ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم


ترجمة معاني سورة: محمد   آية:

سورة محمد - Muhəmməd

من مقاصد السورة:
تحريض المؤمنين على القتال، تقويةً لهم وتوهينًا للكافرين.
Möminləri gücləndirmək, kafirləri isə zəiflətmək üçün möminləri döyüşə təşviq etmək.

ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ أَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ
Allaha küfr edən və insanları Alla­hın dinindən uzaqlaşdıran kimsələrin əməl­lə­­rini Allah puça çıxar­mış­dır.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَءَامَنُواْ بِمَا نُزِّلَ عَلَىٰ مُحَمَّدٖ وَهُوَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡ كَفَّرَ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَأَصۡلَحَ بَالَهُمۡ
Allaha iman gətirib yaxşı işlər görən və özlərinin Rəbbindən haqq olaraq - Allahın Öz Rəsulu Muhəmmədə (səllallahu aleyhi və səlləm) nazil etdiyinə iman gətirən kimsələrin isə Allah günahlarından keç­miş və bunlara görə onlar qınanmayacaqlar, üstəlik, onların dünya və axirət işlərini yoluna qoymuşdur.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱتَّبَعُواْ ٱلۡبَٰطِلَ وَأَنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّبَعُواْ ٱلۡحَقَّ مِن رَّبِّهِمۡۚ كَذَٰلِكَ يَضۡرِبُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ أَمۡثَٰلَهُمۡ
Bu iki dəstəyə veriləcək cəza və mükafat, Allaha küfr edənlərin batilə uymaları, Allaha və Onun rəsuluna iman gətirənlərin isə öz Rəb­bin­dən gələn haqqa tabe olmaları səbəbi ilədir. Bu iki dəstənin səy etdikləri əməllər fərqli və müxtəlif olduğuna görə əməllərinin əvəzi də fərqli və müxtəlifdir. Allah, bu iki dəstə: möminlər və kafirlər haqqında verdiyi hökmü bəyan etdiyi kimi, taylı tayını tapması üçün in­sanlara onların özlərinə dair məsələləri belə misal çəkir!
التفاسير العربية:
فَإِذَا لَقِيتُمُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَضَرۡبَ ٱلرِّقَابِ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَثۡخَنتُمُوهُمۡ فَشُدُّواْ ٱلۡوَثَاقَ فَإِمَّا مَنَّۢا بَعۡدُ وَإِمَّا فِدَآءً حَتَّىٰ تَضَعَ ٱلۡحَرۡبُ أَوۡزَارَهَاۚ ذَٰلِكَۖ وَلَوۡ يَشَآءُ ٱللَّهُ لَٱنتَصَرَ مِنۡهُمۡ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَاْ بَعۡضَكُم بِبَعۡضٖۗ وَٱلَّذِينَ قُتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَلَن يُضِلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ
Ey möminlər! Sizə qarşı vuruşan kafirlərlə qarşı-qarşıya gəl­diyiniz zaman qılınclarınızla onların bo­ynunu vurun. On­ları qırıb-çatanadək və onların müqavimətini sındıranadək onlarla vuruşun. Elə ki onları qırıb-çatdınız, əsirlərə bağ­­la­dığınız kəndirləri bərk çəkin. Onları əsir götürdükdə, öz məsləhətinizə görə siz ixtiyar sahibisiniz, ya rəhm edib onlardan fidyə almadan, ya da mallarından və sairədən fidyə götürərək onları azad edə bilərsiniz. Kafirlər İslamı qəbul edənədək və ya əhd bağlayanadək onlarla vuruşun və onlardan əsirlər götürün. Möminlərin kafirlər vasitəsilə imtahan edilməsinin xatırlanması və günlərin dəyişgən olması - bəzən bunların onlara, bəzəndə onların bunlara qalib gəlməsi Allahın hikmətindəndir. Hərçənd Allah istəsəydi, kafirlərə qalib gəlmək üçün onlardan dö­yüş­süz intiqam alar­dı, lakin O, sizi bir-birinizlə imtahana çəkmək, möminlər arasında kimlərin vuruşduğunu, kimlərində döyüşdən yayındığını ayırd etmək və bir də kafiri möminlə sınamaq üçün cihadı əmr etdi. Belə ki, əgər mömin kimsə öldürülsə, Cənnətə daxil olar, yox əgər mömin kafiri oldürərsə, kafir Cəhənnəmlik olar. Allah yo­lunda öldürülən­lə­rin isə əməllərini Allah heç vaxt puç etməz.
التفاسير العربية:
سَيَهۡدِيهِمۡ وَيُصۡلِحُ بَالَهُمۡ
Allah onları dünya həyatında haqqa tabe olmağa müvəffəq edəcək və onların vəziyyətini düzəldəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَيُدۡخِلُهُمُ ٱلۡجَنَّةَ عَرَّفَهَا لَهُمۡ
Və qiyamət günü onları Cənnətə daxil edəcək­. O Cənnət ki, Allah onun vəsflərini onlara hələ dünyada ikən bəyan etmiş, onlar da onu tanımışlar, üstəlik, onlara axirət günü Cənnətdə sahib olacaqları mənzillərini də tanıtmışdır.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تَنصُرُواْ ٱللَّهَ يَنصُرۡكُمۡ وَيُثَبِّتۡ أَقۡدَامَكُمۡ
Ey Allaha iman gətirən və Onun buyuruqlarını yerinə yetirən kimsələr! Əgər siz Alla­hın peyğəmbərinə və Onun dininə kö­mək etməklə, habelə, kafirlərlə vuruşmaqla Allaha kömək göstərsəniz, O da sizə kafirlərə qalib gəlməyinizə kö­mək göstərər və döyüşdə onlarla qarşı-qarşıya gəldikdə ayaq­ları­nızı möhkəmlədər.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَتَعۡسٗا لَّهُمۡ وَأَضَلَّ أَعۡمَٰلَهُمۡ
Qoy ziyana uğrasın və həlak olsun Allaha və Onun rəsuluna küfr edənlər. Allah onların əməllərinin savabını puça çıxartmışdır.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَرِهُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ
Onlara verilən bu cəza ona görədir ki, onlar Allahın Öz rəsuluna nazil etdiyi Qurana - onun içində zikr edilən Allahın təkliyinə nifrət etdilər. Odur ki, Allah onla­rın əməllərini puça çıxartdı, beləliklə də, onlar dünyada və axirətdə ziyana uğradılar.
التفاسير العربية:
۞ أَفَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ دَمَّرَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡۖ وَلِلۡكَٰفِرِينَ أَمۡثَٰلُهَا
Məgər haqqı yalan sayan o kimsələr yer üzündə gəzib dolaşıb özlərindən əv­vəl­ki­ yalan sayanların aqibə­ti­nin necə oldu­ğu­nu görmürlərmi?! Onların axırı çox acnacaqlı olmuşdur. Allah on­ların yurdlarını yerlə yeksan etmiş, üstəlik, onların həm özlərini, həm övladlarını, həm də mal-dövlətlərini məhv etmişdir. Kafir­ləri hər zaman və hər yerdə buna bənzər aqibət gözlə­yir.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ مَوۡلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَأَنَّ ٱلۡكَٰفِرِينَ لَا مَوۡلَىٰ لَهُمۡ
Bu iki dəstəyə verilən mükafat və cəza ona görədir ki, Allah, Ona iman gətirmiş kimsələrin yardımçısıdır. Ka­fir­lə­rin isə heç bir yardımçısı yoxdur.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• النكاية في العدوّ بالقتل وسيلة مُثْلى لإخضاعه.
Düşməni öldürməklə ondan intiqam almaq, onu istila etmək üçün mükəmməl vasitədir.

• المن والفداء والقتل والاسترقاق خيارات في الإسلام للتعامل مع الأسير الكافر، يؤخذ منها ما يحقق المصلحة.
Lütf etmək, fidyə almaq, öldürmək və kölə etmək, İslam dinində kafir əsirlərə göstəriləcək münasibətdə (müsəlmana verilən) seçimlərdir. Rəhbər bu növlər arasında məsləhətə uygun seçim etməlidir.

• عظم فضل الشهادة في سبيل الله.
Allah yolunda şəhid olmağın fəzilətinin əzəməti.

• نصر الله للمؤمنين مشروط بنصرهم لدينه.
Allahın möminlərə kömək etməsi, onların Allahın dininə kömək etməsindən asılıdır.

إِنَّ ٱللَّهَ يُدۡخِلُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَتَمَتَّعُونَ وَيَأۡكُلُونَ كَمَا تَأۡكُلُ ٱلۡأَنۡعَٰمُ وَٱلنَّارُ مَثۡوٗى لَّهُمۡ
Allah, Ona və Onun rəsuluna iman gətirib yaxşı işlər gö­rənləri qəsrləri və ağacları altın­dan çay­lar axan cən­nətlərə daxil edər. Allaha və Onun rəsuluna küfr edənlər isə dünyada öz şəhvətlərinə uymaqla kef çəkir və heyvan ki­mi yeyib-içirlər. Onların öz qarınlarını doldurmaqdan və şəhvətlərini ödəməkdən başqa məqsədləri yoxdur. Qiyamət günü onların qərar tutacaqları yer Oddur!
التفاسير العربية:
وَكَأَيِّن مِّن قَرۡيَةٍ هِيَ أَشَدُّ قُوَّةٗ مِّن قَرۡيَتِكَ ٱلَّتِيٓ أَخۡرَجَتۡكَ أَهۡلَكۡنَٰهُمۡ فَلَا نَاصِرَ لَهُمۡ
Əhalsi səni qovub çıxaran Məkkə şəhərindən daha qüvvətli və daha çox oğul-uşaq və mal-dövlət sahibi olan əvvəlki ümmətlərin yaşadığı neçə-ne­çə məmləkət olub ki, onlar peyğəmbərlərini yalan saydıqlarına görə, Biz onları məhv etmişik və on­lara Allahın əzabı gəldikdə onları bu əzabdan qurtaran yardımçı tapılmayıb. Eləcə də, əgər biz Məkkə əhalisini məhv etmək istəsək, Bizim qarşımızı kəsən tapılmaz.
التفاسير العربية:
أَفَمَن كَانَ عَلَىٰ بَيِّنَةٖ مِّن رَّبِّهِۦ كَمَن زُيِّنَ لَهُۥ سُوٓءُ عَمَلِهِۦ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم
Məgər öz Rəbbindən açıq-aydın dəlil-sübuta istinad edən və elmə əsaslanaraq Allaha ibadət edən kim­sə, pis əməli şeytan tərəfindən özlərinə gözəl göstərilən və öz nəfs­lərinin istəklərinə uyan - bütlərə ibadət edən, günah işlər görən və peyğəmbərləri yalançı sayan kimsələr kimi ola bi­lər­mi?!
التفاسير العربية:
مَّثَلُ ٱلۡجَنَّةِ ٱلَّتِي وُعِدَ ٱلۡمُتَّقُونَۖ فِيهَآ أَنۡهَٰرٞ مِّن مَّآءٍ غَيۡرِ ءَاسِنٖ وَأَنۡهَٰرٞ مِّن لَّبَنٖ لَّمۡ يَتَغَيَّرۡ طَعۡمُهُۥ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ خَمۡرٖ لَّذَّةٖ لِّلشَّٰرِبِينَ وَأَنۡهَٰرٞ مِّنۡ عَسَلٖ مُّصَفّٗىۖ وَلَهُمۡ فِيهَا مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ وَمَغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡۖ كَمَنۡ هُوَ خَٰلِدٞ فِي ٱلنَّارِ وَسُقُواْ مَآءً حَمِيمٗا فَقَطَّعَ أَمۡعَآءَهُمۡ
Allahın əmrlərini yerinə yetirib qadağan etdiyi işlərdən çəkinən müttəqilərə vəd olunan (Qiyamət günü) daxil olacaqları Cən­nə­tin vəsfi belədir; orada, uzun müddət bir yerdə qaldığına görə iyi və dadı dəyişməyən sudan, dadı dəyişməyən süddən, içənlərə ləzzət verən şə­rab­dan və bir də tərkibindəki xəlitələrdən təmizlənmiş baldan çaylar var­dır. Orada onlar üçün istədikləri hər cür meyvə vardır. Bütün bunlardan əlavə Allah onların günahlarını bağışlayacaq və o günahlara görə onları cəzalandırmayacaq. Məgər bu mükafatlara layiq görülən kimsə, od içində əbədi olaraq qalıb oradan heç vaxt çıxmayacaq və istisi ba­ğır­saqlarını parça-par­ça edən qay­nar su içirdiləcək kimsə kimi ola bilərlərmi?!
التفاسير العربية:
وَمِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُ إِلَيۡكَ حَتَّىٰٓ إِذَا خَرَجُواْ مِنۡ عِندِكَ قَالُواْ لِلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ مَاذَا قَالَ ءَانِفًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَٱتَّبَعُوٓاْ أَهۡوَآءَهُمۡ
Ey Peyğəmbər! Münafiqlər arasında sənin dediklərini qəbul etmədiyi halda sənə qulaq asanlar da vardır. Nəhayət, onlar sə­nin yanından çıxdıq­da, özlərinə elm verilmiş kimsələrə cahilcəsinə və etiraz edərək deyər­lər: “O, bayaq nə danışırdı?!” Bunlar o kəslərdir ki, Allah onların qəl­binə möhür vurmuş və belə qəlbə xeyir yetişməz, özləri də nəfs­lərinə uy­muş­ və elə buna görə də onlar haqqı görməzlər.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ ٱهۡتَدَوۡاْ زَادَهُمۡ هُدٗى وَءَاتَىٰهُمۡ تَقۡوَىٰهُمۡ
Haqq yola yönələn və Rəsulullahin (səllallahu aleyhi və səlləm) gətirdiyinə tabe olan kimsələrə gəlincə, Rəbbi onlara hidayəti artırar, onları yaxşı işlər görməyə müvəffəq edər və onlara, özlərini Cəhənnəm odundan xilas edəcək işlər görməyi ilham edər.
التفاسير العربية:
فَهَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا ٱلسَّاعَةَ أَن تَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗۖ فَقَدۡ جَآءَ أَشۡرَاطُهَاۚ فَأَنَّىٰ لَهُمۡ إِذَا جَآءَتۡهُمۡ ذِكۡرَىٰهُمۡ
Yoxsa kafirlər qiyamət saatının nə zaman gələcəyini bilmədikləri halda onun qəfil onları yaxalamasından başqa bir şeymi gözləyirlər?! Artıq onun əlamətləri gəl­miş­dir. O əlamətlərdən biri də, Muhəmmədin (səlallahu aleyhi və səlləm) peyğəmbər olaraq göndərilməsi və ayın iki yerə bölünməsidir. O Saat on­la­rı yaxaladığı vaxt ibrət almaları onlara nə fayda verər?!
التفاسير العربية:
فَٱعۡلَمۡ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱللَّهُ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لِذَنۢبِكَ وَلِلۡمُؤۡمِنِينَ وَٱلۡمُؤۡمِنَٰتِۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مُتَقَلَّبَكُمۡ وَمَثۡوَىٰكُمۡ
Ey Peyğəmbər! Yəqin bil ki, Allahdan başqa haqq məbud yox­dur. Sən Allahdan həm öz günah­la­rının, həm də mö­min kişilərlə mömin qadınların günah­la­rının bağışlan­ma­sını dilə. Allah sizin gündüz vaxtı gə­zib-dolaş­dı­ğınız yeri də, gecə qalacağınız məskəni də bilir. Bunlardan heç bir şey Ona gizli qalmaz.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• اقتصار همّ الكافر على التمتع في الدنيا بالمتع الزائلة.
Kafirin yalnız bu dünyanın keçici zövqü ilə kef çəkib əylənməyə səy göstərməklə kifayətlənməsi.

• المقابلة بين جزاء المؤمنين وجزاء الكافرين تبيّن الفرق الشاسع بينهما؛ ليختار العاقل أن يكون مؤمنًا، ويختار الأحمق أن يكون كافرًا.
Möminə veriləcək mükafatla kafirə veriləcək cəzanın yan-yana qoyulması, onların arasındakı böyük fərqi açıq-aydın göstərir ki, ağıllı insan mömin olmağı, axmaq insan isə kafir olmağı seçsin.

• بيان سوء أدب المنافقين مع رسول الله صلى الله عليه وسلم.
Münafiqlərin Peyğəmbərə (səllallahu aleyhi və səlləm) qarşı olan ədəbsizliyini bəyanı.

• العلم قبل القول والعمل.
Elm, söz və əməldən qabaqdır.

وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَوۡلَا نُزِّلَتۡ سُورَةٞۖ فَإِذَآ أُنزِلَتۡ سُورَةٞ مُّحۡكَمَةٞ وَذُكِرَ فِيهَا ٱلۡقِتَالُ رَأَيۡتَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يَنظُرُونَ إِلَيۡكَ نَظَرَ ٱلۡمَغۡشِيِّ عَلَيۡهِ مِنَ ٱلۡمَوۡتِۖ فَأَوۡلَىٰ لَهُمۡ
Allaha iman gəriən kimsələr, Allahın Öz rəsuluna cihad barədə surə nazil etməsini təmənna edib deyirlər: “Kaş, cihad barədə bir surə nazil olaydı!” Allah cihaddan bəhs edən, hök­mü və mənası bəlli olan bir surə na­zil etdikdə, Ey Peyğəmbər! Sən qəlbində şəkk olan münafiqlərin sənə, ölüm ayağında olan kimsənin qorxu və həyacan içində baxdığı kimi bax­dıqlarını gö­rər­sən. Uca Allah onları, döyüşdən dönüb qaçdıqlarına və bundan qorxduqlarına görə, onlara veriləcək əzab artıq onların başlarının üstünü alıb, onlara yaxınlaşdığını xəbər vermişdir.
التفاسير العربية:
طَاعَةٞ وَقَوۡلٞ مَّعۡرُوفٞۚ فَإِذَا عَزَمَ ٱلۡأَمۡرُ فَلَوۡ صَدَقُواْ ٱللَّهَ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۡ
qoy Allahın əmrinə itaət etsinlər və öz xeyirlərinə olan xoş söz danışsınlar. Cihada qəti əmr ve­rildiyi və hazırlıq görüldüyü zaman imanlarında və itaətlərində Allaha sadiq qal­saydılar, əlbəttə ki, bu, onlar üçün münafiqlikdən və Allahın əmrlərinə asi olmaqdan daha yaxşı olar­dı.
التفاسير العربية:
فَهَلۡ عَسَيۡتُمۡ إِن تَوَلَّيۡتُمۡ أَن تُفۡسِدُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَتُقَطِّعُوٓاْ أَرۡحَامَكُمۡ
Əgər Allaha iman gətirməkdən və Ona itaət etməkdən üz çevirsəniz, böyük ehtimal ki, siz cahilyyət dövründə olduğunuz kimi, küfr və asilik etməklə yer üzündə fitnə-fə­sad törədəcək və qo­humluq bağlarını kəsəcəksiniz.
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَعَنَهُمُ ٱللَّهُ فَأَصَمَّهُمۡ وَأَعۡمَىٰٓ أَبۡصَٰرَهُمۡ
Yer üzündə fəsad törədəcəkləri və qohumluq bağlarını kəsəcəkləri ehtimal edilən o kimsələr Allahın Öz rəhmətindən uzaqlaşdırdığı, qulaq­larını haqqı eşidib qəbul etməkdən və ona tabe olmaqdan, gözlərini də haqqı görüb ondan ibrət almaqdan məhrum etdiyi kimsə­lərdir.
التفاسير العربية:
أَفَلَا يَتَدَبَّرُونَ ٱلۡقُرۡءَانَ أَمۡ عَلَىٰ قُلُوبٍ أَقۡفَالُهَآ
Məgər haqdan üz çevirən o kimsələr Quranı oxuyub içindəkilər haqqında dü­şünmürlərmi?! Əgər onlar Quranı oxuyub-araşdırsaydılar, Quran, onları hər bir xeyirə yönəldər və hər bir şərdən uzaq edərdi. Yoxsa onları qəlbinə elə möhkəm qıfıl vurulmuşdur ki, buna görə onların qəlbinə nə öyüd-nəsihət təsir edər, nə də Mənim zikrim onlara fayda verər?!
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَٰرِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَى ٱلشَّيۡطَٰنُ سَوَّلَ لَهُمۡ وَأَمۡلَىٰ لَهُمۡ
Özlərinə dəlil-sübut göstərildikdən və Peyğəmbərin (səllallahu aleyhi və səlləm) doğru danışdığı bəlli olduqdan sonra imandan üz döndərib kafir və münafiq olan kimsələrə şeytan küfrü və nifaqı gözəl göstərmiş, bunu onlar üçün asanlaşdırmış və onlara uzun ömür vəd etmişdir.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لِلَّذِينَ كَرِهُواْ مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ سَنُطِيعُكُمۡ فِي بَعۡضِ ٱلۡأَمۡرِۖ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِسۡرَارَهُمۡ
Onların zəlalətə düşməsi, onlar Allahın Öz rəsuluna nazil etdiyi vəhyə nifrət edən­ müşriklə­rə gizlində: “Biz bəzi işlərdə - möminləri döyüşdən yayındırmaq kimi işlərdə sizə itaət edəcəyik” - dediklərinə görə idi. Allah onların saxladıqları sirri və gizlətdiklərini bilir. Heç bir şey Ona gizli qalmaz. Allah bu xəbərlərdən istədiyini Öz Rəsuluna -səllallahu aleyhi və səlləm- bildirər.
التفاسير العربية:
فَكَيۡفَ إِذَا تَوَفَّتۡهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَضۡرِبُونَ وُجُوهَهُمۡ وَأَدۡبَٰرَهُمۡ
Can alman mələklərin dəmir toppuzlarla onların üzünə və arxasına vura-vura can­la­rını alanda onların əzabı və acınacaqlı halının nə dərəcədə olduğunu bir görsəydin.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمُ ٱتَّبَعُواْ مَآ أَسۡخَطَ ٱللَّهَ وَكَرِهُواْ رِضۡوَٰنَهُۥ فَأَحۡبَطَ أَعۡمَٰلَهُمۡ
Bu əzab onların, Allahın qəzəbinə səbəb olan hər bir şe­yə uyduqları - kafirlik və münafiqlik etdikləri, habelə, Allaha və Onun rəsuluna düşmən olduqları və özlərinin Rəbbinə yaxınlaşdıracaq və Onun rizasını qazandıracaq əməllərə - Allaha iman gətirməyə və Onun rəsuluna tabe olmağa nifrət etdiklərinə görədir. Elə buna görə də Allah onların əməllə­rini puç etdi.
التفاسير العربية:
أَمۡ حَسِبَ ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَن لَّن يُخۡرِجَ ٱللَّهُ أَضۡغَٰنَهُمۡ
Yoxsa qəlblərində şəkk-şübhə olan münafiqlər elə zənn edirdilər ki, Allah onların kin-küdurə­tini üzə çıxarmayacaq?! Allah müsibətlər göndərib imtahan etməklə bu kin-küdurəti mütləq üzə çıxaracaqdır. Beləcə, imanında sadiq olan kimsə ilə yalançı olan kimsə ayırd ediləcək, habelə, kimin həqiqi mömin, kimin də münafiq olduğu bəlli olacaqdır.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• التكليف بالجهاد في سبيل الله يميّز المنافقين من صفّ المؤمنين.
Allah yolunda cihadın vacib buyurulması, münafiqləri möminlərin cərgəsindən ayırd edir.

• أهمية تدبر كتاب الله، وخطر الإعراض عنه.
Allahın kitabını oxuyub düşünməyin əhəmiyyətli, ondan üz döndərməyin isə təhlükəli olması.

• الإفساد في الأرض وقطع الأرحام من أسباب قلة التوفيق والبعد عن رحمة الله.
Yer üzündə fitnə-fəsad törətmək və qohumluq əlaqələrini kəsmək, yaxşı işlər görməkdən məhrum olmağa və Allahın rəhmətindən uzaq düşməyə səbəbdir.

وَلَوۡ نَشَآءُ لَأَرَيۡنَٰكَهُمۡ فَلَعَرَفۡتَهُم بِسِيمَٰهُمۡۚ وَلَتَعۡرِفَنَّهُمۡ فِي لَحۡنِ ٱلۡقَوۡلِۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ أَعۡمَٰلَكُمۡ
Ey Peyğəmbər! Əgər Biz sənin münafiqləri tanımağını istəsəydik, on­ları sənə tanıdardıq, sən də onları üz­lərin­dəki əlamət­lərin­dən tanıyardın. Sən onları da­nışıq tərz­lə­rin­dən mütləq tanıyacaq­san. Allah sizin əməllərinizi bilir, bu əməllərdən heç bir şey Ona gizli qalmaz və O, onların əvəzini sizə verəcəkdir.
التفاسير العربية:
وَلَنَبۡلُوَنَّكُمۡ حَتَّىٰ نَعۡلَمَ ٱلۡمُجَٰهِدِينَ مِنكُمۡ وَٱلصَّٰبِرِينَ وَنَبۡلُوَاْ أَخۡبَارَكُمۡ
Ey möminlər! Biz cihad, düşmənə qarşı vuruşmaq və qətlə yetirmək sayəsində sizlərdən Allah yolunda cihad edənləri və Onun düşmənlərilə döyüşməkdə sə­bir edənləri ayırd edib üzə çıxar­maq üçün sizi mütləq sınayacaq və sizi sınamaqla sizlərdən kimin sadiq kimin də yalançı olduğunu biləcəyik.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَشَآقُّواْ ٱلرَّسُولَ مِنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡهُدَىٰ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗا وَسَيُحۡبِطُ أَعۡمَٰلَهُمۡ
Şübhəsiz ki, Allaha və Onun rəsuluna küfr edənlər, Allahın dinindən uzaqlaşanlar, insanları da Onun dinindən az­dı­ran­lar və Muhəmmədin -səllallahu aleyhi və səlləm- peyğəmbər olduğunu bildikdən sonra Allahın rəsuluna müxalif olanlar və ona qar­şı düşmənçilik edənlər Alla­ha heç bir zərər yetirə bilməzlər. Əksinə, onlar özlərinə zərər yetirərlər. Allah onların bü­tün əməl­ləri­ni pu­ça çıxa­ra­caqdır­.
التفاسير العربية:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَلَا تُبۡطِلُوٓاْ أَعۡمَٰلَكُمۡ
Ey Allaha iman gətirən və Onun əmrlərini yerinə yetirən kimsələr! Alla­hın və Onun rəsulunun əmrlərini yerinə yetirməklə və qadağan etdiyi əməllərdən çəkinməklə Allaha və Rəsuluna itaət edin, küfr və riyakarlıq etməklə əməllərinizi puç etməyin!
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ مَاتُواْ وَهُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡ
Şübhəsiz ki, Allaha küfr edənlərin, həm özlərini, həm də insan­ları Allahın dinindən az­dı­ran­ların, sonra da tövbə etmədən kafir ki­mi ölənlərin, Allah heç vaxt günahlarını ba­ğış­la­ma­ya­caq, əksinə, bu günahlarına görə onları cəzalandıracaqdır, onları içində əbədi qalacaqları Cəhənnəmə daxil edəcək­dir.
التفاسير العربية:
فَلَا تَهِنُواْ وَتَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱلسَّلۡمِ وَأَنتُمُ ٱلۡأَعۡلَوۡنَ وَٱللَّهُ مَعَكُمۡ وَلَن يَتِرَكُمۡ أَعۡمَٰلَكُمۡ
Ey möminlər! Siz düşmənlə üzbəüz gəldikdə zəiflik göstərməyin, onlardan üstün olduğu­nuz və onlara qalib gələ biləcəyiniz halda, onlar sizi sülhə çağırmazdan əvvəl siz onları sülhə çağırma­yın! Allah Öz köməyi və yardımı ilə sizin yanınızdadır. O si­zin əməllərinizin savabından heç bir şey əskiltməz, əksinə, sizə əta etdiyi lütfü və fəziləti ilə artırar.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا لَعِبٞ وَلَهۡوٞۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ يُؤۡتِكُمۡ أُجُورَكُمۡ وَلَا يَسۡـَٔلۡكُمۡ أَمۡوَٰلَكُمۡ
Dünya həya­tı sadəcə oyun və əyləncədən ibarətdir. Ağıllı insan axirət əməlini qoyub dünya ilə məşğul olmaz. Əgər Allaha və Onun rəsuluna iman gə­tirsəniz və Allahın əmrlərini yerinə yetirib qadağan etdiyi əməllərdən çəkinməklə Ondan qorxsanız, O sizə əməllərinizin mü­ka­fat­ı­nı kamil şəkildə, heç bir şey əksiltmədən verər və siz­dən mal-dövlətinizin hamısını (Onun yolunda xərcləməyi) tələb etməz, sizdən sadəcə fərz buyurulmuş zəkatı verməyi tələb edər.
التفاسير العربية:
إِن يَسۡـَٔلۡكُمُوهَا فَيُحۡفِكُمۡ تَبۡخَلُواْ وَيُخۡرِجۡ أَضۡغَٰنَكُمۡ
Əgər Allah sizdən mal-dövlətinizin hamısını (xərcləməyinizi) tələb etsə və sizdən təkidlə tələb etdiyi hal­da, siz onu verməyə xə­sislik gös­tərsəniz, O, sizin qəlbinizdə yerləşən - malınızı Onun yolunda sərf etməyə olan nifrəti üzə çıxardar, beləliklə, sizə acıyaraq bunu sizdən tələb etməkdən vaz keçər.
التفاسير العربية:
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تُدۡعَوۡنَ لِتُنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ فَمِنكُم مَّن يَبۡخَلُۖ وَمَن يَبۡخَلۡ فَإِنَّمَا يَبۡخَلُ عَن نَّفۡسِهِۦۚ وَٱللَّهُ ٱلۡغَنِيُّ وَأَنتُمُ ٱلۡفُقَرَآءُۚ وَإِن تَتَوَلَّوۡاْ يَسۡتَبۡدِلۡ قَوۡمًا غَيۡرَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُونُوٓاْ أَمۡثَٰلَكُم
Budur, siz mal-dövlətinizin cüzi bir hissəsini Allah yolunda sərf etməyə çağırılan kimsələrsiniz. Allah sizdən malınızın hamısını sərf etməyi tələb etmir. İçərinizdə xəsislik edib tələb olunan malı sərf etmək istəməyənlər də vardır. Kim malının bir hissəsini Allah yolunda xərcləməyə xəsislik edərsə, əslində o, özünü Allah yolunda xərcləmək savabından məhrum erdərək an­caq öz əleyhinə xəsislik etmiş olar. Allah Zəngin və sizin (malınızdan Onun yolunda) xərcləməyinizə ehtiyacı yoxdur, sizlər isə Ona möhtacsınız. Əgər İslamdan dönüb küfrə qayıtsanız, O sizi məhv edər və yerinizə sizlər kimi olmayan, Allaha itaət edən başqa bir qövm gətirər.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• سرائر المنافقين وخبثهم يظهر على قسمات وجوههم وأسلوب كلامهم.
Münafiqlərin sirləri və murdarlıqları üzlərinin cizgilərində və danışıq üslüblarında hiss olunur.

• الاختبار سُنَّة إلهية لتمييز المؤمنين من المنافقين.
Sınağa çəkmək, möminləri münafiqlərdən ayırd etmək üçün ilahi bir qanundur.

• تأييد الله لعباده المؤمنين بالنصر والتسديد.
Allahın Öz mömin qullarına zəfər bəxş etmək və onları düz yola yönəltməklə onlara kömək etməsi.

• من رفق الله بعباده أنه لا يطلب منهم إنفاق كل أموالهم في سبيل الله.
İnsanlardan, mallarının hamısını Allah yolunda xərcləməyi tələb edilməməsi Uca Allahın Öz qullarına göstərdiyi lütfündəndir.

 
ترجمة معاني سورة: محمد
فهرس السور رقم الصفحة
 
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم

الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.

إغلاق