Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Pashto translation - Maulvi Janbaz Sarfaraz * - Translations’ Index
هود
وَّاَنِ اسْتَغْفِرُوْا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوْبُوْۤا اِلَیْهِ یُمَتِّعْكُمْ مَّتَاعًا حَسَنًا اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی وَّیُؤْتِ كُلَّ ذِیْ فَضْلٍ فَضْلَهٗ ؕ— وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنِّیْۤ اَخَافُ عَلَیْكُمْ عَذَابَ یَوْمٍ كَبِیْرٍ ۟
د خپل رب نه مو بښنه وغواړئ او په پوره اخلاص سره د هغه په لور وګرځئ. هغه به هم تاسې ته تر ټاکلې نیټې پورې ښه ژوند در په برخه او د نیکیو والا ته به د هغه د نیکیو بدله ورکړي. او که مخ مو واړولو، نو زه پر تاسې د یوې لويې ورځې له عذاب نه ډاریږم.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِلَی اللّٰهِ مَرْجِعُكُمْ ۚ— وَهُوَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَلَاۤ اِنَّهُمْ یَثْنُوْنَ صُدُوْرَهُمْ لِیَسْتَخْفُوْا مِنْهُ ؕ— اَلَا حِیْنَ یَسْتَغْشُوْنَ ثِیَابَهُمْ ۙ— یَعْلَمُ مَا یُسِرُّوْنَ وَمَا یُعْلِنُوْنَ ۚ— اِنَّهٗ عَلِیْمٌۢ بِذَاتِ الصُّدُوْرِ ۟
وګورئ چې کافران خپلې سینې تاوه وي تر څو له الله نه ځانونه پټ کړي خو باید پوه وي چې الله هغه وخت هم د هغوی په پټو او ښکاره وو پوه دی چې هغوی ځانونه په کالیو کې رانغاړي. ځکه چې هغه لا ان د سینو په پټو رازونو هم پوه دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا مِنْ دَآبَّةٍ فِی الْاَرْضِ اِلَّا عَلَی اللّٰهِ رِزْقُهَا وَیَعْلَمُ مُسْتَقَرَّهَا وَمُسْتَوْدَعَهَا ؕ— كُلٌّ فِیْ كِتٰبٍ مُّبِیْنٍ ۟
په ځمکه کې چې څومره خوځنده دي د هغوی ټولو روزي پر الله ده او الله ته د هغوی د اوسیدانې او له مرګ وروسته د امانت ایښوولو ځایونه معلوم دي ـ ټول هر څه په یوه روښانه کتاب کې ښکل شوي دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهُوَ الَّذِیْ خَلَقَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ فِیْ سِتَّةِ اَیَّامٍ وَّكَانَ عَرْشُهٗ عَلَی الْمَآءِ لِیَبْلُوَكُمْ اَیُّكُمْ اَحْسَنُ عَمَلًا ؕ— وَلَىِٕنْ قُلْتَ اِنَّكُمْ مَّبْعُوْثُوْنَ مِنْ بَعْدِ الْمَوْتِ لَیَقُوْلَنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اِنْ هٰذَاۤ اِلَّا سِحْرٌ مُّبِیْنٌ ۟
الله هغه ذات دی چې اسمانونه او ځمکه يي په شپړو ورځو کې پیدا کړل، عرش يې هغه وخت پر اوبو و. تر څو تاسې وازمايې چې کوم یو مو د غوره کړو، وړو خاوند دی. ای محمده! که ته کافرانو ته ووايې چې تاسې به خامخا له مرګ وروسته بیرته را پورته کړای شئ نو کافران به یې له درنګه ووایې چې نه ستا خبرې پرته له ښکاره کوډو بل څه نه دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَىِٕنْ اَخَّرْنَا عَنْهُمُ الْعَذَابَ اِلٰۤی اُمَّةٍ مَّعْدُوْدَةٍ لَّیَقُوْلُنَّ مَا یَحْبِسُهٗ ؕ— اَلَا یَوْمَ یَاْتِیْهِمْ لَیْسَ مَصْرُوْفًا عَنْهُمْ وَحَاقَ بِهِمْ مَّا كَانُوْا بِهٖ یَسْتَهْزِءُوْنَ ۟۠
او که مونږ تر ټاکلې مودې[۱] عذاب ټال کړو نو خورا په تلوسه به وايې چې څه شي عذاب ایسار کړی دی؟ باید واورئ چې په کومه ورځ ورته عذاب راشي نو هیڅوک به يې ترې په بل لور وانه ړولای شي. او د همغه څه په نیونه کې به راشي چې هغوی پرې ملنډې او مسخرې وهلې.
[۱] امة په لغت کې هغې ډلې خلکو ته وايي چې دین يې یو وي. خو په مختلفو معناګانو استعمال شوی چې یوه يې وخت او زمانه هم ده( فتح القدیر د امام الشوکاني)
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَىِٕنْ اَذَقْنٰهُ نَعْمَآءَ بَعْدَ ضَرَّآءَ مَسَّتْهُ لَیَقُوْلَنَّ ذَهَبَ السَّیِّاٰتُ عَنِّیْ ؕ— اِنَّهٗ لَفَرِحٌ فَخُوْرٌ ۟ۙ
او که له ور په غاړه شوو ستونزو وروسته د نعمت خوند وروڅکو نو هرو، مرو وايې چې زما ستونزې ولاړې او له اندازې ډیر خوښ او په نورو ځان لوړ ګڼي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَعَلَّكَ تَارِكٌ بَعْضَ مَا یُوْحٰۤی اِلَیْكَ وَضَآىِٕقٌ بِهٖ صَدْرُكَ اَنْ یَّقُوْلُوْا لَوْلَاۤ اُنْزِلَ عَلَیْهِ كَنْزٌ اَوْ جَآءَ مَعَهٗ مَلَكٌ ؕ— اِنَّمَاۤ اَنْتَ نَذِیْرٌ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ وَّكِیْلٌ ۟ؕ
ای محمده! هسې نه چې ته ځینې هغه څه پریږدي چې تاته يې وحې شوې ده او هسې نه چې ستا زړه له هغه څه نه تنګ شي چې مشرکان يي وايي چې ولې پر محمد خزانه نده نازله شوې؟ او ولي ورسره ملایکه نه ده راغلې؟ هو! ستا دنده یوازې ډارول دي او بس ـ الله په هر څه ښه څارونکی دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَمْ یَقُوْلُوْنَ افْتَرٰىهُ ؕ— قُلْ فَاْتُوْا بِعَشْرِ سُوَرٍ مِّثْلِهٖ مُفْتَرَیٰتٍ وَّادْعُوْا مَنِ اسْتَطَعْتُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
ایا هغوی وايې چې محمد قرآن له ځانه جوړ کړی دی ای محمده! ووایه نو که ستاسې دا خبره رښتیا وي نو تاسې هم د قران په څیر لس سورتونه له ځان نه جوړ کړئ او پرته له الله مو چې چاته لاس رسیږي مرسته ترې وغواړئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاِلَّمْ یَسْتَجِیْبُوْا لَكُمْ فَاعْلَمُوْۤا اَنَّمَاۤ اُنْزِلَ بِعِلْمِ اللّٰهِ وَاَنْ لَّاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— فَهَلْ اَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟
که ستاسې معبودانو ستاسې غوښتنه پوره نه کړای شوه نو پوه شئ چې قران یوازې د الله په علم سره نازل شوی دی او پرته له همغه یو الله نه بل هیڅ معبود نشته ـ نو ایا اوس د حق منلو ته تیار یاست؟.
Arabic explanations of the Qur’an:
مَنْ كَانَ یُرِیْدُ الْحَیٰوةَ الدُّنْیَا وَزِیْنَتَهَا نُوَفِّ اِلَیْهِمْ اَعْمَالَهُمْ فِیْهَا وَهُمْ فِیْهَا لَا یُبْخَسُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اَفَمَنْ كَانَ عَلٰی بَیِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّهٖ وَیَتْلُوْهُ شَاهِدٌ مِّنْهُ وَمِنْ قَبْلِهٖ كِتٰبُ مُوْسٰۤی اِمَامًا وَّرَحْمَةً ؕ— اُولٰٓىِٕكَ یُؤْمِنُوْنَ بِهٖ ؕ— وَمَنْ یَّكْفُرْ بِهٖ مِنَ الْاَحْزَابِ فَالنَّارُ مَوْعِدُهٗ ۚ— فَلَا تَكُ فِیْ مِرْیَةٍ مِّنْهُ ۗ— اِنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
نو دا غوره دی او که هغه چې د خپل رب له لورې په روښانه لار وي؟ د الله له لورې شاهد[۲] هم ورسره وي؟ او له دې وړاندې د موسی کتاب د لارښود او رحمت په توګه تیر شوی دی؟ دا غوره خلک په همدې حق ایمان راوړي. او کومې انساني پرګنې چې ترې منکرې شي نو له هغوی سره مو د اور وعده ده. نو ای پیغمبره! په دې هکله باید هیڅ شک درسره نه وي چې دا قران په حقه ستا د رب له لورې نازل شوی دی خو ډیر خلک پرې ایمان نه راوړي.
[۲] یعنې جبرایئیل علیه السلام ( معارف القران)
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنِ افْتَرٰی عَلَی اللّٰهِ كَذِبًا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ یُعْرَضُوْنَ عَلٰی رَبِّهِمْ وَیَقُوْلُ الْاَشْهَادُ هٰۤؤُلَآءِ الَّذِیْنَ كَذَبُوْا عَلٰی رَبِّهِمْ ۚ— اَلَا لَعْنَةُ اللّٰهِ عَلَی الظّٰلِمِیْنَ ۟ۙ
او له هغه چا نه به بل لوی ظالم څوک وي چې پر الله يې درواغ تړلي ،ي؟ دوی چې الله ته وړاندې کړای شي نو شاهدان به وايي: دوی همغه کسان دي چ ېپر خپل رب يې درواغ تړلي وو. واورئ چې پر ظالمانو د الله لعنت دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
اُولٰٓىِٕكَ لَمْ یَكُوْنُوْا مُعْجِزِیْنَ فِی الْاَرْضِ وَمَا كَانَ لَهُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ اَوْلِیَآءَ ۘ— یُضٰعَفُ لَهُمُ الْعَذَابُ ؕ— مَا كَانُوْا یَسْتَطِیْعُوْنَ السَّمْعَ وَمَا كَانُوْا یُبْصِرُوْنَ ۟
دې خلکو په ځمکه کې الله نه شو بې وسه کولای او نه يې له الله نه بل څوک ملاتړي وو. اوس به يې عذاب دوه برابره شي. ځکه چې نه يې حق خبره اوریده او نه يې حق لیده.
Arabic explanations of the Qur’an:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ خَسِرُوْۤا اَنْفُسَهُمْ وَضَلَّ عَنْهُمْ مَّا كَانُوْا یَفْتَرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
لَا جَرَمَ اَنَّهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ هُمُ الْاَخْسَرُوْنَ ۟
[۳] ځینو علماوو ویلي دي چې (لا) یعنې نه یعنې دوی په حقه نه دي( جرم) یعنې کړي يې دي بد کارونه او ځینې وايي چې دواړه یعنې( لاجرم) مرکب په یو معنې دی چې ( حقا) او ځینې وايې ( لا) زائد دی معنې نه لري( فتح القدیر د امام الشوکاني).
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَاَخْبَتُوْۤا اِلٰی رَبِّهِمْ ۙ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ الْجَنَّةِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
او له شک نه وتلې ده چې کومو کسانو ایمان راوړی او نیک کارونه يې کړي او خپل رب يې زارۍ کړي نو همغوی جنتیان دي. او تل تر تله به پکې وي.
Arabic explanations of the Qur’an:
مَثَلُ الْفَرِیْقَیْنِ كَالْاَعْمٰی وَالْاَصَمِّ وَالْبَصِیْرِ وَالسَّمِیْعِ ؕ— هَلْ یَسْتَوِیٰنِ مَثَلًا ؕ— اَفَلَا تَذَكَّرُوْنَ ۟۠
ددې دواړو ډلو مثال داسې دی لکه چې یو انسان زړوند کوڼ وي او بل لیدونکی او اوریدونکی ایا دواړه سره برابر دي؟ نو ایا اوس هم تاسې پند نه اخلئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا نُوْحًا اِلٰی قَوْمِهٖۤ ؗ— اِنِّیْ لَكُمْ نَذِیْرٌ مُّبِیْنٌ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
فَقَالَ الْمَلَاُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ قَوْمِهٖ مَا نَرٰىكَ اِلَّا بَشَرًا مِّثْلَنَا وَمَا نَرٰىكَ اتَّبَعَكَ اِلَّا الَّذِیْنَ هُمْ اَرَاذِلُنَا بَادِیَ الرَّاْیِ ۚ— وَمَا نَرٰی لَكُمْ عَلَیْنَا مِنْ فَضْلٍۢ بَلْ نَظُنُّكُمْ كٰذِبِیْنَ ۟
د قوم کافرو مشرانو يې وویل ته مونږ ته زمونږ په څير یو سړی ښکارې او مونږ وینو چې زمونږ له پریوتو او سر، سري خلکو نه پرته بل هیچا ستا مننه نه ده کړې. او بالاخره مونږ په تا کې داسې څه ونه لیدل چې پر مونږ ستا غوره والی او لوړوالی وښايي نو زمونږ غالب ګومان همدا دی چې ته درواغجن يې.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰقَوْمِ اَرَءَیْتُمْ اِنْ كُنْتُ عَلٰی بَیِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّیْ وَاٰتٰىنِیْ رَحْمَةً مِّنْ عِنْدِهٖ فَعُمِّیَتْ عَلَیْكُمْ ؕ— اَنُلْزِمُكُمُوْهَا وَاَنْتُمْ لَهَا كٰرِهُوْنَ ۟
نوح وویل ای زما قومه په دې مې پوه کړئ چې سره له دې چې زه د خپل رب له لورې په سپینه لار روان او له خپلې لورې يې د هغه رحمت پیرزوینه راباندې کړې وي چې تاسې يې لیدلای نه شئ. نو زما څه په وس ده چې ستاسې له ناخوښئ سره سره تاسې په زوره همدې لارې ته راولم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ لَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ مَالًا ؕ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلَی اللّٰهِ وَمَاۤ اَنَا بِطَارِدِ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا ؕ— اِنَّهُمْ مُّلٰقُوْا رَبِّهِمْ وَلٰكِنِّیْۤ اَرٰىكُمْ قَوْمًا تَجْهَلُوْنَ ۟
او ای زما قومه! زه په دې دنده کې تاسې نه کوم مال نه غواړم. زما اجر پرته له الله نه پر بل هیچا نه دی او زه هغه خلک هم له خپل اړخ څخه نه شړم چې ایمان يې راوړی. ځکه چې هغوی خپل رب ته ورتلونکي دي خو زه وینم چې تاسې په زوره ځانونه په ناپوهۍ کې اچولي دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ مَنْ یَّنْصُرُنِیْ مِنَ اللّٰهِ اِنْ طَرَدْتُّهُمْ ؕ— اَفَلَا تَذَكَّرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَاۤ اَقُوْلُ لَكُمْ عِنْدِیْ خَزَآىِٕنُ اللّٰهِ وَلَاۤ اَعْلَمُ الْغَیْبَ وَلَاۤ اَقُوْلُ اِنِّیْ مَلَكٌ وَّلَاۤ اَقُوْلُ لِلَّذِیْنَ تَزْدَرِیْۤ اَعْیُنُكُمْ لَنْ یُّؤْتِیَهُمُ اللّٰهُ خَیْرًا ؕ— اَللّٰهُ اَعْلَمُ بِمَا فِیْۤ اَنْفُسِهِمْ ۖۚ— اِنِّیْۤ اِذًا لَّمِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او زه تاسې ته نه وایم چې له ماسره د الله خزاني دي او دا هم نه وایم چې زه په غیبو پوهیږم او نه وایم چې زه پرښته یم او د هغو خلکو په هکله چې ستاسې په وړاندې خوار او سپک ښکاري نه وایم چې الله پاک به هیڅکله ښیګڼه ورنه کړي. د هغوی په پټو یوازې الله ښه پوهیږي که زه داسې څه ووایم و زه به لوی ظالم وم.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ اِنَّمَا یَاْتِیْكُمْ بِهِ اللّٰهُ اِنْ شَآءَ وَمَاۤ اَنْتُمْ بِمُعْجِزِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا یَنْفَعُكُمْ نُصْحِیْۤ اِنْ اَرَدْتُّ اَنْ اَنْصَحَ لَكُمْ اِنْ كَانَ اللّٰهُ یُرِیْدُ اَنْ یُّغْوِیَكُمْ ؕ— هُوَ رَبُّكُمْ ۫— وَاِلَیْهِ تُرْجَعُوْنَ ۟ؕ
او که زه هر څومره ستاسې د ښیګڼې هیله من اوسم خو چې الله پاک ستاسې د بې لارې کولو او هلاکولو اراده کړي وي نو زما خیر غوښتنه درته ګټه نه شي رسولاۍ هغه ستاسې رب دی او د همغه په لور به تاسې بیرته وروستلای شئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
اَمْ یَقُوْلُوْنَ افْتَرٰىهُ ؕ— قُلْ اِنِ افْتَرَیْتُهٗ فَعَلَیَّ اِجْرَامِیْ وَاَنَا بَرِیْٓءٌ مِّمَّا تُجْرِمُوْنَ ۟۠
ایا دا خلک وايې چې محمد دا هر څه له ځانه جوړ کړي دي؟ ووایه! که ما له ځانه جوړ کړي وي نو مسؤلیت يې زما په غاړه دی او زه ستاسې له کړنو څخه بیزار یم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاُوْحِیَ اِلٰی نُوْحٍ اَنَّهٗ لَنْ یُّؤْمِنَ مِنْ قَوْمِكَ اِلَّا مَنْ قَدْ اٰمَنَ فَلَا تَبْتَىِٕسْ بِمَا كَانُوْا یَفْعَلُوْنَ ۟ۚ
او نوح ته وحې شوې وه چې ستا د قوم خلک پرته له هغو چې تر اوسه يې ایمان راوړی نور پکې څوک ایمان نه راوړي نو باید په کړنو يې خفه نه شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاصْنَعِ الْفُلْكَ بِاَعْیُنِنَا وَوَحْیِنَا وَلَا تُخَاطِبْنِیْ فِی الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا ۚ— اِنَّهُمْ مُّغْرَقُوْنَ ۟
او هم ورته وحې وشوه چې زمونږ د څارنې او ښوونې په رڼا کې کښتۍ جوړه کړه خو د ظالمانو په هکله به له ما غوښتنه نه کوې ځکه چې د هغوی د غرقیدو پریکړه شوې ده.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیَصْنَعُ الْفُلْكَ ۫— وَكُلَّمَا مَرَّ عَلَیْهِ مَلَاٌ مِّنْ قَوْمِهٖ سَخِرُوْا مِنْهُ ؕ— قَالَ اِنْ تَسْخَرُوْا مِنَّا فَاِنَّا نَسْخَرُ مِنْكُمْ كَمَا تَسْخَرُوْنَ ۟ؕ
نوح د کیښتۍ په جوړولو بوخت وو خو چې د قوم د مشرانو هره ډله به پرې تیریده نو ملنډې به يې پرې وهلې.[۴] نوح به ویل نن که تاسې پر مونږ ملنډې وهئ ویې وهئ مونږ به هم په تاسې همداسې وخاندو لکه نن چې په مونږ خنداګانې کوئ.
[۴] په دې توګه چې نوح لیونی شو په وچه دښته کې د بحر لپاره کیښتۍ جوړ وي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَسَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ۙ— مَنْ یَّاْتِیْهِ عَذَابٌ یُّخْزِیْهِ وَیَحِلُّ عَلَیْهِ عَذَابٌ مُّقِیْمٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
حَتّٰۤی اِذَا جَآءَ اَمْرُنَا وَفَارَ التَّنُّوْرُ ۙ— قُلْنَا احْمِلْ فِیْهَا مِنْ كُلٍّ زَوْجَیْنِ اثْنَیْنِ وَاَهْلَكَ اِلَّا مَنْ سَبَقَ عَلَیْهِ الْقَوْلُ وَمَنْ اٰمَنَ ؕ— وَمَاۤ اٰمَنَ مَعَهٗۤ اِلَّا قَلِیْلٌ ۟
تردې چې کله حکم راغی او په تنور کې اوبه راوخوټیدلې نو مونږ نوح ته وویل له هر ډول څارویو یوه یوه جوړه او ستا د کورنۍ د هغو غړو نه پرته چې له پخوا نه د هغوی په هکله پریکړه شوې ده نور ټول او ایمان لرونکي خلک درسره په کښتۍ کې سپاره کړه. په نوح ډیرو لږو خلکو ایمان راوړی ؤ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَهِیَ تَجْرِیْ بِهِمْ فِیْ مَوْجٍ كَالْجِبَالِ ۫— وَنَادٰی نُوْحُ ١بْنَهٗ وَكَانَ فِیْ مَعْزِلٍ یّٰبُنَیَّ ارْكَبْ مَّعَنَا وَلَا تَكُنْ مَّعَ الْكٰفِرِیْنَ ۟
کښتۍ د غرونو په څیر لویو څپو کې له سپرلیو ډکه روانه وه چې نوح خپل ځوی ته چې لږ ترې وړاندې ؤ، غږ کړ چې ای زما بچیه! له مونږ سره را سپور، او د کافرانو ملګرتیا پریږده.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ سَاٰوِیْۤ اِلٰی جَبَلٍ یَّعْصِمُنِیْ مِنَ الْمَآءِ ؕ— قَالَ لَا عَاصِمَ الْیَوْمَ مِنْ اَمْرِ اللّٰهِ اِلَّا مَنْ رَّحِمَ ۚ— وَحَالَ بَیْنَهُمَا الْمَوْجُ فَكَانَ مِنَ الْمُغْرَقِیْنَ ۟
ځوي يې وویل: زه به یوه لوی غره ته پناه یوسم چې له اوبو نه مې بچ کړي. نوح ورته وویل: نن د الله د رحم نه پرته بل هیڅ لار نشته چې څوک پرې د الله د امر او حکم نه وژغورلی شي. په همدې ترڅ کې یوه لویه څپه د دواړو په مینځ کې دیوال او هغه هم له غرقیدونکو څخه ؤ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقِیْلَ یٰۤاَرْضُ ابْلَعِیْ مَآءَكِ وَیٰسَمَآءُ اَقْلِعِیْ وَغِیْضَ الْمَآءُ وَقُضِیَ الْاَمْرُ وَاسْتَوَتْ عَلَی الْجُوْدِیِّ وَقِیْلَ بُعْدًا لِّلْقَوْمِ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او حکم وشو چې ای ځمکې اوبه دې جذبې کړه او اسمانه بند شه اوبه لږې شوې کار پای ته ورسید او کښتۍ د جودي غره له پاسه تم شوه او اعلان وشو چې الله پاک ظالم خلک له خپل رحمت نه لرې کړي دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَنَادٰی نُوْحٌ رَّبَّهٗ فَقَالَ رَبِّ اِنَّ ابْنِیْ مِنْ اَهْلِیْ وَاِنَّ وَعْدَكَ الْحَقُّ وَاَنْتَ اَحْكَمُ الْحٰكِمِیْنَ ۟
او نوح خپل رب ته غږ وکړ چې ای زما ربه! زما ځوی زما د کورنۍ غړی دی او بې له شکه چې ستا وعده(۵) حق ده او ته له ټولو پریکه کوونکو څخه غوڅ پریکړه کوونکی یې.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰنُوْحُ اِنَّهٗ لَیْسَ مِنْ اَهْلِكَ ۚ— اِنَّهٗ عَمَلٌ غَیْرُ صَالِحٍ ۗ— فَلَا تَسْـَٔلْنِ مَا لَیْسَ لَكَ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— اِنِّیْۤ اَعِظُكَ اَنْ تَكُوْنَ مِنَ الْجٰهِلِیْنَ ۟
الله وفرمایل: ای نوحه! هغه ستا له کورنۍ څخه نه دی. ځکه چې هغه د فاسدو کړنو څښتن دی نو له ما نه هغه غوښتنه مه کوه چې په حقیقت یې نه پوهیږې. زه تاته پند درکوم چې باید د ناپوهانو په څیر غوښتنې ونه کړې.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ رَبِّ اِنِّیْۤ اَعُوْذُ بِكَ اَنْ اَسْـَٔلَكَ مَا لَیْسَ لِیْ بِهٖ عِلْمٌ ؕ— وَاِلَّا تَغْفِرْ لِیْ وَتَرْحَمْنِیْۤ اَكُنْ مِّنَ الْخٰسِرِیْنَ ۟
نوح وویل ای زما ربه! زه تاته له دینه پناه دروړم چې له تا نه هغه څه وغواړم چې زه پرې نه پوهیږم. که ته ما ته بښنه ونه کړې او راباندې مهربان نه شې نو زه به له زیان کارو څخه شم.
Arabic explanations of the Qur’an:
قِیْلَ یٰنُوْحُ اهْبِطْ بِسَلٰمٍ مِّنَّا وَبَرَكٰتٍ عَلَیْكَ وَعَلٰۤی اُمَمٍ مِّمَّنْ مَّعَكَ ؕ— وَاُمَمٌ سَنُمَتِّعُهُمْ ثُمَّ یَمَسُّهُمْ مِّنَّا عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
حکم وشو چې ای نوحه! ښکته شه زما له لورې پر تا سلامتیا او برکتونه دي او پر هغو خلکو هم چې له تاسره ملګري دي. او داسې خلک به هم راشي چې زه به ښه لورینه پرې وکړم خو بالاخره به هغوی زمونږ له لورې په دردناک عذاب اخته شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
تِلْكَ مِنْ اَنْۢبَآءِ الْغَیْبِ نُوْحِیْهَاۤ اِلَیْكَ ۚ— مَا كُنْتَ تَعْلَمُهَاۤ اَنْتَ وَلَا قَوْمُكَ مِنْ قَبْلِ هٰذَا ۛؕ— فَاصْبِرْ ۛؕ— اِنَّ الْعَاقِبَةَ لِلْمُتَّقِیْنَ ۟۠
ای محمده! دا هغه پټې خرې دي چې مونږ يې تاته د وحې په وسیله څرګنده وو. که نه نو له دې وړاندې نه تا او نه ستا قوم په دې هکله څه معلومات وو. صبر کوه. اخری بری د پرهیزګارانو په برخه ده.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِلٰی عَادٍ اَخَاهُمْ هُوْدًا ؕ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— اِنْ اَنْتُمْ اِلَّا مُفْتَرُوْنَ ۟
او د عادیانو په لور مو د هغوی ورور هود ولیږه. هغه ورته وویل: ای زما قومه! د یو الله عبادت وکړئ له هغه پرته موبل هیڅ خدای نشته. تاسو پرته له دې چې درواغ سره وتړئ بل څه نه دي کړي.
Arabic explanations of the Qur’an:
یٰقَوْمِ لَاۤ اَسْـَٔلُكُمْ عَلَیْهِ اَجْرًا ؕ— اِنْ اَجْرِیَ اِلَّا عَلَی الَّذِیْ فَطَرَنِیْ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
ای زما قومه! د دین په رسونه زه له تاسې نه کوم اجر نه غواړم زما اجر او مزدوري یوازي پر هغه ذات ده چې زه يې پیدا کړی یم. ایا تاسې له عقل نه کار نه اخلئ؟.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ اسْتَغْفِرُوْا رَبَّكُمْ ثُمَّ تُوْبُوْۤا اِلَیْهِ یُرْسِلِ السَّمَآءَ عَلَیْكُمْ مِّدْرَارًا وَّیَزِدْكُمْ قُوَّةً اِلٰی قُوَّتِكُمْ وَلَا تَتَوَلَّوْا مُجْرِمِیْنَ ۟
او ای زما قومه! له خپل رب نه بښنه وغواړئ او په پوره توګه هغه ته وګرځیږئ هغه به پر تاسې د اسمان دروازې راخلاصې او اوسنۍ پیاوړتیا به مو لا زیاته کړي نو تاسې د بدئ په لور مه اوړئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا یٰهُوْدُ مَا جِئْتَنَا بِبَیِّنَةٍ وَّمَا نَحْنُ بِتَارِكِیْۤ اٰلِهَتِنَا عَنْ قَوْلِكَ وَمَا نَحْنُ لَكَ بِمُؤْمِنِیْنَ ۟
قوم يې وویل: ای هوده! تا خو مونږ ته کوم څرګند دلیل رانه ووړ. نو مونږ هم ستا په خبره د خپلو خدایانو پریښوونکي نه یو او نه هسې په هسې په تا ایمان راوړی شو.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنْ نَّقُوْلُ اِلَّا اعْتَرٰىكَ بَعْضُ اٰلِهَتِنَا بِسُوْٓءٍ ؕ— قَالَ اِنِّیْۤ اُشْهِدُ اللّٰهَ وَاشْهَدُوْۤا اَنِّیْ بَرِیْٓءٌ مِّمَّا تُشْرِكُوْنَ ۟ۙ
ستا په هکله زمونږ خبره دا ده چې زمونږ ځینو خدایانو تاته بدي رسولې ده. هود ځواب ورکړ چې زه الله شاهد نیسم او تاسې هم شاهدان اوسئ چې زه ستاسې د ټولو شرکي کړنو څخه بې زاره یم.
Arabic explanations of the Qur’an:
مِنْ دُوْنِهٖ فَكِیْدُوْنِیْ جَمِیْعًا ثُمَّ لَا تُنْظِرُوْنِ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنِّیْ تَوَكَّلْتُ عَلَی اللّٰهِ رَبِّیْ وَرَبِّكُمْ ؕ— مَا مِنْ دَآبَّةٍ اِلَّا هُوَ اٰخِذٌ بِنَاصِیَتِهَا ؕ— اِنَّ رَبِّیْ عَلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
ما پر هغه الله توکل کړی دی چې زما او ستاسو ټولو رب دی. هیڅ ژوی نشته مګر واکمني يې له هغه سره ده. بې له شکه چې زما رب په سمه او برابره لار دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاِنْ تَوَلَّوْا فَقَدْ اَبْلَغْتُكُمْ مَّاۤ اُرْسِلْتُ بِهٖۤ اِلَیْكُمْ ؕ— وَیَسْتَخْلِفُ رَبِّیْ قَوْمًا غَیْرَكُمْ ۚ— وَلَا تَضُرُّوْنَهٗ شَیْـًٔا ؕ— اِنَّ رَبِّیْ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ حَفِیْظٌ ۟
نو که تاسې مخ اړوئ پر مايې باک نشته ځکه چې ما هغه څه تاسې ته پوره رسولي دي چې زه پرې ګومارل شوی وم. او زما رب به ستاسې پر ځای نور خلک وټاکي او تاسې د هغه هیڅ نشئ کمولای. ځکه چې زما رب د هر شي ښه څارونکی دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاُتْبِعُوْا فِیْ هٰذِهِ الدُّنْیَا لَعْنَةً وَّیَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— اَلَاۤ اِنَّ عَادًا كَفَرُوْا رَبَّهُمْ ؕ— اَلَا بُعْدًا لِّعَادٍ قَوْمِ هُوْدٍ ۟۠
نو په دنیا کې لعنتیان او د قیامت په ورځ به هم لعنتیان وي. خبر شئ چې : عادیان په خپل رب کافران شوي وو. او خبر شئ چې د هود قوم عادیان له رحمت نه خورا ډیر بې برخې شول.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِلٰی ثَمُوْدَ اَخَاهُمْ صٰلِحًا ۘ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— هُوَ اَنْشَاَكُمْ مِّنَ الْاَرْضِ وَاسْتَعْمَرَكُمْ فِیْهَا فَاسْتَغْفِرُوْهُ ثُمَّ تُوْبُوْۤا اِلَیْهِ ؕ— اِنَّ رَبِّیْ قَرِیْبٌ مُّجِیْبٌ ۟
او مونږ د ثمودیانو په لور د هغوی ورور صالح ورولیږه. صالح وویل ای زما قومه! د یو الله عبادت وکړئ له هغه پرته ستاسې بل هیڅ معبود نشته. همغه تاسې له ځمکې نه پیدا کړي او د هغې د ابادولو دنده ئې درکړې نو باید له هغه نه بښنه وغواړئ او په بشپړ ډول ور وګرځیږئ. بې شکه چې زما رب خورا نژدې او زارۍ ښې مني.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا یٰصٰلِحُ قَدْ كُنْتَ فِیْنَا مَرْجُوًّا قَبْلَ هٰذَاۤ اَتَنْهٰىنَاۤ اَنْ نَّعْبُدَ مَا یَعْبُدُ اٰبَآؤُنَا وَاِنَّنَا لَفِیْ شَكٍّ مِّمَّا تَدْعُوْنَاۤ اِلَیْهِ مُرِیْبٍ ۟
هغوی وویل: صالحه! له دې نه وړاندې مو تا ته ډیر امیدونه وو ایا ته مونږ د هغو څیزونو له عبادت نه منع کوې چې زمونږ پلرونو يې عبادت کاوه د کوم څه په لور چې ته مونږ بلې د هغه په هکله له مونږ سره ډیر زیات تشویش او خورا په ترددکې يې اچولي یو.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰقَوْمِ اَرَءَیْتُمْ اِنْ كُنْتُ عَلٰی بَیِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّیْ وَاٰتٰىنِیْ مِنْهُ رَحْمَةً فَمَنْ یَّنْصُرُنِیْ مِنَ اللّٰهِ اِنْ عَصَیْتُهٗ ۫— فَمَا تَزِیْدُوْنَنِیْ غَیْرَ تَخْسِیْرٍ ۟
صالح وویل: ای زما قومه په دې مې پوه کړئ چې که زه د خپل رب له لورې په سپینه او روښانه لار وم او له خپلې خوا یې پر ما لورینه هم کړې وي نو بیا هم زه له هغه نه سرغړونه وکړم ایا شته څوک چې ما له الله نه وژغوري؟ تاسې پرته له دې چې ما نور هم په زیان کې وغورځوئ بل هیڅ ګټه مو ما ته نه را رسوئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ هٰذِهٖ نَاقَةُ اللّٰهِ لَكُمْ اٰیَةً فَذَرُوْهَا تَاْكُلْ فِیْۤ اَرْضِ اللّٰهِ وَلَا تَمَسُّوْهَا بِسُوْٓءٍ فَیَاْخُذَكُمْ عَذَابٌ قَرِیْبٌ ۟
او ای زما قومه دغه د الله او ښه تاسې ته یوه نښه ده پریږدئ چې د الله په ځمکه کې وڅري او په بده لاس مه ور وړاندې کوئ که نه نو ډیر ژر به مو عذاب ونیسي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا جَآءَ اَمْرُنَا نَجَّیْنَا صٰلِحًا وَّالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَمِنْ خِزْیِ یَوْمِىِٕذٍ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ هُوَ الْقَوِیُّ الْعَزِیْزُ ۟
نو چې زمونږ حکم راغی صالح او د هغه مومن ملګري مو په خپل رحمت سره خلاص او د هغې ورځې له رسوايې نه وژغورل. بې شکه چې ستا رب ډیر قوي او پر هر څه بر لاسی دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاَخَذَ الَّذِیْنَ ظَلَمُوا الصَّیْحَةُ فَاَصْبَحُوْا فِیْ دِیَارِهِمْ جٰثِمِیْنَ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ جَآءَتْ رُسُلُنَاۤ اِبْرٰهِیْمَ بِالْبُشْرٰی قَالُوْا سَلٰمًا ؕ— قَالَ سَلٰمٌ فَمَا لَبِثَ اَنْ جَآءَ بِعِجْلٍ حَنِیْذٍ ۟
او زمونږ پرښتې له زیري سره ابراهیم ته ورغلې وې ملایکو وویل سلام دې وي پر تا. ابراهیم هم د سلام په ویلو ځواب ورکړ او په بیړه يې وریت کړی خوسی راووړ.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَمَّا رَاٰۤ اَیْدِیَهُمْ لَا تَصِلُ اِلَیْهِ نَكِرَهُمْ وَاَوْجَسَ مِنْهُمْ خِیْفَةً ؕ— قَالُوْا لَا تَخَفْ اِنَّاۤ اُرْسِلْنَاۤ اِلٰی قَوْمِ لُوْطٍ ۟ؕ
خو چې ویې لیده چې د میلمنو لاسونه د خوسې په لور نه وړاندې کیږي نو نابلده ورته ښکاره او په زړه کې يې ترې ډار وشو. ملایکو ورته وویل ډاریږه مه مونږ د لوط قوم په لور لیږل شوي یو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَامْرَاَتُهٗ قَآىِٕمَةٌ فَضَحِكَتْ فَبَشَّرْنٰهَا بِاِسْحٰقَ ۙ— وَمِنْ وَّرَآءِ اِسْحٰقَ یَعْقُوْبَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْۤا اَتَعْجَبِیْنَ مِنْ اَمْرِ اللّٰهِ رَحْمَتُ اللّٰهِ وَبَرَكٰتُهٗ عَلَیْكُمْ اَهْلَ الْبَیْتِ ؕ— اِنَّهٗ حَمِیْدٌ مَّجِیْدٌ ۟
ملایکو وویل د الله پاک کار درته حیرانوونکی ښکاري؟ ای د نبوت کورنۍ د الله رحمتونه او برکتونه دې پرتاسې وي. هغه ښه ستایل شوی او د ډیرې لويي څښتن دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ اِبْرٰهِیْمَ لَحَلِیْمٌ اَوَّاهٌ مُّنِیْبٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَجَآءَهٗ قَوْمُهٗ یُهْرَعُوْنَ اِلَیْهِ ؕ— وَمِنْ قَبْلُ كَانُوْا یَعْمَلُوْنَ السَّیِّاٰتِ ؕ— قَالَ یٰقَوْمِ هٰۤؤُلَآءِ بَنَاتِیْ هُنَّ اَطْهَرُ لَكُمْ فَاتَّقُوا اللّٰهَ وَلَا تُخْزُوْنِ فِیْ ضَیْفِیْ ؕ— اَلَیْسَ مِنْكُمْ رَجُلٌ رَّشِیْدٌ ۟
او قوم يې په ځغاسته ورغی هغوی لا له پخوا نه په بدو اخته وو. لوط ورته وویل ای زما قومه دا زما لوڼې [۷] شته هغوی ستاسې لپاره ډيرې پاکې دي نو له الله نه وډار شئ او میلمنو ته مې مه خجالت کوئ. ایا په تاسې کې کوم هوښیار اوسم سړی نشته.
[۷] کیدای شي چې مطلب د لوط خپلې لورګانې وي یانې په نکاح يي واخلئ او یا د قوم لورګانې ځکه پیغمبر د یو قوم پلار وي( فتح القدیر).
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا لَقَدْ عَلِمْتَ مَا لَنَا فِیْ بَنَاتِكَ مِنْ حَقٍّ ۚ— وَاِنَّكَ لَتَعْلَمُ مَا نُرِیْدُ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ لَوْ اَنَّ لِیْ بِكُمْ قُوَّةً اَوْ اٰوِیْۤ اِلٰی رُكْنٍ شَدِیْدٍ ۟
لوط وویل: کاشکې چې زما دومره توان وای چې ستاسې مقابله مې کړې او یا مې یوې پخې او کلکې [۸] اسرې ته پناه وړې وای.
[۸] لوط علیه السلام په قوم کې یو مسافر سړی وو الله پاک له ده وروسته هر پیغمبر له خبل قوم څخه لیږلی ( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا یٰلُوْطُ اِنَّا رُسُلُ رَبِّكَ لَنْ یَّصِلُوْۤا اِلَیْكَ فَاَسْرِ بِاَهْلِكَ بِقِطْعٍ مِّنَ الَّیْلِ وَلَا یَلْتَفِتْ مِنْكُمْ اَحَدٌ اِلَّا امْرَاَتَكَ ؕ— اِنَّهٗ مُصِیْبُهَا مَاۤ اَصَابَهُمْ ؕ— اِنَّ مَوْعِدَهُمُ الصُّبْحُ ؕ— اَلَیْسَ الصُّبْحُ بِقَرِیْبٍ ۟
پرښتو وویل : ای لوط! مونږ ستا د رب استازي یو دا خلک به هیڅکله تاته څه ونه شي رسولای خپله کورنۍ دې شپې د شپې له دې ځایه وباسه او ستاسې یو تن هم باید مخ په څټ ونه ګوري خو پرته ستا له ښځې. چې هغه به په دوی کې پاتې وي او همغه څه به وررسیږي چې د قوم خلکو ته رسیږي. د هوی د هلاکولو وخت سهار ټاکل شوی دی. ایا سهار نژدې نه دی؟.
Arabic explanations of the Qur’an:
مُّسَوَّمَةً عِنْدَ رَبِّكَ ؕ— وَمَا هِیَ مِنَ الظّٰلِمِیْنَ بِبَعِیْدٍ ۟۠
[۱۰] دا ځای او نیټه د قریشو له ظالمانو نه څه لرې نه دی ډیره پخوا نه ده تیره شوي او ځای هم د مدیني او شام په مینځ کې دی( معارف القران د مفتي محمد شفیع صاحب)
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِلٰی مَدْیَنَ اَخَاهُمْ شُعَیْبًا ؕ— قَالَ یٰقَوْمِ اعْبُدُوا اللّٰهَ مَا لَكُمْ مِّنْ اِلٰهٍ غَیْرُهٗ ؕ— وَلَا تَنْقُصُوا الْمِكْیَالَ وَالْمِیْزَانَ اِنِّیْۤ اَرٰىكُمْ بِخَیْرٍ وَّاِنِّیْۤ اَخَافُ عَلَیْكُمْ عَذَابَ یَوْمٍ مُّحِیْطٍ ۟
او د مدین خلکو ته مونږ د هغوی ورور شعیب ولیږه. شعیب هغوی ته وویل ای زما قومه! د یو الله عبادت وکړئ له هغه پرته مو بل هیڅ خدای نشته. په پیمانه او تله کې کموالی مه کوئ نن مو په ښه حال کې وینم خو زه پر تاسې ډاریږم چې د هغې ورځې عذاب درباندې راشي چې له هر اړخه مو راګیر کړي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ اَوْفُوا الْمِكْیَالَ وَالْمِیْزَانَ بِالْقِسْطِ وَلَا تَبْخَسُوا النَّاسَ اَشْیَآءَهُمْ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْاَرْضِ مُفْسِدِیْنَ ۟
او ای زما قومه! بیمانې او تلې مو په انصاف سره پوره او د خلکو څیزونه کم مه ورکوئ او په ځمکه کې د ورانکارئ او فساد هلې ځلې مه کوئ.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا یٰشُعَیْبُ اَصَلٰوتُكَ تَاْمُرُكَ اَنْ نَّتْرُكَ مَا یَعْبُدُ اٰبَآؤُنَاۤ اَوْ اَنْ نَّفْعَلَ فِیْۤ اَمْوَالِنَا مَا نَشٰٓؤُا ؕ— اِنَّكَ لَاَنْتَ الْحَلِیْمُ الرَّشِیْدُ ۟
هغوی وویل: شعیبه! ایا ستا لمونځ تا هڅوي چې مونږ هغه خدایان ټول پریږدو چې زمونږ پلرونه يې رابلي؟ او یا په خپلو مالونو کې د خپلې خوښې تصرف ونکړو؟ بې له شکه چې ته ډیر زغم لرونکی[۱۱] او د سمې لارې سړی يې.
[۱۱] دا خبره يي یا د ملنډو په توګه کړي چې: یوازې همدا ته زغم لرونکی يي بل څوک نشته؟ او یا يي معنا ده ښه ستا د حلم او رشد نتیجه دا شوه چې مونږ په هر څه کې تنګوي؟( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰقَوْمِ اَرَءَیْتُمْ اِنْ كُنْتُ عَلٰی بَیِّنَةٍ مِّنْ رَّبِّیْ وَرَزَقَنِیْ مِنْهُ رِزْقًا حَسَنًا ؕ— وَمَاۤ اُرِیْدُ اَنْ اُخَالِفَكُمْ اِلٰی مَاۤ اَنْهٰىكُمْ عَنْهُ ؕ— اِنْ اُرِیْدُ اِلَّا الْاِصْلَاحَ مَا اسْتَطَعْتُ ؕ— وَمَا تَوْفِیْقِیْۤ اِلَّا بِاللّٰهِ ؕ— عَلَیْهِ تَوَكَّلْتُ وَاِلَیْهِ اُنِیْبُ ۟
شعیب وویل ای زما قومه! په دې مې پوه کړئ چې که زه خپل رب له لورې په روښانه لار وم او د خپلې لورې يې ماته براخه روزي هم راکړې وي( نو څنګه ستاسې په شان خیانت وکړم؟) او زه نه غواړم چې هغه څه په خپله وکړم چې تاسې ترې منع کوم. زما ټوله غوښتنه همدا ده چې د توان تر اخرنۍ پولې دروغې جوړې او سموالي هڅه وکړم او پرته له الله نه د بل هیچا اسره راسره نشته. یوازې پر هغه مې توکل کړی او یوازې هغه ته مې پناه ده.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ لَا یَجْرِمَنَّكُمْ شِقَاقِیْۤ اَنْ یُّصِیْبَكُمْ مِّثْلُ مَاۤ اَصَابَ قَوْمَ نُوْحٍ اَوْ قَوْمَ هُوْدٍ اَوْ قَوْمَ صٰلِحٍ ؕ— وَمَا قَوْمُ لُوْطٍ مِّنْكُمْ بِبَعِیْدٍ ۟
او ای زما قومه! هسې نه چې له ماسره دښمني مو په هغو غمونو اخته کړي چې د نوح، هود او یا د صالح قومونه ورسره لاس او ګریوان شوي وو. او د لوط قوم هم له تاسې نه څه لرې نه دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالُوْا یٰشُعَیْبُ مَا نَفْقَهُ كَثِیْرًا مِّمَّا تَقُوْلُ وَاِنَّا لَنَرٰىكَ فِیْنَا ضَعِیْفًا ۚ— وَلَوْلَا رَهْطُكَ لَرَجَمْنٰكَ ؗ— وَمَاۤ اَنْتَ عَلَیْنَا بِعَزِیْزٍ ۟
هغوی وویل شعیبه! مونږ ستا په ډیرو خبرو نه پوهیږو او مونږ وینو چې ته په مونږ کې یو ناتوانه انسان يې[۱۲] که د قوم او خپلوانو ملاتړ درسره نه وای نو خامخا به مو په ډبرو وژلی وای. ځکه چې ته پر مونږ څه برلاسی نه لرې.
[۱۲] وايي چې شعیب په دواړو سترګو ړوند وو. خو د خبرو او منطق هومره ځواک ورسره وو چې په( خطیب الانبیاء) سره يي شهرت میندلی و( کابلی تفسیر).
Arabic explanations of the Qur’an:
قَالَ یٰقَوْمِ اَرَهْطِیْۤ اَعَزُّ عَلَیْكُمْ مِّنَ اللّٰهِ ؕ— وَاتَّخَذْتُمُوْهُ وَرَآءَكُمْ ظِهْرِیًّا ؕ— اِنَّ رَبِّیْ بِمَا تَعْمَلُوْنَ مُحِیْطٌ ۟
شعیب په ځواک کې وویل ای زما قومه! ایا زما خپلوان درته له الله نه ډیر پیاوړي ښکاري؟ او الله مو شاته وغورځاوو؟ خو باید پوه شئ چې زما رب ستاسې پر ټولو کړنو ښه احاطه کوونکی دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَیٰقَوْمِ اعْمَلُوْا عَلٰی مَكَانَتِكُمْ اِنِّیْ عَامِلٌ ؕ— سَوْفَ تَعْلَمُوْنَ ۙ— مَنْ یَّاْتِیْهِ عَذَابٌ یُّخْزِیْهِ وَمَنْ هُوَ كَاذِبٌ ؕ— وَارْتَقِبُوْۤا اِنِّیْ مَعَكُمْ رَقِیْبٌ ۟
او ای زما قومه! تاسې په خپل دریځ باندې ولاړ او زه په خپله کړنلاره ولاړ یم ډیر ژر به درته څرګنده شي چې چا ته رسوا کوونکی عذاب راځي؟ او څوک درواغجن دي؟ تاسې يې انتظار کوئ زه هم ستاسې په شان انتظار کوونکی یم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَمَّا جَآءَ اَمْرُنَا نَجَّیْنَا شُعَیْبًا وَّالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ بِرَحْمَةٍ مِّنَّا وَاَخَذَتِ الَّذِیْنَ ظَلَمُوا الصَّیْحَةُ فَاَصْبَحُوْا فِیْ دِیَارِهِمْ جٰثِمِیْنَ ۟ۙ
او کله چې زمونږ حکم راغی نو مونږ شعیب او د هغه مومن ملګري د خپلې مهربانۍ له مخې خلاص کړل او ظالمان یوی چیغې ونیول نو ټول په خپلو کورونو کې پړمخ ځای په ځای هلاک شول.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ اَرْسَلْنَا مُوْسٰی بِاٰیٰتِنَا وَسُلْطٰنٍ مُّبِیْنٍ ۟ۙ
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاُتْبِعُوْا فِیْ هٰذِهٖ لَعْنَةً وَّیَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— بِئْسَ الرِّفْدُ الْمَرْفُوْدُ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
ذٰلِكَ مِنْ اَنْۢبَآءِ الْقُرٰی نَقُصُّهٗ عَلَیْكَ مِنْهَا قَآىِٕمٌ وَّحَصِیْدٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا ظَلَمْنٰهُمْ وَلٰكِنْ ظَلَمُوْۤا اَنْفُسَهُمْ فَمَاۤ اَغْنَتْ عَنْهُمْ اٰلِهَتُهُمُ الَّتِیْ یَدْعُوْنَ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ شَیْءٍ لَّمَّا جَآءَ اَمْرُ رَبِّكَ ؕ— وَمَا زَادُوْهُمْ غَیْرَ تَتْبِیْبٍ ۟
مونږ پرې تیری نه وو کړې بلکې هغوی په خپله پر ځانونو تیری کړی وو خو کله چې ستا د رب حکم راغی هغو خدایانو چې پرته له الله نه يي رابلل هیڅ دفاع ترې ونه شوه کړای او پرته له هلاکوالي او بربادۍ نه يې بل هیڅ شی ورته رانه وړ.
Arabic explanations of the Qur’an:
اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لِّمَنْ خَافَ عَذَابَ الْاٰخِرَةِ ؕ— ذٰلِكَ یَوْمٌ مَّجْمُوْعٌ ۙ— لَّهُ النَّاسُ وَذٰلِكَ یَوْمٌ مَّشْهُوْدٌ ۟
هو! همدا خبره د هغوی خلکو لپاره چې د اخرت ډار ورسره وي لویه نښه او دلیل دی. د اخرت ورځ هغه ورځ ده چې ټول خلک به ورته راټول او هر څه به پکې رامیدان ته کړای شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا نُؤَخِّرُهٗۤ اِلَّا لِاَجَلٍ مَّعْدُوْدٍ ۟ؕ
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاَمَّا الَّذِیْنَ شَقُوْا فَفِی النَّارِ لَهُمْ فِیْهَا زَفِیْرٌ وَّشَهِیْقٌ ۟ۙ
[۱۳] زفیر د خره یانګلو اواز ته وايي او شهیق يي د یانګلو ټیټ اواز ته وایي( فتح القدی د امام الشوکاني)
Arabic explanations of the Qur’an:
خٰلِدِیْنَ فِیْهَا مَا دَامَتِ السَّمٰوٰتُ وَالْاَرْضُ اِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَ ؕ— اِنَّ رَبَّكَ فَعَّالٌ لِّمَا یُرِیْدُ ۟
د تل لپاره به هملته وي تر څو چې اسمانونه او ځمکه ولاړ وي[۱۴] مګر دا چې ستا رب بل څه وغواړي. بې له شکه چې ستا رب څه وغواړي همغه کوي.
[۱۴] معنا يې ده چې د تل لپاره ځکه د عربي محاوري له مخې دا جمله دوام لپاره استعمالیږي او یا يې معنا دا ده چې د اخرت اسمانونونه او ځمکې ځکه چې قیامت شروع کیږي نو دنیا اسمانونه او ځمکه له مینځ ځي( ابن جریر الطبري).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاَمَّا الَّذِیْنَ سُعِدُوْا فَفِی الْجَنَّةِ خٰلِدِیْنَ فِیْهَا مَا دَامَتِ السَّمٰوٰتُ وَالْاَرْضُ اِلَّا مَا شَآءَ رَبُّكَ ؕ— عَطَآءً غَیْرَ مَجْذُوْذٍ ۟
او کوم کسان چې نیک مرغه کړای شي نو د تل لپاره به په جنت کې وي تر څو چې اسمانونه او ځمکه ولاړ وي مګر دا چې ستا رب نور څه وغواړي. په هغوی به د نه پرې کیدونکي ورکړې لورینه وکړای شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَا تَكُ فِیْ مِرْیَةٍ مِّمَّا یَعْبُدُ هٰۤؤُلَآءِ ؕ— مَا یَعْبُدُوْنَ اِلَّا كَمَا یَعْبُدُ اٰبَآؤُهُمْ مِّنْ قَبْلُ ؕ— وَاِنَّا لَمُوَفُّوْهُمْ نَصِیْبَهُمْ غَیْرَ مَنْقُوْصٍ ۟۠
نو ای پیغمبره! د هغه څه په هکله چې دا کافران يې رابلي په شک او ګومان کې مه پریوزه. دوی د همغه څه عبادت کوي چې وړاندې يې پلرونو عبادت کاوه. مونږ به هم د هغوی برخه په پوره ډول بې له کموالي ورکړو.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا مُوْسَی الْكِتٰبَ فَاخْتُلِفَ فِیْهِ ؕ— وَلَوْلَا كَلِمَةٌ سَبَقَتْ مِنْ رَّبِّكَ لَقُضِیَ بَیْنَهُمْ ؕ— وَاِنَّهُمْ لَفِیْ شَكٍّ مِّنْهُ مُرِیْبٍ ۟
دا خبره پخه ده چې مونږ موسی ته کتاب ورکړ خو د هغه په هکله اختلاف وشو. که ستا د رب له لورې له وړاندې نه خبره نه وای شوې نو خامخا به د هغوی په مینځ کې پریکړه شوې وه. او دا خبره هم ډاګیزه ده چې ننه ني کافران هم د قران په هکله شکمن او د تردد په څپو کې لالهانده دي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاِنَّ كُلًّا لَّمَّا لَیُوَفِّیَنَّهُمْ رَبُّكَ اَعْمَالَهُمْ ؕ— اِنَّهٗ بِمَا یَعْمَلُوْنَ خَبِیْرٌ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَاسْتَقِمْ كَمَاۤ اُمِرْتَ وَمَنْ تَابَ مَعَكَ وَلَا تَطْغَوْا ؕ— اِنَّهٗ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
ای محمده! ته اوستا هغه ملګري چې د حق لور ته ګرځیدلي دي همغه شان په حق برابر اوسئ چې حکم يې درته شوی دی او له پولو نه وړاندې مه ځئ. الله پاک ستاسې کړنې ډیرې ښي ویني.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا تَرْكَنُوْۤا اِلَی الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا فَتَمَسَّكُمُ النَّارُ ۙ— وَمَا لَكُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ مِنْ اَوْلِیَآءَ ثُمَّ لَا تُنْصَرُوْنَ ۟
د ظالمانو په لور مه کږیږئ که نه نو اور به مو راښکیل کړي او له الله برته به مو نه دوستان وي او نه به څوک ملاتړ وکړای شي.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاَقِمِ الصَّلٰوةَ طَرَفَیِ النَّهَارِ وَزُلَفًا مِّنَ الَّیْلِ ؕ— اِنَّ الْحَسَنٰتِ یُذْهِبْنَ السَّیِّاٰتِ ؕ— ذٰلِكَ ذِكْرٰی لِلذّٰكِرِیْنَ ۟ۚ
او دورځې په دواړو اړخونو او د شپې په اوږدو کې لمونځ کوه. بې له شکه چې نیکي بدي له مینځه وړي. دا خبره د پند اخیستونکو لپاره ښه پند دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَاصْبِرْ فَاِنَّ اللّٰهَ لَا یُضِیْعُ اَجْرَ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
فَلَوْلَا كَانَ مِنَ الْقُرُوْنِ مِنْ قَبْلِكُمْ اُولُوْا بَقِیَّةٍ یَّنْهَوْنَ عَنِ الْفَسَادِ فِی الْاَرْضِ اِلَّا قَلِیْلًا مِّمَّنْ اَنْجَیْنَا مِنْهُمْ ۚ— وَاتَّبَعَ الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا مَاۤ اُتْرِفُوْا فِیْهِ وَكَانُوْا مُجْرِمِیْنَ ۟
ولې له تاسې نه په پخوانیو خلکو کې د عقل او هوښ څښتنان نه وو چې په ځمکه کې يي د فساد مخه نیولې وای؟ هو! که وو هم خورا لږ وو چې مونږ له عذاب نه خلاص کړي وو. او ظالمان په هغه څه پسې ولاړل چې پر دوی يې لورینه شوې وه([۱۴]ج) او هغوی ګناه ګاران وو.
[۱۴] د هغو نعمتونو غلامان شو چې الله ورکړی وو( ابن جریر الطبری).
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَا كَانَ رَبُّكَ لِیُهْلِكَ الْقُرٰی بِظُلْمٍ وَّاَهْلُهَا مُصْلِحُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوْ شَآءَ رَبُّكَ لَجَعَلَ النَّاسَ اُمَّةً وَّاحِدَةً وَّلَا یَزَالُوْنَ مُخْتَلِفِیْنَ ۟ۙ
که ستا رب غوښتې وای نو ټول خلک به يي[۱۵] یو ملت ګرځولی وو( خو دا يې د خدايي غوښتنه نده) نو ځکه به دوی یو له بل سره د تل لپاره په اختلاف کې وي.
[۱۵] دا د الله غوښتنه نه ده چې خلک په زور مسلمانۍ ته مجبور کړي بلکې دنیا يې د همدې لپاره اباده کړي ده چې خلک په خپله خوښه دنیکۍ او یا بدۍ لار ونیسي( ابن جریر الطبري).
Arabic explanations of the Qur’an:
اِلَّا مَنْ رَّحِمَ رَبُّكَ ؕ— وَلِذٰلِكَ خَلَقَهُمْ ؕ— وَتَمَّتْ كَلِمَةُ رَبِّكَ لَاَمْلَـَٔنَّ جَهَنَّمَ مِنَ الْجِنَّةِ وَالنَّاسِ اَجْمَعِیْنَ ۟
مګر یوازې هغه خلک به ترې وژغورل شي چې ستا رب پرې مهربان شي. او د همدغه ( واک د ترلاسه کولو) لپاره يي انسانان پیدا کړي دي. او ستا ر هغه خبره پوره شوه چې زه به خامخا جهنم له پیریانو او انسانانو نه ډکوم.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَكُلًّا نَّقُصُّ عَلَیْكَ مِنْ اَنْۢبَآءِ الرُّسُلِ مَا نُثَبِّتُ بِهٖ فُؤَادَكَ ۚ— وَجَآءَكَ فِیْ هٰذِهِ الْحَقُّ وَمَوْعِظَةٌ وَّذِكْرٰی لِلْمُؤْمِنِیْنَ ۟
او ای محمده! مونږ تا ته د پیغمبرانو کیسې په تفصیل سره بیانوو چې ستا زړه پرې کلک او مطمئن کړو. او د همدې کیسو په اوږدو کې تا ته ححق او د مؤمنانو لپاره پند او یادونه راغلې ده.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَانْتَظِرُوْا ۚ— اِنَّا مُنْتَظِرُوْنَ ۟
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلِلّٰهِ غَیْبُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَاِلَیْهِ یُرْجَعُ الْاَمْرُ كُلُّهٗ فَاعْبُدْهُ وَتَوَكَّلْ عَلَیْهِ ؕ— وَمَا رَبُّكَ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟۠
د اسمانونو او ځمکي ټول پټ رازونه د الله په واک کې دي او یوازې همغه ته د ټولو کارونو بیرته ورګرځیدل دي نوا ی محمده! د هغه عبادت وکړه او پر هغه توکل وکړه، ستا رب ستاسو له کړنو نه بې خبره نه دی.
Arabic explanations of the Qur’an:
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - Pashto translation - Maulvi Janbaz Sarfaraz - Translations’ Index
Translation of the meanings of the Noble Quran into Pashto language - Maulvi Janbaz Sarfaraz