ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الكردية الكرمانجية * - فهرس التراجم
آل عمران
مِن قَبۡلُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَأَنزَلَ ٱلۡفُرۡقَانَۗ إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ لَهُمۡ عَذَابٞ شَدِيدٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
4. بەری نوكە [ئانكو بەری قورئانێ] ڕاستدەرئێخ بوون بۆ خەلكی و [ئەو كتێب هنارتن] یێت ڤاڤێركەر (جوداكەر) [د ناڤبەرا هەقی و نەهەقییێدا] ب ڕاستی ئەوێت باوەری ب نیشانێت خودێ [كتێبێت وی] نەئینایین، ئیزا و نەخۆشییەكا دژوار ل پێشییا وانە (بۆ وان هەیە) و خودێ یێ سەردەست و تۆلڤەكەرە.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَخۡفَىٰ عَلَيۡهِ شَيۡءٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ
التفاسير العربية:
هُوَ ٱلَّذِيٓ أَنزَلَ عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ مِنۡهُ ءَايَٰتٞ مُّحۡكَمَٰتٌ هُنَّ أُمُّ ٱلۡكِتَٰبِ وَأُخَرُ مُتَشَٰبِهَٰتٞۖ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِمۡ زَيۡغٞ فَيَتَّبِعُونَ مَا تَشَٰبَهَ مِنۡهُ ٱبۡتِغَآءَ ٱلۡفِتۡنَةِ وَٱبۡتِغَآءَ تَأۡوِيلِهِۦۖ وَمَا يَعۡلَمُ تَأۡوِيلَهُۥٓ إِلَّا ٱللَّهُۗ وَٱلرَّٰسِخُونَ فِي ٱلۡعِلۡمِ يَقُولُونَ ءَامَنَّا بِهِۦ كُلّٞ مِّنۡ عِندِ رَبِّنَاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
7. ئەوە یێ كتێب [كو قورئانە] ب سەر تەدا ئینایییە خوار، هندەك ئایەتێت وێ د ڕۆن و ئاشكەرانە [مەخسەد و مەرەما وان یا دیار دیارە] و ئەون هێڤێن و ماكا كتێبێ و [بناخە و بنیاتا ئایەتێت دی]. و هندەكێت دی [هەنە] د مەخسەد ڤەشارتی ( ئانكو مەخسەدا وان نەیا ئاشكەرا ئاشكەرایە) ڤێجا ئەڤێت، ڤاڕێبوون ژ ڕاستییێ د دلێ واندا هەی، ب دویڤ وان دكەڤن (ب وانڤە دمینن) ئەوێت مەخسەد نەئاشكەرا، ژ بۆ هلئێخستنا فتنەیێ یان ژ بۆ ڤاڕێكرنا مەخسەدێ [كو وێ مەخسەدێ بدەنێ یا وان دڤێت]. و ژ خودێ پێڤەتر كەس مەخسەدا وان نوزانیت. و ئەڤێت زێدەزانا دبێژن: مە باوەری ب هەمییێ هەیە، هەمی ژ دەڤ خودایێ مە هاتییە، و ژ بلی ئاقلداران كەسێ دی هزرا خۆ د ڤێ چەندێدا ناكەت [و ل خۆ نازڤڕیت].
التفاسير العربية:
رَبَّنَآ إِنَّكَ جَامِعُ ٱلنَّاسِ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمۡ وَقُودُ ٱلنَّارِ
10. ب ڕاستی ئەوێت گاور بوویین نە مالێ وان، نە ژی عەیالێ وان فایدەیی وان ناكەت، و وان ژ ئیزا و نەخۆشییا خودێ ناپارێزن [بزانن] هەر ئەون داردوویێ ئاگرێ دۆژەهێ.
التفاسير العربية:
كَدَأۡبِ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ وَٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا فَأَخَذَهُمُ ٱللَّهُ بِذُنُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
11. ئەو ژی هەروەكی فیرعەونی و یێت بەری وی [كو مال و عەیالێ وان چو مفا نەگەهاندنە وان] ئایەتێت مە درەو دەرئێخستن، ڤێجا خودێ ژ بەر گونەهێت وان ئەو هنگاڤتن و ئیزادان، و خودێ گەلەك یێ ئیزا دژوارە.
التفاسير العربية:
قَدۡ كَانَ لَكُمۡ ءَايَةٞ فِي فِئَتَيۡنِ ٱلۡتَقَتَاۖ فِئَةٞ تُقَٰتِلُ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَأُخۡرَىٰ كَافِرَةٞ يَرَوۡنَهُم مِّثۡلَيۡهِمۡ رَأۡيَ ٱلۡعَيۡنِۚ وَٱللَّهُ يُؤَيِّدُ بِنَصۡرِهِۦ مَن يَشَآءُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَعِبۡرَةٗ لِّأُوْلِي ٱلۡأَبۡصَٰرِ
13. و ب سویند بۆ هەوە دەرس و نیشان د هەردو جویناندا هەبوون، دەمێ كەڤتینە بەرێك [د شەڕێ بەدرێدا]، كۆمەك (تیپەك) ژ وان د ڕێكا خودێدا شەڕی دكەن، و كۆما دی گاورن [سێ جاران تەمەتی موسلمانان بوون د گەل هندێ ژی]، كۆما باوەری ئینایی ب دیتنا چاڤان دوجا هندی خۆ دبینن، و خودێ ب پشتەڤانییا خۆ وی ب سەر دئێخیت یێ وی بڤێت، د ڤێ چەندێدا چام و دەرسەك هەیە بۆ ئاقلدار و ئاقلگران.
التفاسير العربية:
زُيِّنَ لِلنَّاسِ حُبُّ ٱلشَّهَوَٰتِ مِنَ ٱلنِّسَآءِ وَٱلۡبَنِينَ وَٱلۡقَنَٰطِيرِ ٱلۡمُقَنطَرَةِ مِنَ ٱلذَّهَبِ وَٱلۡفِضَّةِ وَٱلۡخَيۡلِ ٱلۡمُسَوَّمَةِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ وَٱلۡحَرۡثِۗ ذَٰلِكَ مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلۡمَـَٔابِ
14. حەژێكرنا دلخوازییان ژ ژنان و كوڕان، و مالدارییا گەلەك و ل سەرێك ژ زێر و زیڤان و هەسپێت دوریكری و تەرش و كەوالان و ڕەز و زەڤییان، ئەڤە هەمی پەرگالێت ژیانا دنیایێنە و د چاڤێت خەلكیدا هاتینە شرینكرن، و دویماهیكا باش ئەوە یا ل دەڤ خودێ.
التفاسير العربية:
۞ قُلۡ أَؤُنَبِّئُكُم بِخَيۡرٖ مِّن ذَٰلِكُمۡۖ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ عِندَ رَبِّهِمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا وَأَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞ وَرِضۡوَٰنٞ مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
15. [هەی موحەممەد] بێژە [وان]: ئەرێ ئەز بۆ هەوە، یا ژ ڤێ خڕێ چێتر بێژم؟ بۆ وان ئەوێت پارێزكاری كرین، ژ بەرێ خودایێ وانڤە بەحەشتێت ڕویبار د ناڤڕا دچن هەنە و هەروهەر دێ تێدا بن، و ژنكێت هەڤسەرێت پاقژ، و قایلبوونا خودێ، هەنە، و خودێ بەندەیێت خۆ دبینیت [كو هەر ئێك شایی چیە].
التفاسير العربية:
شَهِدَ ٱللَّهُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَأُوْلُواْ ٱلۡعِلۡمِ قَآئِمَۢا بِٱلۡقِسۡطِۚ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
18. ب ڕاستی خودێ شادەیی دا و دیار كر كو چو پەرستی نینن ژ بلی وی، و ملیاكەت و خودان زانین ژی [عەینی شادەیییێ ددەن] كو ئەوە خودانێ ترازییا دورست، و ژ وی پێڤەتر چو پەرستی نینن، و ئەوە یێ سەردەست و كاربنەجهـ.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلدِّينَ عِندَ ٱللَّهِ ٱلۡإِسۡلَٰمُۗ وَمَا ٱخۡتَلَفَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
19. ب ڕاستی دینێ ڕاست و دورست ل دەڤ خودێ ئیسلامە، و ئەوێت كتێب بۆ هاتین، [د ڕاستا ئیسلامێدا] هنگێ ژێك جودابوون دەمێ نیشانێت ئاشكەرا و زانین بۆ وان هاتی، و زكڕەشی كەڤتیە د ناڤ واندا. و هەر كەسێ باوەرییێ ب ئایەتێت خودێ نەئینیت، [دڤێت بزانیت] ب ڕاستی خودێ یێ حساب سڤكە [د حسابا خۆدا، گەلەكێ دەست سڤكە].
التفاسير العربية:
فَإِنۡ حَآجُّوكَ فَقُلۡ أَسۡلَمۡتُ وَجۡهِيَ لِلَّهِ وَمَنِ ٱتَّبَعَنِۗ وَقُل لِّلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡأُمِّيِّـۧنَ ءَأَسۡلَمۡتُمۡۚ فَإِنۡ أَسۡلَمُواْ فَقَدِ ٱهۡتَدَواْۖ وَّإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡكَ ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِٱلۡعِبَادِ
20. و ئەگەر وان جڕەبڕ [د ڕاستا دینێ خودێدا] د گەل تە كر، تو بێژە [وان]: من بەرێ خۆ دا خودێ، و من و هندی د گەل من، مە خۆ سپارتێ، و بێژە ئەوێت كتێب بۆ هاتین [جوهی و فەلە] و نەخواندەواران [بوت پەرێسێت مەكەهێ]: هوین ژی موسلمان بوون [هەوە ژی خۆ سپارتە خودێ؟ ئانكو هوین ژی موسلمان ببن]؟ ڤێجا ئەگەر ئەو موسلمان بوون، ژ خۆ ئەو ڕاستەڕێ بوون، و ئەگەر ڕوییێ خۆ ژ ئیسلامێ وەرگێڕان [دڤێت بزانن] یا ل سەر تە گەهاندنا گۆتنا خودێیە، و خودێ بەندەیێت خۆ هەمییان دبینیت.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَيَقۡتُلُونَ ٱلَّذِينَ يَأۡمُرُونَ بِٱلۡقِسۡطِ مِنَ ٱلنَّاسِ فَبَشِّرۡهُم بِعَذَابٍ أَلِيمٍ
21. ب ڕاستی ئەوێت بێ باوەر ژ ئایەتێت خودێ، و ژ بێ بەختی و ب نەهەقی پێغەمبەرێت خودێ دكوژن، و وان دكوژن ئەوێت داخوازا باشی و ڕاستییێ دكەن، مزگینییا ئیزایەكا دژوار بدە وان.
التفاسير العربية:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ أُوتُواْ نَصِيبٗا مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ يُدۡعَوۡنَ إِلَىٰ كِتَٰبِ ٱللَّهِ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ وَهُم مُّعۡرِضُونَ
23. ما تو ئەوێت خودێ بارەك ژ كتێبێ دایییە وان [كو جوهی و فەلەنە] نابینی؟! بۆ كتێبا خودێ [كو تەوراتە] دئێنە داخوازكرن، دا حوكمی د ناڤبەرا واندا بكەت، پاشی دەستەكەك ژ وان ڕوییێ خۆ ژێ وەردگێڕن و ئەو پشتەڕێنە.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۖ وَغَرَّهُمۡ فِي دِينِهِم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
24. [وان ئەڤە كر] چونكی گۆتن: هەما چەند ڕۆژەكان [ڕۆژێت تێدا گۆلك پەراستین] دێ ئاگر ب مە كەڤیت. و ئەو تشتێ ئەوا ب سەر دینێ خۆڤە زێدە دكر ئەو خڕاندن و د سەردابرن.
التفاسير العربية:
فَكَيۡفَ إِذَا جَمَعۡنَٰهُمۡ لِيَوۡمٖ لَّا رَيۡبَ فِيهِ وَوُفِّيَتۡ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
25. ڤێجا ئەو دێ چ كەن دەمێ ئەم وان بۆ ڕۆژەكا بێ گۆمان كۆم دكەین، و هەر كەسەك تێدا دگەهیتە وێ یا وی كری (جزایێ خۆ دستینیت)، و ستەم ل كەس ژ وان نائێتە كرن. [نە خێرێت وان كێم دبن، نە ژی گونەهێت وان پتر لێ دئێن].
التفاسير العربية:
قُلِ ٱللَّهُمَّ مَٰلِكَ ٱلۡمُلۡكِ تُؤۡتِي ٱلۡمُلۡكَ مَن تَشَآءُ وَتَنزِعُ ٱلۡمُلۡكَ مِمَّن تَشَآءُ وَتُعِزُّ مَن تَشَآءُ وَتُذِلُّ مَن تَشَآءُۖ بِيَدِكَ ٱلۡخَيۡرُۖ إِنَّكَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
26. بێژە: خودێوۆ تویی خودانێ ملك و مالدارییێ: یێ تە بڤێت مال و مالدارییێ ددەیێ، و یێ تە بڤێت ملك و مالدارییێ ژێ دستینی، و یێ تە بڤێت خۆشڤی و ب ڕویمەت دكەی، و یێ تە بڤێت ڕسوا دكەی. خێر هەمی ئەوە یا د دەست تەدا، چ یا تە بڤێت تو دشێی بكەی و شیانداری.
التفاسير العربية:
تُولِجُ ٱلَّيۡلَ فِي ٱلنَّهَارِ وَتُولِجُ ٱلنَّهَارَ فِي ٱلَّيۡلِۖ وَتُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَتُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّۖ وَتَرۡزُقُ مَن تَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ
27. شەڤێ دكەیە د ناڤ ڕۆژێدا و ڕۆژێ دكەیە د ناڤ شەڤێدا [هەردووكان ب ڤێ چەندێ كورت و درێژ دكەی]، و تو یێ زێندی ژ یێ مری و یێ مری ژ یێ زێندی دەردئێخی، و یێ تە بڤێت [خێر و كەرەما خۆ] بێ كار و بێ هەژمار ددەیێ.
التفاسير العربية:
لَّا يَتَّخِذِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلۡكَٰفِرِينَ أَوۡلِيَآءَ مِن دُونِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَۖ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَلَيۡسَ مِنَ ٱللَّهِ فِي شَيۡءٍ إِلَّآ أَن تَتَّقُواْ مِنۡهُمۡ تُقَىٰةٗۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَإِلَى ٱللَّهِ ٱلۡمَصِيرُ
28. بلا [خودان باوەر] گاوران [ئەوێت گاوربوویین] شوینا خودان باوەران نەكەنە دۆست و پشتەڤان، و هەچیێ ڤێ بكەت نە ژ خودێیە ب چو ڕەنگان، ژ بلی هندێ هوین خۆ ژ وان ب دورستی بپارێزن، خودێ هەوە هشیاری [ئیزا] خۆ دكەت [و هەوە ئاگەهدار دكەت] و [بزانن] دویماهیك هەر خودێیە هوین لێ بزڤڕنەڤە.
التفاسير العربية:
قُلۡ إِن تُخۡفُواْ مَا فِي صُدُورِكُمۡ أَوۡ تُبۡدُوهُ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُۗ وَيَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
29. بێژە: تشتێ د دلێ خۆدا، هوین چ ڤەشێرن چ دیاركەن، خودێ پێ ئاگەهە [و دزانیت]، دزانیت كا چ د ئەرد و ئەسماناندا هەیە، و ب ڕاستی خودێ هەمی پێ چێ دبیت، و ل سەر هەمی تشتی دەستهەلاتدار و خودان شیانە.
التفاسير العربية:
يَوۡمَ تَجِدُ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ مِنۡ خَيۡرٖ مُّحۡضَرٗا وَمَا عَمِلَتۡ مِن سُوٓءٖ تَوَدُّ لَوۡ أَنَّ بَيۡنَهَا وَبَيۡنَهُۥٓ أَمَدَۢا بَعِيدٗاۗ وَيُحَذِّرُكُمُ ٱللَّهُ نَفۡسَهُۥۗ وَٱللَّهُ رَءُوفُۢ بِٱلۡعِبَادِ
30. ڕۆژا هەر ئێك چ خێرا كری بەرچاڤ دبینیت، و چ خرابییا كری ژی [وەسا دبینیت]، [هنگی] وی پێ خۆشە، دەمەكێ دویر و درێژ، د ناڤبەرا وی و وان كریاراندا هەبایە [و دەفتەرا كار و كریارێت خۆ نەدیتبایە]. و خودێ هەوە هشیاری خۆ دكەت (ژ خۆ دترسینیت)، و خودێ د ڕاستا بەندەیێت خۆدا پڕ دلۆڤانە.
التفاسير العربية:
قُلۡ إِن كُنتُمۡ تُحِبُّونَ ٱللَّهَ فَٱتَّبِعُونِي يُحۡبِبۡكُمُ ٱللَّهُ وَيَغۡفِرۡ لَكُمۡ ذُنُوبَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
31. [هەی موحەممەد] بێژە: [وان] ئەگەر هوین [ب دورستی] حەژ خودێ دكەن، ل دویڤ من وەرن [رێكا من بگرن] خودێ دێ حەژ هەوە كەت، و گونەهێت هەوە دێ ژێ بەت، [و ب ڕاستی] خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
التفاسير العربية:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰٓ ءَادَمَ وَنُوحٗا وَءَالَ إِبۡرَٰهِيمَ وَءَالَ عِمۡرَٰنَ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
التفاسير العربية:
إِذۡ قَالَتِ ٱمۡرَأَتُ عِمۡرَٰنَ رَبِّ إِنِّي نَذَرۡتُ لَكَ مَا فِي بَطۡنِي مُحَرَّرٗا فَتَقَبَّلۡ مِنِّيٓۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
35. بیننە بیرا خۆ دەمێ ژنا عمرانی گۆتی: خودێوۆ [ب ڕاستی] ئەڤێ د زكێ خۆدا، خۆسەر من گۆری تە كرییە [بۆ تە كرییە نەدر]، [ژ بۆ خزمەتا مالا تە بكەت]، [خودێوۆ] ژ من وەرگرە، ب ڕاستی هەر تویی گوهدێر و زانا.
التفاسير العربية:
فَلَمَّا وَضَعَتۡهَا قَالَتۡ رَبِّ إِنِّي وَضَعۡتُهَآ أُنثَىٰ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا وَضَعَتۡ وَلَيۡسَ ٱلذَّكَرُ كَٱلۡأُنثَىٰۖ وَإِنِّي سَمَّيۡتُهَا مَرۡيَمَ وَإِنِّيٓ أُعِيذُهَا بِكَ وَذُرِّيَّتَهَا مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
36. ڤێجا دەمێ بوویی، گۆت: خودێوۆ، ب ڕاستی من كچا بوویی (ئانكو یێ من ب خۆ دڤیا كوڕ بوو) و خودێ چێتر دزانیت كا چ بووییە، و كوڕ نەوەكی كچێیە [و وەكی وی ب كێر خزمەتا من ڤیایی نائێت]، و ب ڕاستی من ناڤێ وێ كرییە مەریەم، و ئەز وێ و دویندەها وێ ب تە دپارێزم ژ شەیتانێ دویری دلۆڤانییێ.
التفاسير العربية:
فَتَقَبَّلَهَا رَبُّهَا بِقَبُولٍ حَسَنٖ وَأَنۢبَتَهَا نَبَاتًا حَسَنٗا وَكَفَّلَهَا زَكَرِيَّاۖ كُلَّمَا دَخَلَ عَلَيۡهَا زَكَرِيَّا ٱلۡمِحۡرَابَ وَجَدَ عِندَهَا رِزۡقٗاۖ قَالَ يَٰمَرۡيَمُ أَنَّىٰ لَكِ هَٰذَاۖ قَالَتۡ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ إِنَّ ٱللَّهَ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٍ
37. ڤێجا خودایێ وێ ب ئاوایەكێ جوان [مەریەم] ب نەدر قەبویل كر (وەرگرت)، و لاو پەروەردەكر و جوان ڕاكر، و زەكەریایی سەرەگوهی لێ كر و خودانی ژێ كر، چەند زەكەریا چۆبایە دەڤ د جهێ پەرستنا وێدا، فێقی و خوارن ل دەڤ ددیت، و دگۆت: مەریەمێ، ئەڤە بۆ تە ژ كیڤە دئێت؟! گۆت: ئەڤە ژ نك خودێ [بۆ من دئێت]، و خودێ یێ بڤێت بێ هەژمار كەرەم و خێران د گەل دكەت و ددەتێ.
التفاسير العربية:
فَنَادَتۡهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَهُوَ قَآئِمٞ يُصَلِّي فِي ٱلۡمِحۡرَابِ أَنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكَ بِيَحۡيَىٰ مُصَدِّقَۢا بِكَلِمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَسَيِّدٗا وَحَصُورٗا وَنَبِيّٗا مِّنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
39. ڤێجا ملیاكەتان گازیكرێ، و ئەو ل سەر نڤێژێ یێ ڕاوەستیایی بوو د میحرابێدا، گۆتنێ: خودێ مزگینییا یەحیایی ددەتە تە، باوەرییێ ب [هاتنا] پەیڤا خودێ [كو عیسایە] دئینیت، و سەروەر و خۆڕاگرە و پێغەمبەرەكە ژ قەنجان.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي غُلَٰمٞ وَقَدۡ بَلَغَنِيَ ٱلۡكِبَرُ وَٱمۡرَأَتِي عَاقِرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكَ ٱللَّهُ يَفۡعَلُ مَا يَشَآءُ
40. زەكەریایی گۆت: خودێوۆ چاوا دێ من كوڕەك هەبیت، و ئەز هۆ یێ پیر و دانعەمر، و ژنا من ژی یا خرش [زاڕۆك نابن] گۆت: وەسایە هەر كارەكێ خودێ بڤێت دێ كەت.
التفاسير العربية:
قَالَ رَبِّ ٱجۡعَل لِّيٓ ءَايَةٗۖ قَالَ ءَايَتُكَ أَلَّا تُكَلِّمَ ٱلنَّاسَ ثَلَٰثَةَ أَيَّامٍ إِلَّا رَمۡزٗاۗ وَٱذۡكُر رَّبَّكَ كَثِيرٗا وَسَبِّحۡ بِٱلۡعَشِيِّ وَٱلۡإِبۡكَٰرِ
41. [زەكەریا] گۆت: خودێوۆ تشتەكی بۆ من بكە نیشان، [خودێ] گۆت: نیشانا تە ئەوە سێ ڕۆژان [تو نەشێی] د گەل خەلكی باخڤی، ب ئیشارەتان نەبیت، و گەلەك ناڤێ خودایێ خۆ بینە [گەلەك بپەرێسە]، و سپێدە و ئێڤاران خودایێ خۆ ژ كێماسییان پاقژ بكە.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰكِ وَطَهَّرَكِ وَٱصۡطَفَىٰكِ عَلَىٰ نِسَآءِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
42. بیننە بیرا خۆ دەمێ ملیاكەتان گۆتی مەریەمێ: ب ڕاستی خودێ تو یا هلبژارتی [و ژ كار و كریارێت نەدورست] یا پاقژكری و قەدرێ تە ب سەر یێ هەمی ژنێت جیهانێ ئێخستییە.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ مِنۡ أَنۢبَآءِ ٱلۡغَيۡبِ نُوحِيهِ إِلَيۡكَۚ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يُلۡقُونَ أَقۡلَٰمَهُمۡ أَيُّهُمۡ يَكۡفُلُ مَرۡيَمَ وَمَا كُنتَ لَدَيۡهِمۡ إِذۡ يَخۡتَصِمُونَ
44. ئەڤە (ئەڤ بەحسە) ژ سالۆخێت غەیبێنە، ب وەحی ئەم بۆ تە دهنێرین، تو نە ل دەڤ وان بووی دەمێ قەلەمێت خۆ [بۆ پشك كێشانێ] ددانان، كا كی دێ سەرەگوهییا مەریەمێ كەت، هەروەسا تو نە ل دەڤ وان بووی دەمێ وان [ل سەر ڤێ سەرەگوهییێ] جڕەبڕ دكر.
التفاسير العربية:
إِذۡ قَالَتِ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ يَٰمَرۡيَمُ إِنَّ ٱللَّهَ يُبَشِّرُكِ بِكَلِمَةٖ مِّنۡهُ ٱسۡمُهُ ٱلۡمَسِيحُ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ وَجِيهٗا فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَمِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
45. د وێ گاڤێدا ملیاكەتان گۆت: مەریەمێ ب ڕاستی خودێ مزگینییێ ب پەیڤەكا خۆ [كو عیسا بوو] ددەتە تە، ناڤێ وی مەسیحە (ئانكو یێ پیرۆزە، یان دەستێ وی یێ پیرۆزە هەر كەسێ ب دەستێ خۆ ڤەمالی نەخۆشییا وی نەما، یان جبریلی ئەو ڤەمالییە ژ بەر هندێ دبێژنێ مەسیح، یان ژ بەر هندێ یێ گەرۆك بوو و ل چو جهان ئاكنجی نەبوویە، یان پییێت وی د حولی بوون و گۆزەك نەبوون) عیسایە كوڕێ مەریەمێ، د دنیا و ئاخرەتێدا خودان ڕویمەتە و ژ نێزیكانە ژی [بۆ خودێ].
التفاسير العربية:
وَيُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗا وَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
التفاسير العربية:
قَالَتۡ رَبِّ أَنَّىٰ يَكُونُ لِي وَلَدٞ وَلَمۡ يَمۡسَسۡنِي بَشَرٞۖ قَالَ كَذَٰلِكِ ٱللَّهُ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ إِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
47. [مەریەمێ] گۆت: خودێوۆ دێ چاوا من كوڕ هەبیت، و كەسێ خۆ نەگەهاندییە من و نێزیكی من نەبوویی؟! [خودێ] گۆت: هۆسایە، ئەوێ خودێ بڤێت چێ دكەت، و گاڤا كار و فەرمانەك ڤیا [بەس] دێ بێژتێ ببە، دێ بیت.
التفاسير العربية:
وَيُعَلِّمُهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ
التفاسير العربية:
وَرَسُولًا إِلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنِّي قَدۡ جِئۡتُكُم بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ أَنِّيٓ أَخۡلُقُ لَكُم مِّنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ فَأَنفُخُ فِيهِ فَيَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ وَأُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۖ وَأُنَبِّئُكُم بِمَا تَأۡكُلُونَ وَمَا تَدَّخِرُونَ فِي بُيُوتِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
49. و دێ كەتە پێغەمبەرەك بۆ ئسرائیلییان، [هەی عیسا بێژە وان] من نیشانەك ژ نك خودایێ هەوەڤە بۆ هەوە ئینایییە، ئەز بۆ هەوە ژ تەقنێ تشتی ل سەر ڕەنگێ بالەفران چێ دكەم و پف دكەمێ، ب دەستویرا خودێ دبیتە بالەفر، و كۆرەیێ د زكماكدا كۆرە و یێ لەش بەلەك ئەز ساخ دكەم، و مرییان ئەز زێندی دكەم ب دەستویرا خودێ، و دزانم كا هوین چ د مالدا دخۆن و چ هلدگرن. ب ڕاستی ئەڤە هەمی نیشانەكا ئاشكەرایە بۆ هەوە، ئەگەر هوین خودان باوەر بن.
التفاسير العربية:
وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيَّ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَلِأُحِلَّ لَكُم بَعۡضَ ٱلَّذِي حُرِّمَ عَلَيۡكُمۡۚ وَجِئۡتُكُم بِـَٔايَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ
50. و ئەزێ هاتیم كتێبا بەری خۆ كو تەوراتە ڕاست دەربێخم (كو ئەوێ مزگینییا هاتنا من دابوو هەوە و سالۆخەتێت من دابوونە هەوە)، و دا هندەك ژ وان تشتێت بۆ هەوە هاتینە حەرامكرن، بۆ هەوە حەلال بكەم، و من نیشانەك ژ نك خودایێ هەوەڤە بۆ هەوە ئینایییە، ڤێجا پارێزكارییا خودێ بكەن و گوهێ خۆ بدەنە من.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ
التفاسير العربية:
۞ فَلَمَّآ أَحَسَّ عِيسَىٰ مِنۡهُمُ ٱلۡكُفۡرَ قَالَ مَنۡ أَنصَارِيٓ إِلَى ٱللَّهِۖ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ نَحۡنُ أَنصَارُ ٱللَّهِ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
52. دەمێ عیسایی زانی كو ئەو باوەرییێ پێ نائینن، گۆت: كی د ڕێكا خودێدا هاریكار و پشتەڤانێ منە؟ سەرپشك و سەربژارەیان گۆت: ئەم هاریكار و پشتەڤانێت [دینێ] خودێینە، مە باوەری ب خودێ ئینایییە، و تو شاهد بە [ڕۆژا قیامەتێ] كو ئەم [ب ڕاستی] موسلمانین.
التفاسير العربية:
رَبَّنَآ ءَامَنَّا بِمَآ أَنزَلۡتَ وَٱتَّبَعۡنَا ٱلرَّسُولَ فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
53. خودێوۆ مە باوەری ب یا تە داڕێتی و ئینایییە خوارێ ئینا، و ئەم ب دویڤ پێغەمبەری كەڤتین [و مە ڕێكا وی گرت]، ڤێجا تو مە د گەل شاهدان بنڤێسە [شاهدێت باوەرییێ ب تە و كتێب و پێغەمبەرێت تە دئینن، و شادەیییێ بۆ یەكتایییا تە ددەن].
التفاسير العربية:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَىٰٓ إِنِّي مُتَوَفِّيكَ وَرَافِعُكَ إِلَيَّ وَمُطَهِّرُكَ مِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَجَاعِلُ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُوكَ فَوۡقَ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ ثُمَّ إِلَيَّ مَرۡجِعُكُمۡ فَأَحۡكُمُ بَيۡنَكُمۡ فِيمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
55. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ خودێ گۆتی: هەی عیسا ئەز دێ تە پارێزم ژ وان هەتا دویماهیكا تە دئێت، و دێ تە كێشمە دەڤ خۆ، و دێ تە قورتال كەم ژ [خرابییان و ژ خرابییا] ئەوێت گاوربوویین. و ئەوێت ب دویڤ تە كەڤتین دێ وان ب سەر وان ئەوێت گاوربوویین ئێخم هەتا ڕۆژا قیامەتێ، پاشی زڤڕینا هەوە هەمییان ب بال منڤەیە، و ئەز دێ حوكمی د ناڤبەرا هەوەدا كەم، ل سەر تشتێ هوین تێدا نەئێك.
التفاسير العربية:
ذَٰلِكَ نَتۡلُوهُ عَلَيۡكَ مِنَ ٱلۡأٓيَٰتِ وَٱلذِّكۡرِ ٱلۡحَكِيمِ
التفاسير العربية:
ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُن مِّنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
التفاسير العربية:
فَمَنۡ حَآجَّكَ فِيهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ فَقُلۡ تَعَالَوۡاْ نَدۡعُ أَبۡنَآءَنَا وَأَبۡنَآءَكُمۡ وَنِسَآءَنَا وَنِسَآءَكُمۡ وَأَنفُسَنَا وَأَنفُسَكُمۡ ثُمَّ نَبۡتَهِلۡ فَنَجۡعَل لَّعۡنَتَ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰذِبِينَ
61. هەچیێ جڕەبڕێ د دەرهەقێ ویدا (د دەرهەقێ عیساییدا) د گەل تە بكەت پشتی ڕاستی [د دەرهەقا ویدا] بۆ تە هاتی، بێژە [وان]: وەرن [كۆم ببن] دا كوڕێت خۆ و یێت هەوە، ژنكێت خۆ و یێت هەوە، و خۆ و هەوە ڤەخوینین، و پاشی ڤێكڕا نفرینان بكەین، و لەعنەتان ل درەوینان ببارینین [بێژین لەعنەت ل درەوینان بن].
التفاسير العربية:
فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ
التفاسير العربية:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ كَلِمَةٖ سَوَآءِۭ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ أَلَّا نَعۡبُدَ إِلَّا ٱللَّهَ وَلَا نُشۡرِكَ بِهِۦ شَيۡـٔٗا وَلَا يَتَّخِذَ بَعۡضُنَا بَعۡضًا أَرۡبَابٗا مِّن دُونِ ٱللَّهِۚ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَقُولُواْ ٱشۡهَدُواْ بِأَنَّا مُسۡلِمُونَ
64. [هەی موحەممەد] بێژە [وان]: گەلی خودان كتێبان (جوهی و فەلەنە)، وەرنە سەر وێ ئاخڤتنێ یا ئەم و هوین تێدا ئێك، كو ئەم و هوین ژ خودێ پێڤەتر چو نەپەرێسین، و چو هەڤال و هەڤپشكان بۆ چێ نەكەین، و هندەك ژ مە هندەكان نەداننە جهێ خودێ [و بۆ داچەمن]، ڤێجا ئەگەر ڕوییێ خۆ وەرگێڕان و پشت تێ كرن، بێژنە وان: ئەڤە هوین شاهد كو ئەم موسلمانین [و مە سەرێ گوهدارییێ بۆ خودێ چەماند].
التفاسير العربية:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تُحَآجُّونَ فِيٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَمَآ أُنزِلَتِ ٱلتَّوۡرَىٰةُ وَٱلۡإِنجِيلُ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
65. گەلی خودان كتێبان بۆچ هوین جڕەبڕێ ل سەر ئیبراهیم دكەن [هەر ئێك ژ هەوە دبێژیت: ئیبراهیم ژ مەیە]، و تەورات و ئنجیل پشتی وی یێت هاتینە خوارێ، ما هوین ئاقلێ خۆ نائیننە سەرێ خۆ؟!
التفاسير العربية:
هَٰٓأَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ حَٰجَجۡتُمۡ فِيمَا لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ فَلِمَ تُحَآجُّونَ فِيمَا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
66. [گەلی جوهی و فەلەیان] ئەها ئەڤە هوین یێ جڕەبڕێ دكەن ل سەر وی تشتێ هوین ژێ دزانن [هەر چەندە هوین ب جهـ ژی نائینن]، ڤێجا ما بۆچ هوین دێ جڕەبڕێ ل سەر وی كەن یێ هوین چو ژێ نەزانن؟! خودێ دزانیت [كا ئیبراهیم چ بوو] و هوین نوزانن.
التفاسير العربية:
مَا كَانَ إِبۡرَٰهِيمُ يَهُودِيّٗا وَلَا نَصۡرَانِيّٗا وَلَٰكِن كَانَ حَنِيفٗا مُّسۡلِمٗا وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
67. ئیبراهیم نە جوهی بوو و نە فەلە.. بەلكی ئیبراهیم ژ هەمی نەڕاستی و خوارییان یێ ڤەدەربوو، و سەرێ گوهدارییێ بۆ خودێ چەماندبوو، و نە ژ وان بوو یێت هەڤال و هەڤپشكان بۆ خودێ چێ دكەن.
التفاسير العربية:
إِنَّ أَوۡلَى ٱلنَّاسِ بِإِبۡرَٰهِيمَ لَلَّذِينَ ٱتَّبَعُوهُ وَهَٰذَا ٱلنَّبِيُّ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۗ وَٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
68. ب ڕاستی یێت ژ هەمی مرۆڤان پتر نێزیكی ئیبراهیم ئەو بوون یێت ڕێكا وی گرتین، و ئەڤ پێغەمبەرەیە و یێت باوەری پێ ئینایین، و خودێ هاریكار و پشتەڤانێ خودان باوەرانە.
التفاسير العربية:
وَقَالَت طَّآئِفَةٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامِنُواْ بِٱلَّذِيٓ أُنزِلَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَجۡهَ ٱلنَّهَارِ وَٱكۡفُرُوٓاْ ءَاخِرَهُۥ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
72. دەستەكەكێ ژ خودان كتێبان [كو جوهی بوون] گۆت: سحارێ باوەرییێ ب وێ بینن، ئەوا بۆ ئەوێت باوەری ئینایین هاتی، و ئێڤاری جارەكا دی پشتا خۆ بدەنێ، دا ئەو ژی لێڤەببن، [و گۆمان بكەڤتە د دلێ واندا بەرانبەری ئیسلامێ].
التفاسير العربية:
وَلَا تُؤۡمِنُوٓاْ إِلَّا لِمَن تَبِعَ دِينَكُمۡ قُلۡ إِنَّ ٱلۡهُدَىٰ هُدَى ٱللَّهِ أَن يُؤۡتَىٰٓ أَحَدٞ مِّثۡلَ مَآ أُوتِيتُمۡ أَوۡ يُحَآجُّوكُمۡ عِندَ رَبِّكُمۡۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡفَضۡلَ بِيَدِ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
73. و بەس ژ وی باوەر بكەن یێ ل سەر دینێ هەوە [باوەرییا خۆ ب كەسێ دیتر نەئینن]، [ئاخڤتن یا جوهییانە، پشتی پیلانا موسلمانبوونا سەرێ ڕۆژێ و گاوربوونا دویماهییا وێ دانایین]. بێژە [وان]: ب ڕاستی ڕاستەڕێیی، ڕاستەڕێییا خودێیە. ڤێجا ئەو یا مایی تشتەك بۆ بێت، وەكی یا بۆ هەوە هاتی، و ل دەڤ خودێ هەوە شەرمزار دەربێخیت، و ئاخڤتنا وی ب سەر یا هەوە بكەڤیت. [هەی موحەممەد] تو بێژە [وان]: دان و كەرەم ب دەستێ خودێنە ددەتە وی یێ وی بڤێت، و خودێ [د كەرەم و دانا خۆدا] یێ دەستفرەهـ و پڕ زانایە.
التفاسير العربية:
يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
التفاسير العربية:
۞ وَمِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ مَنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِقِنطَارٖ يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ وَمِنۡهُم مَّنۡ إِن تَأۡمَنۡهُ بِدِينَارٖ لَّا يُؤَدِّهِۦٓ إِلَيۡكَ إِلَّا مَا دُمۡتَ عَلَيۡهِ قَآئِمٗاۗ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُواْ لَيۡسَ عَلَيۡنَا فِي ٱلۡأُمِّيِّـۧنَ سَبِيلٞ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
75. هندەك ژ خودان كتێبان [ئانكو جوهی] هەنە، ئەگەر تو مالەكێ مەزن ب ئەمانەت بدەیەڤێ، دێ ل تە زڤڕینیت، و هندەك ژی هەنە ئەگەر تو دینارەكێ ب ئەمانەت بدەیەڤێ ئەگەر تو ب دویڤڤە نەبی و داخوازا هەقێ خۆ ژێ نەكەی ل تە نازڤڕینیت، چونكی دبێژن: خوارنا مالێ نەخواندەواران [ئانكو عەرەبان]، نەگونەهە بۆ مە، و درەوێ ژ كیسێ خودێ دكەن، و ئەو دزانن ئەڤا ئەو دكەن درەوە.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَشۡتَرُونَ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ وَأَيۡمَٰنِهِمۡ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ لَا خَلَٰقَ لَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ وَلَا يَنظُرُ إِلَيۡهِمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
77. ب ڕاستی ئەو كەسێت سۆز و پەیمانێت دایینە خودێ و سویندێت خۆ ئەرزان دفرۆشن، ئەڤان چو بار و پشك د ئاخرەتێدا نینە، و خودێ [ب دلۆڤانی] وان نائاخێڤیت، و ڕۆژا قیامەتێ بەرێ خۆ نادەتە وان، و گونەهێت وان ژێ نابەت، و ئیزایەكا دژوار دێ دەتە بەر وان.
التفاسير العربية:
وَإِنَّ مِنۡهُمۡ لَفَرِيقٗا يَلۡوُۥنَ أَلۡسِنَتَهُم بِٱلۡكِتَٰبِ لِتَحۡسَبُوهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمَا هُوَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَقُولُونَ هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ وَمَا هُوَ مِنۡ عِندِ ٱللَّهِۖ وَيَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
78. و دەستەكەك ژ وان هەیە [گاڤا كتێبا خودێ دخوینن] ئەزمانێ خۆ خوارومار دكەن، دا هوین هزر بكەن ئەو [ڤاڕێكرنا (تحریف) وان كری و ئەو خواندنا ئەو دخوینن] ژ كتێبێیە [و ژ كەلامێ خودێیە] و ئەو ب خۆ نە ژ كتێبێیە [و نە ژ كەلامێ خودێیە] دبێژن: (مەخسەد خواندنا ئەو دخوینن): ئەڤە ژ نك خودێ هاتییە، و ئەو ب خۆ، نە ژ دەڤ خودێ هاتییە، و درەوان ژ كیسێ خودێ دكەن، و ئەو دزانن كو درەون ژی.
التفاسير العربية:
مَا كَانَ لِبَشَرٍ أَن يُؤۡتِيَهُ ٱللَّهُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحُكۡمَ وَٱلنُّبُوَّةَ ثُمَّ يَقُولَ لِلنَّاسِ كُونُواْ عِبَادٗا لِّي مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن كُونُواْ رَبَّٰنِيِّـۧنَ بِمَا كُنتُمۡ تُعَلِّمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ وَبِمَا كُنتُمۡ تَدۡرُسُونَ
79. بۆ چو مرۆڤان دورست نینە، خودێ كتێب و ئاقلداری و پێغەمبەراتییێ بدەتێ، پاشی بێژتە خەلكی: ببنە بەندەیێت من، نە یێت خودێ (من بپەرێسن شوینا خودێ)، بەلكی دێ بێژتە وان: مرۆڤێت خودێ بن د نیشادانا خۆ یا كتێبێدا، [د خواندنا خۆدا دەمێ هوین كتێبا خودێ دخوینن].
التفاسير العربية:
وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ لَمَآ ءَاتَيۡتُكُم مِّن كِتَٰبٖ وَحِكۡمَةٖ ثُمَّ جَآءَكُمۡ رَسُولٞ مُّصَدِّقٞ لِّمَا مَعَكُمۡ لَتُؤۡمِنُنَّ بِهِۦ وَلَتَنصُرُنَّهُۥۚ قَالَ ءَأَقۡرَرۡتُمۡ وَأَخَذۡتُمۡ عَلَىٰ ذَٰلِكُمۡ إِصۡرِيۖ قَالُوٓاْ أَقۡرَرۡنَاۚ قَالَ فَٱشۡهَدُواْ وَأَنَا۠ مَعَكُم مِّنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
81. بیننە بیرا خۆ [هەی خودانێت كتێبان (مەخسەد جوهی و فەلە)]، دەمێ خودێ پەیمانا موكومكری ژ پێغەمبەران ستاندی، ئەگەر من كتێب و پێغەمبەراتییەك دا هەوە، پاشی پێغەمبەرەك بۆ هەوە هات، ئەو تشتێ من دایییە هەوە ڕاست دەرئێخست، هوین دێ باوەرییێ پێ ئینن، و پشتەڤانییا وی كەن. خودێ گۆتە وان: هەوە پەسەند كر [ئەڤا من گۆتی] و هەوە ل سەر هندێ پەیمانا من قەبویلە؟ گۆتن: [بەلێ] مە پەسەند كر، [خودێ] گۆت: پا شاهد بن ئەز ژی د گەل هەوە [ل سەر پەسەندكرن و قایلبوونا هەوە و شادەیییا هەوە] ژ شاهدانم.
التفاسير العربية:
أَفَغَيۡرَ دِينِ ٱللَّهِ يَبۡغُونَ وَلَهُۥٓ أَسۡلَمَ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ طَوۡعٗا وَكَرۡهٗا وَإِلَيۡهِ يُرۡجَعُونَ
83. ئەرێ ما ئەو دینەكێ دی ژ بلی دینێ خودێ دخوازن؟! و خودێ ئەوە یێ هندی د ئەرد و ئەسماناندا [ژ ملیاكەت و مرۆڤ و ئەجنەیان] چ ب ڤیان چ ب نەڤیان سەرێ گوهدارییێ بۆ چەماندین و خۆ سپارتینێ، و هەمی ژی هەر دێ ب بال ویڤە زڤڕن.
التفاسير العربية:
قُلۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ عَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِيمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَمَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
84. [هەی موحەممەد] تو بێژە وان: مە باوەری ب خودێ و تشتێ ب سەر مەدا هاتییە خوارێ [كو قورئانە] و یێ ب سەر ئیبراهیم و ئیسماعیل و یەعقووب و دویندەها وی و یێ بۆ مووسایی و عیسایی و پێغەمبەران ژ نك خودێ هاتی، هەیە، و ئەم جودایییێ نائێخینە د ناڤبەرا كەس ژ واندا، و ئەم ل بەر فەرمانا وینە، و سەرێ گوهدارییێ بۆ دچەمینین و خۆ دسپێرینێ.
التفاسير العربية:
كَيۡفَ يَهۡدِي ٱللَّهُ قَوۡمٗا كَفَرُواْ بَعۡدَ إِيمَٰنِهِمۡ وَشَهِدُوٓاْ أَنَّ ٱلرَّسُولَ حَقّٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُۚ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
86. چاوا خودێ دێ ملەتەكی ڕاستەڕێ كەت، كو پشتی باوەری ئینایین، و شادەیی دایین كو پێغەمبەر ڕاست پێغەمبەرە و نیشانێت ئاشكەرا [و موعجیزە] بۆ وان هاتین [ژ نوی] گاور بوویین؟! و خودێ ملەتێ ستەمكار ڕاستەڕێ ناكەت.
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُمۡ أَنَّ عَلَيۡهِمۡ لَعۡنَةَ ٱللَّهِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلنَّاسِ أَجۡمَعِينَ
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَمَاتُواْ وَهُمۡ كُفَّارٞ فَلَن يُقۡبَلَ مِنۡ أَحَدِهِم مِّلۡءُ ٱلۡأَرۡضِ ذَهَبٗا وَلَوِ ٱفۡتَدَىٰ بِهِۦٓۗ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
91. ب ڕاستی ئەڤێت گاوربوویین، و مرین و ئەو گاور، ئەگەر ئێك ژ وان ڕوییێ ئەردی تژی زێڕ بەدەلێ بدەت، ژێ نائێتە وەرگرتن، و ئەڤان ئیزایەكا زێدە دژوار بۆ هەیە، و وان چو پشتەڤان و هاریكار نینن.
التفاسير العربية:
۞ كُلُّ ٱلطَّعَامِ كَانَ حِلّٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ إِلَّا مَا حَرَّمَ إِسۡرَٰٓءِيلُ عَلَىٰ نَفۡسِهِۦ مِن قَبۡلِ أَن تُنَزَّلَ ٱلتَّوۡرَىٰةُۚ قُلۡ فَأۡتُواْ بِٱلتَّوۡرَىٰةِ فَٱتۡلُوهَآ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
93. هەمی خوارن بۆ ئسرائیلییان یا دورست بوو [حەلال بوو] ئەو تێ نەبیت یا ئسرائیل [یەعقووب پێغەمبەر] ل سەر خۆ دورست نەكری [حەرام كری] بەری تەورات بێتە خوارێ، [موحەممەد] بێژە [وان]: ئەگەر هوین ڕاست دبێژن [د ڕاستن] تەوراتێ بینن و بخوینن [كا تەوراتێ چ د دەرهەقێ هەوەدا گۆتییە].
التفاسير العربية:
فَمَنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
التفاسير العربية:
قُلۡ صَدَقَ ٱللَّهُۗ فَٱتَّبِعُواْ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِيمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
95. [هەی موحەممەد] بێژە: خودێ ڕاست گۆتییە [كا چ د دەرهەقێ ئیبراهیمدا گۆتییە، و كا چ بۆ تە د قورئانێدا ئینایییە]، ڤێجا ب دویڤ دینێ ئیبراهیم بكەڤن، كو دینەكێ ڤەدەرە ژ خواری و خرابییێ، و ئەو ب خۆ ژی (ئیبراهیم پێغەمبەر) نە ژ وانە یێت هەڤال و هۆگران بۆ خودێ چێ دكەن.
التفاسير العربية:
فِيهِ ءَايَٰتُۢ بَيِّنَٰتٞ مَّقَامُ إِبۡرَٰهِيمَۖ وَمَن دَخَلَهُۥ كَانَ ءَامِنٗاۗ وَلِلَّهِ عَلَى ٱلنَّاسِ حِجُّ ٱلۡبَيۡتِ مَنِ ٱسۡتَطَاعَ إِلَيۡهِ سَبِيلٗاۚ وَمَن كَفَرَ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ عَنِ ٱلۡعَٰلَمِينَ
97. و نیشانێت ئاشكەرا لێ هەنە، [وەكی چیاكێ سەفا و مەروا و هەمی ڕێ و نیشانێت حەجێ، و ژ وان هەر كەسێ خرابی كرییە د دلێ خۆدا د ڕاستا وێدا، بۆ نەمایە]، و بنەجها ئیبراهیم و هەچیێ ب ژۆر كەڤت، ئێمن بوو، و خودێ ل سەر خەلكی هەیە، هەچیێ بشێت (ئانكو پێ چێ ببیت) قەست بكەتێ [بۆ جهئینانا كار و كریارێت حەجێ]، و هەچیێ گاور [ژی] ببیت [باوەرییێ ب خودێ نەئینیت]، ڤێجا ب ڕاستی خودێ پاكی (منەت) ب خەلكی هەمییێ نینە.
التفاسير العربية:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لِمَ تَصُدُّونَ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ مَنۡ ءَامَنَ تَبۡغُونَهَا عِوَجٗا وَأَنتُمۡ شُهَدَآءُۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
99. بێژە گەلی خودان كتێبان: بۆچ هەچیێ باوەری ئینایی، هوین ڕێكا خودێ لێ دگرن، هەوە دڤێت یا خوار و ڤیچ بیت [و ل بەر دلێ خەلكی ڕەش دكەن]، و هوین ب خۆ ژی دبینن [و دزانن ڕێكا ڕاست و دورست هەر ئەوە]، نێ خودێ نەیێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِن تُطِيعُواْ فَرِيقٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ يَرُدُّوكُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ كَٰفِرِينَ
100. گەلی مرۆڤێت هەوە باوەری ئینایی، ئەگەر هوین گوهێ خۆ بدەنە دەستەكەكێ ژ وان یێت كتێب بۆ هاتین، جارەكا دی پشتی باوەری ئینانا هەوە دێ هەوە كەنە گاور.
التفاسير العربية:
وَكَيۡفَ تَكۡفُرُونَ وَأَنتُمۡ تُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ وَفِيكُمۡ رَسُولُهُۥۗ وَمَن يَعۡتَصِم بِٱللَّهِ فَقَدۡ هُدِيَ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
101. ڤێجا هوین دێ چاوا گاور بن و ئایەتێت خودێ ل سەر هەوە دئێنە خواندن، و پێغەمبەرێ خودێ [ب خۆ ژی] د ناڤ هەوەدا؟! و هەچیێ ڕێكا خودێ بگریت و پشتا خۆ پێ گرێدەت، ئەو ڕاستەڕێ بوو، و بەرێ وی كەڤتە ڕێكا ڕاست.
التفاسير العربية:
وَٱعۡتَصِمُواْ بِحَبۡلِ ٱللَّهِ جَمِيعٗا وَلَا تَفَرَّقُواْۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ كُنتُمۡ أَعۡدَآءٗ فَأَلَّفَ بَيۡنَ قُلُوبِكُمۡ فَأَصۡبَحۡتُم بِنِعۡمَتِهِۦٓ إِخۡوَٰنٗا وَكُنتُمۡ عَلَىٰ شَفَا حُفۡرَةٖ مِّنَ ٱلنَّارِ فَأَنقَذَكُم مِّنۡهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
103. و هوین هەمی خۆ ب دینێ خودێ و كتێبا ویڤە بگرن، و ژێك بەلاڤ نەبن، و نیعمەت و كەرەما خودێ د گەل هەوە كری بیننە بیرا خۆ [ژ بیر نەكەن] دەمێ هوین [هێژ موسلمان نەبوویین] لێك دژمن، [خودێ] دلێت هەوە گەهاندنە ئێك و هوین ژ دەولەت و كەرەما خودێ بوونە برایێت ئێك، و هوین ل سەر لێڤا كۆرەكا ئاگری بوون [نێزیك بوو بداهڕیێنێ]، خودێ هوین ژێ قورتال كرن، هۆسا خودێ نیشانێت خۆ بۆ هەوە دیار دكەت، دا هوین ڕاستەڕێ ببن.
التفاسير العربية:
يَوۡمَ تَبۡيَضُّ وُجُوهٞ وَتَسۡوَدُّ وُجُوهٞۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ٱسۡوَدَّتۡ وُجُوهُهُمۡ أَكَفَرۡتُم بَعۡدَ إِيمَٰنِكُمۡ فَذُوقُواْ ٱلۡعَذَابَ بِمَا كُنتُمۡ تَكۡفُرُونَ
106. ڕۆژا هندەك ڕوی [ب گوهدارییێ و پەرستنا خودێ] سپی دبن، و هندەك ژی [ب گاورییێ و گونەهان] ڕەش دبن، ئەڤێت ڕوییێت وان ڕەش بوویین دێ بێژنێ: هوین گاور بوون پشتی هەوە باوەری ئینایی؟ دێ ڤێجا تامكەنە ئیزایا گاوربوونا خۆ.
التفاسير العربية:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّۗ وَمَا ٱللَّهُ يُرِيدُ ظُلۡمٗا لِّلۡعَٰلَمِينَ
108. ئەڤە ئایەت و نیشانێت خودێنە، ئەم ب ڕاست و دورستی ل سەر تە دخوینین و خودێ نەئەوە یێ ستەمێ ل بەندەیان بكەت [خێرا وان كێم بكەت یان گونەهێت وان زێدە بكەت، یان ئێكی شوینا ئێكێ دی جزا بكەت].
التفاسير العربية:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
التفاسير العربية:
كُنتُمۡ خَيۡرَ أُمَّةٍ أُخۡرِجَتۡ لِلنَّاسِ تَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَتَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِۗ وَلَوۡ ءَامَنَ أَهۡلُ ٱلۡكِتَٰبِ لَكَانَ خَيۡرٗا لَّهُمۚ مِّنۡهُمُ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ وَأَكۡثَرُهُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
110. هوین [گەلی موسلمانان] باشترین ملەتن بۆ خەلكی هاتین، چونكی هوین فەرمانێ ب كرنا قەنجییێ دكەن و ڕێكێ ل خرابییێ دگرن، و هوین باوەرییێ ژی ب خودێ دئینن، و ئەگەر خودان كتێبان باوەری ئینابایە، بۆ وان باشتربوو، هندەك ژ وان (ژ خودان كتێبان) خودان باوەرن [ئانكو باوەری یا ب پێغەمبەری ئینایی] و باراپتر ژێ ژ ڕێ دەركەڤتینە.
التفاسير العربية:
ضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ أَيۡنَ مَا ثُقِفُوٓاْ إِلَّا بِحَبۡلٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَحَبۡلٖ مِّنَ ٱلنَّاسِ وَبَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلۡمَسۡكَنَةُۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
112. هەر جهەكێ ئەو لێ بن، خودێ ڕسوایی و بێ ڕویمەتی ب سەر واندا گرتییە [داڕێتیە]، نابێژم خۆ ب وەریسێ خودێڤە بگرن [موسلمان بن ] و خۆ ب وەریسێ [عەهدێ] موسلمانانڤە بگرن. و ب كەرب و كینا خودێڤە زڤڕین، و ڕسوایی ل وان هاتە ئێك، ئەڤە هەمی ژ بەر هندێ، چونكی وان باوەری ب ئایەتێت خودێ نەدئینا و ژ بێ بەختی و ب نەهەقی پێغەمبەرێت خودێ دكوشتن، ئەڤە ژی هەر ب نەگوهدارییا خۆ و زێدەگاڤی ژی [د سەرڕا] دكرن.
التفاسير العربية:
۞ لَيۡسُواْ سَوَآءٗۗ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ أُمَّةٞ قَآئِمَةٞ يَتۡلُونَ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ ءَانَآءَ ٱلَّيۡلِ وَهُمۡ يَسۡجُدُونَ
113. هەمی [خودان كتێب مەخسەد جوهی ] وەكی ئێك نینن، هندەك ژ وان هەنە دورستن، و ل بەر فەرمانا خودێ د ڕاوەستاینە، و ب شەڤ ئایەتێت خودێ [كو قورئانە] دخوینن، و بۆ خودێ ئەنیا خۆ دداننە ئاخێ [ب شەڤ قورئانێ ل سەر نڤێژان دخوینن].
التفاسير العربية:
يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَيَأۡمُرُونَ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَيَنۡهَوۡنَ عَنِ ٱلۡمُنكَرِ وَيُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡخَيۡرَٰتِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ مِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
114. باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا ئاخرەتێ دئینن، و فەرمانێ ب باشییێ دكەن و ڕێ ل خرابییێ دگرن، و لەزێ ل قەنجییان دكەن، و ئەڤە (ئانكو خودانێت ڤان سالۆخەتان) ژ كێرهاتی و سەرڕاستانە.
التفاسير العربية:
وَمَا يَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلَن يُكۡفَرُوهُۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلۡمُتَّقِينَ
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَن تُغۡنِيَ عَنۡهُمۡ أَمۡوَٰلُهُمۡ وَلَآ أَوۡلَٰدُهُم مِّنَ ٱللَّهِ شَيۡـٔٗاۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
116. ب ڕاستی ئەوێت گاور بوویین، مال و زاڕۆكێت وان مفایێ وان ناكەت، و ئیزایا خودێ ژ وان نادەتە پاش، و ئەڤە دۆژەهینە و هەروهەر دێ تێدا بن.
التفاسير العربية:
مَثَلُ مَا يُنفِقُونَ فِي هَٰذِهِ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَثَلِ رِيحٖ فِيهَا صِرٌّ أَصَابَتۡ حَرۡثَ قَوۡمٖ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ فَأَهۡلَكَتۡهُۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِنۡ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
117. مەتەلا كەسێ مالێ خۆ ب ڕویمەتی د ڤێ دنیایێدا دمەزێخیت وەكی مەتەلا بایەكێ ب سڕ و سەقەمە ب سەر چاندنییا ملەتەكی ستەمكاردا بێت و پویچ بكەت، [و چو مفایی بۆ خۆ ژێ وەرنەگرن، هۆسا گاور ژی، مفایی ژ كارێت خۆ یێت قەنج ناكەن]. خودێ ستەم ل وان نەكرییە بەلێ وان [ب كار و كریارێت خۆ یێت نە د ڕێدا و نەدورست] ستەم و زیان ل خۆ كرینە.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ بِطَانَةٗ مِّن دُونِكُمۡ لَا يَأۡلُونَكُمۡ خَبَالٗا وَدُّواْ مَا عَنِتُّمۡ قَدۡ بَدَتِ ٱلۡبَغۡضَآءُ مِنۡ أَفۡوَٰهِهِمۡ وَمَا تُخۡفِي صُدُورُهُمۡ أَكۡبَرُۚ قَدۡ بَيَّنَّا لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۖ إِن كُنتُمۡ تَعۡقِلُونَ
118. گەلی خودان باوەران ژ بلی خۆ [موسلمانان] كەسێ دیتر [شوینا خودان باوەران] نەكەنە دۆست و بژارتییێت خۆ، ئەو تەخسیرییێ د ئەزیەتگەهاندنا هەوەدا ناكەن، هیڤییان دكەن [و دخوازن] بەرتەنگی و وەستیان بۆ هەوە چێ ببیت، كین و نەڤیان ژ دەڤێ وان دیاربوو [و دباریت]، و یا د دلێ واندا هێژ مەزنترە ژی. ب ڕاستی مە بۆ هەوە، ئایەت و نیشان [ل سەر پێدڤییا دلسۆژییێ د دینیدا و دۆستینییا موسلمانان و نەدۆستینییا گاوران] ئاشكەرا كرن، ئەگەر ئاقلەك د سەرێ هەوەدا هەبیت.
التفاسير العربية:
هَٰٓأَنتُمۡ أُوْلَآءِ تُحِبُّونَهُمۡ وَلَا يُحِبُّونَكُمۡ وَتُؤۡمِنُونَ بِٱلۡكِتَٰبِ كُلِّهِۦ وَإِذَا لَقُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ عَضُّواْ عَلَيۡكُمُ ٱلۡأَنَامِلَ مِنَ ٱلۡغَيۡظِۚ قُلۡ مُوتُواْ بِغَيۡظِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
119. ئەها ئەڤە هوینێ حەژ وان دكەن، و ئەو حەژ هەوە ناكەن، و هوین باوەرییێ ب كتێبێت هاتینە خوارێ هەمییان دئینن [دگەل هندێ ژی ئەو هەر حەژ هەوە ناكەن]. و ئەگەر گەهشتنە هەوە و هوین دیتن دێ بێژن: مە ژی باوەری ئینا، و ئەگەر ڤەدەربوون و مانە ب تنێ، و پشتا هەوە كەڤتە وان، ژ كەرباندا بۆ هەوە تلان دگەزن و دكڕینن، بێژە: ب كەرب و كینێت خۆڤە بمرن، ب ڕاستی خودێ ژ وێ ب ئاگەهە یا د سینگاندا [ڤەشارتی].
التفاسير العربية:
إِن تَمۡسَسۡكُمۡ حَسَنَةٞ تَسُؤۡهُمۡ وَإِن تُصِبۡكُمۡ سَيِّئَةٞ يَفۡرَحُواْ بِهَاۖ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ لَا يَضُرُّكُمۡ كَيۡدُهُمۡ شَيۡـًٔاۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا يَعۡمَلُونَ مُحِيطٞ
120. ئەگەر خۆشییەك بگەهیتە هەوە، پێ نەخۆش دبن، و ئەگەر نەخۆشییەك بگەهیتە هەوە، كەیفا وان پێ دئێت، و ئەگەر هوین بێنا خۆ [ل سەر ئەزیەتا وان بكێشن] و پارێزكارییێ بكەن، فند و فێلێت [نەخشكێشانا] وان چو زیانێ ناگەهیننە هەوە، ب ڕاستی ئەو كارێ ئەو دكەن خودێ پێ ئاگەهە.
التفاسير العربية:
إِذۡ هَمَّت طَّآئِفَتَانِ مِنكُمۡ أَن تَفۡشَلَا وَٱللَّهُ وَلِيُّهُمَاۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
122. دەمێ دو دەستەك ژ هەوە، نێزیك بوو دا شكێن و ژ هەوە ڤەبن [و زڤڕنەڤە] و سست بن، و خودێ پشتەڤانێ وانە [ژ بەر هندێ پارستن و نەهێلا سست ببن و د گەل دوڕوییان بزڤڕن]. و بلا خودان باوەر پشتا خۆ ب خودێ موكوم بكەن.
التفاسير العربية:
بَلَىٰٓۚ إِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ وَيَأۡتُوكُم مِّن فَوۡرِهِمۡ هَٰذَا يُمۡدِدۡكُمۡ رَبُّكُم بِخَمۡسَةِ ءَالَٰفٖ مِّنَ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ مُسَوِّمِينَ
125. بەلێ، ئەگەر هوین بێنا خۆ [ل سەر شەڕی] فرەهـ بكەن و خۆ بپارێزن، د ڤێ گاڤێدا [دژمن] بێنە هەوە و ب سەر هەوەدا بگرن، خودێ دێ پشتەڤانییا هەوە ب هنارتنا پێنج هزار ملیاكەتێت نیشانكری كەت.
التفاسير العربية:
وَمَا جَعَلَهُ ٱللَّهُ إِلَّا بُشۡرَىٰ لَكُمۡ وَلِتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُكُم بِهِۦۗ وَمَا ٱلنَّصۡرُ إِلَّا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡحَكِيمِ
126. خودێ [ئەڤ هاریكارییە] نەدكر ئەگەر ژ بەر هندێ نەبایە دا ببیتە مزگینییەك بۆ هەوە [كو هوین دێ ب سەركەڤن] و دا دلێت هەوە پێ تەنا ببن [و ترسا دژمنی ژ بەر پیچەكییا هەژمارا هەوە، ژ دلێ هەوە دەركەڤیت] و هندی سەركەڤتنە ژ نك خودایێ سەردەست و كار بنەجهە.
التفاسير العربية:
لَيۡسَ لَكَ مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٌ أَوۡ يَتُوبَ عَلَيۡهِمۡ أَوۡ يُعَذِّبَهُمۡ فَإِنَّهُمۡ ظَٰلِمُونَ
128. [هەی موحەممەد، بزانە] تە چو دەست د ڤی كاروباریدا نینە [هەمی د دەست خودێ دایە چ یا وی بڤێت دێ ل وان كەت]، چ تۆبەیێ بدەتە سەر وان [پشتی پەشێمان دبن] و چ ژی وان ئیزا بدەت [ئەگەر هەر ل سەر گونەهێ مان]. و ب ڕاستی ئەو ستەمكارن.
التفاسير العربية:
وَلِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
129. چ د ئەرد و ئەسماناندا هەیە، هەمی یێ خودێیە، ڤێجا یێ وی بڤێت لێ ناگریت و دێ گونەهێت وی ژێ بەت، و یێ بڤێت دێ ئیزا دەت، و خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَأۡكُلُواْ ٱلرِّبَوٰٓاْ أَضۡعَٰفٗا مُّضَٰعَفَةٗۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
130. گەلی خودان باوەران، سەلەفێ ب زێدەییا گەلەجاركی نەخۆن [مەخسەد سەلەفێ بهێلن و سەرێ مالێ خۆ ب تنێ وەرگرن بێ زێدەیی]، و پارێزكارییا خودێ بكەن، هیڤییا هندێ دا هوین سەرفەراز ببن.
التفاسير العربية:
وَٱتَّقُواْ ٱلنَّارَ ٱلَّتِيٓ أُعِدَّتۡ لِلۡكَٰفِرِينَ
التفاسير العربية:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
التفاسير العربية:
۞ وَسَارِعُوٓاْ إِلَىٰ مَغۡفِرَةٖ مِّن رَّبِّكُمۡ وَجَنَّةٍ عَرۡضُهَا ٱلسَّمَٰوَٰتُ وَٱلۡأَرۡضُ أُعِدَّتۡ لِلۡمُتَّقِينَ
133. [گەلی خودان باوەران] لەز ل ژێبرنا گونەهان ژ بەرێ خودایێ خۆڤە و ل بەحەشتا فرەهییا وێ فرەهییا ئەرد و ئەسمانان بكەن، ئەو بەحەشتا بۆ پارێزكاران هاتییە بەرهەڤكرن.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ فِي ٱلسَّرَّآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَٱلۡكَٰظِمِينَ ٱلۡغَيۡظَ وَٱلۡعَافِينَ عَنِ ٱلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
134. [ئەو پارێزكارێت] د بەرفرەهی و تەنگاڤییێدا [د دەولەمەندی و دەستكورتییێدا] مالێ خۆ دمەزێخن، و كەربا خۆ دادعویرن و ڤەدشێرن [ستەمێ ژ كەرباندا ل كەسێ ناكەن] و د ڕاستا خۆدا خەلكی ئازا دكەن، و خودێ ژی حەژ قەنجیكاران دكەت.
التفاسير العربية:
وَٱلَّذِينَ إِذَا فَعَلُواْ فَٰحِشَةً أَوۡ ظَلَمُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ ذَكَرُواْ ٱللَّهَ فَٱسۡتَغۡفَرُواْ لِذُنُوبِهِمۡ وَمَن يَغۡفِرُ ٱلذُّنُوبَ إِلَّا ٱللَّهُ وَلَمۡ يُصِرُّواْ عَلَىٰ مَا فَعَلُواْ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
135. و ئەوێت (پارێزكارێت) ئەگەر گونەهەكێ دكەن یان ژی ستەمێ ل خۆ دكەن، ناڤێ خودایێ خۆ دئینن و خودێ دئیننە بیرا خۆ، و داخوازا گونەهـ ژێبرنێ ژ خودێ دخوازن، ما كی ژ بلی خودێ گونەهان ژێ دبەت، و ڕكمانێ ل سەر گونەها كرین ناكەن (هەر نامیننە ل سەر و دهێلن و ئنیەتا لێ نەزڤڕینێ دكەنە دلێ خۆ). و ئەو دزانن [وان خەلەتی كر و نابیت هەر ل سەر بمینن، و دڤێت تۆبە بكەن، و دزانن كەس ژ خودێ پێڤە گونەهێت وان ژێ نابەت].
التفاسير العربية:
أُوْلَٰٓئِكَ جَزَآؤُهُم مَّغۡفِرَةٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَجَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَنِعۡمَ أَجۡرُ ٱلۡعَٰمِلِينَ
136. ئەڤان خەلاتێ وان ژێبرنا گونەهانە ژ بەرێ خودایێ وانڤە و بەحەشتێت ڕویبار د بنڕا دهەڕكن و دچن، و هەروهەر دێ تێدا بن، و بەحەشت چ خۆش خەلاتە بۆ كریاركەرێت قەنج.
التفاسير العربية:
قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِكُمۡ سُنَنٞ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
137. [گەلی خودان باوەران] بێ گۆمان بەری هەوە ڕویدانێت بۆرین [رێكا (سونەتا) خودێ د ڕاستا ئەوێت ئایەتێت وی دەرئێخستین و باوەری ب پێغەمبەرێت وی نەئینایین]. ڤێجا هوین د ئەردیدا بگەڕن بەرێ خۆ بدەنێ و بزانن كا دویماهیكا ئەوێت [ئایەتێت خودێ] درەو دەرئێخستین یا چاوا بوو و چ بوو؟
التفاسير العربية:
هَٰذَا بَيَانٞ لِّلنَّاسِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٞ لِّلۡمُتَّقِينَ
التفاسير العربية:
إِن يَمۡسَسۡكُمۡ قَرۡحٞ فَقَدۡ مَسَّ ٱلۡقَوۡمَ قَرۡحٞ مِّثۡلُهُۥۚ وَتِلۡكَ ٱلۡأَيَّامُ نُدَاوِلُهَا بَيۡنَ ٱلنَّاسِ وَلِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَتَّخِذَ مِنكُمۡ شُهَدَآءَۗ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلظَّٰلِمِينَ
140. ئەگەر هوین [د ئوحدێدا ] بریندار بووبن [و بوت پەرێسان شیابنە هەوە]، ب ڕاستی وەكی ڤێ ب سەرێ وان ژی هاتبوو [ڕۆژا بەدرێ، بەلێ سست نەبوون و دەستێت خۆ د بەر خۆدا نەبەردان، و جارەكا دی زڤڕینە شەڕێ هەوە، ڤێجا یا باش ئەوە هوین ژ وان چێتر بن، د بێ هیڤی نەبوون و سست نەبوونێدا]. و ڤان ڕۆژان [جار شكەستن و جار سەركەڤتن] د ناڤبەرا خەلكیدا دگێڕینین [ئەزموونە بۆ خەلكی]، دا خودێ ئەوێت باوەری ئینایین [و سەبری دكێشن] بنیاسیت، و هندەكان ژ هەوە ب شەهیدبوونێ خەلات بكەت، و ب ڕاستی خودێ حەژ ستەمكاران ناكەت.
التفاسير العربية:
وَلِيُمَحِّصَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَيَمۡحَقَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ كُنتُمۡ تَمَنَّوۡنَ ٱلۡمَوۡتَ مِن قَبۡلِ أَن تَلۡقَوۡهُ فَقَدۡ رَأَيۡتُمُوهُ وَأَنتُمۡ تَنظُرُونَ
143. ب سویند بەری هوین مرنێ ببینن هەوە مرن دخواست [هەوە حەز دكر شەڕەك چێ ببیت، دا هوین تێدا شەهید ببن]، و ب ڕاستی هەوە مرن دیت [و هوین ب خۆ ژی نێزیكی مرنێ بوون و هەڤالێت هەوە ل پێش چاڤێت هەوە هاتنە شەهیدكرن]. و هەوە ددیت [وەختێ هەڤالێت هەوە دهاتنە كوشتن].
التفاسير العربية:
وَمَا مُحَمَّدٌ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُۚ أَفَإِيْن مَّاتَ أَوۡ قُتِلَ ٱنقَلَبۡتُمۡ عَلَىٰٓ أَعۡقَٰبِكُمۡۚ وَمَن يَنقَلِبۡ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِ فَلَن يَضُرَّ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ وَسَيَجۡزِي ٱللَّهُ ٱلشَّٰكِرِينَ
144. و موحەممەد پێغەمبەرەكە ژ پێغەمبەران، و گەلەك پێغەمبەر بەری وی هاتینە و چۆیینە، ڤێجا ئەگەر مر، یان هاتە كوشتن، هوین دێ ب پاشڤە زڤڕن، [و هلگەڕنە سەر گاورییێ] و هەچیێ ژ هەوە ب پاشڤە بزڤڕیتەڤە [و گاور ببیت] چو زیانێ ناگەهینیتە خودێ، و خودێ دێ خەلاتێ سوپاسداران [ئەوێت خۆ ڕاگرتین و ب پاشڤە نەزڤڕین] دەتێ.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تَمُوتَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِ كِتَٰبٗا مُّؤَجَّلٗاۗ وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَا وَمَن يُرِدۡ ثَوَابَ ٱلۡأٓخِرَةِ نُؤۡتِهِۦ مِنۡهَاۚ وَسَنَجۡزِي ٱلشَّٰكِرِينَ
145. نینە كەسەك بمریت بێ دەستویرا خودێ [ئانكو بێ دەستویرا خودێ كەس نامریت] [مرن] ب ڕۆژا خۆ تشتەكێ نڤێسی یێ دیاركرییە [ئانكو نڤێسییە، نە پێش دكەڤیت و نە پاش دكەڤیت]، و هەچیێ [ب كار و كریارێت خۆ] دنیا بڤێت ئەم دێ ژێ دەینێ و یێ [ب كار و كریارێت خۆ] خێرا ئاخرەتێ بڤێت دێ ژێ دەینێ، و سوپاسداران دێ خەلات كەین.
التفاسير العربية:
وَكَأَيِّن مِّن نَّبِيّٖ قَٰتَلَ مَعَهُۥ رِبِّيُّونَ كَثِيرٞ فَمَا وَهَنُواْ لِمَآ أَصَابَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَمَا ضَعُفُواْ وَمَا ٱسۡتَكَانُواْۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلصَّٰبِرِينَ
146. چەند پێغەمبەر هەبوون، گەلەك مرۆڤێت خودێ [ژ زانا و چاكان] د گەل وان شەڕ [د ڕێكا خودێدا] كرینە، و سست نەبوون ژ بەر ئەوا د ڕێكا خودێدا دیتین، و بێ هێز و لاواز نەبوون و ستۆیێ خۆ خوار نەكرن [سەرێت خۆ نەچەماندن]. و خودێ ژی حەژ بێنفرەهان دكەت.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ قَوۡلَهُمۡ إِلَّآ أَن قَالُواْ رَبَّنَا ٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَإِسۡرَافَنَا فِيٓ أَمۡرِنَا وَثَبِّتۡ أَقۡدَامَنَا وَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
147. و ئاخڤتنا وان ژی هەر ئەڤە بوو: خودێوۆ ل گونەهێت مە و زێدەگاڤییا مە ببۆرە، و مە قاهیم بكە [پییێت مە موكم بكە و ڕابگرە] و مە ب سەر ملەتێ گاور بێخە.
التفاسير العربية:
فَـَٔاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ ثَوَابَ ٱلدُّنۡيَا وَحُسۡنَ ثَوَابِ ٱلۡأٓخِرَةِۗ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
التفاسير العربية:
سَنُلۡقِي فِي قُلُوبِ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلرُّعۡبَ بِمَآ أَشۡرَكُواْ بِٱللَّهِ مَا لَمۡ يُنَزِّلۡ بِهِۦ سُلۡطَٰنٗاۖ وَمَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُۖ وَبِئۡسَ مَثۡوَى ٱلظَّٰلِمِينَ
151. ئەم نێزیك دێ ترس و لەرزێ ئێخینە د ناڤ دلێ گاوراندا، ژ بەر شركا وان دكر ژ نەهەقی و بێ تشتەك بۆ هەبیت، و جهێ وان دۆژەهە و چ پیسە جهە جهێ ستەمكاران.
التفاسير العربية:
وَلَقَدۡ صَدَقَكُمُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥٓ إِذۡ تَحُسُّونَهُم بِإِذۡنِهِۦۖ حَتَّىٰٓ إِذَا فَشِلۡتُمۡ وَتَنَٰزَعۡتُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِ وَعَصَيۡتُم مِّنۢ بَعۡدِ مَآ أَرَىٰكُم مَّا تُحِبُّونَۚ مِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلدُّنۡيَا وَمِنكُم مَّن يُرِيدُ ٱلۡأٓخِرَةَۚ ثُمَّ صَرَفَكُمۡ عَنۡهُمۡ لِيَبۡتَلِيَكُمۡۖ وَلَقَدۡ عَفَا عَنكُمۡۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
152. ب سویند گاڤا هەوە نەیارێ خۆ ب دەستویر و ئزنەها خودێ [ئێخستییە پێشییا خۆ] و شكاندی و قوتبڕ كری [ب كوشتنێ] خودێ ئەو پەیمانا دایییە هەوە [كو هەوە ب سەربێخیت] ب جهـ ئینا. بەلێ پشتی خودێ ئەوا هەوە دڤیا نیشا هەوە دایی، د وێ گاڤێدا هوین سست بوون و ژێكڤەبوون و هەوە نەگوهداری كر [ئەو جهێت پێغەمبەری بۆ هەوە دانایین، هەوە هێلان]. هندەكان ژ هەوە دنیا [دەستكەڤتی] دڤیا [جهێت خۆ بەردان و هێلان]، و هندەكان ژ هەوە ئاخرەت دڤیا [ل جهێت خۆ مان و بەرنەدان]، پاشی [خودێ ] هوین ژ وان ڕزگار كرن [ب شكەستنێ] دا هەوە بجەڕبینیت، و خودێ هوین ئازاكرن [پشتی هوین پەشێمان بوویین]، و خودێ خودان كەرەم و منەتە ل سەر خودان باوەران.
التفاسير العربية:
۞ إِذۡ تُصۡعِدُونَ وَلَا تَلۡوُۥنَ عَلَىٰٓ أَحَدٖ وَٱلرَّسُولُ يَدۡعُوكُمۡ فِيٓ أُخۡرَىٰكُمۡ فَأَثَٰبَكُمۡ غَمَّۢا بِغَمّٖ لِّكَيۡلَا تَحۡزَنُواْ عَلَىٰ مَا فَاتَكُمۡ وَلَا مَآ أَصَٰبَكُمۡۗ وَٱللَّهُ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
153. بیننە بیرا خۆ [گەلی موسلمانان] دەمێ هوین ل دویڤ سەرێ خۆ دڕەڤین و ل كەسێ نەدزڤڕین، و پێغەمبەری ل پشت هەوە د گەل ئەڤێت مایی گازی هەوە دكر [بەلێ هوین ل پاش خۆ نەدزڤڕین و هوین هەر دڕەڤین]، و خودێ كۆڤان ل سەر كۆڤانێ ب سەر هەوەدا داڕێت، دا هوین خەمێ ژ وی تشتی نەخۆن یێ ژ دەست هەوە چۆیی [كو سەركەڤتن بوو]، و خەمێ ژ وی نەخۆن یێ هوین هنگاڤتین [كو شكەستن بوو]، و خودێ ب ئاگەهە ژ وی یێ هوین دكەن.
التفاسير العربية:
ثُمَّ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنۢ بَعۡدِ ٱلۡغَمِّ أَمَنَةٗ نُّعَاسٗا يَغۡشَىٰ طَآئِفَةٗ مِّنكُمۡۖ وَطَآئِفَةٞ قَدۡ أَهَمَّتۡهُمۡ أَنفُسُهُمۡ يَظُنُّونَ بِٱللَّهِ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ ظَنَّ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِۖ يَقُولُونَ هَل لَّنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ مِن شَيۡءٖۗ قُلۡ إِنَّ ٱلۡأَمۡرَ كُلَّهُۥ لِلَّهِۗ يُخۡفُونَ فِيٓ أَنفُسِهِم مَّا لَا يُبۡدُونَ لَكَۖ يَقُولُونَ لَوۡ كَانَ لَنَا مِنَ ٱلۡأَمۡرِ شَيۡءٞ مَّا قُتِلۡنَا هَٰهُنَاۗ قُل لَّوۡ كُنتُمۡ فِي بُيُوتِكُمۡ لَبَرَزَ ٱلَّذِينَ كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقَتۡلُ إِلَىٰ مَضَاجِعِهِمۡۖ وَلِيَبۡتَلِيَ ٱللَّهُ مَا فِي صُدُورِكُمۡ وَلِيُمَحِّصَ مَا فِي قُلُوبِكُمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
154. پاشی خودێ پشتی كۆڤانێ ئێمناهی و تەناهی و هێنژین [خەو چاڤگرتن] ب سەر هەوەدا داڕێت، دەستەكەك ژ هەوە د نقرۆسك دچن [پشتی وەستیانێ تەنا دبن] و دەستەكەك ژی كەتبوونە د دەردێ خۆدا و بەس د خەما خۆدا بوون [ژ ترساندا خەو ژ چاڤان ڤەڕەڤی] و هزرا نە د ڕێدا [كو خودێ پێغەمبەرێ خۆ سەرنائێخیت] ژ خودێ دكرن، وەكی نەزانان، دبێژن: ما كار و بارەك ب دەستێ مە هەیە؟ [ژ سەركەڤتنێ یان شكەستنێ] بێژە: [هەی موحەممەد] هەمی كاروبار ب خودێنە [چاوا بڤێت دێ وەسا بیت]. وێ د سینگێ خۆدا ڤەدشێرن یا بۆ تە ئاشكەرا نەكەن، دبێژن: ئەگەر كاروبارەك د دەست مەدا هەبایە، ئەم ل ڤێرێ نەدهاتینە كوشتن، بێژە: ئەگەر هوین خۆ د خانییێت خۆڤە ژی بانە، دیسا ئەوێت كوشتن ل سەر وان هاتییە نڤێسین، دا بۆ كوشتنا خۆ دەركەڤن، دا خودێ ئەوا د سینگێ هەوەدا هەی بجەڕبینیت، و دا یا د دلێ هەوەدا [ژ بانگ و ئاوازێت شەیتانی] پاقژ بكەت. و خودێ ئاگەهەدارە ژ وێ یا د سینگ و دلاندا.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ تَوَلَّوۡاْ مِنكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ إِنَّمَا ٱسۡتَزَلَّهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ بِبَعۡضِ مَا كَسَبُواْۖ وَلَقَدۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ
155. ب ڕاستی ئەوێت ڕۆژا هەردو كۆم ڤێك كەڤتین [ڕۆژا ئوحدێ] و پشت دایینە شەڕی و ڕەڤین، ب ڕاستی شەیتانی ئەو د سەردابرن و تەحساندن ژ بەر گونەهێت وان كرین، ب ڕاستی خودێ ل وان بۆری و ئازاكرن. و ب ڕاستی خودێ گونەهـ ژێبەر و بێنفرەهە ل سەر جزادانێ.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَكُونُواْ كَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَقَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ إِذَا ضَرَبُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ أَوۡ كَانُواْ غُزّٗى لَّوۡ كَانُواْ عِندَنَا مَا مَاتُواْ وَمَا قُتِلُواْ لِيَجۡعَلَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ حَسۡرَةٗ فِي قُلُوبِهِمۡۗ وَٱللَّهُ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
156. گەلی خودان باوەران، هوین ژی وەكی وان نەبن، ئەوێت گاور بوویین و بۆ برایێت خۆ [چ یێت بابێ یان یێت دوڕوییاتییێ] دگۆتن چ گاڤا دەركەڤتبانە بازرگانییەكێ یان وەغەرەكێ، یان ژی خەزاكەربانە [مربان یان ژی هاتبانە كوشتن]: ئەگەر ل دەڤ مە بانە نەدمرن و نەدهاتنە كوشتن، دا خودێ ڤێ باوەرا وان بكەتە كول و كۆڤان د دلێ واندا. و خودێیە ساخ دكەت و دمرینیت، و خودێ ئاگەهدارە ب كار و كریارێت هوین دكەن و دبینیت.
التفاسير العربية:
وَلَئِن مُّتُّمۡ أَوۡ قُتِلۡتُمۡ لَإِلَى ٱللَّهِ تُحۡشَرُونَ
التفاسير العربية:
فَبِمَا رَحۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ لِنتَ لَهُمۡۖ وَلَوۡ كُنتَ فَظًّا غَلِيظَ ٱلۡقَلۡبِ لَٱنفَضُّواْ مِنۡ حَوۡلِكَۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمۡ وَشَاوِرۡهُمۡ فِي ٱلۡأَمۡرِۖ فَإِذَا عَزَمۡتَ فَتَوَكَّلۡ عَلَى ٱللَّهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُتَوَكِّلِينَ
159. [هەی موحەممەد] ژ بەر وێ دلۆڤانییا خودێ ب تە بری تو بۆ وان نەرم بووی، و هەكە تو مرۆڤەكێ هشكێ دلڕەق بای دا ژ دۆرێت تە ڤەڕەڤن، [ژ بەر هندێ] ل وان ببۆرە و داخوازا گونەهـ ژێبرنێ بۆ وان ژ خودێ بخوازە، و مشێورەتا وان د كاروباراندا بكە [د وان كاروبارێت وەحی پێ نەهاتی] و ئەگەر تە [پشتی مشێورەتێ] خۆ ئێك دل كر و بڕیارا خۆ دا [و ڕەئیا خۆ ڤەبڕی]، پشتا خۆ ب خودێ ڕاست بكە، و ب ڕاستی خودێ حەژ وان دكەت یێت پشتا خۆ ب خودێ ڕاست دكەن.
التفاسير العربية:
إِن يَنصُرۡكُمُ ٱللَّهُ فَلَا غَالِبَ لَكُمۡۖ وَإِن يَخۡذُلۡكُمۡ فَمَن ذَا ٱلَّذِي يَنصُرُكُم مِّنۢ بَعۡدِهِۦۗ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
160. ئەگەر خودێ هاریكاری و پشتەڤانییا هەوە بكەت [و هەوە سەربێخیت] شكەستن بۆ هەوە نینە، و كەس ل سەر هەوە زال نابیت، و ئەگەر هاریكاری و پشتەڤانییا هەوە نەكەت و هەوە بشكێنیت، كی هەیە ژ خودێ پێڤە هاریكارییا هەوە بكەت؟ و بلا خودان باوەر پشتا خۆ ب خودێ گەرم بكەن.
التفاسير العربية:
وَمَا كَانَ لِنَبِيٍّ أَن يَغُلَّۚ وَمَن يَغۡلُلۡ يَأۡتِ بِمَا غَلَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
161. چو پێغەمبەران [ئەو ماف نینە] خیانەتێ بكەن و بەختێ خۆ خراب بكەن، و هەر كەسێ خیانەتێ بكەت، ڕۆژا قیامەتێ، ئەو ب خیانەتا خۆڤە دێ ئێتە حازركرن، پاشی هەر ئێكی ل دویڤ كار و كریارێت وی حسێب دێ د گەل ئێتە كرن. و ستەم ل كەس ژ وان نائێتە كرن [نە خێرێت وان كێم دبن، نە ژی گونەهێت وان پتر لێ دئێن].
التفاسير العربية:
لَقَدۡ مَنَّ ٱللَّهُ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذۡ بَعَثَ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِهِۦ وَيُزَكِّيهِمۡ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلُ لَفِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٍ
164. خودێ خێر و كەرەم د گەل باوەری ئینایییان كر، دەمێ پێغەمبەرەك هەر ژ وان بۆ وان هنارتی، نیشانێت مە بۆ وان بخوینیت [ئانكو قورئانێ نیشا وان بدەت] و دل و هناڤێت وان بشۆت و ڤەشۆت و پاقژ بكەت. و كتێب [كو قورئانە] و سونەتێ [كو ڕێكا پێغەمبەرییە] نیشا وان بدەت، هەر چەندە بەری نوكە د بەرزەبوون و گومڕایییەكا ئاشكەرادا بوون.
التفاسير العربية:
أَوَلَمَّآ أَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةٞ قَدۡ أَصَبۡتُم مِّثۡلَيۡهَا قُلۡتُمۡ أَنَّىٰ هَٰذَاۖ قُلۡ هُوَ مِنۡ عِندِ أَنفُسِكُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
165. ئەرێ [گەلی موسلمانان] دەمێ هوین بەرهنگاری ئاتافەكێ بوویین [كو ڕۆژا ئوحدێ حەفتێ ژ هەوە هاتنە كوشتن] و دوجا هندی وێ هەوە ب سەرێ وان ئینا [ڕۆژا بەدرێ هەوە حەفتێ ژێ كوشتن و حەفتێ ژێ ئێخسیر و دیل كرن]، و هوین دبێژن ئەڤ [بەلایە] چاوا و ژ كیڤە هات؟! بێژە [وان: مەخسەد پێ موسلمانن] ئەڤە [ئەڤ بەلایە] ژ هەوە ب خۆیە [دەمێ هەوە جهێت خۆ بەردایین و نەگوهدارییا فەرمانا پێغەمبەری كری]. ب ڕاستی خودێ خودان شیانە ل سەر هەمی تشتی.
التفاسير العربية:
وَمَآ أَصَٰبَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡتَقَى ٱلۡجَمۡعَانِ فَبِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَلِيَعۡلَمَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
166. و یا هاتییە سەرێ هەوە، دەمێ هەردو كۆم كەڤتینە بەرانبەری ئێك [مەخسەد ژێ موسلمان و گاورێت قورەیشییان ڕۆژا ئوحدێ] ب دەستویرا خودێ بوو، و دا خودان باوەر ئاشكەرا ببن [ئەوێت بێن ل سەر نەخۆشییێ كێشایین و خۆ ڕاگرتین].
التفاسير العربية:
وَلِيَعۡلَمَ ٱلَّذِينَ نَافَقُواْۚ وَقِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ قَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أَوِ ٱدۡفَعُواْۖ قَالُواْ لَوۡ نَعۡلَمُ قِتَالٗا لَّٱتَّبَعۡنَٰكُمۡۗ هُمۡ لِلۡكُفۡرِ يَوۡمَئِذٍ أَقۡرَبُ مِنۡهُمۡ لِلۡإِيمَٰنِۚ يَقُولُونَ بِأَفۡوَٰهِهِم مَّا لَيۡسَ فِي قُلُوبِهِمۡۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يَكۡتُمُونَ
167. [و دیسا] دا ئەوێت دوڕوییاتی كرین بێنە نیاسین و [ئاشكەرا ببن]. گۆتنە وان [مەخسەد پێ دوڕوینە]: وەرن د ڕێكا خودێدا شەڕی [جهادێ] بكەن، یان ژی [ئەگەر هوین د ڕێكا خودێدا نەكەن] بەرگرییێ ژ خۆ بكەن، گۆتن: ئەگەر مە زانیبایە دێ بیتە شەڕ، ئەم دا خۆ دەینە د گەل هەوە [و شەڕی كەین]، ئەو [ب ڤێ گۆتنا خۆ] وێ ڕۆژێ هند نێزیكی باوەرییێ نینن هندی نێزیكی گاورییێ، وێ ب ئەزمانێ خۆ دبێژن یا نە ل سەر دلێ وان، و خودێ چێتر دزانیت كا ئەو چ [د دلێ خۆدا] ڤەدشێرن.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ قَالُواْ لِإِخۡوَٰنِهِمۡ وَقَعَدُواْ لَوۡ أَطَاعُونَا مَا قُتِلُواْۗ قُلۡ فَٱدۡرَءُواْ عَنۡ أَنفُسِكُمُ ٱلۡمَوۡتَ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
168. ئەوێت ڕوینشتین [شەڕ نەكرین] و گۆتینە برایێت خۆ، ئەگەر ب یا مە كربانە [و دەرنەكەتبانە شەڕی و هەر ژ مالێت خۆ دەرنەكەتبانە] نە دهاتنە كوشتن، بێژە [وان] ئەگەر هوین ڕاست دبێژن مرنێ ژ خۆ بدەنە پاش.
التفاسير العربية:
فَرِحِينَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ وَيَسۡتَبۡشِرُونَ بِٱلَّذِينَ لَمۡ يَلۡحَقُواْ بِهِم مِّنۡ خَلۡفِهِمۡ أَلَّا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
170. دلخۆشن ب ئەوا خودێ ب كەرەما خۆ دایییە وان و د گەل وان كری، و ئەو مزگینییێ ددەنە یێت ب پشت خۆڤە هێلایین، و هێژ نەگەهشتینە وان [و شەهید نەبوویین ] كو ترس ل سەر وان نینە [ژ ئیزایێ ڕۆژا قیامەتێ] و ب خەم ژی ناكەڤن [ب هێلانا دنیایێ].
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ ٱسۡتَجَابُواْ لِلَّهِ وَٱلرَّسُولِ مِنۢ بَعۡدِ مَآ أَصَابَهُمُ ٱلۡقَرۡحُۚ لِلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ مِنۡهُمۡ وَٱتَّقَوۡاْ أَجۡرٌ عَظِيمٌ
172. [باوەرئینایی ئەون] ئەوێت پشتی برینداری و نەخۆشییا ئوحدێ ژی ب سەردا هاتی هەر ژ گوهدارییا خودێ و پێغەمبەری دەرنەكەڤتین، [و د گەل پێغەمبەری ل دویڤ ئەبو سوفیان و لەشكەرێ وی هاتن پشتی ژ ئوحدێ زڤڕین]، بۆ وان ئەوێت قەنجی كرین و پارێزكاری كرین خەلاتەكێ مەزن هەیە.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ قَالَ لَهُمُ ٱلنَّاسُ إِنَّ ٱلنَّاسَ قَدۡ جَمَعُواْ لَكُمۡ فَٱخۡشَوۡهُمۡ فَزَادَهُمۡ إِيمَٰنٗا وَقَالُواْ حَسۡبُنَا ٱللَّهُ وَنِعۡمَ ٱلۡوَكِيلُ
173. ئەوێت خەلكی [مەخسەد پێ مرۆڤەك بوو، ئەبو سوفیان هنارت كو بێژتە وان] گۆتینێ: خەلكی [نەیارێت هەوە] لەشكەرێ بۆ هەوە [بۆ بنبڕكرنا هەوە] كۆمكری، ژ خۆ بترسن و هشیار بن، [شوینا بترسن] باوەرییا وان پتر لێ هات و [ژ بەر هندێ] گۆتن: خودێ بەسی مەیە و پشتەڤان هەما هەر خودێیە.
التفاسير العربية:
فَٱنقَلَبُواْ بِنِعۡمَةٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَفَضۡلٖ لَّمۡ يَمۡسَسۡهُمۡ سُوٓءٞ وَٱتَّبَعُواْ رِضۡوَٰنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ ذُو فَضۡلٍ عَظِيمٍ
174. ڤێجا [ژ بەر پشتگەرمییا وان ب خودێ، بێ شەڕ] و ب خێر و كەرەمێت خودێ ڤەگەڕیان و چو نەخۆشی نەگەهشتنە وان، و ب دویڤ قایلبوون و ڕازیبوونا خودێ كەڤتن [دەمێ ب برینێت خۆڤە ب دویڤ لەشكەرێ قورەیشییان كەڤتین]، و خودێ خودانێ كەرەمەكا مەزنە.
التفاسير العربية:
إِنَّمَا ذَٰلِكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ يُخَوِّفُ أَوۡلِيَآءَهُۥ فَلَا تَخَافُوهُمۡ وَخَافُونِ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
175. ب ڕاستی ئەوێ [گۆتییە هەوە خەلك و نەیارێت هەوە بۆ هەوە یێت كۆم بوویین دا هەوە بترسینن و سار بكەن ژ جیهادێ] ئەو شەیتانە، دۆستێت خۆ دترسینیت، ڤێجا ژ وان نەترسن، و ژ من بترسن، ئەگەر ب ڕاستی هوین خودان باوەرن.
التفاسير العربية:
وَلَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِۚ إِنَّهُمۡ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۚ يُرِيدُ ٱللَّهُ أَلَّا يَجۡعَلَ لَهُمۡ حَظّٗا فِي ٱلۡأٓخِرَةِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٌ
176. و خەمێ ژ وان نەخۆ، ئەوێت لەزێ ل گاورییێ دكەن، ب ڕاستی ئەو چو زیانێ ناگەهیننە خودێ، و خودێ دڤێت چو پشك و باران [ژ خەلاتێ] ڕۆژا ئاخرەتێ بۆ وان تەرخان نەكەت و نەخۆشی و ئیزایەكا مەزن [وێ ڕۆژێ] بۆ وان هەیە.
التفاسير العربية:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلۡكُفۡرَ بِٱلۡإِيمَٰنِ لَن يَضُرُّواْ ٱللَّهَ شَيۡـٔٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
التفاسير العربية:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ خَيۡرٞ لِّأَنفُسِهِمۡۚ إِنَّمَا نُمۡلِي لَهُمۡ لِيَزۡدَادُوٓاْ إِثۡمٗاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّهِينٞ
178. ئەوێت گاور بوویین بلا هزر نەكەن مۆلەتا [بێندانا] ئەم ددەینە وان [چ ژی درێژی بیت چ خۆشحالی] بۆ باشییا وانە، ئەو بێنا ئەم ل وان فرەهـ دكەین ژ بۆ هندێیە كو گونەهێت وان زێدە ببن، و ئیزایەكا هەتكبەر ژی بۆ وان هەیە.
التفاسير العربية:
مَّا كَانَ ٱللَّهُ لِيَذَرَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ عَلَىٰ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ حَتَّىٰ يَمِيزَ ٱلۡخَبِيثَ مِنَ ٱلطَّيِّبِۗ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُطۡلِعَكُمۡ عَلَى ٱلۡغَيۡبِ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَجۡتَبِي مِن رُّسُلِهِۦ مَن يَشَآءُۖ فَـَٔامِنُواْ بِٱللَّهِ وَرُسُلِهِۦۚ وَإِن تُؤۡمِنُواْ وَتَتَّقُواْ فَلَكُمۡ أَجۡرٌ عَظِيمٞ
179. [هەی موحەممەد] خودێ خودان باوەران [موسلمانان] ل سەر ڤی دەستودارێ هوین تێدا [تێكەل] ناهێلیت، هەتا قەنج و خرابان ژێك نەڤاڤێریت. و خودێ هەوە ب سەر وی تشتێ نە ل بەر چاڤان و نهینی هلناكەت [كو غەیبە]، بەلێ خودێ ژ ناڤ پێغەمبەرێت خۆ یێ بڤێت دێ هەلبژێریت و [ئاگەهدار كەت، هەروەكی پێغەمبەرێ خۆ موحەممەد (سلاڤێت خودێ ل سەر بن) ب سەر دوڕوییان هلكری]، ڤێجا باوەرییێ ب خودێ و پێغەمبەرێت وی بینن، و ئەگەر هوین باوەرییێ بینن و پارێزكارییێ بكەن خەلاتەكێ مەزن بۆ هەوە هەیە.
التفاسير العربية:
وَلَا يَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَبۡخَلُونَ بِمَآ ءَاتَىٰهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ هُوَ خَيۡرٗا لَّهُمۖ بَلۡ هُوَ شَرّٞ لَّهُمۡۖ سَيُطَوَّقُونَ مَا بَخِلُواْ بِهِۦ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ وَلِلَّهِ مِيرَٰثُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
180. و بلا ئەوێت قەلسییێ د وی تشتیدا دكەن یێ خودێ ژ كەرەما خۆ دایییە وان، هزر نەكەن ئەڤە باشییە بۆ وان، بەلكی ئەڤە بۆ وان خرابییە، ڕۆژا قیامەتێ ئەڤ چڕویكی و قەلساتییە دێ ل وان ئێتە ئێك [ئانكو دێ پێ ئێنە ئیزادان] و میراتێ ئەرد و ئەسمانان هەر بۆ خودێیە، و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە.
التفاسير العربية:
لَّقَدۡ سَمِعَ ٱللَّهُ قَوۡلَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ فَقِيرٞ وَنَحۡنُ أَغۡنِيَآءُۘ سَنَكۡتُبُ مَا قَالُواْ وَقَتۡلَهُمُ ٱلۡأَنۢبِيَآءَ بِغَيۡرِ حَقّٖ وَنَقُولُ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡحَرِيقِ
181. ب سویند خودێ گۆتنا وان ئەوێت گۆتین خودێ یێ هەژارە (فەقیرە) و ئەم دەولەمەندین، بهیستیە. ب ڕاستی ئەڤا وان گۆتی [د ڕاستا خودێدا] و كوشتنا وان ژ بێ بەختی بۆ پێغەمبەران [بەری نوكە] ئەم دێ نڤێسین، [و وان دێ ل سەر جزاكەین]، و دێ بێژینە وان تامكەنە ئیزایا دۆژەهێ.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ عَهِدَ إِلَيۡنَآ أَلَّا نُؤۡمِنَ لِرَسُولٍ حَتَّىٰ يَأۡتِيَنَا بِقُرۡبَانٖ تَأۡكُلُهُ ٱلنَّارُۗ قُلۡ قَدۡ جَآءَكُمۡ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِي بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَبِٱلَّذِي قُلۡتُمۡ فَلِمَ قَتَلۡتُمُوهُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
183. ئەو ئەون یێت گۆتین خودێ پەیمان ژ مە وەرگرتییە كو ئەم باوەرییێ ب چو پێغەمبەران نەئینین، هەتا ئەو پێغەمبەر قوربانەكی بۆ مە نەئینیت و ئاگرەك [ژۆردا نەئێت] بسۆژیت، [هەی موحەممەد] بێژە [وان] نێ پێغەمبەر بەری من ب نیشانێت ئاشكەرا و ب وی تشتێ هوین دبێژن هاتبوون، پا هەوە بۆچی كوشتن، هەكە هوین ڕاست دبێژن؟!
التفاسير العربية:
فَإِن كَذَّبُوكَ فَقَدۡ كُذِّبَ رُسُلٞ مِّن قَبۡلِكَ جَآءُو بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِ وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُنِيرِ
184. ڤێجا ئەگەر وان تو درەوین دانایی [باوەر ژ تە نەكرن] [خەمێ نەخۆ]، ب ڕاستی گەلەك پێغەمبەر بەری تە ژی ب نیشانێت ئاشكەرا و ب كتێبێت ئەسمانی و ب كتێبا ڕۆنكەر هاتبوون، [دگەل هندێ ژی] درەوین هاتنە دانان.
التفاسير العربية:
كُلُّ نَفۡسٖ ذَآئِقَةُ ٱلۡمَوۡتِۗ وَإِنَّمَا تُوَفَّوۡنَ أُجُورَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ فَمَن زُحۡزِحَ عَنِ ٱلنَّارِ وَأُدۡخِلَ ٱلۡجَنَّةَ فَقَدۡ فَازَۗ وَمَا ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَآ إِلَّا مَتَٰعُ ٱلۡغُرُورِ
185. هەر جاندارەكێ هەبیت دێ تامكەتە مرنێ [و دێ شەربەتا مرنێ ڤەخۆت]، و ب ڕاستی ڕۆژا قیامەتێ هوین [هەمی] دێ جزایێ خۆ وەرگرن. ڤێجا هەر كەسێ ژ ئاگری دویركەڤت و چۆ د بەحەشتێدا، ئەها ئەو ب سەركەڤت و سەرفەراز بوو، و هندی ژیانا دنیایێیە ژ خەمل و خێر و پەرتالێ خاپاندنێ پێڤەتر نینە.
التفاسير العربية:
۞ لَتُبۡلَوُنَّ فِيٓ أَمۡوَٰلِكُمۡ وَأَنفُسِكُمۡ وَلَتَسۡمَعُنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُوٓاْ أَذٗى كَثِيرٗاۚ وَإِن تَصۡبِرُواْ وَتَتَّقُواْ فَإِنَّ ذَٰلِكَ مِنۡ عَزۡمِ ٱلۡأُمُورِ
186. ب سویند هوین دێ ب مال و حال و جانێ خۆ ئێنە جەڕباندن، و هوین دێ گەلەك ئیزا و نەخۆشییێ ژ وان بینن یێت بەری هەوە كتێب بۆ هاتین و ژ وان یێت هەڤال و هۆگر بۆ خودێ چێكرین، ڤێجا ئەگەر هوین بێنا خۆ فرەهـ بكەن و پارێزكارییێ بكەن، [بزانن] كو ئەڤە [بێنفرەهی و پارێزكاری] ژ وان كارانە یێت دڤێت مرۆڤ ل سەر یێ هشیار و ڕژد بیت.
التفاسير العربية:
وَإِذۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَتُبَيِّنُنَّهُۥ لِلنَّاسِ وَلَا تَكۡتُمُونَهُۥ فَنَبَذُوهُ وَرَآءَ ظُهُورِهِمۡ وَٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلٗاۖ فَبِئۡسَ مَا يَشۡتَرُونَ
187. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە: دەمێ خودێ ژ وان ئەوێت كتێب بۆ هاتین سۆز و پەیمان ستاندی [و گۆتییە وان] كو هوین بێ گۆمان دێ ڤێ كتێبێ بۆ خەلكی ڕۆن و ئاشكەراكەن و چو یێ ژێ ناڤەشێرن، [بەلێ ئەو سۆز و پەیمانا وان دایی] ب پشت خۆڤە هێلان [ئانكو پشتا خۆ دانێ]. و [سۆز و پەیمانا خۆ] ب بهایەكی كێم فرۆتن، و نە چو بازار بوو وان كری.
التفاسير العربية:
لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡرَحُونَ بِمَآ أَتَواْ وَّيُحِبُّونَ أَن يُحۡمَدُواْ بِمَا لَمۡ يَفۡعَلُواْ فَلَا تَحۡسَبَنَّهُم بِمَفَازَةٖ مِّنَ ٱلۡعَذَابِۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
188. [هەی موحەممەد] هزر نەكە ئەوێت ب كریارێت خۆ دلخۆش دبن [كو ئەو جوهینە یێت نیشانێت موحەممەد پێغەمبەر ئەوێت د تەوراتێدا هاتین ڤەشارتین ب ڤی كارێ خۆ دلخۆش بوویین دێ ژ ئیزایا خودێ ڕزگاربن] و دڤێن دەستخۆشییا وان بێتەكرن ل سەر وێ یا نەكرین. هزر نەكە ئەڤە دێ ژ ئیزایێ قورتال بن، ئیزا و نەخۆشییەكا دژوار بۆ ڤان هەیە.
التفاسير العربية:
ٱلَّذِينَ يَذۡكُرُونَ ٱللَّهَ قِيَٰمٗا وَقُعُودٗا وَعَلَىٰ جُنُوبِهِمۡ وَيَتَفَكَّرُونَ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبَّنَا مَا خَلَقۡتَ هَٰذَا بَٰطِلٗا سُبۡحَٰنَكَ فَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
191. [كەسێت ژیر و ئاقلدار] ئەوێت ڕاوەستیایی [ل سەر پییان] و ڕوینشتی و ل سەر تەنشتێ (كێلەكێ) درێژكری، خودێ دئیننە بیرا خۆ و زكرێ خودێ دكەن و هزرا خۆ د چێكرنا ئەرد و ئەسماناندا دكەن، [و دبێژن]: خودێوۆ [ئەڤ جیهانە] تە ژ قەستا چێ نەكریە. پاكی [ژ هەمی كێماسییان] هەر بۆ تەیە، [و ئەم تە ژ كێماسییان و تە ژ چێكرنا ژ قەستا و پویچ پاقژ دكەین]. ئێدی تو مە ژ ئاگرێ دۆژەهێ بپارێزە.
التفاسير العربية:
رَّبَّنَآ إِنَّنَا سَمِعۡنَا مُنَادِيٗا يُنَادِي لِلۡإِيمَٰنِ أَنۡ ءَامِنُواْ بِرَبِّكُمۡ فَـَٔامَنَّاۚ رَبَّنَا فَٱغۡفِرۡ لَنَا ذُنُوبَنَا وَكَفِّرۡ عَنَّا سَيِّـَٔاتِنَا وَتَوَفَّنَا مَعَ ٱلۡأَبۡرَارِ
193. خودێوۆ، ب ڕاستی مە گولێ بوو، بانگهلدێرەك بۆ باوەرئینانێ یێ گازی دكەت [باوەرییێ ب خودێ و پێغەمبەری بینن]، ڤێجا مە باوەری ئینا، خودێوۆ ل مە ببۆرە و دانگێ ل سەر گونەهێت مە بگرە (ئانكو ژێ ببە)، و خەلەتی و خرابییێت مە ژێ ببە و مە د گەل قەنجیكاران بمرینە [ئانكو مە ژی ژ وان حسێب بكە، و مە ب هەڤالینییا وان شایی بكە].
التفاسير العربية:
رَبَّنَا وَءَاتِنَا مَا وَعَدتَّنَا عَلَىٰ رُسُلِكَ وَلَا تُخۡزِنَا يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۖ إِنَّكَ لَا تُخۡلِفُ ٱلۡمِيعَادَ
194. خودێوۆ، چ پەیمانا تە ل سەر زمانێ پێغەمبەران دایی بدە مە [كو بەحەشتە و بۆ یێ ژ گوهدارییا فەرمانا تە دەرنەكەڤیت]، و [خودێوۆ] مە ڕسوا و شەرمزار نەكە ڕۆژا قیامەتێ، ب ڕاستی تو ژ سۆزا خۆ لێڤەنابی.
التفاسير العربية:
فَٱسۡتَجَابَ لَهُمۡ رَبُّهُمۡ أَنِّي لَآ أُضِيعُ عَمَلَ عَٰمِلٖ مِّنكُم مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰۖ بَعۡضُكُم مِّنۢ بَعۡضٖۖ فَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ وَأُخۡرِجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَأُوذُواْ فِي سَبِيلِي وَقَٰتَلُواْ وَقُتِلُواْ لَأُكَفِّرَنَّ عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ ثَوَابٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ عِندَهُۥ حُسۡنُ ٱلثَّوَابِ
195. ڤێجا خودێ دوعایا وان وەرگرت [ب گۆتنا خۆ]: ئەز كار و كریارێت چو كریاركەران ژ هەوە بەرزە ناكەم چ مێر چ ژن، هەر هندەك ژ هەوە ژ هندەكانن [ئانكو ژێدەرێ هەوە ژن و مێران هەر ئێكە و فەرق و جودایی د ناڤبەرا هەوەدا نینە]. ڤێجا ئەوێت مشەخت بوویین و ژ وەلاتێ خۆ هاتینە دەرئێخستن، و د ڕێیا مندا هاتینە ئێشاندن و شەڕ [شەڕێ دژمنێت خودێ] كرین و شەڕێ وان [ژ ئالییێ نەیارێت خودێڤە] هاتییە كرن، ب ڕاستی ئەز دێ گونەهێت وان ڕاكەم و ژێبەم، و ئەوان دێ كەمە د وان بەحەشتاندا ئەوێت ڕویبار د بندا دهەڕكن (دچن). [ئەڤ خەلاتێ هەنێ] كەرەمەك و خەلاتەكە ژ خودێ [ددەتە وان]، و نێ خودێ باشترین خەلات و جزا ل دەڤ هەیە.
التفاسير العربية:
لَا يَغُرَّنَّكَ تَقَلُّبُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فِي ٱلۡبِلَٰدِ
التفاسير العربية:
لَٰكِنِ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ رَبَّهُمۡ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَا نُزُلٗا مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِۗ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ خَيۡرٞ لِّلۡأَبۡرَارِ
198. بەلێ ئەوێت پارێزكارییا خودایێ خۆ كرین، بەحەشتێت ڕویبار د بندا دهەڕكن بۆ وان هەنە، و هەروهەر دێ تێدا بن، ئێورگەهەكە ژ نك خودێ، و یێ ل نك خودێ هەی بۆ قەنجیكاران چێترە [ژ وێ خۆشی و پەرگالا ب ڕێكا گەڕیانا دنیایێ دئێت].
التفاسير العربية:
وَإِنَّ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَمَن يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُمۡ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِمۡ خَٰشِعِينَ لِلَّهِ لَا يَشۡتَرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
199. ب ڕاستی هندەك ژ خودانێت كتێبان هەنە كو باوەرییێ ب خودێ دئینن و ب ئەوا بۆ هەوە هاتی [ژ نك خودێ كو قورئانە]، و ب وێ یا بۆ وان هاتی، و ژ خودێ دترسن [ل بەر فەرمانا وی د ڕاوەستاینە] و نیشانێت خودێ ب بهایەكێ كێم نافرۆشن [ئانكو سالۆخێت پێغەمبەران د كتێبێت خۆدا ڤاڕێ ناكەن بەرانبەری بهایەكێ كێم]. ئەڤان خەلاتێ خۆ ل نك خودێ هەیە و خودێ د حسابێدا یێ سڤكە.
التفاسير العربية:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱصۡبِرُواْ وَصَابِرُواْ وَرَابِطُواْ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
200. گەلی ئەوێت هەوە باوەری ئینایی بێنا خۆ [ل سەرگوهدارییێ] فرەهـ بكەن و [ل سەر جیهادا گاوران] بێنفرەبن و خۆ ڕابگرن، و دل و دەروونێ خۆ ب خودێ گرێ بدەن، و پارێزكارییا خودێ بكەن، هیڤییە ب ڤێ چەندێ هوین سەرفەرازببن.
التفاسير العربية:
ترجمة معاني سورة: آل عمران
ترجمة معاني القرآن الكريم - الترجمة الكردية الكرمانجية - فهرس التراجم
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية الكرمنجية، ترجمها د. اسماعيل سگێری.