مەنالار تەرجىمىسى سۈرە سۈرە زارىيات - الترجمة القيرغيزية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - قۇرئان كەرىم ئىنىسكىلوپىدىيىسى

Зариат

سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:

تعريف الجن والإنس بأن مصدر رزقهم من الله وحده؛ ليخلصوا له العبادة.

Жиндерге жана инсандарга алардын ырыскысы Аллахтын колунда экенин, алар болгону Ага ыклас менен ибадат кылуусу керектигин билдирген.

---

ئايەت: 1

وَٱلذَّٰرِيَٰتِ ذَرۡوٗا

Аллах топуракты сапырган шамал менен ант берди.

ئايەت: 2

فَٱلۡحَٰمِلَٰتِ وِقۡرٗا

Мол сууну көтөрүп жүргөн булуттар менен ант берди.

ئايەت: 3

فَٱلۡجَٰرِيَٰتِ يُسۡرٗا

Деңизде кыйынчылыксыз сүзүп жүргөн кемелер менен ант берди.

ئايەت: 4

فَٱلۡمُقَسِّمَٰتِ أَمۡرًا

Пенделердин иштерине байланыштуу Аллахтын буйругун бөлүштүргөн периштелер менен ант берди.

ئايەت: 5

إِنَّمَا تُوعَدُونَ لَصَادِقٞ

Чындыгында Раббиңердин сурак, жаза жана сыйлык тууралуу силерге берген убадасы шек-күмөнсүз акыйкат.

ئايەت: 6

وَإِنَّ ٱلدِّينَ لَوَٰقِعٞ

Кыямат күнү пенделердин сурагы сөзсүз болот.

بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:

• الاعتبار بوقائع التاريخ من شأن ذوي القلوب الواعية.

Тарыхта болуп өткөн окуялардан сабак алуу – баамчыл жүрөк ээлеринин иши.

• خلق الله الكون في ستة أيام لِحِكَم يعلمها الله، لعل منها بيان سُنَّة التدرج.

Аллах ааламды алты күндө жаратты. Анын сырларын Өзү гана билет. Балким муну менен баскыч-баскыч менен ишке ашуунун жолун баяндады.

• سوء أدب اليهود في وصفهم الله تعالى بالتعب بعد خلقه السماوات والأرض، وهذا كفر بالله.

Жөөттөрдүн Аллах асмандар менен жерди алты күндө жараткандан кийин чарчады деп сыпаттоолору жаман сыпат жана бул каапырлык болуп эсептелет.

ئايەت: 7

وَٱلسَّمَآءِ ذَاتِ ٱلۡحُبُكِ

Аллах жолдору бар кооз жаратылган асман менен ант берди.

ئايەت: 8

إِنَّكُمۡ لَفِي قَوۡلٖ مُّخۡتَلِفٖ

Эй, Мекке калкы! Силердин айткан сөзүңөр бири-бирине каршы келет, кээде «Куран сыйкыр» дейсиңер, кээде аны «поэзия» дейсиңер, кээде «Мухаммад сыйкырчы» дейсиңер, кээде аны акын дейсиңер.

ئايەت: 9

يُؤۡفَكُ عَنۡهُ مَنۡ أُفِكَ

Куранга жана пайгамбарга ыйман келтирүүдөн бурулган адам Аллахтын илиминде да андан бурулган. Анткени Ал анын ыйман келтирбесин билген. Ошондуктан ага туура жолго түшүүгө ийгилик берген жок.

ئايەت: 10

قُتِلَ ٱلۡخَرَّٰصُونَ

Куран жана пайгамбар тууралуу ар кандай сөздөрдү айткан жалганчыларга каргыш болсун!

ئايەت: 11

ٱلَّذِينَ هُمۡ فِي غَمۡرَةٖ سَاهُونَ

Алар акырет жайы тууралуу бейкапар наадандыкта, ага көңүл да бурушпайт.

ئايەت: 12

يَسۡـَٔلُونَ أَيَّانَ يَوۡمُ ٱلدِّينِ

Алар: «Жаза жана сыйлык күн качан?» – деп сурашат. Бирок ал үчүн эч кандай аракет деле кылышпайт.

ئايەت: 13

يَوۡمَ هُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ يُفۡتَنُونَ

Аллах алардын суроосуна жооп кылып айтты: «Алар тозокто азапталган күн».

ئايەت: 14

ذُوقُواْ فِتۡنَتَكُمۡ هَٰذَا ٱلَّذِي كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ

Аларга: «Азабыңарды тарткыла! Силерге эскертилген кезде аны эртелет деп шылдыңдап сураганыңар – мына ушул» – деп айтылат.

ئايەت: 15

إِنَّ ٱلۡمُتَّقِينَ فِي جَنَّٰتٖ وَعُيُونٍ

Ал эми Раббисинин буйруктарын аткарып, тыйгандарын таштап Андан корккондор кыямат күнү бакчаларда жана агып туруучу булактарда болушат.

ئايەت: 16

ءَاخِذِينَ مَآ ءَاتَىٰهُمۡ رَبُّهُمۡۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَبۡلَ ذَٰلِكَ مُحۡسِنِينَ

Алар Раббиси берген улуу сыйлыкты алышат. Анткени алар бул улуу сыйлыкка чейин дүйнөдө жакшылыктарды кылгандар эле.

ئايەت: 17

كَانُواْ قَلِيلٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مَا يَهۡجَعُونَ

Алар түндөсү намаз окуп, аз гана убакыт укташат эле.

ئايەت: 18

وَبِٱلۡأَسۡحَارِ هُمۡ يَسۡتَغۡفِرُونَ

Ал эми таң заарларда күнөөлөрү үчүн Аллахтан кечирим сурашат эле.

ئايەت: 19

وَفِيٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ حَقّٞ لِّلسَّآئِلِ وَٱلۡمَحۡرُومِ

Алар сурап келген адамга жана кандайдыр бир себептертен улам ырыскысынан куру калса да сурай албаган адамдарга мал-мүлкүнөн ыктыярдуу түрдө алардын акысын берчи.

ئايەت: 20

وَفِي ٱلۡأَرۡضِ ءَايَٰتٞ لِّلۡمُوقِنِينَ

Жерде жана Аллах ага жайгаштырган тоолордо, деңиздерде, дарыяларда, бак-дарактарда, өсүмдүктөрдө жана жаныбарларда Аллах келбет Берүүчү, Жаратуучу деп терең ишенгендер үчүн Анын кудуреттүүлүгүнө белгилер бар.

ئايەت: 21

وَفِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

Оо, адамдар! Өзүңөрдө да Аллахтын кудуреттүүлүгүнө белгилер бар. Сабак алыш үчүн назар салбайсыңарбы?

ئايەت: 22

وَفِي ٱلسَّمَآءِ رِزۡقُكُمۡ وَمَا تُوعَدُونَ

Асманда силердин дүйнөгө жана динге байланыштуу ырыскыңар бар жана силерге убада кылынган жакшылыктар же жамандыктар бар.

ئايەت: 23

فَوَرَبِّ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ إِنَّهُۥ لَحَقّٞ مِّثۡلَ مَآ أَنَّكُمۡ تَنطِقُونَ

Асман менен жердин Раббисине ант! Чындыгында кайра тирилүү силердин сүйлөп жатканыңардай эле шек-күмөнсүз акыйкат.

ئايەت: 24

هَلۡ أَتَىٰكَ حَدِيثُ ضَيۡفِ إِبۡرَٰهِيمَ ٱلۡمُكۡرَمِينَ

О, пайгамбар! Сага Ибрахимге сыйлуу конок болуп келген периштелер тууралуу кабар берилдиби?

ئايەت: 25

إِذۡ دَخَلُواْ عَلَيۡهِ فَقَالُواْ سَلَٰمٗاۖ قَالَ سَلَٰمٞ قَوۡمٞ مُّنكَرُونَ

Качан алар анын үстүнө киршкенде: «Салам» – дешти. Ибрахим аларга: «Салам» – алик алып, ичинен: «Булар бейтааныш адамдар го» – деди.

ئايەت: 26

فَرَاغَ إِلَىٰٓ أَهۡلِهِۦ فَجَآءَ بِعِجۡلٖ سَمِينٖ

Ал үй-бүлөсүнө жашыруун барып, ал жактан толук семиз музоону алып келди. Ал аларды адамзат деп ойлогон.

ئايەت: 27

فَقَرَّبَهُۥٓ إِلَيۡهِمۡ قَالَ أَلَا تَأۡكُلُونَ

Анан музоону аларга жакындатып, жумшактык менен кайрылып: «Алдыңарга коюлган тамактаң жебейсиңерби?» – деди.

ئايەت: 28

فَأَوۡجَسَ مِنۡهُمۡ خِيفَةٗۖ قَالُواْ لَا تَخَفۡۖ وَبَشَّرُوهُ بِغُلَٰمٍ عَلِيمٖ

Алардын жебегенин көргөндө ичинен коркуп кетти. Алар аны сезип, анын көңүлүн тынчтантып: «Коркпо! Биз Аллахтын алдынан келген элчилербиз» – дешти. Жана ага көптөгөн илимге ээ болгон перзенттүү балалуу болорун сүйүнчүлөштү. Ал сүйүнчүлөнгөн бала Исхак болчу.

ئايەت: 29

فَأَقۡبَلَتِ ٱمۡرَأَتُهُۥ فِي صَرَّةٖ فَصَكَّتۡ وَجۡهَهَا وَقَالَتۡ عَجُوزٌ عَقِيمٞ

Качан анын аялы сүйүнчүнү укканда кубанганынан кыйкырып келип, өзүн жүзүнө чапкылап, таң калган абалда: «Кемпир дагы төрөйбү?» – деди. Ал буга чейин төрөгөн эмес эле.

ئايەت: 30

قَالُواْ كَذَٰلِكِ قَالَ رَبُّكِۖ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ

Ага периштелер айтышты: «Биз сага айткан кабарды Раббиң Өзү айтты. Ал эмнени айтса, аны эч ким кайтара албайт. Чындыгында Ал жаратуусунда жана тагдыр кылуусунда Даанышман, пенделерине эмне пайдалуу экенин Билүүчү».

بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:

• إحسان العمل وإخلاصه لله سبب لدخول الجنة.

Аллах үчүн чын ыкластан жакшылык иштерди кылуу бейишке кирүүгө себеп болот.

• فضل قيام الليل وأنه من أفضل القربات.

Түнкү намаздын артыкчылыгы жана ал Аллахка жакындаткан иштердин эң жакшысы.

• من آداب الضيافة: رد التحية بأحسن منها، وتحضير المائدة خفية، والاستعداد للضيوف قبل نزولهم، وعدم استثناء شيء من المائدة، والإشراف على تحضيرها، والإسراع بها، وتقريبها للضيوف، وخطابهم برفق.

Конок тосуунун адептеринен – саламдын эң жакшы түрү менен алик алуу, билгизбей дасторкон жаюу, конок келгенге чейин даярдык көрүү, дасторконго баарын коюу, анын даярдыгына баш көз болуу, тездетүү, конокко жакын коюу жана аларга сылык сүйлөө.

ئايەت: 31

۞ قَالَ فَمَا خَطۡبُكُمۡ أَيُّهَا ٱلۡمُرۡسَلُونَ

Ибрахим алайхи салам периштелерге: силерге эмне болду? эмнени максат кылып жатасыңар - деди.

ئايەت: 32

قَالُوٓاْ إِنَّآ أُرۡسِلۡنَآ إِلَىٰ قَوۡمٖ مُّجۡرِمِينَ

Периштелер ага жооп кылып айтышты: бизди Аллах ыплас күнөөлөрдү аткарган күнөөкөр коомго жиберди.

ئايەت: 33

لِنُرۡسِلَ عَلَيۡهِمۡ حِجَارَةٗ مِّن طِينٖ

Алардын үстүнө катуу чопо-таштарды жаадырыш үчүн

ئايەت: 34

مُّسَوَّمَةً عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُسۡرِفِينَ

Оо, Ибрахим ал сенин Раббыңдын алдында Аллахтын чегинен ашып, каапырлык жана күнөө иштерге чуңкуп киргендерге белгиленип коюлган.

ئايەت: 35

فَأَخۡرَجۡنَا مَن كَانَ فِيهَا مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Лут коому (жашаган) айылдагы ыймандууларды күнөөкөрлөргө жеткен азап жетпеши үчүн чыгардык.

ئايەت: 36

فَمَا وَجَدۡنَا فِيهَا غَيۡرَ بَيۡتٖ مِّنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ

Алардын айлында бир үйдөн башка мусулмандарды таппадык. Алар Лут алайхи саламдын үй-бүлөсү эле.

ئايەت: 37

وَتَرَكۡنَا فِيهَآ ءَايَةٗ لِّلَّذِينَ يَخَافُونَ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ

Луттун коому (жашаган) айылга түшкөн жан чыдагыс азаптан коркуп, үлгү алып, андан кутулуу үчүн ал жолго барбай тургандарга далил боло турган белгилерди калтырдык.

ئايەت: 38

وَفِي مُوسَىٰٓ إِذۡ أَرۡسَلۡنَٰهُ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ بِسُلۡطَٰنٖ مُّبِينٖ

Мусаны Фараонго ачык далилдер менен жибергенибизде да жан чыдагыс азаптан корккондор үчүн белгилер бар.

ئايەت: 39

فَتَوَلَّىٰ بِرُكۡنِهِۦ وَقَالَ سَٰحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٞ

Фараон кубатына жана аскерлерине ишенип, акыйкаттан жүз бурду да Муса алайхи салам жөнүндө мындай деди: ал адамдарды сыйкырлаган сыйкырчы жана тушүнүксүз сөздөрдү сүйлөгөн жинди.

ئايەت: 40

فَأَخَذۡنَٰهُ وَجُنُودَهُۥ فَنَبَذۡنَٰهُمۡ فِي ٱلۡيَمِّ وَهُوَ مُلِيمٞ

Аны, аскерлерин баарын азаптап деңизге таштадык. Алар чөгүп өлүштү. Фараон (элчини) жалганга чыгарып, Кудайлыкты даава кылып айыпталуучу иш кылды.

ئايەت: 41

وَفِي عَادٍ إِذۡ أَرۡسَلۡنَا عَلَيۡهِمُ ٱلرِّيحَ ٱلۡعَقِيمَ

Худ коому Аадка түшкөн жан чыдагыс азаптан корккондор үчүн үлгү (сабак) бар. Биз аларга жамгыр көтөрбөгөн, дарак чаңдаштырбаган берекесиз шамал жибергенбиз.

ئايەت: 42

مَا تَذَرُ مِن شَيۡءٍ أَتَتۡ عَلَيۡهِ إِلَّا جَعَلَتۡهُ كَٱلرَّمِيمِ

Эч бир жанды да малды да андан башкасын да калтырбай, баарын талкалап, чирип майдаланган (сөөк) сыяктуу кылып койду.

ئايەت: 43

وَفِي ثَمُودَ إِذۡ قِيلَ لَهُمۡ تَمَتَّعُواْ حَتَّىٰ حِينٖ

Салих алайхи саламдын коому Самудка (бул дүйнө) жашооңорду ажалыңар келгенче пайдаланып калгыла деп айтылганда түшкөн жан чыдагыс азаптан корккондор үчүн үлгү (сабак) бар.

ئايەت: 44

فَعَتَوۡاْ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهِمۡ فَأَخَذَتۡهُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَهُمۡ يَنظُرُونَ

Раббыларынын ыйман келтирип, баш ийгиле деген буйругуна текеберденип каршы чыгышты. Ошондо аларды ач айкырык азабы кармады. Алар анын түшөөрүн күтүп турушкан эле. Анткени, (ал азап) аларга үч күн мурда убада кылынган эле.

ئايەت: 45

فَمَا ٱسۡتَطَٰعُواْ مِن قِيَامٖ وَمَا كَانُواْ مُنتَصِرِينَ

Өздөрүнө түшкөн азапты кетире алышпады. Андан коргоно турган күчтөрү деле жок эле.

ئايەت: 46

وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ

Чынында алардан (Аад, Самуд жана Фараондон) мурда Нух коомун да чөктүрүп жок кылганбыз. Алар Аллахка баш ийбей, жазага татыктуу болушкан.

ئايەت: 47

وَٱلسَّمَآءَ بَنَيۡنَٰهَا بِأَيۡيْدٖ وَإِنَّا لَمُوسِعُونَ

Биз асманды мыктылап, бекемдеп курдук жана анын айланасын кеңейте беребиз.

ئايەت: 48

وَٱلۡأَرۡضَ فَرَشۡنَٰهَا فَنِعۡمَ ٱلۡمَٰهِدُونَ

Жерди анын бетинде жашагандарга төшөк сымал тегиз кылып даярдадык. Биз кандай жакшы даярдоочубуз, себеби аны аларга тегиз кылып даярдадык.

ئايەت: 49

وَمِن كُلِّ شَيۡءٍ خَلَقۡنَا زَوۡجَيۡنِ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ

Аллахтын жалгыздыгын жана кудуретин эскерүүңөр үчүн эркек-ургаачы, асман-жер, кургактык-деңиз сыяктуу ар бир нерсени жубу менен жараттык.

ئايەت: 50

فَفِرُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Аллахка күнөөкөр болбой, Ага баш ийип, Анын жазасынан сообуна качкыла (шашылгыла). Оо, адамдар! Мен силерге Анын жазасынан ачык эскертүүчүмүн.

ئايەت: 51

وَلَا تَجۡعَلُواْ مَعَ ٱللَّهِ إِلَٰهًا ءَاخَرَۖ إِنِّي لَكُم مِّنۡهُ نَذِيرٞ مُّبِينٞ

Аллах менен бирге (өзүңөргө) андан башка сыйынган кудай кылып албагыла! Мен силерге Андан (жиберилген) анык эстетүүчүмүн!

بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:

• الإيمان أعلى درجة من الإسلام.

Ыйман Исламдан жогору даражада турат.

• إهلاك الله للأمم المكذبة درس للناس جميعًا.

Аллахтын (пайгамбарларды) жалганга чыгарган коомдорду жок кылуусу бардык адамзат үчүн сабак болот.

• الخوف من الله يقتضي الفرار إليه سبحانه بالعمل الصالح، وليس الفرار منه.

Аллахтан коркуу дегени - салих (жакшы) амалдарды атакарып Анын сообуна шашылуу, Андан качуу эмес.

ئايەت: 52

كَذَٰلِكَ مَآ أَتَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّن رَّسُولٍ إِلَّا قَالُواْ سَاحِرٌ أَوۡ مَجۡنُونٌ

Меккеликтер (пайгамбарды) жалганга чыгарган сыяктуу мурдакы коомдор деле жалганга чыгарышкан. Аллах тарбынан кандай элчи келсе да, «ал жалганчы» же «жинди» - деп айтышкан.

ئايەت: 53

أَتَوَاصَوۡاْ بِهِۦۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٞ طَاغُونَ

Мурдакы жана кийинки каапырлар элчилерди жалганга чыгарууга бири-бирине осуят кылышты беле?! Жок, алардын баары (каапырлыкта) чектеринен ашкан элдер.

ئايەت: 54

فَتَوَلَّ عَنۡهُمۡ فَمَآ أَنتَ بِمَلُومٖ

Оо, элчи! Ал жалганга чыгаргандардан жүз бургун. Ага сен айыптуу эмессиң. Чынында сен аларга жиберилген нерсени жеткирдиң.

ئايەت: 55

وَذَكِّرۡ فَإِنَّ ٱلذِّكۡرَىٰ تَنفَعُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ

Алардан жүз бурууң аларга насаат кылып, эскертүүдөн тосуп койбосун. Аларга насаат айтып, эскерткин! Анткени, эскертүү Аллахка ыйман келтиргендерге пайда берет.

ئايەت: 56

وَمَا خَلَقۡتُ ٱلۡجِنَّ وَٱلۡإِنسَ إِلَّا لِيَعۡبُدُونِ

Жин менен инсанды жалгыз Мага гана ибадат кылуулары үчүн жараттым. Мага шерик кошуулары үчүн жаратпадым.

ئايەت: 57

مَآ أُرِيدُ مِنۡهُم مِّن رِّزۡقٖ وَمَآ أُرِيدُ أَن يُطۡعِمُونِ

Алардан ырыскы да Мени тамактандырууларын да каалабаймын.

ئايەت: 58

إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلرَّزَّاقُ ذُو ٱلۡقُوَّةِ ٱلۡمَتِينُ

Чынында, Аллах пенделерине ырыскы берүүчү, жаралгандын баары Анын ырыскысына муктаж. Ал эч ким жана эч нерсе үстөм боло албаган бекем кубат ээси. Жин жана инсандардын баары Анын кубатына баш ийишет.

ئايەت: 59

فَإِنَّ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذَنُوبٗا مِّثۡلَ ذَنُوبِ أَصۡحَٰبِهِمۡ فَلَا يَسۡتَعۡجِلُونِ

Оо, элчи, сени жалганчыга чыгарып, өз жандарына зулумдук кылгандарга өздөрүнөн мурдакы шериктеринин үлүшүндөй азаптан болгон үлүштөрү бар. Анын белгиленген убактысы бар. Убактысы келмейинче аны Менден эртелетүүнү талап кылышпасын!

ئايەت: 60

فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن يَوۡمِهِمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Аллахка каапыр болуп, элчилерин жалганга чыгарган адамдарга аларга азап түшүүсү убада кылынган Кыямат Күндө өлүм, зыянга учуроо болсун!

بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:

• الكفر ملة واحدة وإن اختلفت وسائله وتنوع أهله ومكانه وزمانه.

Каапырлыктын себептери, эли, орду жана убактысы башка-башка болгонуна карабай, ал бир эле нерсе.

• شهادة الله لرسوله صلى الله عليه وسلم بتبليغ الرسالة.

Аллахтын, элчисинин динди жеткиргендигине күбөлүккө өтүүсү.

• الحكمة من خلق الجن والإنس تحقيق عبادة الله بكل مظاهرها.

Жин жана инсанды жаратуунун хикматы (максаты, себеби) Аллахка сыйынууну ишке ашыруу.

• سوف تتغير أحوال الكون يوم القيامة.

Кыямат күнү бул ааламдын абалы өзгөрөт.