ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة الروم - ər-Rum
من مقاصد السورة:
تأكيد تفرّد الله سبحانه بتصريف الأمور، وبيان سنن الله في خلقه.
الٓمٓ
التفاسير العربية:
بِنَصۡرِ ٱللَّهِۚ يَنصُرُ مَن يَشَآءُۖ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلرَّحِيمُ
Möminlər Allahın Rumlulara kömək etməsinə sevinəcəklər. Çünki onlar Kitab əhlidir. Allah dilədiyi kimsələrə dilədiyi kimsələr üzərindən qalib gəlməyə kömək edir. O, yenilməz Qüdrət sahibidir, möminlərə qarşı Rəhmlidir.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• لجوء المشركين إلى الله في الشدة ونسيانهم لأصنامهم، وإشراكهم به في الرخاء؛ دليل على تخبطهم.
Müşriklərin sıxıntı anında öz bütlərini unudub, Allaha sığınmaları, xoş güzəranda da onları Allaha şərik qoşmaları, onların ağıldan kəm olduqlarını göstərir.
• الجهاد في سبيل الله سبب للتوفيق إلى الحق.
وَعۡدَ ٱللَّهِۖ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Bu qələbə, Uca Allahın vədi idi. Allah vədinə xilaf çıxmaz. Bu vədin gerçəkləşməsi, Allahın möminlərə vəd etdiyi qələbə xüsusunda onların yəqinliyini artırır. Lakin insanların çoxu küfrləri səbəbindən bunu anlamazlar.
التفاسير العربية:
يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ
Onlar imanın nə olduğunu və şəriət əhkamlarını bilmirlər. Bildikləri yalnız dünya həyatının görünən tərəfi, yaşamaq üçün əldə edilən qazanc və maddi sivilizasiyalardır. Onlar həqiqi axirət həyatından üz çevirmişlər, ona tərəf heç baxmırlar da.
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۗ مَّا خَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَأَجَلٖ مُّسَمّٗىۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ بِلِقَآيِٕ رَبِّهِمۡ لَكَٰفِرُونَ
Məgər təkzib edən o müşriklər özlüyündə, Allahın bunları necə yaratdığını və onlara necə düzən verdiyini düşünmürlərmi?! Allah göyləri və yeri əbəs yerə deyil, yalnız bir həqiqət olaraq yaratmış və onların dünyada qalması üçün müəyyən müddət təyin etmişdir. Lakin, insanların çoxu Qiyamət günü öz Rəbbi ilə qarşılaşacağını inkar edir. Elə buna görə də, onlar Rəbbinin razı qalacağı saleh əməllər etməklə, diriləcəkləri günə hazırlıq görmürlər.
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَانُوٓاْ أَشَدَّ مِنۡهُمۡ قُوَّةٗ وَأَثَارُواْ ٱلۡأَرۡضَ وَعَمَرُوهَآ أَكۡثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِۖ فَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيَظۡلِمَهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Məgər onlar yer üzündə gəzib dolaşaraq özlərindən əvvəl yaşamış, haqqı yalan sayan ümmətlərin aqibətininin necə olduğunu görmədilərmi?! O ümmətlər bunlardan da güvvətli idilər. Onlar torpağı şumlayıb əkir, yer üzünü bunlardan daha çox abadlaşdırırdılar. Elçiləri onlara Allahın tək ilah olduğunu sübut edən dəlillər və açıq-aydın möcüzələr gətirmişdilər. Onlar isə (haqqı) yalan saydılar. Allah onları məhv edərkən onlara zülm etmədi. Lakin onlar küfr edib özlərini həlaka uğratmaqla özləri özlərinə zülm etmişdilər.
التفاسير العربية:
ثُمَّ كَانَ عَٰقِبَةَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ ٱلسُّوٓأَىٰٓ أَن كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ بِهَا يَسۡتَهۡزِءُونَ
Sonra isə Allaha şərik qoşmaqla və günah işlər görməklə pislik edənlərin aqibəti lap pis oldu. Çünki onlar Allahın ayələrini yalan saydılar və onlara istehza etdilər, onları lağa qoydular.
التفاسير العربية:
ٱللَّهُ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
Allah məxluqatı yeni bir biçimdə yaradar, sonra onu yox edər, sonra da onu əvvəlki halına qaytarar. Bundan sonra isə - Qiyamət günü siz haqq-hesaba çəkilmək və əməllərinizin əvəzini almaq üçün Onun hüzuruna qaytarılacaqsınız.
التفاسير العربية:
وَلَمۡ يَكُن لَّهُم مِّن شُرَكَآئِهِمۡ شُفَعَٰٓؤُاْ وَكَانُواْ بِشُرَكَآئِهِمۡ كَٰفِرِينَ
Allaha qoşduqları şərikləri - dünyada ikən ibadət etdikləri bütlər onları əzabdan qurtarmaq üçün onlara şəfaətçilik edə bilməyəcək. Allaha qoşduqları şəriklər onları inkar edəcəklər. Bunlar onlardan kömək umduqları vaxt o şəriklər bunları naümid qoyacaq. Çünki onların hamısı həlak olacaq.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• العلم بما يصلح الدنيا مع الغفلة عما يصلح الآخرة لا ينفع.
Dünyanın nəyə xeyri olduğunu bilib, axirətin isə nəyə xeyri olduğunu bilməmək insana heç bir fayda verməz.
وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَلِقَآيِٕ ٱلۡأٓخِرَةِ فَأُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ
Allaha qarşı küfr edən və peyğəmbərimizə nazil etdiyimiz ayələri, habelə, dirilməni və haqq-hesaba çəkilməni yalan sayanlar - məhz onlar əzaba düçar ediləcək və orada əbədi qalacaqlar.
التفاسير العربية:
وَلَهُ ٱلۡحَمۡدُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَعَشِيّٗا وَحِينَ تُظۡهِرُونَ
Həmd-səna yalnız pak və müqəddəs Allaha məxsusdur. Göydə mələklər, yerdə də məxluqatı Onun şəninə təriflər deyir. Siz də axşam çağında - əsr namazının vaxtında və günortaya yetişəndə - zöhr namazının vaxtında Onun şəninə təriflər deyin!
التفاسير العربية:
يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَيُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَيُحۡيِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَاۚ وَكَذَٰلِكَ تُخۡرَجُونَ
O, ölüdən diri çıxardır. Necə ki, insanı nütfədən əmələ gətirir, cücəni yumurtadan çıxardır. Diridən də ölü çıxardır. Necə ki, insandan nütfə çıxardır, toyuqdan da yumurta. Həmçinin, yağış endirərək qurumuş torpağı canlandırır və orada bitkilər yetişdirir. Yer bitkilərlə canlandığı kimi, siz də, haqq-hesaba çəkilmək və əməllərinizin əvəzini almaq üçün qəbirlərinizdən çıxardılacaqsınız.
التفاسير العربية:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٞ تَنتَشِرُونَ
Allahın qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərindən biri də, Onun sizi -ey insanlar- torpaqdan yaratmasıdır. O, atanız Adəmi palçıqdan yaratmış, sonra da siz doğub-törəmiş, artmış və məşriqdən məğribədək yer üzünə yayılmısınız.
التفاسير العربية:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا لِّتَسۡكُنُوٓاْ إِلَيۡهَا وَجَعَلَ بَيۡنَكُم مَّوَدَّةٗ وَرَحۡمَةًۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Həmçinin, ünsiyyətdə rahatlıq tapasınız deyə - ey kişilər - sizin üçün özünüzdən zövcələr yaratması, aranıza məhəbbət və mərhəmət salması da, Onun qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərindəndir. Həqiqətən, bu deyilənlərdə düşünən bir toplum üçün açıq-aydın dəlillər vardır. Belə ki, məhz onlar öz ağıllarından istifadə edirlər.
التفاسير العربية:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفُ أَلۡسِنَتِكُمۡ وَأَلۡوَٰنِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡعَٰلِمِينَ
Göylərin və yerin yaradılışı, habelə, dillərinizin və rənglərinizin müxtəlifliyi də Onun qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərdəndir. Həqiqətən, bu deyilənlərdə elm və bəsirət sahibləri üçün açıq-aydın dəlillər vardır!
التفاسير العربية:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ مَنَامُكُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱبۡتِغَآؤُكُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
Gecələr və gündüzlər yorğunluğunu aradan qaldırmaq üçün yatıb dincəlməyiniz də Onun qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərdəndir. Həmçinin, gündüzü Rəbbinizin verdiyi ruzini axtarmağınız üçün yaratması da Onun dəlillərindəndir. Həqiqətən, bu deyilənlərdə (haqqı) eşidən və eşitdiyini düşünüb qəbul edən kimsələr üçün açıq-aydıın dəlillər vardır.
التفاسير العربية:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ يُرِيكُمُ ٱلۡبَرۡقَ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَيُنَزِّلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَيُحۡيِۦ بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Həm ölüm qorxusu, həm də yağışın yağacağına ümid vermək üçün ildırımı sizə göstərməsi, göydən yağış endirib qurumuş yeri canlandırması və orada bitkilər yetişdirməsi də Onun qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərdəndir. Həqiqətən də, bu deyilənlərdə başa düşən bir toplum üçün açıq-aydın dəlillər vardır. Onlar, öldükdən sonra haqq-hesaba çəkilməyin və əməllərin əvəzini almağın haqq olmasına bu dəlillərə əsaslanırlar.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• إعمار العبد أوقاته بالصلاة والتسبيح علامة على حسن العاقبة.
İnsanın öz vaxtını namaz qılmağa və Allahı zikr etməyə sərf etməsi, onun aqibətinin gözəl olacağının əlamətidir.
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن تَقُومَ ٱلسَّمَآءُ وَٱلۡأَرۡضُ بِأَمۡرِهِۦۚ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمۡ دَعۡوَةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ إِذَآ أَنتُمۡ تَخۡرُجُونَ
Pak və müqəddəs Allahın əmri ilə göyün və yerin öz yerlərində sabit qalması da Onun qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərdəndir. Sonra Allah sizi - mələyin sura üfürməsi sayəsində - çağıran kimi haqq-hesaba çəkilmək və əməllərinizin əvəzini almaq üçün dərhal qəbirlərinizdən qalxıb çıxacaqsınız.
التفاسير العربية:
وَهُوَ ٱلَّذِي يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَهُوَ أَهۡوَنُ عَلَيۡهِۚ وَلَهُ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Pak və müqəddəs Allah məxluqatı yeni biçimdə yoxdan yaradır, onu yox etdikdən sonra onu bir daha yaradır. Yenidən yaratmaq isə yoxdan yaratmaqdan daha asandır. Lakin hər ikisi Allah üçün çox asandır. Çünki O, bir şeyi yaratmaq istədikdə ona sadəcə: "Ol!"- deyir, o da olur. Göylərdə və yerdə olan ən uca və ən kamil sifətlər Ona məxsusdur. O, heç kəsin gücü yetməyəcəyi qədər Qüdrətlidir, yaratmaq və idarə etmək xüsusunda da Hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
ضَرَبَ لَكُم مَّثَلٗا مِّنۡ أَنفُسِكُمۡۖ هَل لَّكُم مِّن مَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُم مِّن شُرَكَآءَ فِي مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ فَأَنتُمۡ فِيهِ سَوَآءٞ تَخَافُونَهُمۡ كَخِيفَتِكُمۡ أَنفُسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Ey müşriklər! Allah sizə özünüzdən bir məsəl çəkdi. Sahib olduğunuz kölələr içərisində sizə verdiyimiz nemətlərdə sizinlə bərabər eyni hüquqa malik olan, malınıza şərik olan, azad şəriklərinizin malınıza şərik olacağınızdan çəkindiyiniz kimi, onlardan da çəkindiyiniz şərikləriniz varmı? Əlbəttə ki, siz buna razı olmazsınız. Allahın da Öz mülkündə yaratdıqları və qullları arasında əlbəttə ki, heç bir şəriki ola bilməz. Biz bunu və buna bənzər başqa məsəlləri düşünüb daşınan kimsələr üçün dəlil göstəririk. Çünki məhz onlar bundan faydalanarlar.
التفاسير العربية:
بَلِ ٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٖۖ فَمَن يَهۡدِي مَنۡ أَضَلَّ ٱللَّهُۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Onların azğınlığa düşməsinin səbəbi dəlillərin zəif olmasında, yaxud onların lazımi şəkildə bəyan edilməməsində deyil. Bunun səbəbi onların öz nəfsələrinin istəklərinə uyması və Allahın onlar üzərindəki haqqını unudaraq kor-koranə ata-babalarına təqlid etməsidir. Allahın zəlalətə saldığı kimsəni kim doğru yola yönəldə bilər?! Beləsini heç kəs doğru yola yönəldə bilməz. Onları Allahın əzabından qurtara bilən bir kəs tapılmaz.
التفاسير العربية:
فَأَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفٗاۚ فِطۡرَتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي فَطَرَ ٱلنَّاسَ عَلَيۡهَاۚ لَا تَبۡدِيلَ لِخَلۡقِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Ey Peyğəmbər! Sən və səninlə birlikdə olanlar bütün dinlərdən üz döndərərək üzünüzü Allahın sizi yönəltdiyi dinə tərəf çevirin. Allahın insanların fitrətinə uyğun göndərdiyi İslam dini budur. Allahın yaratdığını heç cür dəyişdirmək olmaz. Heç bir əyriliyi olmayan doğru din budur, lakin insanların çoxu bu dinin haqq din olduğunu bilməz.
التفاسير العربية:
۞ مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Günahlarınızdan tövbə edərək pak və müqəddəs Allaha üz tutun, Onun əmrlərini yerinə yetirib, qadağalarından çəkinərək Ondan qorxun, namazı kamil şəkildə əda edin və fitrətə zidd olaraq ibadətlərində Allahdan qeyrisini Ona şərik qoşan müşriklərdən olmayın!
التفاسير العربية:
مِنَ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَكَانُواْ شِيَعٗاۖ كُلُّ حِزۡبِۭ بِمَا لَدَيۡهِمۡ فَرِحُونَ
Dinlərini dəyişən, dinin tələblərinin bir qisminə iman gətirib, digərini inkar edən, firqələrə və dəstələrə böllünən müşriklərdən olmayın. Onlardan hər bir firqə öz batil əqidəsini üstün bilib sevinir və yalnız özlərinin haqq üzərində olduqlarını, digərlərinin isə batil yolda olduğunu güman edirlər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• خضوع جميع الخلق لله سبحانه قهرًا واختيارًا.
• دلالة النشأة الأولى على البعث واضحة المعالم.
وَإِذَا مَسَّ ٱلنَّاسَ ضُرّٞ دَعَوۡاْ رَبَّهُم مُّنِيبِينَ إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَآ أَذَاقَهُم مِّنۡهُ رَحۡمَةً إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ
Müşriklərə bir bəla, yaxud bir xəstəlik, yaxud da qıtlıq üz verdiyi zaman, acizanə şəkildə yalnız pak və müqəddəs Rəbbinə üz tutub Ona yalvarırlar ki, bu bəlanı onlardan uzaq eləsin. Sonra O, onlara rəhm edib bu bəlanı aradan qaldırdıqda, onların bir qismi dua edərkən Allahdan qeyrisini Ona şərik qoşur.
التفاسير العربية:
لِيَكۡفُرُواْ بِمَآ ءَاتَيۡنَٰهُمۡۚ فَتَمَتَّعُواْ فَسَوۡفَ تَعۡلَمُونَ
Onlar Allahın nemətlərinə - o cümlədən də bəlanı aradan götürmək nemətinə - nankorluq edir və bu həyatda əllərində olan nemətlərdən istifadə edirlər. Onlar Qiyamət günü açıq-aydın zəlalət içində olduqlarını öz gözləri ilə görəcəklər.
التفاسير العربية:
أَمۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٗا فَهُوَ يَتَكَلَّمُ بِمَا كَانُواْ بِهِۦ يُشۡرِكُونَ
Əllərində heç bir dəlil olmadığı halda, onları Allaha şərik qoşmağa vadar edən nədir?! Biz onlara heç bir kitabdan Allaha şərik qoşmaq barədə bir dəlil nazl etməmişik. Əllərində də onların etdikləri şirk barədə danışan və onların etdikləri o küfrün doğru olduğunu isbat edən bir kitab yoxdur.
التفاسير العربية:
وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ فَرِحُواْ بِهَاۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ إِذَا هُمۡ يَقۡنَطُونَ
Biz insanlara sağlamlıq, var-dövlət və başqa bu kimi nemətlərimizdən daddırdıqda onunla qürrələnir və təkəbbürlük edirlər. Öz əlləri ilə etdikləri günahlara görə onlara özlərini məyus edəcək xəstəlik və kasıblıq üz vedikdə isə dərhal ümidlərini Allahın rəhmətindən üzür və düçar olduqları bəladan dolayı naümid qalırlar.
التفاسير العربية:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Məgər onlar görmürlər ki, Allah Öz qullarından istədiyini imthana çəkmək - onun şükür edəcəyini, yoxsa küfr edəcəyini üzə çıxartmaq üçün ruzisini bol edir, istədiyini də sınağa çəkmək - onun səbir edəcəyini, yoxsa qəzəblənəcəyini üzə çıxartmaq üçün ruzisini azaldır?! Həqiqətən, bəzilərinin ruzusinin artmasında, bəzilərininkinin də azalmasında möminlər üçün Allahın lütfünə və mərhəmətinə dəlalət edən dəlillər vardır.
التفاسير العربية:
فَـَٔاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Ey müsəlman, qohum-əqrəbaya yaxşılıq etməklə və onlarla əlaqə saxlamaqla, habelə, yoxsulun ehtiyacını ödəməklə, yolda qalmış müsafirin də yurduna gedib çıxmasına yardım etməklə onlara çatacaq haqqı ver! Bu haqları ödəmək, Allahın Üzünü diləyənlər (ixlaslı olanlar) üçün daha xeyirlidir. Bu yaxşılıqları edən və haqları ödəyən kimsələr - məhz onlar istədikləri Cənnətə nail olub, qorxduqları əzabdan xilas olaraq uğur qazananlardır.
التفاسير العربية:
وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن رِّبٗا لِّيَرۡبُوَاْ فِيٓ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ فَلَا يَرۡبُواْ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ
İnsanlardan bir kimsəyə borc verib, sonra da faizlə geri aldığınız malın Allah yanında savabı olmaz. Nə bir məqam xatirinə, nə də əvəz güdərək yox, sırf Allahın Üzünü diləyərək (ixlasla), ehtiyacı olan kimsələrə verdiyiniz mal-dövlətə gəlincə, bilin ki, bunu edənlərin savabı Allah yanında qat-qat artırılar.
التفاسير العربية:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ ثُمَّ رَزَقَكُمۡ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡۖ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَفۡعَلُ مِن ذَٰلِكُم مِّن شَيۡءٖۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Sizi xəlq edən, sonra sizə ruzi verən, sonra sizi öldürən, sonra da sizi məhşərə toplamaq üçün dirildəcək məhz Allahdır. Allahdan savayı ibadət etdiyiniz bütlər arasında bunlardan birini edə bilən varmı?! Allah pakdır, müqəddəsdir və müşriklərin söylədiklərindən və etiqad etdiklərindən uzaqdır.
التفاسير العربية:
ظَهَرَ ٱلۡفَسَادُ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ بِمَا كَسَبَتۡ أَيۡدِي ٱلنَّاسِ لِيُذِيقَهُم بَعۡضَ ٱلَّذِي عَمِلُواْ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
İnsanların öz əlləri ilə etdiyi günahların nəticəsi olaraq həm quruda, həm də dənizdə, quraqlıq, yağışların az yağması, xəstəliklərin və virusların artıb çoxalması kimi fəsadlar baş verir. Allah onlara bu bəlaları göndərir ki, etdikləri bəzi pis əməllərin cəzasını bu dünyada daddırsın ki, bəlkə, onlar tövbə edib Ona qayıdalar.
التفاسير العربية:
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلُۚ كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّشۡرِكِينَ
Ey Peyğəmbər! O müşriklər de: “Yer üzünü gəzib dolaşın və haqqı yalan sayan əvvəlki ümmətlərin aqibətinin necə olduğuna baxın. Onların əksəriyyətinin aqibəti çox pis olmuşdur. Onların çoxu Allaha şərik qoşanlar idi. Allahla yanaşı başqa ilahlara da ibadət edərdilər. Allaha şərik qoşduqlarına görə həlak oldular.”
التفاسير العربية:
فَأَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ ٱلۡقَيِّمِ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا مَرَدَّ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِۖ يَوۡمَئِذٖ يَصَّدَّعُونَ
Ey Peyğəmbər! Qarşısıalınmaz Qiyamət günü gəlməmişdən əvvəl üzünü heç bir əyriliyi olmayan, dümdüz olan İslam dininə tərəf tut! O gün insanlar iki dəstəyə bölünəcək - bir qismi Cənnətdə kef çəkəcək, digərləri isə Cəhənnəmdə əzaba düçar olacaqlar.
التفاسير العربية:
مَن كَفَرَ فَعَلَيۡهِ كُفۡرُهُۥۖ وَمَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِأَنفُسِهِمۡ يَمۡهَدُونَ
Kim Allaha qarşı küfr edərsə, küfrünün zərəri öz əleyhinə olar - əbədi olaraq Cəhənnəm atəşində qalar. Allahın rizası xatirinə yaxşı iş görənlər isə özlərinin Cənnətə daxil olmasını və orada əbədi olaraq naz-nemətlər içində qalmasını təmin etmiş olarlar.
التفاسير العربية:
لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Bu ona görədir ki, Allah, Ona iman gətirib Rəbbini razı salacaq saleh əməllər edənlərin mükafatını versin. Şübhəsiz ki, pak və müqəddəs Allah, Onu və Onun elçilərini inkar edən kafirləri sevməz, əksinə, onlara olduqca çox nifrət edər, üstəlik, Qiyamət günü onlara əzab verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن يُرۡسِلَ ٱلرِّيَاحَ مُبَشِّرَٰتٖ وَلِيُذِيقَكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَلِتَجۡرِيَ ٱلۡفُلۡكُ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Sizə, - ey insanlar - yağışı nazil etdikdən sonra məhsuldarlıq və bolluq nəsib etmək üçün Öz mərhəmətindən daddırsın, əmri ilə gəmilər dənizdə üzsün, dəniz vasitəsilə ticarət edib Onun lütfünü arayasınız və Allahın sizə verdiyi nemətlərə şükür edəsiniz və O da sizə olan nemətlərini artırsın deyə, insanları yağışın nazil olacağı ilə müjdələmək üçün küləkləri göndərməsi də Onun qüdrətinə və vəhdaniyyətinə dəlalət edən əzəmətli dəlillərdəndir.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ رُسُلًا إِلَىٰ قَوۡمِهِمۡ فَجَآءُوهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَٱنتَقَمۡنَا مِنَ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْۖ وَكَانَ حَقًّا عَلَيۡنَا نَصۡرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Ey Peyğəmbər! Biz səndən əvvəl də onların ümmtələrinə elçilər göndərmişdik. Elçilər onlara özlərinin doğru danışdıqlarını təsdiqləyən açıq-aydın dəlillər gətirmişdilər. Lakin onlar elçilərin təbliğ etdiklərini yalan saydılar. Biz günah işlər görənlərdən intiqam aldıq və onları əzabımızla məhv etdik. Elçiləri və möminləri isə əzabdan xilas etdik. Möminlərə yardım etmək və qələbə qazandırmaq Bizim borcumuz idi.
التفاسير العربية:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ فَتُثِيرُ سَحَابٗا فَيَبۡسُطُهُۥ فِي ٱلسَّمَآءِ كَيۡفَ يَشَآءُ وَيَجۡعَلُهُۥ كِسَفٗا فَتَرَى ٱلۡوَدۡقَ يَخۡرُجُ مِنۡ خِلَٰلِهِۦۖ فَإِذَآ أَصَابَ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ إِذَا هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ
Buludları hərəkətə gətirən küləkləri idarə edən və göndərən pak və müqəddəs Allahdır. Allah səmada onları istədiyi kimi - az və ya çox sayda yayıb topa-topa edir. Sən, ey buludlara baxan insan, sən buludların ortasından yağışın çıxdığını görürsən. Bu yağış Allahın qullarından istədiyi kimsələrə nazil olduğu zaman, onlar Allahın onlara rəhm edib yağış nazil etməsinə, bunun sayəsində də onların həm özlərinin, həm də heyvanlarının ehtiyacı olan birkiləri yetişdirməsinə sevinirlər.
التفاسير العربية:
وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلِ أَن يُنَزَّلَ عَلَيۡهِم مِّن قَبۡلِهِۦ لَمُبۡلِسِينَ
التفاسير العربية:
فَٱنظُرۡ إِلَىٰٓ ءَاثَٰرِ رَحۡمَتِ ٱللَّهِ كَيۡفَ يُحۡيِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Ey Peyğəmbər! Sən Allahın Öz qullarına rəhmət olaraq nazil etdiyi yağışın izlərinə bax, Allah qurumuş və ölü torpağın üzərində növbənöv bitkilər yetişdirməklə onu necə dirildir. Şübhəsiz ki, ölü torpağı canlandıran O Allah, ölüləri də mütləq dirildəcəkdir. O, hər şeyə qadirdir və heç bir şey Onu aciz edə bilməz.
التفاسير العربية:
وَلَئِنۡ أَرۡسَلۡنَا رِيحٗا فَرَأَوۡهُ مُصۡفَرّٗا لَّظَلُّواْ مِنۢ بَعۡدِهِۦ يَكۡفُرُونَ
Əgər Biz onların əkin sahələrinə və bağçalarına bir külək göndərsək və onlar əkin sahəsindəki yaşıl bitkilərin dönüb saralmış olduğunu görsələr, bundan sonra Allahın əvvəlcə verdiyi bol nemətlərə nankorluq etməyə başlayarlar.
التفاسير العربية:
فَإِنَّكَ لَا تُسۡمِعُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَلَا تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ ٱلدُّعَآءَ إِذَا وَلَّوۡاْ مُدۡبِرِينَ
Sən ölülərə heç bir şey eşitdirə bilmədiyin kimi, eləcə də dönüb gedən karlara heç bir şey eşitdirə bilməzsən. Onlar heç nə eşitməsinlər deyə səndən uzaq dururlar. Eləcə də, sən bunlar kimi (haqdan) üz döndərən və fayda almayan kimsələri doğru yola yönəldə bilməzsən.
التفاسير العربية:
وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِ ٱلۡعُمۡيِ عَن ضَلَٰلَتِهِمۡۖ إِن تُسۡمِعُ إِلَّا مَن يُؤۡمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسۡلِمُونَ
Sən düz yoldan sapanları haqq yola yönəldə bilməzsən. Sən haqqı ancaq ayələrimizə iman gətirənlərə eşitdirə bilərsən. Çünki məhz belələri sənin dediklərindən faydalana bilər, məhz onlar Bizim əmrimizi yerinə yetirir və ona boyun əyirlər.
التفاسير العربية:
۞ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن ضَعۡفٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۢ بَعۡدِ ضَعۡفٖ قُوَّةٗ ثُمَّ جَعَلَ مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٖ ضَعۡفٗا وَشَيۡبَةٗۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡقَدِيرُ
Ey insanlar, sizi dəyərsiz sudan yaradan, zəif uşaqlar olduqdan sonra sizi qüvvətli kişilər edən, qüvvətli kişilər olduqdan sonra da, zəif yaşlılıq və qocalıq verən Allahdır. Allah istədiyini zəif istədiyini də qüvvətli yaradır. O, hər şeyi Biləndir, heç bir şey Ondan gizli qalmaz. Habelə, Qadirdir, heç bir şey Onu aciz edə bilməz.
التفاسير العربية:
وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يُقۡسِمُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ مَا لَبِثُواْ غَيۡرَ سَاعَةٖۚ كَذَٰلِكَ كَانُواْ يُؤۡفَكُونَ
Qiyamət qopacağı gün günahkarlar qəbirlərində bircə saat qaldıqlarına and içəcəklər. Onlar qəbirlərində nə qədər qaldıqlarından qafil olduqları kimi, dünyada da haqdan belə sapacaqlar.
التفاسير العربية:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ وَٱلۡإِيمَٰنَ لَقَدۡ لَبِثۡتُمۡ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡبَعۡثِۖ فَهَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡبَعۡثِ وَلَٰكِنَّكُمۡ كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Allahın elm bəxş etdiyi peyğəmbərlər və mələklər isə deyərlər: “Siz dünya həyatında Allahın əzəli elmi ilə yazdığı, doğulduğnuz dündən, inkar etdiyiniz günə, qəbirlərinizdən dirilib qalxan gününə qədər qaldınız. Lakin siz dirilmənin həqiqət olacağını bilmirdiniz, elə buna görə də onu inkar edirdiniz”.
التفاسير العربية:
فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يَنفَعُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَعۡذِرَتُهُمۡ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Allah məxluqatı haqq-hesaba çəkmək və əməllərinin əvəzini vermək üçün onlara dirildəcəyi gün, zalımlara üzürxahlıq etmələri fayda verməyəcək və onlardan Allahı razı salmaq üçün tövbə etmələri, Ona üz tutmaları da tələb olunmayacaq. Çünki artıq bunun zamanı keçmiş olacaq.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ ضَرَبۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖۚ وَلَئِن جِئۡتَهُم بِـَٔايَةٖ لَّيَقُولَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُبۡطِلُونَ
Biz bu Quranda insanlar üçün - onlara göstərdiyimiz qayğıdan dolayı - hər cür məsəllər çəkdik ki, onlar haqqı batildən ayırd edə bilsinlər. Ey Peyğəmbər! Əgər sən onlara söylədiklərinin doğru olduğunu isbat etmək üçün bir möcüzə gətirsən, Allaha qarşı küfr edənlər mütləq deyəcəklər: “Siz öz sözlərinizlə yalnız yalan uyduranlarsınız!”
التفاسير العربية:
فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ وَلَا يَسۡتَخِفَّنَّكَ ٱلَّذِينَ لَا يُوقِنُونَ
Ey Peyğəmbər! Qövmünün səni yalançı saymasına səbir et! Həqiqətən də, Allahın sənə qələbə və sabitliklə bağlı verdiyi vədi haqdır, bunda heç bir şübhə yoxdur. Qoy diriləcəklərinə inanmayanlar səni tələsməyə və səbirsizlik göstərməyə sövq etməsinlər.
التفاسير العربية:
ترجمة معاني سورة: الروم
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.