Translation of the meanings Ayah 96 Surah Al-An‘ām - Persian Translation - Tafsir Al-Saadi - The Noble Qur'an Encyclopedia

Ayah: 96

فَالِقُ الْاِصْبَاحِ ۚ— وَجَعَلَ الَّیْلَ سَكَنًا وَّالشَّمْسَ وَالْقَمَرَ حُسْبَانًا ؕ— ذٰلِكَ تَقْدِیْرُ الْعَزِیْزِ الْعَلِیْمِ ۟

پس از آنکه خداوند متعال از مادۀ تشکیل دهندۀ روزی‌ها سخن به میان آورد، به خاطر تهیۀ مساکن و همۀ آنچه که بندگان از نور و تاریکی به آن نیاز دارند، و منافع و مصالحی که ‌نور و تاریکی به دنبال دارند، بر آنان منت نهاد و فرمود: ﴿فَالِقُ ٱلۡإِصۡبَاحِ﴾ همان‌طور که او شکافندۀ دانه و هسته است، همچنین او ظلمت و تاریکی شب سیاه را که تمامی زمین را با سیاهی خود می‌پوشاند، به‌وسیلۀ روشنائی صبح و سپیده دم، آرام آرام می‌شکافد تا اینکه تاریکی به طور کامل از میان می‌رود، و روشنی و نورِ فراگیر که مردم در تهیه و تامین مصالح و منافع دینی و دنیوی خود از آن استفاده می‌کنند، جای آن را می‌گیرد. و از آنجا که مردم به آرامش و استراحت نیاز دارند، و استراحت جز با پایان یافتن روشنائی روز، کامل نمی‌گردد، ﴿وَجَعَلَ ٱلَّيۡلَ سَكَنٗا﴾ خداوند شب را مایۀ آرامش قرار داده، و انسان‌ها در طی شب در خانه‌های خود به خواب فرو ‌رفته و استراحت می‌کنند، و چهار پایان در جایگاه خود، و پرندگان در لانه‌هایشان استراحت می‌نمایند. سپس خداوند شب را به‌وسیلۀ روشنایی دور می‌کند و دوباره روز می‌شود، و این روند تا روز قیامت ادامه خواهد داشت. ﴿وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَ حُسۡبَانٗا﴾ و خداوند متعال خورشید و ماه را وسیلۀ حساب قرار داده است، تا با استفاده از خورشید و ماه، وقت و زمان شناخته شود؛ و اوقات عبادات و مدت‌های معاملات و اوقات سپری شده دانسته ‌شود، به گونه‌ای که اگر خورشید و ماه نبود و یکی پس از دیگری نمی‌آمدند و طلوع و غروبشان نبود، عموم مردم این اوقات را نمی‌دانستند، و در دانستن آن مشترک نمی‌بودند. مگر افراد اندکی از مردم، آن‌هم پس از کوشش و تلاش فراوان. و در این رهگذر، منافع و مصالح ضروری زیادی از دست می‌رفت. ﴿ذَٰلِكَ﴾ این سنجش، ﴿تَقۡدِيرُ ٱلۡعَزِيزِ ٱلۡعَلِيمِ﴾ اندازه‌گیری و سنجش خداوند چیره و دانا است، که همۀ مخلوقات تسلیم او هستند و فروتن و رام شده به فرمان او حرکت می‌کنند، طوری که از محور و مداری که خدا برای هریک مشخص نموده است، فراتر نمی‌روند و از آن پس و پیش نمی‌شوند، ﴿ٱلۡعَلِيمِ﴾ خدایی که علم و آگاهی او ظاهر و باطن و اول و آخر را احاطه نموده است از جمله دلایل عقلی مبنی بر احاطه و فراگیری علم خدا، مسخّر کردن این مخلوقات و قرار دادن آن بر مقدار و نظامی بی‌نظیر و شگفت‌انگیز است، که همۀ عقل‌ها در زیبایی وسازگار بودن آن با حکمت و منافع آدمی درمانده‌اند.