Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Kurdish Kurmanji Translation * - Translations’ Index


Translation of the meanings Surah: Yūnus   Ayah:

Yūnus

الٓرۚ تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡحَكِيمِ
1. (ألر) ب ڤی ڕەنگی دئێتە خواندن (ئەلف، لام، ڕا) سێ تیپن ژ 28. تیپێت زمانێ عەرەبی، نیشانن ل سەر ئیعجازا قورئانێ كو عەرەبان پێ چێنابیت قورئانەكا وەكی ڤێ بدانن، هەرچەندە ئەڤ قورئانە ژ عەینی وان تیپان پێكهاتییە ئەوێت ئەو ئاخڤتنا خۆ پێ چێ دكەن. ئەڤەنە ئایەتێت كتێبا پیرۆز و بنەجهـ و دویر ژ گۆمانێ.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَكَانَ لِلنَّاسِ عَجَبًا أَنۡ أَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ رَجُلٖ مِّنۡهُمۡ أَنۡ أَنذِرِ ٱلنَّاسَ وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنَّ لَهُمۡ قَدَمَ صِدۡقٍ عِندَ رَبِّهِمۡۗ قَالَ ٱلۡكَٰفِرُونَ إِنَّ هَٰذَا لَسَٰحِرٞ مُّبِينٌ
2. ئەرێ ئەڤە بۆ خەلكی جهێ عەجێبییێیە مە بۆ زەلامەكی ژ وان وەحی هنارت، [مە وەحی بۆ وی هنارت و مە گۆتێ:] خەلكی ئاگەهدار بكە [و ژ ڕۆژا قیامەتێ بترسینە]، و مزگینییێ بدە ئەوێت باوەری ئینایین، كو ب ڕاستی بۆ وان ل دەڤ خودایێ وان بەراهییەكا كەرەمێ و خەلات و پێكەكا بلند هەیە، گاوران گۆت: ب ڕاستی ئەڤە [ئەڤ پێغەمبەرە] سێربەندەكێ ئاشكەرایە.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ رَبَّكُمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ فِي سِتَّةِ أَيَّامٖ ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰ عَلَى ٱلۡعَرۡشِۖ يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۖ مَا مِن شَفِيعٍ إِلَّا مِنۢ بَعۡدِ إِذۡنِهِۦۚ ذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ أَفَلَا تَذَكَّرُونَ
3. ب ڕاستی خودایێ هەوە ئەو خودایەیە یێ ئەرد و ئەسمان د شەش ڕۆژاندا چێكرین، پاشی بلند بوو سەر عەرشێ خۆ [بلندبوونەكا هێژایی وی، و بێ چاوایی]، تەكبیرا كاروباران دكەت، چو مەهدەرچی نینن، پشتی دەستویردانا وی نەبیت، ئەو [خودایێ ب ڤان سالۆخەتان دئێتە سالۆخدان] خودایێ هەوەیە، ڤێجا وی بپەرێسن، ما هوین بۆ خۆ چامەكێ ناگرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَيۡهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗاۖ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقًّاۚ إِنَّهُۥ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ بِٱلۡقِسۡطِۚ وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَهُمۡ شَرَابٞ مِّنۡ حَمِيمٖ وَعَذَابٌ أَلِيمُۢ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
4. ڤەگەڕیانا هەوە هەمییان ب بال ویڤەیە، [و ئەڤە] ب ڕاستی پەیمانا خودێیە و ڕاستە، ب ڕاستی ئەو جارا ئێكێ دەست ب ئافراندنێ دكەت، پاشی [پشتی مرنێ] دێ زڤرینیتەڤە، دا ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین ب دادی و ب عەدالەت خەلات بكەت، و ئەوێت گاوربوویین بۆ وان ڤەخوارنەكا زێدە كەلیایی و ئیزایەكا ب ژان و دژوار هەیە، ژ بەر وێ گاورییا دكرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ ٱلشَّمۡسَ ضِيَآءٗ وَٱلۡقَمَرَ نُورٗا وَقَدَّرَهُۥ مَنَازِلَ لِتَعۡلَمُواْ عَدَدَ ٱلسِّنِينَ وَٱلۡحِسَابَۚ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ ذَٰلِكَ إِلَّا بِٱلۡحَقِّۚ يُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
5. و ئەوی [خودێ‌] ڕۆژ بۆ هەوە كرییە چرا و هەیڤ كرییە ڕۆناهی، و كرە قویناخ قویناخ دا هوین هەژمارا سالان و حسێبا خۆ بزانن، و خودێ ژ قەستا ئەڤە چێ نەكرییە ئەگەر بۆ هەقییێ نەبیت [هەقی و ڕاستی پێ بێتە زانین و ئەم بگەهینە مەزناتییا خودێ و وی بپەرێسین]. نیشان و ئایەتان ب درێژی [خودێ] بۆ وان ئاشكەرا دكەت ئەوێت دزانن.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ فِي ٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَمَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَّقُونَ
6. ب ڕاستی د هاتن و چۆنا شەڤ و ڕۆژاندا، و د هەر تشتێ خودێ د ئەرد و ئەسماناندا چێكری، نیشان و بەلگەنە بۆ وان یێت پارێزكارییێ دكەن، و ژ خودێ دترسن.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا وَرَضُواْ بِٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَٱطۡمَأَنُّواْ بِهَا وَٱلَّذِينَ هُمۡ عَنۡ ءَايَٰتِنَا غَٰفِلُونَ
7. ب ڕاستی ئەوێت حەژ دیتنا مە نەكەن، و ب ژیانا دنیایێ ڕازی بوویین و پێڤە ڕسیان [پێڤەمان]، و ئەوێت ژ نیشان و ئایەتێت مە بێ ئاگەهـ.
Arabic explanations of the Qur’an:
أُوْلَٰٓئِكَ مَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُ بِمَا كَانُواْ يَكۡسِبُونَ
8. ئەڤان جهێ وان ئاگرە، ژ بەر كار و كریارێت وان كرین.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ يَهۡدِيهِمۡ رَبُّهُم بِإِيمَٰنِهِمۡۖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهِمُ ٱلۡأَنۡهَٰرُ فِي جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
9. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، خودێ ژ بەر باوەرییا وان دێ وان ڕاستەرێ كەتە بەحەشتا پڕ خێر، كو ڕویبار د بنڕا دچن.
Arabic explanations of the Qur’an:
دَعۡوَىٰهُمۡ فِيهَا سُبۡحَٰنَكَ ٱللَّهُمَّ وَتَحِيَّتُهُمۡ فِيهَا سَلَٰمٞۚ وَءَاخِرُ دَعۡوَىٰهُمۡ أَنِ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
10. دوعا و گازییا وان د بەحەشتێدا ئەڤەیە: خودێوۆ ئەم تە ژ هەمی كێماسییان پاقژ دكەین، و دروودا وان سلاڤە، و دویماهیك دوعایا وان ئەڤەیە: هەمی پەسن و شوكور بۆ خودێ‌، خودانێ هەمی جیهانان.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَلَوۡ يُعَجِّلُ ٱللَّهُ لِلنَّاسِ ٱلشَّرَّ ٱسۡتِعۡجَالَهُم بِٱلۡخَيۡرِ لَقُضِيَ إِلَيۡهِمۡ أَجَلُهُمۡۖ فَنَذَرُ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
11. ئەگەر خودێ بۆ خەلكی لەز ل خرابییێ كربایە، وەكی لەزا ئەو دكەن بۆ باشییێ [ئانكو خەلكی چاوا دڤێت لەز ل دوعایا وان یا خێرێ بێتەكرن، وەسا خودێ لەز ل دوعایا وان یا خرابییێ ژی كربایە، دا وان تێ بەت وەختێ وان نفرین ل خۆ دكرن]، دا مرن، و دا ڕوحا وان ئێتە ستاندن، ڤێجا ئەوێت هزرا دیتنا مە نەكەن، ئەم دێ وان هێلین د خرابییا خۆدا بزڤڕن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذَا مَسَّ ٱلۡإِنسَٰنَ ٱلضُّرُّ دَعَانَا لِجَنۢبِهِۦٓ أَوۡ قَاعِدًا أَوۡ قَآئِمٗا فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُ ضُرَّهُۥ مَرَّ كَأَن لَّمۡ يَدۡعُنَآ إِلَىٰ ضُرّٖ مَّسَّهُۥۚ كَذَٰلِكَ زُيِّنَ لِلۡمُسۡرِفِينَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
12. و هەر وەختێ نەخۆشییەك بگەهیتە مرۆڤی، ل سەر تەنشتا خۆ [ئانكو درێژكری] یان ڕوینشتی یان ڕاوەستیایی گازی و هەوارا خۆ دگەهینیتە مە، ڤێجا وەختێ مە نەخۆشییا وی ڕاكر، وەسا دچیت [ژ بیر دكەت] هەروەكی چو نەخۆشی ب سەری نەهاتین و هەوارا خۆ نەگەهاندییە مە، هۆسا بۆ زێدە خرابان كار و كریارێت وان هاتینە خەملاندن و جوانكرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَهۡلَكۡنَا ٱلۡقُرُونَ مِن قَبۡلِكُمۡ لَمَّا ظَلَمُواْ وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْۚ كَذَٰلِكَ نَجۡزِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡمُجۡرِمِينَ
13. ب سویند مە خەلكێ چەرخێت بەری هەوە د هیلاك برن و ئیزا دان وەختێ وان [ب شرك و گاورییێ] ستەم كری، و پێغەمبەرێت وان ب بەلگە و نیشان و موعجیزاتێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتین [دا باوەرییێ پێ بینن، و باوەری پێ نەئینان]، و ئەو نە ئەو بوون باوەرییێ بینن [ئەگەر هێلابانە، و د هیلاك نەبربانە]، و هۆسا ئەم ئەوێت گونەهكار جزا دكەین.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ جَعَلۡنَٰكُمۡ خَلَٰٓئِفَ فِي ٱلۡأَرۡضِ مِنۢ بَعۡدِهِمۡ لِنَنظُرَ كَيۡفَ تَعۡمَلُونَ
14. پاشی، پشتی وان، مە هوین كرنە جهنشینێت وان د ئەردیدا، دا ببینین كا هوین دێ چ كار و كریاران كەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذَا تُتۡلَىٰ عَلَيۡهِمۡ ءَايَاتُنَا بَيِّنَٰتٖ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَرۡجُونَ لِقَآءَنَا ٱئۡتِ بِقُرۡءَانٍ غَيۡرِ هَٰذَآ أَوۡ بَدِّلۡهُۚ قُلۡ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أُبَدِّلَهُۥ مِن تِلۡقَآيِٕ نَفۡسِيٓۖ إِنۡ أَتَّبِعُ إِلَّا مَا يُوحَىٰٓ إِلَيَّۖ إِنِّيٓ أَخَافُ إِنۡ عَصَيۡتُ رَبِّي عَذَابَ يَوۡمٍ عَظِيمٖ
15. و وەختێ نیشان و ئایەتێت مە یێت ئاشكەراكەر ب سەر واندا دئێنە خواندن، ئەوێت نە ل هیڤییا دیتنا مە [و باوەری ب ڕۆژا قیامەتێ نەیی، دبێژن:] كا قورئانەكا دی ژ بلی ڤێ بینە، یان ژی ڤێ [قورئانێ] بگوهۆڕە. بێژە: ئەز نەشێم و من هەق نینە ئەز ژ دەڤ خۆ بگوهۆڕم، ئەز ل دویڤ چو ناچم ژ وێ پێڤەتر یا ب وەحی بۆ من دئێت، ب ڕاستی ئەز ژ ئیزایا ڕۆژەكا مەزن دترسم، ئەگەر نەگوهدارییا خودایێ خۆ بكەم.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُل لَّوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا تَلَوۡتُهُۥ عَلَيۡكُمۡ وَلَآ أَدۡرَىٰكُم بِهِۦۖ فَقَدۡ لَبِثۡتُ فِيكُمۡ عُمُرٗا مِّن قَبۡلِهِۦٓۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
16. بێژە: ئەگەر خودێ ڤیابایە [ئەڤ قورئانە] من بۆ هەوە نەدخواند و هەوە هەر پێ نەدزانی ژی [ئانكو خودێ ئەڤ قورئانە ل سەر زمانێ من نیشا هەوە نەددا]. نێ [هوین ب خۆ ژی دزانن] من بەری نوكە ژییەكێ د ناڤ هەوەدا بری، [ئەگەر ئەز ئەو بامە یێ ژ نك خۆ قورئانێ چێكەم، دا بەری نوكە ژی چێكەم] ئەرێ ما هوین ئەقلێ خۆ نائیننە سەرێ خۆ [بزانن ئەڤ قورئانە ژ دەڤ خودێیە و پێغەمبەری ژ دەڤ خۆ نەئینایییە هەتا بشێت بگوهۆڕیت].
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّنِ ٱفۡتَرَىٰ عَلَى ٱللَّهِ كَذِبًا أَوۡ كَذَّبَ بِـَٔايَٰتِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُفۡلِحُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
17. ڤێجا ما كی ژ وی ستەمكارترە ئەوێ درەوان ب ناڤێ خودێ دكەت، یان ژی ئایەتێت خودێ درەو ددانیت، ب ڕاستی گونەهكار سەرفەراز نابن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡ وَيَقُولُونَ هَٰٓؤُلَآءِ شُفَعَٰٓؤُنَا عِندَ ٱللَّهِۚ قُلۡ أَتُنَبِّـُٔونَ ٱللَّهَ بِمَا لَا يَعۡلَمُ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَلَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
18. و ژ بلی خودێ وی دپەرێسن یێ نە زیانێ دگەهینیتە وان نە مفایی.. و دبێژن: ئەڤە مەهدەرچییێت مەنە ل دەڤ خودێ، [هەی موحەممەد] بێژە: ئەرێ ما هوین دێ وی تشتی نیشا خودێ دەن یێ كو نەزانیت یێ د ئەرد و ئەسماناندا هەی؟! و ب ڕاستی خودێ یێ پاك و پاقژە ژ وێ شركا ئەو دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا كَانَ ٱلنَّاسُ إِلَّآ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ فَٱخۡتَلَفُواْۚ وَلَوۡلَا كَلِمَةٞ سَبَقَتۡ مِن رَّبِّكَ لَقُضِيَ بَيۡنَهُمۡ فِيمَا فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
19. و دەستپێكێ خەلك هەمی ملەتەك بوون، پاشی ژێك جودا بوون و ئەگەر ژ بەر فەرمانا خودێ نەبایە [كو وان پێكڤە ئیزا نادەت]، دا حوكمی و دادگەرییێ‌ د وی تشتیدا كەت ئەوێ ئەو ل سەر ژێك جودا.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَقُولُونَ لَوۡلَآ أُنزِلَ عَلَيۡهِ ءَايَةٞ مِّن رَّبِّهِۦۖ فَقُلۡ إِنَّمَا ٱلۡغَيۡبُ لِلَّهِ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
20. و دبێژن: بلا موعجیزەیەك و نیشانەك ژ خودایێ وی بۆ هاتبایە [دا مە ژی باوەری پێ ئینابایە] بێژە: غەیب كارێ خودێیە و موعجیزە ب فەرمانا وینە، ڤێجا چاڤەڕێ بن ب ڕاستی ئەز ژی د گەل هەوە ژ چاڤەڕێیانم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ مِّنۢ بَعۡدِ ضَرَّآءَ مَسَّتۡهُمۡ إِذَا لَهُم مَّكۡرٞ فِيٓ ءَايَاتِنَاۚ قُلِ ٱللَّهُ أَسۡرَعُ مَكۡرًاۚ إِنَّ رُسُلَنَا يَكۡتُبُونَ مَا تَمۡكُرُونَ
21. و وەختێ ئەم بەرفرەهییەكێ ددەینە خەلكی [ئانكو خەلكێ مەكەهێ] پشتی تەنگاڤی و هشكاتییێ‌ هنگاڤتین، دێ بینی ئایەت و نیشانێت مە درەو ددانن، و تانان تێ دقوتن و نەخشەیان بۆ دكێشن، بێژە: خودێ د جزایێ خۆدا ب لەزترە، ب ڕاستی ئەو فەند و فێلا هوین دكەن، ملیاكەتێت مە دنڤێسن.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلَّذِي يُسَيِّرُكُمۡ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِۖ حَتَّىٰٓ إِذَا كُنتُمۡ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَرَيۡنَ بِهِم بِرِيحٖ طَيِّبَةٖ وَفَرِحُواْ بِهَا جَآءَتۡهَا رِيحٌ عَاصِفٞ وَجَآءَهُمُ ٱلۡمَوۡجُ مِن كُلِّ مَكَانٖ وَظَنُّوٓاْ أَنَّهُمۡ أُحِيطَ بِهِمۡ دَعَوُاْ ٱللَّهَ مُخۡلِصِينَ لَهُ ٱلدِّينَ لَئِنۡ أَنجَيۡتَنَا مِنۡ هَٰذِهِۦ لَنَكُونَنَّ مِنَ ٱلشَّٰكِرِينَ
22. ئەوە هەوە د هشكاتی و ئاڤێدا دگێڕینیت [ئانكو ئەوە شیانێ ددەتە هەوە، هوین ب پییان و دەواران و گەمییان و ئالاڤێت دی قویناخێت درێژ ببڕن]. هەتا هوین دچنە د گەمییێدا، و بایەكێ نەرم گەمییێ‌ دبەت و [ئەڤێت تێدا] پێ كەیف خۆش بوون، وی وەختی بایەكێ ب باڕۆڤە بەر ب گەمییێڤە بێت و پێلێت ئاڤێ ژ هەمی ڕەخان ل وان بێنە ئێك، و ئەو هزر بۆ وان چێبوو كو دۆرماندۆری وان هاتە گرتن و مانە د ناڤ پێلانڕا، دوعا ژ دل و مێلاك ژ خودێ كرن، ئەگەر تە ئەم ژ ڤێ تەنگاڤییێ‌ ڕزگاركرین، ب ڕاستی ئەم دێ ژ شوكورداران بین.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّآ أَنجَىٰهُمۡ إِذَا هُمۡ يَبۡغُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۗ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِنَّمَا بَغۡيُكُمۡ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۖ مَّتَٰعَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُكُمۡ فَنُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
23. ڤێجا وەختێ ئەو ڕزگاركرین، [جارەكا دی] بێی كو وان ماف هەبیت ستەمێ د ئەردیدا دكەن، گەلی مرۆڤان ب ڕاستی ستەما هەوە هەر ل سەر هەوە ب خۆیە [ئانكو زیانا ستەمێ هەر دێ ل هەوە زڤڕیت]، ئەڤە خۆشییێت ژیانا دنیایێنە، پاشی زڤڕینا هەوە هەمییان بۆ دەڤ مەیە [ب بال مەڤەیە]، ڤێجا ئەم دێ هەوە ئاگەهداری وێ كەین یا هەوە د دنیایێدا دكر.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّمَا مَثَلُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا كَمَآءٍ أَنزَلۡنَٰهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ فَٱخۡتَلَطَ بِهِۦ نَبَاتُ ٱلۡأَرۡضِ مِمَّا يَأۡكُلُ ٱلنَّاسُ وَٱلۡأَنۡعَٰمُ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَخَذَتِ ٱلۡأَرۡضُ زُخۡرُفَهَا وَٱزَّيَّنَتۡ وَظَنَّ أَهۡلُهَآ أَنَّهُمۡ قَٰدِرُونَ عَلَيۡهَآ أَتَىٰهَآ أَمۡرُنَا لَيۡلًا أَوۡ نَهَارٗا فَجَعَلۡنَٰهَا حَصِيدٗا كَأَن لَّمۡ تَغۡنَ بِٱلۡأَمۡسِۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
24. ب ڕاستی هندی ژیانا دنیایێیە وەكی ئاڤەكێیە مە ژ ئەسمانی باراندی، ڤێجا ب ڤێ ئاڤێ ئەو شینكاتییێ‌ گەلەڕەنگ و تێكەل دەركەڤت یێ كو مرۆڤ و جانەوەر [هەردو] دخۆن، گاڤا كو ئەرد ب شینكاتییا خۆ دخەملیت و جوان دبیت، و خودانێت وێ [خەلكێ ئەردی] هزر دكەن ئەو دشێن بچینن و مفایی ژێ وەرگرن، [هنگی] فەرمانا مە ب شەڤ یان ب ڕۆژ ب سەردا هات، ڤێجا مە وەكی زەڤییا دوری لێ كر، هەروەكی بەری نوكە ئەو شینكاتی نەیی. ئەها ب ڤی ڕەنگی ئەم ئایەت و نیشانێت خۆ ب درێژی ئاشكەرا دكەین بۆ وان یێت هزرا خۆ دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَىٰ دَارِ ٱلسَّلَٰمِ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
25. و خودێ بۆ ئاڤاهییێ‌ ئاشتی و تەناهییێ‌ [كو بەحەشتە] بانگ و گازییێ‌ هلددێریت، و یێ وی بڤێت دێ بەرێ وی دەتە ڕێكا ڕاست.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ ٱلۡحُسۡنَىٰ وَزِيَادَةٞۖ وَلَا يَرۡهَقُ وُجُوهَهُمۡ قَتَرٞ وَلَا ذِلَّةٌۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
26. بۆ ئەوێت چاكی و قەنجی كرین [ئانكو ب چێترین ئاوا فەرمانا خودێ ب جهـ ئینایین]. قەنجی و جهێ باش و هێژ [پتر كو دیتنا خودێیە] د بەحەشتێدا هەیە، و سەروچاڤێت وان نە تۆزەوی دبن و نە ژی ڕسوا دبن، ئەڤە بەحەشتینە و هەروهەر دێ تێدا مینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ كَسَبُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ جَزَآءُ سَيِّئَةِۭ بِمِثۡلِهَا وَتَرۡهَقُهُمۡ ذِلَّةٞۖ مَّا لَهُم مِّنَ ٱللَّهِ مِنۡ عَاصِمٖۖ كَأَنَّمَآ أُغۡشِيَتۡ وُجُوهُهُمۡ قِطَعٗا مِّنَ ٱلَّيۡلِ مُظۡلِمًاۚ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
27. و ئەوێت كار و كریارێت خراب كرین جزایێ وان تەمەتی گونەهێت وانە، و ڕویڕەشی و ڕسوایی سەروچاڤێت وان دگریت، و وان چو پارێزڤان نینن، وان ژ ئیزایا خودێ بپارێزن، سەروچاڤێت وان هەروەكی كەرەكێ شەڤا ڕەش و تاری گرتین، ئەڤە دۆژەهینە و هەروهەر ئەو دێ تێدا مینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَوۡمَ نَحۡشُرُهُمۡ جَمِيعٗا ثُمَّ نَقُولُ لِلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ مَكَانَكُمۡ أَنتُمۡ وَشُرَكَآؤُكُمۡۚ فَزَيَّلۡنَا بَيۡنَهُمۡۖ وَقَالَ شُرَكَآؤُهُم مَّا كُنتُمۡ إِيَّانَا تَعۡبُدُونَ
28. و ڕۆژا ئەم هەمییان كۆم دكەین، پاشی دێ بێژینە وان ئەوێت هەڤال و هۆگر بۆ خودێ چێكرین، هوین و پەرستییێت خۆ ل جهێ خۆ بن، ڤێجا مە ئەو ژێكڤەكرن و مە ناڤبەرا وان بڕی، و پەرستییێت وان گۆتە وان: هەوە نە بەس ئەم ب تنێ پەرستین [ئانكو نە مە فەرمانا هەوە كرییە هوین مە بپەرێسن بەلێ هەوە ب دلخوازییا خۆ شەیتان پەرست، وەختێ هوین د سەردا برین و فەرمانا هەوە كری هوین مە بپەرێسن].
Arabic explanations of the Qur’an:
فَكَفَىٰ بِٱللَّهِ شَهِيدَۢا بَيۡنَنَا وَبَيۡنَكُمۡ إِن كُنَّا عَنۡ عِبَادَتِكُمۡ لَغَٰفِلِينَ
29. و هەر ئەڤە بەسە كو خودێ د ناڤبەرا مە و هەوەدا شاهد بیت، كو ئەم ژ پەرستنا هەوە د بێ ئاگەهـ بوویین.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُنَالِكَ تَبۡلُواْ كُلُّ نَفۡسٖ مَّآ أَسۡلَفَتۡۚ وَرُدُّوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ مَوۡلَىٰهُمُ ٱلۡحَقِّۖ وَضَلَّ عَنۡهُم مَّا كَانُواْ يَفۡتَرُونَ
30. وێ ڕۆژێ [ڕۆژا قیامەتێ] هەر نەفسەك دێ كار و كریارێت خۆ بینیت و تامكەتێ، و هەمی ب بال خودایێ خۆڤە، پەرستییێ‌ ڕاست و دورست، دێ ئێنە ڤەگەڕاندن، و ئەو درەوا وان دكر ل وان بەرزە بوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ مَن يَرۡزُقُكُم مِّنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ أَمَّن يَمۡلِكُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَمَن يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَيُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَمَن يُدَبِّرُ ٱلۡأَمۡرَۚ فَسَيَقُولُونَ ٱللَّهُۚ فَقُلۡ أَفَلَا تَتَّقُونَ
31. بێژە: كیە ڕزقێ هەوە ل ئەردی [ب شینكاتی] و ئەسمانان [ب بارانێ] ددەت؟ یان ژی كێ پێ چێ دبیت، گوه و چاڤان بدەت [و ژ ئاتافان بپارێزیت د گەل نازكییا وان]، و كییە ساخی ژ مری دەردئێخیت و مری ژ ساخی دەردئێخیت، و كییە كاروبارێت دنیایێ ب ڕێڤە دبەت؟ دێ بێژن خودێیە، بێژە: پا بۆچ هوین پارێزكارییا خودێ ناكەن؟!
Arabic explanations of the Qur’an:
فَذَٰلِكُمُ ٱللَّهُ رَبُّكُمُ ٱلۡحَقُّۖ فَمَاذَا بَعۡدَ ٱلۡحَقِّ إِلَّا ٱلضَّلَٰلُۖ فَأَنَّىٰ تُصۡرَفُونَ
32. ڤێجا [ئەوێ ئەڤێ هەمییێ دكەت] ئەوە خودێ، خودایێ هەوە یێ ڕاست و هەق، ڤێجا ما تشتەك پشتی هەقییێ هەیە ژ گومڕایی و بەرزەبوونێ پێڤەتر [ئانكو پشتی هەقییێ‌، بەرزەبوون]، ڤێجا چاوا هوین ڕوییێ خۆ ژ هەقییێ وەردگێڕن بۆ گومڕایییێ.
Arabic explanations of the Qur’an:
كَذَٰلِكَ حَقَّتۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ عَلَى ٱلَّذِينَ فَسَقُوٓاْ أَنَّهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
33. ئەها هۆسا فەرمانا ئیزایا خودایێ تە بۆ ژ ڕێ دەركەڤتیان واجب بوو، چونكی ب ڕاستی ئەو باوەرییێ نائینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥۚ قُلِ ٱللَّهُ يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥۖ فَأَنَّىٰ تُؤۡفَكُونَ
34. بێژە: ئەرێ ئێك ژ وان ئەوێت هەوە كرینە هەڤپشك بۆ خودێ هەیە دەست ب ئافراندنێ بكەت؟ پاشی جارەكا دی [پشتی مرنێ] بزڤڕینیتەڤە؟! بێژە: بەس خودێیە جارا ئێكێ تشتی چێ دكەت پاشی [پشتی مرنێ] دزڤڕینیتەڤە، ڤێجا چاوا هوین بەرێ خۆ ژ ڕێكا ڕاست وەردگێڕن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّۚ قُلِ ٱللَّهُ يَهۡدِي لِلۡحَقِّۗ أَفَمَن يَهۡدِيٓ إِلَى ٱلۡحَقِّ أَحَقُّ أَن يُتَّبَعَ أَمَّن لَّا يَهِدِّيٓ إِلَّآ أَن يُهۡدَىٰۖ فَمَا لَكُمۡ كَيۡفَ تَحۡكُمُونَ
35. بێژە: ئەرێ ئێك ژ بوت و پەرستییێت هەوە هەیە ڕاستەڕێكرنێ بۆ ڕاستی و هەقییێ بكەت؟! بێژە: خودێ ڕاستەڕێكرنێ بۆ ڕاستی و هەقییێ دكەت، ڤێجا یێ ڕاستەڕێكرنێ بۆ ڕاستییێ و هەقییێ دكەت هێژاترە دویڤچۆن بۆ بێتەكرن، یان یێ خۆ ڕاستەڕێ نەكەت ئەگەر نەئێتە ڕاستەڕێكرن؟ ڤێجا هەوە خێرە، هوین چاوا وان و خودێ دئیننە ڕێزەكێ؟!
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا يَتَّبِعُ أَكۡثَرُهُمۡ إِلَّا ظَنًّاۚ إِنَّ ٱلظَّنَّ لَا يُغۡنِي مِنَ ٱلۡحَقِّ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ
36. باراپتر ژ وان ژ گۆمانێ پێڤەتر ل دویڤ چو یێ دی ناچن [ل وێ هزرێ كو دێ بوتێت وان بەڕەڤانییێ ژێ كەن یان ڕاست پەرستینە]، ب ڕاستی گۆمان مرۆڤی ژ هەقییێ بێ منەت ناكەت [ئانكو گۆمان جهێ هەقییێ ناگریت]، و ب ڕاستی خودێ ب ئەوا ئەو دكەن ئاگەهدارە.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا كَانَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ أَن يُفۡتَرَىٰ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِن تَصۡدِيقَ ٱلَّذِي بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَتَفۡصِيلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا رَيۡبَ فِيهِ مِن رَّبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
37. نەدورستە و نابیت ئەڤ قورئانە ئاخڤتنا غەیری خودێ بیت، بەلێ ڕاستدەرئێخا كتێبێت بەری خۆیە [ئانكو تەورات و ئنجیلێ]، و ئاشكەراكەرە ب درێژی بۆ بڕیار و ئەحكامێت خودێ، گۆمان تێدا نینە ژ دەڤ خودانێ هەمی جیهانانە.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَمۡ يَقُولُونَ ٱفۡتَرَىٰهُۖ قُلۡ فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّثۡلِهِۦ وَٱدۡعُواْ مَنِ ٱسۡتَطَعۡتُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
38. یان ژی دبێژن: [موحەممەدی ئەڤ قورئانە] ژ دەڤ خۆ ئینایییە [ئانكو وی دانایییە و ب بال خودێڤە لێ ددەت] بێژە: پا كا [ئەگەر هوین ڕاست دبێژن، و وەكی هەوە بیت] سۆرەتەكێ وەكی وێ بینن، و هەر كەسەكێ هوین بشێن ژی ژ بلی خودێ، هاریكارییێ‌ ژێ بخوازن، ئەگەر هوین ڕاست دبێژن [ئەڤ قورئانە ژ چێكرنا موحەممەدە].
Arabic explanations of the Qur’an:
بَلۡ كَذَّبُواْ بِمَا لَمۡ يُحِيطُواْ بِعِلۡمِهِۦ وَلَمَّا يَأۡتِهِمۡ تَأۡوِيلُهُۥۚ كَذَٰلِكَ كَذَّبَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلظَّٰلِمِينَ
39. بەلكی وان قورئان درەو دانا و باوەری پێ نەئینا، بەری تێ بگەهن و ڕاستییا وێ بزانن، و هێژ بۆ وان ڕاستی و هەقییا تێدا، ئاشكەرا نەبوویی. وەسا یێت بەری وان ژی [كتێب و پێغەمبەرێت مە] درەو ددانان، ڤێجا بەرێ خۆ بدێ كا دویماهیكا ستەمكاران بوو چ!!
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِنۡهُم مَّن يُؤۡمِنُ بِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن لَّا يُؤۡمِنُ بِهِۦۚ وَرَبُّكَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُفۡسِدِينَ
40. و هندەك ژ وان [ئەوێت تو بۆ هاتییە هنارتن، هەی موحەممەد] باوەرییێ ب ڤێ قورئانێ دئینن، و هندەك باوەرییێ پێ نائینن، و خودایێ تە چێتر خرابكاران دنیاسیت.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِن كَذَّبُوكَ فَقُل لِّي عَمَلِي وَلَكُمۡ عَمَلُكُمۡۖ أَنتُم بَرِيٓـُٔونَ مِمَّآ أَعۡمَلُ وَأَنَا۠ بَرِيٓءٞ مِّمَّا تَعۡمَلُونَ
41. و ئەگەر وان تو درەوین دانایی و باوەری ب تە نەئینا، بێژە: كریارێت من بۆ منن و كریارێت هەوە بۆ هەوەنە [ئانكو جزایێ كارێ من بۆ منە و جزایێ كارێ هەوە بۆ هەوەیە]، هوین بەرینە ژ وێ یا ئەز دكەم و ئەز ژی یێ بەریمە ژ وێ یا هوین دكەن [هەر ئێك دێ جزایێ كار و كریارێت خۆ خۆت].
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِنۡهُم مَّن يَسۡتَمِعُونَ إِلَيۡكَۚ أَفَأَنتَ تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ وَلَوۡ كَانُواْ لَا يَعۡقِلُونَ
42. و هندەك ژ وان گوهێ خۆ ددەنە تە [وەختێ‌ تو قورئانێ دخوینی ]، [بەلێ ئەگەر ئەو د كەڕ بن]، ئەرێ تو دشێی كەڕی وەلێ بكەی كو گولێ ببیت خۆ ئەگەر د بێ ئاقل ژی بن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمِنۡهُم مَّن يَنظُرُ إِلَيۡكَۚ أَفَأَنتَ تَهۡدِي ٱلۡعُمۡيَ وَلَوۡ كَانُواْ لَا يُبۡصِرُونَ
43. و هندەك ژ وان بەرێ خۆ ددەنە تە [نیشانێت پێغەمبەراتییا تە دبینن، د گەل هندێ ژی باوەرییێ ب تە نائینن، هەچكو كۆرە مفایی بۆ خۆ ژ وێ دیتنێ نابینن]، ڤێجا ئەگەر ئەو كۆرە بن نەبینن، ئەرێ تو دشێی هەقییێ پێ بدەیە دیتن، خۆ ئەگەر دلتاری ژی بن.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَظۡلِمُ ٱلنَّاسَ شَيۡـٔٗا وَلَٰكِنَّ ٱلنَّاسَ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
44. ب ڕاستی خودێ چو ستەمێ ل مرۆڤان ناكەت، بەلێ مرۆڤ ب خۆ ستەمێ ل خۆ دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَوۡمَ يَحۡشُرُهُمۡ كَأَن لَّمۡ يَلۡبَثُوٓاْ إِلَّا سَاعَةٗ مِّنَ ٱلنَّهَارِ يَتَعَارَفُونَ بَيۡنَهُمۡۚ قَدۡ خَسِرَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِلِقَآءِ ٱللَّهِ وَمَا كَانُواْ مُهۡتَدِينَ
45. و ڕۆژا خودێ وان كۆم دكەت [كو ڕۆژا قیامەتێیە]، ئەو د وەسانە هەروەكی ئەو ژ بیستەكێ‌ ژ ڕۆژێ‌ پێڤەتر د ئەردیدا نەماینە ئێكدو دنیاسن [هەروەكی ئەڤە ژ مێژ نینە ژێك ڤەبوویین ]، ب ڕاستی ئەوێت دیتنا خودێ [ڕۆژا قیامەتێ] درەو دانایین، خوسارەت بوون و نە ل سەر ڕێكا ڕاست بوون.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِمَّا نُرِيَنَّكَ بَعۡضَ ٱلَّذِي نَعِدُهُمۡ أَوۡ نَتَوَفَّيَنَّكَ فَإِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ ٱللَّهُ شَهِيدٌ عَلَىٰ مَا يَفۡعَلُونَ
46. و ئەگەر ئەم د ژیانا تەدا، هندەك ژ وێ ئیزایا مە بۆ وان پەیمان پێ دایی، ب بەر چاڤێت تە بێخین [دا چاڤێت تە پێ ڕۆن ببن (ئەڤە ب جهـ هات)] یان ئەگەر تە بمرینین ژی [بەری ب بەر چاڤێت تە بێخین]، نێ زڤڕینا وان هەر ب بال مەڤەیە [ڕۆژا قیامەتێ دێ هەر ئێنە جزاكرن، نە د دنیایێدا د ئاخرەتێدا]. پاشی خودێ ب خۆ ژی شاهدە ل سەر ئەوا ئەو دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِكُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولٞۖ فَإِذَا جَآءَ رَسُولُهُمۡ قُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
47. و هەر ملەتەكی پێغەمبەرەك هەیە، ڤێجا وەختێ پێغەمبەرێ وان [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وان هات [و شادەیی ل سەر ملەتێ خۆ دا، كو وی پەیاما خودێ ڕۆن و ئاشكەرا یا گەهاندی، و كا وان چ هەلویست ژ وی و پەیاما خودێ هەبوو] ب دادگەری حوكم د ناڤبەرا واندا هاتەكرن، و ستەم ل وان نائێتەكرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَقُولُونَ مَتَىٰ هَٰذَا ٱلۡوَعۡدُ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
48. و دبێژن: كەنگی ئەو پەیمان و ژڤان [ئەوا هوین مە ب ئیزایا وێ دترسینن] دێ ئێت، ئەگەر هوین ڕاست دبێژن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُل لَّآ أَمۡلِكُ لِنَفۡسِي ضَرّٗا وَلَا نَفۡعًا إِلَّا مَا شَآءَ ٱللَّهُۗ لِكُلِّ أُمَّةٍ أَجَلٌۚ إِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ فَلَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
49. [هەی موحەممەد] بێژە: نە د دەستێ مندایە مفایەكی بگەهینمە خۆ، یان زیانەكێ ژ خۆ بدەمە پاش، ئەو نەبیت یا خودێ حەزكری، هەر ملەتەكی دویماهیكەكا ئاشكەرا یا هەی [تێدا بێنە جزاكرن یان ژی تێدا بمرن]، ڤێجا ئەگەر وەختێ وان هات، نە بیستەكێ دئێنە پێش، و نە بیستەكێ دچنە پاش.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ أَرَءَيۡتُمۡ إِنۡ أَتَىٰكُمۡ عَذَابُهُۥ بَيَٰتًا أَوۡ نَهَارٗا مَّاذَا يَسۡتَعۡجِلُ مِنۡهُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
50. كا بۆ من بێژن ئەگەر ئیزایا خودێ د شەڤێدا [و هوین یێت ڕازایی] یان ژی د ڕۆژێدا [و هوین ل سەر شۆلی] بۆ هەوە بهێت [هوین دێ چ كەن؟]، ڤێجا گونەهكار لەزێ ل هاتنا چ دكەن؟!
Arabic explanations of the Qur’an:
أَثُمَّ إِذَا مَا وَقَعَ ءَامَنتُم بِهِۦٓۚ ءَآلۡـَٰٔنَ وَقَدۡ كُنتُم بِهِۦ تَسۡتَعۡجِلُونَ
51. ڤێجا ئەرێ پشتی ئەو ئیزا دئێت ژ نوی دێ باوەرییێ ئینن؟! ئەرێ ڤێ گاڤێ؟ [هوین باوەرییێ دئینن] و هەوە بەری نوكە لەز ل هاتنا ئیزایێ دكر.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ قِيلَ لِلَّذِينَ ظَلَمُواْ ذُوقُواْ عَذَابَ ٱلۡخُلۡدِ هَلۡ تُجۡزَوۡنَ إِلَّا بِمَا كُنتُمۡ تَكۡسِبُونَ
52. پاشی بۆ ئەوێت ستەم كرین هاتە گۆتن: تامكەنە ئیزایا هەروهەر [بخۆن]، ئەرێ ما هوین ژ یا هەوە كری پێڤەتر دئێنە جزاكرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَيَسۡتَنۢبِـُٔونَكَ أَحَقٌّ هُوَۖ قُلۡ إِي وَرَبِّيٓ إِنَّهُۥ لَحَقّٞۖ وَمَآ أَنتُم بِمُعۡجِزِينَ
53. و ژ تە دپرسن: ئەرێ [ئەو ئیزایا ئەم پێ دئێینە ترساندن، و ژڤان بۆ مە پێ دئێتە دان] ئەو ڕاستە؟ بێژە: ئەرێ ب خودێ، ئەو هەقە و ڕاستە [تشتێ پەیمان بۆ هەوە ب هاتنا وێ هاتییە دان، دێ هەر ئێت]، و هوین نەشێن ڤەگرن، یان خودێ نەچار بكەن كو ئەو نەئینیتە سەرێ هەوە.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡ أَنَّ لِكُلِّ نَفۡسٖ ظَلَمَتۡ مَا فِي ٱلۡأَرۡضِ لَٱفۡتَدَتۡ بِهِۦۗ وَأَسَرُّواْ ٱلنَّدَامَةَ لَمَّا رَأَوُاْ ٱلۡعَذَابَۖ وَقُضِيَ بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
54. و ئەگەر هەر كەسێ ستەم [گاوری] كری، هندی د ئەردیدا یێ وی بیت، دێ [ڕۆژا قیامەتێ] پێش خۆڤە دەت [بەس دا ژ ئیزایا وێ ڕۆژێ قورتال ببیت]، پەشێمانییا خۆ ڤەدشێرن دەمێ ئیزایێ دبینن [دا كەیفا موسلمانان پێ نەئێت، بەلێ وەختێ دكەڤنە تێدا نەشێنە خۆ، و ب دەنگێ بلند پەشێمانییا خۆ ئاشكەرا دكەن]، و ب دادگەری فەرمان و حوكم د ناڤبەرا واندا هاتەكرن، و ستەم ل وان نائێتە كرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۗ أَلَآ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
55. ئاگەهدار بن [هشیار بن]، ب ڕاستی هندی د ئەرد و ئەسماناندا یێ خودێیە، هشیار بن ب ڕاستی پەیمانا خودێ یا ڕاستە [و هەر دێ ئێت]، بەلێ باراپتر ژ وان ڤێ نوزانن.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
56. و هەر ئەوە یێ زێندی دكەت و دمرینیت، و ب ڕاستی هوین هەر دێ ب بال ویڤە زڤڕن.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَتۡكُم مَّوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَشِفَآءٞ لِّمَا فِي ٱلصُّدُورِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٞ لِّلۡمُؤۡمِنِينَ
57. گەلی مرۆڤان ب ڕاستی شیرەتەك بۆ هەوە ژ بەرێ خودایێ هەوەڤە هات [كو قورئانە]، و ئەو دەرمان و سلامەتییە بۆ یا د دل و سینگاندا، و ڕاستەڕێیی و دلۆڤانییە بۆ خودان باوەران.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ بِفَضۡلِ ٱللَّهِ وَبِرَحۡمَتِهِۦ فَبِذَٰلِكَ فَلۡيَفۡرَحُواْ هُوَ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ
58. [هەی موحەممەد] بێژە: بلا ب كەرەم و دلۆڤانییا خودێ شاد ببن [بلا شاد ببن ب وێ قورئانا خودێ ب ڕزقێ وان كری و بەرێ وان دایییە ڕاستەرێیییێ، ئانكو هیدایەتێ]، ڤێجا بلا ئەو ب ڤێ شاد ببن، چونكی [كەرەم و دلۆڤانییا خودێ، ئانكو هیدایەت] بۆ وان چێترە ژ یا ئەو كۆم دكەن و بزاڤێ بۆ دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ أَرَءَيۡتُم مَّآ أَنزَلَ ٱللَّهُ لَكُم مِّن رِّزۡقٖ فَجَعَلۡتُم مِّنۡهُ حَرَامٗا وَحَلَٰلٗا قُلۡ ءَآللَّهُ أَذِنَ لَكُمۡۖ أَمۡ عَلَى ٱللَّهِ تَفۡتَرُونَ
59. [هەی موحەممەد] بێژە: كا بۆ من بێژن ئەو ڕزقێ خودێ دایییە هەوە [و هوین پارچە پارچە دكەن]، هندەكێ ژ دەڤ خۆ حەلال دكەن و هندەكێ حەرام دكەن، بێژە: ئەرێ خودێ دەستویرا هەوە ب ڤێ چەندێ دایییە؟! یان هوین درەوان ب ناڤێ خودێ دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا ظَنُّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَهُمۡ لَا يَشۡكُرُونَ
60. ئەو چ هزر دكەن ئەوێت درەوان ژ كیس خودێ دكەن كا ڕۆژا قیامەتێ خودێ دێ چ ئیزا دەتە بەر وان، ب ڕاستی خودێ خودان كەرەمە ل سەر مرۆڤان [وەختێ پێغەمبەرێت خۆ بۆ وان هنارتین و ڕاستی و نەڕاستی بۆ وان دیاركری]، بەلێ د گەل هندێ ژی باراپتر ژ وان سوپاسییا خودێ ناكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا تَكُونُ فِي شَأۡنٖ وَمَا تَتۡلُواْ مِنۡهُ مِن قُرۡءَانٖ وَلَا تَعۡمَلُونَ مِنۡ عَمَلٍ إِلَّا كُنَّا عَلَيۡكُمۡ شُهُودًا إِذۡ تُفِيضُونَ فِيهِۚ وَمَا يَعۡزُبُ عَن رَّبِّكَ مِن مِّثۡقَالِ ذَرَّةٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَلَا فِي ٱلسَّمَآءِ وَلَآ أَصۡغَرَ مِن ذَٰلِكَ وَلَآ أَكۡبَرَ إِلَّا فِي كِتَٰبٖ مُّبِينٍ
61. [هەی موحەممەد] هەر كار و كراسەكێ تێدا بی و هەر پشكەكا قورئانێ یا تو بخوینی، و هەر كار و كریارەكا هوین بكەن، ئەگەر ئەم ل سەر زێرەڤان و شاهد نەبین دەمێ هوین دچنە د ناڤدا [هەمییان ئەم دهەژمێرین و دنڤێسین]، و چو تشت د ئەرد و ئەسماناندا ل بەر خودایێ تە بەرزە نابیت، ژ دندكا تۆزێ بگرە، و چ بچویكتر و چ مەزنتر، ئەڤە هەمی یێت د كتێبەكا ئاشكەراكەردا [كو دەپێ پارستییە].
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَآ إِنَّ أَوۡلِيَآءَ ٱللَّهِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
62. ئاگەهدار بن، مرۆڤێت خودێ نە ترس بۆ وان هەیە [كو خودێ وان ب بەر ئیزایێ بێخیت]، و نە ب خەم دكەڤن [ل سەر هێلانا دنیایێ و تشتێ ژ وان چۆیی].
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَكَانُواْ يَتَّقُونَ
63. [مرۆڤێت خودێ] ئەوێت [ژ دل] باوەری ئینایین، و [پاشی ڕاست و دورست] پارێزكارییا خودێ كرین.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَهُمُ ٱلۡبُشۡرَىٰ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِۚ لَا تَبۡدِيلَ لِكَلِمَٰتِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ هُوَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
64. د ژیانا دنیایێ و ئاخرەتێدا مزگینی بۆ وان هەیە [مزگینییا دنیایێ ئەوە یا ملیاكەت ددەنێ د گەل ڕوحكێشانێ، یان ژی خەونا چاكە یا ئەو دبینن، یان ژی یا ب وانڤە دئێتە دیتن، و مزگینییا ئاخرەتێ بەحەشتە]، و قەت چو گوهۆڕین بۆ پەیمانا خودێ نینە، و ئەڤەیە سەرفەرازییا مەزن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا يَحۡزُنكَ قَوۡلُهُمۡۘ إِنَّ ٱلۡعِزَّةَ لِلَّهِ جَمِيعًاۚ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
65. و ئاخڤتنا وان بلا تە ب خەم نەئێخیت [كو دبێژنە تە تو نە پێغەمبەری، و تانان ل تە و پەیاما تە دقوتن]، ب ڕاستی سەردەستی و دەستهەلاتداری هەمی یا خودێیە [ڤێجا ما دێ چاوا شێن ڕێكێ ل پەیاما تە گرن، هەتا تو خەمێ ژ گۆتنا وان بخۆی]، و هەر ئەوە گوهدێرێ زێدەزانا.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَمَا يَتَّبِعُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ شُرَكَآءَۚ إِن يَتَّبِعُونَ إِلَّا ٱلظَّنَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ
66. بزانن و ئاگەهدار بن، ب ڕاستی هەچیێ د ئەرد و ئەسماناندا یێ خودێیە، [ڤێجا چاوا دێ شێن ئەزیەتا تە كەن، ب تشتەكێ خودێ حەز نەكری] و ئەوێت غەیری خودێ دپەرێسن ئەو هەڤال و هەڤپشكێت ئەو بۆ خودێ چێ دكەن، نە هەڤال و هەڤپشكن بۆ خودێ [چونكی خودێ چو هەڤال و هەڤپشك نینن]، و ب ڕاستی ئەو ژ گۆمانێ پێڤەتر ل دویڤ چو یێ دی ناچن، و ئەو ب ڕاستی ژ درەوان پێڤەتر ناكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
هُوَ ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ لِتَسۡكُنُواْ فِيهِ وَٱلنَّهَارَ مُبۡصِرًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
67. ئەوە [خودێیە] یێ شەڤ بۆ هەوە دایی، دا هوین تێدا ڤەهەسن، و ڕۆژ بۆ هەوە ڕۆنكری [دا هوین پەرگارییا خۆ تێدا بكەن، و كاروبارێت خۆ تێدا ب سەروبەر بكەن]، ب ڕاستی د ڤان تشتاندا نیشان گەلەك هەنە، بۆ وان یێت گوهدارییا دورست دكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدٗاۗ سُبۡحَٰنَهُۥۖ هُوَ ٱلۡغَنِيُّۖ لَهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۚ إِنۡ عِندَكُم مِّن سُلۡطَٰنِۭ بِهَٰذَآۚ أَتَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
68. گۆتن خودێ بۆ خۆ كوڕەكێ گرتی [وەسا نینە] خودێ ژ ڤان گۆتنێت ئەو دكەن یێ پاقژە، ئەو یێ دەولەمەند و بێ منەتە، هندی د ئەرد و ئەسماناندا هەیی، یێ وییە، و هەوە چو بەلگە و نیشان ب ڤێ چەندێ نینن، چاوا تشتێ هەوە چو ئاگەهـ پێ نەیی د دەرهەقێ خودێدا دبێژن؟!
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
69. بێژە: ب ڕاستی ئەوێت درەوێ د ڕاستا خودێدا دكەن سەرفەراز نابن.
Arabic explanations of the Qur’an:
مَتَٰعٞ فِي ٱلدُّنۡيَا ثُمَّ إِلَيۡنَا مَرۡجِعُهُمۡ ثُمَّ نُذِيقُهُمُ ٱلۡعَذَابَ ٱلشَّدِيدَ بِمَا كَانُواْ يَكۡفُرُونَ
70. [ب ڤێ درەوێ ئەگەر مفایەكێ كێم د دنیایێدا گەهاندنە خۆ] مفایەكێ كێمێ‌ دنیایێیە، پاشی زڤڕینا وان ب بال مەڤەیە، پاشی دێ ئیزایەكا دژوار دەینە بەر وان، ژ بەر گاورییا وان دكر.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ نُوحٍ إِذۡ قَالَ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ إِن كَانَ كَبُرَ عَلَيۡكُم مَّقَامِي وَتَذۡكِيرِي بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَعَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡتُ فَأَجۡمِعُوٓاْ أَمۡرَكُمۡ وَشُرَكَآءَكُمۡ ثُمَّ لَا يَكُنۡ أَمۡرُكُمۡ عَلَيۡكُمۡ غُمَّةٗ ثُمَّ ٱقۡضُوٓاْ إِلَيَّ وَلَا تُنظِرُونِ
71. [هەی موحەممەد] تو سەرهاتییا نووحی [بۆ گاورێت مەكەهێ] بخوینە وەختێ گۆتییە ملەتێ خۆ، ملەتێ من ئەگەر مانا من د ناڤ هەوەدا، و شیرەتێت من ب ئایەت و نیشانێت خودێ ل سەر هەوە یا گران و مەزن بیت [هەر تشتێ هەوە پێ چێ بیت د ڕاستا مندا بكەن]، من خۆ هەلپەسارتە خودێ و پشتا خۆ پێ گرێدا. ڤێجا خۆ بكەنە ئێك و خۆ و پەرستییێت خۆ كۆمكەنە سەرێك، و یا هەوە ل بەر ئاشكەرا بكەن [كا هەوە چ پێ چێ دبیت د ڕاستا مندا بكەن، بكەن] و پاشی ئەو كریارا هەوە دڤێت د دەرهەقێ مندا بكەن [و ب سەرێ من بینن] بكەن، و مۆلەتێ ژی نەدەنە من.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَمَا سَأَلۡتُكُم مِّنۡ أَجۡرٍۖ إِنۡ أَجۡرِيَ إِلَّا عَلَى ٱللَّهِۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
72. ڤێجا ئەگەر هەوە پشتا خۆ دا شیرەت و بیرئینانا من، من چو هەق و بەرانبەر ژ هەوە نەخواستییە [هەتا هوین ژ بەر هندێ شیرەتا من وەرنەگرن و ڕوییێ خۆ ژ من وەرگێڕن] كرییا من [هەق و بەرانبەرێ من] ل سەر خودێیە. فەرمانا من یا هاتییە كرن كو ئەز ژ موسلمانان بم.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَكَذَّبُوهُ فَنَجَّيۡنَٰهُ وَمَن مَّعَهُۥ فِي ٱلۡفُلۡكِ وَجَعَلۡنَٰهُمۡ خَلَٰٓئِفَ وَأَغۡرَقۡنَا ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَاۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُنذَرِينَ
73. بەلێ وان ئەو درەوین دانا، ڤێجا مە ئەو و ئەوێت د گەل وی د گەمییێدا رزگار كرن، و مە كرنە جهنشینێت گاوران، و مە ئەوێت باوەری ب ئایەتێت مە نەئینایین و دەرو داناین، خەندقاندن. ڤێجا بەرێ خۆ بدێ كا دویماهیكا وان یێت گەف لێ هاتینەكرن و هاتینە ترساندن كا یا چاوا بوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ رُسُلًا إِلَىٰ قَوۡمِهِمۡ فَجَآءُوهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَمَا كَانُواْ لِيُؤۡمِنُواْ بِمَا كَذَّبُواْ بِهِۦ مِن قَبۡلُۚ كَذَٰلِكَ نَطۡبَعُ عَلَىٰ قُلُوبِ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
74. پاشی مە پشتی نووحی، پێغەمبەر بۆ ملەتێت وان هنارتن، ڤێجا ب نیشان و بەلگەیێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتن، بەلێ ئەو نە ئەو بوون یێت باوەرییێ ب وی تشتی بینن یێ كو وان بەری هنگی درەو دانایی، هۆسا ئەم دلێت زێدەگاڤیكەران مۆر دكەین.
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ بَعَثۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِم مُّوسَىٰ وَهَٰرُونَ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ بِـَٔايَٰتِنَا فَٱسۡتَكۡبَرُواْ وَكَانُواْ قَوۡمٗا مُّجۡرِمِينَ
75. پاشی مە پشتی وان، مووسا و هاروون ب نیشان و بەلگەیێت خۆ بۆ فیرعەونی و گرەگرێت وی هنارتن، خۆ مەزنكرن و خۆ قەبە دیتن، [و باوەری پێ نەئینان] ب ڕاستی ئەو ملەتەكێ گونەهكار بوون.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ مِنۡ عِندِنَا قَالُوٓاْ إِنَّ هَٰذَا لَسِحۡرٞ مُّبِينٞ
76. ڤێجا وەختێ هەقی و ڕاستی ژ دەڤ مە بۆ وان هاتی، گۆتن ب ڕاستی ئەڤە سحر و سێرەبەندییەكا ئاشكەرایە.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ مُوسَىٰٓ أَتَقُولُونَ لِلۡحَقِّ لَمَّا جَآءَكُمۡۖ أَسِحۡرٌ هَٰذَا وَلَا يُفۡلِحُ ٱلسَّٰحِرُونَ
77. مووسایی گۆت: ئەرێ هوین دبێژنە هەقییێ پشتی بۆ هەوە هاتی، ئەڤە سێرەبەندییە، ئەرێ ئەڤە سحر و سێرەبەندییە؟! ب ڕاستی سێرەبەند ب سەرناكەڤن و سەرفەراز نابن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوٓاْ أَجِئۡتَنَا لِتَلۡفِتَنَا عَمَّا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَا وَتَكُونَ لَكُمَا ٱلۡكِبۡرِيَآءُ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَمَا نَحۡنُ لَكُمَا بِمُؤۡمِنِينَ
78. گۆتن: ئەرێ تو بۆ مە هاتی، دا مە ژ وێ بدەیە پاش یا مە باب و باپیرێت خۆ ل سەر دیتین؟! و دا مەزناتی د ئەردیدا بەس بۆ هەوە هەردویان بیت، ئەم باوەر ژ هەوە هەردویان ناكەین.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ فِرۡعَوۡنُ ٱئۡتُونِي بِكُلِّ سَٰحِرٍ عَلِيمٖ
79. و فیرعەونی گۆت: كا هەر سێرەبەندەكێ زێدەزانا بۆ من بینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَآءَ ٱلسَّحَرَةُ قَالَ لَهُم مُّوسَىٰٓ أَلۡقُواْ مَآ أَنتُم مُّلۡقُونَ
80. ڤێجا وەختێ سێرەبەند هاتین، مووسایی گۆتە وان: كا باڤێژن یا هەوە دڤێت باڤێژن [ژ ڕستك و وەریسێت خۆ]، سحرا هەوە دڤێت بكەن، بكەن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّآ أَلۡقَوۡاْ قَالَ مُوسَىٰ مَا جِئۡتُم بِهِ ٱلسِّحۡرُۖ إِنَّ ٱللَّهَ سَيُبۡطِلُهُۥٓ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُصۡلِحُ عَمَلَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
81. ڤێجا وەختێ وان [وەریسێت خۆ] هاڤێتین [و سحرا خۆ كرین]، مووسایی گۆت: ئەو تشتێ هەوە كری و ئینایی سحرە، ب ڕاستی خودێ زوی دێ پویچكەت، ب ڕاستی خودێ كارێ خرابان ڕاست نائینیت.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيُحِقُّ ٱللَّهُ ٱلۡحَقَّ بِكَلِمَٰتِهِۦ وَلَوۡ كَرِهَ ٱلۡمُجۡرِمُونَ
82. و خودێ دێ ب كەلامێ خۆ [ئەوێ ب وەحی بۆ وان ئینایی] هەقییێ ئاشكەراكەت و سەرئێخیت، خۆ ئەگەر گونەهكار و خرابان نەڤێت ژی.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَمَآ ءَامَنَ لِمُوسَىٰٓ إِلَّا ذُرِّيَّةٞ مِّن قَوۡمِهِۦ عَلَىٰ خَوۡفٖ مِّن فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِمۡ أَن يَفۡتِنَهُمۡۚ وَإِنَّ فِرۡعَوۡنَ لَعَالٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ وَإِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلۡمُسۡرِفِينَ
83. ڤێجا [دگەل دیتنا ڤان موعجیزە و ئایەتان ژی] كەسێ باوەری ب مووسایی نەئینا، كێمەكا دویندەها ئسرائیلییان نەبیت، و دلێ وان ژی یێ ب ترس بوو ژ فیرعەونی و كەنكەنەیێت وی، نەكو ب خورتی وان ژ دینێ وان ڤەكەن و ئەزیەت بدەن، ب ڕاستی فیرعەون یێ زال و دەستهەلاتدار بوو د ئەردیدا، و ب ڕاستی ئەو ژ گونەهكارێت زێدە خراب بوو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ مُوسَىٰ يَٰقَوۡمِ إِن كُنتُمۡ ءَامَنتُم بِٱللَّهِ فَعَلَيۡهِ تَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّسۡلِمِينَ
84. و مووسایی گۆت: ملەتێ من، ئەگەر هەوە ڕاست باوەری ب خودێ ئینایییە، پا خۆ هلپەسێرنێ و پشتا خۆ پێ گرێدەن، ئەگەر هوین ئەو بن یێت هەوە خۆ سپارتبیتە خودێ.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَقَالُواْ عَلَى ٱللَّهِ تَوَكَّلۡنَا رَبَّنَا لَا تَجۡعَلۡنَا فِتۡنَةٗ لِّلۡقَوۡمِ ٱلظَّٰلِمِينَ
85. ئینا گۆتن: ب ڕاستی مە خۆ هلپەسارتە خودێ، و مە پشتا خۆ پێ موكوم كر، خودایێ‌ مە تو مە ب دەستێت گاور و ستەمكاران جەڕبە نەكەی [و مە نەئێخییە د بن ئیزا و ئەزیەتا وان، كو مە ژ دینێ مە ڤەكەن].
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَجِّنَا بِرَحۡمَتِكَ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
86. و ب ڕەحما خۆ مە ژ ملەتێ گاور ڕزگار بكە.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَوۡحَيۡنَآ إِلَىٰ مُوسَىٰ وَأَخِيهِ أَن تَبَوَّءَا لِقَوۡمِكُمَا بِمِصۡرَ بُيُوتٗا وَٱجۡعَلُواْ بُيُوتَكُمۡ قِبۡلَةٗ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
87. و مە وەحی بۆ مووسایی و برایێ وی هنارت، هوین هەردو د مسرێدا هندە خانییان بۆ ملەتێ خۆ ئامادە بكەن، و خانییێت خۆ بكەنە مزگەفت و بەرقیبلە بكەن [و هۆسا ب نهینی] نڤێژان د وان خانییانڤە بكەن، و مزگینییێ [ب سەركەڤتنێ] بدە خودان باوەران.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقَالَ مُوسَىٰ رَبَّنَآ إِنَّكَ ءَاتَيۡتَ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَأَهُۥ زِينَةٗ وَأَمۡوَٰلٗا فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا رَبَّنَا لِيُضِلُّواْ عَن سَبِيلِكَۖ رَبَّنَا ٱطۡمِسۡ عَلَىٰٓ أَمۡوَٰلِهِمۡ وَٱشۡدُدۡ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ فَلَا يُؤۡمِنُواْ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
88. و مووسایی گۆت: هەی خودایێ مە، ب ڕاستی تە د ژیانا دنیایێدا زینەت و گەلەك جوینێت مالی یێت داینە فیرعەونی و كەنكەنەیێت وی، و خودایێ‌ مە ئەڤە ژی یا بوویە ئەگەرا هندێ بەندەیێت تە ژ ڕێكا تە دەربێخن و بەرزە بكەن، خودایێ مە، تو مالێ وان بێ سەروشوین بكە و دلێت وان ڕەق بكە، نێ هەتا ئەو ئیزایا ب ژان و دژوار نەبینن، باوەرییێ نائینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ قَدۡ أُجِيبَت دَّعۡوَتُكُمَا فَٱسۡتَقِيمَا وَلَا تَتَّبِعَآنِّ سَبِيلَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ
89. [خودێ] گۆتە وان [ئانكو مووسایی و هاروونی]: ب ڕاستی دوعایا هەوە هاتە قەبویلكرن، ڤێجا هوین هەردو خۆ ڕاگرن [بمیننە ل سەر باوەرییا خۆ]، و ڕێكا ئەوێت نەزان نەگرن.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَجَٰوَزۡنَا بِبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱلۡبَحۡرَ فَأَتۡبَعَهُمۡ فِرۡعَوۡنُ وَجُنُودُهُۥ بَغۡيٗا وَعَدۡوًاۖ حَتَّىٰٓ إِذَآ أَدۡرَكَهُ ٱلۡغَرَقُ قَالَ ءَامَنتُ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا ٱلَّذِيٓ ءَامَنَتۡ بِهِۦ بَنُوٓاْ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَنَا۠ مِنَ ٱلۡمُسۡلِمِينَ
90. و مە ئسرائیلی ژ دەریایێ دەربازكرن، و فیرعەون و لەشكەرێ خۆ ژ نەهەقی و ژ بێ بەختی دانە دویڤ وان، هەتا فیرعەون كەڤتییە بەر خەندقاندنێ گۆت: من باوەری ئینا كو ب ڕاستی ژ بلی وی خودایێ ئسرائیلییان باوەری پێ ئینایی، چو خودایێت دی نینن، و ئەز ژ خودان باوەرانم.
Arabic explanations of the Qur’an:
ءَآلۡـَٰٔنَ وَقَدۡ عَصَيۡتَ قَبۡلُ وَكُنتَ مِنَ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
91. ژ نوی تە باوەری ئینا [ژ نوی تو باوەرییێ دئینی، پشتی تو ژ ژیانێ بێ هیڤی بوویی؟]، و تە بەری نوكە نەگوهداری دكر، و تو ژ خرابكاران بوویی؟!
Arabic explanations of the Qur’an:
فَٱلۡيَوۡمَ نُنَجِّيكَ بِبَدَنِكَ لِتَكُونَ لِمَنۡ خَلۡفَكَ ءَايَةٗۚ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ عَنۡ ءَايَٰتِنَا لَغَٰفِلُونَ
92. ئەڤرۆ ئەم دێ كەلەخێ‌ تە ژ ئاڤێ دەرئێخین، دا تو بۆ یێت د دویڤ خۆدا ببییە چام و عیبرەت. ب ڕاستی گەلەك ژ خەلكی ژ نیشان و ئایەتێت مە، د بێ ئاگەهن.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ بَوَّأۡنَا بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ مُبَوَّأَ صِدۡقٖ وَرَزَقۡنَٰهُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِ فَمَا ٱخۡتَلَفُواْ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلۡعِلۡمُۚ إِنَّ رَبَّكَ يَقۡضِي بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
93. و مە ئسرائیلی ل جهەكێ باش ئاكنجی كرن، و مە ڕزقەكێ پاقژ دا وان، و ئەو ل سەر دینێ خۆ ژێك جودا نەبوون هەتا تەورات بۆ وان نەهاتی، ب ڕاستی خودایێ تە ڕۆژا قیامەتێ دێ حوكمی د ناڤبەرا واندا كەت، ل سەر وی تشتێ ئەو تێدا ژێك جودا.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَإِن كُنتَ فِي شَكّٖ مِّمَّآ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ فَسۡـَٔلِ ٱلَّذِينَ يَقۡرَءُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكَۚ لَقَدۡ جَآءَكَ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
94. ڤێجا ئەگەر تو ب وی تشتێ مە بۆ تە ئینایییە خوارێ یێ دودلی، پسیارا وان بكە ئەوێت بەری تە كتێبێت ئەسمانی [تەوراتێ و ئنجیلێ] دخوینن، ب سویند هەقییە ژ خودایێ تە بۆ تە هاتی، ڤێجا هشیاربە ژ دودلان نەبە.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلَّذِينَ كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ فَتَكُونَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
95. و نەبە ژ وان ئەوێت نیشان و ئایەتێت خودێ درەو دانایین، ئەگەر تو ژی دێ ژ زیانكاران بی.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ حَقَّتۡ عَلَيۡهِمۡ كَلِمَتُ رَبِّكَ لَا يُؤۡمِنُونَ
96. ب ڕاستی ئەوێت عەزابا خودێ ل سەر واجب بوویی، باوەرییێ نائینن [ئانكو دێ مرن و ئەو گاور].
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡ جَآءَتۡهُمۡ كُلُّ ءَايَةٍ حَتَّىٰ يَرَوُاْ ٱلۡعَذَابَ ٱلۡأَلِيمَ
97. و ئەگەر هەمی نیشان و ئایەتێت خودێ بگەهنە وان، باوەرییێ نائینن هەتا ئیزایا ب ژان و دژوار نەبینن [هنگی ژ نوی دێ باوەرییێ ئینن وەكی فیرعەونی، بەلێ هنگی باوەرییا وان فایدەی وان ناكەت].
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَوۡلَا كَانَتۡ قَرۡيَةٌ ءَامَنَتۡ فَنَفَعَهَآ إِيمَٰنُهَآ إِلَّا قَوۡمَ يُونُسَ لَمَّآ ءَامَنُواْ كَشَفۡنَا عَنۡهُمۡ عَذَابَ ٱلۡخِزۡيِ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَمَتَّعۡنَٰهُمۡ إِلَىٰ حِينٖ
98. ڤێجا بلا گوندەكی ژ وان گوندێت مە برینە هیلاكێ باوەری ئینابایە بەری مە ئیزا ب سەرێ وان دئینا، دا باوەرییا وان مفا گەهاندبایە وان، وەكی ملەتێ یوونس پێغەمبەر [ئانكو ژ بلی ملەتێ یوونس پێغەمبەر چو گوند و باژێران بەری هاتنا عەزابێ باوەری نەئینایییە كو باوەرییا وان فایدەی وان كربیت]، ڤێجا وەختێ ملەتێ یوونس پێغەمبەر [بەری هاتنا عەزابێ] باوەری ئینایی، مە ژی عەزاب و ئیزایا هەتكبەر د ژیانا دنیایێدا ل سەر وان ڕاكر، و مە هەتا دەمەكێ دیاركری [ئانكو دەمێ مرنێ] خۆشی و چاكی پێ دانە وان.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡ شَآءَ رَبُّكَ لَأٓمَنَ مَن فِي ٱلۡأَرۡضِ كُلُّهُمۡ جَمِيعًاۚ أَفَأَنتَ تُكۡرِهُ ٱلنَّاسَ حَتَّىٰ يَكُونُواْ مُؤۡمِنِينَ
99. و ئەگەر خودایێ تە ڤیابایە، دا هندی ل سەر ڕوییێ ئەردی هەمی باوەرییێ ئینن، ڤێجا ما تو دێ خورتییێ‌ ل خەلكی كەی دا باوەرییێ بینن؟!
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا كَانَ لِنَفۡسٍ أَن تُؤۡمِنَ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَجۡعَلُ ٱلرِّجۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ لَا يَعۡقِلُونَ
100. و كەس نەشێت باوەرییێ بینیت ئەو نەبیت یێ خودێ دەستویرا وی دایی [ئانكو ژ بلی وان یێت خودێ دەستویرا باوەریئینانا وان دایی، كەسێ دیتر نەشێت ژ دەڤ خۆ باوەرییێ بینیت]، و خودێ دێ ئیزا و ڕسوایییێ‌ ب سەر واندا ئینیت، ئەوێت عەقلێ خۆ د نیشان و ئایەتێت خودێدا ب كارنەئینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلِ ٱنظُرُواْ مَاذَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَا تُغۡنِي ٱلۡأٓيَٰتُ وَٱلنُّذُرُ عَن قَوۡمٖ لَّا يُؤۡمِنُونَ
101. بێژە: [گەلی گاوران] كا بەرێ خۆ بدەنە ئەرد و ئەسمانان كا چ تێدا هەیە؟ بەلێ نیشان و ئایەت و ترساندن دێ چ گەهیننە وان ئەوێت باوەرییێ نەئینن.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَهَلۡ يَنتَظِرُونَ إِلَّا مِثۡلَ أَيَّامِ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِهِمۡۚ قُلۡ فَٱنتَظِرُوٓاْ إِنِّي مَعَكُم مِّنَ ٱلۡمُنتَظِرِينَ
102. ڤێجا ئەرێ ئەو ل هیڤییا وان ڕۆژانە ئەوێت بۆ یێت بەری وان هاتین [باوەری ب پێغەمبەران نەدئینان و ژ بەر هندێ خودێ ئیزادان]، [هەی موحەممەد] بێژە: خۆ بگرن ئەز ژی د گەل هەوە دێ خۆ گرم [دێ ژ چاڤەڕێیان بم].
Arabic explanations of the Qur’an:
ثُمَّ نُنَجِّي رُسُلَنَا وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۚ كَذَٰلِكَ حَقًّا عَلَيۡنَا نُنجِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
103. پاشی ئەم [وەختێ هاتنا ئیزایێ و ئاتافێ‌] پێغەمبەرێت خۆ و یێت باوەری ب وان ئینایین ڕزگار دكەین، و هۆسا حەقی و ڕاستی ل سەر مە دكەڤیت، ئەم خودان باوەران ڕزگار بكەین.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ إِن كُنتُمۡ فِي شَكّٖ مِّن دِينِي فَلَآ أَعۡبُدُ ٱلَّذِينَ تَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ وَلَٰكِنۡ أَعۡبُدُ ٱللَّهَ ٱلَّذِي يَتَوَفَّىٰكُمۡۖ وَأُمِرۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
104. [هەی موحەممەد] بێژە: گەلی مرۆڤان ئەگەر هوین د دینێ مندا یێت دودل و ب گۆمان بن، ئەز ئەوێت هوین ژ بلی خودێ دپەرێسن، ناپەرێسم، بەلێ ئەز وی خودایی ب تنێ دپەرێسم ئەوێ هەوە دمرینیت، و فەرمانا من یا هاتییە كرن ئەز ژ خودان باوەران بم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَنۡ أَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفٗا وَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
105. و [فەرمانا من یا هاتییە كرن] ئەز خۆ ڕاست و دورست بكەم بۆ دینێ ڕاست و دویر ژ خواری و نەهەقییێ، و ئەز ژ موشركان نەبم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَدۡعُ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَنفَعُكَ وَلَا يَضُرُّكَۖ فَإِن فَعَلۡتَ فَإِنَّكَ إِذٗا مِّنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
106. و ژ بلی خودێ ئەز گازی و هەوارا خۆ نەگەهینمە وی، یێ نە مفایی دگەهینیتە من و نە زیانێ [و هۆسا فەرمانا من یا هاتییە كرن]، ڤێجا ئەگەر تە ئەڤە [نەگوهدارییا خودێ] كر، ب ڕاستی وی وەختی دێ ژ ستەمكاران بی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَإِن يَمۡسَسۡكَ ٱللَّهُ بِضُرّٖ فَلَا كَاشِفَ لَهُۥٓ إِلَّا هُوَۖ وَإِن يُرِدۡكَ بِخَيۡرٖ فَلَا رَآدَّ لِفَضۡلِهِۦۚ يُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۚ وَهُوَ ٱلۡغَفُورُ ٱلرَّحِيمُ
107. و ئەگەر خودێ [بۆ جەڕباندنا تە] زیانێ بگەهینیتە تە، كەس نینە ڕاكەت، ئەو نەبیت، و ئەگەر خودێ خێرەك بۆ تە ڤیا، كەس نینە بشێت ڕێكێ ل كەرەما وی بگریت، خودێ كەرەما خۆ ددەتە وی، ژ بەندەیێت خۆ، یێ وی بڤێت، و هەر ئەوە گونەهـ ژێبەر و دلۆڤان.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُلۡ يَٰٓأَيُّهَا ٱلنَّاسُ قَدۡ جَآءَكُمُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكُمۡۖ فَمَنِ ٱهۡتَدَىٰ فَإِنَّمَا يَهۡتَدِي لِنَفۡسِهِۦۖ وَمَن ضَلَّ فَإِنَّمَا يَضِلُّ عَلَيۡهَاۖ وَمَآ أَنَا۠ عَلَيۡكُم بِوَكِيلٖ
108. بێژە: گەلی مرۆڤان ب سویند هەقی ژ بەرێ خودێڤە بۆ هەوە هات [كو ئەڤ قورئانەیە]، ڤێجا هەر كەسێ ڕاستەڕێ بوو، ئەو بۆ خۆ ڕاستەڕێ بوو، و هەر كەسێ ژ ڕێ دەركەڤت و سەرداچۆ، ب ڕاستی زیان ل خۆ كر، و ئەز ل سەر هەوە پارێزڤان نینم [ئانكو ئەز نە پارێزڤانێ هەوەمە].
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱتَّبِعۡ مَا يُوحَىٰٓ إِلَيۡكَ وَٱصۡبِرۡ حَتَّىٰ يَحۡكُمَ ٱللَّهُۚ وَهُوَ خَيۡرُ ٱلۡحَٰكِمِينَ
109. و ل دوی وێ وەحییێ‌ هەڕە یا بۆ تە دئێت، و بێنا خۆ فرەهـ بكە هەتا خودێ حوكمی [د ناڤبەرا تە و ملەتێ تەدا] دكەت، و هەر ئەوە چێترین حاكم.
Arabic explanations of the Qur’an:
 
Translation of the meanings Surah: Yūnus
Surahs’ Index Page Number
 
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Kurdish Kurmanji Translation - Translations’ Index

Translation of the Quran meanings into Kurdish Kurmanji by dr.ismail_sigerey.

close