قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى


مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە نەجم   ئايەت:

سۈرە نەجم

سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:
إثبات صدق الوحي وأنه من عند الله.
ۋەھىينىڭ راستلىقى ۋە ئۇنىڭ ئاللاھنىڭ ھوزۇرىدىن كېلىدىغانلىقىنى ئىسپاتلاش.

وَٱلنَّجۡمِ إِذَا هَوَىٰ
ئاللاھ تائالا ساقىپ چۈشكەن يۇلتۇزلار بىلەن قەسەم قىلدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَا ضَلَّ صَاحِبُكُمۡ وَمَا غَوَىٰ
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام توغرا يولدىن ئېغىپ كەتمىدى، گۇمراھ بولمىدى. ئۇ توغرا يولدا ئىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا يَنطِقُ عَنِ ٱلۡهَوَىٰٓ
ئۇ، بۇ قۇرئان بىلەن نەپسى - خاھىشى بويىچە سۆزلىمەيدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنۡ هُوَ إِلَّا وَحۡيٞ يُوحَىٰ
بۇ قۇرئان پەقەت ۋەھىيدۇركى، ئاللاھ ئۇنى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام ئارقىلىق ۋەھىي قىلىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
عَلَّمَهُۥ شَدِيدُ ٱلۡقُوَىٰ
ۋەھىينى ئۇنىڭغا ئىنتايىن كۈچلۈك بولغان جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام تەلىم بەردى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذُو مِرَّةٖ فَٱسۡتَوَىٰ
جىبرىئىل ئەلەيھىسسالامنىڭ قىياپىتى گۈزەل بولۇپ، مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا ئاسماننىڭ ئۈستۈنكى ئۇپۇقىدا ئاللاھ ياراتقان ئەسلىي شەكىلدە كۆرۈندى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَهُوَ بِٱلۡأُفُقِ ٱلۡأَعۡلَىٰ
جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام ئاسماننىڭ ئۈستۈنكى ئۇپۇقىدا
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ دَنَا فَتَدَلَّىٰ
ئاندىن جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا يېقىنلىشىپ، تۆۋەنگە چۈشتى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَكَانَ قَابَ قَوۡسَيۡنِ أَوۡ أَدۡنَىٰ
ئۇنىڭ بىلەن مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ ئارىلىقى ئىككى ياچاق مىقدارى ياكى ئۇنىڭدىنمۇ يېقىنراق ئىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَوۡحَىٰٓ إِلَىٰ عَبۡدِهِۦ مَآ أَوۡحَىٰ
ئاللاھ تائالا بەندىسى مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامغا جىبرىئىل ئەلەيھىسسالام ئارقىلىق تېگىشلىك ۋەھىيلەرنى نازىل قىلدى
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَا كَذَبَ ٱلۡفُؤَادُ مَا رَأَىٰٓ
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ دىلى كۆزى كۆرگەننى ئىنكار قىلمىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَتُمَٰرُونَهُۥ عَلَىٰ مَا يَرَىٰ
ئەي مۇشرىكلار! ئىسرا كېچىسىدە ئاللاھ تائالا ئۇنىڭغا كۆرسەتكەن نەرسىلەر توغرىسىدا ئۇنىڭ بىلەن دەتالاش قىلامسىلەر؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلَقَدۡ رَءَاهُ نَزۡلَةً أُخۡرَىٰ
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام ھەقىقەتەن جىبرىئىل ئەلەيھىسسالامنى ئىسرا كېچىسى يەنە بىر قېتىم ئەسلىي كۆرۈنۈشىدە كۆردى
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
عِندَ سِدۡرَةِ ٱلۡمُنتَهَىٰ
ئۇنى سىدرەتۇلمۇنتەھانىڭ يېنىدا كۆردى، سىدرەتۇلمۇنتەھا يەتتىنچى ئاسماندىكى ئىنتايىن چوڭ دەرەختۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
عِندَهَا جَنَّةُ ٱلۡمَأۡوَىٰٓ
جەننەتۇلمەئۋا ئاشۇ دەرەخنىڭ يېنىدىدۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِذۡ يَغۡشَى ٱلسِّدۡرَةَ مَا يَغۡشَىٰ
ئاللاھقا تەئەللۇق بولغان كاتتا بىر نەرسە سىدرەتۇلمۇنتەھانى ئورىۋالدى. ئۇ نەرسىنىڭ ماھىيىتىنى پەقەت ئاللاھلا بىلىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مَا زَاغَ ٱلۡبَصَرُ وَمَا طَغَىٰ
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالامنىڭ كۆزى ئوڭ - سولغا بۇرالمىدى، چەكتىنمۇ ئۆتۈپ كەتمىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَقَدۡ رَأَىٰ مِنۡ ءَايَٰتِ رَبِّهِ ٱلۡكُبۡرَىٰٓ
مۇھەممەد ئەلەيھىسسالام مىراج كېچىسى ئاللاھ تائالانىڭ بۈيۈك قۇدرىتىگە دالالەت قىلىدىغان بۈيۈك ئالامەتلەرنى، يەنى جەننەتنى، دوزاخنى ۋە ئۇنىڭدىن باشقا نەرسىلەرنى كۆردى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَرَءَيۡتُمُ ٱللَّٰتَ وَٱلۡعُزَّىٰ
ئەي مۇشرىكلار! قېنى ئېيتىپ بېقىڭلارچۇ!؟ سىلەر ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنۇۋاتقان بۇ بۇتلار، يەنى لات، ئۇززا ۋە سىلەرنىڭ بۇتلىرىڭلارنىڭ ئۈچىنچىسى بولغان مانات سىلەرگە پايدا ياكى زىيان ئېلىپ كېلەلەمدۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَنَوٰةَ ٱلثَّالِثَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰٓ
ئەي مۇشرىكلار! قېنى ئېيتىپ بېقىڭلارچۇ!؟ سىلەر ئاللاھنى قويۇپ چوقۇنۇۋاتقان بۇ بۇتلار، يەنى لات، ئۇززا ۋە سىلەرنىڭ بۇتلىرىڭلارنىڭ ئۈچىنچىسى بولغان مانات سىلەرگە پايدا ياكى زىيان ئېلىپ كېلەلەمدۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَكُمُ ٱلذَّكَرُ وَلَهُ ٱلۡأُنثَىٰ
ئەي مۇشرىكلار! ئۆزۈڭلار ياقتۇرىدىغان ئوغۇللار سىلەرگە، ياقتۇرمايدىغان قىزلار ئاللاھقا خاسمۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
تِلۡكَ إِذٗا قِسۡمَةٞ ضِيزَىٰٓ
سىلەر ئۆز خاھىشىڭلار بىلەن بۆلگەن بۇ تەقسىمات ئادالەتسىز تەقسىماتتۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
إِنۡ هِيَ إِلَّآ أَسۡمَآءٞ سَمَّيۡتُمُوهَآ أَنتُمۡ وَءَابَآؤُكُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بِهَا مِن سُلۡطَٰنٍۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَمَا تَهۡوَى ٱلۡأَنفُسُۖ وَلَقَدۡ جَآءَهُم مِّن رَّبِّهِمُ ٱلۡهُدَىٰٓ
بۇ بۇتلار پەقەت قۇرۇق نامدىنلا ئىبارەتتۇر. ئۇلارنىڭ قىلچە ئىلاھلىق سالاھيىتى يوق. سىلەر ۋە ئەجدادلىرىڭلار ئۇلارنى ئۆزۈڭلارچە شۇنداق ئاتىۋالغان بولۇپ، ئاللاھ تائالا بۇ ھەقتە ھېچقانداق دەلىل - پاكىت چۈشۈرگىنى يوق. مۇشرىكلار ئۆزلىرىنىڭ ئېتىقادىدا پەقەت گۇمانغا ۋە شەيتان كۆڭۈللىرىگە چىرايلىق كۆرسەتكەنلىكتىن ئۆزلىرىنىڭ كۆڭلى تارتقان نەرسىگىلا تايىنىدۇ. ئۇلارغا پەرۋەردىگارى تەرىپىدىن پەيغەمبىرىنىڭ تىلى ئارقىلىق ھىدايەت كەلگەن بولسىمۇ، ئۇلار يەنىلا ئۇنىڭ بىلەن ھىدايەت تاپمىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمۡ لِلۡإِنسَٰنِ مَا تَمَنَّىٰ
بۇتلارنىڭ ئاللاھنىڭ ئالدىدا شاپائەت قىلالايدىغانلىقىدىن ئىبارەت ئىنساننىڭ ئارزۇسى ئىشقا ئاشامدۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَلِلَّهِ ٱلۡأٓخِرَةُ وَٱلۡأُولَىٰ
ياق، ئىنسان نېمىنى ئارزۇ قىلسا شۇ بولىدىغان ئىش يوق. ئاخىرەت ھەم بۇ دۇنيا يالغۇز ئاللاھنىڭ ئىلكىدىدۇركى، ئۇ ئۇلاردىن خالىغان كىشىگە بېرىدۇ، خالىغان كىشىگە بەرمەيدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
۞ وَكَم مِّن مَّلَكٖ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ لَا تُغۡنِي شَفَٰعَتُهُمۡ شَيۡـًٔا إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ أَن يَأۡذَنَ ٱللَّهُ لِمَن يَشَآءُ وَيَرۡضَىٰٓ
ئاسمانلاردا نۇرغۇنلىغان پەرىشتىلەر بار، ئەگەر شۇلارمۇ بىرەر كىشىگە شاپائەت قىلماقچى بولسا، ئاللاھ تائالا ئۇلاردىن ئۆزى خالىغان بىرىگە شاپائەت قىلىشىغا رۇخسەت قىلمىغۇچە ئۇلارنىڭ شاپائىتى ھېچنىمگە ئەسقاتمايدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• كمال أدب النبي صلى الله عليه وسلم حيث لم يَزغْ بصره وهو في السماء السابعة.
پەيغەمبەرئەلەيھىسسالام يەتتىنچى ئاسماندىكى ۋاقتىدا كۆزىنىڭ ئېغىپ كەتمەسلىكى ئۇنىڭ ئەدەب - ئەخلاقىنىڭ مۇكەممەللىكىدۇر.

• سفاهة عقل المشركين حيث عبدوا شيئًا لا يضر ولا ينفع، ونسبوا لله ما يكرهون واصطفوا لهم ما يحبون.
مۇشرىكلارنىڭ قىلچە پايدا - زىيان ئەكېلەلمەيدىغان بۇتلارغا چوقۇنغانلىقى ھەمدە ئاللاھقا ئۆزلىرى ياقتۇرمايدىغان نەرسىلەرنى ئايرىپ، ئۆزلىرىگە ئۆزى ياخشى كۆرىدىغان نەرسىلەرنى تاللىۋالغانلىقى ئۇلارنىڭ ئەقىلسىزلىكىدۇر.

• الشفاعة لا تقع إلا بشرطين: الإذن للشافع، والرضا عن المشفوع له.
شاپائەت پەقەت ئىككى شەرت بىلەن بولىدۇ: بىرى ئاللاھنىڭ شاپائەت قىلغۇچىغا رۇخسەت قىلىشى، يەنە بىرى شاپائەت قىلىنغۇچىدىن رازى بولۇشى.

إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِٱلۡأٓخِرَةِ لَيُسَمُّونَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ تَسۡمِيَةَ ٱلۡأُنثَىٰ
ھەقىقەتەن ئاخىرەتتە قايتا تىرىلىشكە ئىشەنمەيدىغانلار پەرىشتىلەرنى ئۆزلىرىچە ئاللاھنىڭ قىزلىرى دەپ قاراپ چىشى نامى بىلەن ئاتايدۇ. ئاللاھ تائالا ئۇلارنىڭ بۇ سۆزلىرىدىن تولىمۇ ئۈستۈندۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَمَا لَهُم بِهِۦ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّۖ وَإِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـٔٗا
ئۇلارنىڭ پەرىشتىلەرنى چىشى دەپ ئاتىشىدا ھېچقانداق ئىلمىي ئاساسى يوق. ئۇلار بۇنىڭدا پەقەت پەرەز ۋە گۇمانغىلا تايىنىدۇ. ھەقىقەتەن گۇمان ھەقىقەتنىڭ ئورنىنى بېسىشى تۈگۈل، ئۇنىڭ ئالدىدا ھېچ نېمىگە ئەسقاتمايدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَأَعۡرِضۡ عَن مَّن تَوَلَّىٰ عَن ذِكۡرِنَا وَلَمۡ يُرِدۡ إِلَّا ٱلۡحَيَوٰةَ ٱلدُّنۡيَا
ئەي پەيغەمبەر! ئاللاھنىڭ زىكرى (قۇرئان)دىن يۈز ئۆرۈپ، ئۇنىڭغا پەرۋا قىلمىغان، پەقەت دۇنيا تىرىكچىلىكىنىلا كۆزلەيدىغان، ئاخىرەتكە ئىشەنمەيدىغان بولغاچقا ئۇنىڭ ئۈچۈن ئەمەل قىلمايدىغانلاردىن يۈز ئۆرۈگىن.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذَٰلِكَ مَبۡلَغُهُم مِّنَ ٱلۡعِلۡمِۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱهۡتَدَىٰ
بۇ مۇشرىكلار دەۋاتقان پەرىشتىلەرنى چىشى دەپ ئاتاشتىن ئىبارەت ئۇ گەپ بولسا ئۇلارنىڭ ئىلىمدىن يېتىپ بارالىغان ئەڭ يۇقىرى چەك شۇ. چۈنكى ئۇلار نادان، ئىشەنچلىك ئىلىمگە يېتىپ بارالمايدۇ. ئەي پەيغەمبەر! ھەقىقەتەن سېنىڭ پەرۋەردىگارىڭ ھەق يولىدىن چەتنەپ كەتكەنلەرنى ئوبدان بىلىدۇ. ئۇ ئۆز يولى تەرەپكە ماڭغانلارنىمۇ ئوبدان بىلىدۇ. ئۇنىڭغا ئاشۇلاردىن ھېچ نەرسە مەخپىي قالمايدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ بِمَا عَمِلُواْ وَيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ بِٱلۡحُسۡنَى
ئاسمانلاردىكى نەرسىلەرمۇ، زېمىندىكى نەرسىلەرمۇ ئىگىداراچىلىق قىلىش، يارىتىش ۋە پىلانلاش جەھەتلەردە يالغۇز ئاللاھقا ئائىتتۇر. (بۇنداق بولۇشى) دۇنيادا يامان ئەمەل قىلغانلارغا تېگىشلىك جازاسىنى بېرىش، ياخشى ئەمەل قىلغان مۇئمىنلەرنى جەننەت بىلەن مۇكاپاتلاش ئۈچۈندۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱلَّذِينَ يَجۡتَنِبُونَ كَبَٰٓئِرَ ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡفَوَٰحِشَ إِلَّا ٱللَّمَمَۚ إِنَّ رَبَّكَ وَٰسِعُ ٱلۡمَغۡفِرَةِۚ هُوَ أَعۡلَمُ بِكُمۡ إِذۡ أَنشَأَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ وَإِذۡ أَنتُمۡ أَجِنَّةٞ فِي بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡۖ فَلَا تُزَكُّوٓاْ أَنفُسَكُمۡۖ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَنِ ٱتَّقَىٰٓ
مۇئمىنلەر چوڭ گۇناھلاردىن ۋە قەبىھ قىلمىشلاردىن يىراق تۇرىدۇ. لېكىن كىچىك گۇناھلار چوڭ گۇناھلارنى تەرك ئېتىش ۋە ئىبادەتلەرنى كۆپ قىلىش ئارقىلىق مەغپىرەت قىلىنىدۇ. ئەي پەيغەمبەر! ھەقىقەتەن سېنىڭ پەرۋەردىگارىڭ مەغپىرىتى چەكسىز زات بولۇپ، بەندىلىرى تەۋبە قىلغان ھامان گۇناھلىرىنى مەغپىرەت قىلىدۇ. ئاللاھ ئاتاڭلار ئادەمنى تۇپراقتىن ياراتقاندىن تارتىپ، سىلەر ئانىلىرىڭلارنىڭ قورسىقىدا ھامىلدار بولۇپ، باسقۇچمۇ-باسقۇچ يارىتىلىشىڭلارغىچىلىك پۈتۈن جەرياندىكى ئەھۋالىڭلارنى ۋە بارلىق ھالىتىڭلارنى ئوبدان بىلىدۇ. ئۇنىڭغا ئاشۇ ئىشلاردىن ھېچ نەرسە مەخپىي قالمايدۇ. شۇڭا ئۆزۈڭلارنى تەقۋادارلىق بىلەن ماختىماڭلار. چۈنكى ئاللاھ تائالا ئۆزىنىڭ بۇيرۇقلىرىغا بويسۇنۇپ، چەكلىمىلىرىدىن يېنىش ئارقىلىق تەقۋادار بولغانلارنى ئوبدان بىلىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَرَءَيۡتَ ٱلَّذِي تَوَلَّىٰ
ئىسلامغا يېقىنلاشقاندىن كېيىن يۈز ئۆرۈگەن ئادەمنىڭ قەبىھ قىلمىشىنى كۆردۈڭمۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَعۡطَىٰ قَلِيلٗا وَأَكۡدَىٰٓ
ئۇ مالدىن كىچىككىنە بېرىپ، كېيىن بەرگىلى ئۇنىمىدى. چۈنكى بېخىللىق ئۇنىڭ خاراكتېرى ئىدى. شۇنداق تۇرۇپمۇ ئۇ يەنە ئۆزىنى ئاقلايدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلۡغَيۡبِ فَهُوَ يَرَىٰٓ
ئۇ غەيبنى بىلىدىغان بولۇپ، شۇڭا (كەلگۈسىنى) كۆرۈپ غەيبتىن سۆز ئېچىۋاتامدۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَمۡ لَمۡ يُنَبَّأۡ بِمَا فِي صُحُفِ مُوسَىٰ
ياكى ئۇ ئاللاھقا يالغاننى توقۇغۇچىمۇ؟ يا بولمىسا ئاللاھقا توقۇلغان بۇ يالغانلار ئاللاھ مۇساغا نازىل قىلغان ئىلگىرىكى سەھىپىلەردە خەۋەر قىلىنماي قالغانمۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَإِبۡرَٰهِيمَ ٱلَّذِي وَفَّىٰٓ
پەرۋەردىگارى يۈكلىگەن مەسئۇلىيەتنى تولۇق ئادا قىلغان ئىبراھىمنىڭ سەھىپىلىرىدىمۇ خەۋەر قىلىنمىغانمۇ؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَلَّا تَزِرُ وَازِرَةٞ وِزۡرَ أُخۡرَىٰ
ھەقىقەتەن ھېچكىم باشقا بىرىنىڭ گۇناھىنى ئۆز ئۈستىگە ئالمايدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَن لَّيۡسَ لِلۡإِنسَٰنِ إِلَّا مَا سَعَىٰ
ئىنسانغا پەقەت ئۆزىنىڭ قىلغان ئەمىلىنىڭ ساۋابى بولىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّ سَعۡيَهُۥ سَوۡفَ يُرَىٰ
ئۇ كىشى ھەقىقەتەن دۇنيادا قىلغان ئەمەللىرىنى قىيامەت كۈنى ئوپئوچۇق كۆرىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ثُمَّ يُجۡزَىٰهُ ٱلۡجَزَآءَ ٱلۡأَوۡفَىٰ
ئاندىن ئۇنىڭ ئەمىلىنىڭ جازا - مۇكاپاتى قىلچە كېمەيتىلمەي، تولۇق بېرىلىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّ إِلَىٰ رَبِّكَ ٱلۡمُنتَهَىٰ
ئەي پەيغەمبەر! ھەقىقەتەن بەندىلەرنىڭ ئۆلگەندىن كېيىن قايتىدىغان جايى پەرۋەردىگارىڭنىڭ دەرگاھىدۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَضۡحَكَ وَأَبۡكَىٰ
ئاللاھ ھەقىقەتەن خالىغان كىشىنى خۇشال قىلىپ كۈلدۈرىدۇ، خالىغان كىشىنى قايغۇغا سېلىپ يىغلىتىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَمَاتَ وَأَحۡيَا
ئاللاھ ھەقىقەتەن دۇنيادا ھاياتلارنى ئۆلتۈرىدۇ، قىيامەت ئۈچۈن ئۆلۈكلەرنى تىرىلدۈرىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• انقسام الذنوب إلى كبائر وصغائر.
گۇناھلار چوڭ - كىچىك دەپ ئىككىگە بۆلۈنىدۇ.

• خطورة التقوُّل على الله بغير علم.
ئىلىمسىز تۇرۇپ ئاللاھ نامىدىن يالغاننى توقۇش خەتەرلىكتۇر.

• النهي عن تزكية النفس.
ئۆزىنى گۇناھسىز دەپ قاراش چەكلىنىدۇ.

وَأَنَّهُۥ خَلَقَ ٱلزَّوۡجَيۡنِ ٱلذَّكَرَ وَٱلۡأُنثَىٰ
ئاللاھ تائالا ئەركەك - چىشىدىن ئىبارەت ئىككى تۈرنى ياراتتى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
مِن نُّطۡفَةٍ إِذَا تُمۡنَىٰ
ئايالنىڭ رەھمىگە قويۇلغان مەنىي ئىسپىرمىدىن ياراتتى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّ عَلَيۡهِ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُخۡرَىٰ
ئۇلارنى ئۆلگەندىن كېيىن قايتا تىرىلدۈرۈش ئۈچۈن ئىككىنچى قېتىم يارىتىش يەنە ئاللاھنىڭ ئىشىدۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ أَغۡنَىٰ وَأَقۡنَىٰ
ئاللاھ بەندىلىرىدىن خالىغان كىشىنى مال - دۇنياغا ئىگە قىلىپ باي قىلغان بولسا، ئىنسانلار مال - دۇنيادىن قولغا كەلتۈرگەن ئازغىنە نەرسە بىلەنمۇ مەمنۇن قىلىدۇ.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥ هُوَ رَبُّ ٱلشِّعۡرَىٰ
ئاللاھ، بەزى مۇشرىكلارنىڭ ئۇنىڭغا شېرىك قىلىپ چوقۇنۇۋاتقان شىئرا يۇلتۇزىنىڭمۇ پەرۋەردىگارىدۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنَّهُۥٓ أَهۡلَكَ عَادًا ٱلۡأُولَىٰ
ھۇدنىڭ قەۋمى بولغان قەدىمكى ئاد ئۆزلىرىنىڭ كۇپرىسىدا چىڭ تۇرۇۋالغان بولغاچقا ئاللاھ ئۇلارنى ھالاك قىلدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَثَمُودَاْ فَمَآ أَبۡقَىٰ
سالىھنىڭ قەۋمى بولغان سەمۇدنىمۇ ھالاك قىلىپ، ئۇلاردىن ھېچ كىمنى قالدۇرمىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَقَوۡمَ نُوحٖ مِّن قَبۡلُۖ إِنَّهُمۡ كَانُواْ هُمۡ أَظۡلَمَ وَأَطۡغَىٰ
ئاد ۋە سەمۇدتىن بۇرۇن نۇھنىڭ قەۋمىنىمۇ ھالاك قىلدى. نۇھنىڭ قەۋمى ھەقىقەتەن ئاد ۋە سەمۇدتىنمۇ ئەشەددىي زالىم ۋە ئىنتايىن ھەددىدىن ئاشقان قەۋم ئىدى. چۈنكى نۇھ ئۇلارنىڭ ئىچىدە 950 يىل تۇرۇپ، ئۇلارنى ئاللاھنى بىر دەپ بىلىشكە دەۋەت قىلغان بولسىمۇ، ئۇلار ئۇنىڭ چاقىرىقىغا ئاۋاز قوشمىغان ئىدى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلۡمُؤۡتَفِكَةَ أَهۡوَىٰ
ئاللاھ تائالا لۇت قەۋمى ياشايدىغان شەھەرنى ئېگىز كۆتۈرگەندىن كېيىن دۈم كۆمتۈرۈۋەتتى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَغَشَّىٰهَا مَا غَشَّىٰ
ئۇنى ئېگىز كۆتۈرۈپ، دۈم كۆمتۈرۈۋەتكەندىن كېيىن ئۈستىگە تاش ياغدۇردى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَبِأَيِّ ءَالَآءِ رَبِّكَ تَتَمَارَىٰ
ئەي ئىنسان! پەرۋەردىگارىڭنىڭ قۇدرىتىگە دالالەت قىلىدىغان ئالامەتلەردىن قايسى ھەققىدە دەتالاش قىلىپ، پەند - نەسىھەت ئالمايسەن؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
هَٰذَا نَذِيرٞ مِّنَ ٱلنُّذُرِ ٱلۡأُولَىٰٓ
سىلەرگە ئەۋەتىلگەن بۇ پەيغەمبەرمۇ ئىلگىرىكى پەيغەمبەرلەردىندۇر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَزِفَتِ ٱلۡأٓزِفَةُ
قىيامەت يېقىنلاشتى.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لَيۡسَ لَهَا مِن دُونِ ٱللَّهِ كَاشِفَةٌ
ئۇنى توسۇپ قالغۇچىمۇ يوق، ئاللاھتىن باشقا ئۇنىڭدىن خەۋەردار بىرىمۇ يوق.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَفَمِنۡ هَٰذَا ٱلۡحَدِيثِ تَعۡجَبُونَ
سىلەرگە ئوقۇپ بېرىلىۋاتقان بۇ قۇرئاننىڭ ئاللاھنىڭ دەرگاھىدىن كەلگەنلىكىدىن ئەجەبلىنىۋاتامسىلەر؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَتَضۡحَكُونَ وَلَا تَبۡكُونَ
قۇرئاننى مەسخىرە قىلىپ كۈلەمسىلەر؟ ئۇنىڭ ۋەز - نەسىھەتلىرىنى ئاڭلاپ يىغلىمامسىلەر؟
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَأَنتُمۡ سَٰمِدُونَ
سىلەر ئۇنىڭدىن غاپىل بولۇپ، ئۇنىڭغا پەرۋا قىلمايسىلەر.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَٱسۡجُدُواْۤ لِلَّهِۤ وَٱعۡبُدُواْ۩
يالغۇز بىر ئاللاھقىلا سەجدە قىلىڭلار ۋە ئىبادەتنى ئۇنىڭغا خالىس قىلىڭلار.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• عدم التأثر بالقرآن نذير شؤم.
قۇرئاندىن تەسىرلەنمەسلىك شۇملۇقنىڭ بېشارىتىدۇر.

• خطر اتباع الهوى على النفس في الدنيا والآخرة.
نەپسنىڭ كەينىگە كىرىش بۇ دۇنيادىمۇ، ئاخىرەتتىمۇ خەتەرلىك ئىشتۇر.

• عدم الاتعاظ بهلاك الأمم صفة من صفات الكفار.
قەدىمكى خەلقلەرنىڭ ھالاكىتىدىن ئىبرەت ئالماسلىق كاپىرلارنىڭ سۈپەتلىرىدىندۇر.

 
مەنالار تەرجىمىسى سۈرە: سۈرە نەجم
سۈرە مۇندەرىجىسى بەت نومۇرى
 
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى

الترجمة الأويغورية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

تاقاش