢ بَيۡنِ أَيۡدِيهِمۡ وَمِنۡ خَلۡفِهِمۡ وَعَنۡ أَيۡمَٰنِهِمۡ وَعَن شَمَآئِلِهِمۡۖ وَلَا تَجِدُ أَكۡثَرَهُمۡ شَٰكِرِينَ
“Kaneka chinaayichilileje kwene cham'bujo mwao ni chamunyuma mwao, kwisa soni chakun'dyo kwao ni chakunchiji kwao, soni ngamwasimana ŵajinji mwajamanjao ali ŵakutogolela.”
Arapça tefsirler:
قَالَ ٱخۡرُجۡ مِنۡهَا مَذۡءُومٗا مَّدۡحُورٗاۖ لَّمَن تَبِعَكَ مِنۡهُمۡ لَأَمۡلَأَنَّ جَهَنَّمَ مِنكُمۡ أَجۡمَعِينَ
(Allah) jwatite: “Kopokani mwalakwemo n'di ŵakunyosyedwa ni kuŵinjidwa, chisimu ŵataiche mwakunkuya mmwe mwaŵanganyao, nikuti tingajigumbasye kwene Jahannama ni jenumanja wosope.”
Arapça tefsirler:
وَيَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ فَكُلَا مِنۡ حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
Kaneko (Allah jwatite kwa Adam): “E mmwe Adam! Tamani mmwejo ni ŵankwenu mu Litimbe lya ku Mbepo, basi n’dyeje palipose pansachile, nambo ngasinchiŵandichila achi chitelachi ntakuŵa muŵakulitenda lupuso.”
Arapça tefsirler:
فَوَسۡوَسَ لَهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ لِيُبۡدِيَ لَهُمَا مَا وُۥرِيَ عَنۡهُمَا مِن سَوۡءَٰتِهِمَا وَقَالَ مَا نَهَىٰكُمَا رَبُّكُمَا عَنۡ هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةِ إِلَّآ أَن تَكُونَا مَلَكَيۡنِ أَوۡ تَكُونَا مِنَ ٱلۡخَٰلِدِينَ
Basi shetani jwaasongonele (yakusakala Adam ni Hawa), kuti iwonechele kukwao yayasisiche kwa ŵanganyao mu umakonope wao, (shetani) ni jwatite: “M'mbuje gwenu nganankanya achi chitelachi ikaŵeje kuti ntakwika mwansyuchile malaika gaŵili, kapena kuŵa muŵandamo (ŵangawa).”
Arapça tefsirler:
وَقَاسَمَهُمَآ إِنِّي لَكُمَا لَمِنَ ٱلنَّٰصِحِينَ
Arapça tefsirler:
فَدَلَّىٰهُمَا بِغُرُورٖۚ فَلَمَّا ذَاقَا ٱلشَّجَرَةَ بَدَتۡ لَهُمَا سَوۡءَٰتُهُمَا وَطَفِقَا يَخۡصِفَانِ عَلَيۡهِمَا مِن وَرَقِ ٱلۡجَنَّةِۖ وَنَادَىٰهُمَا رَبُّهُمَآ أَلَمۡ أَنۡهَكُمَا عَن تِلۡكُمَا ٱلشَّجَرَةِ وَأَقُل لَّكُمَآ إِنَّ ٱلشَّيۡطَٰنَ لَكُمَا عَدُوّٞ مُّبِينٞ
Basi ni jwaatulwisye (pa uchimbichimbi wao) mwakwanyenjelela. Basi pandema jaŵapasyisye (isogosi ya) chitelacho, waonechele kukwao umakonope wao, ni ŵatandite kulinyambatika masamba ga mu Litimbemo, ni jwaaŵilasile M'mbuje gwao (juchitiji): “Ana nganinankanya ŵanaŵaŵilimmwe achi chitelachi, ni kunsalila kuti chisimu shetani kukwenu ni mmagongo jwakuonechela?”
Arapça tefsirler:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ قَدۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمۡ لِبَاسٗا يُوَٰرِي سَوۡءَٰتِكُمۡ وَرِيشٗاۖ وَلِبَاسُ ٱلتَّقۡوَىٰ ذَٰلِكَ خَيۡرٞۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ لَعَلَّهُمۡ يَذَّكَّرُونَ
E jenumanja ŵanache ŵa Adam! Chisimu tuntuluchisye iwaalo yaikusisa umakonope wenu nikuŵa soni ipeto (yakulipetela nayo), nambo iwaalo ya woga (wakun'jogopa Allah mpela chikulupi ni masengo gambone), yele ni yaili yambone nnope. Yalakweyo ili mu imanyisyo ya Allah kuti ŵanganyao aŵe ŵakumbuchila.
Arapça tefsirler:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ لَا يَفۡتِنَنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ كَمَآ أَخۡرَجَ أَبَوَيۡكُم مِّنَ ٱلۡجَنَّةِ يَنزِعُ عَنۡهُمَا لِبَاسَهُمَا لِيُرِيَهُمَا سَوۡءَٰتِهِمَآۚ إِنَّهُۥ يَرَىٰكُمۡ هُوَ وَقَبِيلُهُۥ مِنۡ حَيۡثُ لَا تَرَوۡنَهُمۡۗ إِنَّا جَعَلۡنَا ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ لِلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ
E jenumanja ŵanache ŵa Adam! Akansokonesya shetani yaŵatite pakwakopokasya achinangolo ŵenu ŵanaŵaŵili mu Litimbe lya ku Mbepo, achaawuulaga yakuwala yao kuti ŵaalosye umakonope wao, chisimu jwalakwejo akasam'bonaga ŵanganyammwe - jwele ni lukosyo lwakwe (lwachijini) – mukaŵe kanti jenumanja ngankwaonaga. Chisimu Uwwe tugatesile mashetani kuŵa isyoŵe ya aŵala ŵangakukulupilila.
Arapça tefsirler:
وَإِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةٗ قَالُواْ وَجَدۡنَا عَلَيۡهَآ ءَابَآءَنَا وَٱللَّهُ أَمَرَنَا بِهَاۗ قُلۡ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَأۡمُرُ بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Soni naga atesile chakunyalaya akasatiji: “Twasimene achatati ŵetu achitenga chalakwechi, nombenajo Allah atulamwile chelechi.” Jilani: “Chisimu Allah jwangalamula yakunyalaya. Ana mkum'bechetela Allah yangankuimanyilila?”
Arapça tefsirler:
قُلۡ أَمَرَ رَبِّي بِٱلۡقِسۡطِۖ وَأَقِيمُواْ وُجُوهَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَٱدۡعُوهُ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَۚ كَمَا بَدَأَكُمۡ تَعُودُونَ
Jilani: “Ambuje ŵangu alamwile chilungamiko, ni (akuti soni) lungamisyani ngope syenu (Kukwakwe) pamalo palipose pakusujudila (ndema jakuswali), ni munnumbanjileje Jwalakwe mwakunswejechesya dini Jakwe, mpela yaŵatite Jwalakwe pakuntanda (kun'gumba, iyyoyopeyo soni) chinchiujila (Kukwakwe).”
Arapça tefsirler:
فَرِيقًا هَدَىٰ وَفَرِيقًا حَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلضَّلَٰلَةُۚ إِنَّهُمُ ٱتَّخَذُواْ ٱلشَّيَٰطِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ
Likuga line alijongwele, nambo likuga line kuŵajilwe kukwao kusokonechela, chisimu ŵanganyao agatesile mashetani kuŵa akwagosa ŵao kunneka Allah, ni akuganichisya yanti ŵanganyao ali ŵakongoka.
Arapça tefsirler:
۞ يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ خُذُواْ زِينَتَكُمۡ عِندَ كُلِّ مَسۡجِدٖ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ وَلَا تُسۡرِفُوٓاْۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
E jenumanja ŵanache ŵa Adam! Jigalani yakulisalalichisya yenu (pakuwala yakuwala yachasa) pamalo palipose pakuswalila,[3] ni lyagani soni mwagani nambo ngasintenda ulyakasi, chisimu Jwalakwe (Allah) jwaanganonyela ŵaulyakasi.
(7:3) Liŵele lilamusi kuti mundu aswali ali awete yakuwala yachasa. Allah paakuti: “Jigalani yakulisalalichisya yenu (pakuwala yakuwala yachasa) pamalo palipose pakuswalila…” Akwamba kuwunichila umakonope wosope. Umakonope wa jwannume paswala: Ukutandila pa chisowu mpaka mmalungo ni kunyuma kwakwe. Nambo ili yambone nnope kuti makoyo gakwe ganagaŵili gaŵeje soni gewunichile. Sano umatakope wa jwankongwe ukwenela chilu chakwe chosope ni mmakawu mwakwe, ikaŵeje ngope jakwepe. Nambo ili yambone nnope kuti magasa gakwe gaŵeje gewunichile soni. Ayi ili nyyiyi kwa wosopeo ndema jaakuswali ni kusyungula Likaaba. Ana nguwo silingwa syakwanila wakongwe kuwala pa Swala? Ikrima jwatite: “Naga ŵakongwe takombole kuliwunichila chilu chosope ni nguwo jimo, basi tijakwanile.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 365).
Arapça tefsirler:
قُلۡ مَنۡ حَرَّمَ زِينَةَ ٱللَّهِ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَ لِعِبَادِهِۦ وَٱلطَّيِّبَٰتِ مِنَ ٱلرِّزۡقِۚ قُلۡ هِيَ لِلَّذِينَ ءَامَنُواْ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا خَالِصَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
Jilani: “Ana nduni jwaayitesile kuŵa haraam ipeto ya Allah (mpela yakuwala yakusalala) yaŵakopochesye achikapolo Ŵakwe, kwisa soni lisiki lyambone?” Jilani: “Yalakweyo pa umi wa duniya (uno) achinsyene ŵakwe ni ŵakulupilila (namuno kuti makafili akupasyaga nao, nambo) lisiku lya Kiyama ichiŵa yaoyaope (ŵakulupililao).” Iyyoyopeyo ni yatukuti pagopolanya ma Ȃya kwa ŵandu ŵaakumanyilila.
Arapça tefsirler:
قُلۡ إِنَّمَا حَرَّمَ رَبِّيَ ٱلۡفَوَٰحِشَ مَا ظَهَرَ مِنۡهَا وَمَا بَطَنَ وَٱلۡإِثۡمَ وَٱلۡبَغۡيَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَأَن تُشۡرِكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗا وَأَن تَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
Jilani: “Chisimu Ambuje ŵangu ayitesile kuŵa haraam yakunyalaya (yaili ilemwa yayikulungwa mpela chikululu), yaiwonechele muyalakweyo ni yaisisiche yakwe, ni yasambi (yantundu uliose), kwisa soni uwwanga (wakutenda) mwangali ligongo, ni kuti mum'bwanganyeje Allah ni ichindu yanganaituluchisya umboni (wakundisya kuigalagatila), soni nikuti mum'becheteleje Allah yangankuimanyilila.”
Arapça tefsirler:
يَٰبَنِيٓ ءَادَمَ إِمَّا يَأۡتِيَنَّكُمۡ رُسُلٞ مِّنكُمۡ يَقُصُّونَ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِي فَمَنِ ٱتَّقَىٰ وَأَصۡلَحَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
E jenumanja ŵanache ŵa Adam! Ndema jilijose jakum'bichilila achimitenga ŵakuumila mwa jenumanja, ni kunsimbilaga ma Ȃya Gangu (mwajitikani), sano ŵaligosile (kuilemwa) ni kwilanya (itendo yao), basi ngaaja kuŵa ni woga soni ngaaja kuŵa ŵakudandaula.
Arapça tefsirler:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ أُوْلَٰٓئِكَ يَنَالُهُمۡ نَصِيبُهُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا يَتَوَفَّوۡنَهُمۡ قَالُوٓاْ أَيۡنَ مَا كُنتُمۡ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالُواْ ضَلُّواْ عَنَّا وَشَهِدُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَنَّهُمۡ كَانُواْ كَٰفِرِينَ
Ana nduni jwali jwalupuso nnope kumpunda mundu jwansepele Allah unami, kapena kanila ma Ȃya Gakwe? Ŵanganyao chilyapate liunjili lyao (lya yambone ya umi wa duniya lya ŵalembeledwe) m’chitabu (cha lisosa lya Allah namuno kuti ali makafili), kwikanila ndema jakwaichilila achimitenga Ŵetu (ŵali Achimalaika) kwisa kwatyosya umi, tachiti (pakwawusya): “Ili kwapi ayila yamwaliji nkuilumbanjila kunneka Allah?” Ŵanganyao tachiti: “Itusokonechele.” Ni chachilitendela umboni achimisyene wanti ŵanganyao ŵaliji makafili.
Arapça tefsirler:
قَالَ ٱدۡخُلُواْ فِيٓ أُمَمٖ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُم مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِ فِي ٱلنَّارِۖ كُلَّمَا دَخَلَتۡ أُمَّةٞ لَّعَنَتۡ أُخۡتَهَاۖ حَتَّىٰٓ إِذَا ٱدَّارَكُواْ فِيهَا جَمِيعٗا قَالَتۡ أُخۡرَىٰهُمۡ لِأُولَىٰهُمۡ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ أَضَلُّونَا فَـَٔاتِهِمۡ عَذَابٗا ضِعۡفٗا مِّنَ ٱلنَّارِۖ قَالَ لِكُلّٖ ضِعۡفٞ وَلَٰكِن لَّا تَعۡلَمُونَ
(Allah) tachiti: “Jinjilani ku Moto m’mikutula jajapite kala jenumanja nkanimpagwe ja majini ni ŵandu. Ndema jilijose jaukajinjileje nkutula tiukaulweseje (nkutula) ujakwe (wakala), kwikanila ndema jatakasongangane mwalakwemo ŵanaose, ŵakumalichisya ŵao (kwinjila) chachiti pakwamba ya ŵakutandilila ŵao: “Ambuje ŵetu! Ŵanganyaŵa ŵatusokonesye, basi mwapani ilagasyo yakonjechesya ya Moto.” Jwalakwe tachiti: “Jwalijose akwete (ilagasyo) ya konjochesya nambo kuti ngankumanyilila.”
Arapça tefsirler:
وَقَالَتۡ أُولَىٰهُمۡ لِأُخۡرَىٰهُمۡ فَمَا كَانَ لَكُمۡ عَلَيۡنَا مِن فَضۡلٖ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
Sano ŵakutandilila ŵao tachiti kwa ŵakumalichisya ŵao: “Nganiupagwatu kukwenu ukoto uliose ŵakutupunda uwwe, basi pasyani ilagasyo ligongo lya (sambi) syamwaliji nkupanganya.”
Arapça tefsirler:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَٱسۡتَكۡبَرُواْ عَنۡهَا لَا تُفَتَّحُ لَهُمۡ أَبۡوَٰبُ ٱلسَّمَآءِ وَلَا يَدۡخُلُونَ ٱلۡجَنَّةَ حَتَّىٰ يَلِجَ ٱلۡجَمَلُ فِي سَمِّ ٱلۡخِيَاطِۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Chisimu aŵala ŵaakaaniile ma Ȃya Getu ni kulikwesya nago, ngasaugulilidwa milango ja kwinani, soni ngasajinjila ku Mbepo mpaka jikajinjile ngamiya pebowo lyasingano (yaili yangakomboleka), soni iyyoyopeyo ni yatukutiji pakwalipila akuleŵa.
Arapça tefsirler:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَا نُكَلِّفُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Sano aŵala ŵaakulupilile nikutendaga yambone - ngatukunkanganichisyaga mundu (kutenda) ikaŵeje yampaka ayikombole - ŵanganyao niŵandu ŵa ku Mbepo, ŵanyao mwalakwemo takaŵe ŵandamo.
Arapça tefsirler:
وَنَزَعۡنَا مَا فِي صُدُورِهِم مِّنۡ غِلّٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَقَالُواْ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ ٱلَّذِي هَدَىٰنَا لِهَٰذَا وَمَا كُنَّا لِنَهۡتَدِيَ لَوۡلَآ أَنۡ هَدَىٰنَا ٱللَّهُۖ لَقَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّۖ وَنُودُوٓاْ أَن تِلۡكُمُ ٱلۡجَنَّةُ أُورِثۡتُمُوهَا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
Ni tuchityosya yayaliji m’mitima mwao ya utinda (waŵatindanaga pa duniya), sulo sinankujilima cha pasi pao, ni tachiti: “Lumbili losope lwene alapikwe Allah Ajula jwaŵatujongolele kuyalakweyi, soni nganganituŵa ŵanti nikongoka ingaŵe yanti Allah nganatujongola. Chisimu achimitenga ŵa M’mbuje gwetu pamasile paŵayiche ni yakuona.” Ni chachiŵilanjidwa (pakwasalila yanti): “Jalakweji ni Mbepo jan'jinjisyidwe majumba ligongo lya yamwaliji nkutenda.”
Arapça tefsirler:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِ أَصۡحَٰبَ ٱلنَّارِ أَن قَدۡ وَجَدۡنَا مَا وَعَدَنَا رَبُّنَا حَقّٗا فَهَلۡ وَجَدتُّم مَّا وَعَدَ رَبُّكُمۡ حَقّٗاۖ قَالُواْ نَعَمۡۚ فَأَذَّنَ مُؤَذِّنُۢ بَيۡنَهُمۡ أَن لَّعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
Soni ŵandu ŵa ku Mbepo tachaŵilanga ŵandu ŵa ku Moto (achitiji): “Chisimu uwwe tuisimene yaŵatupaga chilanga Ambuje ŵetu kuti yakuona, ana nombe ŵanganyammwe iyyisimene yaŵampaga chilanga Ambuje ŵenu kuti yakuona?” Ŵanganyao tachiti (pakwanga): “Elo.” Basi ni tachijenesya nkwenesya chilikati chao yanti: “Malweso ga Allah gali pa ŵalupuso.”
Arapça tefsirler:
وَبَيۡنَهُمَا حِجَابٞۚ وَعَلَى ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٞ يَعۡرِفُونَ كُلَّۢا بِسِيمَىٰهُمۡۚ وَنَادَوۡاْ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَن سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمۡۚ لَمۡ يَدۡخُلُوهَا وَهُمۡ يَطۡمَعُونَ
Soni chilikati chao (cha ŵandu ŵa ku Mbepo ni ŵa ku Moto), chipakaŵe pana uŵigo (chachili chikwesya), soni pachanya pa chikwesya, paachiŵa pana ŵandu (ŵakulandana itendo yao yambone ni yakusakala) ŵachachiŵa ali nkwamanyilila wosope (ŵandu ŵa ku Mbepo ni ŵa ku Moto) ni imanyilo yao. Ni tachaŵilanga ŵandu ŵa ku Mbepo (achitiji): “Ntendele uŵe kukwenu.” Chachiŵa nkanajijinjile (Mbepojo) nambo ali akwete tama (janti tajijinjile).
Arapça tefsirler:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلۡأَعۡرَافِ رِجَالٗا يَعۡرِفُونَهُم بِسِيمَىٰهُمۡ قَالُواْ مَآ أَغۡنَىٰ عَنكُمۡ جَمۡعُكُمۡ وَمَا كُنتُمۡ تَسۡتَكۡبِرُونَ
Soni ŵandu ŵa pa chikwesya chachaŵilanga ŵandu (ŵa ku Moto) ŵachachamanyilila ni imanyilo yao achitiji: “Nganiunkamuchisya winji wenu ula namuno ayila yamwaliji nkulikwechesya nayo.”
Arapça tefsirler:
أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمۡتُمۡ لَا يَنَالُهُمُ ٱللَّهُ بِرَحۡمَةٍۚ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ
“Ana ŵanyaŵa ngaŵa ni aŵala ŵamwalumbililaga yanti Allah nganaŵa ŵatendele chanasa? (Nnole! Iŵechetedwetu kukwao yanti): ‘Jinjilani ku Mbepo, ngam'ba ni woga soni ngam'ba ŵakudandaula.”
Arapça tefsirler:
وَنَادَىٰٓ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِ أَصۡحَٰبَ ٱلۡجَنَّةِ أَنۡ أَفِيضُواْ عَلَيۡنَا مِنَ ٱلۡمَآءِ أَوۡ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُۚ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ حَرَّمَهُمَا عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
Nombe ŵandu ŵa ku Moto tachaŵilanga ŵandu ŵa ku Mbepo (achitiji): “Tupungulilani mesi kapena lisiki lyampele Allah.” Ŵanganyao tachiti: “Chisimu Allah ayitesile inayiŵiliyo kuŵa yakanyisyidwa kwa achimakafili.”
Arapça tefsirler:
ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَهُمۡ لَهۡوٗا وَلَعِبٗا وَغَرَّتۡهُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَاۚ فَٱلۡيَوۡمَ نَنسَىٰهُمۡ كَمَا نَسُواْ لِقَآءَ يَوۡمِهِمۡ هَٰذَا وَمَا كَانُواْ بِـَٔايَٰتِنَا يَجۡحَدُونَ
Aŵala ŵaŵajitesile dini jao kuŵa chanache ni masanje, ni wanyenjile umi wa duniya. Basi lelo chitwaliŵalile yaŵatite pakukuliŵalila kusimana nalyo lisiku lyao lyeleli, ni yaŵatiji pakanila ma Ȃya Getu.
Arapça tefsirler:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا تَأۡوِيلَهُۥۚ يَوۡمَ يَأۡتِي تَأۡوِيلُهُۥ يَقُولُ ٱلَّذِينَ نَسُوهُ مِن قَبۡلُ قَدۡ جَآءَتۡ رُسُلُ رَبِّنَا بِٱلۡحَقِّ فَهَل لَّنَا مِن شُفَعَآءَ فَيَشۡفَعُواْ لَنَآ أَوۡ نُرَدُّ فَنَعۡمَلَ غَيۡرَ ٱلَّذِي كُنَّا نَعۡمَلُۚ قَدۡ خَسِرُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
Ana pana chaakwembecheya pangaŵaga kalulila kwakwe (kwa yayikusalidwa m’chitabumo kuti ichitendekwa)? Lisiku lyakwika kalulila kwakwe (lisiku lya Kiyama) tachiŵecheta aŵala ŵaŵachiliŵalile kala (chitabucho kuti): “Chisimu achimitenga ŵa M’mbuje gwetu (Allah) ŵayiche ni yakuona (lelo tukwitichisya). Ana ni tukwete uwwe akutujokola ŵanti ni atujokole, kapena mpaka ikomboleche kutuwusya kuti tukatende (yambone) yangaŵaga ayila (yakusakala) yatwaliji nkutenda?” Pamasile paŵalipelelwekasyisye achimisyene, ni yaasokonechele ŵanganyao (isanamu) yaŵaliji nkuisepelela (kuti chiyichajokola kwa Allah).
Arapça tefsirler:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُغۡشِي ٱلَّيۡلَ ٱلنَّهَارَ يَطۡلُبُهُۥ حَثِيثٗا وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ وَٱلنُّجُومَ مُسَخَّرَٰتِۭ بِأَمۡرِهِۦٓۗ أَلَا لَهُ ٱلۡخَلۡقُ وَٱلۡأَمۡرُۗ تَبَارَكَ ٱللَّهُ رَبُّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Chisimu M'mbuje gwenu ni Allah Ajula juŵagumbile mawunde ni mataka m'moŵa nsano nalimo, kaneka ni jwatenjele pa Arishi (Chindanda Chaulungu). Akuchitendaga chilo kuŵa chakuwuunichila muusi ni chikasaukuyaga mwa chitemachitema (iyyopeyo soni muusi kuchiunichila chilo ni ukasachikuyaga mwa chitemachitema), soni (agumbile) lyuŵa ni mwesi kwisa soni ndondwa, (yosope) ijepepasyidwe kwa (kuya) chilamusi Chakwe. Manyililani yanti gumba ni Kwakwe kwisa soni ulamusi, anyakwiche Allah (pa uchimbichimbi ni upile) M'mbuje jwa iwumbe (yosope).
Arapça tefsirler:
وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَا وَٱدۡعُوهُ خَوۡفٗا وَطَمَعًاۚ إِنَّ رَحۡمَتَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ مِّنَ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Ni ngasim'bwatanganyaga pachilambo panyuma pa kupajilanya, ni mum’bombeje mwaoga ni mwakola tama, chisimu chanasa cha Allah chili dusi kwa ŵakolosya.
Arapça tefsirler:
وَهُوَ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ بُشۡرَۢا بَيۡنَ يَدَيۡ رَحۡمَتِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَقَلَّتۡ سَحَابٗا ثِقَالٗا سُقۡنَٰهُ لِبَلَدٖ مَّيِّتٖ فَأَنزَلۡنَا بِهِ ٱلۡمَآءَ فَأَخۡرَجۡنَا بِهِۦ مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ كَذَٰلِكَ نُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Soni Jwalakwe ni Ajula jwaakujitumisyaga mbungo kuŵa chisengwasyo paujo pa ukoto Wakwe (wula nkanijigwe), mpaka pati jili jitwichile (mbungojo) maunde Gausito, tukasajitumisyaga ku chilambo chachiwe. Basi ni tukasatulusyaga mesi (gawula) kwalakweko, basi ni galakwego tukasakoposyaga isogosi yantundu uliose, iyyoyopeyo ni yatuchiti pakwakoposya ŵawe (m’malembe). (Yosopeyi) kuti jenumanja M'be ŵakumbuchila.
Arapça tefsirler:
وَٱلۡبَلَدُ ٱلطَّيِّبُ يَخۡرُجُ نَبَاتُهُۥ بِإِذۡنِ رَبِّهِۦۖ وَٱلَّذِي خَبُثَ لَا يَخۡرُجُ إِلَّا نَكِدٗاۚ كَذَٰلِكَ نُصَرِّفُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَشۡكُرُونَ
Sano chilambo chambone (chachajila) mmela wakwe ukasakopoka (mwagapugapu) mulisosa lya Ambujegwe, nambo (chilambo) chachisakele (changali chajila, mmela wakwe) wangakopoka ikaŵeje mwakulajilila. Iyyoyopeyo ni yatukuti pagopolanya ma Ȃya kwa ŵandu ŵaakutogolela.
Arapça tefsirler:
لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا نُوحًا إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ فَقَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓ إِنِّيٓ أَخَافُ عَلَيۡكُمۡ عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
Chisimu chene twantumisye Nuhu kuŵandu ŵakwe nijwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun'galagatilani Allah, nganinkola nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, chisimu une ngun'jogopela ilagasyo ya lisiku lyekulungwa nnope.”
Arapça tefsirler:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡ وَلِتَتَّقُواْ وَلَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
“Ana nkusimonga kum'bichilila kwenu chikumbusyo kuumila kwa M'mbuje gwenu kupitila mwa mundu jwakutyochela mwa jenumanja, kuti antetele, ni kuti n'jogope, soni nikuti ŵanganyammwe ntendeledwe chanasa?”
Arapça tefsirler:
فَكَذَّبُوهُ فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمًا عَمِينَ
Nambo ŵankaaniile, basi ni twankulupwisye jwalakwe ni aŵala ŵaŵaliji najo imo m’chombo, ni twamisyisye aŵala ŵaŵaakaaniile ma Ȃya Getu. Chisimu ŵanganyao ŵaliji ŵandu ŵangalola.
Arapça tefsirler:
۞ وَإِلَىٰ عَادٍ أَخَاهُمۡ هُودٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥٓۚ أَفَلَا تَتَّقُونَ
Sano kwa achina Adi (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Hudu. Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun'galagatilani Allah, nganinkola nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, ana ngankogopa?”
Arapça tefsirler:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦٓ إِنَّا لَنَرَىٰكَ فِي سَفَاهَةٖ وَإِنَّا لَنَظُنُّكَ مِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Anchinkulungwa aŵala ŵaŵakanile mwa ŵandu ŵakwe ŵatite: “Chisimu uwwe tukum'bona kuti n'di nkupulika, soni uwwe tukun'ganichisya kuti mmwejo jumpepe mwa ŵaunami.”
Arapça tefsirler:
أُبَلِّغُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَأَنَا۠ لَكُمۡ نَاصِحٌ أَمِينٌ
Arapça tefsirler:
أَوَعَجِبۡتُمۡ أَن جَآءَكُمۡ ذِكۡرٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنكُمۡ لِيُنذِرَكُمۡۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ قَوۡمِ نُوحٖ وَزَادَكُمۡ فِي ٱلۡخَلۡقِ بَصۜۡطَةٗۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Ana nkusimonga kum'bichilila kwenu chikumbusyo kuumila kwa M'mbuje gwenu kupitila mwa mundu jwakutyochela mwa jenumanja kuti antetele? Soni kumbuchilani ndema jaŵam'bisile jenumanja kuŵa ŵawinjila panyuma pa ŵandu ŵa Nuhu, ni an'jonjechesye kusapanguka mu kagumbidwe (pakumpa ilu yamachili, yekulungwakulungwa soni yeleuleu), basi kumbuchilani indimba ya Allah kuti m'be ŵakupunda.”
Arapça tefsirler:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِنَعۡبُدَ ٱللَّهَ وَحۡدَهُۥ وَنَذَرَ مَا كَانَ يَعۡبُدُ ءَابَآؤُنَا فَأۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Ŵanganyao ŵatite: “Ana ntuyichilile kuti tun'galagatileje Allah Jikape ni tuleche yaŵaliji nkugalagatila achatati ŵetu? Basi ikani nayo kukwetu yankutupa chilangayo naga n'di mwa akuŵecheta yakuona.”
Arapça tefsirler:
قَالَ قَدۡ وَقَعَ عَلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡ رِجۡسٞ وَغَضَبٌۖ أَتُجَٰدِلُونَنِي فِيٓ أَسۡمَآءٖ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّا نَزَّلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٖۚ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
Jwalakwe jwatite: “Pamasile pa in'gwilile ilagasyo kwisa soni gasabu kuumila kwa M'mbuje gwenu. Ana nkukangana none pa mena gamwagambile kugakolanga ŵanganyammwe ni achatatiŵenu (pa isanamu yankuigalagatila), kutendaga Allah nganatulusya pa galakwego umboni uliose (wakulosya kuti gelego mena ga milungu jakuŵajilwa kujigalagatila)? Basi jembecheyani, chisimu une ndili mwa akwembecheya namwe.”
Arapça tefsirler:
فَأَنجَيۡنَٰهُ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥ بِرَحۡمَةٖ مِّنَّا وَقَطَعۡنَا دَابِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ وَمَا كَانُواْ مُؤۡمِنِينَ
Basi ni twankulupwisye jwalakwe ni aŵala ŵaŵaliji najo imo ni chanasa chakuumila Kukwetu, ni twakatile njiga sya aŵala ŵaŵaakaaniile ma Ȃya Getu (pakuwa wosope ŵene), soni nganaŵa ŵakulupilila.
Arapça tefsirler:
وَإِلَىٰ ثَمُودَ أَخَاهُمۡ صَٰلِحٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ هَٰذِهِۦ نَاقَةُ ٱللَّهِ لَكُمۡ ءَايَةٗۖ فَذَرُوهَا تَأۡكُلۡ فِيٓ أَرۡضِ ٱللَّهِۖ وَلَا تَمَسُّوهَا بِسُوٓءٖ فَيَأۡخُذَكُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
Sano kwa achina Samuda (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Swaleh. Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun'galagatilani Allah, nganinkola nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, pamasile pachim'bichilile chilosyo chakuonechela palangulangu kuumila kwa M'mbuje gwenu. Aji ngamiya ja Allah jiŵele chilosyo kukwenu, basi jilekani jilyeje petaka lya Allah, ni ngasin'jikwaya ni yakusakala iliyose, itakwika mwainkwembekenye ilagasyo yakupoteka nnope.”
Arapça tefsirler:
وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ جَعَلَكُمۡ خُلَفَآءَ مِنۢ بَعۡدِ عَادٖ وَبَوَّأَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ تَتَّخِذُونَ مِن سُهُولِهَا قُصُورٗا وَتَنۡحِتُونَ ٱلۡجِبَالَ بُيُوتٗاۖ فَٱذۡكُرُوٓاْ ءَالَآءَ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
“Soni kumbuchilani ndema jaŵam'bisile jenumanja kuŵa ŵawinjila panyuma pa achina Adi, ni antaamiiche ndamo jambone pachilambo, nkulitaŵila majumba gamakulungwakulungwa muiŵata yakwe, soni ni nkusepa m’matumbi majumba, basi kumbuchilani indimba ya Allah, ni nkalapwaga pachilambo pakuwatanganya.”
Arapça tefsirler:
قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لِلَّذِينَ ٱسۡتُضۡعِفُواْ لِمَنۡ ءَامَنَ مِنۡهُمۡ أَتَعۡلَمُونَ أَنَّ صَٰلِحٗا مُّرۡسَلٞ مِّن رَّبِّهِۦۚ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلَ بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
Anchinkulungwa aŵala ŵaŵalikwesyisye mwa ŵandu ŵakwe ŵatite pakwasalila aŵala ŵaŵaŵalanjidwaga kuti ŵangalikombolela mu ŵandu ŵaŵakulupilile mwajamanjao: “Ana ni nkumanyilila kusyene yanti Swaleh juli jwakutumisyidwa kuumila kwa M'mbujegwe?” Ŵanganyao ŵatite: “Chisimu uwwe ichindu yaatumisyidwe nayo jwalakweju tuli ŵakuikulupilila.”
Arapça tefsirler:
قَالَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُوٓاْ إِنَّا بِٱلَّذِيٓ ءَامَنتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ
Arapça tefsirler:
فَعَقَرُواْ ٱلنَّاقَةَ وَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ وَقَالُواْ يَٰصَٰلِحُ ٱئۡتِنَا بِمَا تَعِدُنَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Basi niŵajisinjile ngamiya,ni kutenda chalu pakuleka (kuya) lilamusi lya M’mbuje gwao, ni kuŵecheta kuti: “E mmwe Swaleh! Ikaani nayo kukwetu yankutupa chilangayo naga n’di mwa achimitenga.”
Arapça tefsirler:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Arapça tefsirler:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَالَةَ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡ وَلَٰكِن لَّا تُحِبُّونَ ٱلنَّٰصِحِينَ
Basi jwalakwe nijwaatyochele aku juchitiji: “E ŵandu ŵangu! Chisimu pamasile panalungwisye utenga wa Ambuje ŵangu kukwenu, soni ni nam'bundile misyungu (jambone), nambo kuti jenumanja ngankwanonyelaga akuwunda misyungu.”
Arapça tefsirler:
وَلُوطًا إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦٓ أَتَأۡتُونَ ٱلۡفَٰحِشَةَ مَا سَبَقَكُم بِهَا مِنۡ أَحَدٖ مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Nombenajo Lutwi (twampele utume. Kumbuchilani) katema kajwatite kwaŵandu ŵakwe: “Ana nkutenda yakunyalaya yanganannongoleleje kuitenda yalakweyo jwalijose mu iwumbe yosope (yakala)?”
Arapça tefsirler:
وَمَا كَانَ جَوَابَ قَوۡمِهِۦٓ إِلَّآ أَن قَالُوٓاْ أَخۡرِجُوهُم مِّن قَرۡيَتِكُمۡۖ إِنَّهُمۡ أُنَاسٞ يَتَطَهَّرُونَ
Ni nganiuŵa wanje wa ŵandu ŵakwe (kuti waliji wambone), ikaŵeje kuŵecheta yanti: “Mwaŵingani m’musi mwenu, chisimu ŵanganyao ni ŵandu ŵaakuliiswejesya (chatamile yapi m’musi wausakwa!)”
Arapça tefsirler:
وَأَمۡطَرۡنَا عَلَيۡهِم مَّطَرٗاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
Arapça tefsirler:
وَإِلَىٰ مَدۡيَنَ أَخَاهُمۡ شُعَيۡبٗاۚ قَالَ يَٰقَوۡمِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ مَا لَكُم مِّنۡ إِلَٰهٍ غَيۡرُهُۥۖ قَدۡ جَآءَتۡكُم بَيِّنَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡۖ فَأَوۡفُواْ ٱلۡكَيۡلَ وَٱلۡمِيزَانَ وَلَا تَبۡخَسُواْ ٱلنَّاسَ أَشۡيَآءَهُمۡ وَلَا تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ بَعۡدَ إِصۡلَٰحِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
Sano (kuŵandu ŵa) ku Madiyana (twantumisye) nnongo n’jao (jwali) Shuaibu. Jwalakwe jwatite: “E ŵandu ŵangu! Mun'galagatilani Allah, nganinkola nnungu jwine jwangaŵaga Jwalakwe, pamasile pachim'bichilile chilosyo chakuonechela palangulangu kuumila kwa M'mbuje gwenu. Basi gumbasyani chipiimo chambale kwisa soni sikelo, soni ngasimwapunguchisyaga ŵandu ichindu yao, ni ngasim'bwatanganyaga pachilambo panyuma pa kupakolosya. Yalakweyi ni yaili yambone kukwenu nam'baga jenumanja ŵakulupilila (kusyene).”
Arapça tefsirler:
وَلَا تَقۡعُدُواْ بِكُلِّ صِرَٰطٖ تُوعِدُونَ وَتَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ بِهِۦ وَتَبۡغُونَهَا عِوَجٗاۚ وَٱذۡكُرُوٓاْ إِذۡ كُنتُمۡ قَلِيلٗا فَكَثَّرَكُمۡۖ وَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
“Soni ngasintamaga petala palipose nikwajogoyaga (ŵandu), soni ni kwasiŵililaga kwitala lya Allah ŵandu ŵankulupilile Jwalakwe, ni kusachililaga n'di nlipombotesye (litalalyo), soni kumbuchilani ndema jamwaliji ŵansakato kaneka niŵantupiye. Soni nnole mujaŵelele mbesi ja akuwatanganya.”
Arapça tefsirler:
وَإِن كَانَ طَآئِفَةٞ مِّنكُمۡ ءَامَنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُرۡسِلۡتُ بِهِۦ وَطَآئِفَةٞ لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ فَٱصۡبِرُواْ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُ بَيۡنَنَاۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
“Soni naliŵaga likuga line mwa jenumanja liukulupilile (utenga) wandumisyidwe nao, sano likuga line ni nganilikulupilila, basi pililani mpaka Allah ajilanye chilikati chetu, soni Jwalakwe ni Jwambone nnope mwa akwilanya (magambo).”
Arapça tefsirler:
۞ قَالَ ٱلۡمَلَأُ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَكۡبَرُواْ مِن قَوۡمِهِۦ لَنُخۡرِجَنَّكَ يَٰشُعَيۡبُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَكَ مِن قَرۡيَتِنَآ أَوۡ لَتَعُودُنَّ فِي مِلَّتِنَاۚ قَالَ أَوَلَوۡ كُنَّا كَٰرِهِينَ
Achinkulungwa aŵala ŵaŵalikwesyisye mwa ŵandu ŵakwe ŵatite: “Chisimu uwwe chitum’binje mmwe Shuaibu m’musi mwetu pamo ni aŵala ŵaakulupilile imo nimmwe, ayo iyayi nikuti chim’bujile kwene ku dini jetu.” Jwalakwe jwatite: “Namuno kuti tuli nkujiŵenga?”
Arapça tefsirler:
قَدِ ٱفۡتَرَيۡنَا عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا إِنۡ عُدۡنَا فِي مِلَّتِكُم بَعۡدَ إِذۡ نَجَّىٰنَا ٱللَّهُ مِنۡهَاۚ وَمَا يَكُونُ لَنَآ أَن نَّعُودَ فِيهَآ إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُ رَبُّنَاۚ وَسِعَ رَبُّنَا كُلَّ شَيۡءٍ عِلۡمًاۚ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَاۚ رَبَّنَا ٱفۡتَحۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ قَوۡمِنَا بِٱلۡحَقِّ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡفَٰتِحِينَ
“Chisimu chituŵe tunsepele Allah unami naga tuli tuwujile ku dini jenu panyuma panti Allah ali atujokweleko, soni ngaŵa nkuŵa kukwetu yakuwujila kwalakweko ikaŵeje naga Allah Ambuje ŵetu ali asachile, Ambuje ŵetu atenjele paumanyilisi wakuchimanya chilichose, kwa Allah pe ni kwatujeegamiile, Ambuje ŵetu! Jilanyani chilikati chetuwe ni ŵandu ŵetu mwakuonaonape, soni Mmwejo ni Ŵambone nnope mwa akwilanya.”
Arapça tefsirler:
فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ فَأَصۡبَحُواْ فِي دَارِهِمۡ جَٰثِمِينَ
Arapça tefsirler:
فَتَوَلَّىٰ عَنۡهُمۡ وَقَالَ يَٰقَوۡمِ لَقَدۡ أَبۡلَغۡتُكُمۡ رِسَٰلَٰتِ رَبِّي وَنَصَحۡتُ لَكُمۡۖ فَكَيۡفَ ءَاسَىٰ عَلَىٰ قَوۡمٖ كَٰفِرِينَ
Basi jwalakwe nijwatyochele aku juchitiji: “E ŵandu ŵangu! Chisimu pamasile panalungwisye mautenga ga Ambuje ŵangu kukwenu, soni ni nam'bundile misyungu (jambone), sano chinadandaulile chinauli ŵandu makafili?”
Arapça tefsirler:
ثُمَّ بَدَّلۡنَا مَكَانَ ٱلسَّيِّئَةِ ٱلۡحَسَنَةَ حَتَّىٰ عَفَواْ وَّقَالُواْ قَدۡ مَسَّ ءَابَآءَنَا ٱلضَّرَّآءُ وَٱلسَّرَّآءُ فَأَخَذۡنَٰهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ
Kaneka twagalausyaga pamalo pa yakusakala ni kuŵikapo yambone (twatyochesyaga ulanda ni makungugo nkanakulupililepe), mpaka ŵatupaga (ni kutupa soni ipanje yao), ni ŵaikanaga mwakuŵecheta yanti: “(Ata kalakala ni iyyiyipeyi) makungu ni ntendele yapataga achatati ŵetu (makunguga ngaŵa ligongo lya ukafili.)” Basi ni twakwembekanyaga mwachisupuchisya akakumanyilila.
Arapça tefsirler:
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡقُرَىٰٓ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَفَتَحۡنَا عَلَيۡهِم بَرَكَٰتٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِن كَذَّبُواْ فَأَخَذۡنَٰهُم بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
Soni ingaŵe yanti achimisyene misio ŵakulupilile ni kuŵa ni woga (wakun'jogopa Allah), chisimu tungaugulile upile kuumila kwinani ni pasi, nambo kuti ŵakaaniile, basi ni twakwembekenye ligongo lya yaŵaliji nkupanganya.
Arapça tefsirler:
أَوَلَمۡ يَهۡدِ لِلَّذِينَ يَرِثُونَ ٱلۡأَرۡضَ مِنۢ بَعۡدِ أَهۡلِهَآ أَن لَّوۡ نَشَآءُ أَصَبۡنَٰهُم بِذُنُوبِهِمۡۚ وَنَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَسۡمَعُونَ
Ana nganiyiŵa yakumanyika kwa aŵala ŵaachitawele chilambo panyuma pa achimisyene (ŵaŵatamagamo kala) yanti; Uwwe tungasache tungapatisye ipotesi ligongo lya sambi syao, ni kwadinda m’mitima mwao kwanti nganaŵa apikene (chilichose)?
Arapça tefsirler:
تِلۡكَ ٱلۡقُرَىٰ نَقُصُّ عَلَيۡكَ مِنۡ أَنۢبَآئِهَاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ يَطۡبَعُ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Jalakwejo nimisi jatukunsimbila sine mwa ngani syakwe, soni chisimu chene achimitenga ŵao ŵaichilile ni ilosyo yakuonechela palangulangu, basi ni nganaŵa ŵanti ni kuikulupilila yaŵaikanile kala, iyyoyopeyo niyakasatiji Allah pakudinda m’mitima ja achimakafili.
Arapça tefsirler:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَظَلَمُواْ بِهَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Kaneka panyuma pao (achimitenga ŵasalidweo), twantumisye Musa ni isimosimo Yetu kwa Firiauna ni nduna syakwe, basi ni ŵaitesile lupuso pakuikana, basi nnole mujaŵelele mbesi ja akuwatanganya.
Arapça tefsirler:
حَقِيقٌ عَلَىٰٓ أَن لَّآ أَقُولَ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّۚ قَدۡ جِئۡتُكُم بِبَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَأَرۡسِلۡ مَعِيَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
“Ikusosekwa kukwangu kuti ngasinam'bechetela Allah ikaŵeje yakuonaonape, chisimu nam'bichiiliile ŵanganyammwe ni chisimosimo chakuonechela chakuumila kwa M’mbuje gwenu, basi mwalekani mbigule nao ŵanache ŵa Israila.”
Arapça tefsirler:
قَالَ إِن كُنتَ جِئۡتَ بِـَٔايَةٖ فَأۡتِ بِهَآ إِن كُنتَ مِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Arapça tefsirler:
فَأَلۡقَىٰ عَصَاهُ فَإِذَا هِيَ ثُعۡبَانٞ مُّبِينٞ
Arapça tefsirler:
وَنَزَعَ يَدَهُۥ فَإِذَا هِيَ بَيۡضَآءُ لِلنَّٰظِرِينَ
Arapça tefsirler:
يُرِيدُ أَن يُخۡرِجَكُم مِّنۡ أَرۡضِكُمۡۖ فَمَاذَا تَأۡمُرُونَ
Arapça tefsirler:
يَأۡتُوكَ بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
Arapça tefsirler:
فَوَقَعَ ٱلۡحَقُّ وَبَطَلَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Arapça tefsirler:
فَغُلِبُواْ هُنَالِكَ وَٱنقَلَبُواْ صَٰغِرِينَ
Arapça tefsirler:
وَأُلۡقِيَ ٱلسَّحَرَةُ سَٰجِدِينَ
Arapça tefsirler:
قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِرَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
Arapça tefsirler:
رَبِّ مُوسَىٰ وَهَٰرُونَ
Arapça tefsirler:
قَالَ فِرۡعَوۡنُ ءَامَنتُم بِهِۦ قَبۡلَ أَنۡ ءَاذَنَ لَكُمۡۖ إِنَّ هَٰذَا لَمَكۡرٞ مَّكَرۡتُمُوهُ فِي ٱلۡمَدِينَةِ لِتُخۡرِجُواْ مِنۡهَآ أَهۡلَهَاۖ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Firiauna jwatite: “Ana munkulupilile jwalakweju une nkaninampe lusa? Chisimu aga ni malindi gantesile ŵanganyammwe mu nsindamu kuti mwakoposyemo achinsyene (nintawale jemanja), basi pangakaŵapa chiyyimanye (yachinantende).”
Arapça tefsirler:
لَأُقَطِّعَنَّ أَيۡدِيَكُمۡ وَأَرۡجُلَكُم مِّنۡ خِلَٰفٖ ثُمَّ لَأُصَلِّبَنَّكُمۡ أَجۡمَعِينَ
“Chisimu chingate makono genu ni ngongolo syenu mwakutindanya (ligasa lyakun'dyo ni likau lyakunchiji, kapena ligasa lyakunchiji ni likau lyakun'dyo), kaneka ni chinankomele pansalaba ŵanaose.”
Arapça tefsirler:
قَالُوٓاْ إِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا مُنقَلِبُونَ
Arapça tefsirler:
وَمَا تَنقِمُ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِـَٔايَٰتِ رَبِّنَا لَمَّا جَآءَتۡنَاۚ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَتَوَفَّنَا مُسۡلِمِينَ
“Soni pangali ulemwa uliose wankuuona kukwetu ikaŵeje kuti tuikulupilile ilosyo ya M'mbuje gwetu ndema jaituyichilile. Ambuje ŵetu! Tupungulilani kupilila ni ntupe chiwa tuli Asilamu.”
Arapça tefsirler:
وَقَالَ ٱلۡمَلَأُ مِن قَوۡمِ فِرۡعَوۡنَ أَتَذَرُ مُوسَىٰ وَقَوۡمَهُۥ لِيُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَيَذَرَكَ وَءَالِهَتَكَۚ قَالَ سَنُقَتِّلُ أَبۡنَآءَهُمۡ وَنَسۡتَحۡيِۦ نِسَآءَهُمۡ وَإِنَّا فَوۡقَهُمۡ قَٰهِرُونَ
Achinkulungwa ŵa mwa ŵandu ŵa Firiauna ni ŵatite (pa kunchoonga Firiauna): “Ana nitin'gambe kunnechelesya Musa ni ŵandu ŵakwe kuti awatanganyeje pa chilambo, ni antundumalile mmwe ni milungu jenu?” Jwalakwe jwatite: “Chituwulaje ŵanache ŵao ŵachilume nikwaleka umi ŵanache ŵao ŵachikongwe, soni chisimu uwwe pa ŵanganyao tukwete machili gakwakombolela.”
Arapça tefsirler:
قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِ ٱسۡتَعِينُواْ بِٱللَّهِ وَٱصۡبِرُوٓاْۖ إِنَّ ٱلۡأَرۡضَ لِلَّهِ يُورِثُهَا مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ وَٱلۡعَٰقِبَةُ لِلۡمُتَّقِينَ
Musa jwatite kwa ŵandu ŵakwe: “Ŵendani chikamuchisyo kwa Allah soni pililani, chisimu chilambochino cha Allah chaachipeleche kwa ŵaakwasaka mwa achikapolo Ŵakwe kuŵa ŵawinjila. Soni mbesi (jambone) jili kwa ŵandu ŵawoga (wakun'jogopa Allah).”
Arapça tefsirler:
قَالُوٓاْ أُوذِينَا مِن قَبۡلِ أَن تَأۡتِيَنَا وَمِنۢ بَعۡدِ مَا جِئۡتَنَاۚ قَالَ عَسَىٰ رَبُّكُمۡ أَن يُهۡلِكَ عَدُوَّكُمۡ وَيَسۡتَخۡلِفَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
Ŵanganyao ŵatite: “Tuŵele tuli nkulagasyidwa mmwe nkanintuyichilile, ni (sano jakwe) panyuma pakutuyichilila!” Jwalakwe jwatite: “Mwinetu M'mbuje gwenu kuŵa nkun'jonanga mmagongo jwenu, ni kumpisya kutama ŵanganyammwe pachilambo kuti alole mwachintendeleje (itendo yenu).”
Arapça tefsirler:
فَإِذَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡحَسَنَةُ قَالُواْ لَنَا هَٰذِهِۦۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةٞ يَطَّيَّرُواْ بِمُوسَىٰ وَمَن مَّعَهُۥٓۗ أَلَآ إِنَّمَا طَٰٓئِرُهُمۡ عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
Basi (ŵaliji ŵanti) naga umbone waichililemo ŵatiji: “Yetuwe ni yeleyayi.” Nambo naga kwapata yakusakala, niŵantutilaga chitapani Musa ni ŵali najo imo (kuti ni ŵaakwatapanya). Manyililani yanti chitapani chao chili kwa Allah (ligongo lya itendo yao yangalumbana), nambo kuti ŵajinji mwa ŵanganyao ngakumanyilila.
Arapça tefsirler:
فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلطُّوفَانَ وَٱلۡجَرَادَ وَٱلۡقُمَّلَ وَٱلضَّفَادِعَ وَٱلدَّمَ ءَايَٰتٖ مُّفَصَّلَٰتٖ فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
Basi ni twatumichisye ŵanganyao chigumula, sombe, njipi, mola kwisa soni myasi (kuŵa malundelunde ga) ilosyo yakuonechela, basi ni ŵalikwesyisye ni ŵaliji soni ŵandu ŵakuleŵa.
Arapça tefsirler:
وَلَمَّا وَقَعَ عَلَيۡهِمُ ٱلرِّجۡزُ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَۖ لَئِن كَشَفۡتَ عَنَّا ٱلرِّجۡزَ لَنُؤۡمِنَنَّ لَكَ وَلَنُرۡسِلَنَّ مَعَكَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ
Soni pandema jayaliji nkwagwila ilagasyo ŵatiji: “E mmwe Musa! Tuŵendelani kwa Ambuje ŵenu ligongo lya chilanga Chakwe chaŵataŵene namwe (chanti chatutyochesye ilagasyo naga tukulupilile), chisimu naga nkututyochesya ilagasyo, chitunkulupilile kwene soni chitwaleche kwene kuŵigula nomwe ŵanache ŵa Israila.”
Arapça tefsirler:
فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ فَأَغۡرَقۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
Basi ni twauchisye mbusyo ŵanganyao (syakupoteka nnope), mwanti twamisyisye m'mbwani ligongo lyanti ŵanganyao ŵakaaniile ilosyo Yetu, niŵaliji soni ali nkuikwanjila.
Arapça tefsirler:
وَأَوۡرَثۡنَا ٱلۡقَوۡمَ ٱلَّذِينَ كَانُواْ يُسۡتَضۡعَفُونَ مَشَٰرِقَ ٱلۡأَرۡضِ وَمَغَٰرِبَهَا ٱلَّتِي بَٰرَكۡنَا فِيهَاۖ وَتَمَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ ٱلۡحُسۡنَىٰ عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ بِمَا صَبَرُواْۖ وَدَمَّرۡنَا مَا كَانَ يَصۡنَعُ فِرۡعَوۡنُ وَقَوۡمُهُۥ وَمَا كَانُواْ يَعۡرِشُونَ
Ni twatesile ŵandu aŵala ŵaŵaliji nkuonedwa mpela ŵangalikombolela (ligongo lya ukapolo ŵali ŵanache ŵa Israila) kuŵa ŵawinjila kungopoko kwa chilambo (cha Shami) ni kungapililo kwakwe akula kwatwatasileko upile, ni lyakalulile liloŵe lya Ambuje ŵenu lyalili lyambone[4] kwa ŵanache ŵa Israila ligongo lya kupilila kwao, soni ni twagajonasile masengo gaŵaliji nkupanganya Firiauna ni ŵandu ŵakwe (mpela ga unamalima) kwisa soni majumba gaŵaliji nkwimika njo!
(7:4) Liloŵe lyakwe nilyanti: “Nitwasachile kwatendela yaukoto aŵala ŵaŵatondoyedwe machili pa chilambo, ni kwatenda kuŵa achinnongola, ni kwatenda soni kuŵa ŵawinjila.” Ȃya ja (28:5).
Arapça tefsirler:
وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتَوۡاْ عَلَىٰ قَوۡمٖ يَعۡكُفُونَ عَلَىٰٓ أَصۡنَامٖ لَّهُمۡۚ قَالُواْ يَٰمُوسَى ٱجۡعَل لَّنَآ إِلَٰهٗا كَمَا لَهُمۡ ءَالِهَةٞۚ قَالَ إِنَّكُمۡ قَوۡمٞ تَجۡهَلُونَ
Ni twajombwesye ŵanache ŵa Israila mbwani, basi ni ŵasimene ŵandu ali nkubindichila ku isanamu yao (pa kuigalagatila). Ŵanganyao ŵatite: “E mmwe Musa! Tutendelani nnungu jwetu yatite pakola ŵanganyao milungu jao.” Jwalakwe jwatite: “Chisimu ŵanganyammwe ni ŵandu ajinga.”
Arapça tefsirler:
وَإِذۡ أَنجَيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يُقَتِّلُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
Soni (kumbuchilani) katema katwan'jokwele ku ŵandu ŵa Firiauna ŵaŵaliji nkumpa ilagasyo yakusakala nnope, ŵaliji nkuwulaga ŵanache ŵenu ŵachilume ni kwalekaga umi ŵanache ŵenu ŵachikongwe, sano mu yalakweyo mwaliji mwana kulinjidwa kwekulungwa nnope kwakutyochela kwa M'mbuje gwenu.
Arapça tefsirler:
۞ وَوَٰعَدۡنَا مُوسَىٰ ثَلَٰثِينَ لَيۡلَةٗ وَأَتۡمَمۡنَٰهَا بِعَشۡرٖ فَتَمَّ مِيقَٰتُ رَبِّهِۦٓ أَرۡبَعِينَ لَيۡلَةٗۚ وَقَالَ مُوسَىٰ لِأَخِيهِ هَٰرُونَ ٱخۡلُفۡنِي فِي قَوۡمِي وَأَصۡلِحۡ وَلَا تَتَّبِعۡ سَبِيلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
Ni twampele chilanga Musa cha ilo makumi gatatu (kuti atende ibada kaneko tumpe Taurat), ni twaikwanilisye ni (ilo ine) likumi, ni jakwanile ndema jachilanga cha Ambujegwe (chakuja kumpa Tauratijo) mu ilo makumi ncheche. Musa ni jwatite kwa nchimwenegwe Haruna: “Tamilani chitengu changu pa (kwalongolela) ŵandu ŵangu soni kolosyani, ni ngasinkuya litala lya akuwatanganya.”
Arapça tefsirler:
وَلَمَّا جَآءَ مُوسَىٰ لِمِيقَٰتِنَا وَكَلَّمَهُۥ رَبُّهُۥ قَالَ رَبِّ أَرِنِيٓ أَنظُرۡ إِلَيۡكَۚ قَالَ لَن تَرَىٰنِي وَلَٰكِنِ ٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡجَبَلِ فَإِنِ ٱسۡتَقَرَّ مَكَانَهُۥ فَسَوۡفَ تَرَىٰنِيۚ فَلَمَّا تَجَلَّىٰ رَبُّهُۥ لِلۡجَبَلِ جَعَلَهُۥ دَكّٗا وَخَرَّ مُوسَىٰ صَعِقٗاۚ فَلَمَّآ أَفَاقَ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ تُبۡتُ إِلَيۡكَ وَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Sano ndema ja jwaiche Musa pamalo gachilanga Chetu, Ambujegwe nikuŵecheta najo, jwatite: “Ambuje ŵangu! Lilosyani kukwangu kuti nam'bone.” Jwalakwe jwatite: “Nganim'ba mumbweni, nambo lilolani litumbi, naga litamilichiche pamalo pakwe chinkomboleche kumbona.” Basi ndema ja ŵalionesye Ambujegwe kwitumbi[5] ŵalitesile kuŵa lyakusyajika, sano Musa ni jwagwile kwakomoka. Basi ndema ja jwasisimwiche jwatite: “Kuswejela ni Kwenu! Ndesile toba kukwenu, soni une ni jwandanda mwa akukulupilila.”
(7:5) Allah jwalionesye kwitumbi niupande wannono wa Jwalakwe, mwanti upande wajwalionesye naowo walandanaga unandi wakwe ni lusonga lwa kachala kanyonje. Ayi ili mwajwaŵechetele Ntume ﷺ ndema ja jwasoomile jele Ȃyaji. (Tirmidh, Hadith No. 3074 ).
Arapça tefsirler:
قَالَ يَٰمُوسَىٰٓ إِنِّي ٱصۡطَفَيۡتُكَ عَلَى ٱلنَّاسِ بِرِسَٰلَٰتِي وَبِكَلَٰمِي فَخُذۡ مَآ ءَاتَيۡتُكَ وَكُن مِّنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
(Allah) jwatite: “E mmwe Musa! Chisimu Une nansagwile mmwejo mwa ŵandu (wosope), kunsagulila utenga Wangu ni kuŵecheta Kwangu (nomwe), basi pochelani yanampeleyi ni m'be mu ŵakutogolela.”
Arapça tefsirler:
وَكَتَبۡنَا لَهُۥ فِي ٱلۡأَلۡوَاحِ مِن كُلِّ شَيۡءٖ مَّوۡعِظَةٗ وَتَفۡصِيلٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ فَخُذۡهَا بِقُوَّةٖ وَأۡمُرۡ قَوۡمَكَ يَأۡخُذُواْ بِأَحۡسَنِهَاۚ سَأُوْرِيكُمۡ دَارَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
Ni twannembele jwalakwejo m’maubawu kuumila mu chindu chilichose chiigaanyo, ni kusalichisya kwa chindu chilichose, (ni kuntenda kuti): “Basi gakamulisyani mwamachili, ni mwalamuleje ŵandu ŵenu kuti agakamulisyeje mwaumbone wakwe wannope. Pangakaŵapa chinannosye misi ja ŵakunyosya.”
Arapça tefsirler:
سَأَصۡرِفُ عَنۡ ءَايَٰتِيَ ٱلَّذِينَ يَتَكَبَّرُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّ وَإِن يَرَوۡاْ كُلَّ ءَايَةٖ لَّا يُؤۡمِنُواْ بِهَا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلرُّشۡدِ لَا يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗا وَإِن يَرَوۡاْ سَبِيلَ ٱلۡغَيِّ يَتَّخِذُوهُ سَبِيلٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ عَنۡهَا غَٰفِلِينَ
Chinaŵambasye ku ma Ȃya Gangu aŵala ŵaakulikwesya pa chilambo mwangali ligongo lyakuona, mwanti naga ali achiweni chilosyo chilichose ngakasachikulupililaga, soni naga ali aliweni litala lyachongoko ngakulitenda kuŵa litala, nambo naga aliweni litala lyakusokonechela akulitendaga kuŵa litala, yalakweyo ni ligongo lyanti ŵanganyao ŵakaaniile ilosyo Yetu, niŵaliji soni ali nkuikwanjila.
Arapça tefsirler:
وَٱتَّخَذَ قَوۡمُ مُوسَىٰ مِنۢ بَعۡدِهِۦ مِنۡ حُلِيِّهِمۡ عِجۡلٗا جَسَدٗا لَّهُۥ خُوَارٌۚ أَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّهُۥ لَا يُكَلِّمُهُمۡ وَلَا يَهۡدِيهِمۡ سَبِيلًاۘ ٱتَّخَذُوهُ وَكَانُواْ ظَٰلِمِينَ
Ni ŵaalitendele ŵandu ŵa Musa panyuma pakwe (jwele ali apite kwitumbi kuupochela Taurat) kuumila mu ipeto yao (ya golodi ni silifa) kang'ombe (kuŵa kannungu kao), kakaakwete chiŵiliŵili chachakoposyaga liloŵe (mpela chawumi), ana nganayionaga ŵanganyao yanti kalakweko nganikaŵechetekasyaga soni nganikaajoongolelaga kwitala (lililyose)? Ŵalitendele kalakweko (kuŵa kannungu kao) ni ŵaliji ŵakulitenda lupuso.
Arapça tefsirler:
وَلَمَّا سُقِطَ فِيٓ أَيۡدِيهِمۡ وَرَأَوۡاْ أَنَّهُمۡ قَدۡ ضَلُّواْ قَالُواْ لَئِن لَّمۡ يَرۡحَمۡنَا رَبُّنَا وَيَغۡفِرۡ لَنَا لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
Sano ndema ja ŵaaligambile ni kuyiona yanti ŵanganyao pamasile paasokonechele ŵatite: “Naga ngaakututendela chanasa Ambuje ŵetu, ni kutukululuchila chisimu chene chituŵe mu ŵakwasika.”
Arapça tefsirler:
وَلَمَّا رَجَعَ مُوسَىٰٓ إِلَىٰ قَوۡمِهِۦ غَضۡبَٰنَ أَسِفٗا قَالَ بِئۡسَمَا خَلَفۡتُمُونِي مِنۢ بَعۡدِيٓۖ أَعَجِلۡتُمۡ أَمۡرَ رَبِّكُمۡۖ وَأَلۡقَى ٱلۡأَلۡوَاحَ وَأَخَذَ بِرَأۡسِ أَخِيهِ يَجُرُّهُۥٓ إِلَيۡهِۚ قَالَ ٱبۡنَ أُمَّ إِنَّ ٱلۡقَوۡمَ ٱسۡتَضۡعَفُونِي وَكَادُواْ يَقۡتُلُونَنِي فَلَا تُشۡمِتۡ بِيَ ٱلۡأَعۡدَآءَ وَلَا تَجۡعَلۡنِي مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
Sano ndema ja jwaujile Musa ku ŵandu ŵakwe juli jugasabiche ni kupwelembwesuka, jwatite: “Kaje kusakala yamwasigele nchitendaga panyuma pangu! Ana nkulumisye chilamusi cha M’mbuje gwenu (pakulitendela yenuyenupe nkaniyyimanye yatannamule)?” Ni jwaponyisye (pasi) maubawu, kaneka nijwakamwile ntwe wa nchimwenegwe ni kuuwutila kukwakwe. (Haruna) jwatite: “Mwanache jwa mama! Chisimu ŵandu ŵambweni ungali machili, mwanti ŵasigele panandi kuti ambulaje, basi nkaasengwachisya amagongo pa une (pakumba ipotesi), soni nkambika pamo ni ŵandu ŵakulitenda lupuso.”
Arapça tefsirler:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ ٱلۡعِجۡلَ سَيَنَالُهُمۡ غَضَبٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَذِلَّةٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَكَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡمُفۡتَرِينَ
Chisimu aŵala ŵalitendele kang'ombe (kuŵa kannungu kao), chijapate gasabu jakuumila kwa M’mbuje gwao kwisa soni kunyosyeka pa umi wa duniya, soni iyyoyopeyo niyatukutiji pakwalipila ŵakusepelela (unami mu Dini).
Arapça tefsirler:
وَٱلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِهَا وَءَامَنُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Soni aŵala ŵatesile yakusakala kaneka ni kutenda toba panyuma pakwe ni kulupilila, chisimu Ambuje ŵenu panyuma pakwe aŵele Ŵakululuka kusyene, Ŵachanasa channope.
Arapça tefsirler:
وَلَمَّا سَكَتَ عَن مُّوسَى ٱلۡغَضَبُ أَخَذَ ٱلۡأَلۡوَاحَۖ وَفِي نُسۡخَتِهَا هُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلَّذِينَ هُمۡ لِرَبِّهِمۡ يَرۡهَبُونَ
Sano ndema ja jatulele kwa Musa gasabu, jwagalokwete maubawu gala, soni m’malemba mwakwe mwaliji mwana chongolo kwisa soni chanasa kwa aŵala ŵali ni woga wakun'jogopa Mmbuje gwao.
Arapça tefsirler:
وَٱخۡتَارَ مُوسَىٰ قَوۡمَهُۥ سَبۡعِينَ رَجُلٗا لِّمِيقَٰتِنَاۖ فَلَمَّآ أَخَذَتۡهُمُ ٱلرَّجۡفَةُ قَالَ رَبِّ لَوۡ شِئۡتَ أَهۡلَكۡتَهُم مِّن قَبۡلُ وَإِيَّٰيَۖ أَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلسُّفَهَآءُ مِنَّآۖ إِنۡ هِيَ إِلَّا فِتۡنَتُكَ تُضِلُّ بِهَا مَن تَشَآءُ وَتَهۡدِي مَن تَشَآءُۖ أَنتَ وَلِيُّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَاۖ وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلۡغَٰفِرِينَ
Ni jwasagwile Musa mu ŵandu ŵakwe achalume makumi nsano na gaŵili (70 ŵaŵaliji ŵambone) kuti ajaule kumalo gachilanga Chetu (chatwapangene najo Musajo kuti akaiche nao kwitumbi kuti akaaŵendele chikululuko achimijao ŵana galagatilaga kang'ombe ŵala), basi ndema jachakwembekenye chisikinya chamachili (Musa) jwatite: “Ambuje! Nkasache nkaajonasile ŵanganyaŵa nonejwakwe kalape (pameso pa achimijao wosope kuti amanyilile yanti ngaŵa ndekwaulaga une). Ana nkutujonanga pa yatesile ŵawawate mwetuwe? Nganijiŵatu jalakweji ikaŵeje fitina Jenu jankwalechelela najo kusokonechela ŵankwasaka nikwajongola ŵankwasaka, Mmwe ni Nkutugosa jwetu, basi tukululuchilani uwwe ni kututendela chanasa, soni Mmwe ni Ŵambone nnope mwa akukululuka wosope.”
Arapça tefsirler:
۞ وَٱكۡتُبۡ لَنَا فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ إِنَّا هُدۡنَآ إِلَيۡكَۚ قَالَ عَذَابِيٓ أُصِيبُ بِهِۦ مَنۡ أَشَآءُۖ وَرَحۡمَتِي وَسِعَتۡ كُلَّ شَيۡءٖۚ فَسَأَكۡتُبُهَا لِلَّذِينَ يَتَّقُونَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلَّذِينَ هُم بِـَٔايَٰتِنَا يُؤۡمِنُونَ
“Soni tulembelani yambone pa duniya pano ni ku Akhera kwakwe, chisimu uwwe tuwujiile Kukwenu.” (Allah) jwatite: “Ilagasyo Yangu chinansausye nayo jwangunsaka (mwa ŵandu ŵakusakala), sano chanasa Changu ni chin'jeeneele chindu chilichose (pa duniya), nambo (ku Akhera) chinjalembela chalakwe (chanasacho) kuti chikaapate aŵala ŵali ni woga (wakun'jogopa Allah) ni akutolaga Zaka, kwisa soni aŵala ŵaakuŵa ali nkugakulupilila ma Ȃya Getu.”
Arapça tefsirler:
ٱلَّذِينَ يَتَّبِعُونَ ٱلرَّسُولَ ٱلنَّبِيَّ ٱلۡأُمِّيَّ ٱلَّذِي يَجِدُونَهُۥ مَكۡتُوبًا عِندَهُمۡ فِي ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَٱلۡإِنجِيلِ يَأۡمُرُهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَىٰهُمۡ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُحِلُّ لَهُمُ ٱلطَّيِّبَٰتِ وَيُحَرِّمُ عَلَيۡهِمُ ٱلۡخَبَٰٓئِثَ وَيَضَعُ عَنۡهُمۡ إِصۡرَهُمۡ وَٱلۡأَغۡلَٰلَ ٱلَّتِي كَانَتۡ عَلَيۡهِمۡۚ فَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِهِۦ وَعَزَّرُوهُ وَنَصَرُوهُ وَٱتَّبَعُواْ ٱلنُّورَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ مَعَهُۥٓ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
“Aŵala ŵaakunkuya Ntenga, Ntume jwangapakombola kulemba ni kuŵalanga, ajula jwaakunsimana juli julembedwe kukwao mu Taurat kwisa soni mu Injil,[6] akwalamulaga kutenda yaukoto ni kwalekasyaga yangalumbana, ni akwakundisyaga yambone ni kwakanyaga yausakwa, ni akwatula misigo jao ni makongwa gagaliji pa ŵanganyao (malamusi gakusausya kugakuya), basi aŵala ŵankulupilile jwalakwe (Muhammadi ﷺ) ni kunchimbichisya ni kunkamuchisya ni kuya lilanguka (Qur’an) lyalyatulusyidwe imo ni jwalakwe, ŵanganyao niŵali ŵakupunda.[7]”
(7:6) Mu Taurat kwisa soni mu Injil mukusimanikwa kusalidwa ya kwika kwa ntume jwambesi Muhammadi ﷺ namuno kuti itabuyo yesokonechele. (7:7) Mpela Deuteronomo 18:18-19; Masalimo 118:22-23; Yesaya 42:1-13; Habakuku 3:3-4; Mateyo 21:42-43; Yohane 14:15-17; Yohane 14:25-26; Yohane 16:7-14. Nnole soni ma Ȃya ga (3:70-71).
Arapça tefsirler:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنِّي رَسُولُ ٱللَّهِ إِلَيۡكُمۡ جَمِيعًا ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِ ٱلنَّبِيِّ ٱلۡأُمِّيِّ ٱلَّذِي يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَكَلِمَٰتِهِۦ وَٱتَّبِعُوهُ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “E jenumanja ŵandu! Chisimu une ni Ntenga jwa Allah kukwenu ŵanaose, Ajula jwauli Wakwe uchimwene wa kumawunde ni petaka, pangali nnungu jwine (jwakuŵajilwa kun'galagatila) ikaŵeje Jwelepejo, akupelekaga umi ni chiwa, basi munkulupililani Allah ni Ntenga Jwakwe, Ntume jwangapakombola kulemba ni kuŵalanga, ajula jwaakunkulupilila Allah ni maloŵe Gakwe, ni munkuyani kuti n'jongoche.”
Arapça tefsirler:
وَقَطَّعۡنَٰهُمُ ٱثۡنَتَيۡ عَشۡرَةَ أَسۡبَاطًا أُمَمٗاۚ وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰٓ إِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰهُ قَوۡمُهُۥٓ أَنِ ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنۢبَجَسَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۚ وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡغَمَٰمَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Ni twaagaŵenye ŵanganyao ngosyo likumi kwisa siŵili kuŵa makuga (gekulungwakulungwa), ni twampele maloŵe Musa ndema jaŵam'bendile ŵandu ŵakwe mesi, kuti: “Putasyani simbo jenujo peganga.” Basi nisyaumile mwalakwemo sulo likumi kwisa siŵili, mwanti lukosyo lulilose lwamanyilile pakumwela pakwe. Soni twaaunichile ni m'bulili wa liunde, ni kwatuluchisya manna ni salwa, (nikwatenda kuti): “Lyagani mu yambone yatumpeleyi.” Ni nganatutenda lupuso Uwwe, nambo achimisyene ni ŵaŵaliji nkulitenda lupuso.
Arapça tefsirler:
وَإِذۡ قِيلَ لَهُمُ ٱسۡكُنُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ وَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ وَقُولُواْ حِطَّةٞ وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطِيٓـَٰٔتِكُمۡۚ سَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
Soni (mwakumbusyani) katema kayaŵechetedwe kukwao yanti: “Tamani m'musi awu (wa Baitul Muqaddas), ni n’dyeje mwalakwemu palipose pansachile, ni m'becheteje kuti: ‘Tukululuchilani ileŵi yetu.’ Soni jinjililani pannango chiinamile. Chitunkululuchile ileŵi yenu, chitwajonjechesye (yambone) ŵakolosya.”
Arapça tefsirler:
فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَظۡلِمُونَ
Nambo ŵaŵalitesile lupuso mwa ŵanganyao ŵagalawisye (lilamusi lila mwanti ŵaŵechete) maloŵe gane gangaŵaga gaŵasalilidwe gala, sano ni twatumisye pa ŵanganyao ipotesi kutyochela kwinani ligongo lyakulitenda kwao lupuso.
Arapça tefsirler:
وَسۡـَٔلۡهُمۡ عَنِ ٱلۡقَرۡيَةِ ٱلَّتِي كَانَتۡ حَاضِرَةَ ٱلۡبَحۡرِ إِذۡ يَعۡدُونَ فِي ٱلسَّبۡتِ إِذۡ تَأۡتِيهِمۡ حِيتَانُهُمۡ يَوۡمَ سَبۡتِهِمۡ شُرَّعٗا وَيَوۡمَ لَا يَسۡبِتُونَ لَا تَأۡتِيهِمۡۚ كَذَٰلِكَ نَبۡلُوهُم بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Soni mwawusyani ŵanganyao ya musi (wa Ayilah) wawaliji mungulugulu mbwani, ndema jaŵaliji (achinsyene musio) nkuguluka mpingu wa (lisiku) Lyakuŵeluka (wangaja kuwulaga somba nambo kutenda ibadape), pandema jasyaichililaga somba syao mwakwela lisiku lyakuŵeluka lyao, nambo lisiku lyangaŵa lyakuŵeluka lyao nganisyaichililaga, yele niyatwatite pakwalinga ligongo lya kunyosya kwao.
Arapça tefsirler:
وَإِذۡ قَالَتۡ أُمَّةٞ مِّنۡهُمۡ لِمَ تَعِظُونَ قَوۡمًا ٱللَّهُ مُهۡلِكُهُمۡ أَوۡ مُعَذِّبُهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗاۖ قَالُواْ مَعۡذِرَةً إِلَىٰ رَبِّكُمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
Soni (mwakumbusyani) katema kalyaŵechete likuga line mwa ŵanganyao (pakwawusya ŵandu ŵaŵaliji nkwajamuka aŵala ŵana gulukaga mpingu wa lisiku lyakuŵeluka): “Nkulilagachisya chichi kwajamuka ŵandu ŵanti Allah asigele panandi kwajonanga kapena kwapa ilagasyo yakupoteka nnope?” Ŵanganyao ŵatite: “Tupate pakuliŵalanjila kwa M'mbuje gwenu (kuti twajamukaga nambo nganatupikanilaga), ni kuti mwine ŵanganyao chaŵe ni woga (wakun'jogopa Allah).”
Arapça tefsirler:
فَلَمَّا نَسُواْ مَا ذُكِّرُواْ بِهِۦٓ أَنجَيۡنَا ٱلَّذِينَ يَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلسُّوٓءِ وَأَخَذۡنَا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ بِعَذَابِۭ بَـِٔيسِۭ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
Sano katema kaŵaapwaanyiile ayila yaŵaliji nkukumbusyidwa, twajokwele aŵala ŵaŵakanyaga yakusakala, ni twakwembekenye aŵala ŵaŵalitendaga lupuso ni ilagasyo yakusakala nnope ligongo lya kunyosya kwao.
Arapça tefsirler:
وَإِذۡ تَأَذَّنَ رَبُّكَ لَيَبۡعَثَنَّ عَلَيۡهِمۡ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَن يَسُومُهُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِۗ إِنَّ رَبَّكَ لَسَرِيعُ ٱلۡعِقَابِ وَإِنَّهُۥ لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
Soni (mwakumbusyani) ndema ja ŵagombelesye Ambuje ŵenu yanti; chisimu chene taŵeje ali nkwatumichisya (Ayudao) mpaka lisiku lya Kiyama ŵachaŵeje ali nkwapa ilagasyo yakusakala, chisimu Ambuje ŵenu ni Ŵachitema pakupeleka ipotesi, soni chisimu Ŵalakweo ni Ŵakululuka kusyene Ŵachanasa channope.
Arapça tefsirler:
وَقَطَّعۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ أُمَمٗاۖ مِّنۡهُمُ ٱلصَّٰلِحُونَ وَمِنۡهُمۡ دُونَ ذَٰلِكَۖ وَبَلَوۡنَٰهُم بِٱلۡحَسَنَٰتِ وَٱلسَّيِّـَٔاتِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Ni twalekangenye (Ayudao) pa chilambo kuŵa mikutula-mikutula, ŵane mwa ŵanganyao ŵambone, nambo ŵane nganaŵa ŵanti iyyo, soni ni twalinjile ni yambone kwisa soni yakusakala kuti awujile (kwa Allah).
Arapça tefsirler:
فَخَلَفَ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ خَلۡفٞ وَرِثُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَأۡخُذُونَ عَرَضَ هَٰذَا ٱلۡأَدۡنَىٰ وَيَقُولُونَ سَيُغۡفَرُ لَنَا وَإِن يَأۡتِهِمۡ عَرَضٞ مِّثۡلُهُۥ يَأۡخُذُوهُۚ أَلَمۡ يُؤۡخَذۡ عَلَيۡهِم مِّيثَٰقُ ٱلۡكِتَٰبِ أَن لَّا يَقُولُواْ عَلَى ٱللَّهِ إِلَّا ٱلۡحَقَّ وَدَرَسُواْ مَا فِيهِۗ وَٱلدَّارُ ٱلۡأٓخِرَةُ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يَتَّقُونَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
Basi ni ŵalundite panyuma pao akulunda (ŵakusakala) ŵaŵachitawele chitabu (cha Taurat nambo mwangali kuchikuuya), ŵaliji nkulisagulila ichindu (yakusakala) ya auno (umi) wapasi, ni kuŵechetaga (mwakuliwimba): “Ichikululuchidwa kukwetu (kuŵa mpela akutenda toba).” Nambo soni yeti naga kwaichilila ichindu ine (yakusakala) yanti chisawu iyyoyo ŵaigundumilaga pakuijigala (kutendaga ali ŵatende toba). Ana nganichijigalidwa chilanga kukwao cha m'Chitabu chanti ngasam'bechetela Allah ikaŵeje yakuonaonape? Kutendaga ŵanganyao asoomile yaili mwalakwemo? Sanotu Nyumba Jambesi jichiŵa jambone nnope kwa ŵandu ŵali ni woga (wakun'jogopa Allah), ana jenumanja ŵangali lunda?
Arapça tefsirler:
۞ وَإِذۡ نَتَقۡنَا ٱلۡجَبَلَ فَوۡقَهُمۡ كَأَنَّهُۥ ظُلَّةٞ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُۥ وَاقِعُۢ بِهِمۡ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
Soni (mwakumbusyani) katema katwalinyakwile litumbi pachanya pao ni kuŵa mpela nsakasa, ni ŵasimichisye yanti chilyagwile, (twaasalile yanti): “Kamulisyani yatumpeleyi (Taurat) mwamachili, soni kumbuchilani (malamusi) gagali mwalakwemo kuti jenumanja m'be ni woga (wakun'jogopa Allah).”
Arapça tefsirler:
وَإِذۡ أَخَذَ رَبُّكَ مِنۢ بَنِيٓ ءَادَمَ مِن ظُهُورِهِمۡ ذُرِّيَّتَهُمۡ وَأَشۡهَدَهُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِهِمۡ أَلَسۡتُ بِرَبِّكُمۡۖ قَالُواْ بَلَىٰ شَهِدۡنَآۚ أَن تَقُولُواْ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ إِنَّا كُنَّا عَنۡ هَٰذَا غَٰفِلِينَ
Soni (kumbuchilani) katema kaŵakopwesye Ambuje ŵenu mu ŵanache ŵa Adam kuumila m’migongo jao ŵanache ŵao (ŵane kuumila m’migongo ja ŵane muchachiŵelekanilana, soni wosope nikwakoposya mun'gongo wa Adam), ni kwatendekasya kuŵa mboni syakulitendela achimisyene (yakunda Tauhidi, pakwatenda kuti): “Ana nganimba Nam'mbuje gwenu?” Ŵanganyao ŵatite: “Elo! Tuteendeele umboni (kuti Mmwejo ni Ambuje ŵetu).” Ntaakwiisa kuŵecheta lisiku lya Kiyama yanti: “Chisimu uwwe pangali chatwachimaanyi chakwayana ni yele (ya Tauhidiyi).”
Arapça tefsirler:
أَوۡ تَقُولُوٓاْ إِنَّمَآ أَشۡرَكَ ءَابَآؤُنَا مِن قَبۡلُ وَكُنَّا ذُرِّيَّةٗ مِّنۢ بَعۡدِهِمۡۖ أَفَتُهۡلِكُنَا بِمَا فَعَلَ ٱلۡمُبۡطِلُونَ
Kapena ntaakwiisa kuŵecheta kuti: “Chisimu achatati ŵetu ni ŵaŵawanganyisye (Allah ni isanamu) kala, sano uwwe twagambile kuŵa ŵanache (ŵatwaiche) panyuma pao (ni kwaakuuyaaga), ana ni chintujonanjeje ligongo lya yaŵatesile ŵakuya yaunami?”
Arapça tefsirler:
وَكَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ وَلَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Arapça tefsirler:
وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱلَّذِيٓ ءَاتَيۡنَٰهُ ءَايَٰتِنَا فَٱنسَلَخَ مِنۡهَا فَأَتۡبَعَهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ فَكَانَ مِنَ ٱلۡغَاوِينَ
Mwaasoomelaani ŵanganyao abali ja ajula jwatwampele ma Ȃya Getu, basi jwele nikuliiwuulaamo, sano shetani niŵankuyiye (nikuŵa najo), basi ni jwaliji mu ŵakusokonechela.
Arapça tefsirler:
وَلَوۡ شِئۡنَا لَرَفَعۡنَٰهُ بِهَا وَلَٰكِنَّهُۥٓ أَخۡلَدَ إِلَى ٱلۡأَرۡضِ وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُۚ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ ٱلۡكَلۡبِ إِن تَحۡمِلۡ عَلَيۡهِ يَلۡهَثۡ أَوۡ تَتۡرُكۡهُ يَلۡهَثۚ ذَّٰلِكَ مَثَلُ ٱلۡقَوۡمِ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۚ فَٱقۡصُصِ ٱلۡقَصَصَ لَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
Soni tungasache tunganyyakwile (pa uchimbichimbi) ni gele (ma Ȃyago), nambo kuti jwalakwe jwapendechele ku duniya ni kuya isako yakwe, basi chilandanyo chakwe chili chisawu mbwa janti nkujikalipilamo jikasapumasika (pakutiila) mwakoposya lulimi, natamuno kujileka (ngajikalipila) jikasapumasikape mwakoposya lulimi, chele ni chilandanyo cha ŵandu aŵala ŵaakaaniile ma Ȃya Getu, basi siimbaani ngani kuti ŵanganyao achetelele.
Arapça tefsirler:
وَلَقَدۡ ذَرَأۡنَا لِجَهَنَّمَ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلۡجِنِّ وَٱلۡإِنسِۖ لَهُمۡ قُلُوبٞ لَّا يَفۡقَهُونَ بِهَا وَلَهُمۡ أَعۡيُنٞ لَّا يُبۡصِرُونَ بِهَا وَلَهُمۡ ءَاذَانٞ لَّا يَسۡمَعُونَ بِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ كَٱلۡأَنۡعَٰمِ بَلۡ هُمۡ أَضَلُّۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
Soni chisimu chene twajiguumbiile Jahannama majini gamajinji kwisa soni ŵandu (ŵatakajinjileko), ŵanganyao akwete mitima nambo ŵangamanyilila najo, meso soni akwete nambo ŵangalolela nago, ni mawiwi gakwe akwete nambo ŵangapikanila nago, ŵanganyao ali chisawu inyama, gambakuti ŵanganyao ni ŵali ŵakusokonechela nnope (kumpunda inyama), ŵanganyao ni ŵali ŵaakwaanjila (malamusi ga Allah).
Arapça tefsirler:
وَلِلَّهِ ٱلۡأَسۡمَآءُ ٱلۡحُسۡنَىٰ فَٱدۡعُوهُ بِهَاۖ وَذَرُواْ ٱلَّذِينَ يُلۡحِدُونَ فِيٓ أَسۡمَٰٓئِهِۦۚ سَيُجۡزَوۡنَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Soni Allah jukwete mena gambone nnope,[8] basi mum’bombani nago, ni mwaleche aŵala ŵaakugapombotasya mena Gakwe, chachilipidwa pa yaŵaliji nkupanganya.
(7:8) Allah jukwete mena gakwana lichila kutyosya lina limo (99). Akusimulila Abu Hurairah رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Allah jukwete mena makumi nsano na ncheche kwisa nsano na ncheche; lichila kutyosya lina limo. Jwalijose jwatagakulupilile mate gakwe ni kugakamulichisya masengo mugakusosekwela, takajinjile ku Mbepo.” (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 2585).
Arapça tefsirler:
وَأُمۡلِي لَهُمۡۚ إِنَّ كَيۡدِي مَتِينٌ
Arapça tefsirler:
أَوَلَمۡ يَنظُرُواْ فِي مَلَكُوتِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ وَأَنۡ عَسَىٰٓ أَن يَكُونَ قَدِ ٱقۡتَرَبَ أَجَلُهُمۡۖ فَبِأَيِّ حَدِيثِۭ بَعۡدَهُۥ يُؤۡمِنُونَ
Ana ngaakuuona uchimwene wa kumawunde ni petaka, ni ichindu yosope yaagumbile Allah, soni yanti mwine komboleka kuŵa ndaŵi jao jakuwila jiŵandichile? Ana ni abalichi panyuma paaji (Quraniji) jatachijikulupilila?
Arapça tefsirler:
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلسَّاعَةِ أَيَّانَ مُرۡسَىٰهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ رَبِّيۖ لَا يُجَلِّيهَا لِوَقۡتِهَآ إِلَّا هُوَۚ ثَقُلَتۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ لَا تَأۡتِيكُمۡ إِلَّا بَغۡتَةٗۗ يَسۡـَٔلُونَكَ كَأَنَّكَ حَفِيٌّ عَنۡهَاۖ قُلۡ إِنَّمَا عِلۡمُهَا عِندَ ٱللَّهِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Akum'buusya (mmwe Muhammadi ﷺ) ya ndema (jakwichila Kiyama kuti): “Jichiŵa chakachi?” Jilani: “Chisimu umanyilisi wakwe uli kwa Ambuje ŵangu pe. Pangali ŵampaka ajionesye papaswela ndaŵi jakwe ikaŵeje Jwalakwe. Jisitwepe kumawunde ni petaka. Ngasijim'bichilila ikaŵeje mwachisupuchisya.” Akum'buusya nti chisawu mmwejo m'bele ŵakuwuchilichisya ya jalakwejo (ni mpaka n'jimaanyi ndaŵi jakwe). Jilani: “Chisimu umanyilisi wakwe uli kwa Allah, nambo ŵandu ŵajinji ngaakumanyilila.”[9]
(7:9) Akusimulila Abdullah رضى الله عنه yanti: Ntenga jwa Allah ﷺ jwatite: “Makiyi ga yakusisika gali nsano: Chisimu Allah, Kukwakwepe ni kuuli umanyilisi wa ndaŵi (jakwichila Kiyama), Jwalakwe ni jwaakutulusyaga wula, soni ni jwaakumanyililaga yaili nyyitumbo. Ni ngakasamanyilila mundu jwalijose ichapanganye malaŵi, nambo soni mundu jwalijose ngakasamanyilila kuti chilambochi chachiwila. Chisimu Allah ni Jwakumanyilila nnope (ichindu), Jwasimanya abali syosope.” (31:34). (Swahîh Al-Bukhârî, Hadith No. 4351).
Arapça tefsirler:
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي نَفۡعٗا وَلَا ضَرًّا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۚ وَلَوۡ كُنتُ أَعۡلَمُ ٱلۡغَيۡبَ لَٱسۡتَكۡثَرۡتُ مِنَ ٱلۡخَيۡرِ وَمَا مَسَّنِيَ ٱلسُّوٓءُۚ إِنۡ أَنَا۠ إِلَّا نَذِيرٞ وَبَشِيرٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Jilani (mmwe Muhammadi ﷺ): “Jwangali machili gakulikamuchisya nansyene kapena kulipa isausyo ikaŵeje yasachile Allah, soni ngaaŵe nguimanyilila yakusisika ngalichuluichisye yambone, soni nga nganiyimbata yakusakala. Nganimbatu une ikaŵeje nkwaatetela ni kwatagulila abali jakusengwasya ŵandu ŵaakukulupilila.”
Arapça tefsirler:
۞ هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن نَّفۡسٖ وَٰحِدَةٖ وَجَعَلَ مِنۡهَا زَوۡجَهَا لِيَسۡكُنَ إِلَيۡهَاۖ فَلَمَّا تَغَشَّىٰهَا حَمَلَتۡ حَمۡلًا خَفِيفٗا فَمَرَّتۡ بِهِۦۖ فَلَمَّآ أَثۡقَلَت دَّعَوَا ٱللَّهَ رَبَّهُمَا لَئِنۡ ءَاتَيۡتَنَا صَٰلِحٗا لَّنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
Jwalakwe ni Ajula jwaŵan'gumbile ŵanganyammwe kuumila mwa mundu jumpepe (Adam), nijwaaŵisile kuumila mwa jwalakwejo ŵankwakwe (Hawa), kuti jutulalileje (jwannume jwalijose) kwa ŵele (ŵankwakweo). Sano ndema jaakwaakumbatilaga, akasajigalaga (ŵammasyetowo) nsigo wakwepepala, ni akasajendagajendaga nao, nambo pati upesile (nsigowo nikusigala panandi kuŵeleka) ŵanaŵaŵili (ŵalume ni ŵankwao) akasam’bombaga Allah M'mbuje gwao (kuti): “Naga nkutupa mwanache jwambone (jwalungalunga) chisimu chituŵe mu ŵakutogolela.”
Arapça tefsirler:
فَلَمَّآ ءَاتَىٰهُمَا صَٰلِحٗا جَعَلَا لَهُۥ شُرَكَآءَ فِيمَآ ءَاتَىٰهُمَاۚ فَتَعَٰلَى ٱللَّهُ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Basi ndema jaakwaapaaga mwanache jwambone (jwalungalunga) akasam'biichilaga Jwalakwe (Allah) ŵakamusyangana najo pa yajwapele, basi Allah jutalikangene kusyene ni yaakum'bwanganya nayo.
Arapça tefsirler:
وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ لَهُمۡ نَصۡرٗا وَلَآ أَنفُسَهُمۡ يَنصُرُونَ
Arapça tefsirler:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ عِبَادٌ أَمۡثَالُكُمۡۖ فَٱدۡعُوهُمۡ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
Chisimu ayila yankuilumbanjila kunneka Allah iŵele achikapolo mpela ŵanganyapemmwe, basi ilumbanjilaani soni ni in'janje (pakumpa yankusakayo) nanga nkuŵecheta yakuona (yakuti jelejo milungu jisyesyene).
Arapça tefsirler:
أَلَهُمۡ أَرۡجُلٞ يَمۡشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَيۡدٖ يَبۡطِشُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ أَعۡيُنٞ يُبۡصِرُونَ بِهَآۖ أَمۡ لَهُمۡ ءَاذَانٞ يَسۡمَعُونَ بِهَاۗ قُلِ ٱدۡعُواْ شُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ كِيدُونِ فَلَا تُنظِرُونِ
Ana ikwete yalakweyo ngongolo syaikwendela? Kapena ikwete makono gaikamulila? Kapena ikwete meso gaikulolela? Kapena ikwete mawiwi gaikupikanila? Jilani: “Mwaŵilangani akwawanganya ŵenu (ni Allah), kaneko ni mundendele malindi mwanti ngasimumba lipesa.”
Arapça tefsirler:
خُذِ ٱلۡعَفۡوَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡعُرۡفِ وَأَعۡرِضۡ عَنِ ٱلۡجَٰهِلِينَ
Arapça tefsirler:
وَإِذَا لَمۡ تَأۡتِهِم بِـَٔايَةٖ قَالُواْ لَوۡلَا ٱجۡتَبَيۡتَهَاۚ قُلۡ إِنَّمَآ أَتَّبِعُ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّ مِن رَّبِّيۚ هَٰذَا بَصَآئِرُ مِن رَّبِّكُمۡ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Soni naga nganimwaichilila (achimakafilio) ni chisimosimo akasatiji: “Uli ngalipanganyichisya chalakwe?” Jilani: “Chisimu une ngukuya yaikuuwulidwa kukwangu kuumila kwa Ambuje ŵangu, aji (Qur’aniji) jiŵele muli syakuumila kwa M’mbuje gwenu (Allah), soni chongolo ni chanasa kwa ŵandu ŵaakukulupilila.”
Arapça tefsirler:
وَإِذَا قُرِئَ ٱلۡقُرۡءَانُ فَٱسۡتَمِعُواْ لَهُۥ وَأَنصِتُواْ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Arapça tefsirler:
وَٱذۡكُر رَّبَّكَ فِي نَفۡسِكَ تَضَرُّعٗا وَخِيفَةٗ وَدُونَ ٱلۡجَهۡرِ مِنَ ٱلۡقَوۡلِ بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ وَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡغَٰفِلِينَ
Soni mwakolanjeje Ambuje ŵenu (Allah) mu ntima mwenu, mwakulinandiya, mwa woga ni mwangakwesya maloŵe, kundaŵi ni kwigulo, soni ngasim'ba mu ŵaakwaanjila.[10]
(7:10) Nnole chilaaki cha Ȃya ja (13:28).
Arapça tefsirler:
Anlam tercümesi Sure: Sûratu'l-A'râf
Kur'an-ı Kerim meal tercümesi - الترجمة الياؤو - Mealler fihristi
ترجمة معاني القرآن الكريم الى اللغة الياؤو، ترجمها محمد بن عبدالحميد سليكا.