قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - قۇرئان كەرىم قىسقىچە تەپسىرىنىڭ سىنگالچە تەرجىمىسى * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
අල් ඉස්රා
سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:
تثبيت الله لرسوله صلى الله عليه وسلم وتأييده بالآيات البينات، وبشارته بالنصر والثبات.
سُبْحٰنَ الَّذِیْۤ اَسْرٰی بِعَبْدِهٖ لَیْلًا مِّنَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ اِلَی الْمَسْجِدِ الْاَقْصَا الَّذِیْ بٰرَكْنَا حَوْلَهٗ لِنُرِیَهٗ مِنْ اٰیٰتِنَا ؕ— اِنَّهٗ هُوَ السَّمِیْعُ الْبَصِیْرُ ۟
අල්ලාහ් හැර වෙනත් කිසිවෙකු විසින් දැරිය නොහැකි දෑ මත ඉමහත් බලයක් ඔහු සතුව ඇති බැවින් අල්ලාහ් පිවිතුරුය, අති උත්කෘෂ්ඨය. අල්ලාහ් තම බලය පෙන්වා දෙන ඇතැම් ප්රාතිහාර්යයන් පෙන්වීම සඳහා හරම් දේවස්ථානයේ සිට නබිවරුන්ගේ වාසස්ථාන වන බවභෝග හා පළ වගාවන්ගෙන් අප සමෘද්ධිමත් කළ බයිත් අල් මක්දිස් දේවස්ථානය වෙත අවදිව, සුපරික්ෂාකාරීව, ශරීරික හා සජීවීව ඔහුගේ ගැත්තා වන මුහම්මද් ව රැගෙන ගියේය. සැබැවින්ම ඔහු සර්වශ්රාවකය. ශ්රවණයට වැකෙන කිසි දෙයක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඔහු සර්ව නිරීක්ෂකය. බැල්මට හසුවන කිසිදු දෙයක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاٰتَیْنَا مُوْسَی الْكِتٰبَ وَجَعَلْنٰهُ هُدًی لِّبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اَلَّا تَتَّخِذُوْا مِنْ دُوْنِیْ وَكِیْلًا ۟ؕ
තවද අපි මූසා (අලෙයිහිස් සලාම්) තුමාට තව්රාතය පිරිනැමුවෙමු. එමෙන්ම අපි එය ඉස්රාඊල් දරුවන්ට යහමග පෙන්වන්නක් හා මග පෙන්වීමක් බවට පත් කළෙමු. අපි ඉස්රාඊල් දරුවන්ට: "නුඹලා මා හැර දමා නුඹලාගේ කටයුතු නුඹලා යොමු කරන වෙනත් කිසිවෙකු භාරකරුවකු වශයෙන් නොගනු. මා කෙරෙහි පමණක් සියල්ල භාරකරනු." යැයි පැවසුවෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذُرِّیَّةَ مَنْ حَمَلْنَا مَعَ نُوْحٍ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ عَبْدًا شَكُوْرًا ۟
මහා ජලගැල්මෙහි ගිලීමෙන් නූහ් (අලයිහිස් සලාම්) තුමා හා ඔහු සමග සිටියවුන් මුදවා, ඔවුනට අප ආශිර්වාද කළ පරම්පරාවෙන් නුඹලා පැවත එන්නන්ය. එහෙයින් එම ආශිර්වාදය මෙනෙහි කර බලනු. අල්ලාහ්ට පමණක් නැමදුම් කරමින්, ඔහුට පමණක් යටත් වෙමින්, ඔහුට කෘතගුණ සලකනු. එහිදී නුහ් තුමාව නුඹලා පිළිපදිනු. සැබැවින්ම එතුමා අල්ලාහ්ට වඩාත් කෘතගුණ සලකන්නෙකු වූහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقَضَیْنَاۤ اِلٰی بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ فِی الْكِتٰبِ لَتُفْسِدُنَّ فِی الْاَرْضِ مَرَّتَیْنِ وَلَتَعْلُنَّ عُلُوًّا كَبِیْرًا ۟
සැබැවින්ම උඩඟුකම හා පාපක්රියා හේතුවෙන් මහපොළොවෙහි ඉස්රාඊල් දරුවන් අතර කලහකාරී තත්ත්වයන් දෙවතාවක් ඇති වන බවත්, ඔවුහු ජනයා අතර අපරාධ හා අසාධාරණකම් කොට ඔවුන් මත උදම් පෑමෙන් ඉක්මවා යමින් උසස් වන බවත් තව්රාතයේ අපි ඔවුනට තොරතුරු දන්වා දැනුම්වත් කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ اُوْلٰىهُمَا بَعَثْنَا عَلَیْكُمْ عِبَادًا لَّنَاۤ اُولِیْ بَاْسٍ شَدِیْدٍ فَجَاسُوْا خِلٰلَ الدِّیَارِ وَكَانَ وَعْدًا مَّفْعُوْلًا ۟
පළමු කලහකාරී තත්ත්වය ඔවුන් අතර හට ගැනුනු විට දැඩි ලෙස ග්රහණය කරන බලවත් පිරිසක් අපි ඔවුන් මත ආධිපත්යය දරන්නට සැලැස්වූයෙමු. ඔවුහු ඔවුන් ඝාතනය කළෝය. ඔවුන් අවතැන් කළෝය. ඔවුන් කවර කරුණක් මත යමින් සිටියේ ද ඒ ගැන ඔවුන් අර්බුධයට පත්ව ඔවුන්ගේ නිවෙස් අතරම ඇවිදිමින් සිටියෝය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ رَدَدْنَا لَكُمُ الْكَرَّةَ عَلَیْهِمْ وَاَمْدَدْنٰكُمْ بِاَمْوَالٍ وَّبَنِیْنَ وَجَعَلْنٰكُمْ اَكْثَرَ نَفِیْرًا ۟
පසුව, අහෝ ඉස්රාඊල් දරුවනි! නුඹලා අල්ලාහ් වෙත පාපක්ෂමාව ඇයැද ඔහු වෙත යොමු වූ විට නුඹලා මත ආධිපත්ය දැරුවන්ට එරෙහි ව ජය හා රාජ්ය බලයත් අපි නුඹලාට නැවත ලබා දුනිමු. ධන සම්පත්, කොල්ල කෑමට භාජනය වූ සම්පත් හා දරුවන් වහල්භාවයට පත් වූ පසු දරුවන් ද අපි අධිකව ලබා දුනිමු. නුඹලාගේ සතුරන්ට වඩා වැඩි ජනකායක් ලෙස අපි නුඹලාව පත් කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنْ اَحْسَنْتُمْ اَحْسَنْتُمْ لِاَنْفُسِكُمْ ۫— وَاِنْ اَسَاْتُمْ فَلَهَا ؕ— فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ لِیَسُوْٓءٗا وُجُوْهَكُمْ وَلِیَدْخُلُوا الْمَسْجِدَ كَمَا دَخَلُوْهُ اَوَّلَ مَرَّةٍ وَّلِیُتَبِّرُوْا مَا عَلَوْا تَتْبِیْرًا ۟
අහෝ ඉස්රාඊල් දරුවනි! නුඹලාගේ ක්රියාවන් නුඹලා යහපත් ලෙස ඉටු කර, අපේක්ෂා කරන අයුරින් ඒවා ගෙන එන්නේ නම් ඒ සඳහා වූ ප්රතිඵල නුඹලා වෙත නැවත එනු ඇත. නුඹලාගේ ක්රියාවන් ගැන කිසිදු අවශ්යතාවක් අල්ලාහ්ට නැත. නුඹලාගේ ක්රියාවන් නරක අයුරින් සිදු කළේ නම් එහි විපාකය නුඹලාට එරෙහිව පිහිටනු ඇත. නුඹලාගේ දැහැමි ක්රියාවන් ඔහුට සෙත නොසලසන අතර නපුරු ක්රියාවන් ඔහු ට හානිය අත් කර දෙන්නේ ද නැත. දෙවන කලහකාරී තත්ත්වය හට ගැනුනු විට නුඹලාව අවමානයට පත් කරනු පිණිස නුඹලාගේ සතුරන් නුඹලා මත ආධිපත්යය දරන්නට සලස්වන්නෙමු. නුඹලාට විවිධ ආකාරයේ අවමානයන්ගෙන් විඳවන්නට සලසන්වනු පිණිස ඔවුහු නුඹලා ඉදිරියේ හෙළිපිටම එම නපුරුකම් සිදු කරනු ඇත. බයිතුල් මක්දිසයට පිවිසෙනු ඇත. ඔවුහු එහි පිවිසුණාක් මෙන්ම ඔවුහු එය විනාශ කරනු ඇත. පළමු වතාවේත් ඔවුහු එය විනාශ කළෝය. එමෙන්ම ඔවුන් කවර දේශයක් අත්පත් කර ගන්නේ ද එය මුළුමණින්ම විනාශ කරනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• في قوله: ﴿الْمَسْجِدِ الْأَقْصَا﴾: إشارة لدخوله في حكم الإسلام؛ لأن المسجد موطن عبادةِ المسلمين.
•දේව ප්රකාශය තුළ ‘අල් මස්ජිදුල් අක්සා’ යනුවෙන් සඳහන්ව ඇත්තේ ඉස්ලාමීය නීතිය යටතට එය පිවිසෙන බව සංඛේතවත් කරමිනි. ඊට හේතුව සැබැවින්ම එම දේවස්ථානය මුස්ලිම්වරුන් නැමදුම් කළ දේශයේ වූ බැවිනි.
• بيان فضيلة الشكر، والاقتداء بالشاكرين من الأنبياء والمرسلين.
عَسٰی رَبُّكُمْ اَنْ یَّرْحَمَكُمْ ۚ— وَاِنْ عُدْتُّمْ عُدْنَا ۘ— وَجَعَلْنَا جَهَنَّمَ لِلْكٰفِرِیْنَ حَصِیْرًا ۟
අහෝ ඉස්රාඊල් දරුවනි! නුඹලා පාපක්ෂමාවෙහි නිරත ව, අල්ලාහ් වෙත යොමු වී, නුඹලාගේ ක්රියාවන් ද යහපත් කර ගත්තේ නම් එම බිහිසුණු ප්රතිචාරයෙන් පසු ව අල්ලාහ් නුඹලාට කරුණාව පුදන්නට පුළුවන. තුන්වන වරට හෝ තවත් අධික වාර ගණනාවක් නුඹලා එසේ කලහාකරී ලෙස නැවත හැසිරෙන්නේ නම් නැවතත් අපි එසේ බිහිසුණු ලෙස නුඹලාට ප්රතිචාර දක්වන්නෙමු. අල්ලාහ්ව ප්රතික්ෂේප කළවුනට නිරය ඇතිරිල්ලක් හා යහනක් බවට පත් කරන්නෙමු. ඔවුනට එයින් මිදී යා නොහැක.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّ هٰذَا الْقُرْاٰنَ یَهْدِیْ لِلَّتِیْ هِیَ اَقْوَمُ وَیُبَشِّرُ الْمُؤْمِنِیْنَ الَّذِیْنَ یَعْمَلُوْنَ الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ اَجْرًا كَبِیْرًا ۟ۙ
නියත වශයෙන්ම මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් වෙත පහළ කරනු ලැබූ මෙම කුර්ආනය වඩාත් නිවැරදි මග පෙන්වා දෙයි. එය ඉස්ලාමයේ මගයි. තවද අල්ලාහ්ව විශ්වාස කරන දැහැමි ක්රියාවන් සිදු කරන්නන් හට ඔවුන් සතුටු වන දෑ එය ඔවුනට දන්වා සිටියි. එය සැබැවින්ම අල්ලාහ් අබියස අතිමහත් තිළිණයක් ඇති බවට වූ ශුභාරංචියයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَّاَنَّ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ اَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابًا اَلِیْمًا ۟۠
එමෙන්ම මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය විශ්වාස නොකරන්නන් හට ඔවුනට අත්වන නපුරු විපාකය පිළිබඳවත් දන්වා සිටියි. එනම් මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ සැබැවින්ම අපි ඔවුනට වේදනීය දඬුවමක් සූදානම් කර ඇති බවට වූ අසුභ ආරංචියයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَیَدْعُ الْاِنْسَانُ بِالشَّرِّ دُعَآءَهٗ بِالْخَیْرِ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ عَجُوْلًا ۟
මිනිසා යහපත සඳහා තමන් වෙනුවෙන් ප්රාර්ථනා කරන්නාක් මෙන්ම කෝපයට පත් වූ අවස්ථාවේ තමන්ටත් තම දරුවන්ටත් තම දේපළටත් එරෙහි ව අහිතක් වේවා යැයි ශාප කර ගනියි. ඔහුගේ නපුරු ප්රාර්ථනාවට අපි පිළිතුරු දුන්නේ නම්, ඔහු විනාශ වී යනු ඇත. ඔහුගේ සම්පත් ද, ඔහුගේ දරුවන් ද විනාශ වී යනු ඇත. මිනිසා ඉක්මන් සුළුභාවයෙන් වෙළී සිටියි. තමන්ට හානි දායක දෑ ඉක්මණින් පතනුයේ එබැවිණි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَجَعَلْنَا الَّیْلَ وَالنَّهَارَ اٰیَتَیْنِ فَمَحَوْنَاۤ اٰیَةَ الَّیْلِ وَجَعَلْنَاۤ اٰیَةَ النَّهَارِ مُبْصِرَةً لِّتَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ وَلِتَعْلَمُوْا عَدَدَ السِّنِیْنَ وَالْحِسَابَ ؕ— وَكُلَّ شَیْءٍ فَصَّلْنٰهُ تَفْصِیْلًا ۟
අල්ලාහ්ගේ ඒකීයත්වය හා ඔහුගේ බලය විදහා පාන සංඛේත දෙකක් ලෙස රාත්රිය හා දහවල අපි මවා ඇත්තෙමු. එය ඒ දෙකෙහි ඇති දිගු භාවය, කෙටි භාවය, උෂ්ණත්වය හා සීතල වැනි වෙනස්කම් හේතුවෙනි. විවේකය හා නින්ද සඳහා අපි රාත්රිය අඳුරු බවට පත් කළෙමු. අල්ලාහ් ඔහුගේ භාග්යයෙන් නුඹලාට නියම කළ ඔහුගේ පෝෂණ සම්පත් නුඹලා සොයනු පිණිස අපි දහවල ආලෝකය ගෙන දෙන්නක් බවට පත් කළෙමු. ඒවා එකිනෙක පසුපස හඹා යෑමෙන් නුඹලා වර්ෂ ගණනය ද මාස, දින හා හෝරාවන් යනාදී ලෙසින් කාල ගණනයට අවැසි වන කාල වේලාවන් ද නුඹලා දැනගනු පිණිසත්ය. තවද කරුණු වෙන්කර ගත හැකිවනු පිණිස අපි සියලු දෑ විස්තරාත්මකව පැහැදිලි කර ඇත්තෙමු. එහෙයින් අසත්යවාදියා කවුරුන් ද යන්න සත්යවාදියාට පැහැදිලි වනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكُلَّ اِنْسَانٍ اَلْزَمْنٰهُ طٰٓىِٕرَهٗ فِیْ عُنُقِهٖ ؕ— وَنُخْرِجُ لَهٗ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ كِتٰبًا یَّلْقٰىهُ مَنْشُوْرًا ۟
සෑම මිනිසෙකුටම, ඔහුගෙන් සිදු වන ක්රියාවන් ඔහුට ආවේණික කර ඔහුගේ ගෙලෙහි මාලයක් ලෙස ඒවා අමුණා තබන්නෙමු. ඒ ගැන ඔහුගෙන් විභාග කරන තෙක් එය ඔහුගෙන් වෙන් නොවනු ඇත. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ හොඳ හා නරක සියලු කරුණු සඳහන් ලේඛනයක් ඔහු ඉදිරියේ ඔහු දකින සේ විවෘත ව තබන්නෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَنِ اهْتَدٰی فَاِنَّمَا یَهْتَدِیْ لِنَفْسِهٖ ۚ— وَمَنْ ضَلَّ فَاِنَّمَا یَضِلُّ عَلَیْهَا ؕ— وَلَا تَزِرُ وَازِرَةٌ وِّزْرَ اُخْرٰی ؕ— وَمَا كُنَّا مُعَذِّبِیْنَ حَتّٰی نَبْعَثَ رَسُوْلًا ۟
කවරෙකු දේව විශ්වාසය වෙත මග ලබන්නේ ද ඔහුගේ යහමග වෙනුවෙන් වූ තිළිණ ඔහු සතු වන්නේය. කවරෙකු නොමග ගියේ ද නොමග යෑමේ දඬුවම ඔහුට එරෙහිව පිහිටන්නේය. වෙනත් කෙනෙකුගේ පාපය තවත් කෙනෙකු උසුලන්නේ නැත. යම් සමාජයක් වේවා ඔවුන් වෙත දූතවරුන් එවා සාක්ෂි සාධක අප ඔවුනට ඉදිරිපත් කරන තෙක් කිසිදු සමාජයකට දඬුවම් කරන්නන් ලෙස අපි නොසිටියෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِذَاۤ اَرَدْنَاۤ اَنْ نُّهْلِكَ قَرْیَةً اَمَرْنَا مُتْرَفِیْهَا فَفَسَقُوْا فِیْهَا فَحَقَّ عَلَیْهَا الْقَوْلُ فَدَمَّرْنٰهَا تَدْمِیْرًا ۟
යම් සමාජයක අපරාධකම් හේතුවෙන් ඔවුන් විනාශ කරන්නට අප සිතූ විට ඔවුන් අතර සැපවත් ජීවිතයක් ගත කරන්නන්හට අවනත වන මෙන් අපි නියෝග කළෙමු. නමුත් ඔවුන් එය පිළි නොපැද එයට පිටුපෑවෝය. අවනත වීමෙන් බැහැර වූවෝය. විනාශකාරී දඬුවමේ ප්රකාශය ඔවුනට නියම විය. ඒ අනුව අපි ඔවුන් මුලුමණින්ම විනාශ කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَمْ اَهْلَكْنَا مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْ بَعْدِ نُوْحٍ ؕ— وَكَفٰی بِرَبِّكَ بِذُنُوْبِ عِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟
නූහ්ගෙන් පසු ව අප විනාශ කළ ආද් සමූද් වැනි බොරුකාර සමූහන් කොපමණක් වී ද? අහෝ දූතය! නුඹේ පරමාධිපති තම ගැත්තන්ගේ පාපකම් පිළිබඳ හොදින් දන්නාය. නිරීක්ෂා කරන්නාය. ඒවායින් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඒ සඳහා ඔහු ඔවුනට ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• من اهتدى بهدي القرآن كان أكمل الناس وأقومهم وأهداهم في جميع أموره.
•කවරෙකු කුර්ආනයේ මග පෙන්වීම තුළින් යහමග ලබන්නේ ද ඔහු ඔහුගේ සියලුම කටයුතුවලදී මිනිසුන් අතර පූර්ණවත්, ඔවුන් අතර බලවත්, හා ඔවුන් අතර වඩාත් යහමඟ ලැබූ අයකු වන්නේය.
• التحذير من الدعوة على النفس والأولاد بالشر.
• اختلاف الليل والنهار بالزيادة والنقص وتعاقبهما، وضوء النهار وظلمة الليل، كل ذلك دليل على وحدانية الله ووجوده وكمال علمه وقدرته.
•රාත්රිය හා දහවල අඩු වැඩි වෙමින් එකිනෙක පසුපස මාරුවෙන් මාරුව පැමිණීම, දහවල් කාලයේ ආලෝකය හා රාත්රී කාලයේ අඳුර එකිනෙකට වෙනස්ව පිහිටීම යනාදී සියල්ල අල්ලාහ්ගේ ඒකීයත්වය, ඔහුගේ පැවැත්ම, ඔහුගේ පරිපූරණ දැනුම හා ඔහුගේ බලය පෙන්වා දෙන සාධක වෙති.
مَنْ كَانَ یُرِیْدُ الْعَاجِلَةَ عَجَّلْنَا لَهٗ فِیْهَا مَا نَشَآءُ لِمَنْ نُّرِیْدُ ثُمَّ جَعَلْنَا لَهٗ جَهَنَّمَ ۚ— یَصْلٰىهَا مَذْمُوْمًا مَّدْحُوْرًا ۟
කවරෙකු මතුලොව පිළිබඳ විශ්වාස නොකර ඒ ගැන සැලකිලිමත් නොවී මෙලොව ජීවිතයේ යහ ක්රියාවන් කිරීමට අපේක්ෂා කරන්නේ ද ඔහුට ඔහු අභිමත කරන සැප සම්පත් නොව අප අභිමත කරන දෑ එසේ අපි සිදු කිරීමට අපේක්ෂා කළ තැනැත්තන්හට අපි ඉක්මන් කර දෙන්නෙමු. පසුව අපි ඔහු වෙනුවෙන් නිරය සූදානම් කර ඇත්තෙමු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ එහි පිවිස එහි උෂ්ණය ඔහු විඳිනු ඇත. එය ඔහු මෙලොව තෝරාගෙන මතුලොව ප්රතික්ෂේප කිරීම හේතුවෙන් අවමානයට පත් කිරීමක් හා අල්ලාහ්ගේ කරුණාවෙන් නෙරපා හරිනු ලබන්නක් ලෙසිනි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنْ اَرَادَ الْاٰخِرَةَ وَسَعٰی لَهَا سَعْیَهَا وَهُوَ مُؤْمِنٌ فَاُولٰٓىِٕكَ كَانَ سَعْیُهُمْ مَّشْكُوْرًا ۟
කවරෙකු විශ්වාස කරන මෙන් අල්ලාහ් අනිවාර්යය කළ දෑ විශ්වාස කරමින් දැහැමි ක්රියාවන් තුළින් මතුලොව තිළිණ අපේක්ෂා කර මුහුණිච්චාවෙන් හෝ කීර්තිය බලාපොරොත්තුවෙන් තොර ව එහි කැපවී කටයුතු කරන්නේ ද, මෙවන් ගුණාංගවලින් වර්ණනා කරනු ලැබූ මොවුන්ගේ කැපවීම අල්ලාහ් අබියස පිළිගනු ලබන්නක් වන්නේය. ඒ සඳහා ඔහු ඔවුනට ප්රතිඵල පිරිනමනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
كُلًّا نُّمِدُّ هٰۤؤُلَآءِ وَهٰۤؤُلَآءِ مِنْ عَطَآءِ رَبِّكَ ؕ— وَمَا كَانَ عَطَآءُ رَبِّكَ مَحْظُوْرًا ۟
දැහැමි හා දුෂ්ට යන පාර්ශව දෙකින් සෑම පාර්ශවයකටම කිසිදු විසන්ධි කිරීමකින් තොර ව නුඹේ පරමාධිපතිගේ දායාදයෙන් අපි අධික ලෙස පිරිනමන්නෙමු. ඔහු දැහැමියෙකු වුව ද දුෂ්ටයෙකු වුවු ද මෙලොවෙහි නුඹේ පරමාධිපති විසින් පිරිනමන දායා ද වළක්වන කිසිවෙකු නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اُنْظُرْ كَیْفَ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰی بَعْضٍ ؕ— وَلَلْاٰخِرَةُ اَكْبَرُ دَرَجٰتٍ وَّاَكْبَرُ تَفْضِیْلًا ۟
මෙලොව පෝෂණ සම්පත් හා තාරාතිරම් අතර ඇතැමෙකුට වඩා ඇතැමෙක් අපි උසස් කර ඇත්තේ කෙසේ දැයි අහෝ දූතය! සිතා බලනු. මෙලොව ජීවිතයේ විවිධ තරාතිරමින් පවතින, සැප පහසුකම් අතර මතුලොවෙහි ඇති දෑ වඩාත් වෙනස්ය, විවිධාකාරය. වඩාත් උසස් ය. දේව විශ්වාස කරන්නා ඒ ගැන ආශා කරත්වා.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتَقْعُدَ مَذْمُوْمًا مَّخْذُوْلًا ۟۠
අහෝ ගැත්තනි! නුඹලා නැමදුම් කිරීම සඳහා අල්ලාහ් සමග වෙනත් දෑ පත් නොකරනු. එවිට අල්ලාහ් අබියසත්, ඔහුගේ දැහැමි ගැත්තන් අබියසත් නුඹ අපහාසයට ලක් වනු ඇත. කිසිවකු නුඹට ප්රශංසා නොකරනු ඇත. නුඹ අවමානටය පත් වනු ඇත. කිසිවකු නුඹට උදව් නොකරනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقَضٰی رَبُّكَ اَلَّا تَعْبُدُوْۤا اِلَّاۤ اِیَّاهُ وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا ؕ— اِمَّا یَبْلُغَنَّ عِنْدَكَ الْكِبَرَ اَحَدُهُمَاۤ اَوْ كِلٰهُمَا فَلَا تَقُلْ لَّهُمَاۤ اُفٍّ وَّلَا تَنْهَرْهُمَا وَقُلْ لَّهُمَا قَوْلًا كَرِیْمًا ۟
අහෝ ගැත්තනි! ඔහු හැර වෙනත් කිසිවකු නැමදුම් නොලැබිය යුතු යැයි නුඹේ පරමාධිපති නියෝග කළේය. අනිවාර්යය කළේය. දෙමාපියන්ට විශේෂයෙන් ඔවුන් වැඩිහිටි භාවයට පත් වූ විට ඇප උපස්ථාන කරන මෙන් ඔහු නියෝග කළේය. ඔබ ළඟ දෙමාපියන්ගෙන් කෙනෙකු වැඩිහිටිභාවයට පත් වූයේ නම් හෝ ඔවුන් දෙදෙනාම එම තත්ත්වයට ළඟා වූයේ නම් හෝ පිළිකුල දන්වන පරිදි "චී" යන වචනයෙන් (පවා) හෝ ඔවුන් දෙදෙනා අපහසුතාවට පත් නොකරනු. ඔවුන් දෙදෙනා පළවා නොහරිනු. කතාවෙහි ඔවුන් දෙදෙනා ඉක්මවින් දරුණු ලෙස කතා නොකරනු. ඉතා සියුම් හා මෘදු ගෞරවණීය වචනයෙන් ඔවුන් දෙදෙනාට නුඹ ආමන්ත්රණය කරනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاخْفِضْ لَهُمَا جَنَاحَ الذُّلِّ مِنَ الرَّحْمَةِ وَقُلْ رَّبِّ ارْحَمْهُمَا كَمَا رَبَّیٰنِیْ صَغِیْرًا ۟ؕ
ඔවුන් දෙදෙනාට කරුණාවෙන් හා පහත් බවින් කීකරු වන්න. තවද "මාගේ පරමාධිපතියාණනි! මාගේ කුඩා අවදියේ ඔවුන් දෙදෙනා මා හදාවඩා ගත්තා සේ ඔවුන් දෙදෙනාට නුඹ කරුණා කරනු මැනව!" යැයි ප්රාර්ථනා කරනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَا فِیْ نُفُوْسِكُمْ ؕ— اِنْ تَكُوْنُوْا صٰلِحِیْنَ فَاِنَّهٗ كَانَ لِلْاَوَّابِیْنَ غَفُوْرًا ۟
අහෝ ජනයිනි! නැමදුම්, යහකම් හා දෙමාපියන්ට ඇප උපස්ථාන කිරීම යනාදියෙහි නුඹලා සඟවාගෙන සිටින අවංකභාවය පිළිබඳ නුඹේ පරමාධිපති මැනවින් දන්නාය. නුඹලාගේ නැමදුම්වල හා නුඹලාගේ දෙමාපියන් සමග මෙන්ම වෙනත් අය සමග කරන ගනුදෙනුවල දී නුඹලාගේ චේතනාව යහපත් වී නම්, සැබැවින්ම ශුද්ධවන්තයාණෝ පාපක්ෂමාව පතමින් ඔහු වෙත අපේක්ෂා තබන්නන්හට අතික්ෂමාශීලීය. ඔහුගේ පරමාධිපතිට අවනත වීමෙහි හා ඔහුගේ දෙමව්පියන්ට කීකරු වීමෙහි ඔහු විසින් සිදු වූ අඩුපාඩු වෙනුවෙන් සමාව ඉල්ලා සිටින්නේ නම් අල්ලාහ් ඔහුට සමාව දෙනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاٰتِ ذَا الْقُرْبٰی حَقَّهٗ وَالْمِسْكِیْنَ وَابْنَ السَّبِیْلِ وَلَا تُبَذِّرْ تَبْذِیْرًا ۟
අහෝ දෙවියන් විශ්වාස කරන්නනි! සමීප ඥාතියාහට ඔහුගේ ඥාතී සම්බන්ධතාවයේ උරුමය පිරිනමනු. අවශ්යතා ඇති දිළිඳාහටද පිරිනමනු. අතරමං වූ අයහටද පිරිනමනු. පාපකාරී කටයුතුවල මෙන්ම නාස්ති කාරී අයුරින් ඔබේ ධනය වියදම් නොකරනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّ الْمُبَذِّرِیْنَ كَانُوْۤا اِخْوَانَ الشَّیٰطِیْنِ ؕ— وَكَانَ الشَّیْطٰنُ لِرَبِّهٖ كَفُوْرًا ۟
සැබැවින්ම තම ධනය පාපකාරී කටයුතුවල වියදම් කරන්නන් හා වියදමෙහි නාස්ති කරන්නන් වනාහි, ඔවුහු ෂෙයිතානුනන්ගේ - නපුරු බලවේගනයන්ගේ - සහෝදරයෝ වෙති. ඔවුන් කවර දෙයක් නාස්ති කරන්නටත්, අපතේ යවන්නටත් ඔවුනට නියෝග කරන්නේ ද ඒ සම්බන්ධයෙන් ඔවුහු ඔවුනට අවනත වෙති. ෂෙයිතාන් තම පරමාධිපතිට ගුණමකු විය. පාපය ඇති දෑ මිස වෙනත් කිසිවක් ඔහු සිදු නොකරයි. දෙවියන්ට කෝපය ඇතිවන දෑ මිස වෙනත් කිසිවක් නියෝග නොකරයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• ينبغي للإنسان أن يفعل ما يقدر عليه من الخير وينوي فعل ما لم يقدر عليه؛ ليُثاب على ذلك.
•තමන්ට කළ හැකි යහපත් කටයුතු සිදු කිරීමත් කළ නොහැකි දෑ කිරීමට අදිටන් කර ගැනීමත් මිනිසාට අවශ්ය වන්නේය. ඒ සඳහා ඔහුට කුසල් පිරිනමනු ලැබේ.
• أن النعم في الدنيا لا ينبغي أن يُسْتَدل بها على رضا الله تعالى؛ لأنها قد تحصل لغير المؤمن، وتكون عاقبته المصير إلى عذاب الله.
•මෙලොවෙහි පිරිනමා ඇති සියලු ආශිර්වාදයන් අල්ලාහ්ගේ තෘප්තිය මත පදනම් වූවක් බව සාධක කර ගැනීම සුදුසු නැත. ඊට හේතුව සැබැවින්ම එය මුස්ලිම් නොවන්නන් හටත් හිමිවන බැවිණි. ඇතැම් විට එහි අවසාන ගමන අල්ලාහ්ගේ දඬුවම වෙත යොමු කරනු ලබන්නක් වනු ඇත.
وَاِمَّا تُعْرِضَنَّ عَنْهُمُ ابْتِغَآءَ رَحْمَةٍ مِّنْ رَّبِّكَ تَرْجُوْهَا فَقُلْ لَّهُمْ قَوْلًا مَّیْسُوْرًا ۟
නුඹට අල්ලාහ් පෝෂණ සම්පත් විස්තීරණ කර දෙනු ඇතැයි බලාපොරොත්තුවෙන් සිට, ඔවුනට පිරිනැමිය යුතු දෑ නුඹට නොලැබීම හේතුවෙන් එසේ ඔවුනට පිරිනැමීමෙන් නුඹ වැළකෙන්නේ නම්, පෝෂණ සම්පත් වල අභිවෘද්ධිය සඳහා ඔවුන් වෙනුවෙන් නුඹ ප්රාර්ථනා කරන බවට පවසමින් අල්ලාහ් නුඹට ධන සම්පත් ලබා දුන් විටෙක නුඹ ඔවුනට එයින් පිරිනමන බව ප්රතිඥා දෙමින් මෘදු සැහැල්ලු වදනින් ඔවුන් සමග කතා කරනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَجْعَلْ یَدَكَ مَغْلُوْلَةً اِلٰی عُنُقِكَ وَلَا تَبْسُطْهَا كُلَّ الْبَسْطِ فَتَقْعُدَ مَلُوْمًا مَّحْسُوْرًا ۟
වියදම් කිරීමෙන් නුඹේ දෑත වළක්වා නොගනු. වියදමෙහි නුඹ නාස්ති නොකරනු. වියදම් කිරීමෙන් නුඹ නුඹේ දෑත් වළක්වා ගත්තෙහි නම් නුඹේ මසුරුකම ගැන ජනයා නුඹට දොස් පවරන තත්ත්වයට නුඹ පත් වන්නෙහිය. එමෙන්ම නුඹේ නාස්ති නිසාවෙන් අවශ්ය දෑ සඳහා වියදම් කිරීමෙන් තහනම් කරනු ලබන තත්ත්වයට නුඹ පත් වන්නෙහිය. එවිට නුඹට විදයම් කරන දැයක් නොලබනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّ رَبَّكَ یَبْسُطُ الرِّزْقَ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیَقْدِرُ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟۠
සැබැවින්ම නුඹේ පරමාධිපති මහා ප්රඥාවක් හේතුවෙන් තමන් අභිමත කරන අයට පෝෂණ සම්පත් විස්තීරණ කරයි. තමන් අභිමත කරන අයට ඒවා සීමා කරයි. සැබැවින්ම ඔහු ඔහුගේ ගැත්තන් පිළිබඳ මැනවින් දන්නාය, සර්ව නිරීක්ෂකය. ඔවුන්ගෙන් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඔහු අභිමත කරන පරිදි ඔහුගේ කටයුතු ඔවුන් අතර ක්රියාත්මක කරයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَقْتُلُوْۤا اَوْلَادَكُمْ خَشْیَةَ اِمْلَاقٍ ؕ— نَحْنُ نَرْزُقُهُمْ وَاِیَّاكُمْ ؕ— اِنَّ قَتْلَهُمْ كَانَ خِطْاً كَبِیْرًا ۟
නුඹේ දරුවන් වෙනුවෙන් ආනාගතයේ දී වියදම් කිරීමට සිදු වන විට දිළිඳුකම ඇතිවෙිවි යන බියෙන්, නුඹලාගේ දරුවන් නුඹලා මරා නොදමනු. ඔවුන් පෝෂණනය කිරීමේ වගකීම අපි භාරගන්නෙමු. නුඹලා පෝෂණය කිරීමේ වගකීම භාර ගෙන ඇත්තේ ද අපමය. නුඹලා ඔවුන් මරා දමන්නෙහු නම් එය මහත් පාපයක් වන්නේය. එවිට ඔවුනට (දරුවන්ට) කිසිදු පවත් අත්වන්නේ නැත. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ මරණය අනිවාර්යය කළ හේතුව ද ඔවුනට අදාළ වන්නේ නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَقْتُلُوا النَّفْسَ الَّتِیْ حَرَّمَ اللّٰهُ اِلَّا بِالْحَقِّ ؕ— وَمَنْ قُتِلَ مَظْلُوْمًا فَقَدْ جَعَلْنَا لِوَلِیِّهٖ سُلْطٰنًا فَلَا یُسْرِفْ فِّی الْقَتْلِ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ مَنْصُوْرًا ۟
ආගම් ද්රෝහියෙකු වීම හෝ විවාහ වීමෙන් පසු අනාචාරයේ යෙදීම හෝ මරණීය දඬුවම යනාදී හේතුවක් මත මිස දේව විශ්වාසය හෝ පැවරුමක් හේතුවෙන් අල්ලාහ් ආරක්ෂා කළ ආත්මයක් නුඹලා ඝාතනය නොකරනු. මරණ දඬුවම ක්රියාත්මක කිරීම සඳහා අනුමත වූ හේතුවකින් අසාධාරණ ලෙස කවරෙකු ඝාතනය කරනු ලබන්නේ නම් ඔහුගෙන් පසු ඔහුගේ කටයුතු සඳහා උරුමකම් කියන්නන්හට ඝාතකයා සම්බන්ධයෙන් ආධිපත්ය දරන්නට ඉඩ සලසා දුනිමු. ඒ අනුව සම ප්රතිචාරයක් (පළිගැනීමක් වශයෙන්) වශයෙන් ඔහුව ඝාතනය කරන මෙන් ඉල්ලා සිටීමේ අයිතිය ඔහුට ඇත. කිසිදු වන්දියකින් තොර ව සමාව දීමේ අයිතිය ද ඔහුට ඇත. එමෙන්ම සමාව දී වන්දි ලබා ගැනීමේ අයිතිය ද ඔහුට ඇත. ඝාතකයා ලෙස ක්රියා කිරීම හෝ ඝාතන කිරීමේ හේතුව මත නොව වෙනත් හේතුවක් මත ඝාතනය කිරීම හෝ ඝාතකයා හැර වෙනත් කෙනෙකු ඝාතනය කිරීම වැනි ව්යාජ කරුණු මුල් කර ගනිමින් අල්ලාහ් අනුමත කළ සීමාවන් ඉක්මවා කටයුතු නොකළ යුතුයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَقْرَبُوْا مَالَ الْیَتِیْمِ اِلَّا بِالَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ حَتّٰی یَبْلُغَ اَشُدَّهٗ ۪— وَاَوْفُوْا بِالْعَهْدِ ۚ— اِنَّ الْعَهْدَ كَانَ مَسْـُٔوْلًا ۟
පියාණන් මිය ගිය දරුවන්ගේ ධනය, ඔවුනට පූර්ණ බුද්ධිය හා මඟපෙන්වීම ලබන තෙක් ඔවුනට වඩා ප්රයෝනජවත් වන පරිදි එය වර්ධනය කිරීම හා එය ආරක්ෂා කිරීම සඳහා මිස, නුඹලා ඒවා පරිහරනය නොකරනු. නුඹලා අතර හා අල්ලාහ් අතර පවතින ගිවිසුම් හා නුඹලා අතර හා ඔහුගේ ගැත්තන් අතර පවතින ගිවිසුම් කිසිදු උල්ලංඝණය කිරීමකින් තොර ව, අඩුපාඩු සිදු කිරීමකින් තොර ව නුඹලා පූර්ණ ව ඉටු කරනු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ දුන් ගිවිසුම පිළිබඳ සැබැවින්ම අල්ලාහ් ප්රශ්න කරනු ඇත. ඔහු එය ඉටු කර ඇත්නම් ඔහුට තිළිණ පිරිනමයි. ඔහු එය ඉටු කර නොමැති නම් ඔහුට දඬුවම් කරයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاَوْفُوا الْكَیْلَ اِذَا كِلْتُمْ وَزِنُوْا بِالْقِسْطَاسِ الْمُسْتَقِیْمِ ؕ— ذٰلِكَ خَیْرٌ وَّاَحْسَنُ تَاْوِیْلًا ۟
නුඹලා වෙනත් අයට කිරා දෙන විට කිරුම පූර්ණවත් කරනු. එහි අඩුවක් නොකරනු. කිසිදු අඩුවක් නොකර මිම්මට මණිනු. එහිද වංචා නොකරනු. කිරුම් හා මිණුම් එසේ පූර්ණව ඉටු කිරීම මෙලොවටත් මතුලොවටත් නුඹලාට යහපත් වන්නේය. එමෙන්ම කිරුම් මිණුම්වල අඩු පාඩු කරමින් වංචා කරන්නන්ගේ අවසානයට වඩා එය වඩාත් යහපත්ය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَقْفُ مَا لَیْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— اِنَّ السَّمْعَ وَالْبَصَرَ وَالْفُؤَادَ كُلُّ اُولٰٓىِٕكَ كَانَ عَنْهُ مَسْـُٔوْلًا ۟
අහෝ ආදම්ගේ දරුව! නුඹ නොදන්නා දෑ අනුගමනය නොකරනු. එසේ අනුගමනය කරන්නේ නම් නුඹ අනුමානයන් හා සැකයන් අනුගමනය කරනු ඇත. තම ශ්රවණය, බැල්ම හා හදවත කවර යහපතක් සඳහා හෝ අයහපතක් සඳහා භාවිත වන්නේ ද ඒ ගැන සැබැවින්ම මිනිසා ප්රශ්න කරනු ලැබ යහපත සඳහා තිළිණ පිරිනමනු ලබන අතර අයහපත සඳහා දඬුවම් දෙනු ලබනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَا تَمْشِ فِی الْاَرْضِ مَرَحًا ۚ— اِنَّكَ لَنْ تَخْرِقَ الْاَرْضَ وَلَنْ تَبْلُغَ الْجِبَالَ طُوْلًا ۟
උඩඟුවෙන් හා උද්දච්චකමින් මහපොළොවේ ගමන් නොකරනු. නුඹ එහි අහංකාරයෙන් ගමන් කරන්නේ නම් නුඹ එසේ ගමන් කිරීමෙන් මහපොළොව හාරා තරණය කළ නොහැක. ඔබේ මට්ටම දිගෙන් හා උසින් කඳුකරය ළඟා කර ඇති මට්ටමට ළඟා කළ ද නොහැක්කේමය. එසේ නම් ඇයි මේ අහංකාරය?
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• الأدب الرفيع هو رد ذوي القربى بلطف، ووعدهم وعدًا جميلًا بالصلة عند اليسر، والاعتذار إليهم بما هو مقبول.
•සමීප ඥාතීන් හට ඉතා කාරුණිකව පිළිතුරු දීම, පහසුකම් ඇති අවස්ථාවලදී ඔවුන් සමඟ සම්බන්ධකම් පවත්වා ගනිමින් අලංකාර ලෙස ඔවුනට ප්රතිඥා දීම හා ඔවුන් පිළිගන්නා අයුරින් ඔවුන් වෙත නිදහසට කරුණු දැක්වීම උසස් විනය වන්නේය.
• الله أرحم بالأولاد من والديهم؛ فنهى الوالدين أن يقتلوا أولادهم خوفًا من الفقر والإملاق وتكفل برزق الجميع.
•අල්ලාහ් දරුවන් තුළින් ඔවුන්ගේ දෙමාපියන් හට කරුණාව දක්වයි. දිළිඳුකම, අවිශ්වාසය හා සියලු දෙනාට පෝෂණය ලබා දීමේ වගකීමට බියෙන් දෙමව්පියන් තම දරුවන් මරා දැමීම ඔහු තහනම් කළේය.
• في الآيات دليل على أن الحق في القتل للولي، فلا يُقْتَص إلا بإذنه، وإن عفا سقط القصاص.
•ඝාතනයක දී සැබෑ උරුමය ඇත්තේ භාරකරුවන්හට බවත් ඔහුගේ අනුමැතියෙන් තොරව ගෙල සිඳිය නොහැකි බවත් ඔහු සමාව දුන්නේ නම්, සමප්රතිචාර දැක්වීමේ දඬුවම අහෝසි වන බවත් පෙන්වා දෙන සාධක මෙම පාඨවල සඳහන් වේ.
• من لطف الله ورحمته باليتيم أن أمر أولياءه بحفظه وحفظ ماله وإصلاحه وتنميته حتى يبلغ أشده.
•අනාථ දරුවකු ආරක්ෂා කිරීමත්, ඔහුගේ ධනය ආරක්ෂා කිරීමත්, ඔහුට යහපත සැලසීමත්, ඔහු වැඩිවියට පත් වන තෙක් එය වර්ධනය කිරීමට කටයුතු කිරීමත්, ඔහුගේ භාරකරුගේ කාර්යභාරය බවට පත් කිරීම අනාථ දරුවන් කෙරෙහි වූ අල්ලාහ්ගේ කරුණාව හා දයාවය.
ذٰلِكَ مِمَّاۤ اَوْحٰۤی اِلَیْكَ رَبُّكَ مِنَ الْحِكْمَةِ ؕ— وَلَا تَجْعَلْ مَعَ اللّٰهِ اِلٰهًا اٰخَرَ فَتُلْقٰی فِیْ جَهَنَّمَ مَلُوْمًا مَّدْحُوْرًا ۟
මේවා නුඹේ පරමාධිපති නුඹට දන්වා සිටි ප්රඥාවෙන් යුත් නියෝග, තහනම් නියෝග හා නීති රීති වෙති. අහෝ මිනිස! අල්ලාහ් සමග නැමදුම් ලබන වෙනත් කෙනෙකු නොගනු. එවිට මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ නුඹ නුඹටම දොස් නගමින් නිරයට හෙළනු ලබනු ඇත. මිනිසුන් ද නුඹට දොස් නගනු ඇත. සියලු යහපත් දැයින් ද නෙරපා හරිනු ලබනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَفَاَصْفٰىكُمْ رَبُّكُمْ بِالْبَنِیْنَ وَاتَّخَذَ مِنَ الْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنَاثًا ؕ— اِنَّكُمْ لَتَقُوْلُوْنَ قَوْلًا عَظِیْمًا ۟۠
සැබැවින්ම මලක්වරුන් අල්ලාහ්ගේ දූවරුන් බව වාද කරන්නනි! අහෝ දෙවියන්ට ආදේශ තබන්නනි! නුඹලාගේ පරමාධිපති නුඹලාට පිරිමි දරුවන් විශේෂකොට දී ඔහු වෙනුවෙන් ගැහැණු දරුවන් තෝරා ගත්තේ ද? නුඹලා පවසන දැයින් අල්ලාහ් උත්තරීතරය. සැබැවින්ම නුඹලා අල්ලාහ්ට දරුවකු ආරෝපණය කොට ඉතා නපුරු ප්රකාශයක් ඔහු මත පවසා සිටින්නෙහුය. ඔහු ව දැඩි සේ ප්රතික්ෂේප කරමින් ඔහුට ගැහැණු දරුවන් ඇතැයි නුඹලා විශ්වාස කරන්නෙහුය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لِیَذَّكَّرُوْا ؕ— وَمَا یَزِیْدُهُمْ اِلَّا نُفُوْرًا ۟
මෙම අල් කුර්ආනයේ ඇති නීතිරීති, උපදෙස් හා උදාහරණ මගින් ජනයා උපදෙස් ලබා ඔවුනට ප්රයෝජනවත් දෑ අනුව ඔවුන් කටයුතු කිරීමටත් ඔවුනට හානිදායක දෑ ඔවුන් අතහැර දැමීමටත් සැබැවින්ම අපි ඒවා පැහැදිළි කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ لَّوْ كَانَ مَعَهٗۤ اٰلِهَةٌ كَمَا یَقُوْلُوْنَ اِذًا لَّابْتَغَوْا اِلٰی ذِی الْعَرْشِ سَبِیْلًا ۟
අහෝ දූතය! "ඔවුන් බොරු ගොතා පවසන පරිදි උත්තරීතර අල්ලාහ් සමග නැමදුමට ලක්වන දෙවිවරුන් සිටිත් නම්, එම නැමදුමට ලක්වන දෙවිවරුන් සර්ව රාජ්ය හිමිපාණන් වන අල්ලාහ් වෙත ගොස් ඔහුගේ රාජ්යය අබිබවා ඔහු සමග එහි වාද කිරීමට මගක් සොයාන්නට තිබුණි" යැයි නුඹ මෙම ආදේශකයින්ගෙන් විමසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تُسَبِّحُ لَهُ السَّمٰوٰتُ السَّبْعُ وَالْاَرْضُ وَمَنْ فِیْهِنَّ ؕ— وَاِنْ مِّنْ شَیْءٍ اِلَّا یُسَبِّحُ بِحَمْدِهٖ وَلٰكِنْ لَّا تَفْقَهُوْنَ تَسْبِیْحَهُمْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ حَلِیْمًا غَفُوْرًا ۟
අහස් අල්ලාහ් ව සුවිශුද්ධ කරති. මහපොළොව ද අල්ලාහ් ව සුවිශුද්ධ කරයි. එමෙන්ම අහස් හි හා මහපොළොවේ පවතින සියලු දෑ ද ඔහු ව සුවිශුද්ධ කරති. ඔහුව ප්රශංසාවෙන් ගුණගායනා නොකරන කිසිවක් නැත. නමුත් ඔවුන් සුවිශුද්ධ කරනුයේ කෙසේ දැයි නුඹලාට නොවැටහේ. නුඹලාගේ දිවෙන් නුඹලා සුවිශුද්ධ කිරීම මිස වෙනත් දෑ සුවිශුද්ධ කර සිටිනු නුඹලාට වටහා ගත නොහැක. සැබැවින්ම උත්තරීතර ඔහු සෙනෙහෙවන්තය. දඬුවම ඉක්මන් නොකරනු ඇත. ඔහු වෙත සමාව ඇයද යොමුවන්නන් හට අති ක්ෂමාශීලීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِذَا قَرَاْتَ الْقُرْاٰنَ جَعَلْنَا بَیْنَكَ وَبَیْنَ الَّذِیْنَ لَا یُؤْمِنُوْنَ بِالْاٰخِرَةِ حِجَابًا مَّسْتُوْرًا ۟ۙ
අහෝ දූතය! නුඹ අල් කුර්ආනය පාරායනය කරන විට එහි ඇතුළත් අවවාද හා උපදෙස්වලට ඔවුහු සවන් දෙති. ඔවුන් අල් කුර්ආනය ප්රතික්ෂේප කළ බැවින් ඔවුනට දඬුවමක් වශයෙන් අල් කුර්ආනය අවබෝධ කර ගැනීමට බාධා වන පරිදි නුඹ අතර හා මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය විශ්වාස නොකරන ඔවුන් අතර තිරයක් යොදන්නෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَّجَعَلْنَا عَلٰی قُلُوْبِهِمْ اَكِنَّةً اَنْ یَّفْقَهُوْهُ وَفِیْۤ اٰذَانِهِمْ وَقْرًا ؕ— وَاِذَا ذَكَرْتَ رَبَّكَ فِی الْقُرْاٰنِ وَحْدَهٗ وَلَّوْا عَلٰۤی اَدْبَارِهِمْ نُفُوْرًا ۟
අල් කුර්ආනය ඔවුනට නොවැටහෙන සේ ඔවුන්ගේ හදවත් මත අපි ආවරණයක් ඇති කළෙමු. එයට ප්රයෝජනවත් ලෙස සවන් දීමට නොහැකි වන සේ බරක් ඔවුන්ගේ කන් තුළ ඇති කළෙමු. අල් කුර්ආනයේ ඔවුන්ගේ චූදිත දෙවිවරුන් ගැන නුඹ සඳහන් නොකර, නුඹේ පරමාධිපති ගැන පමණක් මෙනෙහි කරන විට, ඔවුහු අල්ලාහ්ට පමණක් අවංක ව ඒකීයත්වය පුද කිරීමෙන් බැහැර ව පසුබැස හැරී යති.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
نَحْنُ اَعْلَمُ بِمَا یَسْتَمِعُوْنَ بِهٖۤ اِذْ یَسْتَمِعُوْنَ اِلَیْكَ وَاِذْ هُمْ نَجْوٰۤی اِذْ یَقُوْلُ الظّٰلِمُوْنَ اِنْ تَتَّبِعُوْنَ اِلَّا رَجُلًا مَّسْحُوْرًا ۟
අල් කුර්ආනයට සවන් දෙන ඔවුන්ගේ නායකයින්ගේ පිළිවෙත අපි මැනවින් දනිමු. ඔවුන් එමගින් යහමග ලබන්නට අපේක්ෂා නොකරති. නමුත් නුඹ පාරායනය කරන අවස්ථාවේ එය හෑල්ලුවට හා හාස්යයට ලක් කිරීමට ඔවුහු අපේක්ෂා කරති. අපරාධකරුවන් ප්රතික්ෂේපය නිසාවෙන් ඔවුනටම "අහෝ ජනයිනි! බුද්ධිය කැළඹුණු, හූනියම් කරන ලද මිනිසෙකු මිස නුඹලා වෙනත් කිසිවකු අනුගමනය නොකරන්නේයැ"යි ඔවුන් පවසන අවස්ථාවේ ඔවුන් රහසින් සාකච්ඡා කරන බොරුව හා වළක්වන්නට උත්සාහ කරන දෑ අපි මැනවින් දනිමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقَالُوْۤا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِیْدًا ۟
යළි අවදි කරනු ලැබීම හෙළා දකිමින් දෙවියන්ට ආදේශ තැබූවන්, "අප මිය ගොස් ඇට සැකිලි බවට පත්ව අපගේ ශරීරද දිරාපත් වී ගිය විට, නව මැවීමකින් අප අවදි කරනු ලබන්නෙමුද? සැබැවින්ම එය විය නොහැක්කකි" යැයි පැවසූහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• الزعم بأن الملائكة بنات الله افتراء كبير، وقول عظيم الإثم عند الله عز وجل.
•සැබැවින්ම මලක්වරුන් අල්ලාහ්ගේ ගැහැණු දරුවන් බව පවතින විශ්වාසය බරපතල ප්රබන්ධයකි. බිහිසුණු ප්රකාශයකි. කීර්තිමත් අල්ලාහ් අබියස පාපයකි.
• أكثر الناس لا تزيدهم آيات الله إلا نفورًا؛ لبغضهم للحق ومحبتهم ما كانوا عليه من الباطل.
•අල්ලාහ්ගේ වදන් මිනිසුන් වැඩි දෙනෙකුට පළා යාම මිස වෙනත් කිසිවක් වර්ධනය කළේ නැත. එය සත්යයට පවතින ඔවුන්ගේ ක්රෝධය හා කවර ව්යාජ කරුණක ඔවුන් නිරතව සිටියේ ද ඒ වෙත තිබූ ඔවුන්ගේ ඇල්මය.
اَوْ خَلْقًا مِّمَّا یَكْبُرُ فِیْ صُدُوْرِكُمْ ۚ— فَسَیَقُوْلُوْنَ مَنْ یُّعِیْدُنَا ؕ— قُلِ الَّذِیْ فَطَرَكُمْ اَوَّلَ مَرَّةٍ ۚ— فَسَیُنْغِضُوْنَ اِلَیْكَ رُءُوْسَهُمْ وَیَقُوْلُوْنَ مَتٰی هُوَ ؕ— قُلْ عَسٰۤی اَنْ یَّكُوْنَ قَرِیْبًا ۟
එසේ නැතහොත් නුඹලාගේ හදවත් තුළ බලවත් යැයි සිතන දෑ අතරින් ඒ දෙකටම වඩා බලවත් මැවීමක් බවට පත් වනු. සැබැවින්ම අල්ලාහ් නුඹලාව ආරම්භ කළා සේම නැවත ගෙන්වා ගන්නාය. ඔහු නුඹලා ව මුල් වරට මැව්වා සේම නුඹලාට යළි ජීවය දෙන්නාය. මෙම මුරණ්ඩුකරුවන්, "අප මිය ගිය පසු යළි අප ගෙන්වා ගන්නේ කවුදැ?"යි විමසා සිටිති. ඔවුනට නුඹ මෙසේ පවසනු. "කිසිදු පූර්වාදර්ශයකින් තොර ව මුල් වරට ඔහු නුඹලා ව මැව්වා සේම නැවත නුඹලාව සකසනු ඇත." නුඹ ඔවුන් වෙත දෙන පිළිතුරෙන් ඔවුහු ඔවුන්ගේ හිස් උපහාසයෙන් සොලවති. ඔවුන් දුරස් වී, "එම නැවත හැරීම කවදා දැ?"යි විමසති. "එය ඉතා සමීප ව ඇත. පැමිණෙන්නට ඇති සියලු දෑ ඉතා සමීපයෙන් පවතී" යැයි නුඹ ඔවුනට පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَوْمَ یَدْعُوْكُمْ فَتَسْتَجِیْبُوْنَ بِحَمْدِهٖ وَتَظُنُّوْنَ اِنْ لَّبِثْتُمْ اِلَّا قَلِیْلًا ۟۠
රැස් කරනු ලබන භූමිය වෙත නුඹලාට ඇරයුම් කරන දින අල්ලාහ් නුඹලාව යළි ගෙන්වා ගනු ඇත. ඔහුගේ නියෝගයට යටත්ව ඔහුට ප්රශංසා කරමින් නුඹලා පිළිතුරු දෙනු ඇත. නුඹලා ටික කලක් මිස භූමියේ රැඳී නොසිටි බව නුඹලා සිතනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقُلْ لِّعِبَادِیْ یَقُوْلُوا الَّتِیْ هِیَ اَحْسَنُ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ یَنْزَغُ بَیْنَهُمْ ؕ— اِنَّ الشَّیْطٰنَ كَانَ لِلْاِنْسَانِ عَدُوًّا مُّبِیْنًا ۟
අහෝ දූතය! මා විශ්වාස කළ මාගේ ජනයාට නුඹ මෙසේ පවසනු. ඔවුන් කතා කරන විට දැහැමි වදන ප්රකාශ කරති. හෙළා දකින ලද නපුරු වදනින් වැළකී සිටිති. නියත වශයෙන්ම ෂෙයිතාන් අවස්ථාවෙන් ප්රයෝජන ලබා ඔවුන්ගේ ලෞකික මෙන්ම මතුලොව ජීවිතයේ ඔවුන් වෙත කලහකම් කරමින් ඔවුන් අතර සැරසරයි. සැබැවින්ම ෂෙයිතාන් මිනිසාට පැහැදිලි සතුරෙකි එහෙයින් ඔහුගෙන් ප්රවේශම් විය යුතුයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
رَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِكُمْ ؕ— اِنْ یَّشَاْ یَرْحَمْكُمْ اَوْ اِنْ یَّشَاْ یُعَذِّبْكُمْ ؕ— وَمَاۤ اَرْسَلْنٰكَ عَلَیْهِمْ وَكِیْلًا ۟
අහෝ ජනයිනි! නුඹලාගේ පරමාධිපති නුඹලා ගැන මැනවින් දන්නාය. නුඹලාගෙන් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඔහු නුඹලාට ආදරය කරන්නට අභිමත කරන්නේ නම් දේව විශ්වාසය හා දැහැමි ක්රියාවන් සඳහා නුඹලාට ඔහු ආශිර්වාද කරමින් ආදරය කරනු ඇත. එමෙන්ම ඔහු නුඹලාට දඬුවම් දෙන්නට අභිමත කරන්නේ නම් නුඹලාව දේව විශ්වාසයෙන් ඉවත් කොට දේව ප්රතික්ෂේපය මතම මියැදෙන්නට ඉඩ හරිමින් නුඹලාට දඬුවම් කරනු ඇත. අහෝ දූතය! දේව විශ්වාසය මත ඔවුනට බල කරන, දේව ප්රතික්ෂෙපයෙන් ඔවුන් වළක්වා ඔවුන්ගේ ක්රියාවන් ඔවුන් සඳහා සටහන් කර තබන භාරකරුවෙකු ලෙස සැබැවින්ම අපි ඔබ ඔවුන් අතරට නොඑව්වෙමු. ඔබගේ රාජකාරිය වනුයේ කවර කරුණක් අල්ලාහ් දන්වා සිටින මෙන් ඔබට අණ කර ඇත්තේ ද එය දන්වා සිටීම පමණි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَرَبُّكَ اَعْلَمُ بِمَنْ فِی السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ؕ— وَلَقَدْ فَضَّلْنَا بَعْضَ النَّبِیّٖنَ عَلٰی بَعْضٍ وَّاٰتَیْنَا دَاوٗدَ زَبُوْرًا ۟
අහෝ දූතය! ඔබේ පරමාධිපති අහස්හි හා මහපොළොවේ ඇති සියලු දෑ පිළිබඳ මැනවින් දන්නාය. ඔවුන්ගේ තත්ත්වයන් හා ඔවුනට උරුම වන දෑද මැනවින් දන්නාය. අනුගාමිකයින්ගේ බහුත්වය හා දිව්යමය ග්රන්ථ පහළ කිරීම පදනම් කර ගෙන ඇතැම් නබිවරුන් ඇතැමෙකුට වඩා අපි උසස් කර ඇත්තෙමු. දාවූද්ට සබූර් නම් දිව්යමය ග්රන්ථය අපි පිරිනැමුවෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلِ ادْعُوا الَّذِیْنَ زَعَمْتُمْ مِّنْ دُوْنِهٖ فَلَا یَمْلِكُوْنَ كَشْفَ الضُّرِّ عَنْكُمْ وَلَا تَحْوِیْلًا ۟
අහෝ දූතය! මෙම ආදේශකයින් හට ඔබ මෙසේ පවසනු. "අහෝ දෙවියන්ට ආදේශ කරන්නනි! අල්ලාහ් හැර සැබැවින්ම දෙවිවරුන් යැයි නුඹලා දැඩි සේ විශ්වාස කරන්නන් වනාහි, නුඹලාට යම් උවදුරක් පහළ වන විට ඔවුන්ගේ නොහැකියාව හේතුවෙන් එම උවදුර නුඹලාගෙන් වලක්වන්නට ඔවුනට නොහැකිය. නුඹලා නොවන වෙනත් කෙනෙකුට පවරන්නට ද ඔවුනට නොහැකිය. හැකියාවක් නොමැත්තා දෙවියෙකු විය නොහැක."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ یَدْعُوْنَ یَبْتَغُوْنَ اِلٰی رَبِّهِمُ الْوَسِیْلَةَ اَیُّهُمْ اَقْرَبُ وَیَرْجُوْنَ رَحْمَتَهٗ وَیَخَافُوْنَ عَذَابَهٗ ؕ— اِنَّ عَذَابَ رَبِّكَ كَانَ مَحْذُوْرًا ۟
ඔවුන් ඇරයුම් කර සිටින මලක්වරුන් හා ඔවුන් වැන්නන් වනාහි, දැහැමි ක්රියාවන් තුළින් අල්ලාහ් වෙත තමන් සමීප කරවන දෑ සොයති. ඔවුන් අතර කවරෙකු හෝ යටත් වීමෙන් ඔහු වෙත වඩාත් සමීපතාවක් ලබන්නට තරඟ වදිති. ඔහු ඔවුනට ආශිර්වාද කිරීම ඔවුහු අපේක්ෂා කරති. ඔහු ඔවුනට දඬුවම් කිරීම ගැන ඔවුහු බිය වෙති. අහෝ දූතය! සැබැවින් නුඹේ පරමාධිපතිගේ දඬුවම ගැන ප්රවේශමින් සිටිය යුතුය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِنْ مِّنْ قَرْیَةٍ اِلَّا نَحْنُ مُهْلِكُوْهَا قَبْلَ یَوْمِ الْقِیٰمَةِ اَوْ مُعَذِّبُوْهَا عَذَابًا شَدِیْدًا ؕ— كَانَ ذٰلِكَ فِی الْكِتٰبِ مَسْطُوْرًا ۟
දේවත්වය ප්රතික්ෂේප කරන ජනයා වාසය කරන කවර ගම්මානයක් හෝ නගරයක් හෝ වේවා ඔවුන්ගේ ප්රතික්ෂේපය හේතුවෙන් මෙලොව ජීවිතයේ දඬුවම හා විනාශය පහළ කරන්නන් ලෙස හෝ ඔවුන්ගේ ප්රතික්ෂේපය හේතුවෙන් ඔවුන් ඝාතනයට ලක් කිරීම තුළින් හෝ වෙනත් යම් ආකාරයකින් හෝ බලවත් දඬුවමකින් පරීක්ෂා කරන්නන් ලෙස මිස අප නැත. ඒ සියලු දඬුවම් හා විනාශයන් ‘ලව්හුල් මහ්ෆූල්’ නම් ආරක්ෂිත පුවරුවේ දේව නියමයක් ලෙස තීන්දු කරනු ලැබූවක් විය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• القول الحسن داع لكل خلق جميل وعمل صالح، فإنَّ من ملك لسانه ملك جميع أمره.
•දැහැමි වචනය, අලංකාර සෑම ගතිගුණයක් හා දැහැමි ක්රියාවක් වෙතම ඇරයුම් කර සිටියි. සැබැවින්ම කවරෙකු තම දිව පාලනය කර ගත්තේ ද ඔහුගේ සියලු කටයුතු පාලනය කර ගන්නේය.
• فاضل الله بين الأنبياء بعضهم على بعض عن علم منه وحكمة.
• الله لا يريد بعباده إلا ما هو الخير، ولا يأمرهم إلا بما فيه مصلحتهم.
•අල්ලාහ් තම ගැත්තාට යහපත මිස වෙනකක් අපේක්ෂා නොකරයි. ඔවුනට එහි යහපත ඇති දෑ ගැන මිස වෙනකක් ඔවුනට අණ නොකරයි.
• علامة محبة الله أن يجتهد العبد في كل عمل يقربه إلى الله، وينافس في قربه بإخلاص الأعمال كلها لله والنصح فيها.
•අල්ලාහ් වෙත තමන් සමීප කරවන සෑම ක්රියාවකම ගැත්තෙකු කැපවීමෙන් නිරතවීමත් අල්ලාහ් වෙත සමීප වීම සඳහා ඔහු වෙනුවෙන් සිදු කරනු ලබන සියලු ක්රියාවන් හි අවංකභාවයෙන් හා ඒ සම්බන්ධයෙන් උපදෙස් දීමෙන් තරඟ වැදීමත් අල්ලාහ්ගේ ආදරයේ සංඛේතයකි.
وَمَا مَنَعَنَاۤ اَنْ نُّرْسِلَ بِالْاٰیٰتِ اِلَّاۤ اَنْ كَذَّبَ بِهَا الْاَوَّلُوْنَ ؕ— وَاٰتَیْنَا ثَمُوْدَ النَّاقَةَ مُبْصِرَةً فَظَلَمُوْا بِهَا ؕ— وَمَا نُرْسِلُ بِالْاٰیٰتِ اِلَّا تَخْوِیْفًا ۟
දෙවියන්ට ආදේශ තැබූවන් ඉල්ලා සිටින පරිදි දූතයාණන් සත්ය බවට පෙන්වා දෙන, මිය ගිය ඇත්තන්ට යළි ජීවය දීම හා වෙනත් ප්රාතිහාර්යන් වැනි සංවේදනීය සළකුනු අප පහළ කිරීම අතැහැර දැමුවේ, සැබැවින්ම ඒවා පෙර සමූහයන්ට අපි පහළ කළ නමුදු ඔවුන් ඒවා බොරු කර සිටි බැවිණි. සැබැවින්ම සමූද් ජනයාට අතිමහත් පැහැදිලි ප්රාතිහාර්යයක් පිරිනැමුවෙමු. එය ඔටු දෙනයි. නමුත් ඔවුන් එය ප්රතික්ෂේප කළෝය. එවිට අපි ඔවුනට දඬුවම ඉක්මන් කළෙමු. එවන් ප්රාතිහාර්යයන් දූතවරුන්ගේ දෑතට අපි පිරිනැමුවේ ඔවුන්ගේ සමූහයා බිය ගැන්වීමටය. එවිට ඔවුන් අල්ලාහ්ට අවනත වන්නන් විය හැකිය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِذْ قُلْنَا لَكَ اِنَّ رَبَّكَ اَحَاطَ بِالنَّاسِ ؕ— وَمَا جَعَلْنَا الرُّءْیَا الَّتِیْۤ اَرَیْنٰكَ اِلَّا فِتْنَةً لِّلنَّاسِ وَالشَّجَرَةَ الْمَلْعُوْنَةَ فِی الْقُرْاٰنِ ؕ— وَنُخَوِّفُهُمْ ۙ— فَمَا یَزِیْدُهُمْ اِلَّا طُغْیَانًا كَبِیْرًا ۟۠
අහෝ දූතය! සැබැවින්ම නුඹේ පරමාධිපති බලයෙන් මිනිසුන් වටකරගෙන සිටින බවත් ඔවුන් ඔහුගේ ග්රහණයේ සිටින බවත් අල්ලාහ් ඔවුන්ගෙන් නුඹව ආරක්ෂා කරන්නා බවත් අපි නුඹට පවසා සිටි අවස්ථාව මෙනෙහි කර බලනු. එහෙයින් කවර කරුණක් වෙත ඇරයුම් කරන මෙන් නුඹට නියෝග කරනු ලැබුවේ ද එයට ඇරයුම් කරනු. ඉස්රා රාත්රිය සත්යයක් ද එසේ නැතහොත් එය බොරුවක් ද යැයි මිනිසුන් සිතා බලනු පිණිස එය පරීක්ෂණයක් ලෙසින් මිස අපි ඔබේ දෑසට එය ඍජුව නො පෙන්වූයෙමු. අල්කුර්ආනයේ සඳහන් වන පරිදි නිරා පතුළේ හට ගැණෙන සක්කූම් නම් ගස ද ඔවුනට පරීක්ෂණයක් ලෙසින් මිස අපි ඇති නො කළෙමු. මෙම සංඥා දෙක විශ්වාස නො කළේ නම් ඒ දෙක හැර වෙනත් දෑ ද ඔවුන් විශ්වාස නො කරන්නේමය. සංඥාවන් පහළ කරමින් අපි ඔවුන් බිය ගැන්වූයෙමු. නමුත් එසේ බිය ගැන්වීමෙන් දේව ප්රතික්ෂේපය හා නොමග යෑම මිස වෙනත් කිසිවක් ඔවුනට අධික කළේ නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— قَالَ ءَاَسْجُدُ لِمَنْ خَلَقْتَ طِیْنًا ۟ۚ
අහෝ දූතය! නැමදුමක් ලෙස නොව ආචාර කිරීමක් ලෙස ආදම්ට සිරස නමන මෙන් අපි මලක්වරුන්ට කී අවස්ථාව මෙනෙහි කර බලනු. එවිට ඔවුන් එය පිළිපැද සියල්ලෝම ඔහුට සිරස නමා ආචාර කළෝය. නමුත් ඉබ්ලීස් අහංකාරයෙන්, "ඔබ මා ගින්නෙන් මවා තිබියදී ඔබ පසින් මැවූ අයට මා සිරස නැමිය යුතු ද? සැබැවින්ම මම ඔහුට වඩා ශ්රේෂ්ඨය" යැයි පවසමින් ඔහුට සිරස නමා ආචාර කිරීමට ඔහු පිටුපෑවේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ اَرَءَیْتَكَ هٰذَا الَّذِیْ كَرَّمْتَ عَلَیَّ ؗ— لَىِٕنْ اَخَّرْتَنِ اِلٰی یَوْمِ الْقِیٰمَةِ لَاَحْتَنِكَنَّ ذُرِّیَّتَهٗۤ اِلَّا قَلِیْلًا ۟
ඉබ්ලීස් තම පරමාධිපතිට, "ඔහුට සිරස නමා ආචාර කරන මෙන් ඔබ මට නියෝග කොට මට වඩා ඔබ ගෞරවය කළ මෙම මැවීම ගැන ඔබ අදහස් කරනුයේ කුමක් ද? මෙලොව ජීවිතය අවසාන වන තෙක් මා ජීවතුන් අතර ඔබ තබන්නේ නම් ඔවුන්ගේ දරුවන් මා නොමග යවමි. ඔබේ ඍජු මාර්ගයෙන් ඔවුන්ව දුරස් කරමි. නමුත් ඔවුන් අතර ඔබ ආරක්ෂා කළවුන්ගෙන් සුළුතරයක් හැර ඔවුහු නුඹේ අවංක ගැත්තෝ වෙති" යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ اذْهَبْ فَمَنْ تَبِعَكَ مِنْهُمْ فَاِنَّ جَهَنَّمَ جَزَآؤُكُمْ جَزَآءً مَّوْفُوْرًا ۟
ඔහුගේ පරමාධිපති ඔහුට, "ඔබ හා ඔවුන් අතරින් ඔබට අවනත වූවන් පිට ව යනු. සැබැවින්ම නිරය වන එයමය නුඹේ ප්රතිවිපාකය. එමෙන්ම ඔවුන්ගේ ද ප්රතිවිපාකය. එය නුඹලාගේ ක්රියාවන් සඳහා පිරිනැමෙන පූර්ණවත් ප්රතිඵලයයි." යැයි පැවසුවේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاسْتَفْزِزْ مَنِ اسْتَطَعْتَ مِنْهُمْ بِصَوْتِكَ وَاَجْلِبْ عَلَیْهِمْ بِخَیْلِكَ وَرَجِلِكَ وَشَارِكْهُمْ فِی الْاَمْوَالِ وَالْاَوْلَادِ وَعِدْهُمْ ؕ— وَمَا یَعِدُهُمُ الشَّیْطٰنُ اِلَّا غُرُوْرًا ۟
ඔවුන් අතරින් පාපය වෙත ඇරයුම් කරන, නුඹේ හඬින් නුඹට යටත් කළ හැකි අය යටත් කර ගනු. නුඹට යටත් වීම සඳහා ඇරයුම් කිරීමට අශ්වාරෝහකයින් හා පාබලයින් නුඹ නිවැරදි ලෙස සකසා ගනු. ෂරීආ පිළිවෙතට පටහැනි ව ඇති සියලු ගනු දෙනු අලංකාරවත් කරමින් ඔවුන්ගේ ධනයෙහි නුඹ ඔවුන් සමග හවුල් වනු. ඔවුන්ගේ දරුවන් යැයි බොරුවට වාද කරමින් ඔවුන් අනාචාරයේ යෙදවීමෙහි ද ඔවුනට නම් තබන අවස්ථාවේ අල්ලාහ් නොවන දෑ වෙනුවෙන් ඔවුන් නැමදුමට ලක් කිරීමෙහි ද නුඹ ඔවුන් සමග හවුල් වනු. බොරු ප්රතිඥා හා ව්යාජ පොරොන්දු ඔවුනට ඔහු අලංකාර කළේය. ඔවුන් රවටා දමන බොරු පෙරොන්දු මිස වෙනත් කිසිවක් ෂෙයිතාන් ඔවුනට ප්රතිඥා දෙන්නේ නැත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِنَّ عِبَادِیْ لَیْسَ لَكَ عَلَیْهِمْ سُلْطٰنٌ ؕ— وَكَفٰی بِرَبِّكَ وَكِیْلًا ۟
අහෝ ඉබ්ලීස්! සැබැවින්ම මට අවනත වෙමින් ක්රියා කරන, මා විශ්වාස කළ, මගේ ගැත්තන් කෙරෙහි ආධිපත්යය දරන්නට නුඹට නොහැක. සැබැවින්ම අල්ලාහ්ට ආදේශ කිරීම ඔහු ඔවුන්ගෙන් වළක්වා ඇත. තම කටයුතු වලදී ඔහු මත පමණක් රැඳී සිටියවුන් හට අල්ලාහ් ප්රමාණවත් වන්නේය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
رَبُّكُمُ الَّذِیْ یُزْجِیْ لَكُمُ الْفُلْكَ فِی الْبَحْرِ لِتَبْتَغُوْا مِنْ فَضْلِهٖ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِكُمْ رَحِیْمًا ۟
අහෝ ජනයිනි! ව්යාපාරික ලාබ හා වෙනත් ප්රතිලාභ තුළින් නුඹලා ඔහුගේ පෝෂණ සම්පත් සෙවීමේ යහපත් බලාපොරොත්තුවෙන් සාගරයේ නැව් නුඹලා වෙනුවෙන් යාත්රා කරවනුයේ නුඹලාගේ පරමාධිපතිය. මෙම මාධ්යයන් නුඹලාට පහසු කරදීමේදී සැබැවින්ම ඔහු නුඹලාට මහා කාරුණික විය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• من رحمة الله بالناس عدم إنزاله الآيات التي يطلبها المكذبون حتى لا يعاجلهم بالعقاب إذا كذبوا بها.
•බොරුකාරයින් ඉල්ලා සිටින පරිදි ප්රාතිහාර්යයන් පහළ වී ඒවා ඔවුන් බොරු කළ විට ඔවුනට දඬුවම ඉක්මණින් ඇති නොවනු පිණිස එවන් ප්රතිහාර්යයන් අල්ලාහ් විසින් පහළ නොකිරීම ජනයා කෙරෙහි ඔහු දැක්වූ කරුණාවකි.
• ابتلى الله العباد بالشيطان الداعي لهم إلى معصية الله بأقواله وأفعاله.
•තම ක්රියාදාමයන් හා තම ප්රකාශයන් තුළින් අල්ලාහ් වෙත පාපකම් සිදු කිරීම සඳහා ඔහුගේ ගැත්තන් ඇරයුම් කරමින් සිටින ෂෙයිතාන්ගෙන් ඔහු ඔවුන් පරීක්ෂාවට ලක් කරනු ඇත.
• من صور مشاركة الشيطان للإنسان في الأموال والأولاد: ترك التسمية عند الطعام والشراب والجماع، وعدم تأديب الأولاد.
•සම්පත් හා දරුවන් විෂයයෙහි ෂෙයිතාන් මිනිසුනට හවුල්වන ස්වරූප වනුයේ: ආහාර ගැනීම, පානය කිරීම, අඹු සැමි ඇසුරෙහි නිරත වීම යනාදී අවස්ථාවන්වල අල්ලාහ්ගේ නාමය ප්රකාශ කිරීමට මග හරවාලීමයි. එමෙන්ම දරුවන් විනයානුකූල නොවන තත්ත්වයට පත් කිරීමයි.
وَاِذَا مَسَّكُمُ الضُّرُّ فِی الْبَحْرِ ضَلَّ مَنْ تَدْعُوْنَ اِلَّاۤ اِیَّاهُ ۚ— فَلَمَّا نَجّٰىكُمْ اِلَی الْبَرِّ اَعْرَضْتُمْ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ كَفُوْرًا ۟
අහෝ දෙවියන්ට ආදේශ කරන්නනි! නුඹලා සාගරයේ ගමන් කරන විට නුඹලා විනාශ වී යනු ඇතැයි නුඹලා බියවන තරමට යම් ව්යසනයක් හෝ පිළිකුල් සහගත දෙයක් හෝ නුඹලාට අත් වූ විට අල්ලාහ් හැර නුඹලා නමදිමින් සිටි දෑ නුඹලාගේ සිතුවිලිවලින් සැඟ වී යනු ඇත. අල්ලාහ් හැර වෙනත් කිසිවකු නුඹලාට මතක් නොවනු ඇත. එවිට නුඹලා ඔහුගේ උදව් පතනු ඇත. ඔහු නුඹලාට උපකාර කොට නුඹලා බියවන දැයින් නුඹලාට ආරක්ෂාව සලසා දෙයි. නුඹලා ගොඩ බිමට සේන්දු වූයෙහු නම් නුඹලා ඔහුගේ ඒකීයත්වය හා ඔහුට පමණක් කණ්ණලව් කිරීම ප්රතික්ෂේප කරන්නෙහුය. නැවතත් නුඹලාගේ පිළිම වෙත යොමු වන්නෙහුය. මිනිසා අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාද වලට දැඩි සේ ගුණමකු වන්නෙකි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَفَاَمِنْتُمْ اَنْ یَّخْسِفَ بِكُمْ جَانِبَ الْبَرِّ اَوْ یُرْسِلَ عَلَیْكُمْ حَاصِبًا ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ وَكِیْلًا ۟ۙ
අහෝ දෙවියන්ට ආදේශ කරන්නනි! නුඹලා ව මුදවා, ගොඩ බිම වෙත සේන්දු කළ අවස්ථාවේ එය නුඹලා ව බිඳ වට්ටා ගිල්වීමට අල්ලාහ් සැලැස්වීමෙන් නුඹලා සුරක්ෂිත ද? එසේ නැතහොත් ලූත්ගේ ජනයාට සිදු කළාක් මෙන් නුඹලා මත අහසින් ගල්වර්ෂාවක් පහළ කිරීම ගැන නුඹලා සුරක්ෂිතද? පසු ව නුඹලාව ආරක්ෂා කරන කිසිදු ආරක්ෂකයකු නුඹලා නොලබනු ඇත. විනාශයෙන් නුඹලාව වළක්වාලන කිසිදු උදව් කරුවකු ද නුඹලා නොලබනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَمْ اَمِنْتُمْ اَنْ یُّعِیْدَكُمْ فِیْهِ تَارَةً اُخْرٰی فَیُرْسِلَ عَلَیْكُمْ قَاصِفًا مِّنَ الرِّیْحِ فَیُغْرِقَكُمْ بِمَا كَفَرْتُمْ ۙ— ثُمَّ لَا تَجِدُوْا لَكُمْ عَلَیْنَا بِهٖ تَبِیْعًا ۟
නුඹලා ව නැවත වාරයක් අල්ලාහ් සාගරයේ ගමන් කරන්නට සළස්වා පසුව පළමු වරට නුඹලා ව ඔහු මුදවා ගෙන ඔහු නුඹලාට කළ ආශිර්වාද නුඹලා ප්රතික්ෂේප කළ හේතුවෙන් නුඹලා වෙත දැඩි සුළි කුණාටුවක් එවා නුඹලා එහි ගිලෙන්නට සැලැස්වීම ගැන නුඹලා සුරක්ෂිතද? පසු ව අපි නුඹලා සිදු කළ හානිය ගැන නුඹලාට උපකාරයක් වශයෙන් අපෙන් පතන කිසිදු ප්රාර්ථිකයෙක් නුඹලා නොලබනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ كَرَّمْنَا بَنِیْۤ اٰدَمَ وَحَمَلْنٰهُمْ فِی الْبَرِّ وَالْبَحْرِ وَرَزَقْنٰهُمْ مِّنَ الطَّیِّبٰتِ وَفَضَّلْنٰهُمْ عَلٰی كَثِیْرٍ مِّمَّنْ خَلَقْنَا تَفْضِیْلًا ۟۠
මිනිසුනට බුද්ධිය හා ඔවුන්ගේ පියාණන් ආදම්ට මලක්වරුන් සිරස නමන්නට සැලැස්වීමෙන් සැබැවින්ම අපි ඔවුන් ගෞරවයට පත් කළෙමු. ගොඩබිමේ ඔවුන් උසුලාගෙන යන සතුන් හා වාහන අපි ඔවුනට වසඟ කර දුනිමු. තවද සාගරයේ ඔවුන් උසුලාගෙන යන නැව් ද වසඟ කර දුනිමු. නැවුම් ආහාර පාන, විවාහ ගිවසුම් හා වෙනත් දෑ ද ඔවුනට අපි සම්පත් වශයෙන් පිරිනැමුවෙමු. අපගේ මැවුම් බොහෝමයකට වඩා අපි ඔවුන් ඉතා උසස් මට්ටමින් තබා ඔවුනට ගරු කළෙමු. එහෙයින් අල්ලාහ් ඔවුනට කළ ආශිර්වාද සඳහා ඔවුන් ඔහුට කෘතඥ විය යුතුය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
یَوْمَ نَدْعُوْا كُلَّ اُنَاسٍ بِاِمَامِهِمْ ۚ— فَمَنْ اُوْتِیَ كِتٰبَهٗ بِیَمِیْنِهٖ فَاُولٰٓىِٕكَ یَقْرَءُوْنَ كِتٰبَهُمْ وَلَا یُظْلَمُوْنَ فَتِیْلًا ۟
අහෝ දූතය! සෑම සමූහයක්ම ඔවුන් මෙලොවෙහි පිළිපදිමින් සිටි ඔවුන්ගේ නායකයා සමග පැමිණෙන මෙන් අප ඔවුන් ඇරයුම් කරන දිනය ගැන මෙනෙහි කර බලනු. ඔහුගේ ක්රියා ලේඛනය ඔහුගේ සුරතට පිරිනමනු ලැබූවන් ඉතා සතුටින් ඔවුන්ගේ ලේඛනය කියවති. ඔවුන්ගේ ප්රතිඵලවලින් කිසිවක්, එය රට ඉඳි කීතුවක ඇති නාරටිය තරම් ප්රමාණයෙන් කුඩා වුවද ඔවුනට අඩු කරනු නොලැබේ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنْ كَانَ فِیْ هٰذِهٖۤ اَعْمٰی فَهُوَ فِی الْاٰخِرَةِ اَعْمٰی وَاَضَلُّ سَبِیْلًا ۟
මෙලොව ජීවිතයේදී සත්ය පිළිගැනීමෙන් ද ඒ වෙත යොමුවීමෙන් ද තම හදවත් අන්ධවූවන් ලෙස කටයුතු කළවුන් වනාහි මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ දරුණු අන්ධයෙකු බවට පත් වනු ඇත. ස්වර්ගයට යන මාර්ගය වෙත මඟ පෙන්වනු නොලැබේ. යහමගින් දැඩි සේ මුළාවී යයි. එසේ ප්රතිවිපාක හිමි වනුයේ ඊට අදාළ වූ ක්රියාවකින්ය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِنْ كَادُوْا لَیَفْتِنُوْنَكَ عَنِ الَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ لِتَفْتَرِیَ عَلَیْنَا غَیْرَهٗ ۖۗ— وَاِذًا لَّاتَّخَذُوْكَ خَلِیْلًا ۟
අහෝ දූතය! අල් කුර්ආනය තුළින් අපි නුඹට දන්වා සිටි දැයින් නුඹව වෙනතකට හරවන්නට දේව ආදේශකයින් මාන බලති. ඔවුන්ගේ ආශාවන්ට අනුකූල වූ දෑ අප මත සම්පාදනය කරන්නට බලති. ඔවුන් අපේක්ෂා කළ පරිදි නුඹ ඒවා සිදු කළේ නම් නුඹ ව මිතුරෙකු සේ තෝරා ගනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَوْلَاۤ اَنْ ثَبَّتْنٰكَ لَقَدْ كِدْتَّ تَرْكَنُ اِلَیْهِمْ شَیْـًٔا قَلِیْلًا ۟ۗۙ
සත්ය මත වූ ස්ථාවරත්වය අපි නුඹට දායාද නොකළේ නම්, ඇතැම් කරුණු වෙත නැඹුරු වීමට නුඹ බලනු ඇත. ඔවුන්ගේ උපායන්හි බලවත්කම හා වංචාවේ බරපතලකම හේතුවෙන් ඔවුන්ගේ විශ්වාසය වෙත ඔබ දක්වන සැලකිල්ලත් සමගම ඔවුන් කරන යෝජනාවන්ට නුඹ ඔවුනට එකඟ වනු ඇත. නමුත් ඔවුන් වෙත නැඹුරු වීමෙන් අපි නුඹ ව ආරක්ෂා කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اِذًا لَّاَذَقْنٰكَ ضِعْفَ الْحَیٰوةِ وَضِعْفَ الْمَمَاتِ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ عَلَیْنَا نَصِیْرًا ۟
ඔවුන් කරන යෝජනාවන්හි නුඹ ඔවුන් වෙත නැඹුරු වූයෙහි නම්, මෙලොව ජීවිතයේ මෙන්ම මතුලොව ජීවිතයෙහි ද දඬුවම ගුණ කරමින් අපි නුඹට දඬුවම් කරන්නෙමු. පසු ව නුඹට උදව් කරන, නුඹගෙන් දඬුවම වළක්වාලන කිසිදු උදව්කරුවකු නුඹට නොවනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• الإنسان كفور للنعم إلا من هدى الله.
• كل أمة تُدْعَى إلى دينها وكتابها، هل عملت به أو لا؟ والله لا يعذب أحدًا إلا بعد قيام الحجة عليه ومخالفته لها.
•සෑම සමූහයක්ම ඔවුන්ගේ පිළිවෙත හා ඔවුන්ගේ ක්රියා ලේඛනය වෙත ඇරයුම් කරනු ලැබ මෙය ඉටු කළේ ද? නැතිද? යැයි විමසනු ලැබේ. කිසිවෙකු වෙත සාධක ඉදිරිපත් කොට ඔහු එයට පිටු පෑමෙන් පසු ව මිස අල්ලාහ් ඔහුට දඬුවම් නොකරයි.
• عداوة المجرمين والمكذبين للرسل وورثتهم ظاهرة بسبب الحق الذي يحملونه، وليس لذواتهم.
•දූතවරුන් කෙරෙහි වූ අපරාධකරුවන් හා බොරුකරුවන්ගේ සතුරුකම. ඔවුන් උසුලා සිටින සත්යය හේතුවෙන් ඔවුන් එය මතුපිටින් උරුම කර ගෙන ඇති අතර ඔවුන් වෙනුවෙන් නොවේ.
• الله تعالى عصم النبي من أسباب الشر ومن البشر، فثبته وهداه الصراط المستقيم، ولورثته مثل ذلك على حسب اتباعهم له.
•උත්තරීතර අල්ලාහ් හානි පමුණුවන කරුණු කාරණාවලින් හා මිනිසුන්ගෙන් නබි තුමාණන්ව ආරක්ෂා කොට ඔහුව ස්ථාවර කර ඇත. තවද ඍජු මාර්ගය වෙත මග පෙන්වා ඇත. මේ හා සමාන උරුමයක් එතුමාණන් අනුගමනය කළ සගයින්ට ද උරුම වන්නේය.
وَاِنْ كَادُوْا لَیَسْتَفِزُّوْنَكَ مِنَ الْاَرْضِ لِیُخْرِجُوْكَ مِنْهَا وَاِذًا لَّا یَلْبَثُوْنَ خِلٰفَكَ اِلَّا قَلِیْلًا ۟
දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන්නන්ගේ සතුරුකම හේතුවෙන් ඔවුන් නුඹ ව මක්කාවෙන් පිටුවහල් කිරීම සඳහා නුඹට කරදර කිරීමට සැබැවින්ම තැත් කළෝය. නමුත් හිජ්රත් කරන මෙන් වූ නුඹේ පරමාධිපතිගේ නියෝගය පැමිණෙන තෙක් නුඹ එයින් පිටුවහල් කිරීමෙන් අල්ලාහ් ඔවුන් වැළැක්විය. ඔවුන් එසේ නුඹ ව පිටුවහල් කර තිබුණේ නම් නුඹ ඉන් නික්ම යෑමෙන් පසු ඔවුන් සුළු කාලයක් මිස රැඳී නොසිටිනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
سُنَّةَ مَنْ قَدْ اَرْسَلْنَا قَبْلَكَ مِنْ رُّسُلِنَا وَلَا تَجِدُ لِسُنَّتِنَا تَحْوِیْلًا ۟۠
නුඹෙන් පසුව සුළු කාලයක් මිස ඔවුන් එසේ රැඳී නොසිටීමේ එම න්යාය වනාහි නුඹට පෙර දූතවරුන් විෂයයෙහි එසේ ස්ථාවර කරන ලද අල්ලාහ්ගේ පිළිවෙතය. එනම් කවර දූතයකු ඔහුගේ සමූහයා අතර සිටියදී ඔවුන් විසින් ඔහුව පිටුවහල් කළේ ද, ඉන් පසුව අල්ලාහ් ඔවුනට දඬුවම පහළ කර තිබීමය. අහෝ දූතය! අපගේ එම පිළිවෙත වෙනස් කරන්නක් ලෙස නුඹ නොදකින්නේමය. එය ස්ථාවර හා ස්තීර දෙයක් ලෙස නුඹ දකිනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَقِمِ الصَّلٰوةَ لِدُلُوْكِ الشَّمْسِ اِلٰی غَسَقِ الَّیْلِ وَقُرْاٰنَ الْفَجْرِ ؕ— اِنَّ قُرْاٰنَ الْفَجْرِ كَانَ مَشْهُوْدًا ۟
අහස් උසින් හිරු අවරට යාමේ සිට පවතින කාලය තුළදී සලාතය එහි පූර්ණ ක්රමවේද අනුගමනය කරමින් ඉටු කරනු. එහි ලුහර් හා අසර් සලාත් ඇතුළත් වෙයි. එමෙන්ම රාත්රී අන්ධකාරය දක්වා ද සලාත් ඉටු කරනු. එහි මග්රිබ් හා ඉෂා සලාත් ඇතුළත් වෙයි. ෆජ්ර් සලාතය ඉටු කරනු එහි අල් කුර්ආනය දීර්ඝව පාරායනය කරනු. ෆජ්ර් සලාතය යනු එයට රාත්රියේ මලක්වරුන් හා දහවලේ මලක්වරුන් සහභාගී වන්නකි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمِنَ الَّیْلِ فَتَهَجَّدْ بِهٖ نَافِلَةً لَّكَ ۖۗ— عَسٰۤی اَنْ یَّبْعَثَكَ رَبُّكَ مَقَامًا مَّحْمُوْدًا ۟
අහෝ දූතය! රාත්රියේ අවදි වී ඉන් කොටසක සලාතය ඉටු කරනු. නුඹේ එම සලාතය නුඹේ තරාතිරම උසස් වීමෙහි අමතර වශයෙන් පිහිටනු පිණිසත්, මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ මිනිසුන් මුහුණ දෙන අර්බුද සඳහා ඔවුන් වෙනුවෙන් මැදිහත් වන්නෙකු ලෙස නුඹ ව නුඹේ පරමාධිපති එදින අවදි කරවීමේ යහපත් බලපොරොත්තුව පිණිසත්ය. නුඹට පෙර සිටි මුතුන් මිත්තන් ද නුඹට පසුවූවන් ද ප්රශංසා කරන අයුරින් එම මහත් මැදිහත් වීමේ ස්ථානය නුඹට වනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقُلْ رَّبِّ اَدْخِلْنِیْ مُدْخَلَ صِدْقٍ وَّاَخْرِجْنِیْ مُخْرَجَ صِدْقٍ وَّاجْعَلْ لِّیْ مِنْ لَّدُنْكَ سُلْطٰنًا نَّصِیْرًا ۟
අහෝ දූතය! නුඹ මෙසේ පවසනු. "මාගේ පරමාධිපතියාණනි! මාගේ පිවිසීමත් මාගේ පිටවීමත් යන සියල්ල ඔබට යටත්වීමෙහි හා ඔබේ තෘප්තිය මත පත් කරනු මැනව. මාගේ සතුරාට එරෙහිව නුඹ මට උදව් කරන ප්රකට සාධකයක් ඔබ වෙතින් මාහට ඇති කරනු මැනව.’
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقُلْ جَآءَ الْحَقُّ وَزَهَقَ الْبَاطِلُ ؕ— اِنَّ الْبَاطِلَ كَانَ زَهُوْقًا ۟
අහෝ දූතය! මෙම ආදේශකයින්ට නුඹ තවදුරටත් මෙසේ පවසනු. "ඉස්ලාමය පැමිණ ඇත. අල්ලාහ් උදව් කරන්නන් හට ඔහුගේ ප්රතිඥාව තහවුරු වී ඇත. දේව ආදේශය හා ප්රතික්ෂේපය පහව ගොස් ඇත. සැබැවින්ව ව්යාජත්වය සත්ය ඉදිරියේ ස්ථාවර ව නොපිහිටන අතර එය විනාශ වී යන්නකි."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَنُنَزِّلُ مِنَ الْقُرْاٰنِ مَا هُوَ شِفَآءٌ وَّرَحْمَةٌ لِّلْمُؤْمِنِیْنَ ۙ— وَلَا یَزِیْدُ الظّٰلِمِیْنَ اِلَّا خَسَارًا ۟
සැකය දේව ප්රතික්ෂේපය හා අඥානකම යනාදියෙන් හදවත් සුව කරන ප්රතිකාර සහිත අල් කුර්ආනය අපි පහළ කළෙමු. එය ඔබ මතුරන්නේ නම් ශරීරයට ද සුවයක් ද ඇත. එමෙන්ම ඒ අනුව කටයුතු කරන දේව විශ්වාසීන්හට ආශිර්වාදයක් ද ඇත. නමුත් මෙම අල් කුර්ආනය දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන්නන්හට විනාශය මිස වෙනත් කිසිවක් වැඩි කරන්නේ නැත. ඊට හේතුව සැබැවින්ම එයට සවන් දීම ඔවුන් කුපිත කරවන බැවින් හා එමෙන්ම ඒ ගැන බොරු කිරීම හා පිටුපෑම ඔවුනට අධික කරන බැවිණි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَاِذَاۤ اَنْعَمْنَا عَلَی الْاِنْسَانِ اَعْرَضَ وَنَاٰ بِجَانِبِهٖ ۚ— وَاِذَا مَسَّهُ الشَّرُّ كَانَ یَـُٔوْسًا ۟
ආරෝග්යය, පොහොසත්කම වැනි ආශිර්වාදයක් අපි මිනිසාට පිරිනැමූ විට අල්ලාහ්ට කෘතවේදී වීමෙන් හා ඔහුට අවනත වීමෙන් ඔහු ඉවත් වෙයි. අහංකාරයෙන් දුරස් වෙයි. නමුත් ඔවුනට යම් රෝගයක් හෝ දිළිඳුකමක් හෝ වෙනත් යම් අභාග්යයක් ඇති වූ විට අල්ලාහ්ගේ ආශිර්වාදය ගැන දැඩි සේ බලාපොරොත්තු සුන් කර ගනී.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ كُلٌّ یَّعْمَلُ عَلٰی شَاكِلَتِهٖ ؕ— فَرَبُّكُمْ اَعْلَمُ بِمَنْ هُوَ اَهْدٰی سَبِیْلًا ۟۠
"අහෝ දූතය! සෑම මිනිසකුම ඔහුගේ තත්ත්වයට ගැළපෙන මාර්ගයේ යහමග හා මුළාවෙහි කටයුතු කරමින් සිටී. සත්යය වෙත වූ මාර්ගයේ වඩාත් යහමඟ ලැබූ අය කවුරුන්දැ?යි නුඹේ පරමාධිපති මැනවින් දන්නාය." යැයි නුඹ පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الرُّوْحِ ؕ— قُلِ الرُّوْحُ مِنْ اَمْرِ رَبِّیْ وَمَاۤ اُوْتِیْتُمْ مِّنَ الْعِلْمِ اِلَّا قَلِیْلًا ۟
අහෝ දූතය! ආගම් ලත් ජනයා අතර සිටින දේව ප්රතික්ෂේපකයෝ ප්රාණයේ යථාර්ථය ගැන ඔබෙන් විමසති. ප්රාණයේ යථාර්ථය අල්ලාහ් හැර වෙනත් කිසිවකු නොදනී. ‘ශුද්ධවන්තයාණෝ අල්ලාහ්ගේ දැනුම දෙසින් බලන කළ, නුඹලාට හා සෙසු මැවීම්වලට පිරිනමනු ලැබ ඇත්තේ දැනුමෙන් ඉතා ස්වල්පයක් මිස නැත.’ යැයි ඔවුනට පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَىِٕنْ شِئْنَا لَنَذْهَبَنَّ بِالَّذِیْۤ اَوْحَیْنَاۤ اِلَیْكَ ثُمَّ لَا تَجِدُ لَكَ بِهٖ عَلَیْنَا وَكِیْلًا ۟ۙ
අල්ලාහ් මත දිවුරා පවසමු. අපි නුඹ වෙත පහළ කළ දිව්ය පණිවිඩ හදවතින් හා ලේඛනයෙන් ඉවත් කරන්නට අභිමත කළේ නම්, සැබැවින්ම අපි එය ඉවත් කරන්නෙමු. පසු ව නුඹට ඒ සඳහා උදව් කරන, එයට පිළිතුරු දීමේ වගකීම භාරගන්නා කිසිවෙකු නොලබනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• في الآيات دليل على شدة افتقار العبد إلى تثبيت الله إياه، وأنه ينبغي له ألا يزال مُتَمَلِّقًا لربه أن يثبته على الإيمان.
•ගැත්තාහට අල්ලාහ් ඔහු ව තහවුරු කිරීමේ අවශ්යතා දැඩි සේ තිබිය යුතු බවත් දේව විශ්වාසය මත අල්ලාහ් ඔහුව තහවුරු කිරීමට නම් ඔහු ඔහුව පැසසුම් කරමින්ම සිටිය යුතු බවත් මෙම පාඨවල පෙන්වා දෙයි.
• عند ظهور الحق يَضْمَحِل الباطل، ولا يعلو الباطل إلا في الأزمنة والأمكنة التي يكسل فيها أهل الحق.
•සත්ය හෙළිවන විට අසත්ය ක්ෂ්ය වී යනු ඇත. සත්යවාදීහු මැලිකමින් සිටින කාලවල හා ස්ථානවල හැර කිසි විටෙක අසත්යය හිස ඔසවන්නේ නැත.
• الشفاء الذي تضمنه القرآن عام لشفاء القلوب من الشُّبَه، والجهالة، والآراء الفاسدة، والانحراف السيئ والمقاصد السيئة.
•අල් කුර්ආනයේ ඇතුළත් ආරෝග්යතාව පොදු වූවකි. එය හදවත්හි ඇති වන සැකය, අඥානකම හා නපුරු සිදුවිලිවලට ආරෝග්ය ගෙන දෙයි. එමෙන්ම නපුරු ක්රියාවෙන් හා නපුරු අධිෂ්ඨානයන්ගෙන් ඉවත් කරයි.
• في الآيات دليل على أن المسؤول إذا سئل عن أمر ليس في مصلحة السائل فالأولى أن يعرض عن جوابه، ويدله على ما يحتاج إليه، ويرشده إلى ما ينفعه.
•විමසන්නාට යහපතක් නොවන යම් කරුණක් පිළිබඳ විමසනු ලබන්නාගෙන් විමසා සිටින විට විමසමනු ලබන්නාට වඩාත් සුදුසු වන්නේ ඔහුට පිළිතුරු දීමෙන් වැළකී, ඔහු වෙත අවශ්ය දෑ ඔහුට පෙන්වා දී; ඔහුට ප්රයෝජනවත් වන දෑ වෙත මග පෙන්වීමය.
اِلَّا رَحْمَةً مِّنْ رَّبِّكَ ؕ— اِنَّ فَضْلَهٗ كَانَ عَلَیْكَ كَبِیْرًا ۟
නමුත් නුඹේ පරමාධිපතිගේ කරුණාවෙන් අපි එය ඉවත් නොකළෙමු. අපි එය සුරක්ෂිත ව අතහැරියෙමු. නුඹ ව දූතයකු බවට පත් කිරීමෙන් නබිවරුන්ගේ ඇවෑම නුඹගෙන් අවසන් කිරීමෙන් හා නුඹ වෙත අල් කුර්ආනය පහළ කිරීමෙන් නුඹේ පරමාධිපති නුඹට පිරිනමා ඇති භාග්යය අතිමහත් විය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ لَّىِٕنِ اجْتَمَعَتِ الْاِنْسُ وَالْجِنُّ عَلٰۤی اَنْ یَّاْتُوْا بِمِثْلِ هٰذَا الْقُرْاٰنِ لَا یَاْتُوْنَ بِمِثْلِهٖ وَلَوْ كَانَ بَعْضُهُمْ لِبَعْضٍ ظَهِیْرًا ۟
"අහෝ දූතය, නුඹ වෙත පහළ කළා වූ අල් කුර්ආනය මෙන් එහි ඇති සාහිත්යය, මනා සැකැස්ම හා ආකර්ෂනයට සමාන යමක් ගෙන එන්නට මිනිස් වර්ගයා හා ජින් වර්ගයා යන සියලු දෙනා එකතු වුව ද ඔවුන් එකිනෙකා එයට උදව් කරුවකු හා උපකාර කරන්නකුව සිටිය ද කිසිවිටෙක එවැන්නක් ගෙන එන්නට නොහැක්කේමය." යැයි පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ صَرَّفْنَا لِلنَّاسِ فِیْ هٰذَا الْقُرْاٰنِ مِنْ كُلِّ مَثَلٍ ؗ— فَاَبٰۤی اَكْثَرُ النَّاسِ اِلَّا كُفُوْرًا ۟
ජනයා විශ්වාස කිරීමේ යහපත් අපේක්ෂාවෙන් යුතු ව ඔවුන් පාඩම් ලැබිය හැකි පරිදි උපදෙස්, ආදර්ශයන්, නියෝග, තහනම් නියෝග කතා වස්තු වැනි දෑ අල් කුර්ආනයේ අපි වර්ග කර ඇත්තෙමු. ඔවුනට පැහැදිලි කර ඇත්තෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَوْ تَكُوْنَ لَكَ جَنَّةٌ مِّنْ نَّخِیْلٍ وَّعِنَبٍ فَتُفَجِّرَ الْاَنْهٰرَ خِلٰلَهَا تَفْجِیْرًا ۟ۙ
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَوْ تُسْقِطَ السَّمَآءَ كَمَا زَعَمْتَ عَلَیْنَا كِسَفًا اَوْ تَاْتِیَ بِاللّٰهِ وَالْمَلٰٓىِٕكَةِ قَبِیْلًا ۟ۙ
නුඹ මෙනෙහි කර සිටියාක් මෙන් අහස දඬුවමින් කොටසක් අප මත හෙළිය යුතුය. එසේ නැතහොත් නුඹ වාද කරන දෑ නිවැරැදිය යන්නට නුඹ වෙනුවෙන් සාක්ෂි ලබා දෙන්නට අල්ලාහ් හා මලක්වනුන් සජීවී ව පහළ විය යුතුය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَوْ یَكُوْنَ لَكَ بَیْتٌ مِّنْ زُخْرُفٍ اَوْ تَرْقٰی فِی السَّمَآءِ ؕ— وَلَنْ نُّؤْمِنَ لِرُقِیِّكَ حَتّٰی تُنَزِّلَ عَلَیْنَا كِتٰبًا نَّقْرَؤُهٗ ؕ— قُلْ سُبْحَانَ رَبِّیْ هَلْ كُنْتُ اِلَّا بَشَرًا رَّسُوْلًا ۟۠
එසේ නැතහොත් රනින් හා වෙනත් වටිනා වස්තුවලින් අලංකාරය කරන ලද නිවසක් නුඹට විය යුතුය. එසේ නැතහොත් අහසට නුඹ ආරෝහණය විය යුතුය. එසේ නුඹ ආරෝහණය වුවද සැබැවින්ම නුඹ අල්ලාහ්ගේ දූතයාණන් බව අප කියවා දැන ගන්නා ලිඛිත ලේඛනයක් අල්ලාහ් වෙතින් පහළ වූයේ නම් හැර සැබැවින්ම නුඹ අල්ලාහ්ගෙන් පහළ කරනු ලැබූ දූතයකු ලෙස අපි නුඹ ව විශ්වාස නොකරන්නෙමු. අහෝ දූතය! නුඹ ඔවුනට මෙසේ පවසනු, "මාගේ පරමාධිපති සුවිශුද්ධය. සෙසු දහම් දූතයින් මෙන් මා ද මිනිස් දූතයකු මිස වෙනත් කෙනෙකු විය හැකි ද? කිසිවක් ගෙන එන්නට මට අයිතියක් නැත. නුඹලා යෝජනා කරන දෑ ගෙන එන්නට මාහට හැකි වන්නේ කෙසේද?"
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا مَنَعَ النَّاسَ اَنْ یُّؤْمِنُوْۤا اِذْ جَآءَهُمُ الْهُدٰۤی اِلَّاۤ اَنْ قَالُوْۤا اَبَعَثَ اللّٰهُ بَشَرًا رَّسُوْلًا ۟
අල්ලාහ් හා ඔහුගේ දූතයාණන් විශ්වාස කිරීමෙන් හා එම දූතයා ගෙන ආ දෑ පිළිපැදීමෙන් දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කළවුන් වළක්වාලීයේ එම දූතයා මිනිස් වර්ගයාගෙන් කෙනකු වීම ගැන හෙළා දැකීම මිස වෙනකක් නොවීය. ඔවුහු එසේ හෙළා දකිමින්. "අප වෙත අල්ලාහ් පහළ කර ඇත්තේ මිනිස් දූතයෙකු ද?" යැයි විමසා සිටියෝය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ لَّوْ كَانَ فِی الْاَرْضِ مَلٰٓىِٕكَةٌ یَّمْشُوْنَ مُطْمَىِٕنِّیْنَ لَنَزَّلْنَا عَلَیْهِمْ مِّنَ السَّمَآءِ مَلَكًا رَّسُوْلًا ۟
අහෝ දූතය! ඔවුනට පිළිතුරු වශයෙන්, "නුඹලාගේ තත්ත්වයේ මහපොළොවේ පදිංචි ව සිටින එහි තැන්පත්ව සැරිසරන මලක්වරුන් එහි සිටියේ නම් ඔවුන්ගේම වර්ගයා අතරින් මලක්වරයෙක් දූතයකු සේ අප එවන්නට තිබුණි. එවනු ලබන දෑ ඔවුනට වටහා දෙන්නට ඔහු හැකියාව ලබනුයේ එවිටය. එවන් තත්ත්වයක මිනිස් වර්ගයා අතරින් දූතයකු ඔවුන් වෙත අප එවීම ප්රඥා සහගත කරුණක් නොවනු ඇත. නුඹලාගේ තත්ත්වය ද එලෙසමය." යැයි නුඹ පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ كَفٰی بِاللّٰهِ شَهِیْدًا بَیْنِیْ وَبَیْنَكُمْ ؕ— اِنَّهٗ كَانَ بِعِبَادِهٖ خَبِیْرًا بَصِیْرًا ۟
"සැබැවින්ම මා නුඹලා වෙත එවනු ලැබූ දූතයකු යන්නට මා අතර හා නුඹලා අතර සාක්ෂිකරුවකු වශයෙන් අල්ලාහ් ප්රමාණවත්ය. සැබැවින්ම කවර කරුණක් නුඹලා වෙත එවනු ලැබ ඇත්තේ ද එය මා නුඹලා වෙත දන්වා සිටියෙමි. සැබැවින්ම ඔහු ඔහුගේ ගැත්තන්ගේ තත්ත්වයන් සර්වප්රකාරයෙන් දන්නාය. ඒවායින් කිසිවක් ඔහුට සැඟවෙන්නේ නැත. ඔවුන්ගේ සිත් තුළ සැඟ වී ඇති සියලු දෑ ගැන ඔහු අධීක්ෂණය කරන්නාය." යැයි අහෝ දූතය! නුඹ පවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• بيَّن الله للناس في القرآن من كل ما يُعْتَبر به من المواعظ والعبر والأوامر والنواهي والقصص؛ رجاء أن يؤمنوا.
•ජනයා විශ්වාස කිරීමේ යහපත් අපේක්ෂාවෙන් යුතු ව ඔවුන් පාඩම් ලැබිය හැකි පරිදි උපදෙස්, ආදර්ශයන්, නියෝග, තහනම් නියෝග කතා වස්තු වැනි දෑ අල් කුර්ආනයේ අල්ලාහ් ඔවුනට පැහැදිළි කර ඇත්තේය.
• القرآن كلام الله وآية النبي الخالدة، ولن يقدر أحد على المجيء بمثله.
•අල් කුර්ආනය අල්ලාහ්ගේ ප්රකාශයයි. එය නබි තුමාණන්ගේ සදා ප්රාතිහාර්යයයි. එවැන්නක් ගෙන ඒමට කිසිවකුට හැකියාවක් නොමැත.
وَمَنْ یَّهْدِ اللّٰهُ فَهُوَ الْمُهْتَدِ ۚ— وَمَنْ یُّضْلِلْ فَلَنْ تَجِدَ لَهُمْ اَوْلِیَآءَ مِنْ دُوْنِهٖ ؕ— وَنَحْشُرُهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ عَلٰی وُجُوْهِهِمْ عُمْیًا وَّبُكْمًا وَّصُمًّا ؕ— مَاْوٰىهُمْ جَهَنَّمُ ؕ— كُلَّمَا خَبَتْ زِدْنٰهُمْ سَعِیْرًا ۟
අල්ලාහ් කවරෙකුහට යහමග වෙත ආශිර්වාද කරන්නේ ද සැබෑ ලෙසින් යහමග ලබන්නා ඔහුය. කවරෙකු ඔහු එයින් පහත් කොට නොමග යන්නට ඉඩ හැරියේ ද අහෝ දූතය! ඔවුන් වෙනුවෙන් ඔවුනට සත්ය වෙත මග පෙන්වන, හානියෙන් ඔවුන් වළක්වන, ඔවුනට සෙත සලසන භාරකරුවන් කිසිවෙකු නුඹ නොදකිනු ඇත. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනයේ ඔවුන්ගේ මුහුණු මත ආවරණය කරනු ලැබ කිසිවක් බැලිය නොහැකි, කිසිවක් කතා කළ නොහැකි, කිසිවකට සවන් දිය නොහැකි තත්ත්වයේ අපි ඔවුන් රැස් කරන්නෙමු. ඔවුන් යොමු වන ස්ථානය නිරයයි. එහි ගිනි දැල් පවතින සෑම කල්හිම ඔවුන් දැවී යාම අපි වැඩි කරන්නෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذٰلِكَ جَزَآؤُهُمْ بِاَنَّهُمْ كَفَرُوْا بِاٰیٰتِنَا وَقَالُوْۤا ءَاِذَا كُنَّا عِظَامًا وَّرُفَاتًا ءَاِنَّا لَمَبْعُوْثُوْنَ خَلْقًا جَدِیْدًا ۟
එය අපගේ දූතයාණන් හට පහළ කරනු ලැබූ අපගේ වදන් ඔවුන් ප්රතික්ෂේප කිරීම හේතුවෙන් ද, "අප මිය ගොස් අප දිරාපත් වූ අස්ථි බවට හා සුන්බුන් බවට පත් වූ විට ඉන්පසු අප නව මැවීමකින් යළි අවදි කරනු ලබන්නෙම්දැ?"යි විමසමින් නැවත නැගිටුවනු ලැබීම ගැන දුරස්භාවය ඇති කර ගනිමින් ඔවුන් කළ ප්රකාශය හේතුවෙන් ද ඔවුනට ප්රතිවිපාක වශයෙන් ඔවුන් මුහුණ දෙන දඬුවමයි.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
اَوَلَمْ یَرَوْا اَنَّ اللّٰهَ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ قَادِرٌ عَلٰۤی اَنْ یَّخْلُقَ مِثْلَهُمْ وَجَعَلَ لَهُمْ اَجَلًا لَّا رَیْبَ فِیْهِ ؕ— فَاَبَی الظّٰلِمُوْنَ اِلَّا كُفُوْرًا ۟
සැබැවින්ම අහස් හා මහපොළොව යන අතිමහත් මැවීම් මැවූ අල්ලාහ් ඔවුන් නැවත මැවීමට බලය ඇත්තා බව මළවුන් කෙරෙන් නැවත නැගිටුවනු ලැබීම ප්රතික්ෂේප කරන මොවූහු නොදන්නෙහු ද? අති මහත් මැවීමක් මැවීමට ශක්තිය ඇත්තාට ඊට වඩා අඩු දෙයක් මැවීමට වඩාත් ශක්තිය ඇත්තාය. මෙලොවෙහි ඔවුන්ගේ ආයු කාලය නිමා කරවන නියමිත කාලයක් අල්ලාහ් ඔවුනට නියම කළේය. එමෙන්ම කිසිදු සැකයකින් තොරව ඔවුන් යළි අවදි කිරීම සඳහා ද නියමිත කාලයක් ඔවුන් වෙනුවෙන් නියම කර ඇත්තේය. යළි නැගිටුවීම පිළිබඳ සාධක එළිපිට තිබියදී එම සාධක පැහැදිළි ව තිබියදී දෙවියන්ට ආදේශ කරන්නන් යළි නැගිටුවීම තරයේ ප්රතික්ෂේප කරති.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ لَّوْ اَنْتُمْ تَمْلِكُوْنَ خَزَآىِٕنَ رَحْمَةِ رَبِّیْۤ اِذًا لَّاَمْسَكْتُمْ خَشْیَةَ الْاِنْفَاقِ ؕ— وَكَانَ الْاِنْسَانُ قَتُوْرًا ۟۠
අහෝ දූතය! දෙවියන්ට ආදේශ තබන මොවුනට නුඹ මෙසේ පවසනු. ‘කිසිදා නිම නොවන, නැති නොවන මාගේ පරමාධිපතිගේ ආශිර්වාදයේ ගබඩාවන් නුඹලා සතුව තිබුණේ නම්, නුඹලා දිළිඳුභාවයට පත් නොවන සේ ඒවා රඳවා තබා ගනිමින් ඒවා අහිමි වීමට බියෙන් ඒවා වියදම් කිරීමෙන් නුඹලා වැළකී සිටිනු ඇත. දේවත්වය විශ්වාස කරන්නෙකු වී නම් මිස සැබැවින්ම මිනිසා මසුරෙකු වීම ඔහුගේ ස්වභාවයයි. දෙවියන් විශ්වාස කරන්නා අල්ලාහ්ගේ කුසල් බලාපොරොත්තුවෙන් වියදම් කරනු ඇත.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا مُوْسٰی تِسْعَ اٰیٰتٍۢ بَیِّنٰتٍ فَسْـَٔلْ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اِذْ جَآءَهُمْ فَقَالَ لَهٗ فِرْعَوْنُ اِنِّیْ لَاَظُنُّكَ یٰمُوْسٰی مَسْحُوْرًا ۟
මූසාට සාක්ෂි වශයෙන් පැහැදිලි සාධක නවයක් සැබැවින්ම අපි ඔහුට පිරිනැමුවෙමු. එනම් සැරයටිය, අත, වසරවල්, බවභෝග හිඟවීම, මහා ජල ගැල්ම, පළගැටියන්, උකුණන්, ගෙම්බන් හා රුධිරය යනාදියයි. මෙම ප්රාතිහාර්යයන් තම මුතුන් මිත්තන් වෙත මූසා ගෙන ආ අවස්ථාව ගැන යුදෙව්වන්ගෙන් විමසා සිටිනු. එවිට ෆිර්අවුන් ඔහුට, "අහෝ මූසා! නුඹ ගෙන ආ දුර්ලභ දෑ හේතුවෙන් සැබැවින්ම ඔබ හූනියම් කරනු ලැබූ මිනිසෙකු ලෙස සිතමි." යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قَالَ لَقَدْ عَلِمْتَ مَاۤ اَنْزَلَ هٰۤؤُلَآءِ اِلَّا رَبُّ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ بَصَآىِٕرَ ۚ— وَاِنِّیْ لَاَظُنُّكَ یٰفِرْعَوْنُ مَثْبُوْرًا ۟
මූසා ඔහුට පිළිතුරු වශයෙන්, "අහෝ ෆිර්අවුන්! සැබැවින්ම මෙම ප්රාතිහාර්යයන් පහළ කළේ අහස්හි හා මහපොළොවේ පරමාධිපති වන අල්ලාහ් මිස වෙනත් කිසිවකු නොවන බව නුඹ තරයේම දන්නෙහිය. ඔහු ඒවා ඔහුගේ බලය හා ඔහුගේ දූතයාණන්ගේ සත්යතාව පෙන්වා දෙන සාධක ලෙස පහළ කර ඇත. එනමුත් නුඹ එය ප්රතික්ෂේප කරන්නෙහිය. අහෝ ෆිර්අවුන්! සැබැවින්ම නුඹ විනාශ වී යන පරාජිතයෙකු බව සැබැවින්ම මම දනිමි." යැයි පැවසීය.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَّقُلْنَا مِنْ بَعْدِهٖ لِبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اسْكُنُوا الْاَرْضَ فَاِذَا جَآءَ وَعْدُ الْاٰخِرَةِ جِئْنَا بِكُمْ لَفِیْفًا ۟ؕ
ෆිර්අවුන් හා ඔහුගේ සේනාව විනාශ කිරීමෙන් පසු ව ඉස්රාඊල් දරුවන්හට අපි, "ෂාම් දේශයේ (සිරියාවේ) පදිංචි වනු. මළවුන් කෙරෙන් නැගිටුවනු ලබන දිනය උදා වන විට නුඹලා සියලු දෙනා විනිශ්චය සඳහා එක්රැස් කරනු ලබන පිටියට ගෙන එන්නෙමු." යැයි පැවසුවෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• الله تعالى هو المنفرد بالهداية والإضلال، فمن يهده فهو المهتدي على الحقيقة، ومن يضلله ويخذله فلا هادي له.
•මග පෙන්වන්නේත් නොමග යන්නට ඉඩ හරින්නේත් උත්තරීතර අල්ලාහ් පමණය. එහෙයින් ඔහු කවරෙකුට යහමඟ පෙන්වන්නේද ඔහු සැබෑ ලෙසින්ම යහමඟ ලැබූවෙකු වේ. කවරෙකු ඔහු නොමග යන්නට ඉඩ හැර අවමානයට පත් කරන්නේ ද එවිට කිසිදු මග පෙන්වන්නෙකු ඔහුට නැත.
• مأوى الكفار ومستقرهم ومقامهم جهنم، كلما سكنت نارها زادها الله نارًا تلتهب.
•දේව ප්රතික්ෂේපකයින් යොමු වන ස්ථානය, ඔවුන්ගේ නවාතැන, ඔවුන්ගේ වාසස්ථානය නිරයයි. එහි ගින්න නිවන සෑම කල්හිම දලු ලා ඇවිළෙන ගින්නක් බවට අල්ලාහ් එය වර්ධනය කරයි.
• وجوب الاعتصام بالله عند تهديد الطغاة والمُسْتَبدين.
• الطغاة والمُسْتَبدون يلجؤون إلى استخدام السلطة والقوة عندما يواجهون أهل الحق؛ لأنهم لا يستطيعون مواجهتهم بالحجة والبيان.
•අපරාධකරුවන් හා ඒකාධිපතියන්, සත්යවාදීන්හට මුහුණ දෙන විට බලය හා ශක්තිය යෙදවීමෙන් ඈත් ව සිටිති. ඊට හේතුව පැහැදිලි කිරීම් හා පැහැදිලි සාධක හේතුවෙන් ඔවුනට මුහුණ දීමට හැකියාවක් නොමැති වීම නිසාය.
وَبِالْحَقِّ اَنْزَلْنٰهُ وَبِالْحَقِّ نَزَلَ ؕ— وَمَاۤ اَرْسَلْنٰكَ اِلَّا مُبَشِّرًا وَّنَذِیْرًا ۟ۘ
සත්යයෙන් යුතු ව මෙම අල් කුර්ආනය අපි මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමා වෙත පහළ කළෙමු. සත්යයෙන් යුතු ව කිසිදු වෙනස් කිරීමකින් හෝ විකෘති කිරීමකින් තොර ව එය ඔහු වෙත පහළ විය. අහෝ දූතය! දෙවියන් පිළිබඳ බියෙන් පසුවන්නන්හට ස්වර්ගය පිළිබඳ ශුභාරංචි දන්වන්නෙකු වශයෙන් හා දෙවියන් ප්රතික්ෂේප කරන හා පිටුපාන ජනයාට නිරය පිළිබඳ බිය ගන්වන්නෙකු වශයෙන් මිස අපි නුඹ ව දූතයෙකු ලෙස නොඑව්වෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقُرْاٰنًا فَرَقْنٰهُ لِتَقْرَاَهٗ عَلَی النَّاسِ عَلٰی مُكْثٍ وَّنَزَّلْنٰهُ تَنْزِیْلًا ۟
අපි ඔහුට අල් කුර්ආනය පහළ කොට පැහැදිළි කළෙමු. එය කියවීමේදී ඉතා පහසුවෙන් හා හික්මීමෙන් ජනයා අතර ඔහු එය පාරායනය කිරීමේ යහපත් බලාපොරොත්තුවෙන් අපි ඔහුට එය විස්තර කර දුනිමු. සැබැවින්ම එසේ පාරායනය කිරීම වටහා ගන්නටත් පරිශීලනය කරන්නටත් වඩාත් යහපත් වන්නේය. එමෙන්ම තත්ත්වයන් හා සිදුවීම්වලට අනුව කොටස් වශයෙන් වෙන් වෙන්ව අපි එය පහළ කළෙමු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلْ اٰمِنُوْا بِهٖۤ اَوْ لَا تُؤْمِنُوْا ؕ— اِنَّ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْعِلْمَ مِنْ قَبْلِهٖۤ اِذَا یُتْلٰی عَلَیْهِمْ یَخِرُّوْنَ لِلْاَذْقَانِ سُجَّدًا ۟ۙ
අහෝ දූතය! නුඹ ඔවුනට මෙසේ පවසනු, "නුඹලා එය විශ්වාස කරනු. නුඹලාගේ දේව විශ්වාසය එය කිසිවක් වැඩි කරන්නේ නැත. එසේ නැතහොත් එය විශ්වාස නොකරනු. නුඹලාගේ දේව ප්රතික්ෂේපය එය කිසිවක් අඩු කරන්නේ ද නැත. සැබැවින්ම පෙර පහළ වූ දිව්යමය ග්රන්ථ කියවා දේව පණිවිඩ හා දූතත්වය පිළිබඳ වටහා ගත් අය වනාහි, ඔවුනට අල් කුර්ආනය කියවනු ලැබූ විට අල්ලාහ්ට කෘතවේදීව සිරිස නමමින් ඔවුන්ගේ මුහුණු මත ඇද වැටී සජදා කළහ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَّیَقُوْلُوْنَ سُبْحٰنَ رَبِّنَاۤ اِنْ كَانَ وَعْدُ رَبِّنَا لَمَفْعُوْلًا ۟
ඔවුන් සිරස නමන අවස්ථාවේදී මෙසේ පවසති. "ප්රතිඥා කඩ කිරීමෙන් අපගේ පරමාධිපති සුවිශුද්ධ විය. මුහම්මද් (සල්ලල්ලාහු අලයිහි වසල්ලම්) තුමාණන් ව එවන බවට කවර ප්රතිඥාවක් දී තිබුණේ ද එය සිදු ව ඇත. සැබැවින්ම ඒ ගැන වූ ප්රතිඥාව මෙන්ම අනෙකුත් ප්රතිඥාවන් ද කිසිදු සැකයකින් තොර ව සිදුවන්නේමය."
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
قُلِ ادْعُوا اللّٰهَ اَوِ ادْعُوا الرَّحْمٰنَ ؕ— اَیًّا مَّا تَدْعُوْا فَلَهُ الْاَسْمَآءُ الْحُسْنٰی ۚ— وَلَا تَجْهَرْ بِصَلَاتِكَ وَلَا تُخَافِتْ بِهَا وَابْتَغِ بَیْنَ ذٰلِكَ سَبِیْلًا ۟
‘අහෝ දෙවිඳුනි! අහෝ කරුණාවන්තයාණනි!’යැයි පවසමින් නුඹ ප්රාර්ථනා කිරීම හෙළා දකින්නන්හට අහෝ දූතය! නුඹ මෙසේ පවසනු, අල්ලාහ් (දෙවියන්), අර්රහ්මාන් (කරුණාවන්තයාණන්) යන නාම පද දෙක ශුද්ධවන්තයාණන් සතු නම් දෙකකි. එහෙයින් ඒ දෙකින් කවර හෝ නාමයකින් හෝ ඔහුගේ අනෙකුත් අලංකාර නාම අතරින් කවර හෝ නාමයකින් හෝ අමතා ඔහුගෙන් ප්රාර්ථනා කරනු. නුඹේ සලාතයේදී අල් කුර්ආනය උස් හඩින් පාරායනය නොකරනු. එවිට දෙවියන්ට ආදේශ තබන්නෝ නුඹට සවන් දෙති. එමෙන්ම එය පහත් හඬින් ද පාරායනය නොකරනු. එවිට දේවත්වය විශ්වාස කරන්නන් එයට සවන් දිය නොහැකි වන්නේය. මේ කරුණු දෙකින් මධ්යස්ත පිළිවෙතක් සොයනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقُلِ الْحَمْدُ لِلّٰهِ الَّذِیْ لَمْ یَتَّخِذْ وَلَدًا وَّلَمْ یَكُنْ لَّهٗ شَرِیْكٌ فِی الْمُلْكِ وَلَمْ یَكُنْ لَّهٗ وَلِیٌّ مِّنَ الذُّلِّ وَكَبِّرْهُ تَكْبِیْرًا ۟۠
දරුවකු ගැනීමෙන් පිවිතුරු වූ හවුල් කරුවන් ගැනීමෙන් පිවිතුරු වූ සියලු වර්ගයේ ප්රශංසාවන්ට සුදුසුකම්ලාභී අල්ලාහ්ටම සියලු ප්රශංසා හිමිය. ඔහුගේ පාලනයේ ඔහුට කිසිදු හවුල් කරුවකු නැත. ඔහුට කිසිදු අවමානයක් හෝ අපහාසයක් හෝ ඇති වන්නේ නැත. ඔහුට උපකාර කරන, ඔහුට ගෞරවය කරන, ඔහුට අධික ලෙස ගරුබුහුමන් කරන, කිසිවකුගේ අවශ්යතාවක් ඔහුට නැත. එහෙයින් ඔහුගේ පාලනයේ ඔහුට දරුවකු හෝ හවුල්කරුවකු හෝ ඇතැයි ද උපකාර කරන කිසියම් උදව්කරුවකු ඇතැයි ද නුඹ ඔහු ට ආරෝපණය කර නොපවසනු.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• أنزل الله القرآن متضمنًا الحق والعدل والشريعة والحكم الأمثل .
• جواز البكاء في الصلاة من خوف الله تعالى.
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - قۇرئان كەرىم قىسقىچە تەپسىرىنىڭ سىنگالچە تەرجىمىسى - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
قۇرئان تەتقىقاتى تەپسىر مەركىزى چىقارغان.