Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - Translations’ Index
Нур сураси
سُورَةٌ أَنزَلۡنَٰهَا وَفَرَضۡنَٰهَا وَأَنزَلۡنَا فِيهَآ ءَايَٰتِۭ بَيِّنَٰتٖ لَّعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Бу сурани нозил қилдик. Ундаги ҳукмларга амал қилишни вожиб айладик. Унда очиқ оятларни ҳам туширдик. Шоядки, ундаги ҳукмлардан ибратлансангизлар ва уларга амал қилсингизлар.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلزَّانِيَةُ وَٱلزَّانِي فَٱجۡلِدُواْ كُلَّ وَٰحِدٖ مِّنۡهُمَا مِاْئَةَ جَلۡدَةٖۖ وَلَا تَأۡخُذۡكُم بِهِمَا رَأۡفَةٞ فِي دِينِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ تُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۖ وَلۡيَشۡهَدۡ عَذَابَهُمَا طَآئِفَةٞ مِّنَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Зоний ва зониялар бу ишни бокира пайтида қилган бўлсалар, улардан ҳар бирини юз дарра уринглар. Аллоҳга ва охират кунига ишонадиган бўлсангизлар, уларга шафқат қилиб, шу ҳукмни ижро қилмаслик ёки уни енгиллатиш ҳолатлари юз бермасин. Уларга ҳад уриш бир қанча мўминларнинг гувоҳлигида, кўз ўнгида бўлсин. Токи, бу иш ҳаммага ёйилсин ва бошқаларнинг зинодан тийилишига сабаб бўлсин.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلزَّانِي لَا يَنكِحُ إِلَّا زَانِيَةً أَوۡ مُشۡرِكَةٗ وَٱلزَّانِيَةُ لَا يَنكِحُهَآ إِلَّا زَانٍ أَوۡ مُشۡرِكٞۚ وَحُرِّمَ ذَٰلِكَ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Зинонинг нақадар манфур иш эканини кўрсатиб бериш учун Аллоҳ таоло айтяптики, зинога одатланган зоний ўзига ўхшаган зония ёки зинодан тийилмайдиган мушрика билан зино қилишни истайди. Ҳолбуки, бу иш шаръан жоиз эмас. Зинога одатланган зония ҳам ўзига ўхшаган зоний ёки зинодан ҳазар қилмайдиган мушрик билан зино қилишни истайди. Ҳолбуки, бу иш ҳам шаръан жоиз эмас. Афиф мўминларга эса зонияга уйланиш, афифа мўминаларга ҳам, зонийга эрга тегиш ҳаром қилинди.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ ثُمَّ لَمۡ يَأۡتُواْ بِأَرۡبَعَةِ شُهَدَآءَ فَٱجۡلِدُوهُمۡ ثَمَٰنِينَ جَلۡدَةٗ وَلَا تَقۡبَلُواْ لَهُمۡ شَهَٰدَةً أَبَدٗاۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
Ўзини зинодан сақлаб юрган покиза аёлларни, (покиза эркакларни ҳам) зинокорликда айблаб, туҳмат қилиб, кейин шу иш бўлганига тўрт гувоҳ келтирмаганларни саксон дарра урингиз ва ҳеч қачон уларнинг гувоҳлигини қабул қилмангиз. Ана ўшалар Аллоҳга итоат қилмайдиган фосиқлардир.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُواْ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Гуноҳ қилганларидан кейин Аллоҳга тавба қилиб, ишларини ўнглаб олганлар бундан мустасно. Зеро, Аллоҳ уларнинг тавбасини қабул қилади. Аллоҳ тавба қилган бандасини кечирадиган Меҳрибон Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ أَزۡوَٰجَهُمۡ وَلَمۡ يَكُن لَّهُمۡ شُهَدَآءُ إِلَّآ أَنفُسُهُمۡ فَشَهَٰدَةُ أَحَدِهِمۡ أَرۡبَعُ شَهَٰدَٰتِۭ بِٱللَّهِ إِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلصَّٰدِقِينَ
Ўз аёлларини зинода айблайдиганларнинг ўзларидан бошқа гувоҳлари бўлмаса, айтаётган гаплари рост эканига гувоҳлик берадилар. Улардан бири айтаётган гапи рост эканига Аллоҳнинг номини айтиб тўрт марта гувоҳлик беради.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَدۡرَؤُاْ عَنۡهَا ٱلۡعَذَابَ أَن تَشۡهَدَ أَرۡبَعَ شَهَٰدَٰتِۭ بِٱللَّهِ إِنَّهُۥ لَمِنَ ٱلۡكَٰذِبِينَ
Шу билан унга зино ҳукмини жорий қилиш керак бўлади. Лекин аёл эрининг ёлғон гапираётганини, туҳмат қилаётганини айтиб, тўрт марта Аллоҳнинг номи билан гувоҳлик берса, бу ҳукм бекор қилинади.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ وَأَنَّ ٱللَّهَ تَوَّابٌ حَكِيمٌ
Эй одамлар, агар сизларга Аллоҳнинг фазлу марҳамати бўлмаганида эди ҳамда У Зот тавба қилган бандасини кечирадиган, ҳар бир тадбирини, шариатини ҳикмат билан қиладиган Зот бўлмаганида эди, гуноҳларингиз туфайли сизларни бир зумдаёқ азобга гирифтор қилиб, ҳаммангизни шарманда қилган бўларди.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• الزاني يفقد الاحترام والرحمة في المجتمع المسلم.
• الحصار الاجتماعي على الزناة وسيلة لتحصين المجتمع منهم، ووسيلة لردعهم عن الزنى.
إِنَّ ٱلَّذِينَ جَآءُو بِٱلۡإِفۡكِ عُصۡبَةٞ مِّنكُمۡۚ لَا تَحۡسَبُوهُ شَرّٗا لَّكُمۖ بَلۡ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۚ لِكُلِّ ٱمۡرِيٕٖ مِّنۡهُم مَّا ٱكۡتَسَبَ مِنَ ٱلۡإِثۡمِۚ وَٱلَّذِي تَوَلَّىٰ كِبۡرَهُۥ مِنۡهُمۡ لَهُۥ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Эй мўминлар, бўҳтон қилиб, мўминлар онаси Оиша онамизни (Аллоҳ у кишидан рози бўлсин) бадном қилмоқчи бўлганлар ўзларингиздан бўлган бир тўдадир. Бу ишни ўзларингиз учун ёмонлик, деб билманглар. Аксинча, у сизлар учун яхшиликдир. Зеро, унда савоб бор, мўминларни саралаш бор, мўминлар онасининг бегуноҳ эканига исбот бор. Шу бўҳтонга аралашган ҳар бир кимса қилмишига яраша жазо олади. Уни бошлаб бериш билан гуноҳнинг каттасини кўтариб олган кимса учун эса буюк азоб бор. Бу ерда мунофиқларнинг бошлиғи Абдуллоҳ ибн Убай ибн Салул назарда тутиляпти.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَّوۡلَا جَآءُو عَلَيۡهِ بِأَرۡبَعَةِ شُهَدَآءَۚ فَإِذۡ لَمۡ يَأۡتُواْ بِٱلشُّهَدَآءِ فَأُوْلَٰٓئِكَ عِندَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ
Оиша онамизга (Аллоҳ у кишидан рози бўлсин) туҳмат қилаётганлар тўртта гувоҳ келтирсинлар эди. Тўртта гувоҳ келтира олмаяптиларми, тамом, улар Аллоҳнинг ҳукмида ёлғончилардир.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ لَمَسَّكُمۡ فِي مَآ أَفَضۡتُمۡ فِيهِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
Эй мўминлар, Аллоҳ фазлу марҳамат кўрсатиб, азобни кечиктирмаганида, тавба қилиб олишга имкон бермаганида, бу бўҳтонга киришиб кетганингиз туфайли сизларни буюк азоб ушлаган бўлар эди.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِذۡ تَلَقَّوۡنَهُۥ بِأَلۡسِنَتِكُمۡ وَتَقُولُونَ بِأَفۡوَاهِكُم مَّا لَيۡسَ لَكُم بِهِۦ عِلۡمٞ وَتَحۡسَبُونَهُۥ هَيِّنٗا وَهُوَ عِندَ ٱللَّهِ عَظِيمٞ
Ўшанда уни бир-бирларингизга гапириб берардингиз, билиб-билмай таги ёлғон хабарни оғизларингиз билан сўзлардингиз ва бу ишни енгил санардингиз. Ҳолбуки, у Аллоҳнинг наздида буюк гуноҳдир. Зеро, унда ёлғон ва бўҳтон мужассам.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡلَآ إِذۡ سَمِعۡتُمُوهُ قُلۡتُم مَّا يَكُونُ لَنَآ أَن نَّتَكَلَّمَ بِهَٰذَا سُبۡحَٰنَكَ هَٰذَا بُهۡتَٰنٌ عَظِيمٞ
Бу бўҳтонни эшитган пайтингизда: "Бу манфур гапни гапириш бизга ярашмайди, субҳаналлоҳ, мўминлар онаси ҳақидаги бу гаплар буюк бўҳтондир", десангизлар бўлмасмиди?!
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۚ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٌ
Аллоҳ сизларга Ўзининг ҳукмлари ва кўрсатмаларини баён қилгувчи оятларни очиқлаб беради. Аллоҳ сизларнинг қилаётган ишларингиздан Хабардор Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмайди. Яқинда сизларни амалларингизга яраша тақдирлайди. У Ўз тадбири ва шариатлаштиришида етук ҳикмат билан иш қиладиган Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يُحِبُّونَ أَن تَشِيعَ ٱلۡفَٰحِشَةُ فِي ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Мўминлар орасида фоҳишаликда айблаш, туҳмат қилиш каби ёмон ишлар кенг ёйилишини истайдиган бадбахтлар учун бу дунёда ҳам, у дунёда ҳам аламли азоб бордир. Бу дунёда уларга туҳмат қилиш ҳади урилади. Охиратда эса дўзах ўтида ёнадилар. Аллоҳ уларнинг ёлғон гапираётганларини ҳам, бандаларига нима фойдали эканини ҳам билади. Сизлар эса билмайсизлар.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ وَأَنَّ ٱللَّهَ رَءُوفٞ رَّحِيمٞ
Эй бўҳтонга аралашиб қолганлар, агар Аллоҳнинг сизларга фазлу марҳамати бўлмаганида эди, агар Аллоҳ сизларга Меҳрибон ва Раҳмли бўлмаганида эди, сизларни ўша заҳотиёқ жазолаган бўларди.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• تركيز المنافقين على هدم مراكز الثقة في المجتمع المسلم بإشاعة الاتهامات الباطلة.
• المنافقون قد يستدرجون بعض المؤمنين لمشاركتهم في أعمالهم.
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ وَمَن يَتَّبِعۡ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَإِنَّهُۥ يَأۡمُرُ بِٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِۚ وَلَوۡلَا فَضۡلُ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَرَحۡمَتُهُۥ مَا زَكَىٰ مِنكُم مِّنۡ أَحَدٍ أَبَدٗا وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يُزَكِّي مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва Унинг шариатига амал қиладиган зотлар, шайтоннинг изидан эргашманглар. Ким шайтон йўлига юрса, табиийки, у шариатга зид бўлган манфур ишларга, манфур гапларга буюради. Эй мўминлар, агар сизларга Аллоҳнинг фазлу марҳамати бўлмаганида эди, сизлардан биронтангиз тавба билан ўзини поклаб олмаган бўларди. Лекин Аллоҳ Ўзи истаган одамнинг тавбасини қабул қилиб, уни гуноҳдан поклайди. Аллоҳ гапираётган гапларингизни эшитиб, қилаётган ишларингизни кўриб тургувчи Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَا يَأۡتَلِ أُوْلُواْ ٱلۡفَضۡلِ مِنكُمۡ وَٱلسَّعَةِ أَن يُؤۡتُوٓاْ أُوْلِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱلۡمُهَٰجِرِينَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ وَلۡيَعۡفُواْ وَلۡيَصۡفَحُوٓاْۗ أَلَا تُحِبُّونَ أَن يَغۡفِرَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
Дин бобида фозил, мол-давлат бобида эса бой бўлганлар муҳтож қариндошларига, мискинларга ва Аллоҳ йўлидаги муҳожирларга уларнинг бирон гуноҳлари туфайли инфоқ-эҳсон қилмасликка қасам ичмасинлар. Афв этсинлар, кечирсинлар. Сизлар уларни кечирган пайтингизда Аллоҳ сизларни кечириб юборишини истамайсизларми? Аллоҳ тавба қилган бандасини мағфират айлайдиган, Меҳрибон Зотдир. Шундай экан, бандалари бундан ибрат олсинлар. Бу оят Абубакр сиддиқ (Аллоҳ у кишидан рози бўлсин) ҳақида нозил бўлган. У киши Мистаҳга қайтиб инфоқ-эҳсон қилмасликка қасам ичганди. Чунки Мистаҳ бўҳтонда иштирок этганди.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَرۡمُونَ ٱلۡمُحۡصَنَٰتِ ٱلۡغَٰفِلَٰتِ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ لُعِنُواْ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
Фоҳишаликдан мутлақо бехабар, покиза, мўмина аёлларга туҳмат тошини отадиганлар бу дунёда ҳам, охиратда ҳам Аллоҳнинг раҳматидан қувиладилар. Улар учун охиратда буюк азоб бордир.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَوۡمَ تَشۡهَدُ عَلَيۡهِمۡ أَلۡسِنَتُهُمۡ وَأَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم بِمَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
Бу азоб уларга Қиёмат кунида бўлади. У кунда ўзларининг тиллари айтган ноҳақ гапларини айтиб, қўллари ва оёқлари эса қилган ишларини айтиб, ўзларига қарши гувоҳлик берадилар.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَوۡمَئِذٖ يُوَفِّيهِمُ ٱللَّهُ دِينَهُمُ ٱلۡحَقَّ وَيَعۡلَمُونَ أَنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡحَقُّ ٱلۡمُبِينُ
Ана ўша кунда Аллоҳ адолат ила уларнинг жазоларини тўла қилиб беради ва улар Аллоҳ субҳонаҳунинг Ҳақ эканини, У Зот айтган ҳар бир хабар, ҳар бир ваъда, ҳар бир огоҳлантирув шак-шубҳасиз ҳақ эканини билиб оладилар.
Arabic explanations of the Qur’an:
ٱلۡخَبِيثَٰتُ لِلۡخَبِيثِينَ وَٱلۡخَبِيثُونَ لِلۡخَبِيثَٰتِۖ وَٱلطَّيِّبَٰتُ لِلطَّيِّبِينَ وَٱلطَّيِّبُونَ لِلطَّيِّبَٰتِۚ أُوْلَٰٓئِكَ مُبَرَّءُونَ مِمَّا يَقُولُونَۖ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَرِزۡقٞ كَرِيمٞ
Сўзида ё амалида нопок эркак ёки аёл ўзига ўхшаган бир нопок жуфтга муносиб. Бу кирлардан пок зотлар ҳам ўзларига ўхшаган пок жуфтларга муносиб. Поклар нопоклар айтаётган бўҳтонлардан покдирлар. Улар учун Аллоҳ тарафидан мағфират бордир. Аллоҳ уларнинг гуноҳларини мағфират қилади. Яна улар учун жаннат аталмиш мўл ризқ ҳам бор.
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ بُيُوتِكُمۡ حَتَّىٰ تَسۡتَأۡنِسُواْ وَتُسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَهۡلِهَاۚ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва У Зотнинг шариатига амал қиладиган мўминлар, ўз уйларингиздан бошқа уйларга изн сўрамасдан ва уй эгаларига салом бермасдан кирманглар. Киришдан олдин: "Ассалому алайкум, кирсам майлими?", деб изн сўранглар. Мана шундай қилишингиз тўсатдан кириб борганингиздан кўра яхшироқдир. Шоядки, ибрат олиб, буйруқни бажарсангизлар.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• إغراءات الشيطان ووساوسه داعية إلى ارتكاب المعاصي، فليحذرها المؤمن.
• التوفيق للتوبة والعمل الصالح من الله لا من العبد.
• العفو والصفح عن المسيء سبب لغفران الذنوب.
فَإِن لَّمۡ تَجِدُواْ فِيهَآ أَحَدٗا فَلَا تَدۡخُلُوهَا حَتَّىٰ يُؤۡذَنَ لَكُمۡۖ وَإِن قِيلَ لَكُمُ ٱرۡجِعُواْ فَٱرۡجِعُواْۖ هُوَ أَزۡكَىٰ لَكُمۡۚ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ
Ўша уйларда ҳеч кимни топмасангизлар то изн берилмагунига қадар уларга кирманглар. Агар уй эгалари сизларга, қайтинглар, дейишса, кирмасдан қайтинглар. Зеро, Аллоҳнинг наздида мана шу иш покизароқ. Аллоҳ қилаётган ишларингизни Билгувчи Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас. Яқинда сизларга амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَّيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَدۡخُلُواْ بُيُوتًا غَيۡرَ مَسۡكُونَةٖ فِيهَا مَتَٰعٞ لَّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ
Айнан бир одамники бўлмаган, ҳамма фойдаланиши учун қуриб қўйилган идоралар, дўконлар каби умумий уйларга изн сўрамасдан кирсангизлар ҳам бўлаверади. Аллоҳ ошкора қилаётган ишларингизни ҳам, яширин қилаётган ишларингизни ҳам билади. У Зотдан бирон нарса яширин қола олмас. Яқинда қилган амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
Arabic explanations of the Qur’an:
قُل لِّلۡمُؤۡمِنِينَ يَغُضُّواْ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِمۡ وَيَحۡفَظُواْ فُرُوجَهُمۡۚ ذَٰلِكَ أَزۡكَىٰ لَهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا يَصۡنَعُونَ
Эй Пайғамбар, мўминларга айтингки, кўзларини номаҳрамларга қарашдан тийсинлар, авратларини ҳаромга бориб қолишдан сақласинлар. Мана шу Аллоҳ наздида сизлар учун покроқдир. Аллоҳ уларнинг қилаётган ҳунарларидан хабардордир. Бирон нарса У Зотдан яширин бўла олмас. Яқинда уларга амалларига яраша жазо ёки мукофотларини берур.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَقُل لِّلۡمُؤۡمِنَٰتِ يَغۡضُضۡنَ مِنۡ أَبۡصَٰرِهِنَّ وَيَحۡفَظۡنَ فُرُوجَهُنَّ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا مَا ظَهَرَ مِنۡهَاۖ وَلۡيَضۡرِبۡنَ بِخُمُرِهِنَّ عَلَىٰ جُيُوبِهِنَّۖ وَلَا يُبۡدِينَ زِينَتَهُنَّ إِلَّا لِبُعُولَتِهِنَّ أَوۡ ءَابَآئِهِنَّ أَوۡ ءَابَآءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَآئِهِنَّ أَوۡ أَبۡنَآءِ بُعُولَتِهِنَّ أَوۡ إِخۡوَٰنِهِنَّ أَوۡ بَنِيٓ إِخۡوَٰنِهِنَّ أَوۡ بَنِيٓ أَخَوَٰتِهِنَّ أَوۡ نِسَآئِهِنَّ أَوۡ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُنَّ أَوِ ٱلتَّٰبِعِينَ غَيۡرِ أُوْلِي ٱلۡإِرۡبَةِ مِنَ ٱلرِّجَالِ أَوِ ٱلطِّفۡلِ ٱلَّذِينَ لَمۡ يَظۡهَرُواْ عَلَىٰ عَوۡرَٰتِ ٱلنِّسَآءِۖ وَلَا يَضۡرِبۡنَ بِأَرۡجُلِهِنَّ لِيُعۡلَمَ مَا يُخۡفِينَ مِن زِينَتِهِنَّۚ وَتُوبُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ جَمِيعًا أَيُّهَ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
Мўминаларга айтингки, кўзларини ҳалол бўлмаган авратларга қарашдан тийсинлар, авратларини бузуқликдан узоқ юриш ва тўсиш ила сақласинлар, бегоналарга зийнатларидан ўзи кўриниб турган, кийим каби яширишнинг иложи бўлмаган жойидан бошқасини кўрсатмасинлар. Кўкракларини, сочларини, юзларини ва бўйинларини рўмоллари билан тўссинлар. Яширин зийнатларини эрлари, оталари, эрларининг оталари, ўғиллари, эрларининг ўғиллари, ака-укалари, ака-укаларининг болалари, опа-сингилларининг болалари, ўзлари каби мўмин ёки кофир аёллар, қўл остидаги қуллар, чўрилар, аёл кишига эҳтиёжи йўқ кишилар ва аёллар авратининг фарқига бормаган гўдаклардан бошқа ҳеч кимга кўрсатмасинлар. Оёққа тақадиган "халхол" тақинчоғи каби яшириб юрган зийнатлари билиниши учун оёқларини ерга урмасинлар. Эй мўминлар, мурод-мақсадга етиш ва хавфу хатардан нажот топишни умид қилиб, барчангиз назар ва бошқа гуноҳлардан Аллоҳга тавба қилингиз.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• وجوب غض البصر على الرجال والنساء عما لا يحلّ لهم.
وَأَنكِحُواْ ٱلۡأَيَٰمَىٰ مِنكُمۡ وَٱلصَّٰلِحِينَ مِنۡ عِبَادِكُمۡ وَإِمَآئِكُمۡۚ إِن يَكُونُواْ فُقَرَآءَ يُغۡنِهِمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
Эй мўминлар, ораларингиздаги бева эркак ва бева аёлларни ҳамда мўмин қулларингиз ва чўриларингизни уйлантирингиз, турмушга берингиз. Агар улар камбағал бўлсалар, Аллоҳ уларни Ўзининг кенг фазли ила бой қилур. Аллоҳ кенг ризқ берадиган, бандаларининг аҳволидан Хабардор Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلۡيَسۡتَعۡفِفِ ٱلَّذِينَ لَا يَجِدُونَ نِكَاحًا حَتَّىٰ يُغۡنِيَهُمُ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦۗ وَٱلَّذِينَ يَبۡتَغُونَ ٱلۡكِتَٰبَ مِمَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ فَكَاتِبُوهُمۡ إِنۡ عَلِمۡتُمۡ فِيهِمۡ خَيۡرٗاۖ وَءَاتُوهُم مِّن مَّالِ ٱللَّهِ ٱلَّذِيٓ ءَاتَىٰكُمۡۚ وَلَا تُكۡرِهُواْ فَتَيَٰتِكُمۡ عَلَى ٱلۡبِغَآءِ إِنۡ أَرَدۡنَ تَحَصُّنٗا لِّتَبۡتَغُواْ عَرَضَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَمَن يُكۡرِههُّنَّ فَإِنَّ ٱللَّهَ مِنۢ بَعۡدِ إِكۡرَٰهِهِنَّ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Никоҳланишга қурби етмаганлар то Аллоҳ уларни Ўз фазли ила бой қилгунига қадар иффатларини сақласинлар. Қайси бир қул мукотабани истаса, яъни, маълум миқдордаги тўлов эвазига ўзини озод қилиш учун шартнома тузишни истаса, хожалар унинг яхши, диндор одамлигини ва шу ишни уддалай олишини билсалар, уни қабул қилишлари, Аллоҳ ато этган моллардан уларга ҳам беришлари лозим. Шартномадаги маблағнинг бирон қисмидан воз кечиш ҳам шу иш жумласидандир. Чўриларингиз иффатли бўлишни истасалар, мол-давлат топиш учун уларни зинога мажбурламанглар. Абдуллоҳ ибн Убай ўзининг икки чўрисига нисбатан шундай иш қилганди. Ким уларни мажбур қилса, Аллоҳ улар мажбур қилинганларидан кейин уларнинг гуноҳларини кечирадиган Мағфиратли ва Меҳрибон Зотдир. Чунки улар ўз ихтиёрлари билан бу ишни қилмадилар. Гуноҳ мажбур қилганларнинг зиммасига тушади.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَلَقَدۡ أَنزَلۡنَآ إِلَيۡكُمۡ ءَايَٰتٖ مُّبَيِّنَٰتٖ وَمَثَلٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِكُمۡ وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ
Эй одамлар, сизларга ҳеч бир чалкашлиги йўқ, ҳақ билан ботилни ажратиб берадиган очиқ оятларни, олдинги ўтган мўмину кофирлардан мисолларни ва бир насиҳатни нозил қилдик. Улардан Аллоҳнинг буйруқларини бажариб, тақиқларидан тийилиш ила тақво қиладиган зотлар панду насиҳат оладилар.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ ٱللَّهُ نُورُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ مَثَلُ نُورِهِۦ كَمِشۡكَوٰةٖ فِيهَا مِصۡبَاحٌۖ ٱلۡمِصۡبَاحُ فِي زُجَاجَةٍۖ ٱلزُّجَاجَةُ كَأَنَّهَا كَوۡكَبٞ دُرِّيّٞ يُوقَدُ مِن شَجَرَةٖ مُّبَٰرَكَةٖ زَيۡتُونَةٖ لَّا شَرۡقِيَّةٖ وَلَا غَرۡبِيَّةٖ يَكَادُ زَيۡتُهَا يُضِيٓءُ وَلَوۡ لَمۡ تَمۡسَسۡهُ نَارٞۚ نُّورٌ عَلَىٰ نُورٖۚ يَهۡدِي ٱللَّهُ لِنُورِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَيَضۡرِبُ ٱللَّهُ ٱلۡأَمۡثَٰلَ لِلنَّاسِۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
Аллоҳ осмонлару ернинг Нуридир ва улардаги зотларни ҳидоят қилгувчидир. Унинг Нури мўминнинг қалбида худди бир токча кабидирки, унда бир чироқ бор. Чироқ бир шиша ичида. Шиша эса атрофни ёритиб турган бир дур юлдуз. Чироқ муборак зайтун дарахтининг мойидан ёқилади. Зайтун дарахтини эрталаб ҳам, кечга яқин ҳам қуёшдан ҳеч нарса тўсмайди. Унинг мойи шу қадар мусаффоки, ҳатто унга олов туташмаса ҳам атрофни ёритиб юборгудек бўлади. Энди олов туташганидан кейин қандай бўлишини ўзингиз тасаввур қилиб олаверинг! Чироқнинг нури шишанинг нурига қўшилиб, нур устига нур бўлур! Мўминнинг қалби ҳам ҳидоят нури уни ёритган пайтида мана шундай бўлади. Аллоҳ Ўзи истаган бандасини Қуръонга эргашиш бахтига муяссар айлайди. Аллоҳ мисоллар зарб этиб, нарсаларни ташбеҳлар орқали баён қилади. Аллоҳ ҳамма нарсани Билгувчидир. Бирон нарса У Зотдан яширин бўла олмас.
Arabic explanations of the Qur’an:
فِي بُيُوتٍ أَذِنَ ٱللَّهُ أَن تُرۡفَعَ وَيُذۡكَرَ فِيهَا ٱسۡمُهُۥ يُسَبِّحُ لَهُۥ فِيهَا بِٱلۡغُدُوِّ وَٱلۡأٓصَالِ
Бу чироқ масжидларда ёқилади. Аллоҳ уларнинг баланд қилиб қурилишига изн берган. Масжидларда азон, зикр ва намозлар ила Аллоҳнинг номи ёдга олинур. Уларда кечаю кундуз Аллоҳнинг ризоси умидида намоз ўқилур.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• الله عز وجل ضيق أسباب الرق (بالحرب) ووسع أسباب العتق وحض عليه .
Аллоҳ қулдорликка олиб борадиган йўлларни торайтириб, озодлик сари йўллайдиган омилларни кенг қилди ва шунга ундади.
• التخلص من الرِّق عن طريق المكاتبة وإعانة الرقيق بالمال ليعتق حتى لا يشكل الرقيق طبقة مُسْتَرْذَلة تمتهن الفاحشة.
Мукотаба йўли билан қулликдан озод бўлиш ва бу йўлда қулларга молиявий ёрдам беришга тарғиб қилиняпти. Токи, қуллар бузуқлик йўлида ишлатиладиган бир хор табақага айланиб қолмасин.
• قلب المؤمن نَيِّر بنور الفطرة، ونور الهداية الربانية.
رِجَالٞ لَّا تُلۡهِيهِمۡ تِجَٰرَةٞ وَلَا بَيۡعٌ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَإِقَامِ ٱلصَّلَوٰةِ وَإِيتَآءِ ٱلزَّكَوٰةِ يَخَافُونَ يَوۡمٗا تَتَقَلَّبُ فِيهِ ٱلۡقُلُوبُ وَٱلۡأَبۡصَٰرُ
Кишиларки, уларни тижорат ҳам, савдо ҳам Аллоҳ субҳонаҳунинг зикридан, намозни тўкис адо этишдан ва закотни ўз ўрнига беришдан чалғитмайди. Улар Қиёмат кунидан қўрқадилар. У кунда қалблар ва кўзлар ҳали нажот топишга умид боғлаб, ҳали азобдан қўрқиб, ўзларини ҳар ёнга урадилар.
Arabic explanations of the Qur’an:
لِيَجۡزِيَهُمُ ٱللَّهُ أَحۡسَنَ مَا عَمِلُواْ وَيَزِيدَهُم مِّن فَضۡلِهِۦۗ وَٱللَّهُ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ
Аллоҳ уларнинг қилган амалларига энг яхши мукофотни бериши ва Ўз фазлидан янада зиёда қилиши учун шундай қиладилар. Аллоҳ Ўзи истаган одамга қилган амалларига яраша, балки янада зиёда қилиб беҳисоб ризқ берур.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَعۡمَٰلُهُمۡ كَسَرَابِۭ بِقِيعَةٖ يَحۡسَبُهُ ٱلظَّمۡـَٔانُ مَآءً حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَهُۥ لَمۡ يَجِدۡهُ شَيۡـٔٗا وَوَجَدَ ٱللَّهَ عِندَهُۥ فَوَفَّىٰهُ حِسَابَهُۥۗ وَٱللَّهُ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
Куфр келтирган кимсаларнинг қилиб ўтган амаллари саҳродаги сароб кабидир. Ташна одам уни сув, деб ўйлайди. Унинг олдига келганда эса ҳеч нарсани топа олмайди. Худди шунга ўхшаб, кофир ҳам ўзининг амаллари фойда қилади, деб ўйлайди. Ўлиб, қайта тирилгандан кейин эса уларнинг фойдасизлигини кўради. Ўша ерда Аллоҳни топади. Бас, Аллоҳ унинг ҳисобини тўла қилиб олади. Аллоҳ тез ҳисоб олгувчи Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَوۡ كَظُلُمَٰتٖ فِي بَحۡرٖ لُّجِّيّٖ يَغۡشَىٰهُ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ مَوۡجٞ مِّن فَوۡقِهِۦ سَحَابٞۚ ظُلُمَٰتُۢ بَعۡضُهَا فَوۡقَ بَعۡضٍ إِذَآ أَخۡرَجَ يَدَهُۥ لَمۡ يَكَدۡ يَرَىٰهَاۗ وَمَن لَّمۡ يَجۡعَلِ ٱللَّهُ لَهُۥ نُورٗا فَمَا لَهُۥ مِن نُّورٍ
Уларнинг қилган амаллари бир тубсиз денгиздаги зулматлар кабидирки, уни устидан бир тўлқин қоплаб олган. Тўлқин устидан яна бир тўлқин қоплаб олган. Унинг ҳам устидан эса юлдузларни тўсиб турган бир булут қоплаб олганки, уларга қараб йўл топишнинг иложи йўқ. Устма-уст қалашиб кетган зулматлар. Қўлини чиқарса, деярли кўрмай қоладиган даражада қоронғулик. Кофир ҳам худди шундай. Ундаги жаҳолат, иккиланиш, муҳрланиб қолган қалб каби зулматлар устма-уст қалашиб ётибди. Аллоҳ кимга ҳидоят ва Қуръонни англаш нурини ато этмаса, Унинг учун бошқа бирон нур йўқдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُسَبِّحُ لَهُۥ مَن فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱلطَّيۡرُ صَٰٓفَّٰتٖۖ كُلّٞ قَدۡ عَلِمَ صَلَاتَهُۥ وَتَسۡبِيحَهُۥۗ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِمَا يَفۡعَلُونَ
Эй Пайғамбар, осмонлару ердаги ҳамма жонзотлар, ҳавода саф тортиб турган қушлар Аллоҳга тасбеҳ айтади. Аллоҳ улардан ҳар бирининг, жумладан, инсоннинг намозини ҳам, қушнинг тасбеҳини ҳам билиб туради. Аллоҳ улар қилаётган ишлардан Хабардордир. Бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَمۡ تَرَ أَنَّ ٱللَّهَ يُزۡجِي سَحَابٗا ثُمَّ يُؤَلِّفُ بَيۡنَهُۥ ثُمَّ يَجۡعَلُهُۥ رُكَامٗا فَتَرَى ٱلۡوَدۡقَ يَخۡرُجُ مِنۡ خِلَٰلِهِۦ وَيُنَزِّلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن جِبَالٖ فِيهَا مِنۢ بَرَدٖ فَيُصِيبُ بِهِۦ مَن يَشَآءُ وَيَصۡرِفُهُۥ عَن مَّن يَشَآءُۖ يَكَادُ سَنَا بَرۡقِهِۦ يَذۡهَبُ بِٱلۡأَبۡصَٰرِ
Эй Пайғамбар, билмайсизмики, Аллоҳ булутларни ҳайдайди, кейин уларни бирлаштиради, ундан кейин уларни бир уюмга айлантиради. Бас, ёмғир ана шу булутлар ичидан чиқиб келади. Аллоҳ худди тоғлар каби қуюқ булутлардан майда тошлардек қаттиқ дўлларни ёғдириб, уни Ўзи истаган бандаларига етказади, истаган бандаларидан буриб юборади. Булутлардан чиққан чақмоқнинг ёруғлиги кўзларни олиб кетгудек бўлади.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱللَّهُ خَلَقَ كُلَّ دَآبَّةٖ مِّن مَّآءٖۖ فَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰ بَطۡنِهِۦ وَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰ رِجۡلَيۡنِ وَمِنۡهُم مَّن يَمۡشِي عَلَىٰٓ أَرۡبَعٖۚ يَخۡلُقُ ٱللَّهُ مَا يَشَآءُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Аллоҳ ер юзида юрадиган жониворларни нутфадан яратди. Улар орасида илонлар каби қорни билан судралиб юрадиганлари ҳам, инсон, қуш каби икки оёқда юрадиганлари ҳам, чорпойлар каби тўрт оёқда юрадиганлари ҳам бор. Аллоҳ Ўзи истаган нарсани яратади. Аллоҳ ҳамма нарсага Қодир. У Зотнинг қўлидан келмайдиган иш йўқ.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَّقَدۡ أَنزَلۡنَآ ءَايَٰتٖ مُّبَيِّنَٰتٖۚ وَٱللَّهُ يَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
Биз Муҳаммад алайҳиссаломга ҳақ йўлга далолат қилгувчи очиқ-ойдин оятларни нозил қилдик. Аллоҳ Ўзи истаган одамнинг ҳеч бир эгрилиги йўқ тўғри йўлни топиб олишига тавфиқ беради. Кейин шу йўл уни жаннатга олиб боради.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَيَقُولُونَ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَبِٱلرَّسُولِ وَأَطَعۡنَا ثُمَّ يَتَوَلَّىٰ فَرِيقٞ مِّنۡهُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۚ وَمَآ أُوْلَٰٓئِكَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Мунофиқлар: "Аллоҳга ҳам, Пайғамбарга ҳам иймон келтирдик ва Аллоҳнинг пайғамбарига итоат этдик", дейдилар. Мана шундан кейин улардан бир тоифаси Аллоҳнинг йўлида жиҳод қилиш ва бошқа ишларда итоатсизлик қиладилар. Аллоҳга ва Пайғамбарга итоат этишдан бош тортган бу кимсалар, гарчи ўзларини мўминмиз, деб даъво қилсалар-да, мўмин эмаслар.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَفِي قُلُوبِهِم مَّرَضٌ أَمِ ٱرۡتَابُوٓاْ أَمۡ يَخَافُونَ أَن يَحِيفَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَرَسُولُهُۥۚ بَلۡ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
Уларнинг дилларида мараз борми? Ё у зотнинг пайғамбар эканига шубҳа қилдиларми? Ёки Аллоҳ ва Расули уларга жабр қилади деб, қўрқяптиларми? Йўқ, буларнинг биронтаси ҳам эмас. Ягона сабаб Аллоҳнинг ҳукмидан бош тортишлари ва саркашлик қилишларидир.
Arabic explanations of the Qur’an:
إِنَّمَا كَانَ قَوۡلَ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ إِذَا دُعُوٓاْ إِلَى ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَهُمۡ أَن يَقُولُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۚ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Аллоҳ ва Расулига улар орасида ҳакамлик қилишлари учун чақирилганларида мўминларнинг айтган гапи фақат: "Гапига қулоқ солдик ва амрига итоат этдик", дейиш бўлди. Ана ўшалар бу дунёда ҳам, охиратда ҳам зафар қучгувчилардир.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَمَن يُطِعِ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَخۡشَ ٱللَّهَ وَيَتَّقۡهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَآئِزُونَ
Ким Аллоҳга ва Расулига итоат этса, уларнинг ҳукмига таслим бўлса, Аллоҳнинг буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила У Зотнинг азобидан қўрқса, бас, ана ўшаларгина дунёда ҳам, охиратда ҳам зафар қучгувчилардир.
Arabic explanations of the Qur’an:
۞ وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَئِنۡ أَمَرۡتَهُمۡ لَيَخۡرُجُنَّۖ قُل لَّا تُقۡسِمُواْۖ طَاعَةٞ مَّعۡرُوفَةٌۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
Мунофиқлар, жиҳодга чиқишни буюрсангиз, албатта чиқамиз, дея жон-жаҳдлари билан қасам ичдилар. Эй Пайғамбар, уларга айтинг: "Қасам ичманглар. Ёлғон гапираётганингиз ҳам, даъво қилаётган тоатингиз қандай бўлиши ҳам маълум. Аллоҳ қилаётган ишларингиздан Хабардор. Биронта ишингиз У Зотдан яширин қола олмайди".
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• من صفات المنافقين الإعراض عن حكم الله إلا إن كان الحكم في صالحهم، ومن صفاتهم مرض القلب والشك، وسوء الظن بالله.
Аллоҳнинг ҳукмидан юз ўгириш мунофиқлар сифати. Ўзларининг фойдасига ҳукм қилинсагина юз ўгирмайдилар. Қалбдаги мараз, шубҳаланиш, Аллоҳ ҳақида ёмон гумонга боришлар ҳам ўшаларнинг сифатларидан.
• طاعة الله ورسوله والخوف من الله من أسباب الفوز في الدارين.
قُلۡ أَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا عَلَيۡهِ مَا حُمِّلَ وَعَلَيۡكُم مَّا حُمِّلۡتُمۡۖ وَإِن تُطِيعُوهُ تَهۡتَدُواْۚ وَمَا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
Эй Пайғамбар, анави мунофиқларга айтинг: "Зоҳирда ҳам, ботинда ҳам Аллоҳга ва Пайғамбарга итоат этинглар. Итоат этишдан бош тортсангизлар, билиб қўйингларки, Пайғамбарнинг зиммасида етказиб қўйиш мажбурияти, сизларнинг зиммангизда эса итоат этиш, у зот олиб келган шариатга амал қилиш мажбурияти бор. Пайғамбарга у олиб келган буйруқларни бажариш ва тақиқлардан тийилиш ила итоат этсангизлар, ҳақ сари ҳидоят топасизлар. Пайғамбарнинг зиммасида очиқ қилиб етказиб қўйишдан бошқа вазифа йўқ. Сизларни мажбурлаб ҳидоятга солиб қўйиш унинг вазифасига кирмайди".
Arabic explanations of the Qur’an:
وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مِنكُمۡ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَيَسۡتَخۡلِفَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ كَمَا ٱسۡتَخۡلَفَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ وَلَيُمَكِّنَنَّ لَهُمۡ دِينَهُمُ ٱلَّذِي ٱرۡتَضَىٰ لَهُمۡ وَلَيُبَدِّلَنَّهُم مِّنۢ بَعۡدِ خَوۡفِهِمۡ أَمۡنٗاۚ يَعۡبُدُونَنِي لَا يُشۡرِكُونَ بِي شَيۡـٔٗاۚ وَمَن كَفَرَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
Аллоҳ сизлардан иймон келтириб, яхши амалларни қилганларга ваъда қилдики, албатта уларни душманлари устидан музаффар этиб, худди улардан олдингиларни халифа қилганидек, уларни ҳам ер юзида халифа қилгай ва улар учун Ўзи рози бўлиб берган Ислом динини мустаҳкам, азиз айлагай ҳамда уларнинг хавфу хатардан кейинги аҳволини тинчлик-омонликка айлантириб бергай. Менга ҳеч нарсани шерик қилмасдан, Менга ибодат қиладилар. Шунча неъматлардан кейин ким куфр келтирса, ана ўшалар Аллоҳга итоат этишдан бўйин товлаган фосиқлардир.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ لَعَلَّكُمۡ تُرۡحَمُونَ
Намозни тўкис адо этинглар, молинглардан закотини беринглар ва Пайғамбарга буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила итоат қилинглар. Шояд, шунда Аллоҳнинг раҳматига ноил бўлсангизлар.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَا تَحۡسَبَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مُعۡجِزِينَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ وَمَأۡوَىٰهُمُ ٱلنَّارُۖ وَلَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ
Эй Пайғамбар, агар азоб юборадиган бўлсам, куфр келтирган кимсалар қочиб-қутулиб кетадилар, дея ҳаргиз ўйлай кўрманг. Уларнинг Қиёмат куни борар жойи дўзахдир. Нақадар ёмон оқибат!
Arabic explanations of the Qur’an:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِيَسۡتَـٔۡذِنكُمُ ٱلَّذِينَ مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُمۡ وَٱلَّذِينَ لَمۡ يَبۡلُغُواْ ٱلۡحُلُمَ مِنكُمۡ ثَلَٰثَ مَرَّٰتٖۚ مِّن قَبۡلِ صَلَوٰةِ ٱلۡفَجۡرِ وَحِينَ تَضَعُونَ ثِيَابَكُم مِّنَ ٱلظَّهِيرَةِ وَمِنۢ بَعۡدِ صَلَوٰةِ ٱلۡعِشَآءِۚ ثَلَٰثُ عَوۡرَٰتٖ لَّكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ وَلَا عَلَيۡهِمۡ جُنَاحُۢ بَعۡدَهُنَّۚ طَوَّٰفُونَ عَلَيۡكُم بَعۡضُكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
Эй Аллоҳга иймон келтирган ва Унинг шариатига амал қиладиган мўминлар! Сизлардан қўл остингиздаги қул ва чўриларингиз ҳам, балоғатга етмаган ҳур гўдаклар ҳам уч ўринда, бомдод намозидан олдин, пешиндаги кийимларингизни ечадиган пайтингизда ва хуфтон намозидан кейин изн сўрасинлар. Бу пайтларда то изн бермагунингизча сизларнинг олдингизга кирмасинлар. Бу уч вақт сизлар учун авратлардир. Бошқа вақтларда эса рухсатсиз кирсангизлар бўлаверади. Сизларга ҳам, уларга ҳам гуноҳ бўлмайди. Улар сизларникига, сизлар уларникига, бир-бирингизникига борди-келди қилиб тургувчиларсиз. Шунинг учун ҳар доим изн сўрайвериш оғирлик қилади. Аллоҳ сизларга оятларни мана шундай баён қилади. Аллоҳ бандаларига нима фойдали эканини билгувчи ва ҳар бир шариатини ҳикмат билан қилгувчи Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• اتباع الرسول صلى الله عليه وسلم علامة الاهتداء.
• على الداعية بذل الجهد في الدعوة، والنتائج بيد الله.
• الإيمان والعمل الصالح سبب التمكين في الأرض والأمن.
وَإِذَا بَلَغَ ٱلۡأَطۡفَٰلُ مِنكُمُ ٱلۡحُلُمَ فَلۡيَسۡتَـٔۡذِنُواْ كَمَا ٱسۡتَـٔۡذَنَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦۗ وَٱللَّهُ عَلِيمٌ حَكِيمٞ
Гўдакларингиз балоғатга етгач, уйларга кириш олдидан олдинги катталар изн сўраганидек изн сўрасинлар. Аллоҳ сизларга изн сўраш ҳукмларини баён қилганидек, бошқа оятларини ҳам баён қилади. Аллоҳ бандаларига нима фойдали эканини Билгувчи ва ҳар бир шариатини ҳикмат билан қилгувчи Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
وَٱلۡقَوَٰعِدُ مِنَ ٱلنِّسَآءِ ٱلَّٰتِي لَا يَرۡجُونَ نِكَاحٗا فَلَيۡسَ عَلَيۡهِنَّ جُنَاحٌ أَن يَضَعۡنَ ثِيَابَهُنَّ غَيۡرَ مُتَبَرِّجَٰتِۭ بِزِينَةٖۖ وَأَن يَسۡتَعۡفِفۡنَ خَيۡرٞ لَّهُنَّۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
Ҳайз кўриш ва ҳомиладор бўлишдан қолган, никоҳдан умиди узилган кампирлар ёпинчиқ, рўмол каби кийимларини ечсалар, уларга гуноҳ бўлмайди. Фақат яшириши лозим бўлган яширин зийнатларини кўрсатмасликлари керак. Ёпинчиқ ва рўмолни ҳам ўзини иффатли тутиш учун ечгандан кўра кийиб олганлари яхшироқ. Аллоҳ гап-сўзларингизни эшитиб, қилаётган ишларингизни эса билиб тургувчи Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин бўла олмас. Яқинда амалларингизга яраша жазо ёки мукофотингизни берур.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَّيۡسَ عَلَى ٱلۡأَعۡمَىٰ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡأَعۡرَجِ حَرَجٞ وَلَا عَلَى ٱلۡمَرِيضِ حَرَجٞ وَلَا عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ أَن تَأۡكُلُواْ مِنۢ بُيُوتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ ءَابَآئِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أُمَّهَٰتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ إِخۡوَٰنِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أَخَوَٰتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أَعۡمَٰمِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ عَمَّٰتِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ أَخۡوَٰلِكُمۡ أَوۡ بُيُوتِ خَٰلَٰتِكُمۡ أَوۡ مَا مَلَكۡتُم مَّفَاتِحَهُۥٓ أَوۡ صَدِيقِكُمۡۚ لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَأۡكُلُواْ جَمِيعًا أَوۡ أَشۡتَاتٗاۚ فَإِذَا دَخَلۡتُم بُيُوتٗا فَسَلِّمُواْ عَلَىٰٓ أَنفُسِكُمۡ تَحِيَّةٗ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُبَٰرَكَةٗ طَيِّبَةٗۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
Кўзи кўрмайдиган кўр кишига ҳам, расо юролмайдиган чўлоқ одамга ҳам, касалга ҳам Аллоҳ йўлида жиҳод қилиш каби қўлидан келмайдиган ишларни қилмаслигида ҳеч қандай хараж йўқ. Эй мўминлар, сизлар ўз уйларингиздан ё ўғилларингизнинг уйларидан ё оталарингизнинг ё оналарингизнинг ё ака-укаларингизнинг ё опа-сингилларингизнинг ё амакиларингизнинг ё аммаларингизнинг ё тоғаларингизнинг ё холаларингизнинг уйларидан ё сизларга топшириб қўйилган уйлардан ё дўстингизнинг уйидан таомланишингизда сизларга гуноҳ йўқ. Тўпланиб овқатланасизларми ё бўлинибми, сизларга гуноҳ йўқ. Мазкур уйларга кирган пайтингизда у ердагиларга "Ассалому алайкум", дея салом беринглар. Агар у ерда ҳеч ким бўлмаса, "Ассалому алайна ва ала ибадиллаҳис-солиҳийн" дея ўзларингизга Аллоҳ ҳузуридан бўлган муборак покиза саломни айтинглар. Зеро, салом ораларингиздаги дўстлик, ошнолик ришталарини мустаҳкамлайди. Эшитган одам бир ҳузурланади. Аллоҳ сизларга оятларни мана шундай баён қилади. Шояд, ақл юритсангизлар ва уларга амал қилсангизлар.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• جواز وضع العجائز بعض ثيابهنّ لانتفاء الريبة من ذلك.
إِنَّمَا ٱلۡمُؤۡمِنُونَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦ وَإِذَا كَانُواْ مَعَهُۥ عَلَىٰٓ أَمۡرٖ جَامِعٖ لَّمۡ يَذۡهَبُواْ حَتَّىٰ يَسۡتَـٔۡذِنُوهُۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَسۡتَـٔۡذِنُونَكَ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۚ فَإِذَا ٱسۡتَـٔۡذَنُوكَ لِبَعۡضِ شَأۡنِهِمۡ فَأۡذَن لِّمَن شِئۡتَ مِنۡهُمۡ وَٱسۡتَغۡفِرۡ لَهُمُ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
Чин, содиқ мўминлар Аллоҳга ҳам, Пайғамбарига ҳам иймон келтирган зотлардир. Улар мусулмонлар манфаати учун муҳим бўлган бир ишда Пайғамбар алайҳиссалом билан бирга бўлиб қолсалар, изн сўрамасдан кетмайдилар. Эй Пайғамбар, сиздан кетишга изн сўрайдиганлар - ана ўшалар Аллоҳга ва Пайғамбарига ҳақиқий иймон келтирган кишилардир. Бас, айрим ишлари учун сиздан изн сўрасалар, ўзингиз истаган кишиларга рухсат беринг ва улар учун Аллоҳга истиғфор айтинг. Аллоҳ тавба қилган бандаларининг гуноҳларини мағфират қилгувчи, уларга Меҳрибон Зотдир.
Arabic explanations of the Qur’an:
لَّا تَجۡعَلُواْ دُعَآءَ ٱلرَّسُولِ بَيۡنَكُمۡ كَدُعَآءِ بَعۡضِكُم بَعۡضٗاۚ قَدۡ يَعۡلَمُ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ يَتَسَلَّلُونَ مِنكُمۡ لِوَاذٗاۚ فَلۡيَحۡذَرِ ٱلَّذِينَ يُخَالِفُونَ عَنۡ أَمۡرِهِۦٓ أَن تُصِيبَهُمۡ فِتۡنَةٌ أَوۡ يُصِيبَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
Эй мўминлар, Аллоҳнинг пайғамбарини улуғланглар, ҳурматини жойига қўйинглар. Бир-бирларингизни "Эй Абдуллоҳ, эй фалончи", деб чақирганингиздек, у зотни ҳам "Эй Муҳаммад", дея чақира кўрманглар. Балки эҳтиром билан "Эй Аллоҳнинг пайғамбари", "Эй Аллоҳнинг расули", деб чақиринглар. У зот сизларни бирон ишга чақирса, уни ўзаро бўлиб турадиган оддий, арзимас ишларингизга ўхшатмасдан, зудлик билан етиб боринглар. Орангиздаги билдирмасдан, яшириниб чиқиб кетадиганларни Аллоҳ яхши билади. Бас, Пайғамбар алайҳиссаломнинг амрига хилоф қиладиганлар бир бало-офатга йўлиқиб қолишларидан ёки чидаб бўлмас аламли азобга дучор бўлишларидан эҳтиёт бўлсинлар.
Arabic explanations of the Qur’an:
أَلَآ إِنَّ لِلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ قَدۡ يَعۡلَمُ مَآ أَنتُمۡ عَلَيۡهِ وَيَوۡمَ يُرۡجَعُونَ إِلَيۡهِ فَيُنَبِّئُهُم بِمَا عَمِلُواْۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمُۢ
Огоҳ бўлингизким, осмонлару ердаги нарсалар ёлғиз Аллоҳникидир. Ўзи яратган. Ўзи бошқаради. Ўзи подшоҳ. Эй одамлар, Аллоҳ сизлар қай аҳволда турганингизни аниқ билади. Бирон нарса У Зотдан яширин бўла олмас. Қиёмат куни, ҳамма қайта тирилиб, У Зотнинг ҳузурига қайтганларида шу дунёда қилиб ўтган ишлари ҳақида хабар берур. Аллоҳ ҳамма нарсани Билгувчидир. Осмонлару ердаги бирон нарса У Зотдан яширин қола олмас.
Arabic explanations of the Qur’an:
Benefits of the verses in this page:
• دين الإسلام دين النظام والآداب، وفي الالتزام بالآداب بركة وخير.
• منزلة رسول الله صلى الله عليه وسلم تقتضي توقيره واحترامه أكثر من غيره.
Пайғамбар алайҳиссаломнинг мартабалари у зотни бошқалардан кўра кўпроқ улуғлаш ва ҳурмат қилишни тақозо этади.
• شؤم مخالفة سُنَّة النبي صلى الله عليه وسلم.
Translation of the meanings Surah: An-Noor
Translation of the Meanings of the Noble Qur'an - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - Translations’ Index
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.