قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
Талоқ сураси
سۈرىنىڭ مەقسەتلىرىدىن:
بيان أحكام الطلاق وتعظيم حدوده وثمرات التقوى.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِذَا طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَطَلِّقُوهُنَّ لِعِدَّتِهِنَّ وَأَحۡصُواْ ٱلۡعِدَّةَۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ رَبَّكُمۡۖ لَا تُخۡرِجُوهُنَّ مِنۢ بُيُوتِهِنَّ وَلَا يَخۡرُجۡنَ إِلَّآ أَن يَأۡتِينَ بِفَٰحِشَةٖ مُّبَيِّنَةٖۚ وَتِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَقَدۡ ظَلَمَ نَفۡسَهُۥۚ لَا تَدۡرِي لَعَلَّ ٱللَّهَ يُحۡدِثُ بَعۡدَ ذَٰلِكَ أَمۡرٗا
Эй Пайғамбар, қачон сиз ёки умматингиздан биронтаси аёлини талоқ қилса, унинг иддасида талоқ қилсин, яъни, ҳали қўшилмаган пок пайти бўлсин. Иддани ҳисоблаб, билиб юринглар. Токи аёлингизга қайта ярашмоқчи бўлиб қолсангиз, шундай қилиш имкони бўлиб турсин. Парвардигорингиз Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилинглар. Талоқ қилинган хотинларингизни то иддалари тугамагунча яшаб турган уйларидан чиқариб юборманглар ва ўзлари ҳам чиқиб кетмасинлар. Зино каби очиқ фаҳш ишни қилган ҳолатлари бундан мустасно. Бу ҳукмлар Аллоҳ Ўзининг бандалари учун белгилаб қўйган ҳад-ҳудудлардир. Ким Аллоҳнинг ҳадларидан ошса, у ўзига аниқ зулм қилибди. Эй талоқ қилинган аёл, сиз билмассиз, эҳтимол Аллоҳ бундан кейин сиз кутмаган бирон ишни пайдо қилар-да,у яна ярашишни истаб қолар.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
فَإِذَا بَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمۡسِكُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ فَارِقُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٖ وَأَشۡهِدُواْ ذَوَيۡ عَدۡلٖ مِّنكُمۡ وَأَقِيمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَ لِلَّهِۚ ذَٰلِكُمۡ يُوعَظُ بِهِۦ مَن كَانَ يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مَخۡرَجٗا
Муддатлари тугай деб қолганда эса ё яхшилик билан ярашиб олинглар ёки иддалари тугагунига қадар тек қўйиб, яхшилик билан ажрашинглар. Уларнинг ҳуқуқларини поймол қилманглар. Ярашмоқчи бўлганингизда ҳам, ажрашмоқчи бўлганингизда ҳам низони бартараф этиш учун ўзингиздан икки адолатли кишини гувоҳ қилинглар. Гувоҳлар гувоҳликни Аллоҳ учун тўкис бажарсинлар. Бу ҳукмлардан Аллоҳга ва Қиёмат кунига иймон келтирган киши ибрат, насиҳат олади. Чунки насиҳат фақат мўмингагина кор қилади. Ким Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилса, Аллоҳ унга ҳар қандай қийин, танг аҳволдан чиқиб кетиш йўлини кўрсатиб қўяди.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَيَرۡزُقۡهُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَحۡتَسِبُۚ وَمَن يَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِ فَهُوَ حَسۡبُهُۥٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ بَٰلِغُ أَمۡرِهِۦۚ قَدۡ جَعَلَ ٱللَّهُ لِكُلِّ شَيۡءٖ قَدۡرٗا
Ва уни хаёлига ҳам келмаган тарафдан ризқлантиради. Ким ўзининг ишларида Аллоҳга таянса, Аллоҳнинг Ўзи унга кифоя қилади. Аллоҳ Ўзи истаган ишни бажара оладиган Зотдир. Унинг Қўлидан келмайдиган иш йўқ. Бирон нарсани ўтказиб юбормайди. Аллоҳ ҳар бир нарсага бир миқдор тайин қилиб қўйган. Қийинчиликнинг ҳам бир миқдори бор, осонликнинг ҳам. Улардан бири кетиб, бири келиб туради. Биттаси тинимсиз давом этавермайди.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَٱلَّٰٓـِٔي يَئِسۡنَ مِنَ ٱلۡمَحِيضِ مِن نِّسَآئِكُمۡ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ فَعِدَّتُهُنَّ ثَلَٰثَةُ أَشۡهُرٖ وَٱلَّٰٓـِٔي لَمۡ يَحِضۡنَۚ وَأُوْلَٰتُ ٱلۡأَحۡمَالِ أَجَلُهُنَّ أَن يَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يَجۡعَل لَّهُۥ مِنۡ أَمۡرِهِۦ يُسۡرٗا
Ёши катта ҳайздан қолган аёлларнинг иддаси ҳақида шубҳаланаётган бўлсангизлар, билингларки, уларнинг иддаси уч ойдир. Ҳали ҳайз кўриш ёшига етмаган аёлларнинг ҳам иддаси ҳам уч ойдир. Ҳомиладор аёлларни эрлари талоқ қилган бўлса ҳам, вафот этган бўлса ҳам, уларнинг иддаси кўзлари ёригунчадир. Ким Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилса, Аллоҳ унга енгиллик бериб, ишларини осонлаштириб қўяди.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ذَٰلِكَ أَمۡرُ ٱللَّهِ أَنزَلَهُۥٓ إِلَيۡكُمۡۚ وَمَن يَتَّقِ ٱللَّهَ يُكَفِّرۡ عَنۡهُ سَيِّـَٔاتِهِۦ وَيُعۡظِمۡ لَهُۥٓ أَجۡرًا
Эй мўминлар, мана шу талоқ, ражъа ва идда ҳукмлари Аллоҳнинг сизларга нозил қилган ҳукмларидир. Ким Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилса, унинг ёмонликларини ўчириб, охиратда ажрини улуғ қилиб беради. Бу ажр жаннат ва ундаги битмас-туганмас неъматлардир.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَسۡكِنُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ سَكَنتُم مِّن وُجۡدِكُمۡ وَلَا تُضَآرُّوهُنَّ لِتُضَيِّقُواْ عَلَيۡهِنَّۚ وَإِن كُنَّ أُوْلَٰتِ حَمۡلٖ فَأَنفِقُواْ عَلَيۡهِنَّ حَتَّىٰ يَضَعۡنَ حَمۡلَهُنَّۚ فَإِنۡ أَرۡضَعۡنَ لَكُمۡ فَـَٔاتُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ وَأۡتَمِرُواْ بَيۡنَكُم بِمَعۡرُوفٖۖ وَإِن تَعَاسَرۡتُمۡ فَسَتُرۡضِعُ لَهُۥٓ أُخۡرَىٰ
Эй эрлар, талоқ қилган аёлларингизга қўлингиздан келганча ўзларингиз яшаётган уйдан жой беринглар. Аллоҳ устингизга имконингиздан ортиғини юкламайди. Уларга тазйиқ ўтказиш учун уларни уй-жойдан ҳам, таъминотдан ҳам, бошқа нарсадан ҳам сиқманглар. Агар ҳомиладор бўлсалар, то ҳомилаларини қўйгунларича уларни таъминлаб туринглар! Сизлар учун болаларингизни эмизсалар, эмизганига яраша ҳақларини беринглар! Бериладиган ҳақ хусусида ўзаро яхшилик билан келишиб олинглар! Хотин сўраётган ҳақни беришга эр бахиллик қилса, айни пайтда хотин ҳам эрнинг берганига кўнмаса, ота ўзининг боласига бошқа бир эмизувчи топсин.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
لِيُنفِقۡ ذُو سَعَةٖ مِّن سَعَتِهِۦۖ وَمَن قُدِرَ عَلَيۡهِ رِزۡقُهُۥ فَلۡيُنفِقۡ مِمَّآ ءَاتَىٰهُ ٱللَّهُۚ لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا مَآ ءَاتَىٰهَاۚ سَيَجۡعَلُ ٱللَّهُ بَعۡدَ عُسۡرٖ يُسۡرٗا
Ким бадавлат бўлса, талоқ қилган хотинига ҳам, боласига ҳам бойлигидан нафақа берсин. Кимнинг ризқи танг қилиб қўйилган бўлса, Аллоҳ унга ато этганидан нафақа берсин! Аллоҳ ҳеч бир жонни Ўзи унга ато этганидан ортиқ нарсага таклиф қилмас. Аллоҳ оғирликдан кейин енгилликни, тангликдан кейин кенгликни барпо қилур.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
وَكَأَيِّن مِّن قَرۡيَةٍ عَتَتۡ عَنۡ أَمۡرِ رَبِّهَا وَرُسُلِهِۦ فَحَاسَبۡنَٰهَا حِسَابٗا شَدِيدٗا وَعَذَّبۡنَٰهَا عَذَابٗا نُّكۡرٗا
Қанчадан-қанча шаҳарлар Аллоҳнинг ва пайғамбарларнинг буйруқларини бажаришдан бош тортганлари туфайли уларни жуда оғир ҳисобга тутиб, дунёда ҳам, охиратда ҳам қаттиқ азоблаганмиз.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
أَعَدَّ ٱللَّهُ لَهُمۡ عَذَابٗا شَدِيدٗاۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ قَدۡ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيۡكُمۡ ذِكۡرٗا
Аллоҳ уларга қаттиқ азобни тайёрлаб қўйган. Бас, эй Аллоҳга ва пайғамбарларга иймон келтирган ақл эгалари, Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилинглар. Аллоҳ сизларга гуноҳнинг ёмон оқибатини, тоатнинг эса хуш оқибатини эслатадиган Эслатмани (Пайғамбарни) юборди.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
رَّسُولٗا يَتۡلُواْ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ مُبَيِّنَٰتٖ لِّيُخۡرِجَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۚ وَمَن يُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ وَيَعۡمَلۡ صَٰلِحٗا يُدۡخِلۡهُ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ قَدۡ أَحۡسَنَ ٱللَّهُ لَهُۥ رِزۡقًا
Айтилаётган бу Эслатма, иймон келтириб, Пайғамбарни тасдиқ этиб, яхши амалларни қилган зотларни залолат зулматларидан ҳидоят нурига чиқариш учун сизларга Аллоҳнинг очиқ-аниқ оятларини тиловат қилиб берадиган Пайғамбардир. Ким Аллоҳга иймон келтириб, яхши амал қилса, уни Аллоҳ қасрлари ва дарахтлари остидан анҳорлар оқиб ўтадиган жаннатларга киритур ва у жаннатларда мангу қолур. Дарҳақиқат, Аллоҳ унинг ризқини гўзал қилиб қўйди. Зеро, уни битмас-туганмас неъматларга тўла жаннатга киритди.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ وَمِنَ ٱلۡأَرۡضِ مِثۡلَهُنَّۖ يَتَنَزَّلُ ٱلۡأَمۡرُ بَيۡنَهُنَّ لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ وَأَنَّ ٱللَّهَ قَدۡ أَحَاطَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عِلۡمَۢا
Аллоҳ шундай Зотки, етти осмонни ва ердан ҳам шунчасини яратди. Аллоҳнинг коинотга доир ва шариатга оид фармонлари уларнинг орасида нозил бўлиб туради. Шоядки, шу билан Аллоҳ ҳар нарсага Қодир эканини, Қўлидан келмайдиган бирон иш йўқлигини ва Аллоҳ ҳамма нарсани илми билан қамраб олганини, бирон нарса У Зотдан яширин қолмаслигини билиб олсангизлар.
ئەرەپچە تەپسىرلەر:
بۇ بەتتىكى ئايەتلەردىن ئېلىنغان مەزمۇنلار:
• عدم وجوب الإرضاع على الحامل إذا طلقت.
• التكليف لا يكون إلا بالمستطاع.
قۇرئان كەرىم مەنىلىرىنىڭ تەرجىمىسى - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - تەرجىمىلەر مۇندەرىجىسى
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.