ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - فهرس التراجم
سورة الممتحنة - əl-Mumtəhənə
من مقاصد السورة:
تحذير المؤمنين من تولي الكافرين.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ عَدُوِّي وَعَدُوَّكُمۡ أَوۡلِيَآءَ تُلۡقُونَ إِلَيۡهِم بِٱلۡمَوَدَّةِ وَقَدۡ كَفَرُواْ بِمَا جَآءَكُم مِّنَ ٱلۡحَقِّ يُخۡرِجُونَ ٱلرَّسُولَ وَإِيَّاكُمۡ أَن تُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ رَبِّكُمۡ إِن كُنتُمۡ خَرَجۡتُمۡ جِهَٰدٗا فِي سَبِيلِي وَٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِيۚ تُسِرُّونَ إِلَيۡهِم بِٱلۡمَوَدَّةِ وَأَنَا۠ أَعۡلَمُ بِمَآ أَخۡفَيۡتُمۡ وَمَآ أَعۡلَنتُمۡۚ وَمَن يَفۡعَلۡهُ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ
Ey Allaha iman gətirən və Onun buyuruqlarını yerinə yetirən kimsələr! Mənim düşmənimi də, öz düşməninizi də özünüzə dost tutmayın! Onlar Peyğəmbəriniz vasitəsilə sizə təbliğ edilən dini inkar etdikləri halda, siz onlara mehribanlıq göstərib onlarla dostluq edisiniz. Siz sadəcə Rəbbiniz olan Allaha iman gətirdiyiniz üçün onlar Peyğəmbəri və sizi yurdunuz Məkkədən qovub çıxardır, nə əqrəbalıq, nə də qohumluq bağlarınıza məhəl qoyurlar. Əgər siz Mənim yolumda və Mənim razılığımı qazanmaq uğrunda cihada çıxmısınızsa, onlarla dostluq etməyin. Siz onlara mehribanlıq göstərib gizlində müsəlmanların işləri barədə onlara xəbər verirsiniz, halbuki Mən sizin bundan gizli saxladığınızı da, aşkara çıxardığınızı da bilirəm. Bundan və ya başqasından heç bir şey Məndən gizli qalmaz. Sizlərdən kim kafirlərlə dostluq etsə və onlara mehribanlıq göstərsə, orta yoldan sapar, haqdan azmış olar və doğru əməldən uzaqlaşar.
التفاسير العربية:
إِن يَثۡقَفُوكُمۡ يَكُونُواْ لَكُمۡ أَعۡدَآءٗ وَيَبۡسُطُوٓاْ إِلَيۡكُمۡ أَيۡدِيَهُمۡ وَأَلۡسِنَتَهُم بِٱلسُّوٓءِ وَوَدُّواْ لَوۡ تَكۡفُرُونَ
Əgər onlar sizi ələ keçirsələr, qəlblərində gizlətdikləri düşmənçiliyi üzə çıxarar, əlləri ilə sizə əziyyət verər, sizi vurar, habelə, sizi söyər və təhqir edər, həmçinin, sizin Allaha və Onun rəsuluna küfr etmənizi və onlar kimi olmanızı istəyərlər.
التفاسير العربية:
لَن تَنفَعَكُمۡ أَرۡحَامُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡۚ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يَفۡصِلُ بَيۡنَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
Əgər qohumlarınıza və övladlarınıza görə kafirlərlə dostluq etsəniz, nə qohumlarınız, nə də övladlarınız sizə fayda verər. Qiyamət günü Allah sizi bir-birinizdən ayıracaq, sizlərdən Cənnət əhli Cənnətə, Cəhənnəm əhli də Cəhənnəmə girəcək. Beləliklə də, heç biriniz digərinizə fayda verə bilməyəcəkdir. Allah nə etdiklərinizi görür. Əməllərinizdən heç bir şey Allahdan gizli qalmaz və O, sizə bu əməllərin əvəzini verəcəkdir.
التفاسير العربية:
قَدۡ كَانَتۡ لَكُمۡ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ فِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَٱلَّذِينَ مَعَهُۥٓ إِذۡ قَالُواْ لِقَوۡمِهِمۡ إِنَّا بُرَءَٰٓؤُاْ مِنكُمۡ وَمِمَّا تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ كَفَرۡنَا بِكُمۡ وَبَدَا بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةُ وَٱلۡبَغۡضَآءُ أَبَدًا حَتَّىٰ تُؤۡمِنُواْ بِٱللَّهِ وَحۡدَهُۥٓ إِلَّا قَوۡلَ إِبۡرَٰهِيمَ لِأَبِيهِ لَأَسۡتَغۡفِرَنَّ لَكَ وَمَآ أَمۡلِكُ لَكَ مِنَ ٱللَّهِ مِن شَيۡءٖۖ رَّبَّنَا عَلَيۡكَ تَوَكَّلۡنَا وَإِلَيۡكَ أَنَبۡنَا وَإِلَيۡكَ ٱلۡمَصِيرُ
Ey möminlər! İbrahim (aleyhissəlam) və onunla birlikdə olan möminlərdə sizin üçün gözəl bir nümunə vardır. Onlar öz kafir qövmünə demişdilər: “Həqiqətən, biz sizdən və sizin Allahdan başqa tapındığınız bütlərdən uzağıq. Biz sizin dininizi inkar edirik. Siz tək olan Allaha iman gətirib heç kəsi Ona şərik qoşmayanadək bizimlə sizin aranızda daim ədavət və nifrət olacaqdır!” Siz də, (ey möminlər) onlar kimi öz kafir qövmünüzdən uzaq olmalısınız. Yalnız İbrahimin (aleyhissəlam) öz atasına: “Mən sənin üçün Allahdan mütləq bağışlanma diləyəcəm"- deməsi istisnadır. Siz onun kimi deməyin. Çünki bu hadisə, İbrahimin (aleyhissəlam) öz atasının iman gətirməsindən ümidini üzməmişdən əvvəl baş vermişdir. Mömin kimsə müşrik üçün bağışlanma diləyə bilməz. (İbrahim aleyhissəlam davam edib dedi:) "Lakin Allahdan sənə gələn əzabdan heç bir şeyi dəf edə bilməyəcəm!” (Onlar dedilər:) “Ey Rəbbimiz! Biz bütün işlərimizdə yalnız Sənə təvəkkül edir və tövbə edərək yalnız Sənə üz tuturuq. Qiyamət günü də dönüş yalnız Sənədir.
التفاسير العربية:
رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا فِتۡنَةٗ لِّلَّذِينَ كَفَرُواْ وَٱغۡفِرۡ لَنَا رَبَّنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Ey Rəbbimiz! Bizi kafirlər üçün sınaq etmə ki, bizim üzərimizdə hökmranlıq etsinlər və barəmizdə: "Əgər onlar haqq üzərində olsaydılar, biz onların üzərində hökmranlıq etməzdik" - desinlər. Ey Rəbbimiz! Bizi bağışla. Həqiqətən də, Sən qüdrətlisən, heç kəsin Sənə gücü çatmaz. Üstəlik də, Sən yaratmaq, şəri hökmləri təyin etmək, qədəri yazmaq xüsusunda hikmət sahibisən.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• تسريب أخبار أهل الإسلام إلى الكفار كبيرة من الكبائر.
• عداوة الكفار عداوة مُتَأصِّلة لا تؤثر فيها موالاتهم.
• استغفار إبراهيم لأبيه لوعده له بذلك، فلما نهاه الله عن ذلك لموته على الكفر ترك الاستغفار له.
İbrahimin (aleyhissəlam) öz atası üçün bağışlanma diləməsi sadəcə ona verdiyi vədə görə olmuşdur. Atasının kafir olduğu halda öldüyünə görə Allah İbrahimə bunu qadağan etdikdə isə İbrahim atası üçün Allahdan bağışlanma diləməyi tərk etdi.
لَقَدۡ كَانَ لَكُمۡ فِيهِمۡ أُسۡوَةٌ حَسَنَةٞ لِّمَن كَانَ يَرۡجُواْ ٱللَّهَ وَٱلۡيَوۡمَ ٱلۡأٓخِرَۚ وَمَن يَتَوَلَّ فَإِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡغَنِيُّ ٱلۡحَمِيدُ
Bu gözəl örnəkdir. Yalnız Allahdan dünyada və axirətdə xeyir uman kimsələr bundan ibrət alar. Kim bu gözəl örnəkdən üz çevirərsə, bilsin ki, Allah Öz qullarının Ona itaət etməsinə möhtac deyildir və O, hər bir halda tərifəlayiqdir.
التفاسير العربية:
۞ عَسَى ٱللَّهُ أَن يَجۡعَلَ بَيۡنَكُمۡ وَبَيۡنَ ٱلَّذِينَ عَادَيۡتُم مِّنۡهُم مَّوَدَّةٗۚ وَٱللَّهُ قَدِيرٞۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ey möminlər! Ola bilsin ki, Allah sizinlə ədavət bəslədiyiniz kafirlər arasında dostluq yaratsın. Yəni, Allah onları İslam dininə yönəltsin və beləliklə də, onlar sizin din qardaşlarınız olsunlar. Allah onların qəlbini imana doğru döndərməyə qadirdir. Allah Öz qullarından tövbə edən kimsələri bağışlayar və onlara rəhm edər.
التفاسير العربية:
لَّا يَنۡهَىٰكُمُ ٱللَّهُ عَنِ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَلَمۡ يُخۡرِجُوكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ أَن تَبَرُّوهُمۡ وَتُقۡسِطُوٓاْ إِلَيۡهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ
Allah, müsəlman olduğunuza görə sizinlə vuruşmayanlara və sizi yurdunuzdan çıxartmayanlara yaxşılıq etmənizi və onlarla ədalətlə rəftar etmənizi - sizin öhdənizə düşən onların haqlarını ödəmənizi sizə qadağan etməz. Allah, həm özlərinə, həm əhli-əyalına, həm də himayələrində olanlara qarşı ədalətlə davrananları sevər.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا يَنۡهَىٰكُمُ ٱللَّهُ عَنِ ٱلَّذِينَ قَٰتَلُوكُمۡ فِي ٱلدِّينِ وَأَخۡرَجُوكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ وَظَٰهَرُواْ عَلَىٰٓ إِخۡرَاجِكُمۡ أَن تَوَلَّوۡهُمۡۚ وَمَن يَتَوَلَّهُمۡ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Allah sizə ancaq imanınıza görə sizinlə vuruşan, sizi diyarınızdan qovub çıxardan və çıxarılmanıza kömək edən kimsələrlə dostluq etmənizi qadağan edir. Sizlərdən onlarla dostluq edənlər, Allahın əmrinə müxalif olub özlərini həlaka sürükləməklə özlərinə zülm edənlərdir.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا جَآءَكُمُ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ مُهَٰجِرَٰتٖ فَٱمۡتَحِنُوهُنَّۖ ٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِإِيمَٰنِهِنَّۖ فَإِنۡ عَلِمۡتُمُوهُنَّ مُؤۡمِنَٰتٖ فَلَا تَرۡجِعُوهُنَّ إِلَى ٱلۡكُفَّارِۖ لَا هُنَّ حِلّٞ لَّهُمۡ وَلَا هُمۡ يَحِلُّونَ لَهُنَّۖ وَءَاتُوهُم مَّآ أَنفَقُواْۚ وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ أَن تَنكِحُوهُنَّ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّۚ وَلَا تُمۡسِكُواْ بِعِصَمِ ٱلۡكَوَافِرِ وَسۡـَٔلُواْ مَآ أَنفَقۡتُمۡ وَلۡيَسۡـَٔلُواْ مَآ أَنفَقُواْۚ ذَٰلِكُمۡ حُكۡمُ ٱللَّهِ يَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡۖ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
Ey Allaha iman gətirən və Onun buyuruqlarını yerinə yetirən kimsələr! Mömin qadınlar kafir diyarından hicrət edib sizin yanınıza - İslam diyarına gəldikləri zaman onları imanlarının doğru olub-olmaması xüsusunda imtahana çəkin. Allah onların imanını daha yaxşı bilir. Onların qəlbinin ört-basdır etdiyi şey Ondan gizli qalmaz. Əgər bu imtahandan sonra o qadınların imanlarında sadiq olduqları sizə bəlli olsa, onları kafir ərlərinə qaytarmayın. Nə mömin qadınların kafirlərə ərə getməsi, nə də kafirlərin mömin qadınlarla evlənməsi halaldır.Bu qadınların ərlərinin onlara xərclədikləri mehri özlərinə qaytarın. Ey möminlər! Həmin qadınların iddə müddəti başa çatdıqdan sonra, mehrlərini özlərinə verdiyiniz halda onlarla evlənməyinizdə sizə heç bir günah yoxdur. Kimin də qadını kafirdirsə və ya İslamdan dönmüşdürsə, qoy onu kəbini altında saxlamasın. Çünki mürtədd olmaq kəbini pozan amillərdən biridir. Siz kafirlərdən dindən dönmüş zövcələrinizə sərf etdiyiniz mehri tələb edin. Qoy onlar da İslamı qəbul etmiş zövcələrinə sərf etdikləri mehri sizdən tələb etsinlər. Bu deyilənlər, - sizin onlara, onların da sizə mehri qaytarması, - Allahın hökmüdür. Pak və müqəddəs Allah istədiyi kimi sizin aranızda hökm verir. Allah Öz qullarının halını və onların əməllərini bilir. Heç bir şey Ona gizli qalmaz və O, Öz qulları üçün qoyduğu şəri qanunlarında hikmət sahibidir.
التفاسير العربية:
وَإِن فَاتَكُمۡ شَيۡءٞ مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُمۡ إِلَى ٱلۡكُفَّارِ فَعَاقَبۡتُمۡ فَـَٔاتُواْ ٱلَّذِينَ ذَهَبَتۡ أَزۡوَٰجُهُم مِّثۡلَ مَآ أَنفَقُواْۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ أَنتُم بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
Əgər zövcələrinizdən bəzisi mürtəd olub kafirlərin yanına getsə, siz də kafirlərdən o qadınlara verdiyiniz mehri istədikdə onlar onu sizə verməsələr, kafirlərlə vuruşub qalib gəldiyiniz zaman, ələ keçirdiyiniz qənimətlərdən zövcələri mürtəd olduqları halda çıxıb getmiş kimsələrə onların sərf etdikləri mehr qədər pay verin. İman gətirdiyiniz Allahdan Onun əmrlərini yerinə yetirib qadağan etdiyi işlərdən çəkinməklə qorxun!
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• في تصريف الله القلب من العداوة إلى المودة، ومن الكفر إلى الإيمان إشارة إلى أن قلوب العباد بين إصبعين من أصابعه سبحانه، فليطلب العبد منه الثبات على الإيمان.
Allahın istədiyi qəlbi düşmənçilikdən dostluğa, həmçinin, küfrdən imana doğru dəyişməsi, qulların qəlbinin pak və müqəddəs Allahın barmaqlarından iki barmağı arasında olmasına işarədir. Elə isə qoy insan Ondan imanda sabit qalmağı diləsin.
• التفريق في الحكم بين الكفار المحاربين والمسالمين.
• حرمة الزواج بالكافرة غير الكتابية ابتداءً ودوامًا، وحرمة زواج المسلمة من كافر ابتداءً ودوامًا.
Kitab əhlinin qadınları istisna olmaqla, kafir qadınla evlənməyin, eləcə də, müsəlman qadının kafirə ərə getməsinin haram sayılması. Bu hökm, həm kafirlə evlənmək istəyənə, həm də, kafirlə evli olduğu halda onunla yaşamasına davam etmək istəyənə aiddir.
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّبِيُّ إِذَا جَآءَكَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتُ يُبَايِعۡنَكَ عَلَىٰٓ أَن لَّا يُشۡرِكۡنَ بِٱللَّهِ شَيۡـٔٗا وَلَا يَسۡرِقۡنَ وَلَا يَزۡنِينَ وَلَا يَقۡتُلۡنَ أَوۡلَٰدَهُنَّ وَلَا يَأۡتِينَ بِبُهۡتَٰنٖ يَفۡتَرِينَهُۥ بَيۡنَ أَيۡدِيهِنَّ وَأَرۡجُلِهِنَّ وَلَا يَعۡصِينَكَ فِي مَعۡرُوفٖ فَبَايِعۡهُنَّ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُنَّ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Ey Peyğəmbər! Məkkənin fəthi günü olduğu kimi, əgər mömin qadınlar Allaha heç bir şərik qoşmayacaqlarına, əksinə, tək Allaha ibadət edəcəklərinə, oğurluq və zina etməyəcəklərinə, uşaqlarını cahiliyyətdən qalmış adətə görə öldürməyəcəklərinə, ərlərindən olmayan uşaqlarını yalandan onlara isnad etməyəcəklərinə və ölü üçün vay-şüvən salıb ağlamaq, saçları qırxmaq və paltarın yaxasını cırmaq kimi qadağan edilmiş əməllərdə sənə asi olmayacaqlarına dair beyət etmək üçün sənin yanına gəldikləri zaman onların beyətini qəbul et və onlar beyət etdikdən sonra Allahdan onların günahları üçün bağışlanma dilə. Həqiqətən də, Allah Öz qullarından tövbə edən kimsələri bağışlayar və onlara rəhm edər.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَوَلَّوۡاْ قَوۡمًا غَضِبَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ قَدۡ يَئِسُواْ مِنَ ٱلۡأٓخِرَةِ كَمَا يَئِسَ ٱلۡكُفَّارُ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡقُبُورِ
Ey Allaha iman gətirən və Onun buyuruqlarını yerinə yetirən kimsələr! Allahın qəzəbinə gəlmiş və axirət gününə inanmayan bir qövmlə dostluq etməyin. Kafirlər axirəti inkar etdiklərindən dolayı ölülərinin bir daha diriləcəyinə inanmadıqları kimi, axirət gününə də inanmırlar.
التفاسير العربية:
من فوائد الآيات في هذه الصفحة:
• مشروعية مبايعة ولي الأمر على السمع والطاعة والتقوى.
• وجوب الصدق في الأفعال ومطابقتها للأقوال.
ترجمة معاني سورة: الممتحنة
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فهرس التراجم
الترجمة الأذرية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.