قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية الكرمانجية * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
سۈرە لوقمان
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُم بِٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ يُوقِنُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أُوْلَٰٓئِكَ عَلَىٰ هُدٗى مِّن رَّبِّهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡتَرِي لَهۡوَ ٱلۡحَدِيثِ لِيُضِلَّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَيَتَّخِذَهَا هُزُوًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
6. و هندەك مرۆڤ یێت هەین [مەخسەد پێ (نضرێ كوڕێ حارثی)یە] ئاخڤتنێت پویچ و بێ تام دكڕین، دا ژ نەزانین ڕێكا خودێ ل بەر خەلكی بەرزەكەن [و وان ژ ئیسلامێ بدەنە پاش]، و دا بۆ خۆ تڕانەیان ب ئایەتێت خودێ بكەن، و بۆ ئەڤێت هە ئیزایەكا هەتكبەر یا هەی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِ ءَايَٰتُنَا وَلَّىٰ مُسۡتَكۡبِرٗا كَأَن لَّمۡ يَسۡمَعۡهَا كَأَنَّ فِيٓ أُذُنَيۡهِ وَقۡرٗاۖ فَبَشِّرۡهُ بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
7. و ئەڤێ ژ ڤان مرۆڤان، گاڤا ئایەتێت مە بۆ دهاتنە خواندن ژ مەزناتی پشتا خۆ ددایێ و دچۆ هەچكو نەبهیستین، هەروەكی ژ هەردو گوهێت خۆ یێ كەڕ و گران، ڤێجا مزگینییا ئیزایەكا ب ژان و دژوار بدە وی.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُمۡ جَنَّٰتُ ٱلنَّعِيمِ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خَٰلِدِينَ فِيهَاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٗاۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ بِغَيۡرِ عَمَدٖ تَرَوۡنَهَاۖ وَأَلۡقَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ رَوَٰسِيَ أَن تَمِيدَ بِكُمۡ وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖۚ وَأَنزَلۡنَا مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَنۢبَتۡنَا فِيهَا مِن كُلِّ زَوۡجٖ كَرِيمٍ
10. وەكی هوین دبینن ئەسمان بێ ستوین یێت چێ كرین، و چیایێت مەزن و بنەجهـ یێت ئێخستینە د ئەردیدا دا ئەرد هەوە نەهەژینیت، و ژ هەمی ڕەنگان جانەوەر تێدا بەلاڤكرن، و مە ئاڤەك (بارانەك) ژ ئەسمانی (ژ ئەوران) داڕێت، مە پێ ژ هەمی ڕەنگێت جوان و پڕ مفا شینكاتی د ئەردیدا دا و شینكر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
هَٰذَا خَلۡقُ ٱللَّهِ فَأَرُونِي مَاذَا خَلَقَ ٱلَّذِينَ مِن دُونِهِۦۚ بَلِ ٱلظَّٰلِمُونَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ
11. ئەڤەیە دان و چێكرنا خودێ، ڤێجا كا بێژنە من ئەڤێت هوین شوینا خودێ دپەرێسن، چ دایییە و چ چێ كرییە؟ [نەخێر وان چو نەدایییە و چو چێ نەكرییە] بەلێ ستەمكار یێت د گومڕایییەكا ئاشكەرادا.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا لُقۡمَٰنَ ٱلۡحِكۡمَةَ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِلَّهِۚ وَمَن يَشۡكُرۡ فَإِنَّمَا يَشۡكُرُ لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٞ
12. و ب سویند مە ئەقل و تێگەهشتن و زانین و حیكمەت دابوو لوقمانی [و مە گۆتێ] شوكور و سوپاسییا خودێ بكە، و هەر كەسێ سوپاسییا خودێ بكەت، ب ڕاستی ئەو بەس یێ بۆ خۆ [شوكورا خودێ] دكەت، و هەر كەسێ سوپاسییا نیعمەتێت وی نەكەت [خودێ منەت ب سوپاسییا وی نینە]، و خودێ یێ دەولەمەندە و هێژایی پەسن و سوپاسییێیە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَوَصَّيۡنَا ٱلۡإِنسَٰنَ بِوَٰلِدَيۡهِ حَمَلَتۡهُ أُمُّهُۥ وَهۡنًا عَلَىٰ وَهۡنٖ وَفِصَٰلُهُۥ فِي عَامَيۡنِ أَنِ ٱشۡكُرۡ لِي وَلِوَٰلِدَيۡكَ إِلَيَّ ٱلۡمَصِيرُ
14. و مە ئەمرێ مرۆڤان كر د گەل دەیبابێت خۆ د باش بن نەخاسمە [دگەل] دەیكێ، نەخۆشی و بێ تاقەتی ل دویڤ نەخۆشی و بێ تاقەتییێ پێ برن دەمێ د زكیدا، و دو سالان ل سەرێك شیر دایێ ژ نوی ژ شیرڤەكر، و مە گۆتێ: سوپاسییا من بكە من تو دایی، و شوكور و سوپاسییا دەیبابێت خۆ بكە تو خودانكری، و هوین هەر دێ ب بال منڤە زڤڕن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِن جَٰهَدَاكَ عَلَىٰٓ أَن تُشۡرِكَ بِي مَا لَيۡسَ لَكَ بِهِۦ عِلۡمٞ فَلَا تُطِعۡهُمَاۖ وَصَاحِبۡهُمَا فِي ٱلدُّنۡيَا مَعۡرُوفٗاۖ وَٱتَّبِعۡ سَبِيلَ مَنۡ أَنَابَ إِلَيَّۚ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
15. و ئەگەر دەیبابێت تە مانە ب تەڤە، تە د بەر هندێڕا بكەن تو تشتەكی بۆ من بكەیە هەڤپشك تو چو ژێ نەزانی، گوهێ خۆ نەدە وان، و د دنیایێدا ب قەنجی و باشی د گەل وان ببۆرینە [خۆ ژ وان دویر نەئێخە، و یێ باش بە د گەل وان، بەس گوهدارییا وان د شركێدا نەكە]، و [و ددینێ خودا هەكە نە یێت موسلمان بن، د دنیایێدا د گەل یێ باشبە بەلێ ڕێكا وان و دینێ وان نە گرە و] ڕێكا وی (دینێ وی ) بگرە یێ بەرێ خۆ دایییە من [بۆ تۆبەكرن و دلبێشیێ]، پاشی دێ هەر ب بال منڤە زڤڕن، [تۆ و دەیبابێت تە و ئەو] ڤێجا [هنگی] یا هەوە كری دێ بۆ هەوە بێژم [و هەوە پێ ئاگەهداركەم].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَٰبُنَيَّ إِنَّهَآ إِن تَكُ مِثۡقَالَ حَبَّةٖ مِّنۡ خَرۡدَلٖ فَتَكُن فِي صَخۡرَةٍ أَوۡ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ أَوۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَأۡتِ بِهَا ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَطِيفٌ خَبِيرٞ
16. كوڕێ من گونەهـ و خرابی ئەگەر [چەندا بچویك بیت] تەمەتی دندكا تۆڤێ خەندەلكێ بیت، و د ناڤ كەڤرەكیدا بیت، یان ژی ل هەر جهەكێ بیت ژ ئەرد و ئەسمانان، خودێ دێ هەر ئینیت، ب ڕاستی خودێ یێ هویربین و شارەزایە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَٰبُنَيَّ أَقِمِ ٱلصَّلَوٰةَ وَأۡمُرۡ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَٱنۡهَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَٱصۡبِرۡ عَلَىٰ مَآ أَصَابَكَۖ إِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
17. كوڕێ من نڤێژان ب ڕەنگێ پێدڤی بكە، و داخوازا كرنا باشییێ بكە و داخوازا دانەپاشا خرابییێ و گونەهێ بكە، و سەبری ل سەر نەخۆشییا دگەهیتە تە بكێشە، ب ڕاستی ئەڤە [پارستنا نڤێژێ، و داخوازكرنا باشییێ، و دانەپاشا خرابییێ، و سەبركێشان ل سەر نەخۆشییان] ژ وان كارانە ئەوێت دڤێت مرۆڤ ل سەر یێ هشیار و ڕژد بیت.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱقۡصِدۡ فِي مَشۡيِكَ وَٱغۡضُضۡ مِن صَوۡتِكَۚ إِنَّ أَنكَرَ ٱلۡأَصۡوَٰتِ لَصَوۡتُ ٱلۡحَمِيرِ
19. [كوڕێ من] د ڕێڤەچۆنا خۆدا یێ ناڤنجی بە [نە هێدی هێدی و نە حێل، و نە ب مەزناتی و نە مریچۆك] و دەنگێ خۆ نزم بكە و زڕ نەكە، ب ڕاستی دەنگێ ژ هەمییان نەخۆشتر زڕێنا كەرانە [ئەگەر دەنگ بلندی جوانی بایە چو دەنگ ژ یێ كەری د بلندتر نینن].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَمۡ تَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ سَخَّرَ لَكُم مَّا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَسۡبَغَ عَلَيۡكُمۡ نِعَمَهُۥ ظَٰهِرَةٗ وَبَاطِنَةٗۗ وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يُجَٰدِلُ فِي ٱللَّهِ بِغَيۡرِ عِلۡمٖ وَلَا هُدٗى وَلَا كِتَٰبٖ مُّنِيرٖ
20. ما هوین نابینن خودێ هندی د ئەرد و ئەسماناندا یێ بۆ هەوە سەرنەرم و بەردەست كری، و كەرەمێت خۆ یێت ئاشكەرا [وەكی ئیسلامەتیێ... هتد] و نەئاشكەرا [وەكی ئەقل و زانین و تێگەهشتنێ... و هتد] ل سەر هەوە یێت بەرفرەهـ كرین، و د گەل هندێ ژی هندەك مرۆڤ یێت هەین بێ زانین و بێ ڕاستەڕێیییەك و بێ كتێبەكا ڕۆنكەر، جڕەبڕێ د دەرهەقێ خودێدا دكەن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلۡ نَتَّبِعُ مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ٱلشَّيۡطَٰنُ يَدۡعُوهُمۡ إِلَىٰ عَذَابِ ٱلسَّعِيرِ
21. و گاڤا موسلمانان دگۆتە وان: ل دویڤ وێ بكەڤن یا خودێ ئینایییە خوارێ دگۆتن: نەخێر ئەم دێ ب دویڤ وێ كەڤین ئەوا مە باب و باپیرێت خۆ ل سەر دیتی. [ئەرێ ئەو هەر دێ ل دویڤ وان چن خۆ ئەگەر د خەلەت ژی بن] و شەیتان بەرێ وان بدەتە ئاگرێ دۆژەهێ ژی؟!
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ وَمَن يُسۡلِمۡ وَجۡهَهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰۗ وَإِلَى ٱللَّهِ عَٰقِبَةُ ٱلۡأُمُورِ
22. و هەر كەسێ خۆ بسپێریتە خودێ و ل بەر فەرمانا وی یێ ڕاوەستیای بیت [شۆل بنەجهـ بیت]، و ئەو ب خۆ ژی یێ قەنجیكار بیت، ئەڤە وی خۆ ب چنبلێ (قولپا) ژ هەمییان موكومترڤە گرت [ئانكو ڕێكا سەرفرازییێ، و ترس ب دویڤڤە نینە]، و دویماهیكا هەمی كاروباران هەر ب بال خودێڤەیە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَن كَفَرَ فَلَا يَحۡزُنكَ كُفۡرُهُۥٓۚ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ فَنُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
23. و هەر كەسێ گاور ببیت ڤێجا بلا گاورییا وی تە ب خەم نەئێخیت [چونكی تە ئەوا ل سەر خۆ ڕاكر، تە گازییا خۆ گەهاندە وان]، زڤڕینا وان هەمییان ب بال مەڤەیە، ڤێجا تشتێ وان كری ئەم دێ بۆ وان بێژین [پێ جزا و خەلات كەین]، ب ڕاستی خودێ دزانیت كا چ د دلاندایە و پێ ئاگەهە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۚ قُلِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
25. و ئەگەر تو پسیارا وان بكەی كێ ئەرد و ئەسمان دایینە؟ دێ بێژن: خودێ.. بێژە هەمی پەسن و شوكور بۆ خودێ [ل سەر ڤێ هەقاندنا هەوە د ڕاستا خودێدا، و پەسەندكرنا هەوە خودایێ عەرد و عەسمانان خودێیە و ل سەر ئاشكراكرنا هەوە ئەو هێژایی پەرستنێیە و یا هوین ل سەر یا خەلەتە و نە یا دورستە پا چاوا هوین ئێكێ دی ژ بلی وی دپەرێسن و دكەنە شریك]، بەلێ باراپتر ژ وان نوزانن [كا مەخسەدا ڤێ هەقاندنێ چیە؟].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَوۡ أَنَّمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ مِن شَجَرَةٍ أَقۡلَٰمٞ وَٱلۡبَحۡرُ يَمُدُّهُۥ مِنۢ بَعۡدِهِۦ سَبۡعَةُ أَبۡحُرٖ مَّا نَفِدَتۡ كَلِمَٰتُ ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
27. و ئەگەر هەر دارەكا د ئەردیدا هەی قەلەم و خامە بن، و دەریایێت هەین حەفت دەریایێت دی ژی بێنە سەر و هەمی حوبر بن [و ب وان قەلەم و خامەیان و ب وی حوبری ئاخڤتن و پەیڤێت خودێ بێنە نڤێسین] هەر زانین و ئاخڤتن و پەیڤێت خودێ ب دویماهی نائێن، ب ڕاستی خودێ یێ سەردەست و كاربنەجهە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَيُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِ وَسَخَّرَ ٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ كُلّٞ يَجۡرِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى وَأَنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
29. ما تو نابینی خودێ شەڤێ دكەتە د ناڤ ڕۆژێدا، و ڕۆژێ دكەتە د ناڤ شەڤێدا [هەردووكان ب ڤێ چەندێ كورت و درێژ دكەت]، و ڕۆژ و هەیڤ یێت بۆ هەوە خزمەت خۆش كرین [یێت ئێخستینە د خزمەتا هەوەدا] هەر ئێك هەتا وەختەكێ دیاركری دێ ئێت و چیت، و تشتێ هوین دكەن خودێ ژێ ب ئاگەهە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱلۡفُلۡكَ تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ لِيُرِيَكُم مِّنۡ ءَايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّكُلِّ صَبَّارٖ شَكُورٖ
31. ما تو نابینی گەمی ژ كەرەم و دلۆڤانییا خودێ د دەریایێدا دئێت و دچیت، دا خودێ نیشانێت دەستهەلاتدارییا خۆ نیشا هەوە بدەت، ب ڕاستی ئەڤە چامە و نیشانن بۆ وان ئەوێت زێدە بێنفرەهـ و زێدە شوكوردار.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِذَا غَشِيَهُم مَّوۡجٞ كَٱلظُّلَلِ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ فَلَمَّا نَجَّىٰهُمۡ إِلَى ٱلۡبَرِّ فَمِنۡهُم مُّقۡتَصِدٞۚ وَمَا يَجۡحَدُ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَّا كُلُّ خَتَّارٖ كَفُورٖ
32. گاڤا پێلەكا ئاڤا دەریایێ وەكی ئەوران یان وەكی چیایان ب سەر واندا گرت، ژ دل بەس دێ دوعایێ ژ خودێ ب تنێ كەن، ڤێجا گاڤا خودێ قورتالكرن و گەهاندنە ئەردێ دێم، دێ بینی هندەك ژ وان نیڤ نیڤەنە [هندەك ب دورستی سوپاسییا خودێ ناكەن، و هندەك د بنیڕا سوپاسییا خودێ ناكەن و نیعمەتێت خودێ نائیننە بەرچاڤێت خۆ] كەس نیشانێت مە درەو نادانیت و ئینكار ناكەت زێدە پەیمان شكێن و زێدە گاور نەبن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ ٱتَّقُواْ رَبَّكُمۡ وَٱخۡشَوۡاْ يَوۡمٗا لَّا يَجۡزِي وَالِدٌ عَن وَلَدِهِۦ وَلَا مَوۡلُودٌ هُوَ جَازٍ عَن وَالِدِهِۦ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ فَلَا تَغُرَّنَّكُمُ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَلَا يَغُرَّنَّكُم بِٱللَّهِ ٱلۡغَرُورُ
33. گەلی مرۆڤان پارێزگارییا خودێ بكەن، و ژ ڕۆژەكێ بترسن [كو ڕۆژا قیامەتێیە] نە باب شوینا عەیالی و نە عەیال شوینا بابێ دئێتە جزاكرن [باب و زاڕۆك چو مفایی ناگەهیننە ئێك]، ب ڕاستی پەیمانا خودێ دایی یا ڕاستە [و دێ هەر وەسا ئێت]، ڤێجا بلا ژیانا دنیایێ هەوە نەخاپینیت، و هەوە د سەردا نەبەت، و بلا شەیتان ژی هەوە ب كەرەما خودێ نەخاپینیت [كو هوین گونەهان بكەن و بێژن كەرەما خودێ یا مەزنە و تۆبە نەكەن].
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنَّ ٱللَّهَ عِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلسَّاعَةِ وَيُنَزِّلُ ٱلۡغَيۡثَ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلۡأَرۡحَامِۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسٞ مَّاذَا تَكۡسِبُ غَدٗاۖ وَمَا تَدۡرِي نَفۡسُۢ بِأَيِّ أَرۡضٖ تَمُوتُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٌ خَبِيرُۢ
34. ب ڕاستی خودێ دزانیت كا قیامەت كەنگی دێ ئێت، و ئەوە بارانێ دبارینیت، و دزانیت كا چ د مالبچویكاندایە [بەری ببیتە مرۆڤ]، و كەس نوزانیت كا سوبەهی چ دێ ئێتە سەری، و كەس نوزانیت كا ل كیرێ و ل كیڤە دێ مریت، ب ڕاستی خودێ زانا و شارەزایە.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە لوقمان
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الكردية الكرمانجية - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية الكرمنجية، ترجمها د. اسماعيل سگێری.