قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية الكرمانجية * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
سۈرە كەھپ
قَيِّمٗا لِّيُنذِرَ بَأۡسٗا شَدِيدٗا مِّن لَّدُنۡهُ وَيُبَشِّرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ ٱلَّذِينَ يَعۡمَلُونَ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ أَجۡرًا حَسَنٗا
2. كتێبەكا ڕاست و بێ جودایییە و پارێزڤانا كتێبێت بەری خۆیە، دا گاور و گونەهكاران ژ ئیزایەكا دژوار بترسینیت و مزگینییێ بدەتە خودان باوەران، ئەوێت كار و كریارێت قەنج دكەن، كو ب ڕاستی خەلاتەكێ باش بۆ وان هەیە كو بەحەشتە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَّٰكِثِينَ فِيهِ أَبَدٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَيُنذِرَ ٱلَّذِينَ قَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَلَعَلَّكَ بَٰخِعٞ نَّفۡسَكَ عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِمۡ إِن لَّمۡ يُؤۡمِنُواْ بِهَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ أَسَفًا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمۡ حَسِبۡتَ أَنَّ أَصۡحَٰبَ ٱلۡكَهۡفِ وَٱلرَّقِيمِ كَانُواْ مِنۡ ءَايَٰتِنَا عَجَبًا
9. ئەرێ تە هزر كر [هەی موحەممەد] كو خەلكێ شكەفتێ و ڕەقیمێ [رەقیم یان ناڤێ وی چیایە یێ شكەفت لێ، یان ئەو نهالە ئەڤا شكەفت تێدا، یان ناڤێ گوندێ وانە، یان ناڤێ وی تەحتەبەری بوو یێ ناڤێ وان ل سەر نڤێسی، و باراپتر ژ تەفسیرزانان ل سەر ئەڤا دویماهییێنە] ژ نیشان و موعجیزەیێت مە یێت عەجێبییە [ئانكو هزر نەكە ئەڤە ژ هەمی نیشان و موعجیزەیێت مە عەجێبترە].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِذۡ أَوَى ٱلۡفِتۡيَةُ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ فَقَالُواْ رَبَّنَآ ءَاتِنَا مِن لَّدُنكَ رَحۡمَةٗ وَهَيِّئۡ لَنَا مِنۡ أَمۡرِنَا رَشَدٗا
10. بێژە وان، دەمێ وان گەنج و لاوان خۆ گەهاندییە شكەفتێ، و وان گۆت: خودێوۆ، تو دلۆڤانییەكێ ژ دەڤ خۆ ب مە ببە [ل ئاخرەتێ ل مە ببۆرە، و مە ئێمن بكە ژ نەیاران، و ڕزقی ل ڤێ دنیایێ بدە مە]، و ڤی كارێ مە ڕاست بكە و ب ساناهی بێخە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
نَّحۡنُ نَقُصُّ عَلَيۡكَ نَبَأَهُم بِٱلۡحَقِّۚ إِنَّهُمۡ فِتۡيَةٌ ءَامَنُواْ بِرَبِّهِمۡ وَزِدۡنَٰهُمۡ هُدٗى
13. ئەم سەرهاتییا وان ب دورستی بۆ تە ڤەدگێڕین، ب ڕاستی ئەو هندەك خورت و لاو بوون باوەری ب خودایێ خۆ ئینابوون، و مە ژی پتر ڕاستەڕێكرن [و مە ڕاگرتن و دلێ وان موكومتر لێ كر، كو خۆ ل بەر هەر نەخۆشییەكا هەبیت بگرن].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَرَبَطۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ إِذۡ قَامُواْ فَقَالُواْ رَبُّنَا رَبُّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَن نَّدۡعُوَاْ مِن دُونِهِۦٓ إِلَٰهٗاۖ لَّقَدۡ قُلۡنَآ إِذٗا شَطَطًا
14. و مە دلێت وان [ب سەبر و ڕاستی و ڕاگرتنێ] قاهیم كرن، وەختێ [بەرانبەری خوندكاری] ڕابوویین، و گۆتین: خودایێ مە، خودایێ ئەرد و ئەسمانانە، ژ بلی وی ئەم چو خودایێت دی ناپەرێسین [و ئەگەر مە ژ بلی وی ئێكێ دی پەرست] هنگی ب ڕاستی ئەم ئاخڤتنەكا دویر ژ هەقییێ دبێژین.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
هَٰٓؤُلَآءِ قَوۡمُنَا ٱتَّخَذُواْ مِن دُونِهِۦٓ ءَالِهَةٗۖ لَّوۡلَا يَأۡتُونَ عَلَيۡهِم بِسُلۡطَٰنِۭ بَيِّنٖۖ فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبٗا
15. ئەڤێت هە، ملەتێ مە [خەلكێ باژێرێ مە] شوینا خودێ، چەند پەرستییەكێت دی دپەرێسن. كا بلا نیشانەكا ئاشكەرا ل سەر خودایینییا وان بینن، ما كی ژ وی ستەمكارترە یێ درەوان ب ناڤێ خودێ بكەت؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذِ ٱعۡتَزَلۡتُمُوهُمۡ وَمَا يَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ فَأۡوُۥٓاْ إِلَى ٱلۡكَهۡفِ يَنشُرۡ لَكُمۡ رَبُّكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَيُهَيِّئۡ لَكُم مِّنۡ أَمۡرِكُم مِّرۡفَقٗا
16. و گاڤا هەوە خۆ ژ وان و یێت ئەو شوینا خودێ دپەرێسن [ژ بوتان]، دویر ئێخست و خۆ ژێ دا پاش، ڤێجا خۆ بگەهیننە [هەڕنە] شكەفتێ، خودایێ هەوە دێ بەروبیاڤێ دلۆڤانییا خۆ ل سەر هەوە فرەهـ كەت، و كاروبارێ هوین تێدا و تشتێ هوین مفایی ژێ وەردگرن، ژ خوارن و ڤەخوارنێ، دێ بۆ هەوە ب ساناهی ئێخیت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ وَتَرَى ٱلشَّمۡسَ إِذَا طَلَعَت تَّزَٰوَرُ عَن كَهۡفِهِمۡ ذَاتَ ٱلۡيَمِينِ وَإِذَا غَرَبَت تَّقۡرِضُهُمۡ ذَاتَ ٱلشِّمَالِ وَهُمۡ فِي فَجۡوَةٖ مِّنۡهُۚ ذَٰلِكَ مِنۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِۗ مَن يَهۡدِ ٱللَّهُ فَهُوَ ٱلۡمُهۡتَدِۖ وَمَن يُضۡلِلۡ فَلَن تَجِدَ لَهُۥ وَلِيّٗا مُّرۡشِدٗا
17. و تو دێ بینی وەختێ ڕۆژ دهەلێت تیڕۆژكێت وێ ڕێكا خۆ ل سەر ڕەخێ ڕاستێ یێ شكەفتێ دگوهێزیت، و وەختێ ئاڤا دبیت ژ ملێ چەپێڤە ل وان نادەت، و ژ وان دبۆریت و ئەو د نیڤا شكەفتێڤە بوون [ئانكو نە هەلاتنێ و نە ئاڤابوونێ، ڕۆژێ ل وان نەددا هەر چەندە دەرێ شكەفتێ یێ ڤەكری ژی بوو، و ئەو د نیڤا وێدا بوون]، ئەڤە ژ نیشانێت [دەستهەلاتدارییا] خودێنە، و هەر كەسێ خودێ ڕاستەڕێ بكەت، نێ ئەوە ڕاستەڕێكری، و هەر كەسێ گومڕا و بەرزە بكەت، نێ تو چو هاریكار و ڕێبەر و ڕێناسان بۆ نابینی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَتَحۡسَبُهُمۡ أَيۡقَاظٗا وَهُمۡ رُقُودٞۚ وَنُقَلِّبُهُمۡ ذَاتَ ٱلۡيَمِينِ وَذَاتَ ٱلشِّمَالِۖ وَكَلۡبُهُم بَٰسِطٞ ذِرَاعَيۡهِ بِٱلۡوَصِيدِۚ لَوِ ٱطَّلَعۡتَ عَلَيۡهِمۡ لَوَلَّيۡتَ مِنۡهُمۡ فِرَارٗا وَلَمُلِئۡتَ مِنۡهُمۡ رُعۡبٗا
18. و یا ژ تەڤە د هشیارن و ئەو ب خۆ د نڤستینە [چونكی چاڤێت وان د ڤەكری بوون و ئەو ب خۆ د نڤستی بوون]، و مە ئەو ل سەر تەنشتا ڕاستێ و چەپێ دقولپاندن و دزڤڕاندن، و سەیێ وان ژی هەردو دەستێت وی ل بەر دەرازینكا شكەفتێ د درێژكری بوون، و ئەگەر تە ئەو دیتبانە [ل سەر وی حالی] دا [دلێ تە] تژی ترس بیت و دا ژێ ڕەڤی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَذَٰلِكَ بَعَثۡنَٰهُمۡ لِيَتَسَآءَلُواْ بَيۡنَهُمۡۚ قَالَ قَآئِلٞ مِّنۡهُمۡ كَمۡ لَبِثۡتُمۡۖ قَالُواْ لَبِثۡنَا يَوۡمًا أَوۡ بَعۡضَ يَوۡمٖۚ قَالُواْ رَبُّكُمۡ أَعۡلَمُ بِمَا لَبِثۡتُمۡ فَٱبۡعَثُوٓاْ أَحَدَكُم بِوَرِقِكُمۡ هَٰذِهِۦٓ إِلَى ٱلۡمَدِينَةِ فَلۡيَنظُرۡ أَيُّهَآ أَزۡكَىٰ طَعَامٗا فَلۡيَأۡتِكُم بِرِزۡقٖ مِّنۡهُ وَلۡيَتَلَطَّفۡ وَلَا يُشۡعِرَنَّ بِكُمۡ أَحَدًا
19. [و مە چاوا ئەو نڤاندبوون] وەسا مە ئەو هشیار ژی كرن، دا د ناڤبەرا خۆدا پسیار بكەن [كا ئەو چەند مایینە د شكەفتێڤە]، ئێكی ژ وان گۆت: ئەرێ هوین چەند مایینە؟ گۆتن: ڕۆژەكێ یان دانەكێ ڕۆژێ [و ئەوێت بۆ وان نەدیار كا چەند مایینە نڤستی] گۆتن: خودێ دزانیت كا هوین چەند مایینە، ڤێجا كا ئێكی ژ خۆ ب ڤان پارەیێت خۆ بهنێرنە باژێری، بلا بەرێ خۆ بدەتێ كا چ خوارن ژ هەمییان حەلالتر و پاقژترە بلا بۆ هەوە بینیت، بەلێ بلا یێ هشیار بیت [هویر بەرێ خۆ بدەتێ، دا نەئێتە نیاسین و دا كەس د سەردا نەبەت و نەخاپینیت]، كەسێ ب هەوە نەحەسینیت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَذَٰلِكَ أَعۡثَرۡنَا عَلَيۡهِمۡ لِيَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَأَنَّ ٱلسَّاعَةَ لَا رَيۡبَ فِيهَآ إِذۡ يَتَنَٰزَعُونَ بَيۡنَهُمۡ أَمۡرَهُمۡۖ فَقَالُواْ ٱبۡنُواْ عَلَيۡهِم بُنۡيَٰنٗاۖ رَّبُّهُمۡ أَعۡلَمُ بِهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ غَلَبُواْ عَلَىٰٓ أَمۡرِهِمۡ لَنَتَّخِذَنَّ عَلَيۡهِم مَّسۡجِدٗا
21. و هۆسا مە خەلك ب وان حەساندن و ب سەر وان هەلكرن دەمێ خەلكی د ناڤبەرا خۆدا جڕەبڕ و گەنگەشە ل سەر ڕابوونا پشتی مرنێ دكرن، دا [ئەو خەلك] بزانن پەیمانا خودێ [ب ڕابوونا پشتی مرنێ] ڕاستە و هەر دێ ئێت، و شك و گۆمان د قیامەتێدا نینە [مە ئەو چاوا د خەو برن وەسا مە هشیاركرن]، د وی وەختیدا [وەختێ وان ئەو هۆسا دیتین، و ئەو ل پێش چاڤان مراندین] د ناڤ خۆدا جڕەبڕ دكرن، ڤێجا هندەكان دگۆت: گونبەتەكێ ل سەر وان ئاڤا بكەن، خودایێ وان چێتر دزانیت [ژ وان ئەوێت ب سەر وان هەلبوویین و جڕەبڕێ ل سەر وان دكەن، كا ئەو كی بوون و كا كارێ وان چ بوو]، و ئەوێت ب سەر وان هەلبوویین گۆتن: ئەم دێ مزگەفتەكێ [ل بەر دەرێ شكەفتێ] ل سەر وان ئاڤاكەین.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
سَيَقُولُونَ ثَلَٰثَةٞ رَّابِعُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ وَيَقُولُونَ خَمۡسَةٞ سَادِسُهُمۡ كَلۡبُهُمۡ رَجۡمَۢا بِٱلۡغَيۡبِۖ وَيَقُولُونَ سَبۡعَةٞ وَثَامِنُهُمۡ كَلۡبُهُمۡۚ قُل رَّبِّيٓ أَعۡلَمُ بِعِدَّتِهِم مَّا يَعۡلَمُهُمۡ إِلَّا قَلِيلٞۗ فَلَا تُمَارِ فِيهِمۡ إِلَّا مِرَآءٗ ظَٰهِرٗا وَلَا تَسۡتَفۡتِ فِيهِم مِّنۡهُمۡ أَحَدٗا
22. [ئەوێت بەحسێ وان كرین ژ جوهییان ل سەر وەختێ پێغەمبەری] دێ بێژن: ئەو سێ بوون، یێ چارێ سەیێ وان بوو [و هندەكێت دی ژ وان] دبێژن: پێنج بوون، یێ شەشێ سەیێ وان بوو، هەما ژ نك خۆ و بێ بەلگە هۆ دبێژن، [و هندەكێت دی ژ وان] دبێژن: ئەو حەفت بوون و یێ هەشتێ سەیێ وان بوو، بێژە: خودایێ من هەژمارا وان چێتر دزانیت [كا ئەو چەند بوون]، كەس [هەژمارا وان] نوزانیت كێمەك تێ نەبن، ئێدی تو د ڕاستا وان خۆرت و لاواندا ژ گەنگەشەیەكا بەرچاڤ و ئاشكەرا [وەكی ئەڤا مە بۆ تە وەحی پێ هنارتی، بێ كێم و زێدەیی] پێڤەتر نەكە، و پسیارا وان ژ كەسێ نەكە [ئەڤ وەحییا مە بۆ تە هنارتی د دەرهەقێ واندا بەسی تەیە].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَقُولَنَّ لِشَاْيۡءٍ إِنِّي فَاعِلٞ ذَٰلِكَ غَدًا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِلَّآ أَن يَشَآءَ ٱللَّهُۚ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ إِذَا نَسِيتَ وَقُلۡ عَسَىٰٓ أَن يَهۡدِيَنِ رَبِّي لِأَقۡرَبَ مِنۡ هَٰذَا رَشَدٗا
24. ئەگەر نەبێژی: هەكە خودێ حەز بكەت [ئانكو بێژە: ئەگەر خودێ حەز بكەت ئەز دێ ڤی تشتی كەم]، و ئەگەر تە ژ بیر كر [تو بێژی (ئەگەر خودێ حەز بكەت)] خودایێ خۆ بینە بیرا خۆ [داخوازا لێبۆرینێ ژێ بكە، و بێژە: (ئەگەر خودێ حەز بكەت ـ إن شا‌ء الله)]، و بێژە: ئەز هیڤی دكەم خودایێ من بەرێ من بدەتە ڕێكا ژ ڤێ چێتر [ئانكو هیڤی دكەم شوینا ڤێ ژ بیركرنێ خودێ بەرێ من بدەتە خێرەكێ ژ ڤێ ژ بیركرنێ یا چێتر بیت].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلِ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا لَبِثُواْۖ لَهُۥ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ أَبۡصِرۡ بِهِۦ وَأَسۡمِعۡۚ مَا لَهُم مِّن دُونِهِۦ مِن وَلِيّٖ وَلَا يُشۡرِكُ فِي حُكۡمِهِۦٓ أَحَدٗا
26. بێژە: خودێ چێتر دزانیت كا ئەو چەند مایینە [نڤستی د شكەفتێدا]، و غەیبا ئەرد و ئەسمانان یا وییە، چەندێ ب چاڤە و چەندێ ب گوهە. و وان [خەلكێ ئەرد و ئەسمانان] ژ بلی خودێ چو هاریكار نینن و خودێ كەسێ د حوكمێ خۆدا پشكدار ناكەت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱتۡلُ مَآ أُوحِيَ إِلَيۡكَ مِن كِتَابِ رَبِّكَۖ لَا مُبَدِّلَ لِكَلِمَٰتِهِۦ وَلَن تَجِدَ مِن دُونِهِۦ مُلۡتَحَدٗا
27. [و هەی موحەممەد] ژ كتێبا خودایێ خۆ ئەوا ب وەحی بۆ تە هاتی بخوینە، و چو گوهۆڕین بۆ پەیڤێت وێ نینە [ئانكو كەس نەشێت بگوهۆڕیت]، و تە ژ بلی وی ژی، كەس نینە تە ڤەحەوینیت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱصۡبِرۡ نَفۡسَكَ مَعَ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ رَبَّهُم بِٱلۡغَدَوٰةِ وَٱلۡعَشِيِّ يُرِيدُونَ وَجۡهَهُۥۖ وَلَا تَعۡدُ عَيۡنَاكَ عَنۡهُمۡ تُرِيدُ زِينَةَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَا تُطِعۡ مَنۡ أَغۡفَلۡنَا قَلۡبَهُۥ عَن ذِكۡرِنَا وَٱتَّبَعَ هَوَىٰهُ وَكَانَ أَمۡرُهُۥ فُرُطٗا
28. [هەی موحەممەد] تو سەبرێ خۆ ل سەر وان بكێشە، و وان نەهێلە ئەوێت سپێدە و ئێڤاران گازی خودایێ خۆ دكەن [و خودایێ خۆ دپەرێسن، و ب پەرستن و گازییا خۆ]، قایلبوون و ڕازیبوونا خودایێ خۆ دڤێن، و بەرێ خۆ ژ وان وەرنەگێڕە [چەند د هەژار و دەست تەنگ بن بۆ هندە كەنكەنە و گرەگران]، و تە دڤێت زەنگین و خەلكێ دنیایێ ل دیوانا تەبن و گوهێ خۆ نەدە وی یێ مە دلێ وی ژ بیرئینانا خۆ بێ ئاگەهـ كری، و ب دویڤ دلخوازییا خۆ كەتی، و كارێ وی زێدە خرابییە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقُلِ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَن شَآءَ فَلۡيُؤۡمِن وَمَن شَآءَ فَلۡيَكۡفُرۡۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا لِلظَّٰلِمِينَ نَارًا أَحَاطَ بِهِمۡ سُرَادِقُهَاۚ وَإِن يَسۡتَغِيثُواْ يُغَاثُواْ بِمَآءٖ كَٱلۡمُهۡلِ يَشۡوِي ٱلۡوُجُوهَۚ بِئۡسَ ٱلشَّرَابُ وَسَآءَتۡ مُرۡتَفَقًا
29. و بێژە: هەق [هەر] ئەوە ئەوێ ژ دەڤ خودایێ هەوە هاتی [كو ئیسلام و قورئانە]، ڤێجا هەر كەسێ بڤێت بلا باوەرییێ بینیت، و هەر كەسێ بڤێت ژی بلا گاور ببیت، ب ڕاستی مە بۆ ستەمكاران ئاگرەكێ وەسا یێ بەرهەڤكری، كو گوڕییا وی یا ل وان هاتییە ئێك، و ئەگەر هەوار كرن [ئاڤەك خواستن] دێ بەرسڤا وان ب ئاڤەكا وەكی سفرێ حەلیایی ئێتەدان [وەسا یا شاریایە] سەروچاڤان دبرێژیت، چ پیسە ڤەخوارنە و چ پیسە جهە لێ خۆجهـ دبن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ جَنَّٰتُ عَدۡنٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ يُحَلَّوۡنَ فِيهَا مِنۡ أَسَاوِرَ مِن ذَهَبٖ وَيَلۡبَسُونَ ثِيَابًا خُضۡرٗا مِّن سُندُسٖ وَإِسۡتَبۡرَقٖ مُّتَّكِـِٔينَ فِيهَا عَلَى ٱلۡأَرَآئِكِۚ نِعۡمَ ٱلثَّوَابُ وَحَسُنَتۡ مُرۡتَفَقٗا
31. ئەڤان بەحەشتێت ئاكنجیبوونێ بۆ وانن، كو ڕویبار د بنڕا دچن، ئەو د وێ بەحەشتێدا ب بازنێت زێری دئێنە خەملاندنێ، و جلكێت كەسكێت ئارمیشێ تەنك و ستویر دێ كەنە بەر خۆ، و د پالدایینە ل سەر تەختێت چارچەڤكری، چ خەلاتەكێ باشە و چ خۆش جهە لێ خۆجهـ و ئاكنجی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلٗا رَّجُلَيۡنِ جَعَلۡنَا لِأَحَدِهِمَا جَنَّتَيۡنِ مِنۡ أَعۡنَٰبٖ وَحَفَفۡنَٰهُمَا بِنَخۡلٖ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُمَا زَرۡعٗا
32. و نموونەیا دو زەلامان بۆ وان بێژە، مە ئێك ژ وان دو جنیكێت هەمی جوینێت تری تێدا دابوویێ، و مە دۆرماندۆرێت هەردو جنیكان ب دارقەسپان گرتبوو، و ناڤبەرا هەردو جنیكان ژی كربوو چاندن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَآ أَظُنُّ ٱلسَّاعَةَ قَآئِمَةٗ وَلَئِن رُّدِدتُّ إِلَىٰ رَبِّي لَأَجِدَنَّ خَيۡرٗا مِّنۡهَا مُنقَلَبٗا
36. و ئەز باوەر ناكەم قیامەت ژی هەبیت، و ئەگەر [هەبیت ژی و ئەز خودانێ ڤی ڕەز و باغ و مالییەتی و] ئەز بێمە زڤڕاندن ب بال خودایێ خۆڤە، ب ڕاستی ئەز دێ جنیكەكا ژ ڤێ چێتر و جهەكێ چێتر بۆ خۆ بینم.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ لَهُۥ صَاحِبُهُۥ وَهُوَ يُحَاوِرُهُۥٓ أَكَفَرۡتَ بِٱلَّذِي خَلَقَكَ مِن تُرَابٖ ثُمَّ مِن نُّطۡفَةٖ ثُمَّ سَوَّىٰكَ رَجُلٗا
37. هەڤالێ وی لێ زڤڕاند و گۆتێ: ئەرێ تە خۆ بێ باوەر كر ژ وی خودایی، ئەوێ تو جارا ئێكێ ژ ئاخێ، پاشی ژ چپكەكا ئاڤێ چێكری، پاشی تو كرییە زەلامەكێ دورست و بێ كێم و كاسی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَّٰكِنَّا۠ هُوَ ٱللَّهُ رَبِّي وَلَآ أُشۡرِكُ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَوۡلَآ إِذۡ دَخَلۡتَ جَنَّتَكَ قُلۡتَ مَا شَآءَ ٱللَّهُ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ إِن تَرَنِ أَنَا۠ أَقَلَّ مِنكَ مَالٗا وَوَلَدٗا
39. بلا وەختێ تو دچۆیە د ناڤ جنیكا خۆدا، تە گۆتبایە: ئەڤە ئەوە یا خودێ حەزكری، بێی خودێ چو هێز و شیان نینن، و ئەگەر تو من ببینی مال و زاڕۆكێت من ژ یێت تە كێمترن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَعَسَىٰ رَبِّيٓ أَن يُؤۡتِيَنِ خَيۡرٗا مِّن جَنَّتِكَ وَيُرۡسِلَ عَلَيۡهَا حُسۡبَانٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فَتُصۡبِحَ صَعِيدٗا زَلَقًا
40. ئەز هیڤی دكەم خودایێ من جنیكەكا ژ یا تە چێتر بدەتە من، و ئاتافەكێ ژ ئەسمانی [وەكی برویسییان] ب سەر جنیكا تەدا بینیت، و بكەتە ئەردەكێ ڕویت و ڕەوال و حولی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَوۡ يُصۡبِحَ مَآؤُهَا غَوۡرٗا فَلَن تَسۡتَطِيعَ لَهُۥ طَلَبٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأُحِيطَ بِثَمَرِهِۦ فَأَصۡبَحَ يُقَلِّبُ كَفَّيۡهِ عَلَىٰ مَآ أَنفَقَ فِيهَا وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا وَيَقُولُ يَٰلَيۡتَنِي لَمۡ أُشۡرِكۡ بِرَبِّيٓ أَحَدٗا
42. و فێقییێ وی هەمی پویچ بوو، نەما، ڤێجا دەستێت خۆ [لێكدان]، بەروپشت كرن [ژ پەشێمانییێ] ل سەر وی مالێ لێ مەزاختی، و جنیك هەمی ب سەرێكدا هاتبوو خوارێ، ئینا گۆت: خۆزی من چو شریك بۆ خودایێ خۆ چێ نەكربانە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱضۡرِبۡ لَهُم مَّثَلَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ فَأَصۡبَحَ هَشِيمٗا تَذۡرُوهُ ٱلرِّيَٰحُۗ وَكَانَ ٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ مُّقۡتَدِرًا
45. بێژە وان هندی دنیایە وەكی ئاڤەكێیە مە ژ ئەسمانان ئینابیتە خوارێ، و ب ڤێ ئاڤێ گل و گیایێ ئەردی هەمی تێكڕا شین بوو، و پاشی بوو پویش و پەلەخ و بای بەلاڤەكر و تەڕابەڕا كر، و خودێ ل سەر هەمی تشتان خودان دەستهەلاتە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَعُرِضُواْ عَلَىٰ رَبِّكَ صَفّٗا لَّقَدۡ جِئۡتُمُونَا كَمَا خَلَقۡنَٰكُمۡ أَوَّلَ مَرَّةِۭۚ بَلۡ زَعَمۡتُمۡ أَلَّن نَّجۡعَلَ لَكُم مَّوۡعِدٗا
48. و هەمی پێكڤە بەرانبەری خودایێ تە ب ڕێز هاتنە ڕاوەستاندن، ب ڕاستی كا جارا ئێكێ مە هوین چاوا دابوون [رویس و پێخواس و سەركۆل و بێ مال و زاڕۆك]، هوین وەسا جارەكا دی هاتنە بەر دەستێ مە، هەوە هزر دكر ئەم چو ژڤانان بۆ هەوە نادانین [هەوە هزر دكر قیامەت نینە].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَوُضِعَ ٱلۡكِتَٰبُ فَتَرَى ٱلۡمُجۡرِمِينَ مُشۡفِقِينَ مِمَّا فِيهِ وَيَقُولُونَ يَٰوَيۡلَتَنَا مَالِ هَٰذَا ٱلۡكِتَٰبِ لَا يُغَادِرُ صَغِيرَةٗ وَلَا كَبِيرَةً إِلَّآ أَحۡصَىٰهَاۚ وَوَجَدُواْ مَا عَمِلُواْ حَاضِرٗاۗ وَلَا يَظۡلِمُ رَبُّكَ أَحَدٗا
49. و كتێب [یێت كار و كریارێت وان] هاتنە دانان [ئانكو هەر ئێك ب سەر كار و كریارێت خۆ هەلبوو]، ڤێجا وێ ڕۆژێ دێ گونەهكاران بینی، وەختێ ئەو كریارێت خۆ د كتێبێدا دبینن ژێ دترسن، و دبێژن: وەی خۆلی ب سەرێ مە، ئەڤە چ كتێبە؟ چو هویر و گر نینن هێلابن و تێ بۆری بیت و نەنڤێسیبن، و هەر گونەهەكا وان د دنیایێدا كری دیتن یا نڤێسییە، و خودایێ تە ستەمێ ل كەسێ ناكەت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ كَانَ مِنَ ٱلۡجِنِّ فَفَسَقَ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِۦٓۗ أَفَتَتَّخِذُونَهُۥ وَذُرِّيَّتَهُۥٓ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِي وَهُمۡ لَكُمۡ عَدُوُّۢۚ بِئۡسَ لِلظَّٰلِمِينَ بَدَلٗا
50. و بێژە وان، دەمێ مە گۆتییە ملیاكەتان بۆ ئادەمی هەڕنە سوجدەیێ [سوجدەیا ڕێزگرتنێ نەیا پەرستنێ]، ڤێجا هەمی چۆنە سوجدەیێ شەیتان تێ نەبیت، ئەو ژ ئەجنەیان بوو، و ژ ئەمرێ خودایێ خۆ دەركەڤت، ئەرێ هوین وی و دویندەها وی شوینا من بۆ خۆ دكەنە پشتەڤان، و ئەو دژمنێت هەوە، چ پیسە گوهۆڕینە ستەمكار دكەن [وەختێ خودێ دهێلن و شەیتانی بۆ خۆ دكەنە پشتەڤان].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ مَّآ أَشۡهَدتُّهُمۡ خَلۡقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَا خَلۡقَ أَنفُسِهِمۡ وَمَا كُنتُ مُتَّخِذَ ٱلۡمُضِلِّينَ عَضُدٗا
51. من ئەو [ئبلیس و دویندەها وی] ل سەر چێكرنا ئەرد و ئەسمانان نە حازركربوون، و نە ل سەر چێكرنا وان ب خۆ ژی، و ئەز نە ئەوم یێ ئەوێت خەلكی د سەردا دبەن، بۆ خۆ بكەمە هاریكار.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَيَوۡمَ يَقُولُ نَادُواْ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ زَعَمۡتُمۡ فَدَعَوۡهُمۡ فَلَمۡ يَسۡتَجِيبُواْ لَهُمۡ وَجَعَلۡنَا بَيۡنَهُم مَّوۡبِقٗا
52. و ڕۆژا [خودێ] دبێژیت: كا گازی وان هەڤپشكان بكەن ئەوێت هەوە دكرنە هەڤپشك بۆ من [كا دێ فایدەی هەوە كەن و دێ شێن مەهدەرێ بۆ هەوە بكەن!]، ئینا هەوار كرنە وان، بەلێ بەرسڤا وان نەدان، و مە جهێ هیلاكێ [كو دۆژەهە] ئێخستە د ناڤبەرا واندا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا مَنَعَ ٱلنَّاسَ أَن يُؤۡمِنُوٓاْ إِذۡ جَآءَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ وَيَسۡتَغۡفِرُواْ رَبَّهُمۡ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمۡ سُنَّةُ ٱلۡأَوَّلِينَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ قُبُلٗا
55. و چو تشتی مرۆڤ ژ هندێ نەدانە پاش كو باوەرییێ بینن، و داخوازا لێبۆرینێ ژ خودایێ خۆ بكەن، پشتی ڕاستەڕێیی پێغەمبەر و قورئان] بۆ وان هاتی، ئەو نەبیت دویماهییا ئەوێت بەرێ ب سەرێ وان بهێت، یان ژی هەمی ڕەنگێت ئیزایێ ب ئاشكەرایی بۆ وان بهێن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا نُرۡسِلُ ٱلۡمُرۡسَلِينَ إِلَّا مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَۚ وَيُجَٰدِلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِٱلۡبَٰطِلِ لِيُدۡحِضُواْ بِهِ ٱلۡحَقَّۖ وَٱتَّخَذُوٓاْ ءَايَٰتِي وَمَآ أُنذِرُواْ هُزُوٗا
56. و ئەم پێغەمبەران ناهنێرین ئەگەر بۆ هندێ نەبیت دا ببنە مزگینئین و ئاگەهداركەر، و ئەوێت گاوربوویین ب پویچییێ جڕەبڕێ دكەن، دا هەقییێ پێ بێ هێز بكەن و نەهێلن و ببەن، و بەلگە و نیشانێت من [كو قورئانە] و ئیزایا پێ هاتینە ترساندن ب تڕانە وەردگرن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن ذُكِّرَ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِۦ فَأَعۡرَضَ عَنۡهَا وَنَسِيَ مَا قَدَّمَتۡ يَدَاهُۚ إِنَّا جَعَلۡنَا عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ أَكِنَّةً أَن يَفۡقَهُوهُ وَفِيٓ ءَاذَانِهِمۡ وَقۡرٗاۖ وَإِن تَدۡعُهُمۡ إِلَى ٱلۡهُدَىٰ فَلَن يَهۡتَدُوٓاْ إِذًا أَبَدٗا
57. و ما كی ژ وی ستەمكارترە یێ ب نیشان و ئایەتێت خودێ بێتە شیرەتكرن، پاشی پشتا خۆ بدەتێ [هزرا خۆ تێدا نەكەت و خۆ تێ نەگەهینیت]، و كریارێت ب دەستێ خۆ كرین [ژ خرابی و گونەهان] ژ بیر بكەت [هزرا خۆ د دویماهیكا واندا نەكەت]. و دا د قورئانێ نەگەهن، مە پەردە یێت ئێخستینە سەر دلێت وان، و مە كەڕاتی و گرانی یا ئێخستییە د گوهێت واندا، و ئەگەر داخوازا وان بكەی بۆ ڕاستەڕێیییێ ژی [باوەرییێ و قورئانێ] ئەو چوجا ڕاستەڕێ نابن [چونكی نە هەقییێ دبینن، و نە گولێ دبن، و نە تێ دگەهن].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَرَبُّكَ ٱلۡغَفُورُ ذُو ٱلرَّحۡمَةِۖ لَوۡ يُؤَاخِذُهُم بِمَا كَسَبُواْ لَعَجَّلَ لَهُمُ ٱلۡعَذَابَۚ بَل لَّهُم مَّوۡعِدٞ لَّن يَجِدُواْ مِن دُونِهِۦ مَوۡئِلٗا
58. و خودایێ تە گونەهـ ژێبەر و خودان دلۆڤانییە، ئەگەر خودێ ل وان گرتبایە ژ بەر ئەوا وان كری، دا لەزێ ل ئیزادانا وان كەت، بەلێ وان ژڤانەك یێ هەی [گاڤا هات]، وان چو جهـ نینن وان ڤەحەوینیت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِفَتَىٰهُ لَآ أَبۡرَحُ حَتَّىٰٓ أَبۡلُغَ مَجۡمَعَ ٱلۡبَحۡرَيۡنِ أَوۡ أَمۡضِيَ حُقُبٗا
60. و بێژە وان وەختێ مووسایی گۆتییە خزمەتكارێ خۆ ئەز دێ هنگی ڕاوەستم هەتا دگەهمە جهێ تێكەلبوونا هەردو دەریایان، یان ژی وەختەكێ درێژ، ب سالان ئەز دێ چم [هەتا بگەهمە وی جهی].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ أَرَءَيۡتَ إِذۡ أَوَيۡنَآ إِلَى ٱلصَّخۡرَةِ فَإِنِّي نَسِيتُ ٱلۡحُوتَ وَمَآ أَنسَىٰنِيهُ إِلَّا ٱلشَّيۡطَٰنُ أَنۡ أَذۡكُرَهُۥۚ وَٱتَّخَذَ سَبِيلَهُۥ فِي ٱلۡبَحۡرِ عَجَبٗا
63. گۆت: دئێتە بیرا تە وەختێ ئەم ل بەر كەڤری ڕوینشتین؟! من ماسی ل وێرێ هێلا و ژ بیركر، و ژ شەیتانی پێڤەتر ژ بیرا من نەبر ئەز بێژمە تە، وی ماسی [ئەوێ مری] ڕێكا خۆ ب ئاوایەكێ عەجێب د ناڤ دەریایێدا گرت و چۆ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ ذَٰلِكَ مَا كُنَّا نَبۡغِۚ فَٱرۡتَدَّا عَلَىٰٓ ءَاثَارِهِمَا قَصَصٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَيۡفَ تَصۡبِرُ عَلَىٰ مَا لَمۡ تُحِطۡ بِهِۦ خُبۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ سَتَجِدُنِيٓ إِن شَآءَ ٱللَّهُ صَابِرٗا وَلَآ أَعۡصِي لَكَ أَمۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ فَإِنِ ٱتَّبَعۡتَنِي فَلَا تَسۡـَٔلۡنِي عَن شَيۡءٍ حَتَّىٰٓ أُحۡدِثَ لَكَ مِنۡهُ ذِكۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا رَكِبَا فِي ٱلسَّفِينَةِ خَرَقَهَاۖ قَالَ أَخَرَقۡتَهَا لِتُغۡرِقَ أَهۡلَهَا لَقَدۡ جِئۡتَ شَيۡـًٔا إِمۡرٗا
71. ڤێجا هەردو ب ڕێ كەڤتن، دەمێ ل گەمییێ سویار بوویین، یێ مووسا دگەل، گەمی كونكر، [مووسایی] گۆتێ: تە كونكر دا خەلكی تێدا بخەندقینی؟! ب ڕاستی ئەڤە تشتەكێ مەزن بوو تە كری.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ أَلَمۡ أَقُلۡ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ لَا تُؤَاخِذۡنِي بِمَا نَسِيتُ وَلَا تُرۡهِقۡنِي مِنۡ أَمۡرِي عُسۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَا لَقِيَا غُلَٰمٗا فَقَتَلَهُۥ قَالَ أَقَتَلۡتَ نَفۡسٗا زَكِيَّةَۢ بِغَيۡرِ نَفۡسٖ لَّقَدۡ جِئۡتَ شَيۡـٔٗا نُّكۡرٗا
74. ڤێجا هەردو چۆن هەتا بچویكەك دیتین، ئینا [یێ مووسا د گەل] ئەو بچویك كوشت [مووسایی] گۆت: ئەرێ تە چاوا مرۆڤەكێ پاقژ و بێ گونەهـ و نە د بەر كەسێدا كوشت؟! ب ڕاستی ئەڤە تشتەكێ زێدە خراب بوو تە كری.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكَ إِنَّكَ لَن تَسۡتَطِيعَ مَعِيَ صَبۡرٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَٱنطَلَقَا حَتَّىٰٓ إِذَآ أَتَيَآ أَهۡلَ قَرۡيَةٍ ٱسۡتَطۡعَمَآ أَهۡلَهَا فَأَبَوۡاْ أَن يُضَيِّفُوهُمَا فَوَجَدَا فِيهَا جِدَارٗا يُرِيدُ أَن يَنقَضَّ فَأَقَامَهُۥۖ قَالَ لَوۡ شِئۡتَ لَتَّخَذۡتَ عَلَيۡهِ أَجۡرٗا
77. ئینا جارەكا دی هەردوكان، دا ڕێ هەتا گەهشتینە گوندەكی، خوارن ژ خەلكێ گوندی خواستن، بەلێ خەلكێ گوندی خوارن نەدا وان و مێڤان نەكرن. دیوارەك ل وی گوندی دیتن نێزیك بوو بهەڕفیت و ب سەرێكدا بهێت، ئینا [یێ مووسا دگەل] ئەو دیوار ڕاكر و دورستكر، [مووسایی] گۆت: تە دشیا تو پالەتییا خۆ وەرگری [ئانكو بلا تە تشتەك بەرانبەری دورستكرنا دیواری وەرگرتبایە، دا مە ژی خوارنەك بۆ خۆ پێ كڕیبایە، ژ خەلكێ ڤی گوندێ نان نەدایییە مە و ئەم مێڤان نەكرین].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمَّا ٱلسَّفِينَةُ فَكَانَتۡ لِمَسَٰكِينَ يَعۡمَلُونَ فِي ٱلۡبَحۡرِ فَأَرَدتُّ أَنۡ أَعِيبَهَا وَكَانَ وَرَآءَهُم مَّلِكٞ يَأۡخُذُ كُلَّ سَفِينَةٍ غَصۡبٗا
79. هندی گەمی بوو یا هندەك بەلنگازان بوو د دەریایێدا بۆ خۆ شۆل دكرن، من ڤیا ئەز ب عەیب بێخم چونكی خوندكارەك د ڕێكا واندا بوو، هەر گەمییەكا دورست و بێ عەیب هەبایە ب خورتی ژ خودانان دستاند [ڤێجا من ڤیا ئەز كون بكەم، دا ببینیت یا كونە و ب كێرناهێت].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَرَدۡنَآ أَن يُبۡدِلَهُمَا رَبُّهُمَا خَيۡرٗا مِّنۡهُ زَكَوٰةٗ وَأَقۡرَبَ رُحۡمٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَمَّا ٱلۡجِدَارُ فَكَانَ لِغُلَٰمَيۡنِ يَتِيمَيۡنِ فِي ٱلۡمَدِينَةِ وَكَانَ تَحۡتَهُۥ كَنزٞ لَّهُمَا وَكَانَ أَبُوهُمَا صَٰلِحٗا فَأَرَادَ رَبُّكَ أَن يَبۡلُغَآ أَشُدَّهُمَا وَيَسۡتَخۡرِجَا كَنزَهُمَا رَحۡمَةٗ مِّن رَّبِّكَۚ وَمَا فَعَلۡتُهُۥ عَنۡ أَمۡرِيۚ ذَٰلِكَ تَأۡوِيلُ مَا لَمۡ تَسۡطِع عَّلَيۡهِ صَبۡرٗا
82. و هندی دیوار بوو، یێ دو بچویكێت سێوی بوو ژ خەلكێ باژێری، و گەنجخانەیەكا وان هەردو سێوییان دبن وی دیواریڤە بوو، و بابێ وان ژی یێ ڕاستكار و قەنج بوو، ڤێجا خودایێ تە ڤیا [ئەز دیوارێ وان دورست بكەم] هەردو بچویك بگەهنە تمامییا عەقلێ خۆ، و گەنجخانەیا خۆ دەربێخن، ئەڤە دلۆڤانییەكە ژ خودایێ تە ب وان بری، و من ئەڤ تشتە ژ دەڤ خۆ نەكرینە، و ئەڤەیە ڕاڤەكرنا تشتێ من كری و تە نەشیایی بێهنا خۆ ل سەر فرەهـ بكەی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَتۡبَعَ سَبَبًا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ مَغۡرِبَ ٱلشَّمۡسِ وَجَدَهَا تَغۡرُبُ فِي عَيۡنٍ حَمِئَةٖ وَوَجَدَ عِندَهَا قَوۡمٗاۖ قُلۡنَا يَٰذَا ٱلۡقَرۡنَيۡنِ إِمَّآ أَن تُعَذِّبَ وَإِمَّآ أَن تَتَّخِذَ فِيهِمۡ حُسۡنٗا
86. هەتا گەهشتییە جهێ ئاڤابوونا ڕۆژێ، دیت ڕۆژ د كانییەكا تەقنەڕەشێدا ئاڤا دبیت، و ملەتەك ل وێرێ دیت، مە گۆت: ئەی زیلقەرنەین یان وان ب ئیزا بكوژە، یان ژی چاك و نەرم بە د گەل وان [و هێدی هێدی و ب خۆشی وان بینە سەر ڕێكا ڕاست].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ أَمَّا مَن ظَلَمَ فَسَوۡفَ نُعَذِّبُهُۥ ثُمَّ يُرَدُّ إِلَىٰ رَبِّهِۦ فَيُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا نُّكۡرٗا
87. [ذیلقەرنەینی] گۆت: هندی ئەوە یێ ستەم كری [هەڤپشك بۆ خودێ چێكرین] ئەم دێ وی ب ئیزا كوژین، پاشی ئەو دێ ب بال خودایێ خۆڤە ئێتە زڤڕاندن، و [خودایێ وی] ئیزایەكا زێدە و دژوار و نەدیتی [كەسێ نەدیتی] دێ دەتە بەر وان.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَمَّا مَنۡ ءَامَنَ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَهُۥ جَزَآءً ٱلۡحُسۡنَىٰۖ وَسَنَقُولُ لَهُۥ مِنۡ أَمۡرِنَا يُسۡرٗا
88. و بەلێ هەر كەسێ باوەرییێ بینیت و كار و كریارێت قەنج و ڕاست بكەت، خەلاتێ وی بەحەشتە و ئەم ژ ڕەخێ خۆڤە دێ فەرمانێت ساناهی لێ كەین [ئانكو ئەم بارێ وی گران ناكەین و ل سەر ب زەحمەت نائێخین].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ أَتۡبَعَ سَبَبًا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
حَتَّىٰٓ إِذَا بَلَغَ بَيۡنَ ٱلسَّدَّيۡنِ وَجَدَ مِن دُونِهِمَا قَوۡمٗا لَّا يَكَادُونَ يَفۡقَهُونَ قَوۡلٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالُواْ يَٰذَا ٱلۡقَرۡنَيۡنِ إِنَّ يَأۡجُوجَ وَمَأۡجُوجَ مُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَهَلۡ نَجۡعَلُ لَكَ خَرۡجًا عَلَىٰٓ أَن تَجۡعَلَ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَهُمۡ سَدّٗا
94. وان گۆت: هەی زیلقەرنەین یەئجووج و مەئجووج خرابییێ د ئەردێ مەدا دكەن، ئەگەر ئەم پشكەكێ ژ مالێ خۆ بۆ تە بدانین، تو دێ د ناڤبەرا مە و واندا ناڤبڕەكێ چێكەی؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ مَا مَكَّنِّي فِيهِ رَبِّي خَيۡرٞ فَأَعِينُونِي بِقُوَّةٍ أَجۡعَلۡ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَهُمۡ رَدۡمًا
95. [ذیلقەرنەینی] گۆت: ئەو مال و ملك و شیانا خودایێ من دایییە من، ژ وێ پشكا هوین ژ مالێ خۆ بۆ من دئێخن چێترە، ڤێجا ب هێزێ [ب زەلامان و ئالاڤان] هاری من بكەن، دا د ناڤبەرا هەوە و واندا ناڤبڕ و سكرەكێ موكوم چێكەم.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ءَاتُونِي زُبَرَ ٱلۡحَدِيدِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا سَاوَىٰ بَيۡنَ ٱلصَّدَفَيۡنِ قَالَ ٱنفُخُواْۖ حَتَّىٰٓ إِذَا جَعَلَهُۥ نَارٗا قَالَ ءَاتُونِيٓ أُفۡرِغۡ عَلَيۡهِ قِطۡرٗا
96. قەد و پرتێت ئاسنی بۆ من بینن [ڤێجا ئەو قەد و پرت د نیڤەكا هەردو ڕەخاندا دانانە سەرێك]، هەتا هەردو ڕەخ گەهاندینە ئێك [پاشی ذیلقەرنەینی] گۆتە [وان]: ب كویرهان پفكەنێ و ئاگری خۆش بكەن [وان ژی ئاگر خۆش كر هەتا ئاسن سۆر بوویی] و بوویییە ئاگر [ذیلقەرنەینی] گۆت: سفرێ حەلیایی بۆ من بینن دا داڕێژمە سەر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ هَٰذَا رَحۡمَةٞ مِّن رَّبِّيۖ فَإِذَا جَآءَ وَعۡدُ رَبِّي جَعَلَهُۥ دَكَّآءَۖ وَكَانَ وَعۡدُ رَبِّي حَقّٗا
98. [ذیلقەرنەینی] گۆت: ئەڤە [مەخسەد ئەڤ ناڤبڕە] دلۆڤانییەكە ژ خودایێ من، گاڤا وەختێ ژڤانێ خودایێ من [ب هەڕفتنا وێ] هات، خودایێ من دێ د گەل ئەردی دەشت كەت، ب ڕاستی ژڤانێ خودایێ من [ب هەڕفتنا ڤێ ناڤبڕێ و دەركەڤتنا یەئجووج و مەئجووجان] ڕاستە و هەر دێ ئێت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ وَتَرَكۡنَا بَعۡضَهُمۡ يَوۡمَئِذٖ يَمُوجُ فِي بَعۡضٖۖ وَنُفِخَ فِي ٱلصُّورِ فَجَمَعۡنَٰهُمۡ جَمۡعٗا
99. و د وێ ڕۆژێدا [ڕۆژا دەركەڤتنا یەئجووج و مەئجووجان یان ڕۆژا قیامەتێ] ئەم دێ هێلین مرۆڤ وەكی پێلێت دەریایێ ب ناڤ ئێك بكەڤن، و بۆقا دووێ هاتە لێدان [مە هەمی ساخكرن] و مە هەمی پێكڤە كۆمكرن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَحَسِبَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَن يَتَّخِذُواْ عِبَادِي مِن دُونِيٓ أَوۡلِيَآءَۚ إِنَّآ أَعۡتَدۡنَا جَهَنَّمَ لِلۡكَٰفِرِينَ نُزُلٗا
102. ئەرێ ئەوێت گاوربوویین هزركرن كو ئەو دێ شێن بەندەیێت من [ملیاكەت و عیسا پێغەمبەری و شەیتانان] شوینا من كەنە پشتەڤان بۆ خۆ، ب ڕاستی مە دۆژەهـ بۆ گاوران یا كرییە وارگەهـ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ رَبِّهِمۡ وَلِقَآئِهِۦ فَحَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَلَا نُقِيمُ لَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَزۡنٗا
105. ئەڤە ئەون ئەوێت باوەری ب نیشان و بەرهەمبەربوونا خودێ نەئینایین، ڤێجا [ژ بەر هندێ] كار و كریارێت وان پویچ بوون، [دیسا ژ بەر ڤێ چەندێ] ڕۆژا قیامەتێ ئەم چو قەدر و قیمەتی بۆ وان نادانین.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ كَانَتۡ لَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلۡفِرۡدَوۡسِ نُزُلًا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خَٰلِدِينَ فِيهَا لَا يَبۡغُونَ عَنۡهَا حِوَلٗا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُل لَّوۡ كَانَ ٱلۡبَحۡرُ مِدَادٗا لِّكَلِمَٰتِ رَبِّي لَنَفِدَ ٱلۡبَحۡرُ قَبۡلَ أَن تَنفَدَ كَلِمَٰتُ رَبِّي وَلَوۡ جِئۡنَا بِمِثۡلِهِۦ مَدَدٗا
109. بێژە: ئەگەر دەریا ببنە حوبر بۆ پەیڤێت خودایێ من [و پێ بێنە نڤێسین]، دێ ئاڤا دەریایان ب دویماهی ئێت بەری پەیڤێت خودایێ من ب دویماهی بێن، و ئەگەر هندی وان ژی بێنە سەر هەر دێ ب دویماهی ئێن، و پەیڤێت خودایێ من ب دویماهی نائێن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلۡ إِنَّمَآ أَنَا۠ بَشَرٞ مِّثۡلُكُمۡ يُوحَىٰٓ إِلَيَّ أَنَّمَآ إِلَٰهُكُمۡ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۖ فَمَن كَانَ يَرۡجُواْ لِقَآءَ رَبِّهِۦ فَلۡيَعۡمَلۡ عَمَلٗا صَٰلِحٗا وَلَا يُشۡرِكۡ بِعِبَادَةِ رَبِّهِۦٓ أَحَدَۢا
110. [هەی موحەممەد] بێژە: ئەز ژی مرۆڤەكم وەكی هەوە، وەحی بۆ من دئێت، كو ب ڕاستی خودایێ هەوە خودایەكێ ب تنێیە، ڤێجا هەر كەسێ خەلاتێ خودێ بڤێت و ژ ئیزایا وی بترسیت و ل هیڤییا بەرهەمبەربوونا خودێ بیت، بلا كار و كریارێت قەنج بكەت، و كەسێ نەكەتە هەڤپشك د پەرستنا خودایێ خۆدا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية الكرمانجية - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية الكرمنجية، ترجمها د. اسماعيل سگێری.