ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الكردية - صلاح الدين * - فهرس التراجم
سورة المنافقون - سورەتی المنافقون
إِذَا جَآءَكَ ٱلۡمُنَٰفِقُونَ قَالُواْ نَشۡهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُۥ وَٱللَّهُ يَشۡهَدُ إِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ لَكَٰذِبُونَ
سوورەتی (مونافیقون) (واتە: دووڕووەكان) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى (مونافیقون) سورەتێكى مەدەنى یە. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (مونافیقون) (١١) ئایەتە. ٣- سورەتى (مونافیقون) زنجیرەى شەست و سێیەمە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (مونافیقون) لە دواى سورەتى (حەجج) دابەزیوە. تەوەرەكانى ئەم سورەتە: تەوەرەى سەرەكى لەم سورەتە پیرۆزەدا بریتییە لە باسكردنى خراپەو خراپەكارى مونافیق دووڕووەكان، وە باسی رەوشتە خراپەكانیان دەكات لەسەروو هەموشیانەوە درۆكردن و پێچەوانە كردنى ئەوەى كەوا بە قسە دەرى دەبڕن، چونكە بە زمانیان شتێك دەڵێن كە پێچەوانەیە لەگەڵ ئەوەى كە لە دڵیاندایە، بۆیە ئەم سورەتە پیرۆزە پەردەى هەڵماڵی لەسەریان و رووى راستەقینەیانى بۆ بڕواداران دەرخست. وە هەروەها لە كۆتایی سورەتەكەدا خواى گەورە وریایی دەداتە باوەڕداران بەوەى كەوا ماڵ و منداڵیان سەرقاڵیان نەكەن لە زیكرو یادى خواى گەورەو كەمتەرخەمى كردن تێیدا، وە ماڵ و سامانیان ببەخشن بۆ ئەوەى دوارۆژوو بەهەشتى نەبڕاوەى پێ بەدەست بهێنن. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ هەندێك لە سیفاتى مونافیقان [ إِذَا جَاءَكَ الْمُنَافِقُونَ قَالُوا نَشْهَدُ إِنَّكَ لَرَسُولُ اللَّهِ ] ئەى محمد صلى الله علیه وسلم كاتێك كە مونافیقان دێن بۆ لات و ئامادەی مەجلیست ئەبن ئەڵێن: ئەی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم ئێمە شایەتی ئەدەین كە تۆ پێغەمبەری خوایت صلى الله علیه وسلم [ وَاللَّهُ يَعْلَمُ إِنَّكَ لَرَسُولُهُ ] وە خوای گەورە ئەزانێ كە تۆ بەڕاستی پێغەمبەرو صلى الله علیه وسلم نێردراوی خوای گەورەی [ وَاللَّهُ يَشْهَدُ إِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَكَاذِبُونَ (١) ] وە خوای گەورە بەدڵنیایی شایەتی ئەدات كە مونافیقان لەم قسە كردنەیان درۆ ئەكەن كە ئەڵێن: ئێمە لە دڵەوە شایەتی ئەدەین كە تۆ پێغەمبەری خوای گەورەی صلى الله علیه وسلم .
التفاسير العربية:
ٱتَّخَذُوٓاْ أَيۡمَٰنَهُمۡ جُنَّةٗ فَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِۚ إِنَّهُمۡ سَآءَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
[ اتَّخَذُوا أَيْمَانَهُمْ جُنَّةً فَصَدُّوا عَنْ سَبِيلِ اللَّهِ ] ئەوان ئەم سوێندە درۆیینانەیان كردووە بە قەڵغان و بەربەستێك خۆیانی پێ ئەپارێزن لە كوشتن وە بەهۆی ئەمەیشەوە ڕێگری ئەكەن لە بڵاو بوونەوەی دینی خوای گەورەو خەڵكى پێ دەخەڵەتێنن [ إِنَّهُمْ سَاءَ مَا كَانُوا يَعْمَلُونَ (٢) ] كە ئەمەیش خراپترین كارە ئەوان ئەیكەن كە نیفاق و ڕێگری كردنیانە لە دینی خوای گەورە .
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ ءَامَنُواْ ثُمَّ كَفَرُواْ فَطُبِعَ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَهُمۡ لَا يَفۡقَهُونَ
[ ذَلِكَ بِأَنَّهُمْ آمَنُوا ثُمَّ كَفَرُوا ] لەبەر ئەوەی ئەمان تەنها بەسەر زارەكی ئیمانیان هێنا پاشان لە دڵەوە كوفریان كرد، یاخود كەسانێك بوون بەڕاستی ئیمانیان هێنا پاشان مورتەد بوونەوەو بوون بە مونافیق [ فَطُبِعَ عَلَى قُلُوبِهِمْ ] خوای گەورەیش مۆری لەسەر دڵیان دا بۆ ئەوەی هەرگیز ئیمان نەچێتە دڵیان لەبەر ئەوەی ئیمان و هیدایەت و رێگاى راستیان ناسی پاشان لێی پاشگەز بوونەوە [ فَهُمْ لَا يَفْقَهُونَ (٣) ] وە ئەوان لە هیچ شتێك تێناگەن كە سوودو بەرژەوەندی دوارۆژیانی تیادا بێت.
التفاسير العربية:
۞ وَإِذَا رَأَيۡتَهُمۡ تُعۡجِبُكَ أَجۡسَامُهُمۡۖ وَإِن يَقُولُواْ تَسۡمَعۡ لِقَوۡلِهِمۡۖ كَأَنَّهُمۡ خُشُبٞ مُّسَنَّدَةٞۖ يَحۡسَبُونَ كُلَّ صَيۡحَةٍ عَلَيۡهِمۡۚ هُمُ ٱلۡعَدُوُّ فَٱحۡذَرۡهُمۡۚ قَٰتَلَهُمُ ٱللَّهُۖ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
مونافیقان قسەزانن [ وَإِذَا رَأَيْتَهُمْ تُعْجِبُكَ أَجْسَامُهُمْ ] وە كاتێك كە ئەیانبینی سەرسام ئەبی بە لاشەو شێوازیان كە شێوازیان جوانە [ وَإِنْ يَقُولُوا تَسْمَعْ لِقَوْلِهِمْ ] وە ئەگەر قسەیش بكەن گوێ لە قسەكەیان ئەگری، واتە: سەرنجت ڕائەكێشن لەبەر زمان پاراوی و زمان لووسی و ڕەوانبێژییان وەكو (عبداللەی كوڕی ئوبەی كوڕی سەلول)ى گەورەی مونافیقان [ كَأَنَّهُمْ خُشُبٌ مُسَنَّدَةٌ ] بەڵام لە لاوازى و ترسنۆكیاندا وەك دارێكى كلۆرو ناوبۆش وان كە پاڵی دابێ بە دیوارێكەوەو خۆى رانەوەستێت، یان چۆن دارێك لە مەجلیسی پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم دابنێیت هیچ تێناگات ئەوانیش ئاوان. مونافیقان ترسنۆكن [ يَحْسَبُونَ كُلَّ صَيْحَةٍ عَلَيْهِمْ ] لە ترسنۆكیاندا هەموو دەنگێك یان شتێك روو بدات وائەزانن بۆ ئەوان هاتووەو دژی ئەوانە، یان ئایەتەكانی قورئان كە دائەبەزێ ئەزانن كە ئابڕووی ئەوان ئەبات [ هُمُ الْعَدُوُّ فَاحْذَرْهُمْ ] ئەی پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دوژمنی ڕاستەقینە ئەمانەن ئاگاداریان بە [ قَاتَلَهُمُ اللَّهُ أَنَّى يُؤْفَكُونَ (٤) ] خوای گەورە بیانكوژێ و نەفرەتی خوای گەورەیان لێ بێت چۆن لە پاش ناسینى حەق لێى لائەدەن بۆ كوفر.
التفاسير العربية:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ يَسۡتَغۡفِرۡ لَكُمۡ رَسُولُ ٱللَّهِ لَوَّوۡاْ رُءُوسَهُمۡ وَرَأَيۡتَهُمۡ يَصُدُّونَ وَهُم مُّسۡتَكۡبِرُونَ
مونافیقان خۆبەگەورەزانن [ وَإِذَا قِيلَ لَهُمْ تَعَالَوْا يَسْتَغْفِرْ لَكُمْ رَسُولُ اللَّهِ لَوَّوْا رُءُوسَهُمْ ] وە كاتێك پێیان بڵێی وەرن با پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم داوای لێخۆشبوونتان بۆ بكات لە خوای گەورە ئەوان وەكو گاڵتەپێكردن و بێ پێویستبوون لە داوای لێخۆشبوون سەریان ئەجووڵێنن لە لووتبەرزیدا [ وَرَأَيْتَهُمْ يَصُدُّونَ وَهُمْ مُسْتَكْبِرُونَ (٥) ] وە ئەیانبینی ئەوان ڕێگری لە دینى خوا ئەكەن و پشت لە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم ئەكەن، وە ئەوان خۆیان بەگەورە ئەزانن لەوەی كە بێنە لای پێغەمبەری خواو صلى الله علیه وسلم داوای لێخۆشبوونیان بۆ بكات لە خوای گەورە، ئەم ئایەتانە لەسەر (عبداللەی كوڕی ئوبەی كوڕی سەلول) ى گەورەی مونافیقان دابەزى كە پێیان وت: وەرە بۆ لاى پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم با داواى لێخۆشبوونت بۆ بكات لە خواى گەورە.
التفاسير العربية:
سَوَآءٌ عَلَيۡهِمۡ أَسۡتَغۡفَرۡتَ لَهُمۡ أَمۡ لَمۡ تَسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ لَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
[ سَوَاءٌ عَلَيْهِمْ أَسْتَغْفَرْتَ لَهُمْ أَمْ لَمْ تَسْتَغْفِرْ لَهُمْ لَنْ يَغْفِرَ اللَّهُ لَهُمْ ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم یەكسانە ئەگەر داوای لێخۆشبوونیان بۆ بكەی لە خوای گەورە یان داوای لێخۆشبوونیان بۆ نەكەی خوای گەورە لێیان خۆش نابێ، چونكە ئەوان بەردەوامن لەسەر نیفاق و كوفرو موسڵمان نەبوونە و پەشیمان نەبوونەتەوە [ إِنَّ اللَّهَ لَا يَهْدِي الْقَوْمَ الْفَاسِقِينَ (٦) ] بەڕاستی خوای گەورە هیدایەتی كەسانێكی فاسق نادات كە لە گوێڕایەڵی خوای گەورە دەرچووبێتن وە ڕۆچووبێتن لە تاوان و سەرپێچی .
التفاسير العربية:
هُمُ ٱلَّذِينَ يَقُولُونَ لَا تُنفِقُواْ عَلَىٰ مَنۡ عِندَ رَسُولِ ٱللَّهِ حَتَّىٰ يَنفَضُّواْۗ وَلِلَّهِ خَزَآئِنُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ لَا يَفۡقَهُونَ
[ هُمُ الَّذِينَ يَقُولُونَ لَا تُنْفِقُوا عَلَى مَنْ عِنْدَ رَسُولِ اللَّهِ حَتَّى يَنْفَضُّوا ] ئەوانن كە ئەڵێن: ئەی خەڵكینە مەبەخشن و یارمەتی فەقیرو هەژاری موسڵمانان و كۆچبەرەكان مەدەن بەڵكو لە پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم دوور بكەونەوە [ وَلِلَّهِ خَزَائِنُ السَّمَاوَاتِ وَالْأَرْضِ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَفْقَهُونَ (٧) ] هەرچی خەزێنەكانی ئاسمانەكان و زەوی و ڕزق و ڕۆزی هەیە هەمووی تەنها موڵكی خوای گەورەیەو بەدەست خوای گەورەیەو خوا ڕزق ئەدات بەڵام مونافیقان تێ ناگەن.
التفاسير العربية:
يَقُولُونَ لَئِن رَّجَعۡنَآ إِلَى ٱلۡمَدِينَةِ لَيُخۡرِجَنَّ ٱلۡأَعَزُّ مِنۡهَا ٱلۡأَذَلَّۚ وَلِلَّهِ ٱلۡعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِۦ وَلِلۡمُؤۡمِنِينَ وَلَٰكِنَّ ٱلۡمُنَٰفِقِينَ لَا يَعۡلَمُونَ
عیزەت بۆ خواو پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم و باوەڕدارانە [ يَقُولُونَ لَئِنْ رَجَعْنَا إِلَى الْمَدِينَةِ لَيُخْرِجَنَّ الْأَعَزُّ مِنْهَا الْأَذَلَّ ] ئەڵێن: ئەگەر گەڕاینەوە بۆ مەدینە دەبێت بە دڵنیایی بە عیززەتەكان زەلیلەكانى لێ دەربكەن، لە غەزاى (بەنى موستەڵەق) دا موهاجیرییەك لەگەڵ ئەنصارییەكدا لەسەر ئاو شەڕیان كرد (عبداللەی كوڕی ئوبەی كوڕی سەلول) ى گەورەی مونافیقان هاتە وەڵام و وتی: مەبەخشن بە هاوەڵان تا دەورى پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم چۆڵ بكەن و لێى دوور بكەونەوە، وە كە گەڕاینەوە بۆ مەدینە ئێمە بە عیززەتین و خاوەن شارین ئەبێ زەلیلەكان دەربكەین، واتە: پێغەمبەرو صلى الله علیه وسلم كۆچبەرەكان, (زەیدی كوڕی ئەرقەم) گەنجێك بوو كە ئەم قسەیەی بیست چوو بە پێغەمبەری خوای وت صلى الله علیه وسلم ، پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم (عبداللەی كوڕی ئوبەی كوڕی سەلول)ی بانگ كرد ئەویش سوێندی خوارد كە شتی وای نەووتووە, پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم ئەوى بەراست داناو باوەڕى بە (زەید) نەكرد، قەومەكەی زەید زۆر لۆمەیان كرد دواتر ئەمیش زۆر خەفەتبار بوو بە شێوازێك هەرگیز وا خەفەتبار نەببوو، دواتر پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم ناردى بە شوێنیداو فەرمووی: ئەى (زەید) خوای گەورە ڕاستێتی تۆی دابەزاندووەو ئەم ئایەتانەی بۆ خوێندەوە (الصحيح المُسنَد) [ وَلِلَّهِ الْعِزَّةُ وَلِرَسُولِهِ وَلِلْمُؤْمِنِينَ وَلَكِنَّ الْمُنَافِقِينَ لَا يَعْلَمُونَ (٨) ] وە عیززەت تەنها بۆ خوای گەورەو بۆ پێغەمبەری خواو صلى الله علیه وسلم بۆ باوەڕدارانە, بەڵام مونافیقان نازانن, كە ئەم ئایەتە دابەزی (عبداللەی كوڕی عبداللەی كوڕی ئوبەی كوڕی سەلول) كە سەحابە بوو, پێش ئەوەی بگەنە مەدینە لای دەرگاو ڕێی مەدینە ڕاوەستا نەیهێشت باوكی بێتە ژوورەوەو وتی: خوای گەورە ئەفەرمووێ: عیززەت بۆ خواو پێغەمبەرو صلى الله علیه وسلم باوەڕدارانە, تۆ مونافیقی تۆ زەلیلی، خۆت وتووتە ئەبێ بەعیززەتەكان زەلیلەكان دەربكەن ئێمە بەعیززەتین ئێوە زەلیلن دەرتان ئەكەین, تا پێغەمبەر صلى الله علیه وسلم فەرمووی: ڕێگای بدە با بێتە ژوورەوە ئەو كاتە ڕێگایدا.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُلۡهِكُمۡ أَمۡوَٰلُكُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
با ماڵ و منداڵ سەرقاڵ تان نەكات لە زیكرى خوا [ يَا أَيُّهَا الَّذِينَ آمَنُوا لَا تُلْهِكُمْ أَمْوَالُكُمْ وَلَا أَوْلَادُكُمْ عَنْ ذِكْرِ اللَّهِ ] ئەی باوەڕداران با ماڵ و منداڵتان سەرقاڵتان نەكەن لە زیكرو یادی خوای گەورەو لە قورئان خوێندن و لە ئەنجام دانی فەرزەكان [ وَمَنْ يَفْعَلْ ذَلِكَ فَأُولَئِكَ هُمُ الْخَاسِرُونَ (٩) ] وە هەر كەسێك وا بكات و سەرقاڵ بێت بە دونیاوەو دونیا سەرقاڵی بكات لە عیبادەت و دینداری و زیكری خوا ئا ئەو كەسانە بەڕاستی خۆیان زەرەرمەندن .
التفاسير العربية:
وَأَنفِقُواْ مِن مَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوۡلَآ أَخَّرۡتَنِيٓ إِلَىٰٓ أَجَلٖ قَرِيبٖ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُن مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
ببەخشن پێش مردن [ وَأَنْفِقُوا مِنْ مَا رَزَقْنَاكُمْ مِنْ قَبْلِ أَنْ يَأْتِيَ أَحَدَكُمُ الْمَوْتُ فَيَقُولَ رَبِّ لَوْلَا أَخَّرْتَنِي إِلَى أَجَلٍ قَرِيبٍ فَأَصَّدَّقَ وَأَكُنْ مِنَ الصَّالِحِينَ (١٠) ] وە ئێوە ببەخشن لە پێناو خوای گەورە لەو ماڵەی كە پێمان بەخشیون، وتراوە: زەكات بدەن یان سەدەقەو خێر بكەن پێش ئەوەی مردن بگاتە یەكێكتان، واتە: مردنتان بۆ بێ ئەو كاتە لەسەرەمەرگدا بڵێی ئەی پەروەردگار خۆزگە مۆڵەتت ئەدام و تەمەنت درێژ دەكردمەوەو مردنمت دوائەخست تا كاتێكی كەم و كورت بۆ ئەوەى سەدەقەو خێرم بكردایەو ببوومایە لە پیاوچاكان, (عبداللەی كوڕی عەبباس) ئەفەرمووێ: هەر كەسێك ماڵی هەبێ و بتوانێ بچێ بۆ حەج و نەچێت، یان زەكاتى لەسەر پێویست بێت و نەیدات ئەوە لەو كەسانەیە كە لەسەرەمەرگدا داواى گەڕانەوە دەكات و ڕۆژی قیامەت پەشیمان ئەبێتەوە .
التفاسير العربية:
وَلَن يُؤَخِّرَ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِذَا جَآءَ أَجَلُهَاۚ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
[ وَلَنْ يُؤَخِّرَ اللَّهُ نَفْسًا إِذَا جَاءَ أَجَلُهَا ] وە هیچ نەفسێك كە ئەجەل و كاتی مردنی هات خوای گەورە مۆڵەتی پێ نادات و مردنەكەی دواناخات [ وَاللَّهُ خَبِيرٌ بِمَا تَعْمَلُونَ (١١) ] وە خوای گەورە زۆر زانیاریەكی وردی هەیە بەو كردەوانەی كە ئێوە ئەیكەن، وە هیچ شتێكى لێناشاردرێتەوە، والله أعلم . بەم شێوازە هاتینە كۆتایی تەفسیرى سوورەتى (مونافیقون) والحمد لله.
التفاسير العربية:
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الكردية - صلاح الدين - فهرس التراجم
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية، ترجمها صلاح الدين عبدالكريم.