قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى


مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە نەجم   ئايەت:

سورەتی النجم

سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:
إثبات صدق الوحي وأنه من عند الله.
جەختکردنەوە لەسەر ڕاستگۆیی وەحی کە لەلایەن الله وە دابەزێندراوە.

وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ
پەروەردگار سوێند بەو ئەستێرەیە دەخوات کە لە شوێن و خولگەی خۆی دەترازێت و بەخێرایی لە بۆشایی ئاسماندا بەردەبێتەوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمۡ وَمَا غَوَىٰ
ئەو ھاوەڵەی ئێوە موحەممەد (صلى الله عليه وسلم) کەسایەتییەکی گومڕا و سەرلێشێواو نییە، لەبەرنامەی ڕاست و دروست لای نەداوە، ئەو زۆر ھوشیار و دانایە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ
ئەوەی موحەممەد (صلى الله عليه وسلم) پێتان ڕادەگەیەنێت لەم قورئانە لە ئارەزووی خۆیەوە نییە و لەخۆیەوە قسە ناکات.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ
بەڵکو ئەم قورئانە وەحی و نیگایە لەلایەن (اللە تعالی) وە، لە ڕێگەی جوبرەئیلەوە (علیە السلام) بۆی ھاتووە، ئەم (قورئانە) تەنھا پەند و ئامۆژگارییە بۆ ھەموو جیھانیان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ
لەلایەن فریشتەیەکی زۆر بەھێزەوە ئەم وەحیەی فێرکراوە کە جوبرەئیلە (علیه السلام) فریشتەی وەحی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ
ئەو جوبرەئیلە (سەلامی خوای لێ بێت) خاوەنی بیر و ھۆشێکی زۆر بەھێز و دیمەنێکی جوانە، وە جار جار لەسەر شێوە ڕاستەقینەکەی خۆی دەوەستێت و خۆی نیشانی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) دەدات.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ
جوبرەئیل ( سەلامی خوای لێ بێت) لەو حاڵەتەدا لە ئاسۆی بەرز و بڵندی ئاسماندا بوو.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ
پاشان تا دەھات جوبرەئیل ( سەلامی خوای لێ بێت) نزیک دەبووەوە لە پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) تا تەواو نزیک بوویەوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ
ئەوەندە لێی نزیکبویەوە، نێوانیان بەقەدەر دوو کەوان، یان کەمتریش بوو.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ
ئینجا (اللە تعالی) لە ڕێگەی جوبرەئیلەوە ( سەلامی خوای لێ بێت) وەحی و نیگای کرد بۆ بەندەی خۆی موحەممەد (صلی الله علیه وسلم) ئەوەی کە نیگای کرد لە قورئانە پیرۆزەکەی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَا كَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ
دڵی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) درۆی نەکرد لەگەڵ چاوی، لەوەدا کە بەچاوی خۆی بینی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
ئایا ئێوە - ئەی بتپەرستینە - لەگەڵ پێغەمبەردا (صلی الله علیه وسلم) دەکەونە مشتومڕ و موجادەلە لەسەر ئەوەی کە (اللە تعالی) پیشانی داوە - کە جوبرەئیلە ( سەلامی خوای لێ بێت) - یا ئەوەی لە شەوڕەویدا بینی ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ
بە ڕاستی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) جارێکی تریش جوبرەئیلی دیوە لەسەر شێوەی خۆی لە شەوڕەویدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ
لای داری (سدرة المنتھی) کە درەختێکی گەورە و ناوازەیە لە ئاسمانی حەوتەم.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ
جا لای ئەو درەختەدا بەھەشتی (مەئوا) ھەیە بەواتای لانە و جێگەی حەسانەوە و خۆشگوزەرانی بۆ ئیمانداران.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِذۡ يَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا يَغۡشَىٰ
لەو کاتەدا کە داری (سدرة المنتھی) ی داپۆشیبوو، ئەوەی کە دایپۆشیبوو شتێکی زۆر مەزن بوو، چۆنیەتەکەشی کەس نازانێت جگە لەپەروەردگار نەبێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
چاوی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) لای نەداوە لەوەی کە ئەیبینێت و ئەملاو ئەولای نەکردووە، وئەو سنوورەی تێنەپەڕاندووە کە بۆی دیاریکرا بوو.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ
بە ڕاستی پێغەمبەر (صلی الله علیه سلم) لە شەوڕەویدا - ميعراج - لە نیشانە گەورەکانی پەروەردگاری خۆی دی کە ئاماژەن بۆ هێز ودەسەڵاتی (الله تعالى)، لەوانە کە بینی ( بەھەشت و دۆزەخ و شتی تریش).
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ
باشە ئێوە - ئەی موشریک و بتپەرستان - سەرنجی ئەو بتانەتان نەداوە کە دەیانپەرستن و دەیانکەنە شەریک و ھاوەڵی (اللە تعالی) وەک - لات و عوززا -.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ
(مەنات) بتە سێھەمەکەی تریشتان دیوە؟ کە یەکێکە لەبتەکانتان کە دەیپەرستن، پێم بڵێن ئایا ئەمان - مەبەستی بتەکانە - توانایان ھەیە سوود یا زیانتان پێ بگەیەنن؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَكُمُ ٱلذَّكَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ
باشە ڕاست و ڕەوایە ئێوە کوڕ بۆ خۆتان دانێن، کە حەزتان لێیەتی و خۆشتان دەوێت، کچیش بۆ (اللە تعالی) کە حەزتان لێی نییە و ڕقتان لێیەتی؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ
ئەگەر وابێت ئەم دابەشکردنە دابەشکردنێکی ناڕەوا و نادادپەروەرانەیە، ئەوەی بۆ خۆتان ناتانەوێت بۆ پەروەردگاری دابنێن!!!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ
ئەو بتانەی ئێوە ئەیانپەرستن لەچەند ناوێك بەولاوە زیاتر نین کە خۆتان و باوباپیرانتان لێتان ناون، نەپەروەردگارن و نەھیچ سیفەتێکی پەروەردگاریان تێدایە، وە (اللە تعالی) ھیچ بەڵگەیەکی بۆ پەروەردگار بوونی ئەو بتانە نەناردووەتە خوارەوە، ئەوانەی ناوی پەروەردگاریان لەم بتانە ناوە تەنھا شوێنی گومان وخەیاڵ و شتێ ئەکەون کە نەفسی خۆیان ئارەزووی ئەکات، ئەوەی کە شەیتان بۆیانی ڕازاندوەتەوە، ھیدایەت و ڕێنیشاندانیان لە (اللە تعالی) و لەسەر زاری پێغەمبەرەکەیەوە (صلی الله علیه سلم) بۆیان ھاتووە کەچی شوێنی ناکەون وڕێنموێنی وەرناگرن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ
ئایا دەگونجێت ئەوەی مرۆڤــ بە ئارەزووی خۆی ھەرچی بوێت دەکرێت بۆی بێتە دی؟!! وەک ئەوەی چاوەڕێ دەکەن بتەکانییان تکایان بۆ بکەن لەلای پەروەردگاریان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ
نەخێر وەھا نییە ئەوەی ئەوان چاوەڕێی دەکەن، چونکە دونیا و قیامەت ھەمووی ھی (اللە تعالی) یە و چیی لێیان - دونیا و قیامەت - بە ھەرکەسێك بیەوێت ئەیدات، وە هەرکەسێک بیەوێت پێی نادات.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ
ژمارەیەک زۆر فریشتە ھەن کە تکا و پاڕانەوەیان بۆ خەڵکی بێ سوودە، ئەگەر بیانەوێت تکایان بۆ بکەن، مەگەر ئەوەی کە (اللە تعالی) مۆڵەت بدات بۆ ئەو کەسانەی کە شایستەن و پەروەردگار ڕازی بێت کە تکا کارەکە تکا بکات بۆ ھەندێک کە ویست و ئیرادەی (اللە تعالی) ی لەسەربێت، (اللە تعالی) ڕازی نابێت لە ئەوەی کە کراوە بە شەریک و ھاوبەشی - و ڕازیە بەم شیرک و پەرستنە - کە تکا و شفاعەت بکات، وە ھەروەھا ڕازیش نابێت تکا بۆ کەسێک بکرێت کە شەریک و ھاوبەشی بۆ پەروەردگار داناوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• كمال أدب النبي صلى الله عليه وسلم حيث لم يَزغْ بصره وهو في السماء السابعة.
لەوپەڕی ئەدەبی پێغەمبەرە (صلی الله علیه سلم) کە چاوی نەتروکاند و ئەم لاو ئەولای پێ نەدەکرد لە ئاسمانی حەوتەمدا.

• سفاهة عقل المشركين حيث عبدوا شيئًا لا يضر ولا ينفع، ونسبوا لله ما يكرهون واصطفوا لهم ما يحبون.
بێ ئەقڵی و دەبەنگی موشریک و بتپەرستەکان کە شتێک دەپەرستن، نە سوودی و نە زیانی هەیە بۆیان (واتا : هیچ توانایەکی نیە ئیتر چۆن دەیپەرستن !)، ئەوەی بۆ خۆیان پێیان ناخۆشە دەیدەنە پاڵ پەروەردگار و ئەوی پێیان خۆشە بۆ خۆیانی دایدەنێن.

• الشفاعة لا تقع إلا بشرطين: الإذن للشافع، والرضا عن المشفوع له.
(تکا و شفاعەت) دەبێت دوو مەرجی تێدابێت: مۆڵەتی پەروەرگار بۆ تکاکار و ڕەزامەندی پەروەردگار بۆ تکا بۆ کراوەكە.

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ
بێگومان ئەوانەی باوەڕیان بە زیندووبونەوەی ڕۆژی دوایی نییه، فریشتەکانی (اللە تعالی) بە مێ ناوزەد دەکەن و وەھایان دەزانی کە فریشتەکان کچی پەروەردگارن، پاکی و بێگەردی وبڵندی بۆ (اللە تعالی) لەوەی ئەوان دەیڵێن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا
لە کاتێکدا ئەوانە ھیچ زانیاریەکیان لەو بارەوە نییە، کە دەڵێن : (فریشتەکان کچی پەروەردگارن)، بەڵکو شوێنی گومانی بێ سەروبن کەوتون، بە مەرجێك ھیچ گومانێك شوێنی حەق و ڕاستی ناگرێتەوە تا جێگەی بگرێتەوە .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا
- ئەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) - گوێ مەدەرە ئەو کەسانەی کە یاخی بوون لە یاد و بەرنامەی ئێمە و ئاوڕ لە ئیمان ھێنان نادەنەوە، ئەوانە لە ئارەزووی دونیایی خۆیان زیاتر، ھیچی تریان ناوێت، وە ھیچ خۆیان بۆ ھاتنی ڕۆژی قیامەت و لێپرسینەوە ئامادە نەکردووە، چونکە باوەڕیان پێی نییە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
ئەوانە ھەر ئەوەندە تێگەیشتنیان لە ڕاستییەکان ھەیە کە دەڵێن - فریشتەکان کچی پەروەردگارن - وە ھەر ئەوەندەی لێ دەزانن چونکە ئەوان زۆر نەزانن و نەگەیشتوون بە ھەقیقەت و ڕاستی، لە ڕاستیدا ھەر پەروەردگاری تۆیە کە زانیاری و زانستی بێ سنورە و ئاگادارە لەوەی کە کێ لە ڕێبازی ئەو لایداوە و گومڕایە، وە چ کەسێک ڕێبازی ھیدایەت و دینداری و خواناسی گرتۆتە بەر، وە ھیچ شتێک لەلای ئەو زاتە شاراوە نییە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى
ھەرچی لە ئاسمانەکان و زەویدایە ھەمووی ھی (اللە تعالی) یە و خۆی بەدیهێناوه، وە ھەر خۆی تەدبیرکار و بەڕێوەبەرە، بۆ ئەوەی سزای ئەو کەسانە بدات کە خراپەیان کردووە بە گوێرەی خراپەکانی خۆیان و پاداشتی ئەوانەیش بداتەوە کە چاکەیان کردووە بەباشتر لە چاکەکانی خۆیان کە بەھەشتە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ
وە ئەوانەیش ئەوانەن کە خۆیان لە گوناھی گەورە و لەکاری نالەباری و داوێن پیسی دوور ئەگرن، گوناھی بچوک و ورد نەبێت، ئەوە (اللە تعالی) لێی خۆش ئەبێت بەمەرجێك کە تاوانی گەورەی ئەنجام نەدابێت، وە زۆر گوێڕایەڵی فەرمانەکانی (اللە تعالی) بێت، بەڕاستی - ئەی پێغەمبەر (صلی الله علیه وسلم) - پەروەردگارت زۆر بەخشش و لێبووردەیە، وە لەتاوانی بەندەکانی خۆش دەبێت ھەر کاتێك پەشیمان ببنەوە و تەوبە بکەن، (اللە تعالی) لە خۆتان شارەزاترە لەحاڵ و ئەحواڵتان، چ لەو کاتەدا کە باوە گەورەتان - ئادەم - لە خۆڵ بەدیهێنا و چ لەو کاتەدا کە ھەریەکەتان لە سکی دایکتاندا بەدیهێنان، بە چەند قۆناغێک، وە ھیچ شتێک لە لای ئەو زاتە شاراوە نییە، کەواتە خۆتان بە خاوێن و بێ گوناھـ دامەنێن، ئەو خۆی لە ھەمووان شارەزاترە، کێ خۆی پابەند کردووە بە فەرمانەکانی پەروەردگار، وە کێ خۆی لە گوناھـ پاراستووە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي تَوَلَّىٰ
ئایا تۆ ئەو کابرا خراپەت دیوە کە پشتی لە موسوڵمانەتی ھەڵکرد و پاشگەز بووەوە؟ لە کاتێکدا نزیک بووبوویەوە لە ئیسلام.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَعۡطَىٰ قَلِيلٗا وَأَكۡدَىٰٓ
کەمێک لە ماڵ و سامانی بەخشی و خێرا دەستی گرتەوە، چونکە پیسکەیی خۆیەتی، لەگەڵ ئەوەشدا خۆی زۆر بە پاک و بێگەرد پیشان دەدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَيۡبِ فَهُوَ يَرَىٰٓ
باشە بۆچی ئەو جۆرە کەسانە زانیارییان دەربارەی نھێنی و شاراوەکان ھەیە؟! ئایا ھەموو شتێک دەبینن؟! تا ئاوا زانیاری بڵاو دەکەنەوە!!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمۡ لَمۡ يُنَبَّأۡ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ
یا ئەوانە درۆ و دەلەسە بە ناو (اللە تعالی) وە ھەڵدەبەستن؟! یان خەبەری ئەوەی نەدراوەتێ کە لە پەڕە وەحییەکانی موسا دا ھاتووە؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِبۡرَٰهِيمَ ٱلَّذِي وَفَّىٰٓ
وە لە پەڕە وەحییەکانی ئیبراھیمیشدا ھاتووە؟! کە ھەرچی فەرمانی پەروەردگارە هەمووی جێبەجێکرد.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ
کەوا ھیچ کەسێک تاوانی کەسێکی تر ناگرێتە ئەستۆ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
کەسیش ھیچی دەسگیر نابێت بەرھەمی کردەوەی خۆی نەبێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ
ھەوڵ و کۆششەکانی دەبینرێتەوە لە ڕۆژی قیامەتدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ
پاشانیش پاداشتی تەواوی بێ کەم و کورتی خۆی بەرانبەر بە کردەوەکانی ئەدرێتەوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلۡمُنتَهَىٰ
- ئەی پێغەمبەر - بەڕاستی سەرەنجامی کۆتایی ھەموو بەندەکان وچارەنووسیان بۆ لای پەروەردگارت دەگەڕێتەوە - یانی پاش مردن - .
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ
لەڕاستیدا ھەر ئەو زاتەیە دڵی ھەندێك خۆش دەکات و دەیھێنێتە پێکەنین، یان خەفەت باری دەکات و دەیھێنێتە گریان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡيَا
وە ھەر ئەو خۆیەتی کە مرۆڤەکان ئەمرێنێت لە دونیادا و زیندوویشیان ئەکاتەوە لە قیامەتدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• انقسام الذنوب إلى كبائر وصغائر.
دابەشبوونی تاوانەکان بۆ: تاوانە گەورەکان وتاوانە بچووکەکان.

• خطورة التقوُّل على الله بغير علم.
مەترسی قسە هەڵبەستن بەناوی (اللە تعالی) وە، بەبێ ئەوەی هیچ زانیاریەكت پێی هەبێت.

• النهي عن تزكية النفس.
ڕێگری کراوە لەوەی مرۆڤ تەزکیەی دەروونی خۆی بکات وخۆی بەچاک دابنێت.

وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ
ھەر ئەو خۆی ھەردوو ھاوجووتی نێر و مێی بەدیھێناوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ
لە تۆوێك کاتێک ئەکرێتە مناڵدانی مێینەوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّ عَلَيۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ
ھەروەھا بەدیهێنانەوەیشی لەدوای مردن ھەر لەسەر پەروەردگاریەتی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ
ھەر ئەو زاتەیە کە سەروەت و سامان دەبەخشێت بە هەریەکێک بیەوێت لەمرۆڤەکان ودەوڵەمەندیان دەکات.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ
ھەروەھا تەنھا (اللە تعالی) پەروەردگاری ئەستێرەی (شیعرا) یە - گەلاوێژە - کە لەسەردەمی نەفامیدا هەندێك لە بتپەرست و موشریكەكان دەیانپەرست.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَكَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ
بێگومان پەروەردگار قەومی عادی یەكەم، کە گەلی (ھود) بوون لەبەر ئەوەی بەردەوام بوون لە بێباوەڕی و تاوان کردن، فەوتاندنی و لەناوی بردن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ
ھەروەھا قەومی سەموود کە گەلی (صالح ) بوون لەناوی برد و کەسیان لێ نەمایەوە و ڕزگاریان نەبوو.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ
پێش قەومی عاد و سەمود قەومی نوحیشی فەوتاند و لەناوی بردن، چونکە ئەوان لە قەومی عاد و سەمود بتپەرستتر و ستەمکارتر بوون، چونکە نوح ھەزار ساڵ کەم پەنجا، بانگی کردن بۆ یەک خوا پەرستی، وە ئەوانیش وەڵامیان نەدایەوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلۡمُؤۡتَفِكَةَ أَهۡوَىٰ
گوندەکانی قەومی (لوط) پەروەردگار بەرزی کردنەوە و ھەڵی گەڕاندنەوە و دانی بەزەویدا - سەرە و ژێری کردن - لەبەر خراپە و بەدڕەوشتییان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ
دایپۆشین بەسزای سەخت و بەردبارانی کردن، لەدوای بەرز کردنەوە و کێشانیان بەزەویدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
ئەی مرۆڤـــــ ! گومانت لەکام بەخشش و نیعمەتی پەروەردگار ھەیە؟! لەکاتێکدا ھەموو نیعمەتەکانی پەروەردگارت بەڵگەیەکی ئاشکران لەسەر تاک و تەنھایی و دەسەڵاتی، وە ھێشتا تۆ مشتومڕ و گفتوگۆ دەکەیت و پەند وەرناگریت؟؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
هَٰذَا نَذِيرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ
ئەم پێغەمبەرەی نێردراوە بۆ لاتان ترسێنەرێكە وەکو پێغەمبەرەکانی پێشووتر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ
ڕۆژی قیامەت نزیک بووەتەوە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ كَاشِفَةٌ
جگە لە (اللە تعالی) کەس ناتوانێت ئاشكرای بکات، وە کەسیش جگە لەو نازانێت ھاتنی ئەو ڕۆژە دیاری بکات و ئاگاداری بێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ
ئایا ئێوە سەرتان سوڕ دەمێنێت لەم قورئانە - کە دەخوێنرێتەوە بەسەرتاندا - و بەلاتانەوە سەیرە، کە لە لای پەروەردگارەوە ھاتبێت؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَتَضۡحَكُونَ وَلَا تَبۡكُونَ
گاڵتەی پێدەکەن و پێدەکەنن، لەجیاتی ئەوەی بگرین لە کاتی بیستنی ئامۆژگاریەکانیدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ
ئێوە بێ ئاگایانەیش ڕائەبوێرن؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩
کەواتە تەنها سوژدە بۆ پەروەردگار ببەن و سەری بۆ نەوی بکەن و بە دڵسۆزییەوە بیپەرستن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• عدم التأثر بالقرآن نذير شؤم.
پەند وەرنەگرتن لە قورئان نیشانەی بەدبەختییە.

• خطر اتباع الهوى على النفس في الدنيا والآخرة.
مەترسی شوێنکەوتنی ھەواو ئارەزوو لە سەر نەفس لە دونیا و ڕۆژی دواییدا.

• عدم الاتعاظ بهلاك الأمم صفة من صفات الكفار.
پەند وئامۆژگاری وەرنەگرتن لە بەسەرھات و لەناوچوونی گەلانی پێشوو نیشانەی بێ باوەڕییە (کوفرە).

 
مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە نەجم
سۈرە مۇندەرىجىسى بەت نومۇرى
 
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى

الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

تاقاش