Traducción de los significados del Sagrado Corán - الترجمة الكردية الكرمانجية * - Índice de traducciones
Sura Al-Baqara
ذَٰلِكَ ٱلۡكِتَٰبُ لَا رَيۡبَۛ فِيهِۛ هُدٗى لِّلۡمُتَّقِينَ
Las Exégesis Árabes:
أُوْلَٰٓئِكَ عَلَىٰ هُدٗى مِّن رَّبِّهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Las Exégesis Árabes:
يُخَٰدِعُونَ ٱللَّهَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَمَا يَخۡدَعُونَ إِلَّآ أَنفُسَهُمۡ وَمَا يَشۡعُرُونَ
Las Exégesis Árabes:
أَلَآ إِنَّهُمۡ هُمُ ٱلۡمُفۡسِدُونَ وَلَٰكِن لَّا يَشۡعُرُونَ
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ ءَامِنُواْ كَمَآ ءَامَنَ ٱلنَّاسُ قَالُوٓاْ أَنُؤۡمِنُ كَمَآ ءَامَنَ ٱلسُّفَهَآءُۗ أَلَآ إِنَّهُمۡ هُمُ ٱلسُّفَهَآءُ وَلَٰكِن لَّا يَعۡلَمُونَ
13. و هەر گاڤەكا ژ وانڕا بێتە گۆتن: دێ هوین ژی، وەكی خەلكێ دی باوەرییێ بینن، دبێژن: ئەم ژی وەكی نەفامان باوەرییێ بینین؟! [هشیاربن] هەر ئەون نەفام و پێ نوزانن ژی.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا لَقُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَوۡاْ إِلَىٰ شَيَٰطِينِهِمۡ قَالُوٓاْ إِنَّا مَعَكُمۡ إِنَّمَا نَحۡنُ مُسۡتَهۡزِءُونَ
14. هەر دەمەكێ گەهشتنە كەسێت باوەری ئینایین دبێژنێ: مە ژی باوەری ئینایییە، و هەر وەختەكێ د گەل هەڤالێت خۆ یێت شەیتان ڤەدەربوون [مانە ب تنێ] دبێژن: ئەم هەر د گەل هەوەینە، ئەم بەس تڕانەیان بۆ خۆ ب وان دكەین.
Las Exégesis Árabes:
ٱللَّهُ يَسۡتَهۡزِئُ بِهِمۡ وَيَمُدُّهُمۡ فِي طُغۡيَٰنِهِمۡ يَعۡمَهُونَ
Las Exégesis Árabes:
مَثَلُهُمۡ كَمَثَلِ ٱلَّذِي ٱسۡتَوۡقَدَ نَارٗا فَلَمَّآ أَضَآءَتۡ مَا حَوۡلَهُۥ ذَهَبَ ٱللَّهُ بِنُورِهِمۡ وَتَرَكَهُمۡ فِي ظُلُمَٰتٖ لَّا يُبۡصِرُونَ
17. مەتەلا وان وەكی مەتەلا وی كەسییە ئەوێ ئاگرەك هەلكری [دۆرماندۆرێت خۆ ببینیت] گاڤا ئاگری ڕۆناهی دایییێ، چار كنارێت وی خودایێ مەزن ڕۆناهییا وان بر و هێلانە د تارییەكێدا كو ئێدی ئەو نەبینن.
Las Exégesis Árabes:
صُمُّۢ بُكۡمٌ عُمۡيٞ فَهُمۡ لَا يَرۡجِعُونَ
Las Exégesis Árabes:
أَوۡ كَصَيِّبٖ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ فِيهِ ظُلُمَٰتٞ وَرَعۡدٞ وَبَرۡقٞ يَجۡعَلُونَ أَصَٰبِعَهُمۡ فِيٓ ءَاذَانِهِم مِّنَ ٱلصَّوَٰعِقِ حَذَرَ ٱلۡمَوۡتِۚ وَٱللَّهُ مُحِيطُۢ بِٱلۡكَٰفِرِينَ
19. [یان مەتەلا وان وەكی مەتەلا ڤان كەسانە] بارانەكا ب ڕێژ و ڕەشەعەورەكێ تاری تێدا شریقە شریقا عەورانە و برسقین و ڤەدانا برویسییان، و ژ بەر برویسییان و ژ ترسا مرنێ تلێت خۆ بكەنە د گوهێت خۆدا [بەلێ دڤیا زانیبانە] خودێ ب سەر بێ باوەراندا [گاوران] سەردەستە و ژ وان ب ئاگەهە.
Las Exégesis Árabes:
يَكَادُ ٱلۡبَرۡقُ يَخۡطَفُ أَبۡصَٰرَهُمۡۖ كُلَّمَآ أَضَآءَ لَهُم مَّشَوۡاْ فِيهِ وَإِذَآ أَظۡلَمَ عَلَيۡهِمۡ قَامُواْۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَذَهَبَ بِسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
20. نێزیكە [ڕۆناهیا] برویسییێ وان كۆرە بكەت، هەر گاڤەكا ڕۆناهی دا وان دچن، و گاڤا لێ بوو تاری ڕەق ڕادوەستن، و هەكە خودێ حەزكربایە، دا وان ژ گوهـ و چاڤان كەت. ب ڕاستی خودێ ل سەر هەمی تشتی خودان شیانە.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ فِرَٰشٗا وَٱلسَّمَآءَ بِنَآءٗ وَأَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَخۡرَجَ بِهِۦ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ رِزۡقٗا لَّكُمۡۖ فَلَا تَجۡعَلُواْ لِلَّهِ أَندَادٗا وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
22. ئەو خودایێ ئەرد بۆ هەوە دەشت كری [كو ب كێر ژیانێ بهێت] و ئەسمان كرییە ئاڤاهی، باران بۆ هەوە ژ ئەسمانی (ژ ئەوران) ئینایییە خوارێ، و هەمی ڕەنگێت فێقی [بۆ هەوە پێ شین كر] و دەرئێخستن. ئێدی هوین ژی چو هەڤبەران بۆ خودێ [چێ نەكەن] و هوین ب خۆ دزانن [خودێ چو هەڤبەر نینن].
Las Exégesis Árabes:
وَإِن كُنتُمۡ فِي رَيۡبٖ مِّمَّا نَزَّلۡنَا عَلَىٰ عَبۡدِنَا فَأۡتُواْ بِسُورَةٖ مِّن مِّثۡلِهِۦ وَٱدۡعُواْ شُهَدَآءَكُم مِّن دُونِ ٱللَّهِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
23. و ئەگەر هوین ژ وێ [نامەیا] مە بۆ بەندەیێ خۆ [كو پێغەمبەرە] ئینایییە خوار ب گۆمانن [كێم كێم] سۆرەتەكێ ب تنێ وەكی وێ بینن، و ژ بلی خودێ گازی هەمی هاریكارێت خۆ ژی بكەن [بلا بێنە هاری هەوە] ئەگەر هوین ڕاست دبێژن.
Las Exégesis Árabes:
فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُواْ وَلَن تَفۡعَلُواْ فَٱتَّقُواْ ٱلنَّارَ ٱلَّتِي وَقُودُهَا ٱلنَّاسُ وَٱلۡحِجَارَةُۖ أُعِدَّتۡ لِلۡكَٰفِرِينَ
24. ڤێجا ئەگەر هوین [ڤی كاری] نەكەن و هوین ناكەن ژی [چونكی هوین نەشێن] ئێدی خۆ ژ وی ئاگری بپارێزن ئەوێ داردوویێ وی، مرۆڤ و بەر، و بۆ گاوران هاتییە بەرهەڤكرن.
Las Exégesis Árabes:
وَبَشِّرِ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أَنَّ لَهُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۖ كُلَّمَا رُزِقُواْ مِنۡهَا مِن ثَمَرَةٖ رِّزۡقٗا قَالُواْ هَٰذَا ٱلَّذِي رُزِقۡنَا مِن قَبۡلُۖ وَأُتُواْ بِهِۦ مُتَشَٰبِهٗاۖ وَلَهُمۡ فِيهَآ أَزۡوَٰجٞ مُّطَهَّرَةٞۖ وَهُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
25. مزگینییێ بدە وان كەسێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین كو بارا وان ئەو بەحەشتن ئەوێت ڕویبار د بنڕا دهەڕكن (دچن)، هەر گاڤەكا فێقییەك ژی ژێ دایێ، دێ بێژن: ئەڤە بوو بەری نوكە دایییە مە، و ئەو فێقییێ بۆ وان دئێتە دان (بەردەست كرن) وەكی ئێكە [بەلێ تام نەئێكە] و بۆ وان [د بەحەشتێدا] هەڤسەرێت پاك و پاقژ هەنە و ئەو هەروهەر تێدانە.
Las Exégesis Árabes:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَسۡتَحۡيِۦٓ أَن يَضۡرِبَ مَثَلٗا مَّا بَعُوضَةٗ فَمَا فَوۡقَهَاۚ فَأَمَّا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَيَعۡلَمُونَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡۖ وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَيَقُولُونَ مَاذَآ أَرَادَ ٱللَّهُ بِهَٰذَا مَثَلٗاۘ يُضِلُّ بِهِۦ كَثِيرٗا وَيَهۡدِي بِهِۦ كَثِيرٗاۚ وَمَا يُضِلُّ بِهِۦٓ إِلَّا ٱلۡفَٰسِقِينَ
26. ب ڕاستی خودێ هەر مەتەلەكا بینیت شەرمێ ژێ ناكەت، ڤێجا [ئەو مەتەل] پێشی بیت یان تشتەكێ ماستر و پێهەلتر بیت، و ئەو كەسێت باوەری ئینایین دزانن [ئینانا ڤان مەتەل و نموونەیان] ڕاستییە ژ خودایێ وان، و هندی ئەون یێت گاوربوویین دبێژن: خودێ چ ژ ڤان نموونەیان ڤیایییە؟ [خودێ] گەلەكان پێ سەردا دبەت و گومڕا دكەت، و گەلەكان پێ ڕاستەرێ دكەت و كەسێ پێ گومڕا ناكەت ئەگەر ئەو ب خۆ ئەو نەبن یێت ژ ڕێ دەركەڤتی.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِينَ يَنقُضُونَ عَهۡدَ ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مِيثَٰقِهِۦ وَيَقۡطَعُونَ مَآ أَمَرَ ٱللَّهُ بِهِۦٓ أَن يُوصَلَ وَيُفۡسِدُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ أُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
27. ئەو ژ ڕێدەركەڤتییێت پەیمانا خودێ پشتی موكومكرنێ دشكێنن، و هەڤبەندییێت خودێ فەرمان پێ دایین دبڕن، و خرابییێ د ئەردیدا دكەن، ئەها ئەڤەنە بەرزیان و خوسارەت.
Las Exégesis Árabes:
كَيۡفَ تَكۡفُرُونَ بِٱللَّهِ وَكُنتُمۡ أَمۡوَٰتٗا فَأَحۡيَٰكُمۡۖ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡ ثُمَّ إِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
28. ڤێجا چاوا هوین باوەرییێ ب خودایی نائینن؟ و هوین د مری بوون، هوین زێندی كرن، پاشی دێ هەوە مرینیت، پاشی دێ هەوە زێندی كەتەڤە، و پاشی دێ هەر بەر ب ویڤە زڤڕن.
Las Exégesis Árabes:
هُوَ ٱلَّذِي خَلَقَ لَكُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا ثُمَّ ٱسۡتَوَىٰٓ إِلَى ٱلسَّمَآءِ فَسَوَّىٰهُنَّ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖۚ وَهُوَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
29. [ئەو خودایێ] هەمی تشت بۆ هەوە د ئەردیدا ئافراندی، پاشی بەرێ خۆ دا ئەسمانی و كرنە حەفت ئەسمان، و هەر ئەوە ب هەمی تشتان زانا.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قَالَ رَبُّكَ لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ إِنِّي جَاعِلٞ فِي ٱلۡأَرۡضِ خَلِيفَةٗۖ قَالُوٓاْ أَتَجۡعَلُ فِيهَا مَن يُفۡسِدُ فِيهَا وَيَسۡفِكُ ٱلدِّمَآءَ وَنَحۡنُ نُسَبِّحُ بِحَمۡدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَۖ قَالَ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
30. دەمێ خودایێ تە گۆتییە ملیاكەتان ئەز دێ جهگرەكێ [جهێ ئێك و دو بگرن] ب سەر ئەردی ئێخم، ملیاكەتان گۆت: ئەرێ تو دێ وی ئێخییە سەر ئەردی [دنیایێ] یێ خرابییێ تێدا بكەت، و خوینێ بڕێژیت، و ئەم ب حەمدا تە تەسبیح و تەقدیسا تە دكەین [ئانكو تە ژ هەر كێماسییەكێ پاك و پاقژ دكەین] [خودایی] گۆت: ڕاستییا ئەز دزانم هوین نوزانن.
Las Exégesis Árabes:
وَعَلَّمَ ءَادَمَ ٱلۡأَسۡمَآءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمۡ عَلَى ٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ فَقَالَ أَنۢبِـُٔونِي بِأَسۡمَآءِ هَٰٓؤُلَآءِ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
31. [ڤێجا خودێ] هەمی ناڤ نیشا ئادەم دان، و پاشی [خودێ ئەو ناڤ] ئێخستنە بەرۆكا [بەر چاڤێت] ملیاكەتان، و گۆت: ئەگەر هوین ڕاست دبێژن، ناڤێ ڤان بۆ من بێژن.
Las Exégesis Árabes:
قَالَ يَٰٓـَٔادَمُ أَنۢبِئۡهُم بِأَسۡمَآئِهِمۡۖ فَلَمَّآ أَنۢبَأَهُم بِأَسۡمَآئِهِمۡ قَالَ أَلَمۡ أَقُل لَّكُمۡ إِنِّيٓ أَعۡلَمُ غَيۡبَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَأَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا كُنتُمۡ تَكۡتُمُونَ
33. [خودێ گۆت]: هەی ئادەم: كا ناڤێت وان بۆ وان بێژە [دا بزانن كێم زانینن]، دەمێ ئادەم ناڤێت وان گۆتین [ئینا] خودێ گۆت: ما من نەگۆتە هەوە ئەز نەپەنییێت ئەرد و ئەسمانان دزانم، و هەروەسا ئەز ئاشكرا و نەئاشكرا یا هوین دكەن ژی ئەز دزانم.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قُلۡنَا لِلۡمَلَٰٓئِكَةِ ٱسۡجُدُواْ لِأٓدَمَ فَسَجَدُوٓاْ إِلَّآ إِبۡلِيسَ أَبَىٰ وَٱسۡتَكۡبَرَ وَكَانَ مِنَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
34. دەمێ من گۆتییە ملیاكەتان سوجدەیێ [سوجدەیا سلاڤ و ڕێزگرتنێ] بۆ ئادەم ببەن هەمییان سوجدە بر، ئبلیس تێ نەبیت، خۆ دا پاش و خۆ مەزن دیت [ب ڤێ چەندێ] بوو ئێك ژ گاوران.
Las Exégesis Árabes:
وَقُلۡنَا يَٰٓـَٔادَمُ ٱسۡكُنۡ أَنتَ وَزَوۡجُكَ ٱلۡجَنَّةَ وَكُلَا مِنۡهَا رَغَدًا حَيۡثُ شِئۡتُمَا وَلَا تَقۡرَبَا هَٰذِهِ ٱلشَّجَرَةَ فَتَكُونَا مِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
35. و مە گۆت: هەی ئادەم تو و كابانییا خۆ د بەحەشتێدا ئاكنجی ببن و ژ هەر جهێ هەوە بڤێت بێ منەت [بەرفرەهـ] ژێ بخۆن، بەلێ خۆ نێزیكی ڤێ دارێ نەكەن، هوین دێ ژ ستەمكاران ئێنە هەژمارتن.
Las Exégesis Árabes:
فَأَزَلَّهُمَا ٱلشَّيۡطَٰنُ عَنۡهَا فَأَخۡرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِيهِۖ وَقُلۡنَا ٱهۡبِطُواْ بَعۡضُكُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوّٞۖ وَلَكُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُسۡتَقَرّٞ وَمَتَٰعٌ إِلَىٰ حِينٖ
36. [بەلێ پاشی شەیتانی ئەو پێ هنگاڤتن [د بەر خەلەتیێڕا كرن] و دەرئێخستن ژ بەحەشتێ] ژ وێ یا ئەو تێدا، مە ژی گۆتە وان: ژێ دەركەڤن هەڕنە خوارێ، هندەك ژ هەوە ل هندەكان نەیار و دژمن، و هەتا دەمەكێ دیاركری [ل دەڤ خودێ] د ئەردیدا ئاكنجی ببن و مفایی ژێ وەرگرن.
Las Exégesis Árabes:
قُلۡنَا ٱهۡبِطُواْ مِنۡهَا جَمِيعٗاۖ فَإِمَّا يَأۡتِيَنَّكُم مِّنِّي هُدٗى فَمَن تَبِعَ هُدَايَ فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
38. مە گۆتە [وان] هوین هەمی ژ بەحەشتێ داكەڤن [بۆ سەر ئەردی]، هەر گاڤەكا ڕاستەڕێكرنەك ژ بەرێ منڤە بۆ هەوە هات [كو كتێبا خودێیە یان هنارتنا پێغەمبەرییە]، ڤێجا هەر كەسێ ب دویڤ ڕاستەرێكرنا من بكەڤیت [ڕۆژا قیامەتی]، نە ترس بۆ هەیە و نە خەم دگەهیتێ.
Las Exégesis Árabes:
يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتِيَ ٱلَّتِيٓ أَنۡعَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِيٓ أُوفِ بِعَهۡدِكُمۡ وَإِيَّٰيَ فَٱرۡهَبُونِ
40. [گەلی ئسرائیلییان] ئەو قەنجییێت من د گەل هەوە كرین بیننە بیرا خۆ، و پەیمانا هەوە د گەل من دایی ب جهـ بكەن، ئەز ژی دێ ئەوێ پەیمانا هەوە ب جهـ ئینم، و ب تنێ ژ من بترسن (ژ من ب تنێ بترسن).
Las Exégesis Árabes:
وَءَامِنُواْ بِمَآ أَنزَلۡتُ مُصَدِّقٗا لِّمَا مَعَكُمۡ وَلَا تَكُونُوٓاْ أَوَّلَ كَافِرِۭ بِهِۦۖ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِـَٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗا وَإِيَّٰيَ فَٱتَّقُونِ
41. و باوەرییێ ب وێ كتێبا مە ئینایییە خوارێ [كو قورئانە] بینن، كو ڕاستیا وان كتێبانە یێت بەر دەستێ هەوە [كو ئنجیل و تەوراتن]، و نە گاورێت پێشییێ بن [ب ڤێ قورئانێ]، و ئایەتێت من ئەرزان نەفرۆشن، و پارێزكارییا من ب تنێ بكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ وَٱرۡكَعُواْ مَعَ ٱلرَّٰكِعِينَ
43. نڤێژان بكەن و زەكاتا مالێ خۆ بدەن [وەكی موسلمانان] و د گەل داچەمیایان [راكعان] داچەمن [فەرمانا وان ب شەنگستێت ئیسلامێ هاتەكرن، و د گەل موسلمانان نڤێژان ب كۆم (ب جەماعەت) بكەن، و وەكی وان بچنە ڕكووعێ، چونكی داچەمیان د نڤێژا واندا نینە].
Las Exégesis Árabes:
۞ أَتَأۡمُرُونَ ٱلنَّاسَ بِٱلۡبِرِّ وَتَنسَوۡنَ أَنفُسَكُمۡ وَأَنتُمۡ تَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
44. هوین چاوا فەرمانا خەلكی ب خێرێ [باشییێ] دكەن، و هوین خۆ ب خۆ [خۆ] ژ بیر دكەن، و هوین خۆ ب خۆ كتێبێت بەر دەستێ خۆ [كو ئنجیل و تەوراتن] دخوینن، ڤێجا ما هوین ئاقلەكی بۆ خۆ ناگرن.
Las Exégesis Árabes:
وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيۡـٔٗا وَلَا يُقۡبَلُ مِنۡهَا شَفَٰعَةٞ وَلَا يُؤۡخَذُ مِنۡهَا عَدۡلٞ وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ
48. و ژ ڕۆژەكێ [ڕۆژا قیامەتێیە] بترسن و خۆ بپارێزن، كو كەس تێدا شوینا كەسێ نەئێتە سزاكرن، و مەهدەر و بەڕەڤانی تێدا چو ناگرن، و بەدەل ژ كەسێ نائێتە وەرگرتن، و هاریكارییا كەسێ ژی نائێتەكرن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ نَجَّيۡنَٰكُم مِّنۡ ءَالِ فِرۡعَوۡنَ يَسُومُونَكُمۡ سُوٓءَ ٱلۡعَذَابِ يُذَبِّحُونَ أَبۡنَآءَكُمۡ وَيَسۡتَحۡيُونَ نِسَآءَكُمۡۚ وَفِي ذَٰلِكُم بَلَآءٞ مِّن رَّبِّكُمۡ عَظِيمٞ
49. بیننە بیرا خۆ ڕۆژا مە هوین ژ دەستێت فیرعەونییان قورتال كرین، كو [وان] ئیزا و نەخۆشییەكا پیس ددا بەر هەوە، كوڕێت هەوە سەرژێ دكرن، و كچێت هەوە [بۆ خدامینییا خۆ] دهێلان، و ب ڕاستی [ئیزا و نەخۆشییا هەوە ددیت، و ڕزگاركرنا خودێ بۆ هەوە] ئەزموونەكا [ئمتیحانەكا] مەزنە ژ خودێ.
Las Exégesis Árabes:
ثُمَّ عَفَوۡنَا عَنكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ إِنَّكُمۡ ظَلَمۡتُمۡ أَنفُسَكُم بِٱتِّخَاذِكُمُ ٱلۡعِجۡلَ فَتُوبُوٓاْ إِلَىٰ بَارِئِكُمۡ فَٱقۡتُلُوٓاْ أَنفُسَكُمۡ ذَٰلِكُمۡ خَيۡرٞ لَّكُمۡ عِندَ بَارِئِكُمۡ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡۚ إِنَّهُۥ هُوَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ
54. بیننە بیرا خۆ دەمێ مووسایی گۆتییە ملەتێ خۆ: ملەتێ من! هەوە [ب پەرستنا گۆلكی] ستەم ل خۆ كر، ڤێجا دڤێت هوین تۆبە بكەن و ل خودێ بزڤڕنەڤە، و خۆ بكوژن، ئەڤە ل دەڤ خودایێ هەوە بۆ هەوە چێترە [پشتی دەست ب كوشتنێ كرین] تۆبەیا هەوە وەرگرت، و ب ڕاستی هەر ئەوە تۆبەوەرگر و دلۆڤان.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قُلۡتُمۡ يَٰمُوسَىٰ لَن نُّؤۡمِنَ لَكَ حَتَّىٰ نَرَى ٱللَّهَ جَهۡرَةٗ فَأَخَذَتۡكُمُ ٱلصَّٰعِقَةُ وَأَنتُمۡ تَنظُرُونَ
55. و بیرا خۆ بینن دەمێ هەوە گۆتییە مووسایی: هەتا ئەم ب چاڤێت خۆ خودایێ تە نەبینین، ئەم [د بنیڕا] باوەرییێ ب تە نائینین، ژ بەر هندێ برویسییێ هوین هنگاڤتن، و هەوە ب چاڤێت خۆ دیت.
Las Exégesis Árabes:
وَظَلَّلۡنَا عَلَيۡكُمُ ٱلۡغَمَامَ وَأَنزَلۡنَا عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَنَّ وَٱلسَّلۡوَىٰۖ كُلُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا رَزَقۡنَٰكُمۡۚ وَمَا ظَلَمُونَا وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
57. مە عەور ل هنداڤی هەوە كرنە سهوانە [كو سهێ ل هەوە بكەن] و گەزۆ و سەلوا (سویسك) مە بۆ هەوە هنارتن، ڤێجا ژ حەلالێ پاك و پاقژێ مە ب ڕزقێ هەوە كری، بخۆن. و ئەوان [ب كار و كریارێت خۆ یێت نە د ڕێدا و نەدورست] زیان نەگەهاندییە مە، بەلكی هەر زیان ل خۆ كرینە.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قُلۡنَا ٱدۡخُلُواْ هَٰذِهِ ٱلۡقَرۡيَةَ فَكُلُواْ مِنۡهَا حَيۡثُ شِئۡتُمۡ رَغَدٗا وَٱدۡخُلُواْ ٱلۡبَابَ سُجَّدٗا وَقُولُواْ حِطَّةٞ نَّغۡفِرۡ لَكُمۡ خَطَٰيَٰكُمۡۚ وَسَنَزِيدُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
58. [گەلی ئسرائیلییان] بیننە بیرا خۆ وەختێ مە گۆتییە هەوە، هەڕنە د ڤی گوندێ [مەقدس]دا و ب بەرفرەهی و ل جهێ هەوە بڤێت ژێ بخۆن، و چەماندی [خۆشكاندی بۆ خودایێ هوین ژ بەرزەبوونێ ڕزگار كرین] بدەنە ژۆر، و بێژن: خودێوۆ گونەهێت مە داقوتە، دا ئەم ژی ل گونەهێت هەوە ببۆرین و نەهێلین، خێرا قەنجیكاران ئەم دێ پتر لێ كەین.
Las Exégesis Árabes:
فَبَدَّلَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ قَوۡلًا غَيۡرَ ٱلَّذِي قِيلَ لَهُمۡ فَأَنزَلۡنَا عَلَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ رِجۡزٗا مِّنَ ٱلسَّمَآءِ بِمَا كَانُواْ يَفۡسُقُونَ
59. بەلێ ئەوێت ستەم و زۆرداری كرین، ئەو فەرمانا خودێ لێ كری [كو بێژن گونەهێت مە داقوتە] ب تشتەكێ دی یێ ژێ نەهاتییە خواستن گوهارت، [ڤێجا ژ بەر هندێ] و ژ بەر نەگوهداری و ژ ڕێدەركەڤتنا وان، مە ئیزایەك ژ ئەسمانی ب سەر واندا باراند ئەوێت ستەم كرین.
Las Exégesis Árabes:
۞ وَإِذِ ٱسۡتَسۡقَىٰ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ فَقُلۡنَا ٱضۡرِب بِّعَصَاكَ ٱلۡحَجَرَۖ فَٱنفَجَرَتۡ مِنۡهُ ٱثۡنَتَا عَشۡرَةَ عَيۡنٗاۖ قَدۡ عَلِمَ كُلُّ أُنَاسٖ مَّشۡرَبَهُمۡۖ كُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ مِن رِّزۡقِ ٱللَّهِ وَلَا تَعۡثَوۡاْ فِي ٱلۡأَرۡضِ مُفۡسِدِينَ
60. بیننە بیرا خۆ دەمێ مووسایی داخوازا ئاڤێ [بۆ هەوە] كری [پشتی هوین تێنی بوویین ]، ئینا مە گۆتێ: دارێ خۆ ل كەڤری بدە [هەر كەڤرەكێ هەبیت]، [پشتی مووسایی دارێ خۆ ل كەڤری دایی، دوازدە كانی ژێ زان [تەمەتی هەژمارا ئویجاخێت وان]، و هەر ئێكی كانیا خۆ زانی [نیاسی] [و مە گۆت]، ژ ڕزقێ خودێ بخۆن و ڤەخۆن، و د ئەردیدا بەر ب خرابییێڤە نەچن [و نەبنە ژ خرابان].
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قُلۡتُمۡ يَٰمُوسَىٰ لَن نَّصۡبِرَ عَلَىٰ طَعَامٖ وَٰحِدٖ فَٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُخۡرِجۡ لَنَا مِمَّا تُنۢبِتُ ٱلۡأَرۡضُ مِنۢ بَقۡلِهَا وَقِثَّآئِهَا وَفُومِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَاۖ قَالَ أَتَسۡتَبۡدِلُونَ ٱلَّذِي هُوَ أَدۡنَىٰ بِٱلَّذِي هُوَ خَيۡرٌۚ ٱهۡبِطُواْ مِصۡرٗا فَإِنَّ لَكُم مَّا سَأَلۡتُمۡۗ وَضُرِبَتۡ عَلَيۡهِمُ ٱلذِّلَّةُ وَٱلۡمَسۡكَنَةُ وَبَآءُو بِغَضَبٖ مِّنَ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ كَانُواْ يَكۡفُرُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَيَقۡتُلُونَ ٱلنَّبِيِّـۧنَ بِغَيۡرِ ٱلۡحَقِّۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
61. و بیننە بیرا خۆ دەمێ هەوە گۆتییە [پێغەمبەرێ خۆ]: هەی مووسا ئەم نەشێین بێنا خۆ ل سەر ئێك ڕەنگێ خوارنێ فرەهـ بكەین، بۆ مە داخوازێ ژ خودایێ خۆ بكە، كا چ ژ ئەردی دەردكەڤیت: ژ زەرزەوات و خیار و سیر و نیسك و پیڤازان، بۆ مە شین بكەت، [مووسایی] گۆت: ئەرێ [هەوە دڤێت] یێ باش [ژ خوارنێ] ب یێ بێخێر بگوهۆڕن. هەڕنە باژێری [هەر باژێرەكێ هەبیت] یێ هەوە خواستی دێ بۆ هەوە ئێتە جهـ، خودێ ڕسوایی و بێ ڕویمەتی ب سەر واندا داڕێتییە، ب كەربا خودێڤە ڤەگەڕیان، ئەڤە هەمی ژ بەر هندێ چونكی وان باوەری ب ئایەتێت خودێ نەدئینان، و ب بێ بەختی و نەهەقی پێغەمبەرێت خودێ دكوشتن، هەر ژ نەگوهداری و زێدەگاڤییا وان.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلنَّصَٰرَىٰ وَٱلصَّٰبِـِٔينَ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
62. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایی [كو موسلمانن پەیكەڤتییێت پێغەمبەری] و ئەوێت بووینە جوهی [پەیكەڤتییێت مووسایی] و فەلەیان [پەیكەڤتییێت عیسایی] و سابئییان [جوینەكە ژ جوهی و فەلەیان ڤەبووینە ستێران دپەرێسن، و هندەك دبێژن: ملیاكەتان دپەرێسن]. هەر كەسێ ژ ڤان ب دورستی باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ بینیت، و كار و كریارێت چاك بكەت، دێ ژ بەرێ خودێ خۆڤە ئێتە خەلاتكرن [ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس بۆ هەیە، نە ژی ب خەم دكەڤیت.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَكُمۡ وَرَفَعۡنَا فَوۡقَكُمُ ٱلطُّورَ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱذۡكُرُواْ مَا فِيهِ لَعَلَّكُمۡ تَتَّقُونَ
63. و بیننە بیرا خۆ دەمێ مە پەیمانا موكومكرنێ ژ هەوە وەرگرتی [كو هوین ل سەر تەوراتێ بچن و كار پێ بكەن]، و مە چیایێ (طور) ل هنداڤ هەوە بلندكر، و مە [گۆتە هەوە] ئەڤا مە بۆ هەوە هنارتی ب مجداهی وەربگرن و لێ د ڕژد بن، و بیننە بیرا خۆ كا چ تێدایە و خۆ ژ بیرڤە نەكەن، دا بێنە پارستن ژ ئیزایێ.
Las Exégesis Árabes:
فَجَعَلۡنَٰهَا نَكَٰلٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهَا وَمَا خَلۡفَهَا وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦٓ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُكُمۡ أَن تَذۡبَحُواْ بَقَرَةٗۖ قَالُوٓاْ أَتَتَّخِذُنَا هُزُوٗاۖ قَالَ أَعُوذُ بِٱللَّهِ أَنۡ أَكُونَ مِنَ ٱلۡجَٰهِلِينَ
67. بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ مووسایی گۆتییە ملەتێ خۆ: [ب ڕاستی] خودێ فەرمانا هەوە دكەت هوین چێلەكێ سەرژێكەن، گۆتن: تو بۆ خۆ تڕانەیان ب مە دكەی؟! [مووسایی] گۆت: ئەز خۆ ب خودێ دپارێزم كو ئەز ژ نەزانان بم.
Las Exégesis Árabes:
قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَۚ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ لَّا فَارِضٞ وَلَا بِكۡرٌ عَوَانُۢ بَيۡنَ ذَٰلِكَۖ فَٱفۡعَلُواْ مَا تُؤۡمَرُونَ
68. گۆتن: كا ژ خودایێ خۆ بخوازە بۆ مە دیار بكەت، كا ئەو چ چێلە؟ [مووسایی گۆت: خودێ] دبێژیت: نەیا پیرە و نەیا جوانە ژی [بچویك] د ناڤبەرا هەردویاندایە، ئێدی وێ بكەن یا فەرمانا هەوە پێ هاتییە كرن.
Las Exégesis Árabes:
قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا لَوۡنُهَاۚ قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ صَفۡرَآءُ فَاقِعٞ لَّوۡنُهَا تَسُرُّ ٱلنَّٰظِرِينَ
69. گۆتن: كا بێژە خودایێ خۆ بلا بۆ مە دیار بكەت، ڕەنگێ وێ [چێلێ] یێ چاوایە؟ [مووسایی گۆت خودێ] دبێژیت: ئەو چێلە [رەنگێ وێ ] زەرەكێ تارییە یێت بەر لێ [ب دیتنا وێ] كەیف خۆش دبن.
Las Exégesis Árabes:
قَالُواْ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ يُبَيِّن لَّنَا مَا هِيَ إِنَّ ٱلۡبَقَرَ تَشَٰبَهَ عَلَيۡنَا وَإِنَّآ إِن شَآءَ ٱللَّهُ لَمُهۡتَدُونَ
70. گۆتن: كا ژ خودایێ خۆ بخوازە بۆ مە دیار بكەت ئەو چ چێلە؟ [چێل ب ڤان سالۆخەتان گەلەكن] ل بەر مە بەرزەبوو، ئەگەر خودێ حەز بكەت ئەم دێ ب سەر هەلبین.
Las Exégesis Árabes:
قَالَ إِنَّهُۥ يَقُولُ إِنَّهَا بَقَرَةٞ لَّا ذَلُولٞ تُثِيرُ ٱلۡأَرۡضَ وَلَا تَسۡقِي ٱلۡحَرۡثَ مُسَلَّمَةٞ لَّا شِيَةَ فِيهَاۚ قَالُواْ ٱلۡـَٰٔنَ جِئۡتَ بِٱلۡحَقِّۚ فَذَبَحُوهَا وَمَا كَادُواْ يَفۡعَلُونَ
71. [مووسایی گۆت] خودێ دبێژیت: ئەو چێلە نەیا سەرنەرمە ئەردی بكێلیت، و نە ژی چاندنییێ ئاڤ ددەت، و یا بێ كێماسییە و ئێك ڕەنگە ژی، گۆتن: ئەها ژ نوی تە ڕاستی بۆ مە گۆت. [پشتی ب دەست خۆ ئێخستین] سەرژێكرن و هند نەمابوو وەنەكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قَتَلۡتُمۡ نَفۡسٗا فَٱدَّٰرَٰءۡتُمۡ فِيهَاۖ وَٱللَّهُ مُخۡرِجٞ مَّا كُنتُمۡ تَكۡتُمُونَ
72. بیننە بیرا خۆ [گەلی ئسرائیلییان] دەمێ هەوە مرۆڤەك كوشتی و ل سەر كوشتنا وی، هەوە جڕەبڕ كری و هەر ئێك ژ هەوە كوشتنا وی دكرە د ستویێ یێ دیدا، و خودێ دێ ئاشكەراكەت، یێ هوین ڤەدشێرن!!!.
Las Exégesis Árabes:
فَقُلۡنَا ٱضۡرِبُوهُ بِبَعۡضِهَاۚ كَذَٰلِكَ يُحۡيِ ٱللَّهُ ٱلۡمَوۡتَىٰ وَيُرِيكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
73. مە گۆت: كا هندەك گۆشتێ چێلێ [چێلا سەرژێكری] و گۆشتێ وی لێك بدەن [دێ ساخ بیت و بۆ هەوە بێژیت: كا كێ كوشتیە]، ئەها هۆسا و ب ڤی ڕەنگی خودێ مرییان زێندی دكەتەڤە، و نیشانێت [شیانا خۆ] بەرچاڤ دكەت، بەلكی هوین عەقلەكی بۆ خۆ بگرن.
Las Exégesis Árabes:
ثُمَّ قَسَتۡ قُلُوبُكُم مِّنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ فَهِيَ كَٱلۡحِجَارَةِ أَوۡ أَشَدُّ قَسۡوَةٗۚ وَإِنَّ مِنَ ٱلۡحِجَارَةِ لَمَا يَتَفَجَّرُ مِنۡهُ ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ وَإِنَّ مِنۡهَا لَمَا يَشَّقَّقُ فَيَخۡرُجُ مِنۡهُ ٱلۡمَآءُۚ وَإِنَّ مِنۡهَا لَمَا يَهۡبِطُ مِنۡ خَشۡيَةِ ٱللَّهِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
74. پشتی ڤێ [هەمییێ] دلێت هەوە ڕەق بوون، وەكی كەڤران لێ هاتن، بێژە ڕەقتر ژی، چونكی ب ڕاستی هندەك كەڤر یێت هەین ڕویبار ژێ دەردكەڤن و هندەك یێت هەین ددەرزن ئاڤ ژێ دزێت، و هندەك ژی یێت هەین ژ ترسا خودێ دادكەڤن، و خودێ ژ وی تشتێ هوین دكەن نەیێ بێ ئاگەهە.
Las Exégesis Árabes:
۞ أَفَتَطۡمَعُونَ أَن يُؤۡمِنُواْ لَكُمۡ وَقَدۡ كَانَ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۡ يَسۡمَعُونَ كَلَٰمَ ٱللَّهِ ثُمَّ يُحَرِّفُونَهُۥ مِنۢ بَعۡدِ مَا عَقَلُوهُ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
75. [گەلی موسلمانان] هەوە چاڤە [ملەتەكێ هۆسا] باوەرییێ ب هەوە بینن [موسلمان ببن] و دەستەكەك ژ وان هەبوون گوهدارییا ئاخڤتنا خودێ دكرن، و پشتی تێ دگەهشتن ڤاڕێ دكرن و پێ ژی دزانین كو یێ ڤێ دكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا لَقُواْ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَإِذَا خَلَا بَعۡضُهُمۡ إِلَىٰ بَعۡضٖ قَالُوٓاْ أَتُحَدِّثُونَهُم بِمَا فَتَحَ ٱللَّهُ عَلَيۡكُمۡ لِيُحَآجُّوكُم بِهِۦ عِندَ رَبِّكُمۡۚ أَفَلَا تَعۡقِلُونَ
76. و ئەگەر گەهشتنە خودان باوەران دێ بێژن: مە ژی باوەری ئیناییە، و ئەگەر ب تنێ دگەهنە ئێك و ڤێك دكەڤن، دبێژنە [ئێكدو] هوین چاوا سوحبەتا [پەسن و ڕەوشا پێغەمبەری ئەوا د تەوراتێدا هاتی] د گەل وان دكەن، دا ل دەڤ خودایێ هەوە ل سەر هەوە بكەنە مهانە، ما هوین ئاقلەكێ ناگرن.
Las Exégesis Árabes:
أَوَلَا يَعۡلَمُونَ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا يُسِرُّونَ وَمَا يُعۡلِنُونَ
Las Exégesis Árabes:
وَمِنۡهُمۡ أُمِّيُّونَ لَا يَعۡلَمُونَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّآ أَمَانِيَّ وَإِنۡ هُمۡ إِلَّا يَظُنُّونَ
78. هندەك ژ وان نەخواندەوارن، چو ژ كتێبێ [تەوراتێ] نوزانن هیڤی تێ نەبن [ئەو درەون یێت وان ژ پێشییێت خۆ وەرگرتین كو دبێژن: ژ چل ڕۆژان پێڤەتر ئەو نائێنە ئیزادان]، و وان ژ بلی هزر و تەخمینێ چو یێ دی [مەخسەد ڕاستی و بەلگەنە] نینە.
Las Exégesis Árabes:
فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ يَكۡتُبُونَ ٱلۡكِتَٰبَ بِأَيۡدِيهِمۡ ثُمَّ يَقُولُونَ هَٰذَا مِنۡ عِندِ ٱللَّهِ لِيَشۡتَرُواْ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلٗاۖ فَوَيۡلٞ لَّهُم مِّمَّا كَتَبَتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَوَيۡلٞ لَّهُم مِّمَّا يَكۡسِبُونَ
79. وەی نەخۆشی و ئیزا بۆ وان بیت یێت كتێبێ ب دەستێت خۆ دنڤێسن، و پاشی دبێژن: ئەڤ [كتێبە] ژ دەڤ خودێیە، دا ئەرزان بفرۆشن، ئیزا و نەخۆشی بۆ وان بیت، ژ بەر تشتێ ب دەستێ وان هاتییە نڤێسین و ژ بەر تشتێ ب دەست خۆڤە ئینایین.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالُواْ لَن تَمَسَّنَا ٱلنَّارُ إِلَّآ أَيَّامٗا مَّعۡدُودَةٗۚ قُلۡ أَتَّخَذۡتُمۡ عِندَ ٱللَّهِ عَهۡدٗا فَلَن يُخۡلِفَ ٱللَّهُ عَهۡدَهُۥٓۖ أَمۡ تَقُولُونَ عَلَى ٱللَّهِ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
80. و گۆتن هەما چەند ڕۆژەكان [ڕۆژێت تێدا گۆلك پەراستین] دێ ئاگر ب مە كەڤیت! بێژە وان: ئەرێ ما هەوە پەیمانەك ب ڤێ چەندێ ژ خودێ وەرگرتییە و خودێ ل پەیمانا خۆ لێڤە نابیت؟ [هوین هۆ د پشت ڕاست] یان ژی تشتێ هوین ژێ نە پێ ئاگەهـ د دەرهەقێ خودێدا دبێژن.
Las Exégesis Árabes:
وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَنَّةِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ لَا تَعۡبُدُونَ إِلَّا ٱللَّهَ وَبِٱلۡوَٰلِدَيۡنِ إِحۡسَانٗا وَذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَقُولُواْ لِلنَّاسِ حُسۡنٗا وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَ ثُمَّ تَوَلَّيۡتُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنكُمۡ وَأَنتُم مُّعۡرِضُونَ
83. بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ مە پەیمانا موكوم ژ ئسرائیلییان وەرگرتی، كو ژ بلی خودێ چو نەپەرێسن و چاكییێ د دەرهەقێ دەیباب و كەس و كار و سێوی و بەلنگازاندا بكەن، و ئاخڤتنا خێرێ و شرین د گەل خەلكی بكەن، و بەردەوام نڤێژان بكەن و زەكاتێ بدەن، پاشی هەوە كێمەك تێ نەبن [پەیمانا خۆ شكاند] و پشتا خۆ دایێ و هوین هەر پەیمان شكێنن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَكُمۡ لَا تَسۡفِكُونَ دِمَآءَكُمۡ وَلَا تُخۡرِجُونَ أَنفُسَكُم مِّن دِيَٰرِكُمۡ ثُمَّ أَقۡرَرۡتُمۡ وَأَنتُمۡ تَشۡهَدُونَ
84. بیننە بیرا خۆ [گەلی ئیسرائیلییان] دەمێ مە پەیمانا موكومكری ژ هەوە ستاندی، كو خوینا ئێكدو نەڕێژن و ئێكدو ژ سەر جهـ و وارێت خۆ ب خۆ دەرنەئێخن، هەوە ب خۆ ئەڤە پەسەندكر، و هوین ب خۆ شاهدن.
Las Exégesis Árabes:
ثُمَّ أَنتُمۡ هَٰٓؤُلَآءِ تَقۡتُلُونَ أَنفُسَكُمۡ وَتُخۡرِجُونَ فَرِيقٗا مِّنكُم مِّن دِيَٰرِهِمۡ تَظَٰهَرُونَ عَلَيۡهِم بِٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ وَإِن يَأۡتُوكُمۡ أُسَٰرَىٰ تُفَٰدُوهُمۡ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَيۡكُمۡ إِخۡرَاجُهُمۡۚ أَفَتُؤۡمِنُونَ بِبَعۡضِ ٱلۡكِتَٰبِ وَتَكۡفُرُونَ بِبَعۡضٖۚ فَمَا جَزَآءُ مَن يَفۡعَلُ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ إِلَّا خِزۡيٞ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۖ وَيَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُرَدُّونَ إِلَىٰٓ أَشَدِّ ٱلۡعَذَابِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
85. پاشی ئەها هوین ئەڤەنە ئێكدو دكوژن و دەستەكەكێ ژ خۆ ب خۆ ژ وارێ وان دەردئێخن و ب گونەهـ و دژمنایی لێ دادجڕن [كۆم دبن]. [پشتەڤانییا ئێكدو دكەن ل سەر دەرئێخستنا وان] و ئەگەر هندەك ژ وان ب ناڤێ دیلاتییێ هاتنە دەڤ هەوە، هوین بەدەلێ پێشڤە ددەن [كا چاوا حەرامە هندەك ژ هەوە بمیننە د ئێخسیرییێدا و هوین بەدەلێ پێشڤە بدەن، ئەها وەسا حەرامە ژی هوین ئێكدو بكوژن یان ژ جهێت ئێكدو دەربێخن] و ل سەر هەوە یا حەرام بوو دەرئێخستنا وان. ڤێجا هوین باوەرییێ ب هندەك كتێبێ دئینن و باوەرییێ ب هندەكێ نائینن. هەر كەسەكێ ژ هەوە ڤێ چەندێ بكەت جزایێ وی د دنیایێدا ژ شەرمزاری و ڕسوایییێ پێڤەتر نینە، و ڕۆژا ڕابوونێ [ڕۆژا قیامەتێ] ژی دێ بەرێ وی كەڤتە دژوارترین ئیزایێ، خودێ نەیێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَلَقَدۡ ءَاتَيۡنَا مُوسَى ٱلۡكِتَٰبَ وَقَفَّيۡنَا مِنۢ بَعۡدِهِۦ بِٱلرُّسُلِۖ وَءَاتَيۡنَا عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱلۡبَيِّنَٰتِ وَأَيَّدۡنَٰهُ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِۗ أَفَكُلَّمَا جَآءَكُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُكُمُ ٱسۡتَكۡبَرۡتُمۡ فَفَرِيقٗا كَذَّبۡتُمۡ وَفَرِيقٗا تَقۡتُلُونَ
87. ب سویند كتێب [كو تەوراتە] مە بۆ مووسایی ئینا و مە پێغەمبەر د پشتڕا هنارتن، و مە موعجیزە و نیشانێت ئاشكەرا دانە عیسایی و مە پشتا وی ب جانێ پیرۆز [جبرائیلی] گرت و قاهیم كر. ئەرێ هەر جارەكا پێغەمبەرەك ب وێ بۆ هەوە هات یا نە ب دلێ هەوە هوین دێ ڕابن خۆ مەزن كەن و دەستەكەكێ درەوین دەرئێخن [وەكی عیسایی و موحەممەدی]، و دەستەكەكێ كوژن [وەكی زەكەریایی و یەحیایی]؟.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالُواْ قُلُوبُنَا غُلۡفُۢۚ بَل لَّعَنَهُمُ ٱللَّهُ بِكُفۡرِهِمۡ فَقَلِيلٗا مَّا يُؤۡمِنُونَ
88. دبێژن دلێت مە ب كاڤلانكن [د كاڤلانكاندانە] [ژ بەر هندێ یا موحەممەد، دبێژن: ئەم تێ ناگەهین] [وەنینە وەكی ئەو دبێژن] بەلكی خودێ ژ بەر گاورییا وان ئەو یێت ژ دلۆڤانییا خۆ بێ بار كرین، و كێمەك ژ وان [نە گەلەك] باوەرییێ دئینن.
Las Exégesis Árabes:
وَلَمَّا جَآءَهُمۡ كِتَٰبٞ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُصَدِّقٞ لِّمَا مَعَهُمۡ وَكَانُواْ مِن قَبۡلُ يَسۡتَفۡتِحُونَ عَلَى ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ فَلَمَّا جَآءَهُم مَّا عَرَفُواْ كَفَرُواْ بِهِۦۚ فَلَعۡنَةُ ٱللَّهِ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
89. و دەمێ كتێب بۆ وان ژ دەڤ خودێ هاتی [كو قورئانە] ڕاستدەرئێخا وان [كتێبانە] یێت د گەل وان و بەری هنگی [بەری هاتنا قورئانێ ] داخوازا سەركەڤتنێ پێ [ژ خودێ ] دخواستن ل سەر [نەیارێت خۆ] یێت گاور، بەلێ دەمێ ئەو كتێبا وان ژێ دگۆت و دنیاسی بۆ وان هاتی، باوەری پێ نەئینان و گاوربوون و لەعنەتا خودێ ل گاوران بیت.
Las Exégesis Árabes:
بِئۡسَمَا ٱشۡتَرَوۡاْ بِهِۦٓ أَنفُسَهُمۡ أَن يَكۡفُرُواْ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ بَغۡيًا أَن يُنَزِّلَ ٱللَّهُ مِن فَضۡلِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦۖ فَبَآءُو بِغَضَبٍ عَلَىٰ غَضَبٖۚ وَلِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٞ مُّهِينٞ
90. پیسە فرۆتنە وان خۆ پێ فرۆتی، و ژ زكڕەشی گاوربوویین ب وێ كتێبا مە ئینایییە خوارێ، كو خودێ ژ كەرەما خۆ ل سەر هەر بەندەیەكێ بڤێت [وێ كتێبێ بینیتە خوارێ]، ڤێجا هێژایی غەزەبەك ل سەر غەزەبەكێ ڤەگەڕیان [ژ بەر گاورییا وان ب (عیسایی و موحەممەدی)]، و ئیزایەكا هەتكبەر بۆ گاوران هەیە.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ ءَامِنُواْ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ نُؤۡمِنُ بِمَآ أُنزِلَ عَلَيۡنَا وَيَكۡفُرُونَ بِمَا وَرَآءَهُۥ وَهُوَ ٱلۡحَقُّ مُصَدِّقٗا لِّمَا مَعَهُمۡۗ قُلۡ فَلِمَ تَقۡتُلُونَ أَنۢبِيَآءَ ٱللَّهِ مِن قَبۡلُ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
91. و هەر دەمەكێ بۆ وان بێتە گۆتن: باوەرییێ بینن ب ئەوا خودێ ئینایییە خوارێ [كو قورئانە] دبێژن: ئەم بەس باوەرییێ ب وێ دئینین ئەوا بۆ مە هاتییە هنارتن [كو تەوراتە] و باوەرییێ ب ئەوێت دیتر نائینین، و ئەو [ئانكو قورئان] ڕاستدەرئێخا وان كتێبانە یێت د گەل وان، بێژە [وان هەكە ڕاستە هوین باوەرییێ ب تەوراتێ دئینن] پا هەوە بۆچی پێغەمبەرێت خودێ بەری نوكە دكوشتن [وەكی یەحیایی و زەكەریایی].
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَكُمۡ وَرَفَعۡنَا فَوۡقَكُمُ ٱلطُّورَ خُذُواْ مَآ ءَاتَيۡنَٰكُم بِقُوَّةٖ وَٱسۡمَعُواْۖ قَالُواْ سَمِعۡنَا وَعَصَيۡنَا وَأُشۡرِبُواْ فِي قُلُوبِهِمُ ٱلۡعِجۡلَ بِكُفۡرِهِمۡۚ قُلۡ بِئۡسَمَا يَأۡمُرُكُم بِهِۦٓ إِيمَٰنُكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
93. بیننە بیرا خۆ دەمێ مە پەیمانا موكومكری ژ هەوە ستاندی [كو كار ب تەوراتێ بكەن]، و مە چیایێ (طور) ل هنداڤا هەوە بلندكر [و مە گۆتە هەوە] ئەڤا مە بۆ هەوە هنارتی لێ د مجد بن و گوهدارییا وێ بكەن، گۆتن: مە [ئاخڤتنا تە] بهیست بەلێ ئەم پێ [ب گۆتنا تە] ناكەین، و ڤیانا گۆلكی ژ بەر گاورییا وان تێكەلی دلێ وان بوویە، بێژە [وان]: پیسە تشتە باوەرییا هەوە، هەوە د بەرڕا دكەت [كو پەرستنا گۆلكییە] ئەگەر هوین خودان باوەرن.
Las Exégesis Árabes:
وَلَتَجِدَنَّهُمۡ أَحۡرَصَ ٱلنَّاسِ عَلَىٰ حَيَوٰةٖ وَمِنَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۚ يَوَدُّ أَحَدُهُمۡ لَوۡ يُعَمَّرُ أَلۡفَ سَنَةٖ وَمَا هُوَ بِمُزَحۡزِحِهِۦ مِنَ ٱلۡعَذَابِ أَن يُعَمَّرَۗ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
96. ڕاستی تو ب خۆ یێ وان دبینی ژ خەلكی هەمییێ پتر د ڕژدن ل سەر ژیانێ، خۆ ژ بوتپەرێسان ژی پتر، هەرەك ژ وان حەز دكەت هزار سالان بژیت و [ژی درێژی ژی] كەسێ ژ ئیزایێ دویر نائێخیت، و خودێ دبینیت كا ئەو چ دكەن.
Las Exégesis Árabes:
قُلۡ مَن كَانَ عَدُوّٗا لِّـجِبۡرِيلَ فَإِنَّهُۥ نَزَّلَهُۥ عَلَىٰ قَلۡبِكَ بِإِذۡنِ ٱللَّهِ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُؤۡمِنِينَ
97. بێژە [وان]: هەر كەسێ دژمن بیت بۆ جبریلی [جبرائیلی]، [دڤێت بزانیت ئەوێ دژمنییا خودێ دكەت]، چونكی ب ڕاستی [جبرائیل] وی [ب دەستویرییا خودێ] ئەو [قورئان] ب سەر دلێ تەدا داڕێتییە، ڕاستدەرئێخا كتێبێت بەری خۆیە و ڕاستەڕێیی و مزگینییە بۆ خودان باوەران.
Las Exégesis Árabes:
أَوَكُلَّمَا عَٰهَدُواْ عَهۡدٗا نَّبَذَهُۥ فَرِيقٞ مِّنۡهُمۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يُؤۡمِنُونَ
100. ئەرێ هەر جارەكا [نیشانێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتن، باوەرییێ پێ نائینن و گاور دبن] پەیمانەك دان، دەستەكەك ژ وان ب پشت گوهێ خۆڤە دهاڤێژن و دشكێنن، بەلكی باراپتر ژ وان هەر باوەرییێ نائینن.
Las Exégesis Árabes:
وَلَمَّا جَآءَهُمۡ رَسُولٞ مِّنۡ عِندِ ٱللَّهِ مُصَدِّقٞ لِّمَا مَعَهُمۡ نَبَذَ فَرِيقٞ مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ كِتَٰبَ ٱللَّهِ وَرَآءَ ظُهُورِهِمۡ كَأَنَّهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
101. و دەمێ پێغەمبەرەك ژ دەڤ خودێ بۆ وان هاتییە هنارتن، و كتێبێت وان ڕاست دەرئێخستین [كو ژ نك خودێنە]، دەستەكەك ژ وان یێت كتێب بۆ هاتی، كتێبا خودێ ب پشت گوهێ خۆڤە هاڤێتن، دێ بێژی چو ژێ نوزانن [كو ئەڤە ژ دەڤ خودێیە].
Las Exégesis Árabes:
وَٱتَّبَعُواْ مَا تَتۡلُواْ ٱلشَّيَٰطِينُ عَلَىٰ مُلۡكِ سُلَيۡمَٰنَۖ وَمَا كَفَرَ سُلَيۡمَٰنُ وَلَٰكِنَّ ٱلشَّيَٰطِينَ كَفَرُواْ يُعَلِّمُونَ ٱلنَّاسَ ٱلسِّحۡرَ وَمَآ أُنزِلَ عَلَى ٱلۡمَلَكَيۡنِ بِبَابِلَ هَٰرُوتَ وَمَٰرُوتَۚ وَمَا يُعَلِّمَانِ مِنۡ أَحَدٍ حَتَّىٰ يَقُولَآ إِنَّمَا نَحۡنُ فِتۡنَةٞ فَلَا تَكۡفُرۡۖ فَيَتَعَلَّمُونَ مِنۡهُمَا مَا يُفَرِّقُونَ بِهِۦ بَيۡنَ ٱلۡمَرۡءِ وَزَوۡجِهِۦۚ وَمَا هُم بِضَآرِّينَ بِهِۦ مِنۡ أَحَدٍ إِلَّا بِإِذۡنِ ٱللَّهِۚ وَيَتَعَلَّمُونَ مَا يَضُرُّهُمۡ وَلَا يَنفَعُهُمۡۚ وَلَقَدۡ عَلِمُواْ لَمَنِ ٱشۡتَرَىٰهُ مَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖۚ وَلَبِئۡسَ مَا شَرَوۡاْ بِهِۦٓ أَنفُسَهُمۡۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
102. [ئسرائیلی] ب دویڤ خواندنا شەیتانی كەتن ئەوا ل سەر وەختێ سلێمان [پێغەمبەری] ل سەر خەلكی دهاتە خواندن، سلێمان ب خۆ گاور نەبووبوو [و كەس فێری سێربەندییێ نەكربوو] بەلێ شەیتان گاور بووبوون، و خەلك فێری سێربەندییێ دكرن، و خودێ سێربەندی ب سەر دو ملیاكەتاندا نەئینایییە خوار [بەلێ شەیتانان خەلك فێری سێربەندییێ دكرن، ژ وان هارووت و مارووت كو ژ مرۆڤان دئێنە هەژمارتن] و ڤان هەردویان هارووت و مارووت ل بابل سێربەندی نیشا خەلكی ددان، و كەس فێر نەدكرن هەتا نەگۆتبانێ هندی ئەمین ئەم ئەزموون و جەڕبەینە، هشیاربە گاور نەبە، و وێ ژ وان فێر دبن یا پێ ژن و مێران ژێك دكەن، و نەشێن زیانێ بگەهیننە كەسەكێ ئەگەر دەستویرا خودێ پێ نەهاتبیت [خودێ تەقدیر نەكربیت] خۆ فێری وێ دكەن یا زیانێ دگەهینیتە وان، نە مفایی [فایدەی]. و ڕاستی ئەوێ سێربەندی ب كتێبێت خودێ كری زانی وی ل ئاخرەتێ چو بار و پشك نینن، چ پیسە تشتە یێ وان خۆ پێ فرۆتی، ئەگەر بزانن.
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقُولُواْ رَٰعِنَا وَقُولُواْ ٱنظُرۡنَا وَٱسۡمَعُواْۗ وَلِلۡكَٰفِرِينَ عَذَابٌ أَلِيمٞ
104. گەلی خودان باوەران [دەمێ هەوە دڤێت د گەل پێغەمبەری باخڤن و هەوە دڤێت بێژنێ خۆ ل مە بگرە، مۆلەتێ بدە مە] نەبێژنێ: [راعنا] [ژ بەر كو جوهی ڤێ پەیڤێ دبێژن و ڕامانەكا كرێت ددەنێ] بەلێ بێژن: [أنظرنا] خۆ ل مە بگرە و مۆلەتێ بدە مە [ژ بەر كو ڤێ پەیڤێ ژ ڕامانەكێ پێڤەتر ژێ ناچیت و جوهی نەشێن ڕامانەكا دی بدەنێ] و گوهدارییێ بكەن، و بۆ گاوران ئیزایەكا دژوار هەیە.
Las Exégesis Árabes:
مَّا يَوَدُّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ وَلَا ٱلۡمُشۡرِكِينَ أَن يُنَزَّلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ خَيۡرٖ مِّن رَّبِّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَخۡتَصُّ بِرَحۡمَتِهِۦ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ ذُو ٱلۡفَضۡلِ ٱلۡعَظِيمِ
105. ئەوێت گاوربوویین ژ خودان كتێبان و بوتپەرێسان، نەڤێت و پێ خۆش نینە، خێر و كەرەمەك ژ نك خودایێ هەوە ب سەر هەوەدا بێت. و خودێ دلۆڤانییا خۆ ب سەر ویدا دادڕێژیت یێ وی دڤێت، و ب ڕاستی خودێ خودان كەرەمەكێ مەزنە.
Las Exégesis Árabes:
۞ مَا نَنسَخۡ مِنۡ ءَايَةٍ أَوۡ نُنسِهَا نَأۡتِ بِخَيۡرٖ مِّنۡهَآ أَوۡ مِثۡلِهَآۗ أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
106. حوكمێ هەر ئایەتەكا ئەم ل جهێ ئێكا دی بدانین یان ژ سەر دلێ تە ببەین [ژ بیرا تە ببەین] دێ ژ وێ چێتر، یان وەكی وێ ئینین، ما تو نوزانی خودێ ل سەر هەمی تشتان دەستهەلاتدار و شیاندارە.
Las Exégesis Árabes:
أَمۡ تُرِيدُونَ أَن تَسۡـَٔلُواْ رَسُولَكُمۡ كَمَا سُئِلَ مُوسَىٰ مِن قَبۡلُۗ وَمَن يَتَبَدَّلِ ٱلۡكُفۡرَ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ
108. یان [گەلی موسلمانان] هەوە ژی دڤێت هوین ژ پێغەمبەرێ خۆ بپرسن، هەروەكی بەری نوكە [ژ بەرێ جوهییانڤە] پسیار ژ مووسایی هاتییە كرن [ب ڕاستی] ئەو كەسێ باوەرییێ ب گاورییێ بگوهۆڕیت، [بێ گۆمان] ئەوی ڕێكا ڕاست بەرزەكر.
Las Exégesis Árabes:
وَدَّ كَثِيرٞ مِّنۡ أَهۡلِ ٱلۡكِتَٰبِ لَوۡ يَرُدُّونَكُم مِّنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِكُمۡ كُفَّارًا حَسَدٗا مِّنۡ عِندِ أَنفُسِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا تَبَيَّنَ لَهُمُ ٱلۡحَقُّۖ فَٱعۡفُواْ وَٱصۡفَحُواْ حَتَّىٰ يَأۡتِيَ ٱللَّهُ بِأَمۡرِهِۦٓۗ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
109. گەلەك ژ خودان كتێبان [جوهی و فەلەیان] ژ زكڕەشی پێ خۆشە [و دخوازن] پشتی باوەری ئینان و موسلمانبوونا هەوە، و پشتی هەقی و ڕاستی بۆ وان [ب خۆ ژی] دیار و ئاشكەرا بوویی، هەوە ڤەگەڕیننەڤە سەر گاورییێ، ڤێجا هوین ل وان ببۆرن و چاڤێت خۆ ژ وان بگرن، هەتا خودێ فەرمانا خۆ [ب جیهادێ] دهنێریت. [ب ڕاستی] خودێ ل سەر هەمی تشتان شیاندار و دەستهەلاتدارە.
Las Exégesis Árabes:
وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتُواْ ٱلزَّكَوٰةَۚ وَمَا تُقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُم مِّنۡ خَيۡرٖ تَجِدُوهُ عِندَ ٱللَّهِۗ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
110. و نڤێژان [بەردەوام] بكەن و زەكاتێ [یا مالێ خۆ] بدەن و [بزانن] هەر خێرەكا هوین ل پێشییا خۆ بهنێرن، هوین دێ ل دەڤ خودێ [خەلاتێ وێ] بینن، و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە و دبینیت.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالُواْ لَن يَدۡخُلَ ٱلۡجَنَّةَ إِلَّا مَن كَانَ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰۗ تِلۡكَ أَمَانِيُّهُمۡۗ قُلۡ هَاتُواْ بُرۡهَٰنَكُمۡ إِن كُنتُمۡ صَٰدِقِينَ
111. و گۆتن [مەخسەد جوهی و فەلەیان]: یێ جوهی، یان فەلە نەبیت قەد ناچیتە بەحەشتێ، و ئەڤە خۆزیكێت وانن. بێژێ: ئەگەر هوین ڕاست دبێژن كا دەلیل و نیشانێت خۆ بینن.
Las Exégesis Árabes:
بَلَىٰۚ مَنۡ أَسۡلَمَ وَجۡهَهُۥ لِلَّهِ وَهُوَ مُحۡسِنٞ فَلَهُۥٓ أَجۡرُهُۥ عِندَ رَبِّهِۦ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
112. [نەوەسایە وەكی ئەو دبێژن] یێ خۆ سپارتە خودێ، و ئەو ب خۆ ژی یێ قەنجیكار بیت، وی خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودایێ خۆ هەیە، و نە ترس بۆ هەیە، نە ژی ب خەم دكەڤیت.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ لَيۡسَتِ ٱلنَّصَٰرَىٰ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَقَالَتِ ٱلنَّصَٰرَىٰ لَيۡسَتِ ٱلۡيَهُودُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُمۡ يَتۡلُونَ ٱلۡكِتَٰبَۗ كَذَٰلِكَ قَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ مِثۡلَ قَوۡلِهِمۡۚ فَٱللَّهُ يَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
113. جوهییان گۆت: فەلە، نە ل سەر هەقییێنە، و فەلەیان گۆت: جوهی نە ل سەر هەقییێنە. [هەردو جوین باوەرییێ ب دینێ ئێكدو و ب پێغەمبەرێت ئێكدو نائینن] و هەردو ژی كتێبێ [تەورات و ئنجیلێ] دخوینن، هەروەسا ئەوێت نەزان و نەخواندەوار ژی [كو بوتپەرێسن] وەكی گۆتنا وان [د دەرهەقێ موحەممەد پێغەمبەریدا] گۆت، ڤێجا ڕۆژا قیامەتێ خودێ دێ كەڤیتە د ناڤبەرا واندا [دێ ناڤبەرا وان سافی كەت]، ل سەر وی تشتێ ئەو تێدا ژێك جودا.
Las Exégesis Árabes:
وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن مَّنَعَ مَسَٰجِدَ ٱللَّهِ أَن يُذۡكَرَ فِيهَا ٱسۡمُهُۥ وَسَعَىٰ فِي خَرَابِهَآۚ أُوْلَٰٓئِكَ مَا كَانَ لَهُمۡ أَن يَدۡخُلُوهَآ إِلَّا خَآئِفِينَۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ
114. ما كی ژ وی ستەمكارترە؟ [كەس ژ وی ستەمكارتر نینە] ئەوێ نەهێلیت ناڤێ خودێ ل مزگەفتێت خودێ بێتە ئینان و ل بەر دگەڕیت كاڤل و وێران بكەت، ئەڤ مرۆڤە [ئەوێت ل كاڤلكرن و وێرانكرنا مزگەفتان دگەڕیێن] دڤیا ئەڤ مرۆڤە بێ ترس نەچنە د مزگەفتانڤە، ڕسوایی و شەرمزاری د دنیایێدا بۆ وان هەیە، و ڕۆژا قیامەتێ ژی دێ ب بەر ئیزایەكا دژوار كەڤن.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالُواْ ٱتَّخَذَ ٱللَّهُ وَلَدٗاۗ سُبۡحَٰنَهُۥۖ بَل لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ كُلّٞ لَّهُۥ قَٰنِتُونَ
116. گۆتن [مەخسەد جوهی و فەلە و بوتپەرێسن]: خودێ زاڕۆیەك بۆ خۆ ڕاكریە، و خودێ ژ ڤێ چەندێ یێ پاك و پاقژە، و هندی د ئەرد و ئەسماناندا هەیە یێ وییە، و ل بەر فەرمانا وییە [خودێ چو هەوجەیی ب ڕاكرنا زاڕۆیی نینە].
Las Exégesis Árabes:
بَدِيعُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۖ وَإِذَا قَضَىٰٓ أَمۡرٗا فَإِنَّمَا يَقُولُ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
Las Exégesis Árabes:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ لَا يَعۡلَمُونَ لَوۡلَا يُكَلِّمُنَا ٱللَّهُ أَوۡ تَأۡتِينَآ ءَايَةٞۗ كَذَٰلِكَ قَالَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِم مِّثۡلَ قَوۡلِهِمۡۘ تَشَٰبَهَتۡ قُلُوبُهُمۡۗ قَدۡ بَيَّنَّا ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
118. و یێت نەزان و بێ ئاگەهـ ژ كتێبان [بوتپەرێسێت عەرەبان] گۆتن: بلا خودێ د گەل مە باخڤیت، یان نیشانەك ژ دەڤ بۆ مە بێت، [دا بۆ مە دیاربیت موحەممەد پێغەمبەرە وەكی ئەو دبێژیت]. هۆسا ئەڤێت بەری وان ژی، وەكی گۆتنا وان دگۆتن، دلێت وان دچنە سەرێك [وەكی ئێكن]، و ب ڕاستی مە بەلگە و نیشان یێت ڕۆنكرین بۆ یێت هەقییێ پەسەند دكەن و خۆ ددەنە بەر.
Las Exégesis Árabes:
وَلَن تَرۡضَىٰ عَنكَ ٱلۡيَهُودُ وَلَا ٱلنَّصَٰرَىٰ حَتَّىٰ تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمۡۗ قُلۡ إِنَّ هُدَى ٱللَّهِ هُوَ ٱلۡهُدَىٰۗ وَلَئِنِ ٱتَّبَعۡتَ أَهۡوَآءَهُم بَعۡدَ ٱلَّذِي جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ مَا لَكَ مِنَ ٱللَّهِ مِن وَلِيّٖ وَلَا نَصِيرٍ
120. ب ڕاستی جوهی و فەلە ژ تە قایل نابن هەتا تو نەچییە سەر دینێ وان، بێژە وان: ب ڕاستی ڕاستەڕێیییا خودێ، ئەوە ڕاستەرێیییا دورست، ئەگەر تو ب دویڤ دلخوازییا وان بكەڤی، پشتی [هەقی بۆ تە ئاشكەرابوویی] ڕاستی تە زانی، پاشی تە چو هاریكار و پشتەڤان ل دەڤ خودێ نابن.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَتۡلُونَهُۥ حَقَّ تِلَاوَتِهِۦٓ أُوْلَٰٓئِكَ يُؤۡمِنُونَ بِهِۦۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِهِۦ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
121. ئەوێت مە كتێب بۆ ئینایین و دورست [كا چاوا هاتییە خوارێ وەسا] دخوینن، ئەها ئەڤە باوەرییێ پێ دئینن و هەر كەسێ [باوەرییێ پێ نەئینیت] و گاورببیت ئەو بەر زیان و خوسارەتن.
Las Exégesis Árabes:
وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا لَّا تَجۡزِي نَفۡسٌ عَن نَّفۡسٖ شَيۡـٔٗا وَلَا يُقۡبَلُ مِنۡهَا عَدۡلٞ وَلَا تَنفَعُهَا شَفَٰعَةٞ وَلَا هُمۡ يُنصَرُونَ
123. و ڕۆژەكێ [كو ڕۆژا قیامەتێیە] بترسن، و خۆ بپارێزن كو كەس تێدا ژ پێش كەسێڤە نائێتە جزادان، و بەدەل ژ كەسێ نائێتە وەرگرتن، و مەهدەر و بەڕەڤانی تێدا چو ناگرن، و هاریكارییا كەسێ ژی نائێتەكرن.
Las Exégesis Árabes:
۞ وَإِذِ ٱبۡتَلَىٰٓ إِبۡرَٰهِـۧمَ رَبُّهُۥ بِكَلِمَٰتٖ فَأَتَمَّهُنَّۖ قَالَ إِنِّي جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ إِمَامٗاۖ قَالَ وَمِن ذُرِّيَّتِيۖ قَالَ لَا يَنَالُ عَهۡدِي ٱلظَّٰلِمِينَ
124. و بۆ ملەتێ خۆ [هەی موحەممەد] بێژە: دەمێ خودێ ئیبراهیم ب چەند پەیڤەكان جەڕباندی و [ئیبراهیم] ب دورستی ئەو پەیڤ ب جهـ ئینایین و پێ ڕابوویی، خودێ گۆتێ: دێ تە كەمە پێشی بۆ خەلكی، ئیبراهیم گۆتێ: دویندەها من ژی [بكە پێشی]، خودێ گۆتێ: سۆز و پەیمانا من ژ ستەمكاران ناگریت.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ جَعَلۡنَا ٱلۡبَيۡتَ مَثَابَةٗ لِّلنَّاسِ وَأَمۡنٗا وَٱتَّخِذُواْ مِن مَّقَامِ إِبۡرَٰهِـۧمَ مُصَلّٗىۖ وَعَهِدۡنَآ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِـۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ أَن طَهِّرَا بَيۡتِيَ لِلطَّآئِفِينَ وَٱلۡعَٰكِفِينَ وَٱلرُّكَّعِ ٱلسُّجُودِ
125. و بۆ ملەتێ خۆ [هەی موحەممەد] بێژە دەمێ مە كەعبە بۆ خەلكی كرییە جهێ لێ زڤڕینێ و جهێ تەناهییێ. و هوین جهێ ئیبراهیم بۆ خۆ بكەنە جهێ نڤێژان، و مە فەرمان ل ئیبراهیم و ئیسماعیل كرن كو مالا من بۆ تەوافكەر و ئیعتیكافكەران [خلوەنشینی] و داچەمیایی و سوجدەبران [نڤێژكەران] پاقژ بكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِـۧمُ رَبِّ ٱجۡعَلۡ هَٰذَا بَلَدًا ءَامِنٗا وَٱرۡزُقۡ أَهۡلَهُۥ مِنَ ٱلثَّمَرَٰتِ مَنۡ ءَامَنَ مِنۡهُم بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ قَالَ وَمَن كَفَرَ فَأُمَتِّعُهُۥ قَلِيلٗا ثُمَّ أَضۡطَرُّهُۥٓ إِلَىٰ عَذَابِ ٱلنَّارِۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ
126. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە: دەمێ ئیبراهیم [دوعا ژ خودایێ خۆ كرین] گۆتی: خودێوۆ تو ڤی جهی بكە باژێرەكێ ئێمن، و خەلكێ وی یێ باوەری ب تە و ڕۆژا قیامەتێ ئینا، ژ فێقییان بدێ، [خودێ] گۆت: یێ گاور ببیت ژی ئەز دێ پێ خۆشكەم و پاشی ئەز دێ كێشمە د ئاگرێ دۆژەهێدا [ژ بەر گاورییا وان]، و پیسە بنەجهە.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ يَرۡفَعُ إِبۡرَٰهِـۧمُ ٱلۡقَوَاعِدَ مِنَ ٱلۡبَيۡتِ وَإِسۡمَٰعِيلُ رَبَّنَا تَقَبَّلۡ مِنَّآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
127. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە: دەمێ ئیبراهیم و ئیسماعیل بنسترا [ئاڤاهیێ] كەعبەیێ ڕادكرن [دگۆتن] خودێوۆ ژ مە قەبویل بكە، ب ڕاستی هەر تویی گوهدار و زانا.
Las Exégesis Árabes:
رَبَّنَا وَٱجۡعَلۡنَا مُسۡلِمَيۡنِ لَكَ وَمِن ذُرِّيَّتِنَآ أُمَّةٗ مُّسۡلِمَةٗ لَّكَ وَأَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبۡ عَلَيۡنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلتَّوَّابُ ٱلرَّحِيمُ
128. خودێوۆ تو مە بكە ژ مرۆڤێت خۆ سپارتییە تە، و دویندەها مە ژی بكە ملەتەكێ خۆ سپارتییە تە [ل بەر فەرمانا تە ڕاوەستیایی]، و ڕێ و نیشانێت حەجێ نیشا مە بدە، و تۆبەیا مە قەبویل بكە، و ب ڕاستی تویی یێ هەر تۆبەوەرگر و دلۆڤان.
Las Exégesis Árabes:
رَبَّنَا وَٱبۡعَثۡ فِيهِمۡ رَسُولٗا مِّنۡهُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡهِمۡ ءَايَٰتِكَ وَيُعَلِّمُهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَيُزَكِّيهِمۡۖ إِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
129. خودێوۆ پێغەمبەرەكی ژ وان بۆ وان بهنێرە، نیشانێت [ئایەتێت] تە بۆ وان بخوینیت و كتێب و ئاقلدارییێ نیشا وان بدەت، و دلێ وان پاك و پاقژ بكەت، ب ڕاستی هەر تویی یێ سەردەست و كار بنەجهـ و فەرمانڕەوا.
Las Exégesis Árabes:
وَمَن يَرۡغَبُ عَن مِّلَّةِ إِبۡرَٰهِـۧمَ إِلَّا مَن سَفِهَ نَفۡسَهُۥۚ وَلَقَدِ ٱصۡطَفَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
130. كی دێ خۆ ژ ڕێكا ئیبراهیم دەتە پاش ئەو نەبیت یێ خۆ بكەتە ساویلكە، و ب ڕاستی د دنیایێدا مە ئەو [ئانكو ئیبراهیم] هەلبژارت، و ئەو د ئاخرەتێدا ژی ژ كێرهاتی و سەرڕاستانە.
Las Exégesis Árabes:
وَوَصَّىٰ بِهَآ إِبۡرَٰهِـۧمُ بَنِيهِ وَيَعۡقُوبُ يَٰبَنِيَّ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰ لَكُمُ ٱلدِّينَ فَلَا تَمُوتُنَّ إِلَّا وَأَنتُم مُّسۡلِمُونَ
132. و ئیبراهیم قەویاتی [وەسیەت] ل كوڕێت خۆ كرن ب ڤی دینی، و یەعقووب ژی هەروەسا [گۆت]: كوڕێت من بێ گۆمان خودێ ئەڤ دینە بۆ هەوە هلبژارت، [هشیار بن] نەمرن هوین نەموسلمان.
Las Exégesis Árabes:
أَمۡ كُنتُمۡ شُهَدَآءَ إِذۡ حَضَرَ يَعۡقُوبَ ٱلۡمَوۡتُ إِذۡ قَالَ لِبَنِيهِ مَا تَعۡبُدُونَ مِنۢ بَعۡدِيۖ قَالُواْ نَعۡبُدُ إِلَٰهَكَ وَإِلَٰهَ ءَابَآئِكَ إِبۡرَٰهِـۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ إِلَٰهٗا وَٰحِدٗا وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
133. گەلی جوهییان ما هوین د حازر بوون دەمێ یەعقووب ل بەر مرنێ [ئانكو هوین نە د حازربوون] گۆتییە زاڕۆیێت خۆ: پشتی من هوین دێ چ پەرێسن؟ گۆتن: ئەم دێ خودایێ تە و خودایێ باب و باپیرێت تە ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق پەرێسین (عەبدینین)، خودایەكێ ب تنێیە، و ئەم [بەس] ل بەر فەرمانا وی ب تنێینە.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالُواْ كُونُواْ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰ تَهۡتَدُواْۗ قُلۡ بَلۡ مِلَّةَ إِبۡرَٰهِـۧمَ حَنِيفٗاۖ وَمَا كَانَ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
135. خودان كتێبان [جوهی و فەلەیان] گۆتنە [موسلمانان]: ببنە جوهی یان فەلە، هوین دێ ڕاستەڕێ بن، بێژە [وان نەوەسایە]: ئەم دێ ل سەر دینێ ئیبراهیم بین، دینەكێ ڤەدەر ژ خواری و خرابییێ، و ئیبراهیم ب خۆ ژی نە ژ موشركان بوو.
Las Exégesis Árabes:
قُولُوٓاْ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ إِلَىٰٓ إِبۡرَٰهِـۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطِ وَمَآ أُوتِيَ مُوسَىٰ وَعِيسَىٰ وَمَآ أُوتِيَ ٱلنَّبِيُّونَ مِن رَّبِّهِمۡ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّنۡهُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُسۡلِمُونَ
136. بێژن: [د بەرسڤا واندا]: مە باوەری ب خودێ هەیە، و ب وێ یا بۆ مە ئینایییە خوارێ [كو قورئانە] و ب یا بۆ ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یەعقووب و كوڕێت وی، و ب ئەوا بۆ مووسایی و عیسایی هاتی، و ب یا بۆ پێغەمبەرێت دیتر ژی ژ نك خودێ هاتی، و ئەم فەرقێ [جودایییێ] نائێخینە ناڤبەرا كەس ژ وان و ئەم ل بەر فەرمانا وینە.
Las Exégesis Árabes:
فَإِنۡ ءَامَنُواْ بِمِثۡلِ مَآ ءَامَنتُم بِهِۦ فَقَدِ ٱهۡتَدَواْۖ وَّإِن تَوَلَّوۡاْ فَإِنَّمَا هُمۡ فِي شِقَاقٖۖ فَسَيَكۡفِيكَهُمُ ٱللَّهُۚ وَهُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
137. ئەگەر وان باوەری وەكی هەوە [ب هەمی پێغەمبەران] ئینا، ئەڤە ئەو ڕاستەرێ بوون، ئەگەر ژ خۆ پشت تێ [د ڤێ باوەرییێ] كرن، ئەڤە ئەو یێت كەڤتینە ڕكێ، و خودێ بەسی تەیە بۆ وان [كو وان ژ تە بدەتە پاش] و ئەو گوهدار و زانایە [ب تشتێ دبێژن و ڤەدشێرن].
Las Exégesis Árabes:
قُلۡ أَتُحَآجُّونَنَا فِي ٱللَّهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمۡ وَلَنَآ أَعۡمَٰلُنَا وَلَكُمۡ أَعۡمَٰلُكُمۡ وَنَحۡنُ لَهُۥ مُخۡلِصُونَ
139. بێژە [وان]: هوین جڕەبڕێ د [دەرهەقی دینێ] خودێدا دكەن د گەل مە و ئەوە خودانێ مە و هەوە. و كار و كریارێت مە بۆ مەنە و یێت هەوە بۆ هەوەنە [هەر ئێك ژ مە دێ جزایێ كار و كریارێت خۆ ب خۆ خۆت] و ئەم بۆ [خودێ] دلبێش و دلسۆزین.
Las Exégesis Árabes:
أَمۡ تَقُولُونَ إِنَّ إِبۡرَٰهِـۧمَ وَإِسۡمَٰعِيلَ وَإِسۡحَٰقَ وَيَعۡقُوبَ وَٱلۡأَسۡبَاطَ كَانُواْ هُودًا أَوۡ نَصَٰرَىٰۗ قُلۡ ءَأَنتُمۡ أَعۡلَمُ أَمِ ٱللَّهُۗ وَمَنۡ أَظۡلَمُ مِمَّن كَتَمَ شَهَٰدَةً عِندَهُۥ مِنَ ٱللَّهِۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
140. یان هوین دبێژن ئیبراهیم و ئیسماعیل و ئیسحاق و یەعقووب و كوڕێت وی، جوهی بوون یان فەلە بوون، بێژە وان: ما هوین چێتر دزانن یان خودێ؟. كی ژ وی ستەمكارترە [گونەهكارترە] یێ ڕاستییێ ڤەدشێریت [ئەوا د دەرهەقێ پێغەمبەری د تەوراتێ و ئنجیلێدا هاتی]، و ب ڕاستی خودێ نە یێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
Las Exégesis Árabes:
۞ سَيَقُولُ ٱلسُّفَهَآءُ مِنَ ٱلنَّاسِ مَا وَلَّىٰهُمۡ عَن قِبۡلَتِهِمُ ٱلَّتِي كَانُواْ عَلَيۡهَاۚ قُل لِّلَّهِ ٱلۡمَشۡرِقُ وَٱلۡمَغۡرِبُۚ يَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
142. ساویلكە و نەفامێت خەلكی [ژ جوهی و مونافقان] نێزیك دێ بێژن: چ بەرێ وان ژ قیبلەیا وان، ئەوا ئەو ل سەر، وەرگێڕا [د بەرسڤا واندا] بێژە: ڕۆژهەلات و ڕۆژئاڤا [هەردو] یێت خودێنە، هەچییێ [خودێ] بڤێت دێ بەرێ وی دەتە ڕێكا ڕاست [هەق].
Las Exégesis Árabes:
وَكَذَٰلِكَ جَعَلۡنَٰكُمۡ أُمَّةٗ وَسَطٗا لِّتَكُونُواْ شُهَدَآءَ عَلَى ٱلنَّاسِ وَيَكُونَ ٱلرَّسُولُ عَلَيۡكُمۡ شَهِيدٗاۗ وَمَا جَعَلۡنَا ٱلۡقِبۡلَةَ ٱلَّتِي كُنتَ عَلَيۡهَآ إِلَّا لِنَعۡلَمَ مَن يَتَّبِعُ ٱلرَّسُولَ مِمَّن يَنقَلِبُ عَلَىٰ عَقِبَيۡهِۚ وَإِن كَانَتۡ لَكَبِيرَةً إِلَّا عَلَى ٱلَّذِينَ هَدَى ٱللَّهُۗ وَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيُضِيعَ إِيمَٰنَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِٱلنَّاسِ لَرَءُوفٞ رَّحِيمٞ
143. و هەروەسا مە هوین كرنە كۆمەكا ناڤنجی، دا هوین ببنە شاهد ل سەر خەلكی، و دا پێغەمبەر ژی ل سەر هەوە ببیتە شاهد. و مە فەرمانا تە نەكر، بەرێ خۆ بدەیە [بەیتولمەقدسێ]. پاشی بەرێ خۆ ژێ وەرگێڕییە كەعبەیێ، بۆ هندێ نەبیت دا [ئەم] بزانین كا كی [ل هەر جهەكێ هەبیت] دێ گوهدارییا تە كەت، و كی دێ پاشڤە زڤڕیت و گاور بیتەڤە، دبیت ئەڤ گوهۆڕینە ل سەر هندەكان یا گران بیت، ژ بلی وی یێ خودێ ڕاستەڕێ كربیت، ب ڤێ فەرمانێ خودێ پەرستنا هەوە [نڤێژێت هەوە بۆ بەیتولمەقدسێ] بەرزە ناكەت، ب ڕاستی خودێ د ڕاستا خەلكیدا گەلەك یێ دلۆڤانە.
Las Exégesis Árabes:
قَدۡ نَرَىٰ تَقَلُّبَ وَجۡهِكَ فِي ٱلسَّمَآءِۖ فَلَنُوَلِّيَنَّكَ قِبۡلَةٗ تَرۡضَىٰهَاۚ فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَحَيۡثُ مَا كُنتُمۡ فَوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ شَطۡرَهُۥۗ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ لَيَعۡلَمُونَ أَنَّهُ ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّهِمۡۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا يَعۡمَلُونَ
144. ب ڕاستی مە ددیت تە بەرێ خۆ ل ئەسمانی دگێڕا [ب هیڤییا هندێ بەرێ تە بێتە وەرگێڕان بۆ كەعبەیێ]. [بێ گۆمان] دێ بەرێ تە دەینە قیبلەیەكا تو پێ قاییل. بەرێ خۆ بدە ڕاستا كەعبەیێ، و هەر جهەكێ هوین لێ بن بەرێ خۆ بدەنە ڕاستا كەعبەیێ، ب ڕاستی ئەوێت [بەری نوكە] كتێب بۆ هاتین، دزانن كو ئەڤە [ئەڤ بەروەرگێڕانە] هەقییە ژ خودایێ وان، و خودێ نە یێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا ئەو دكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَلَئِنۡ أَتَيۡتَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ بِكُلِّ ءَايَةٖ مَّا تَبِعُواْ قِبۡلَتَكَۚ وَمَآ أَنتَ بِتَابِعٖ قِبۡلَتَهُمۡۚ وَمَا بَعۡضُهُم بِتَابِعٖ قِبۡلَةَ بَعۡضٖۚ وَلَئِنِ ٱتَّبَعۡتَ أَهۡوَآءَهُم مِّنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡعِلۡمِ إِنَّكَ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
145. خۆ تو بۆ وان كەسێت كتێب بۆ هاتین، چ نیشانا گۆمانبڕ بینی، ئەو ب دویڤ قیبلەیا تە ناكەڤن، [بلا بێ هیڤی ببن] تو ژی نابیت [سەر ژ نوی] ب دویڤ قیبلەیا وان بكەڤی، و ئەو ب خۆ ژی [مەخسەد جوهی و فەلە] ب دویڤ قیبلەیا ئێكدو ناكەڤن، و ئەگەر تو ب دویڤ دلخوازییا وان بكەڤی پشتی زانین بۆ تە هاتی، ب ڕاستی وێ گاڤێ تو ژی دێ ژ ستەمكاران ئێیە هەژمارتن.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِينَ ءَاتَيۡنَٰهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ يَعۡرِفُونَهُۥ كَمَا يَعۡرِفُونَ أَبۡنَآءَهُمۡۖ وَإِنَّ فَرِيقٗا مِّنۡهُمۡ لَيَكۡتُمُونَ ٱلۡحَقَّ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ
146. ب ڕاستی ئەوێت مە كتێب [ئنجیل و تەورات] بۆ هنارتین، یان دایینێ ئەو وی [پێغەمبەری] وەكی زاڕۆیێت خۆ دنیاسن، ب ڕاستی دەستەكەك ژ وان، هەقییێ ڤەدشێرن [ئانكو سالۆخەتێت پێغەمبەری] و دزانن كو هەقییێ ڤەدشێرن.
Las Exégesis Árabes:
ٱلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَ فَلَا تَكُونَنَّ مِنَ ٱلۡمُمۡتَرِينَ
Las Exégesis Árabes:
وَلِكُلّٖ وِجۡهَةٌ هُوَ مُوَلِّيهَاۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ أَيۡنَ مَا تَكُونُواْ يَأۡتِ بِكُمُ ٱللَّهُ جَمِيعًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
148. و هەر ئێكی قیبلەیەك هەیە بەرێ خۆ ددەتێ [ئانكو هەر دینەكی قیبلەیا خۆ هەیە]، خودێ بۆ وان ئاشكەرا كرییە، و بەرێ وان دایییێ. ڤێجا دەست ب خێران بكەن و بكەنە بەرەبەزینك، و هەر جهەكێ هوین لێ بن، خودێ دێ هەوە هەمییان ئینیت [كۆم كەت، دا هەر ئێك جزایێ خۆ وەربگریت]، بێ گۆمان خودێ ل سەر هەمی تشتی دەستهەلاتدارە.
Las Exégesis Árabes:
وَمِنۡ حَيۡثُ خَرَجۡتَ فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۖ وَإِنَّهُۥ لَلۡحَقُّ مِن رَّبِّكَۗ وَمَا ٱللَّهُ بِغَٰفِلٍ عَمَّا تَعۡمَلُونَ
149. و هەر جهەكێ تو پێڤە بچی بەرێ خۆ بدە ڕاستا كەعبەیێ، ب ڕاستی هەقی هەر ئەڤەیە، و ب ڕاستی خودێ نەیێ بێ ئاگەهە ژ وێ یا هوین دكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَمِنۡ حَيۡثُ خَرَجۡتَ فَوَلِّ وَجۡهَكَ شَطۡرَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَحَيۡثُ مَا كُنتُمۡ فَوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ شَطۡرَهُۥ لِئَلَّا يَكُونَ لِلنَّاسِ عَلَيۡكُمۡ حُجَّةٌ إِلَّا ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡهُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِي وَلِأُتِمَّ نِعۡمَتِي عَلَيۡكُمۡ وَلَعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ
150. و هەر جهەكێ تو ژێ دەركەڤتی بەرێ خۆ بدە ڕاستا كەعبەیێ، و هەر جهەكێ هوین لێ بن بەرێ خۆ بدەنە ڕاستا وێ، دا خەلكی چو هەجەت ل سەر هەوە نەمینن، ژ بلی وان ئەوێت ستەمكار، ئێدی هوین ژ [ئاخڤتنێت] وان نەترسن و ژ من بترسن، دا ئەز كەرەما خۆ ل سەر هەوە تمام بكەم، [بەرێ هەوە بدەمە قیبلەیا بابێ هەوە ئیبراهیم] و دا هوین ڕاستەڕێ ببن.
Las Exégesis Árabes:
كَمَآ أَرۡسَلۡنَا فِيكُمۡ رَسُولٗا مِّنكُمۡ يَتۡلُواْ عَلَيۡكُمۡ ءَايَٰتِنَا وَيُزَكِّيكُمۡ وَيُعَلِّمُكُمُ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَيُعَلِّمُكُم مَّا لَمۡ تَكُونُواْ تَعۡلَمُونَ
151. لەوما مە پێغەمبەرەك هەر ژ هەوە بۆ هەوە هنارت، دا نیشانێت مە بۆ هەوە بخوینیت، و دل و دەروونێ هەوە بشۆت و پاقژ بكەت، و كتێب [كو قورئانە] و سونەتێ [رێكا پێغەمبەری] نیشا هەوە بدەت، و تشتێ هەوە نەدزانی نیشا هەوە بدەت.
Las Exégesis Árabes:
وَلَنَبۡلُوَنَّكُم بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلۡخَوۡفِ وَٱلۡجُوعِ وَنَقۡصٖ مِّنَ ٱلۡأَمۡوَٰلِ وَٱلۡأَنفُسِ وَٱلثَّمَرَٰتِۗ وَبَشِّرِ ٱلصَّٰبِرِينَ
155. [گەلی خودان باوەران] ب ڕاستی ئەم دێ هەوە ب هندەك ترسێ و برسێ، و كێمكرنا مال و مالدارییێ و جان و بەر و بەرهەمان، جەڕبینین و [تو هەی موحەممەد] مزگینییێ بدە بێنفرەهـ و سەبركێشان.
Las Exégesis Árabes:
أُوْلَٰٓئِكَ عَلَيۡهِمۡ صَلَوَٰتٞ مِّن رَّبِّهِمۡ وَرَحۡمَةٞۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُهۡتَدُونَ
Las Exégesis Árabes:
۞ إِنَّ ٱلصَّفَا وَٱلۡمَرۡوَةَ مِن شَعَآئِرِ ٱللَّهِۖ فَمَنۡ حَجَّ ٱلۡبَيۡتَ أَوِ ٱعۡتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِ أَن يَطَّوَّفَ بِهِمَاۚ وَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَإِنَّ ٱللَّهَ شَاكِرٌ عَلِيمٌ
158. ب ڕاستی سەفا و مەروە، [ناڤن بۆ دو چیاكێت مەكەهێ] ژ ڕێ و نیشانێت [دینێ] خودێنە. ڤێجا هەر كەسێ حەجێ بكەت یان عومرەیێ، چو ل سەر نینە [ئەگەر] د ناڤبەرا هەردووكاندا بێت و بچیت، و هەچییێ ژ دەڤ خۆ باشییێ بكەت [خودێ باشییا وی بێ بەرانبەر ناهێلیت]. ب ڕاستی خودێ سوپاسدار [بەرانبەری تشتێ كێم گەلەكێ ددەت] و زانایە.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡتُمُونَ مَآ أَنزَلۡنَا مِنَ ٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلۡهُدَىٰ مِنۢ بَعۡدِ مَا بَيَّنَّٰهُ لِلنَّاسِ فِي ٱلۡكِتَٰبِ أُوْلَٰٓئِكَ يَلۡعَنُهُمُ ٱللَّهُ وَيَلۡعَنُهُمُ ٱللَّٰعِنُونَ
159. ب ڕاستی كەسێت نیشانێت ئاشكەراكەر و ڕاستەڕێییا مە ئینایییە خوارێ، پشتی مە بۆ خەلكی د كتێباندا [ئانكو د تەورات و ئنجیلێدا] ڕۆنكری، ڤەدشێرن، خودێ لەعنەتێ ل ڤان دكەت، و لەعنەتكەر ژی لەعنەتان لێ دكەن.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّ فِي خَلۡقِ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفِ ٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱلۡفُلۡكِ ٱلَّتِي تَجۡرِي فِي ٱلۡبَحۡرِ بِمَا يَنفَعُ ٱلنَّاسَ وَمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مِن مَّآءٖ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَا وَبَثَّ فِيهَا مِن كُلِّ دَآبَّةٖ وَتَصۡرِيفِ ٱلرِّيَٰحِ وَٱلسَّحَابِ ٱلۡمُسَخَّرِ بَيۡنَ ٱلسَّمَآءِ وَٱلۡأَرۡضِ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
164. ب ڕاستی چێكرنا ئەرد و ئەسمانان و هاتن و چۆنا شەڤ و ڕۆژان، و گەمییێت د دەریایێدا دگەڕن، و مفای دگەهیننە خەلكی، و ئەو ئاڤا [بارانان] خودێ ژ ئەسمانان دادڕێژیت، و پێ ئەردی پشتی مرنا وی [هشكاتیێ] زێندی دكەتەڤە [شین دكەت]، و هەمی ڕەنگێت جانەوەران تێدا [د ئەردیدا] بەلاڤ كرین، و ئینان و برنا بایی و عەورێت دانایی د ناڤبەرا ئەرد و ئەسماناندا، ئەڤە هەمی نیشانن [ل سەر هەیی و دەستهەلاتدارییا خودێ]، بۆ وان كەسێت ژیر و ئاقلدار.
Las Exégesis Árabes:
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَتَّخِذُ مِن دُونِ ٱللَّهِ أَندَادٗا يُحِبُّونَهُمۡ كَحُبِّ ٱللَّهِۖ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَشَدُّ حُبّٗا لِّلَّهِۗ وَلَوۡ يَرَى ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ إِذۡ يَرَوۡنَ ٱلۡعَذَابَ أَنَّ ٱلۡقُوَّةَ لِلَّهِ جَمِيعٗا وَأَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعَذَابِ
165. [شوینا هزرا خۆ د نیشانێت تاك و تەنیایییا خودێدا بكەن] هندەك مرۆڤ هەنە بەڤل و هەڤبەران بۆ خودێ چێ دكەن، وەكی حەژێكرنا خودێ حەژێ دكەن، بەلێ یێت باوەری ئینایین پتر حەژ خودێ دكەن، و ئەگەر ئەوێت ستەمكار زانیبایە دەمێ ئیزایێ دبینن، كو هەمی هێز و شیان یا خودێیە [و كەسێ چو شیان نینە]، و ب ڕاستی ئیزایا خودێ گەلەك یا دژوارە.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ ٱتَّبَعُواْ لَوۡ أَنَّ لَنَا كَرَّةٗ فَنَتَبَرَّأَ مِنۡهُمۡ كَمَا تَبَرَّءُواْ مِنَّاۗ كَذَٰلِكَ يُرِيهِمُ ٱللَّهُ أَعۡمَٰلَهُمۡ حَسَرَٰتٍ عَلَيۡهِمۡۖ وَمَا هُم بِخَٰرِجِينَ مِنَ ٱلنَّارِ
167. و دویكەڤتییان گۆت: خۆزی جارەكا دی ئەم ڤەگەڕیاباینە سەر دنیایێ، دا مە ژی خۆ ژ وان شویشتبایە هەروەكی وان خۆ ژ مە شویشتی، هۆسا خودێ كار و كریارێت وان ددەتە ڕوییێ وان، دا ببنە كول و كۆڤان و پەشێمانی و كەسەر، و ئەو ژ ئاگری ژی [چوجا] دەرناكەڤن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمُ ٱتَّبِعُواْ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ قَالُواْ بَلۡ نَتَّبِعُ مَآ أَلۡفَيۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَهۡتَدُونَ
170. و هەر گاڤەكا گۆتبایێ: [مەخسەد بوت پەرێسن] ب دویڤ وێ بكەڤن یا خودێ هنارتی، دگۆتن: نەخێر ئەم دێ ب دویڤ وێ كەڤین ئەوا مە باب و باپیرێت خۆ ل سەر دیتین، بلا باب و باپیرێت وان چو نەزانن ژی، و كەسەكێ ژی [بۆ هەقییێ] ڕاستەڕێ نەكەن؟.
Las Exégesis Árabes:
وَمَثَلُ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ كَمَثَلِ ٱلَّذِي يَنۡعِقُ بِمَا لَا يَسۡمَعُ إِلَّا دُعَآءٗ وَنِدَآءٗۚ صُمُّۢ بُكۡمٌ عُمۡيٞ فَهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
171. مەتەلا ئەوێت گاوربوویین وەكی مەتەلا وی [شڤانی]یە یێ ل تەرشێ خۆ دكەتە قێڕی و تەرش ب خۆ، ژ بلی دەنگ دۆر و قێڕییێ چو یێ دی نابهیسیت، [ئەڤ گاورە ژی وەكی وی تەرشینە، ئاخڤتنێ دبهیسن بەس تێ ناگەهن]. كەڕن، لالن، كۆرەنە، چو ب ناڤ عەقلێ واندا ناچیت.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ بِهِۦ لِغَيۡرِ ٱللَّهِۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَلَآ إِثۡمَ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
173. ب ڕاستی خودێ، بەس مرار و خوین [یا ڕۆن] و گۆشتێ بەرازان و تشتێ نەبۆ خودێ هاتییە سەرژێكرن، ل سەر هەوە حەرام كرییە. بەلێ هەر كەسەكێ نەچار ببیتە خوارنا ئەڤان ژی، بێی دل تێ هەبیت و بەس هەوجەیییا خۆ پێ بقەتینیت، چو گونەهـ ل سەر نینە، ب ڕاستی خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّ ٱلَّذِينَ يَكۡتُمُونَ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَشۡتَرُونَ بِهِۦ ثَمَنٗا قَلِيلًا أُوْلَٰٓئِكَ مَا يَأۡكُلُونَ فِي بُطُونِهِمۡ إِلَّا ٱلنَّارَ وَلَا يُكَلِّمُهُمُ ٱللَّهُ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَلَا يُزَكِّيهِمۡ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
174. ب ڕاستی ئەو كەسێت ئەوا خودێ د كتێبێدا ئینایییە خوار ڤەدشێرن و ئەرزان دفرۆشن، ئەڤە ژ ئاگری پێڤەتر چو یێ دی ناخۆن، و ڕۆژا قیامەتێ خودێ [ب دلۆڤانی] وان نائاخێڤیت، و گونەهێت وان ژێ نابەت، و ئیزایەكا دژوار دێ دەتە بەر وان.
Las Exégesis Árabes:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ ٱشۡتَرَوُاْ ٱلضَّلَٰلَةَ بِٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡعَذَابَ بِٱلۡمَغۡفِرَةِۚ فَمَآ أَصۡبَرَهُمۡ عَلَى ٱلنَّارِ
175. ئەڤەنە، ئەوێت ڕاستەڕێیی دایینە ب گۆمڕایییێ، و گونەهـ ژێبرن دایینە ب ئیزایێ، چەند بێنا وان یا فرەهە ل سەر ئاگری، [ئانكو چەند بێنفرەهـ و ڕكۆیینە ل سەر وان كار و كریارێت بەرێ وان ددەتە ئاگرێ دۆژەهێ].
Las Exégesis Árabes:
ذَٰلِكَ بِأَنَّ ٱللَّهَ نَزَّلَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّۗ وَإِنَّ ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِي ٱلۡكِتَٰبِ لَفِي شِقَاقِۭ بَعِيدٖ
176. ئەڤ ئیزایە ژ بەر هندێیە، كو خودێ كتێب [قورئان] ب هەقی و ڕاستییێ هنارت [وان باوەری پێ نەئینا]، و ب ڕاستی ئەوێت دودل بوویین [كو جوهی و فەلەنە] ل سەر كتێبێ [قورئانێ]، د ڕكۆیییەكا دویری هەقییێ دانە.
Las Exégesis Árabes:
۞ لَّيۡسَ ٱلۡبِرَّ أَن تُوَلُّواْ وُجُوهَكُمۡ قِبَلَ ٱلۡمَشۡرِقِ وَٱلۡمَغۡرِبِ وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةِ وَٱلۡكِتَٰبِ وَٱلنَّبِيِّـۧنَ وَءَاتَى ٱلۡمَالَ عَلَىٰ حُبِّهِۦ ذَوِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِ وَٱلسَّآئِلِينَ وَفِي ٱلرِّقَابِ وَأَقَامَ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَى ٱلزَّكَوٰةَ وَٱلۡمُوفُونَ بِعَهۡدِهِمۡ إِذَا عَٰهَدُواْۖ وَٱلصَّٰبِرِينَ فِي ٱلۡبَأۡسَآءِ وَٱلضَّرَّآءِ وَحِينَ ٱلۡبَأۡسِۗ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ صَدَقُواْۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُتَّقُونَ
177. [چاكی] قەنجییا ڕاست و دورست، نە بەس ئەوە هوین [دەمێ نڤێژكرنێ] بەرێ خۆ بدەنە ڕۆژهەلاتێ یان ڕۆژئاڤایێ، چاكییا ڕاست و دورست ئەوە مرۆڤ باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ و ملیاكەتان و كتێبان [یێت ئەسمانی] و پێغەمبەران بینیت، و مالی د سەر حەژێكرنا ویڕا بدەتە كەس و كار و سێوی و بەلنگاز و ڕێڤینگ و خوازخوازۆك و دیلان [و كۆلەیان ژ بۆ ڕزگاركرنا وان]، و نڤێژان بەردەوام بكەت، و زەكاتێ بدەت، و ئەو پەیمانا دایی ب جهـ بینیت، و بێهنا خۆ ل سەر ترس و تەنگاڤی و هەژاری و نەساخییان و دەمێ شەڕی، بكێشیت. [خودانێت ڤان سالۆخەتان] د ڕاستن و هەر ئەڤەنە تەقوادار.
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِصَاصُ فِي ٱلۡقَتۡلَىۖ ٱلۡحُرُّ بِٱلۡحُرِّ وَٱلۡعَبۡدُ بِٱلۡعَبۡدِ وَٱلۡأُنثَىٰ بِٱلۡأُنثَىٰۚ فَمَنۡ عُفِيَ لَهُۥ مِنۡ أَخِيهِ شَيۡءٞ فَٱتِّبَاعُۢ بِٱلۡمَعۡرُوفِ وَأَدَآءٌ إِلَيۡهِ بِإِحۡسَٰنٖۗ ذَٰلِكَ تَخۡفِيفٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَرَحۡمَةٞۗ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ
178. گەلی خودان باوەران، [د دەرهەقێ كوشتنێدا] مە تۆل [قساس] ل سەر هەوە دانا [ئانكو گونەهكار ب گونەها خۆ بێتە جزاكرن، و كوژەك ب تنێ بێتە كوشتن]. مرۆڤێ ئازاد ب مرۆڤێ ئازاد، یێ بەندە ب یێ بەندە، و ژن بەرانبەری ژنێ، و دڤێت كەسێ ژ بەرێ برایێ خۆڤە ب دانا خوینێ هاتییە عەفووكرن، ڕێكا باش بگریت، و تازە ژێ بخوازیت، دڤێت كوژەك ژی بێ كێماسی و بێ گیرۆكرن خوینا وی بدەتێ. و ئەڤ بڕیارە [گوهارتنا كوشتنێ ب دانا خوینێ] بارسڤكاتی و دلۆڤانییە ژ خودایێ هەوە. و هەر كەسێ پشتی پێكهاتنێ زێدەگاڤییێ بكەت، ئیزا و نەخۆشییەكا دژوار [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وی هەیە.
Las Exégesis Árabes:
كُتِبَ عَلَيۡكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ إِن تَرَكَ خَيۡرًا ٱلۡوَصِيَّةُ لِلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَ بِٱلۡمَعۡرُوفِۖ حَقًّا عَلَى ٱلۡمُتَّقِينَ
180. ل سەر هەوە هاتە دانان، ئەگەر ئێك ژ هەوە كەڤتە بەر مرنێ، و مالەكێ مەزن ب پاش خۆڤە هێلا، وەسیەتێ ب قەنجی بكەت بۆ دەیبابان و كەس و كاران، و ئەڤ وەسیەتە ئەركە ل سەر پارێزكاران.
Las Exégesis Árabes:
فَمَنۡ خَافَ مِن مُّوصٖ جَنَفًا أَوۡ إِثۡمٗا فَأَصۡلَحَ بَيۡنَهُمۡ فَلَآ إِثۡمَ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
182. [پشتی هنگی] هەچییێ پێ حەسیا وەسیەتكەر بەر ب گونەهێ چۆیە، چ ژ خەلەتی بیت [بێ دەستی] چ ژی ژ قەستان، و ڕابیت ناڤبەرا وەسیەتلێكرییان [ئانكو میراتخۆران] خۆش بكەت چو گونەهـ ل سەر نینە، ب ڕاستی هەر خودێیە یێ گونەهان ژێ دبەت، و هەر ئەوە یێ دلۆڤان.
Las Exégesis Árabes:
أَيَّامٗا مَّعۡدُودَٰتٖۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۚ وَعَلَى ٱلَّذِينَ يُطِيقُونَهُۥ فِدۡيَةٞ طَعَامُ مِسۡكِينٖۖ فَمَن تَطَوَّعَ خَيۡرٗا فَهُوَ خَيۡرٞ لَّهُۥۚ وَأَن تَصُومُواْ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
184. چەند ڕۆژەكن [دیاركرینە] ڤێجا هەچییێ ژ هەوە یێ نەساخ بیت [تێدا] یان ل سەر وەغەرەكێ بیت، بلا تەمەتی هەژمارا ڕۆژییێت خوارین بگریتەڤە، و ئەو كەسێت گەلەك زەحمەت و نەخۆشییێ ب گرتنا وانڤە دبەن، بلا د پێش خوارنا هەر ڕۆژییەكێڤە، خوارنا بەلنگازەكی ل سەر خۆ بێخن و بدەن، و هەچییێ پتر ژی ل سەر خۆ بێخیت و بدەت بۆ وی گەلەك خێرترە، و ڕۆژیگرتن بۆ هەوە چێترە ئەگەر هوین بزانن.
Las Exégesis Árabes:
شَهۡرُ رَمَضَانَ ٱلَّذِيٓ أُنزِلَ فِيهِ ٱلۡقُرۡءَانُ هُدٗى لِّلنَّاسِ وَبَيِّنَٰتٖ مِّنَ ٱلۡهُدَىٰ وَٱلۡفُرۡقَانِۚ فَمَن شَهِدَ مِنكُمُ ٱلشَّهۡرَ فَلۡيَصُمۡهُۖ وَمَن كَانَ مَرِيضًا أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٖ فَعِدَّةٞ مِّنۡ أَيَّامٍ أُخَرَۗ يُرِيدُ ٱللَّهُ بِكُمُ ٱلۡيُسۡرَ وَلَا يُرِيدُ بِكُمُ ٱلۡعُسۡرَ وَلِتُكۡمِلُواْ ٱلۡعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُواْ ٱللَّهَ عَلَىٰ مَا هَدَىٰكُمۡ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
185. [ئەڤ چەند ڕۆژە] هەیڤا ڕەمەزانێیە، ئەو هەیڤا قورئان تێدا هاتییە خوارێ، ڕاستەڕێییە بۆ خەلكی، و نیشانێت ڕاستەڕێیی و ڤاڤارتنێنە [ژێك جوداكرنا هەقییێ و نەهەقییێ] ڤێجا هەر كەسێ ژ هەوە ئەڤ هەیڤە ب سەردا هات [ل مال بیت و نە ل سەر وەغەرێ بیت] بلا ڕۆژییان بگریت، و هەچییێ [تێدا] یێ نەساخ بیت، یان ل سەر وەغەرەكێ بیت، [بۆ وی هەیە بخۆت] و بلا تەمەتی هەژمارا ڕۆژییێت خوارین وەختەكێ دی بگریتەڤە، خودێ دڤێت ل سەر هەوە ساناهی بكەت، نەڤێت ل سەر هەوە گران بكەت [ب زەحمەت بێخیت]، دا هوین هەیڤا ڕەمەزانێ تەمام بكەن پاشی خودایی، مەزن بكەن [بێژن: (الله أكبر)] ل سەر ڕاستەڕێكرنا وی بۆ هەوە، و دا هوین سوپاسی و شوكورا خودێ بكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا سَأَلَكَ عِبَادِي عَنِّي فَإِنِّي قَرِيبٌۖ أُجِيبُ دَعۡوَةَ ٱلدَّاعِ إِذَا دَعَانِۖ فَلۡيَسۡتَجِيبُواْ لِي وَلۡيُؤۡمِنُواْ بِي لَعَلَّهُمۡ يَرۡشُدُونَ
186. و ئەگەر بەندەیێت من، پرسا من ژ تە كرن، ئەز یێ نێزیكم، یێ گازی من بكەت دێ د هەوارێ ئێم، و بەرسڤا گازییا وی دەم، ڤێجا بلا گوهدارییا من بكەن و باوەرییێ ب من بینن، دا ڕاستەڕێ ببن.
Las Exégesis Árabes:
أُحِلَّ لَكُمۡ لَيۡلَةَ ٱلصِّيَامِ ٱلرَّفَثُ إِلَىٰ نِسَآئِكُمۡۚ هُنَّ لِبَاسٞ لَّكُمۡ وَأَنتُمۡ لِبَاسٞ لَّهُنَّۗ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ كُنتُمۡ تَخۡتَانُونَ أَنفُسَكُمۡ فَتَابَ عَلَيۡكُمۡ وَعَفَا عَنكُمۡۖ فَٱلۡـَٰٔنَ بَٰشِرُوهُنَّ وَٱبۡتَغُواْ مَا كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡۚ وَكُلُواْ وَٱشۡرَبُواْ حَتَّىٰ يَتَبَيَّنَ لَكُمُ ٱلۡخَيۡطُ ٱلۡأَبۡيَضُ مِنَ ٱلۡخَيۡطِ ٱلۡأَسۡوَدِ مِنَ ٱلۡفَجۡرِۖ ثُمَّ أَتِمُّواْ ٱلصِّيَامَ إِلَى ٱلَّيۡلِۚ وَلَا تُبَٰشِرُوهُنَّ وَأَنتُمۡ عَٰكِفُونَ فِي ٱلۡمَسَٰجِدِۗ تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَقۡرَبُوهَاۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ ءَايَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَّقُونَ
187. چۆنا هەوە بۆ نڤینا ژنێ شەڤێت هەیڤا ڕەمەزانێ هاتە دورستكرن. ئەو كراسن بۆ هەوە و هوین كراسن بۆ وان، خودێ زانی هوین خۆ ناگرن، و دێ خیانەتێ ل خۆ كەن، تۆبە دا سەر هەوە و ل هەوە بۆری، ڤێ گاڤێ [ژ ئێرە و پێدا] [شەڤێت ڕەمەزانێ] هەڕنە نڤینا هەڤسەرێت خۆ، و وێ بخوازن یا خودێ بۆ هەوە نڤێسی، و [ب شەڤ] بخۆن و ڤەخۆن هەتا سپیاتییا ڕۆژێ بۆ هەوە ژ تاریاتییا شەڤێ جودا دبیت [دیار دبیت]، و ڕۆژییێ ژی هەتا شەڤێ [كو پشتی ڕۆژئاڤابوونێیە] تەمام بكەن، و نەچنە نڤینا خۆ دەمێ خلوەیییا مزگەفتێ [دەمێ هوین دكەڤنە د ئعتیكافێدا ل مزگەفتێ] ئەڤە، تان و پەرژانێت خودێنە، خۆ نێزیك نەكەن [و نەدەنە سەر] هۆسا خودێ نیشانێت خۆ بۆ خەلكی دیار دكەت، بەلكی پارێزكارییێ بكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَلَا تَأۡكُلُوٓاْ أَمۡوَٰلَكُم بَيۡنَكُم بِٱلۡبَٰطِلِ وَتُدۡلُواْ بِهَآ إِلَى ٱلۡحُكَّامِ لِتَأۡكُلُواْ فَرِيقٗا مِّنۡ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ بِٱلۡإِثۡمِ وَأَنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
188. و مالێ ئێكدو ب نەهەقی نەخۆن، و نەكەنە بەرتیل بۆ فەرمانبەران، دا پشكەكێ ژ مالێ خەلكی ب نەهەقی بخۆن ژ بەرێ دەستەكەكێ ژ هەوەڤە، و هوین دزانن نەهەقییە.
Las Exégesis Árabes:
۞ يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡأَهِلَّةِۖ قُلۡ هِيَ مَوَٰقِيتُ لِلنَّاسِ وَٱلۡحَجِّۗ وَلَيۡسَ ٱلۡبِرُّ بِأَن تَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِن ظُهُورِهَا وَلَٰكِنَّ ٱلۡبِرَّ مَنِ ٱتَّقَىٰۗ وَأۡتُواْ ٱلۡبُيُوتَ مِنۡ أَبۡوَٰبِهَاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
189. و پسیارا هەیڤێ ژ تە دكەن [بۆچی دئێتە گوهۆڕین زراڤ دبیت و پاشی بەربەر ستویر دبیت هەتا تەكووز دبیت] بێژە: ئەو نیشانێت وەختانە بۆ خەلكی، و بۆ حەجێ [دەمێت پەرستنا خۆ و دەمێ كار و بارێت خۆ پێ دنیاسن]. و نە ژ قەنجییێیە هوین د پشت خانیڕا بێنە د ژۆرڤە، بەلێ قەنجی ئەوە پارێزكارییێ بكەن، و د دەرگەهانڕا بێنە د مالانڤە، و پارێزكارییا خودێ بكەن، دا هوین سەرفەراز ببن.
Las Exégesis Árabes:
وَٱقۡتُلُوهُمۡ حَيۡثُ ثَقِفۡتُمُوهُمۡ وَأَخۡرِجُوهُم مِّنۡ حَيۡثُ أَخۡرَجُوكُمۡۚ وَٱلۡفِتۡنَةُ أَشَدُّ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۚ وَلَا تُقَٰتِلُوهُمۡ عِندَ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ حَتَّىٰ يُقَٰتِلُوكُمۡ فِيهِۖ فَإِن قَٰتَلُوكُمۡ فَٱقۡتُلُوهُمۡۗ كَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡكَٰفِرِينَ
191. و [گەلی خودان باوەران]، ئەوان [بوت پەرێسان] بكوژن، ل هەر جهەكێ ب دەست هەوە بكەڤن، و كا چاوا وان هوین [ژ مەكەهێ] دەرئێخستن، هوین ژی وان دەربێخن، ب ڕاستی ئەو نەخۆشییا ئەوان بۆ موسلمانان چێكری، دا ژ دینێ وان وەرگێڕن، مەزنترە ژ كوشتنێ. و شەڕێ وان ل دەڤ حەرەمێ [مەكەهێ] نەكەن، هەتا ئەو شەڕێ هەوە نەكەن، ئەگەر وان شەڕێ هەوە كر هوین ژی شەڕێ وان بكەن، جزایێ گاوران هۆسانە.
Las Exégesis Árabes:
وَقَٰتِلُوهُمۡ حَتَّىٰ لَا تَكُونَ فِتۡنَةٞ وَيَكُونَ ٱلدِّينُ لِلَّهِۖ فَإِنِ ٱنتَهَوۡاْ فَلَا عُدۡوَٰنَ إِلَّا عَلَى ٱلظَّٰلِمِينَ
193. و هوین [گەلی موسلمانان]، شەڕێ وان بكەن، دا ڕێكا ئیسلامێ نەئێتە گرتن، و دینێ خودێ ببیتە سەرپشكێ هەمی دینان، و ئەگەر [گاوران] دەست ژ دژمنایییێ و شەڕی كێشان، شەڕێ وان نەكەن، شەڕ و دژمنایی بەس د گەل ستەمكارانە.
Las Exégesis Árabes:
ٱلشَّهۡرُ ٱلۡحَرَامُ بِٱلشَّهۡرِ ٱلۡحَرَامِ وَٱلۡحُرُمَٰتُ قِصَاصٞۚ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ عَلَيۡكُمۡ فَٱعۡتَدُواْ عَلَيۡهِ بِمِثۡلِ مَا ٱعۡتَدَىٰ عَلَيۡكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلۡمُتَّقِينَ
194. و هەیڤا حەرام [و ب حورمەت] ب هەیڤا حەرامە [ئەگەر وان حورمەتا هەیڤێ شكاند و شەڕ تێدا د گەل هەوە كرن، هوین ژی بشكێنن و شەڕی د گەل بكەن]، و هەر تشتەكێ نەدورست هوین پێ لێ بنن، و دەستدرێژییێ ل سەر بكەن، تۆل (قساس) تێدایە [ئانكو ئێك د پێش ئێكیڤەیە و ئەگەر وان حورمەتا هەیڤێت حەرامكری شكاند، دێ ب سەرێ واندا شكێت]. و هەچییێ دەستدرێژی ل سەر هەوە كر، هوین ژی تەمەت دەستدرێژییا وان، دەستدرێژییێ ل سەر بكەن، و ژ خودێ بترسن و بزانن خودێ د گەل پارێزكارانە.
Las Exégesis Árabes:
وَأَنفِقُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا تُلۡقُواْ بِأَيۡدِيكُمۡ إِلَى ٱلتَّهۡلُكَةِ وَأَحۡسِنُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
195. و د ڕێكا خودێدا [د جیهادێدا] مالێ خۆ بمەزێخن، و خۆ ب دەستێت خۆ نەهاڤێژنە د مالوێرانییێدا [خۆ د هیلاك نەبەن]، و قەنجییێ بكەن، ب ڕاستی خودێ حەژ قەنجیكاران دكەت.
Las Exégesis Árabes:
وَأَتِمُّواْ ٱلۡحَجَّ وَٱلۡعُمۡرَةَ لِلَّهِۚ فَإِنۡ أُحۡصِرۡتُمۡ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۖ وَلَا تَحۡلِقُواْ رُءُوسَكُمۡ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡهَدۡيُ مَحِلَّهُۥۚ فَمَن كَانَ مِنكُم مَّرِيضًا أَوۡ بِهِۦٓ أَذٗى مِّن رَّأۡسِهِۦ فَفِدۡيَةٞ مِّن صِيَامٍ أَوۡ صَدَقَةٍ أَوۡ نُسُكٖۚ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَمَن تَمَتَّعَ بِٱلۡعُمۡرَةِ إِلَى ٱلۡحَجِّ فَمَا ٱسۡتَيۡسَرَ مِنَ ٱلۡهَدۡيِۚ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖ فِي ٱلۡحَجِّ وَسَبۡعَةٍ إِذَا رَجَعۡتُمۡۗ تِلۡكَ عَشَرَةٞ كَامِلَةٞۗ ذَٰلِكَ لِمَن لَّمۡ يَكُنۡ أَهۡلُهُۥ حَاضِرِي ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
196. [گەلی موسلمانان] حەج و عومرەیا خۆ، ئەگەر هەوە دەست پێ كر و ئیحرام گرێدان ببەنە سەری، و ئەگەر هوین ئاسێ بوون [چ ژ نەشیان و ڕێگرتنێ، چ ژ نەساخییێ] چ یێ بەردەست و ساناهی، ژ قوربانان بدەن [و ژ ئیحرامان وەرنە دەرێ] و سەرێ خۆ نەتراشن هەتا قوربان نەگەهنە جهێ خۆ [ل وێرێ سەر ژێ بكەن، پاشی سەرێ خۆ بتراشن] و هەچییێ ژ هەوە یێ نەساخ بیت، یان ئەزیەتەك د سەریدا بیت [و نەچار ببیت سەرێ خۆ بتراشیت] بلا ئێك ژ ڤان بەدەلان بدەت [سێ] ڕۆژییان بگریت، یان خوارنا [شەش مرۆڤان] بدەت، یان ژی پەزەكی بكەتە خێر، و ئەگەر هوین ئێمن بوون، و ئێكی ڤیا پشتی دویماهیهاتنا عومرەیێ ب خۆ خۆش ببیت [ژ ئیحرامان بێتەدەر هەتا دەمێ حەجێ] چ قوربان ساناهیترە بلا وی بدەت، و ئەگەر ب دەست نەكەڤت، بلا سێ ڕۆژییان هەر د حەجێدا بگریت، و حەفتان پشتی دزڤڕیتەڤە، ئەڤە بوونە دەهـ ڕۆژێت دورست، ئەڤ بڕیارە (حكم) [خۆ خۆشبوون (ژ ئیحرام دەركەڤتن)، د ناڤبەرا عومرەیێ و حەجێدا] بەس بۆ وانە یێت مالێت وان نە ل حەرەمێ [مەكەهێ] و ژ خودێ بترسن [پارێزكارییا خودێ بكەن] و بزانن جزایێ خودێ [ب ڕاستی] جزایەكێ دژوارە.
Las Exégesis Árabes:
ٱلۡحَجُّ أَشۡهُرٞ مَّعۡلُومَٰتٞۚ فَمَن فَرَضَ فِيهِنَّ ٱلۡحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوقَ وَلَا جِدَالَ فِي ٱلۡحَجِّۗ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ يَعۡلَمۡهُ ٱللَّهُۗ وَتَزَوَّدُواْ فَإِنَّ خَيۡرَ ٱلزَّادِ ٱلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُونِ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ
197. هندی حەجە هەیڤێت خۆ یێت دیار و ئاشكەرا هەنە، و هەر كەسێ [ئیحرام گرێدان] حەج ل سەر خۆ ئێخست، [دڤێت بزانیت د حەجێدا] چۆنا نڤینا ژنێ و ئاخڤتنێت كەشەفرێت و جڕەبڕ و مەدەڕكی د حەجێدا نینە، و نەدورستە. هەر خێر و قەنجییەكا هوین بكەن خودێ پێ ئاگەهە. و كارێ خۆ بكەن [بۆ وەغەرا دنیایێ] و ب ڕاستی چێترین خۆكاركرن [بۆ وەغەرا قیامەتێ] پارێزكارییە، و گەلی ئاقلداران پارێزكارییا من بكەن.
Las Exégesis Árabes:
لَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَن تَبۡتَغُواْ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّكُمۡۚ فَإِذَآ أَفَضۡتُم مِّنۡ عَرَفَٰتٖ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ عِندَ ٱلۡمَشۡعَرِ ٱلۡحَرَامِۖ وَٱذۡكُرُوهُ كَمَا هَدَىٰكُمۡ وَإِن كُنتُم مِّن قَبۡلِهِۦ لَمِنَ ٱلضَّآلِّينَ
198. چو گونەهـ بۆ هەوە تێدا نینە هوین [دەمێ حەجێ] كەرەم و خێران ژ خودایێ خۆ بخوازن [ئانكو بازرگانییێ بكەن]، ڤێجا ئەگەر هوین ژ عەرەفاتێ داڕژیانە خوارێ زكرێ خودێ ل مەشعەرولحەرامێ (جهەكە كو دبێژنێ موزدەلیفە) بكەن و هوین وەسا زكرێ وی بكەن، هەروەكی وی [خودێ] هوین ڕاستەڕێ كرین، و هوین ب خۆ بەری نوكە ژ ڕێ بەرزەیان بوون.
Las Exégesis Árabes:
فَإِذَا قَضَيۡتُم مَّنَٰسِكَكُمۡ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَذِكۡرِكُمۡ ءَابَآءَكُمۡ أَوۡ أَشَدَّ ذِكۡرٗاۗ فَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَقُولُ رَبَّنَآ ءَاتِنَا فِي ٱلدُّنۡيَا وَمَا لَهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنۡ خَلَٰقٖ
200. ڤێجا ئەگەر هەوە ڕێ و نیشانێت خۆ یێت حەجێ ب دویماهی ئینان، خودێ بیننە بیرا خۆ كا چاوا هوین باب و باپیرێت خۆ دئیننە بیرا خۆ، [بەحسێ باشیێت وان دكەن] بەلكوو [ژ باب و باپیرێت خۆ] پتر خودێ بیننە بیرا خۆ، هندەك مرۆڤ هەنە [ب ڤی ڕەنگی داخوازێ دكەن]، دبێژن: خودایێ مە، د دنیایێدا چاكییێ د گەل مە بكە و د ئاخرەتێدا وان چو بار و پشك نینن و د زڕبارن.
Las Exégesis Árabes:
وَمِنۡهُم مَّن يَقُولُ رَبَّنَآ ءَاتِنَا فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗ وَفِي ٱلۡأٓخِرَةِ حَسَنَةٗ وَقِنَا عَذَابَ ٱلنَّارِ
201. و هندەك ژی [ژ مرۆڤان ] هەنە [ب ڤی ڕەنگی داخوازێ دكەن] دبێژن: خودایێ مە، تو د دنیایێدا قەنجییێ د گەل مە بكە، و د ئاخرەتێدا قەنجییێ د گەل مە بكە، و مە ژ ئیزا و نەخۆشییا ئاگرێ دۆژەهێ بپارێزە.
Las Exégesis Árabes:
أُوْلَٰٓئِكَ لَهُمۡ نَصِيبٞ مِّمَّا كَسَبُواْۚ وَٱللَّهُ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
Las Exégesis Árabes:
۞ وَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ فِيٓ أَيَّامٖ مَّعۡدُودَٰتٖۚ فَمَن تَعَجَّلَ فِي يَوۡمَيۡنِ فَلَآ إِثۡمَ عَلَيۡهِ وَمَن تَأَخَّرَ فَلَآ إِثۡمَ عَلَيۡهِۖ لِمَنِ ٱتَّقَىٰۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُمۡ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
203. و هوین خودێ د چەند ڕۆژەكێت هەژمارتیدا [كو ڕۆژا یازدێ و دوازدێ و سێزدێیە ژ زیلحجەیێ] بیننە بیرا خۆ [و زكرێ (الله أكبر) ل دویڤ نڤێژان و د گەل ڕەجمێ بكەن]، و هەر كەسێ لەزێ ل ڕەجمێ بكەت و د دو ڕۆژاندا ب جهـ بینیت چو گونەهـ بۆ نینە، و یێ گیرۆببیت [بۆ هەر سێ ڕۆژان بهێلیت] چو گونەهـ ل سەر نینە، ئەڤە بۆ وییە یێ ژ خودێ بترسیت، و پارێزكارییا خودێ بكەت، و بزانن هوین دێ بەر ب ویڤە ئێنە كۆمكرن.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا تَوَلَّىٰ سَعَىٰ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُفۡسِدَ فِيهَا وَيُهۡلِكَ ٱلۡحَرۡثَ وَٱلنَّسۡلَۚ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡفَسَادَ
205. و هەر گاڤەكا پشت دا هەوە، و ژ دەڤ هەوە چۆ د ئەردیدا دگەڕیت، دا خرابییێ تێدا بكەت، و دەرامەت و ڕەڤێژێ پویچ و وێران بكەت، و خودێ حەژ پویچاتی و وێرانكرنێ ناكەت.
Las Exégesis Árabes:
وَمِنَ ٱلنَّاسِ مَن يَشۡرِي نَفۡسَهُ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ رَءُوفُۢ بِٱلۡعِبَادِ
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱدۡخُلُواْ فِي ٱلسِّلۡمِ كَآفَّةٗ وَلَا تَتَّبِعُواْ خُطُوَٰتِ ٱلشَّيۡطَٰنِۚ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ
208. گەلی خودان باوەران، ب سەر و زار و دلێ خۆڤە ببنە موسلمان، و ئیسلامەتییێ هەمییێ وەرگرن، و نەدەنە دویڤ دەوسێت شەیتانی، ب ڕاستی ئەو بۆ هەوە دژمنەكێ ئاشكەرا ئاشكەرایە.
Las Exégesis Árabes:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن يَأۡتِيَهُمُ ٱللَّهُ فِي ظُلَلٖ مِّنَ ٱلۡغَمَامِ وَٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ وَقُضِيَ ٱلۡأَمۡرُۚ وَإِلَى ٱللَّهِ تُرۡجَعُ ٱلۡأُمُورُ
210. ل هیڤییا چنە؟! خودێ د ناڤ سیبەرا عەورانڕا و د گەل ملیاكەتان ب سەر واندا بێت [هاتنەكا بێ چاوایی كو شایی (لائیقی) مەزناتییا خودێ بیت]، [دا حسابێ د گەل هەوە بكەت]، و فەرمانا خودێ [ب ئیزادانا هەوە] دویماهی پێ هات، و هەمی كاروبار هەر ب بال خودێڤە دزڤڕن و [ئەو هەر كارەكی جزایێ وی ددەتێ].
Las Exégesis Árabes:
سَلۡ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ كَمۡ ءَاتَيۡنَٰهُم مِّنۡ ءَايَةِۭ بَيِّنَةٖۗ وَمَن يُبَدِّلۡ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُ فَإِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
211. [هەی موحەممەد و گەلی موسلمانان] ژ ئسرائیلییان بپرسە! كا مە چەند نیشان و موعجیزەیێت ئاشكەرا دایینە وان [ل سەر دەستێ پێغەمبەرێت وان]، ڤێجا كەسێ خێر و كەرەمێت خودێ، پشتی بۆ هاتین بگوهۆڕیت، [ڕاستەڕێكرنا خودێ بدەتە ب گاورییێ]، ئیزا و نەخۆشییا خودێ [د ڕاستا ویدا] گەلەكا دژوارە.
Las Exégesis Árabes:
زُيِّنَ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ ٱلۡحَيَوٰةُ ٱلدُّنۡيَا وَيَسۡخَرُونَ مِنَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْۘ وَٱلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ فَوۡقَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِۗ وَٱللَّهُ يَرۡزُقُ مَن يَشَآءُ بِغَيۡرِ حِسَابٖ
212. ژین و ژیارا دنیایێ بۆ گاوران یا هاتییە خەملاندن، [ژ بەرێ شەیتانیڤە چاڤ ل وان هاتینە تاریكرن، ئاخرەتێ نابینن] و تڕانەیان بۆ خۆ ب خودان باوەران دكەن، و ئەوێت پارێزكارییا خودێ كرین ڕۆژا قیامەتێ د سەر وانڕانە، و یێ خودێ بڤێت دێ بێ هەژمار دەتێ.
Las Exégesis Árabes:
كَانَ ٱلنَّاسُ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ فَبَعَثَ ٱللَّهُ ٱلنَّبِيِّـۧنَ مُبَشِّرِينَ وَمُنذِرِينَ وَأَنزَلَ مَعَهُمُ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ لِيَحۡكُمَ بَيۡنَ ٱلنَّاسِ فِيمَا ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَمَا ٱخۡتَلَفَ فِيهِ إِلَّا ٱلَّذِينَ أُوتُوهُ مِنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ بَغۡيَۢا بَيۡنَهُمۡۖ فَهَدَى ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لِمَا ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ مِنَ ٱلۡحَقِّ بِإِذۡنِهِۦۗ وَٱللَّهُ يَهۡدِي مَن يَشَآءُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٍ
213. ژ ڕێڤە خەلك هەمی ئێك بوون [هەتا دەمێ نووح پێغەمبەر ژی ئێك دین بوون، ژ نووحی و پێدا جودایی كەڤتیە ناڤبەرا وان]، ڤێجا خودێ پێغەمبەر هنارتن مزگینئین و ئاگەهداركەر، و كتێب ب هەقییێ پێڕا [دگەل وان] هنارتن، دا حوكمی د ناڤبەرا خەلكیدا بكەن ل سەر تشتێ خەلك تێدا نەئێك و ژێك جودا، د ڕاستا ڤێ هەقییێدا ئەو ژێك جودابوون، ئەوێت كتێب بۆ هاتین [دا ژێكجودابوون نەمینیت] ئەڤە ژی پشتی نیشانێت ئاشكەراكەر گەهشتینە وان، و ژ زكڕەشی. ئەوێت باوەری ئینایین خودێ ب دەستویرا خۆ ب سەر هەقییا خودان كتێب تێدا نەئێك، هلكرن. و یێ خودێ بڤێت دێ بەرێ وی دەتە ڕێكەكا ڕاست [هەق].
Las Exégesis Árabes:
أَمۡ حَسِبۡتُمۡ أَن تَدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ وَلَمَّا يَأۡتِكُم مَّثَلُ ٱلَّذِينَ خَلَوۡاْ مِن قَبۡلِكُمۖ مَّسَّتۡهُمُ ٱلۡبَأۡسَآءُ وَٱلضَّرَّآءُ وَزُلۡزِلُواْ حَتَّىٰ يَقُولَ ٱلرَّسُولُ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ مَتَىٰ نَصۡرُ ٱللَّهِۗ أَلَآ إِنَّ نَصۡرَ ٱللَّهِ قَرِيبٞ
214. [گەلی موسلمانان]، هەوە ل بەرە هوین بچنە بەحەشتێ، و هێژ ئەو نەهاتییە سەرێ هەوە یا هاتییە سەرێ یێت بەری هەوە. ترس و تەنگاڤی و نەخۆشییان هنگاڤتن، هندە هەژیان [هند نەخۆشی و ئیزا بۆ وان چێبوو]، هەتا وێ ڕادەیێ كو پێغەمبەر و یێت باوەری پێ ئینایی پێكڤە دگۆتن: كا كەنگی هاریكارییا خودێ دێ بۆ مە ئێت؟ [د وی دەمیدا مزگینییا خودێ بۆ وان هات]. و ب ڕاستی هندی هاریكاری و پشتەڤانییا خودێیە یا نێزیكە [نەیا دویرە].
Las Exégesis Árabes:
يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلۡ مَآ أَنفَقۡتُم مِّنۡ خَيۡرٖ فَلِلۡوَٰلِدَيۡنِ وَٱلۡأَقۡرَبِينَ وَٱلۡيَتَٰمَىٰ وَٱلۡمَسَٰكِينِ وَٱبۡنِ ٱلسَّبِيلِۗ وَمَا تَفۡعَلُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٞ
215. ژ تە دپرسن: كا دێ چ مەزێخن [د ڕێكا خودێدا]؟ بێژە: هەر خێرەكا هوین بدەن، بلا بۆ دەیباب و نێزیك (كەس و كار) و سێوی و بەلنگاز و ڕێڤینگان بیت، و هەر خێرەكا هوین بكەن ب ڕاستی خودێ پێ ئاگەهە.
Las Exégesis Árabes:
كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِتَالُ وَهُوَ كُرۡهٞ لَّكُمۡۖ وَعَسَىٰٓ أَن تَكۡرَهُواْ شَيۡـٔٗا وَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۖ وَعَسَىٰٓ أَن تُحِبُّواْ شَيۡـٔٗا وَهُوَ شَرّٞ لَّكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
216. شەڕكرن [د ڕێكا خودێدا]، ل سەر هەوە هاتە نڤێسین، و ئەو ب خۆ بۆ هەوە نەخۆشە، و ل سەر هەوە یا گرانە، دبیت هەوە تشتەك نەڤێت، و ئەو ب خۆ باشی بیت بۆ هەوە، و دبیت هوین حەژ تشتەكی بكەن، و ئەو ب خۆ خرابی بیت بۆ هەوە، و خودێ دزانیت [كا باشییا هەوە د چ ڕایە] و هوین نوزانن.
Las Exégesis Árabes:
يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلشَّهۡرِ ٱلۡحَرَامِ قِتَالٖ فِيهِۖ قُلۡ قِتَالٞ فِيهِ كَبِيرٞۚ وَصَدٌّ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَكُفۡرُۢ بِهِۦ وَٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ وَإِخۡرَاجُ أَهۡلِهِۦ مِنۡهُ أَكۡبَرُ عِندَ ٱللَّهِۚ وَٱلۡفِتۡنَةُ أَكۡبَرُ مِنَ ٱلۡقَتۡلِۗ وَلَا يَزَالُونَ يُقَٰتِلُونَكُمۡ حَتَّىٰ يَرُدُّوكُمۡ عَن دِينِكُمۡ إِنِ ٱسۡتَطَٰعُواْۚ وَمَن يَرۡتَدِدۡ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَيَمُتۡ وَهُوَ كَافِرٞ فَأُوْلَٰٓئِكَ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
217. پسیارا بڕیارا (حكم) شەڕكرنێ د هەیڤێت حەرامكریدا [ذیلقیعدە، ذیلحیجە، و موحەڕەم و ڕەجەبێ] ژ تە دكەن، كا شەڕ تێدا هەیە؟! بێژە: شەڕكرن د واندا [گونەهەكا] مەزنە، و ڕێگرتن ژ ڕێكا خودێ و نەباوەری ئینان پێ، و دەرگەهـ گرتنا كەعبەیێ ل سنگێ خەلكێ، و دەرئێخستنا خەلكێ مەكەهێ [كو ئەڤە هەمی گاورێت مەكەهێ دكر]، مەزنترە ل دەڤ خودێ [ژ شەڕێ د هەیڤێت حەرامكریدا]، و ئیزا و نەخۆشییا هوین ددەنە بەر موسلمانان، دا بەرێ وان ژ دینێ وان بێتە وەرگێڕان، ژ كوشتنێ مەزنترە. و [بوت پەرێس و گاور] دێ هەر شەڕی د گەل هەوە كەن، هەتا ڕێكا هەوە ل سەر دینێ هەوە دگوهێزن ـ ئەگەر شیان ـ چ یێ ژ هەوە ژ دینێ خۆ وەرگەڕیت و بمریت و ئەو یێ گاور ئەها ئەڤەنە كار و كریارێت وان د دنیایێ و ئاخرەتێدا پویچ دبن، و ئەڤەنە دۆژەهی و هەروهەر دێ تێدا بن.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ وَجَٰهَدُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ أُوْلَٰٓئِكَ يَرۡجُونَ رَحۡمَتَ ٱللَّهِۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
218. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین، و ئەوێت مشەختبوویین ، و جیهاد د ڕێكا خودێدا كرین ئەڤە ل هیڤییا دلۆڤانییا خودێنە، و خودێ لێنەگر و دلۆڤانە.
Las Exégesis Árabes:
۞ يَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِۖ قُلۡ فِيهِمَآ إِثۡمٞ كَبِيرٞ وَمَنَٰفِعُ لِلنَّاسِ وَإِثۡمُهُمَآ أَكۡبَرُ مِن نَّفۡعِهِمَاۗ وَيَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَا يُنفِقُونَۖ قُلِ ٱلۡعَفۡوَۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ
219. پسیارا مەی و قومارێ ژ تە دكەن، بێژە: زیان و گونەهەكا مەزن یا د هەردوكاندا، و قازانج ژی د هەردوكاندا هەیە، بەلێ زیانا وان پترە ژ قازانجێ وان، [هەروەسا] پسیارێ ژ تە دكەن، كا چ [ژ مالێ] خۆ بدەن، بێژە: یێ ژ هەوجەییا هەوە زێدە. هۆسا خودێ نیشانێت [هەیین و زەبەردەستیا خۆ] بۆ هەوە دیار دكەت، دا هوین هزرا خۆ بكەن.
Las Exégesis Árabes:
فِي ٱلدُّنۡيَا وَٱلۡأٓخِرَةِۗ وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡيَتَٰمَىٰۖ قُلۡ إِصۡلَاحٞ لَّهُمۡ خَيۡرٞۖ وَإِن تُخَالِطُوهُمۡ فَإِخۡوَٰنُكُمۡۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ ٱلۡمُفۡسِدَ مِنَ ٱلۡمُصۡلِحِۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَأَعۡنَتَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
220. د دنیایێ و ئاخرەتێدا [بزانن یێ ژ هەوجەییا هەوە زێدە د دنیایێدا بێخنە د خزمەتا ئاخرەتێدا]. و پسیارا ئێتیم و سێوییان ژ تە دكەن، بێژە: قەنجی د گەل وان چێترە، و ئەگەر هوین مالێ وان د گەل یێ خۆ تێكەل بكەن، [و پێكڤە بژین] برایێت هەوە [یێت دینی]نە، و خودێ خراب و قەنجان ژێك دنیاسیت، و ئەگەر خودێ ڤیابایە دا هەوە تەنگاڤ كەت، ب ڕاستی خودێ زال و كاربنەجهە.
Las Exégesis Árabes:
وَلَا تَنكِحُواْ ٱلۡمُشۡرِكَٰتِ حَتَّىٰ يُؤۡمِنَّۚ وَلَأَمَةٞ مُّؤۡمِنَةٌ خَيۡرٞ مِّن مُّشۡرِكَةٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَتۡكُمۡۗ وَلَا تُنكِحُواْ ٱلۡمُشۡرِكِينَ حَتَّىٰ يُؤۡمِنُواْۚ وَلَعَبۡدٞ مُّؤۡمِنٌ خَيۡرٞ مِّن مُّشۡرِكٖ وَلَوۡ أَعۡجَبَكُمۡۗ أُوْلَٰٓئِكَ يَدۡعُونَ إِلَى ٱلنَّارِۖ وَٱللَّهُ يَدۡعُوٓاْ إِلَى ٱلۡجَنَّةِ وَٱلۡمَغۡفِرَةِ بِإِذۡنِهِۦۖ وَيُبَيِّنُ ءَايَٰتِهِۦ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمۡ يَتَذَكَّرُونَ
221. ئەڤێت هەڤال و هۆگران بۆ خودێ چێ دكەن، مارە نەكەن هەتا موسلمان نەبن، و جارییەكا موسلمان ژ ژنەكا [موشرك] چێترە هەكە خۆ دلێ هەوە ژی ل سەر بیت، و كچێت خۆ ل موشركان مارە نەكەن هەتا موسلمان نەبن. بەندەیەكێ موسلمان ژ زەلامەكێ موشرك چێترە، هەكە خۆ ب دلێ هەوە ژی بیت، [ئەو هەڤال و هۆگر چێكەر] بەرێ مرۆڤی ددەنە ئاگری، و خودێ ب دەستویرا خۆ بەرێ مرۆڤی ددەتە بەحەشتێ و لێ خۆشبوونێ و نیشانێت [هەیین و دەستهەلاتدارییا] خۆ بۆ خەلكی دیار دكەت، بەلكی [پێڤەچۆن و تۆبە] بێتە بیرا وان.
Las Exégesis Árabes:
وَيَسۡـَٔلُونَكَ عَنِ ٱلۡمَحِيضِۖ قُلۡ هُوَ أَذٗى فَٱعۡتَزِلُواْ ٱلنِّسَآءَ فِي ٱلۡمَحِيضِ وَلَا تَقۡرَبُوهُنَّ حَتَّىٰ يَطۡهُرۡنَۖ فَإِذَا تَطَهَّرۡنَ فَأۡتُوهُنَّ مِنۡ حَيۡثُ أَمَرَكُمُ ٱللَّهُۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلتَّوَّٰبِينَ وَيُحِبُّ ٱلۡمُتَطَهِّرِينَ
222. و پسیارا بێ نڤێژییێ [چۆنا نڤینا ژنێ د بێ نڤێژییێدا] ژ تە دكەن [هەی موحەممەد]، بێژە: بێ نڤێژی [نڤینا ژنێ د بێ نڤێژییێدا] زیان و ئیزایە، نەچنە نڤینا ژنان د بێ نڤێژییێدا، و نێزیكی وان نەبن [نەچنە نڤینا وان] هەتا پاقژ نەبن [ژ بێ نڤێژییێ خلاس نەبن و خوینا وان ڕانەوەستیت]، ڤێجا ئەگەر خۆ شویشتن، و خۆ ب نڤێژ ئێخستن، هەڕنە نڤینا وان، هەروەكی خودێ گۆتییە هەوە، ب ڕاستی خودێ حەژ تۆبەداران دكەت، و هەروەسا حەژ پاقژان ژی دكەت.
Las Exégesis Árabes:
نِسَآؤُكُمۡ حَرۡثٞ لَّكُمۡ فَأۡتُواْ حَرۡثَكُمۡ أَنَّىٰ شِئۡتُمۡۖ وَقَدِّمُواْ لِأَنفُسِكُمۡۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّكُم مُّلَٰقُوهُۗ وَبَشِّرِ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
223. ژنكێت هەوە زەڤینە بۆ هەوە [جهێ شینكرنا دویندەهێنە]، ڤێجا كا هەوە چاوا بڤێت هەڕنە زەڤیا خۆ [هەڕنە نڤینا ژنا خۆ]، و كار و كریارێت باش بدەنە پێشییا خۆ [بەری خۆ بهنێرن]، و ژ خودێ بترسن و بزانن هوین هەر دێ گەهنە خودێ، و مزگینییێ بدە باوەرداران.
Las Exégesis Árabes:
لَّا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا كَسَبَتۡ قُلُوبُكُمۡۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ
225. خودێ ب سویندا بێ ئنیەت و یا بوویییە ئاخڤتن ل هەوە ناگریت، بەلێ دێ وێ سویندێ ل هەوە گریت، یا ژ دلێ هەوە دەردكەڤیت، و خودێ گونەهـ ژێبەر و بێنفرەهە [لەزێ ل جزاكرنێ ناكەت].
Las Exégesis Árabes:
وَإِنۡ عَزَمُواْ ٱلطَّلَٰقَ فَإِنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
Las Exégesis Árabes:
وَٱلۡمُطَلَّقَٰتُ يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ ثَلَٰثَةَ قُرُوٓءٖۚ وَلَا يَحِلُّ لَهُنَّ أَن يَكۡتُمۡنَ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ فِيٓ أَرۡحَامِهِنَّ إِن كُنَّ يُؤۡمِنَّ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۚ وَبُعُولَتُهُنَّ أَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِي ذَٰلِكَ إِنۡ أَرَادُوٓاْ إِصۡلَٰحٗاۚ وَلَهُنَّ مِثۡلُ ٱلَّذِي عَلَيۡهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ وَلِلرِّجَالِ عَلَيۡهِنَّ دَرَجَةٞۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٌ
228. و ژنێت بەردایی [شكرا یێت ڤەگوهاستییە] دڤێت بەری شوی بكەن، سێ ژڤانان (بێ نڤێژییان، یان پاقژییان) خۆ بگرن، و بۆ وان نەدورستە تشتێ خودێ د مالبچویكێ واندا چێكری ڤەشێرن، ئەگەر [راست] باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ دئینن. و بۆ زەلامێت وان [بەری ژڤانێت (بێ نڤێژییێت) وان ب دویماهی بێن] پتر هەق هەیە وان بزڤڕیننەڤە، ئەگەر [ئنیەتا وان یا خێرێ بیت] و پێكهاتن بڤێن ب قەنجی. و ژنان ژی هەقێ عەدەتی ل سەر زەلامان هەیە هەروەكی زەلامان هەق ل سەر وان هەی، و زەلامان پەیسكەك هەیە د سەر وانڕا [ئەو ژی ژ بەر مالخۆیاتی و بەرپسیارییا وییە ژ كاروبارێت مالێ] و خودێ یێ سەردەست و كاربنەجهە.
Las Exégesis Árabes:
ٱلطَّلَٰقُ مَرَّتَانِۖ فَإِمۡسَاكُۢ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ تَسۡرِيحُۢ بِإِحۡسَٰنٖۗ وَلَا يَحِلُّ لَكُمۡ أَن تَأۡخُذُواْ مِمَّآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ شَيۡـًٔا إِلَّآ أَن يَخَافَآ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِۖ فَإِنۡ خِفۡتُمۡ أَلَّا يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَا فِيمَا ٱفۡتَدَتۡ بِهِۦۗ تِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ فَلَا تَعۡتَدُوهَاۚ وَمَن يَتَعَدَّ حُدُودَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
229. بەردان [بەردانا لێ زڤرین تێدا ـ الگلاق الرجعی] دو جارانە، [پشتی هەر جارەكێ ژ ڤان] ڤێجا یان دەست دەینانە سەر ب قەنجی، یان دەست ژ سەرڕاكرنە ب قەنجی، و نەدورستە بۆ هەوە هوین تشتەكی ژ مەهرا هەوە دایییە وان ببەن، ئەو نەبیت ئەگەر هەردو خۆ ل تخویبێت خودێ نەگرن، ڤێجا ئەگەر هوین ترسیان هەردو خۆ ل تخویبێت خودێ ناگرن. گونەهـ ل سەر هەردوكان نینە [ژن بەرانبەر بەردانا خۆ، هندەك ژ مەهرا خۆ بۆ زەلامێ خۆ بهێلیت، و زەلام وەربگریت بەرانبەر بەردانا وێ] ژن تشتەكی د پێش بەردانا خۆڤە بدەت، و ئەڤە بڕیار و تخویبێت خودێنە نەدەنە سەر، و یێت ددەنە سەر بڕیار و تخویبێت خودێ، ئەو ستەمكار ب خۆنە.
Las Exégesis Árabes:
فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهُۥ مِنۢ بَعۡدُ حَتَّىٰ تَنكِحَ زَوۡجًا غَيۡرَهُۥۗ فَإِن طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَآ أَن يَتَرَاجَعَآ إِن ظَنَّآ أَن يُقِيمَا حُدُودَ ٱللَّهِۗ وَتِلۡكَ حُدُودُ ٱللَّهِ يُبَيِّنُهَا لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ
230. ڤێجا ئەگەر [جارا سیێ] بەردا، ئێدی ب كێر وی [مێرێ ئێكێ] نائێت، هەتا شوی ب مێرەكێ دی نەكەت، ڤێجا ئەگەر مێرێ دویێ ژی بەردا، چو ل سەر وان [مێرێ ئێكێ و ژنكێ] نینە جارەكا دی لێك بزڤڕنەڤە، ئەگەر د وێ هزرێدا بن كو دێ فەرمان و بڕیارێت (ئەحكامێت) خودێ ب جهـ ئینن، و ئەڤەنە تخویب و بڕیارێت خودێ، بۆ وان كەسێت دزانن و تێ دگەهن، [خودێ] دیار دكەت.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَبَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَأَمۡسِكُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٍ أَوۡ سَرِّحُوهُنَّ بِمَعۡرُوفٖۚ وَلَا تُمۡسِكُوهُنَّ ضِرَارٗا لِّتَعۡتَدُواْۚ وَمَن يَفۡعَلۡ ذَٰلِكَ فَقَدۡ ظَلَمَ نَفۡسَهُۥۚ وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ ءَايَٰتِ ٱللَّهِ هُزُوٗاۚ وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمَآ أَنزَلَ عَلَيۡكُم مِّنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَٱلۡحِكۡمَةِ يَعِظُكُم بِهِۦۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
231. هەر گاڤەكا هەوە ژی [ب دو تەلاقان (بەركان)] بەردان، و ئەو گەهشتنە دویماهیكا دەمێ خۆگرتنێ، ڤێجا یان ب قەنجی دەستێ خۆ داننە سەر وان، یان ژی ب قەنجی دەستێ خۆ ژ سەر وان ڕاكەن (ئانكو بەردەن)، و ب مەرەما ئیزادان و دەستدرێژییێ دەستێ خۆ نەداننە سەر وان، و هەر كەسێ ڤێ بكەت، ئەوی [ب ڕاستی] ستەم ل خۆ كر، و نیشان و بڕیارێت خودێ نەكەنە تڕانە و یاری، و نیعمەت و كەرەما خودێ د گەل هەوە كری بیننە بیرا خۆ (ژ بیر نەكەن)، و [هەروەسا] ئەو كتێب و ئاقلدارییا [ڕێكا پێغەمبەری] ب سەر هەوەدا داڕێتی، ئەوا هەوە پێ شیرەت دكەت، بیننە بیرا خۆ و ژ بیر نەكەن و ژ خودێ بترسن، و بزانن [بێ گۆمان] خودێ ژ هەمی تشتی ب ئاگەهە.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذَا طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَبَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا تَعۡضُلُوهُنَّ أَن يَنكِحۡنَ أَزۡوَٰجَهُنَّ إِذَا تَرَٰضَوۡاْ بَيۡنَهُم بِٱلۡمَعۡرُوفِۗ ذَٰلِكَ يُوعَظُ بِهِۦ مَن كَانَ مِنكُمۡ يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۗ ذَٰلِكُمۡ أَزۡكَىٰ لَكُمۡ وَأَطۡهَرُۚ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
232. و هەر گاڤەكا هەوە ژن بەردان، و ژڤانێ خۆ تەمامكرن [و ڤیان ل زەلامێت خۆ بزڤڕن] نەكەڤنە د ڕێكا واندا، و نەبنە ئاستەنگ، كو ل زەلامێت خۆ بزڤڕنەڤە، ئەگەر هەردو د ناڤبەرا خۆدا ب قەنجی پێك خۆش بوون. ئەڤێ ئەو بۆ خۆ دكەنە دەرس یێت باوەری ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ هەیین، و ئەڤە [ئەڤ بڕیار و ڕاستەڕێكرنە] بۆ هەوە چێتر و پاقژترە و خودێ دزانیت و هوین نوزانن.
Las Exégesis Árabes:
۞ وَٱلۡوَٰلِدَٰتُ يُرۡضِعۡنَ أَوۡلَٰدَهُنَّ حَوۡلَيۡنِ كَامِلَيۡنِۖ لِمَنۡ أَرَادَ أَن يُتِمَّ ٱلرَّضَاعَةَۚ وَعَلَى ٱلۡمَوۡلُودِ لَهُۥ رِزۡقُهُنَّ وَكِسۡوَتُهُنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۚ لَا تُكَلَّفُ نَفۡسٌ إِلَّا وُسۡعَهَاۚ لَا تُضَآرَّ وَٰلِدَةُۢ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوۡلُودٞ لَّهُۥ بِوَلَدِهِۦۚ وَعَلَى ٱلۡوَارِثِ مِثۡلُ ذَٰلِكَۗ فَإِنۡ أَرَادَا فِصَالًا عَن تَرَاضٖ مِّنۡهُمَا وَتَشَاوُرٖ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡهِمَاۗ وَإِنۡ أَرَدتُّمۡ أَن تَسۡتَرۡضِعُوٓاْ أَوۡلَٰدَكُمۡ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِذَا سَلَّمۡتُم مَّآ ءَاتَيۡتُم بِٱلۡمَعۡرُوفِۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٞ
233. و دەیكێت بچویك شیر [ئەوێت بەردایی] دێ دو سالێت دورست شیری دەنە بچویكێت خۆ، ئەڤە بۆ یا بڤێت شیردانا خۆ تەمام بكەت، و بابێ بچویكی ل دویڤ شیانا خۆ، خوارن و ڤەخوارن و جلكێت ژنێ [دەیكا بچویكی] ل سەرن، و هەر ئێكی هند ژێ دئێتە خواستن هندی بشێت، نە دەیك بابێ بچویكی ئیزا بدەت و بئێشینیت (هند ژێ بخوازیت كو پێ چێ نەبیت)، و نە باب دەیكێ ب بچویكی ئیزا بدەت و بئێشینیت (هندێ نەدەتێ كو بشێت د بەر خۆدا بدەت)، و میراتخۆرێ بچویكی ژی دڤێت یێ هۆسا بیت. و ئەگەر وان ڤیا ب دلخۆشی و مشێورەت [بەری وەختی] بچویكی ژ شیرڤە بكەن، چو گونەهـ ل سەر وان نینە، و ئەگەر هەوە ڤیا دایینان بۆ بچویكێت خۆ بگرن، چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە ئەگەر هوین هەقێ شیرێ وان ب دورستی بدەنێ، و ژ خودێ بترسن و بزانن تشتێ هوین دكەن خودێ دبینیت.
Las Exégesis Árabes:
وَٱلَّذِينَ يُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَيَذَرُونَ أَزۡوَٰجٗا يَتَرَبَّصۡنَ بِأَنفُسِهِنَّ أَرۡبَعَةَ أَشۡهُرٖ وَعَشۡرٗاۖ فَإِذَا بَلَغۡنَ أَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا فَعَلۡنَ فِيٓ أَنفُسِهِنَّ بِٱلۡمَعۡرُوفِۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
234. ژ هەوە ئەوێت دمرن و ژنان ب پاش خۆڤە دهێلن، دڤێت [ئەڤ ژنە بەری شوی بكەن] چار هەیڤ و دەهـ ڕۆژان خۆ بگرن، ڤێجا ئەگەر گەهشتنە دویماهییا دەمێ خۆگرتنێ، چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، ئەو دویڤ عادەتی كارێ خۆ بكەن [دا بێنە خواستن و جارەكا دی شویكەن] و خودێ ب كار و كریارێت هوین دكەن ئاگەهدار و شارەزایە.
Las Exégesis Árabes:
وَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِيمَا عَرَّضۡتُم بِهِۦ مِنۡ خِطۡبَةِ ٱلنِّسَآءِ أَوۡ أَكۡنَنتُمۡ فِيٓ أَنفُسِكُمۡۚ عَلِمَ ٱللَّهُ أَنَّكُمۡ سَتَذۡكُرُونَهُنَّ وَلَٰكِن لَّا تُوَاعِدُوهُنَّ سِرًّا إِلَّآ أَن تَقُولُواْ قَوۡلٗا مَّعۡرُوفٗاۚ وَلَا تَعۡزِمُواْ عُقۡدَةَ ٱلنِّكَاحِ حَتَّىٰ يَبۡلُغَ ٱلۡكِتَٰبُ أَجَلَهُۥۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِيٓ أَنفُسِكُمۡ فَٱحۡذَرُوهُۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٌ حَلِيمٞ
235. و گونەهـ ل سەر هەوە نینە [نە د گونەهكارن]، هوین [بێژنێ بەری ڕۆژێت خۆگرتنێ ب دویماهی بێن] ب ڕەنگەكی تێ بگەهینن كو هەوە دل یێ ل سەر. یان بێخنە د دلێ خۆدا [چ گاڤا ڕۆژێت خۆگرتنێ تەمامبوون مار بكەن]، [بەلێ نابیت هوین ئێكسەر بخوازن] خودێ زانی هوین دێ سوحبەتا وان كەن [كو هەوە دلێ ل سەر وان] بەلێ چو ژڤانان ب دزیكیڤە نەدەنە وان ژ بلی هندێ هوین ئاخڤتنەكا عەدەتی بێژن [بدەنێ] [وەكی هێژ تو یا ل سەر خۆ، من دل تێ هەیە ئێكا وەكی تە بۆ خۆ بینم، كو تێ بگەهیت پێ، تە چ ل بەرە]، و مار نەكەن هەتا دەمێ وێ یێ خۆگرتنێ ب دویماهیك نەئێت، و بزانن خودێ یا د دلێ هەوەدا دزانیت، [ڤێجا ژ بەر هندێ] خۆ ژێ بپارێزن [ب كرنا تاعەتان و دانەپاشا گونەهان] و گوهدارییا وی بكەن، و بزانن بێ گۆمان خودێ گونەهـ ژێبەر و بێنفرەهە ل سەر جزادانێ.
Las Exégesis Árabes:
لَّا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ إِن طَلَّقۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ مَا لَمۡ تَمَسُّوهُنَّ أَوۡ تَفۡرِضُواْ لَهُنَّ فَرِيضَةٗۚ وَمَتِّعُوهُنَّ عَلَى ٱلۡمُوسِعِ قَدَرُهُۥ وَعَلَى ٱلۡمُقۡتِرِ قَدَرُهُۥ مَتَٰعَۢا بِٱلۡمَعۡرُوفِۖ حَقًّا عَلَى ٱلۡمُحۡسِنِينَ
236. چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، ئەگەر هوین ژنان بەردەن بەری هوین بچنە نڤینا وان، یان مەهرەكێ [مارەكێ] بۆ وان ڤەبڕن، دەستفرەهـ ل دویڤ دەستفرەهییا خۆ، دەستتەنگ ل دویڤ دەستتەنگییا خۆ، دڤێت هەر ئێك متا و پەرگالەكی [ئانكو تشتەكی بۆ دلێ وان] بدەتە وان، تشتەك بیت ب وی ڕەنگێ خودێ پێ ڕازی و ل دویڤ ئیجادا (عورفێ) خەلكی، ئەڤە ئەركەكە ل سەر قەنجیكاران.
Las Exégesis Árabes:
وَإِن طَلَّقۡتُمُوهُنَّ مِن قَبۡلِ أَن تَمَسُّوهُنَّ وَقَدۡ فَرَضۡتُمۡ لَهُنَّ فَرِيضَةٗ فَنِصۡفُ مَا فَرَضۡتُمۡ إِلَّآ أَن يَعۡفُونَ أَوۡ يَعۡفُوَاْ ٱلَّذِي بِيَدِهِۦ عُقۡدَةُ ٱلنِّكَاحِۚ وَأَن تَعۡفُوٓاْ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۚ وَلَا تَنسَوُاْ ٱلۡفَضۡلَ بَيۡنَكُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٌ
237. و هەكە هەوە [ژن] بەردان بەری هوین بچنە نڤینا وان، و هەوە بەری هنگی مارا وێ دیار كربیت. نیڤا هەوە ڤەبڕی [دڤێت هوین بدەنێ] ژ بلی هندێ ئەو ب خۆ وێ نیڤێ بهێلیت، یان ئەوێ ماركرن د دەستدا، هەمییێ (هەمی مەهرێ) بۆ ژنێ بهێلیت. و ئەگەر هوین [مەخسەد پێ هەردوكن و باراپتر زەلامە] بهێلن [و هەمی مارێ بدەنێ و ب نیڤی نەكەن]، و هەچییێ یێ دی ئازا بكەت پتر نێزكی پارێزكارییێیە، و قەنجی و چاكییێ د ناڤبەرا خۆدا ژ بیر نەكەن، ب ڕاستی خودێ ب كار و كریارێت هوین دكەن ب ئاگەهە و دبینیت.
Las Exégesis Árabes:
فَإِنۡ خِفۡتُمۡ فَرِجَالًا أَوۡ رُكۡبَانٗاۖ فَإِذَآ أَمِنتُمۡ فَٱذۡكُرُواْ ٱللَّهَ كَمَا عَلَّمَكُم مَّا لَمۡ تَكُونُواْ تَعۡلَمُونَ
239. ڤێجا ئەگەر هوین [ژ بەر شەڕی یان ژ بەر هەر تشتەكێ دیتر] ترسیان، [نڤێژێت خۆ] پەیادە یان سویار بكەن، [و پاشی] ئەگەر هوین ئێمن بوون، وەسا خودێ بپەرێسن [نڤێژان بكەن] وەكی وی هوین فێركرین و بەری هنگی هەوە نەدزانی.
Las Exégesis Árabes:
وَٱلَّذِينَ يُتَوَفَّوۡنَ مِنكُمۡ وَيَذَرُونَ أَزۡوَٰجٗا وَصِيَّةٗ لِّأَزۡوَٰجِهِم مَّتَٰعًا إِلَى ٱلۡحَوۡلِ غَيۡرَ إِخۡرَاجٖۚ فَإِنۡ خَرَجۡنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَيۡكُمۡ فِي مَا فَعَلۡنَ فِيٓ أَنفُسِهِنَّ مِن مَّعۡرُوفٖۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
240. و ژ هەوە ئەوێت دمرن و ژنان ب پاش خۆڤە دهێلن، دڤێت وەسیەتێ بۆ هەڤسەرێت خۆ بكەن كو سالەكێ د مالدا بمینن، و بێنە خودانكرن و نەئێنە دەرئێخستن، [ب وی شەرتی كو مالا هەڤسەرێت خۆ نەهێلن و د ڤی دەمیدا شوی نەكەن]، و ئەگەر ئەو ژ دەڤ خۆ دەركەڤتن، چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، چ یا ئەو ل دویڤ عەدەتی ل خۆ بكەن [كو خۆ بخەملینن و هندەك بێنە پێش بۆ دیتنێ] خودێ سەردەست و كاربنەجهە.
Las Exégesis Árabes:
كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ
Las Exégesis Árabes:
۞ أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِينَ خَرَجُواْ مِن دِيَٰرِهِمۡ وَهُمۡ أُلُوفٌ حَذَرَ ٱلۡمَوۡتِ فَقَالَ لَهُمُ ٱللَّهُ مُوتُواْ ثُمَّ أَحۡيَٰهُمۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلنَّاسِ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَشۡكُرُونَ
243. ما تە چیرۆكا وان نەبهیستییە ئەوێت ژ وار و وەلاتێ خۆ دەركەڤتین و ئەو ب هزارانن ژ مرنێ ڕەڤین (ژ ترسا مرنێ)، خودێ گۆتە وان بمرن [مرن] پاشی ساخكرنەڤە، ب ڕاستی خودێ گەلە قەنجی و كەرەم ل سەر خەلكی هەنە، بەلێ باراپتر ژ خەلكی [ژ مرۆڤان] ناشوكورینن و سوپاسی ناكەن [قەنجی و كەرەما خودێ نائێتە بەرچاڤان].
Las Exégesis Árabes:
وَقَٰتِلُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ سَمِيعٌ عَلِيمٞ
Las Exégesis Árabes:
مَّن ذَا ٱلَّذِي يُقۡرِضُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا فَيُضَٰعِفَهُۥ لَهُۥٓ أَضۡعَافٗا كَثِيرَةٗۚ وَٱللَّهُ يَقۡبِضُ وَيَبۡصُۜطُ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ
245. ڤێجا كییە قەرەكێ باش د گەل خودێ بكەت [قەنجییێ بكەت دا خودێ خەلات بكەت]، دا خودێ هندی وی [قەری] و تەمەتی وی بۆ زێدە بكەت، و خودێیە، یێ كێم و زێدە دكەت، و ئەوە یێ هوین دێ چنە بەر دەستان و ب بالڤە زڤڕن.
Las Exégesis Árabes:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلۡمَلَإِ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ مِنۢ بَعۡدِ مُوسَىٰٓ إِذۡ قَالُواْ لِنَبِيّٖ لَّهُمُ ٱبۡعَثۡ لَنَا مَلِكٗا نُّقَٰتِلۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِۖ قَالَ هَلۡ عَسَيۡتُمۡ إِن كُتِبَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡقِتَالُ أَلَّا تُقَٰتِلُواْۖ قَالُواْ وَمَا لَنَآ أَلَّا نُقَٰتِلَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَقَدۡ أُخۡرِجۡنَا مِن دِيَٰرِنَا وَأَبۡنَآئِنَاۖ فَلَمَّا كُتِبَ عَلَيۡهِمُ ٱلۡقِتَالُ تَوَلَّوۡاْ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۚ وَٱللَّهُ عَلِيمُۢ بِٱلظَّٰلِمِينَ
246. ما تە چیڕۆكا كەنكەنەیێت ئسرائیلییان پشتی مووسا پێغەمبەر بهیستییە، گاڤا گۆتینە پێغەمبەرەكێ خۆ: میرەكی بۆ مە ڕاكە [فڕێكە دا ئەم د بن سەرۆكاتییا ویڤە] شەڕی د ڕێكا خودێدا بكەین، پێغەمبەرێ وان گۆت: ئەز دترسم شەڕ ل سەر هەوە بێتە نڤێسین و هوین شەڕی نەكەن، [خۆ پاشڤە بكێشن]. گۆتن: ڤێجا ما بۆچ ئەم شەڕی د ڕێكا خودێدا ناكەین و [پشتی] ئەم ژ ناڤ وار و كچ و كوڕێت خۆ هاتینە دەرئێخستن؟! بەلێ دەمێ شەڕ (جیهاد) ل سەر وان هاتییە نڤێسین، هەمییان پشت دا شەڕی، كێمەك تێ نەبن، و خودێ ب ئاگەهە ژ ستەمكاران.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالَ لَهُمۡ نَبِيُّهُمۡ إِنَّ ٱللَّهَ قَدۡ بَعَثَ لَكُمۡ طَالُوتَ مَلِكٗاۚ قَالُوٓاْ أَنَّىٰ يَكُونُ لَهُ ٱلۡمُلۡكُ عَلَيۡنَا وَنَحۡنُ أَحَقُّ بِٱلۡمُلۡكِ مِنۡهُ وَلَمۡ يُؤۡتَ سَعَةٗ مِّنَ ٱلۡمَالِۚ قَالَ إِنَّ ٱللَّهَ ٱصۡطَفَىٰهُ عَلَيۡكُمۡ وَزَادَهُۥ بَسۡطَةٗ فِي ٱلۡعِلۡمِ وَٱلۡجِسۡمِۖ وَٱللَّهُ يُؤۡتِي مُلۡكَهُۥ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
247. و پێغەمبەرێ وان گۆتە وان: خودێ طالوت بۆ هەوە ب میرینی هنارتییە، گۆتن: [گۆتنە پێغەمبەرێ خۆ] دێ چاوا بیتە میرێ مە و ئەم ژ وی هێژاتری میرینییێینە، و ئەو نەگەلەكێ ب مالە؟! [پێغەمبەرێ وان] گۆت: خودێ ئەو ل سەر هەوە هلبژارتییە [و خودێ ژ كەرەما خۆ] زێدە زانین و قەلافەت و گەودەكێ باش ژی یێ دایێ، و خودێ ملك و مالدارییا خۆ ددەتە وی یێ وی بڤێت، ب ڕاستی [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] خودێ یێ بەرفرەهـ و زانایە.
Las Exégesis Árabes:
وَقَالَ لَهُمۡ نَبِيُّهُمۡ إِنَّ ءَايَةَ مُلۡكِهِۦٓ أَن يَأۡتِيَكُمُ ٱلتَّابُوتُ فِيهِ سَكِينَةٞ مِّن رَّبِّكُمۡ وَبَقِيَّةٞ مِّمَّا تَرَكَ ءَالُ مُوسَىٰ وَءَالُ هَٰرُونَ تَحۡمِلُهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لَّكُمۡ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
248. پێغەمبەرێ وان گۆتە وان: نیشانا میرینییا وی ئەوە: سندرویك بۆ هەوە بێت كو دلڕەحەتی و دلخۆشی ژ نك خودایێ هەوە و شوینمایێت بنەمالا مووسا پێغەمبەر و هاروونی تێدا بن، و ملیاكەت هەلگرن. ب ڕاستی ئەڤ چەندە نیشانەكا ئاشكەرایە بۆ هەوە، ئەگەر هوین خودان باوەر بن.
Las Exégesis Árabes:
فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوتُ بِٱلۡجُنُودِ قَالَ إِنَّ ٱللَّهَ مُبۡتَلِيكُم بِنَهَرٖ فَمَن شَرِبَ مِنۡهُ فَلَيۡسَ مِنِّي وَمَن لَّمۡ يَطۡعَمۡهُ فَإِنَّهُۥ مِنِّيٓ إِلَّا مَنِ ٱغۡتَرَفَ غُرۡفَةَۢ بِيَدِهِۦۚ فَشَرِبُواْ مِنۡهُ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۚ فَلَمَّا جَاوَزَهُۥ هُوَ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَعَهُۥ قَالُواْ لَا طَاقَةَ لَنَا ٱلۡيَوۡمَ بِجَالُوتَ وَجُنُودِهِۦۚ قَالَ ٱلَّذِينَ يَظُنُّونَ أَنَّهُم مُّلَٰقُواْ ٱللَّهِ كَم مِّن فِئَةٖ قَلِيلَةٍ غَلَبَتۡ فِئَةٗ كَثِيرَةَۢ بِإِذۡنِ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ مَعَ ٱلصَّٰبِرِينَ
249. ڤێجا دەمێ طالووتی لەشكەر [ژ باژێری] دەرئێخستی، گۆتە وان: ب ڕاستی خودێ دێ هەوە ب ڕویبارەكی جەڕبینیت، ڤێجا هەچییێ ژێ ڤەخوار نە ژ [لەشكەرێ] منە، و یێ ژێ نەڤەخۆت ژ [لەشكەرێ] منە، ژ بلی هندێ كو ئێك مستەكێ ژێ ڤەخۆت [دا تێنا خۆ پێ بشكێنیت] هەمییان ژێ ڤەخوار، كەتەكا كێم تێ نەبیت، و دەمێ طالووت و ئەوێت باوەری د گەل ئینایین ژ [رویباری] دەرباز بوویین گۆتن: ئەڤرۆ مە شیانا شەڕێ جالووت و لەشكەرێ وی نینە. بەلێ ئەوێت پشت ڕاست كو دێ بەرانبەری خودێ بن، گۆتن: چەند جاران كۆمەكا بچویك ب ئانەهییا خودێ ب سەر كۆمەكا مەزن كەڤتییە؟! و خودێ د گەل سەبركێش و بێنفرەهانە.
Las Exégesis Árabes:
وَلَمَّا بَرَزُواْ لِجَالُوتَ وَجُنُودِهِۦ قَالُواْ رَبَّنَآ أَفۡرِغۡ عَلَيۡنَا صَبۡرٗا وَثَبِّتۡ أَقۡدَامَنَا وَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
250. دەمێ [طالووت و لەشكەرێ وی] بەرانبەری جالووت و لەشكەرێ وی بوویین، گۆتن: خودێوۆ بێنفرەهییێ ب سەر مەدا داڕێژە و مە قاهیم بكە [پییێت مە موكوم بكە و ڕاگرە]، و مە ب سەر گاوران (جالووت و لەشكەرێ وی) بێخە.
Las Exégesis Árabes:
فَهَزَمُوهُم بِإِذۡنِ ٱللَّهِ وَقَتَلَ دَاوُۥدُ جَالُوتَ وَءَاتَىٰهُ ٱللَّهُ ٱلۡمُلۡكَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَعَلَّمَهُۥ مِمَّا يَشَآءُۗ وَلَوۡلَا دَفۡعُ ٱللَّهِ ٱلنَّاسَ بَعۡضَهُم بِبَعۡضٖ لَّفَسَدَتِ ٱلۡأَرۡضُ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ ذُو فَضۡلٍ عَلَى ٱلۡعَٰلَمِينَ
251. ڤێجا ب ئانەهییا خودێ [طالووت و لەشكەرێ وی]، ئەو [جالووت و لەشكەرێ وی] شكاندن، و داوودی جالووت كوشت، ڤێجا خودێ میرینی و پێغەمبەراتی دانێ، و تشتێ خودێ ڤیایی نیشا دا. و ئەگەر خودێ هندەك ب هندەكان نەدابانە پاش، دا ئەرد پویچ بیت، [خودانێت پویچاتییان دا دەستێ خۆ داننە سەر و وێران كەن]. بەلێ خودێ خودان كەرەمە ل سەر هەمی جیهانان.
Las Exégesis Árabes:
تِلۡكَ ءَايَٰتُ ٱللَّهِ نَتۡلُوهَا عَلَيۡكَ بِٱلۡحَقِّۚ وَإِنَّكَ لَمِنَ ٱلۡمُرۡسَلِينَ
Las Exégesis Árabes:
۞ تِلۡكَ ٱلرُّسُلُ فَضَّلۡنَا بَعۡضَهُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖۘ مِّنۡهُم مَّن كَلَّمَ ٱللَّهُۖ وَرَفَعَ بَعۡضَهُمۡ دَرَجَٰتٖۚ وَءَاتَيۡنَا عِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱلۡبَيِّنَٰتِ وَأَيَّدۡنَٰهُ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِۗ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا ٱقۡتَتَلَ ٱلَّذِينَ مِنۢ بَعۡدِهِم مِّنۢ بَعۡدِ مَا جَآءَتۡهُمُ ٱلۡبَيِّنَٰتُ وَلَٰكِنِ ٱخۡتَلَفُواْ فَمِنۡهُم مَّنۡ ءَامَنَ وَمِنۡهُم مَّن كَفَرَۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا ٱقۡتَتَلُواْ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَفۡعَلُ مَا يُرِيدُ
253. ئەو پێغەمبەرێت [مە بەحسێ وان د ڤێ سۆرەتێدا كری]، مە هندەك ژ وان ب سەر هندەكان ئێخستین، هندەك ژ وان [وەكی مووسایی] خودێ ئاخافتییە و [خودێ] هندەك ژ وان پێكا وان بلند كرییە [كرییە سەروەرێ هەمی پێغەمبەران كو پێغەمبەرێ مەیە (سلاڤێت خودێ ل سەر بن)]. و مە موعجیزە و نیشانێت ئاشكەرا دانە عیسایێ كوڕێ مەریەمێ و مە پشتا وی ب جانێ پیرۆز [جبرائیل] قاهیم كر، [پشتی هنارتنا پێغەمبەران و نیشانێت ئاشكەرا ژێك چۆنە پاش و ژێك جودایی پەیدابوو، و كێشا هندێ خەلك ئێكدو بكوژن]. و ئەگەر خودێ ڤیابایە یێت پشتی وان [پێغەمبەران] شەڕێ ئێكدو نەدكرن، پشتی نیشانێت ئاشكەرا بۆ هاتین، بەلێ ژێك جودابوون. ڤێجا هندەك ژ وان باوەری ئینان و هندەك ژی گاور بوون، و ئەگەر خودێ ڤیابایە ب شەڕ نەدكەڤتن، بەلێ خودێ وێ دكەت یا وی دڤێت.
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِمَّا رَزَقۡنَٰكُم مِّن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا بَيۡعٞ فِيهِ وَلَا خُلَّةٞ وَلَا شَفَٰعَةٞۗ وَٱلۡكَٰفِرُونَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
254. گەلی خودان باوەران، ژ وی ڕزقی بدەن، یێ مە دایییە هەوە، بەری ڕۆژەك ب سەر هەوەدا بێت، نە كڕین و فرۆتن تێدایە [هوین خۆ بكڕن] و نە هەڤالینی و نە مەهدەر تێدایە [بەڕەڤانی ژ هەوە بێتەكرن]، و گاورن [وێ ڕۆژێ] ستەمكار.
Las Exégesis Árabes:
ٱللَّهُ لَآ إِلَٰهَ إِلَّا هُوَ ٱلۡحَيُّ ٱلۡقَيُّومُۚ لَا تَأۡخُذُهُۥ سِنَةٞ وَلَا نَوۡمٞۚ لَّهُۥ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ مَن ذَا ٱلَّذِي يَشۡفَعُ عِندَهُۥٓ إِلَّا بِإِذۡنِهِۦۚ يَعۡلَمُ مَا بَيۡنَ أَيۡدِيهِمۡ وَمَا خَلۡفَهُمۡۖ وَلَا يُحِيطُونَ بِشَيۡءٖ مِّنۡ عِلۡمِهِۦٓ إِلَّا بِمَا شَآءَۚ وَسِعَ كُرۡسِيُّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَۖ وَلَا يَـُٔودُهُۥ حِفۡظُهُمَاۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيُّ ٱلۡعَظِيمُ
255. [گەلی خودان باوەران] خودا هەر ئێك خودایە، ژ بلی وی چو پەرستی [خودا] نینن، ئەوە یێ چو پەرستییێت دورست ژ بلی وی نەیی، ئەوە یێ هەروهەر مایی و [و د هەمی كاروبارێت هەبوونێدا] ڕێبەر، نە د نقرۆسك دچیت و نە د خەو.. هندی د ئەسماناندا و هندی ل سەر ڕوییێ ئەردی، هەمی یێ وییە، كییە [ژ بەندەیێت خودێ بشێت] مەهدەرێ ل دەڤ بكەت بێی دەستویرا وی؟! خودێ ژ كار و كریارێت وان كرین و یێت دێ كەن، ب ئاگەهە، و [ئەو] ب سەر چو زانینا وی هلنابن، ئەو نەبیت یا وی [خودایی] ڤیایی، [ب ڕێكا پێغەمبەرێت خۆ] و كورسییا وی [خودێ دزانیت كا چییە] ئەرد و ئەسمان ڤەگرتینە، و ڕاگرتنا هەردوكان ژی [ئەرد و ئەسمانان] لێ [ل خودێ] یا گران نینە. و ئەوە یێ خودان ڕێز و مەزنایی و پێكا بلند.
Las Exégesis Árabes:
لَآ إِكۡرَاهَ فِي ٱلدِّينِۖ قَد تَّبَيَّنَ ٱلرُّشۡدُ مِنَ ٱلۡغَيِّۚ فَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلطَّٰغُوتِ وَيُؤۡمِنۢ بِٱللَّهِ فَقَدِ ٱسۡتَمۡسَكَ بِٱلۡعُرۡوَةِ ٱلۡوُثۡقَىٰ لَا ٱنفِصَامَ لَهَاۗ وَٱللَّهُ سَمِيعٌ عَلِيمٌ
256. كۆتەكی و خورتی د دینیدا نینە [ب خورتی خەلك بێتە موسلمانكرن] ب سویند (باوەری ئینان) و نەراستی (گاوری) ژێك هاتنە ڤاڤارتن (ژێك هاتنە نیاسین)، ڤێجا كەسێ پشتا خۆ بدەتە سەرێ گاورییێ [ئەوێ شوینا خودێ دئێتە پەرستن] و باوەرییێ پێ نەئینیت، و باوەرییێ ب خودێ بینیت، ئەوی خۆ ب چنبلێ (قولپا) موكومڤە گرت [ئانكو ڕێكا سەرفەرازییێ] كو ڤەڕەسیان بۆ نینە و خودێ گوهدێر و زانایە.
Las Exégesis Árabes:
ٱللَّهُ وَلِيُّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ يُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِۖ وَٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ أَوۡلِيَآؤُهُمُ ٱلطَّٰغُوتُ يُخۡرِجُونَهُم مِّنَ ٱلنُّورِ إِلَى ٱلظُّلُمَٰتِۗ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
257. خودێ هاریكار و پشتەڤانێ وانە یێت باوەری ئینایین، وان ژ تاریستانان دەردئێخیتە ڕۆناهییێ، و ئەوێت گاوربوویین، شەیتان و سەرێت گاورییێ، هاریكار و پشتەڤانێت وانن، وان ژ ڕۆناهییێ دەردئێخنە تاریستانان، ئەڤە دۆژەهینە و هەروهەر دێ تێدا مینن.
Las Exégesis Árabes:
أَلَمۡ تَرَ إِلَى ٱلَّذِي حَآجَّ إِبۡرَٰهِـۧمَ فِي رَبِّهِۦٓ أَنۡ ءَاتَىٰهُ ٱللَّهُ ٱلۡمُلۡكَ إِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِـۧمُ رَبِّيَ ٱلَّذِي يُحۡيِۦ وَيُمِيتُ قَالَ أَنَا۠ أُحۡيِۦ وَأُمِيتُۖ قَالَ إِبۡرَٰهِـۧمُ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَأۡتِي بِٱلشَّمۡسِ مِنَ ٱلۡمَشۡرِقِ فَأۡتِ بِهَا مِنَ ٱلۡمَغۡرِبِ فَبُهِتَ ٱلَّذِي كَفَرَۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
258. ئەرێ ما تە چیرۆكا وی نەبهیستییە، ئەوێ جڕەبڕ د گەل ئیبراهیم [پێغەمبەر] د ڕاستا خودێدا كری، پشتی خودێ ب ملك و مال ئێخستی و مەزنكری، [ڤێجا ب ملك و مالێ خۆ خڕیایی و د سەرداچۆیی] دەمێ ئیبراهیم گۆتی: خودایێ منە یێ ساخ دكەت و دمرینیت، گۆت: ئەز ژی ساخ دكەم و دمرینم! [دو مرۆڤ ئینان، ئێك بەردا و ئێك كوشت] ئیبراهیم گۆت [گۆتێ]: خودێ ڕۆژێ ژ ملێ ڕۆژهەلاتێڤە دئینیت (دەردئێخیت)، [ئەگەر تو ڕاست دبێژی] تو ژ ملێ ڕۆژئاڤایێڤە بینە (دەربێخە)، زمان ل ڤی گاوری شكەست و گوهشی، و خودێ ملەتێ ستەمكار ڕاستەڕێ ناكەت.
Las Exégesis Árabes:
أَوۡ كَٱلَّذِي مَرَّ عَلَىٰ قَرۡيَةٖ وَهِيَ خَاوِيَةٌ عَلَىٰ عُرُوشِهَا قَالَ أَنَّىٰ يُحۡيِۦ هَٰذِهِ ٱللَّهُ بَعۡدَ مَوۡتِهَاۖ فَأَمَاتَهُ ٱللَّهُ مِاْئَةَ عَامٖ ثُمَّ بَعَثَهُۥۖ قَالَ كَمۡ لَبِثۡتَۖ قَالَ لَبِثۡتُ يَوۡمًا أَوۡ بَعۡضَ يَوۡمٖۖ قَالَ بَل لَّبِثۡتَ مِاْئَةَ عَامٖ فَٱنظُرۡ إِلَىٰ طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمۡ يَتَسَنَّهۡۖ وَٱنظُرۡ إِلَىٰ حِمَارِكَ وَلِنَجۡعَلَكَ ءَايَةٗ لِّلنَّاسِۖ وَٱنظُرۡ إِلَى ٱلۡعِظَامِ كَيۡفَ نُنشِزُهَا ثُمَّ نَكۡسُوهَا لَحۡمٗاۚ فَلَمَّا تَبَيَّنَ لَهُۥ قَالَ أَعۡلَمُ أَنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
259. دیسا ما تە چیڕۆكا یێ د بەر گوندەكیڕا بۆری نەبهیستییە، ئەو گوندێ كاڤل و خانییێت وی ب سەر دیواراندا هەڕافتی [دەمێ] گۆتی: كەنگی خودێ دێ ڤی گوندی پشتی كاڤلبوونا وی ئاڤاكەتەڤە؟! ڤێجا خودێ ئەو ب خۆ سەد سالان مراند، پاشی ساخكرەڤە، [خودێ ب ڕێكا ملیاكەتی] پسیار ژێ كر، گۆتێ: [خودێ ب ڕێكا ملیاكەتی] گۆتێ: نە، تو سەد سالان [مری] مایی، بەرێ خۆ بدە خوارن و ڤەخوارنا خۆ، نەهاتییە گوهۆڕین [هێژ ل سەر تام و ڕەنگێ خۆ یێ بەرێ مایییە]، و بەرێ خۆ بدە كەرێ خۆ [دا بزانی كا چاوا مری ساخ دبنەڤە] و دا تە بكەینە نیشان و دەلیل بۆ خەلكی، [ل سەر ساخبوونا پشتی مرنێ]، و بەرێ خۆ بدە هەستییان ئەم چاوا ددەینە ئێك و پاشی ب گۆشتی كراس دكەین، ڤێجا دەمێ بۆ دیاربوویی [و ب سەرێ وی ب خۆ هاتی]، گۆت: ئەز دزانم كو خودێ خودان شیانە ل سەر كرنا هەمی تشتی.
Las Exégesis Árabes:
وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِـۧمُ رَبِّ أَرِنِي كَيۡفَ تُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ قَالَ أَوَلَمۡ تُؤۡمِنۖ قَالَ بَلَىٰ وَلَٰكِن لِّيَطۡمَئِنَّ قَلۡبِيۖ قَالَ فَخُذۡ أَرۡبَعَةٗ مِّنَ ٱلطَّيۡرِ فَصُرۡهُنَّ إِلَيۡكَ ثُمَّ ٱجۡعَلۡ عَلَىٰ كُلِّ جَبَلٖ مِّنۡهُنَّ جُزۡءٗا ثُمَّ ٱدۡعُهُنَّ يَأۡتِينَكَ سَعۡيٗاۚ وَٱعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
260. و [و بۆ ملەتێ خۆ بێژە] دەمێ ئیبراهیم گۆتی: خودێوۆ، نیشا من بدە كا تو چاوا مرییان ساخ دكەی؟ [خودێ] گۆت: ما تە باوەری [ب شیانا من] نەئینایییە؟ گۆت: بەلێ [من باوەری هەیە]، بەس دا دلێ من تەنا ببیت، [خودێ] گۆتێ: چار بالەفڕان بینە، [سەرژێكە] و گۆشتێ وان ل دەڤ خۆ لێك بدە [د ناڤ ئێك هەلكە]، پاشی هەر چیایەكی پارچەیەكا گۆشتێ هەر ئێك ژ وان دانە سەر، پاشی گازی بكە وان، ب لەز دێ ئێنە دەڤ تە، و بزانە كو [ب ڕاستی] خودێ پێڤەهاتی و كاربنەجهە.
Las Exégesis Árabes:
مَّثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ أَنۢبَتَتۡ سَبۡعَ سَنَابِلَ فِي كُلِّ سُنۢبُلَةٖ مِّاْئَةُ حَبَّةٖۗ وَٱللَّهُ يُضَٰعِفُ لِمَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ
261. مەتەلا ئەوێت مالێ خۆ د ڕێكا خودێدا دمەزێخن وەكی مەتەلا دندكەكێیە حەفت گولی دابن، هەر گولییەكێ سەد دندك تێدا بن، و خودێ بۆ یێ بڤێت هندی دی لێ دكەت، و ب ڕاستی [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] خودێ یێ بەرفرەهـ و زانایە.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمۡ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ ثُمَّ لَا يُتۡبِعُونَ مَآ أَنفَقُواْ مَنّٗا وَلَآ أَذٗى لَّهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
262. ئەوێت مالێ خۆ د ڕێكا خودێدا دمەزێخن، نە دكەنە منەت و نە دكەنە چكی [كو ئەزیەتێ پێ بگەهیننە یێ مال داینێ و هەڕۆ بدەنە ڕوییێ وان]، ئەڤان خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودایێ خۆ هەیە، و نە ترس [ڕۆژا قیامەتێ] بۆ وان هەیە و نە ژی ب خەم دكەڤن.
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُبۡطِلُواْ صَدَقَٰتِكُم بِٱلۡمَنِّ وَٱلۡأَذَىٰ كَٱلَّذِي يُنفِقُ مَالَهُۥ رِئَآءَ ٱلنَّاسِ وَلَا يُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِۖ فَمَثَلُهُۥ كَمَثَلِ صَفۡوَانٍ عَلَيۡهِ تُرَابٞ فَأَصَابَهُۥ وَابِلٞ فَتَرَكَهُۥ صَلۡدٗاۖ لَّا يَقۡدِرُونَ عَلَىٰ شَيۡءٖ مِّمَّا كَسَبُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
264. گەلی خودان باوەران خێر و قەنجییێت (سەدەقەیێت) خۆ ب منەت و چكییێ (ئەزیەتێ) پویچ نەكەن، وەكی ئەوێ مالێ خۆ بۆ ڕویمەتی دمەزێخیت، و ئەو ژ خودێ و ڕۆژا ئاخرەتێ بێ باوەر، مەتەلا وی وەكی مەتەلا تەحتەكێیە ئاخ ل سەر بیت و تاڤییەكا بارانێ ژێ بگریت [ئاخێ ژێ بشۆت] و ڕویت و حولی بهێلیت، [ئەڤێت هۆسا، ئەوێت مالێ خۆ دكەنە منەت و چكی بۆ یێ ددەنێ و پێ دئێشینن] مالێ وان هەمی ژ دەست وان دەردكەڤیت [ژ خێرا وی بێ بارن، نەشێن مالێ خۆ ژی بزڤڕیننەڤە، پشتی بۆ ڕویمەتی دایین] و خودێ مرۆڤێت گاور ڕاستەڕێ ناكەن.
Las Exégesis Árabes:
وَمَثَلُ ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُمُ ٱبۡتِغَآءَ مَرۡضَاتِ ٱللَّهِ وَتَثۡبِيتٗا مِّنۡ أَنفُسِهِمۡ كَمَثَلِ جَنَّةِۭ بِرَبۡوَةٍ أَصَابَهَا وَابِلٞ فَـَٔاتَتۡ أُكُلَهَا ضِعۡفَيۡنِ فَإِن لَّمۡ يُصِبۡهَا وَابِلٞ فَطَلّٞۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ بَصِيرٌ
265. و مەتەلا ئەوێت مالێ خۆ ژ بۆ ڕازیبوونا خودێ و موكومكرن و ڕاگرتنا دلێت خۆ دمەزێخن وەكی مەتەلا باغەكی [جنیكەكێ]یە ل سەر گرەكی، تاڤییەكا بارانێ لێ بدەت دوقات بەرێ خۆ بگریت، ئەگەر تاڤییا بارانێ لێ نەدەت، هویربارانەك لێ بێت. و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە و دبینیت.
Las Exégesis Árabes:
أَيَوَدُّ أَحَدُكُمۡ أَن تَكُونَ لَهُۥ جَنَّةٞ مِّن نَّخِيلٖ وَأَعۡنَابٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ لَهُۥ فِيهَا مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ وَأَصَابَهُ ٱلۡكِبَرُ وَلَهُۥ ذُرِّيَّةٞ ضُعَفَآءُ فَأَصَابَهَآ إِعۡصَارٞ فِيهِ نَارٞ فَٱحۡتَرَقَتۡۗ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ لَعَلَّكُمۡ تَتَفَكَّرُونَ
266. ئەرێ ئێك ژ هەوە هەیە بڤێت چەمەك ژ دارقەسپ و مێوان هەبیت، و ڕویبار د بەردا بچن، و هەمی فێقی تێدا هەبیت، و پیراتی ب سەردا بێت، و وی لاوازی هەبیت و دویندەهەكا لاواز هەبیت، و بابەلیسكەكا ب ئاگر ل چەمێ وی بدەت، ڤێجا بسۆژیت. وەكی ڤێ مەتەلێ خودێ نیشانێت خۆ بۆ هەوە دیار دكەت، بەلكی هوین [راست] هزرا خۆ بكەن.
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَنفِقُواْ مِن طَيِّبَٰتِ مَا كَسَبۡتُمۡ وَمِمَّآ أَخۡرَجۡنَا لَكُم مِّنَ ٱلۡأَرۡضِۖ وَلَا تَيَمَّمُواْ ٱلۡخَبِيثَ مِنۡهُ تُنفِقُونَ وَلَسۡتُم بِـَٔاخِذِيهِ إِلَّآ أَن تُغۡمِضُواْ فِيهِۚ وَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَنِيٌّ حَمِيدٌ
267. گەلی خودان باوەران ژ حەلال باشێ هەوە ب دەست خۆڤە ئینایی و پەیداكری، و ژ وی یێ مە بۆ هەوە ژ ئەردی دەرئێخستی بمەزێخن [د ڕێكا خودێدا بدەن] و یێ بێخێر ژێ نەكەنە خێر، ئەوێ هوین ب خۆ، ئەگەر نە ژ ئێكا شەرمێ بیت وەرناگرن و چاڤێت خۆ ژ بێخێرییا وی ناگرن [و پێ قایل نابن] و بزانن خودێیە دەولەمەند و شایی سوپاسێ.
Las Exégesis Árabes:
ٱلشَّيۡطَٰنُ يَعِدُكُمُ ٱلۡفَقۡرَ وَيَأۡمُرُكُم بِٱلۡفَحۡشَآءِۖ وَٱللَّهُ يَعِدُكُم مَّغۡفِرَةٗ مِّنۡهُ وَفَضۡلٗاۗ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٞ
268. شەیتان هەوە ژ هەژارییێ دترسینیت و هەوە د بەر قەلسی و چڕویكاتییێڕا دكەت، و خودێ سۆزا لێبۆرین و زێدەدانێ ددەتە هەوە، و خودێ [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] دەستفرەهـ و زانایە.
Las Exégesis Árabes:
يُؤۡتِي ٱلۡحِكۡمَةَ مَن يَشَآءُۚ وَمَن يُؤۡتَ ٱلۡحِكۡمَةَ فَقَدۡ أُوتِيَ خَيۡرٗا كَثِيرٗاۗ وَمَا يَذَّكَّرُ إِلَّآ أُوْلُواْ ٱلۡأَلۡبَٰبِ
269. زێدە زانین و كاربنەجهییێ ددەتە وی یێ وی بڤێت، و یێ خودێ زێدە زانین و كاربنەجهی دایێ، كەرەمەكا مەزن د گەل هاتەكرن، و ژ ئاقلداران پێڤەتر كەس هزرا خۆ د ڤێدا ناكەت و وەرناگریت.
Las Exégesis Árabes:
إِن تُبۡدُواْ ٱلصَّدَقَٰتِ فَنِعِمَّا هِيَۖ وَإِن تُخۡفُوهَا وَتُؤۡتُوهَا ٱلۡفُقَرَآءَ فَهُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡۚ وَيُكَفِّرُ عَنكُم مِّن سَيِّـَٔاتِكُمۡۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ خَبِيرٞ
271. ئەگەر هوین خێر و سەدەقەیێت خۆ ئاشكەرا كەن، ئەڤە خۆش شۆلە، و ئەگەر هوین ب ڤەشارتن بدەنە ژار و خێزانان، هێژ خێرتر و چێترە بۆ هەوە، [ب ڤی كارێ باش خودێ] دێ هەوە ژ گونەهان شۆت، و خودێ ب كار و كریارێت هوین دكەن شارەزایە.
Las Exégesis Árabes:
۞ لَّيۡسَ عَلَيۡكَ هُدَىٰهُمۡ وَلَٰكِنَّ ٱللَّهَ يَهۡدِي مَن يَشَآءُۗ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَلِأَنفُسِكُمۡۚ وَمَا تُنفِقُونَ إِلَّا ٱبۡتِغَآءَ وَجۡهِ ٱللَّهِۚ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ يُوَفَّ إِلَيۡكُمۡ وَأَنتُمۡ لَا تُظۡلَمُونَ
272. [هەی پێغەمبەر] ڕاستەڕێكرنا وان [ب كۆتەكی] نە ل سەر تەیە، بەلێ خودێیە، یێ وی بڤێت ڕاستەڕێ دكەت، و چ خێرا هوین بدەن و بمەزێخن بۆ هەوە ب خۆیە، و تشتێ هوین ب خێر بدەن و بمەزێخن، بلا بەس ژ بۆ ڕوییێ خودێ بیت، و هەر خێرەكا هوین بكەن و بمەزێخن دێ [خەلات و جزایێ وێ ب زێدەیی] گەهیتە هەوە و غەدر (ستەم) ل هەوە نائێتە كرن.
Las Exégesis Árabes:
لِلۡفُقَرَآءِ ٱلَّذِينَ أُحۡصِرُواْ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ لَا يَسۡتَطِيعُونَ ضَرۡبٗا فِي ٱلۡأَرۡضِ يَحۡسَبُهُمُ ٱلۡجَاهِلُ أَغۡنِيَآءَ مِنَ ٱلتَّعَفُّفِ تَعۡرِفُهُم بِسِيمَٰهُمۡ لَا يَسۡـَٔلُونَ ٱلنَّاسَ إِلۡحَافٗاۗ وَمَا تُنفِقُواْ مِنۡ خَيۡرٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ بِهِۦ عَلِيمٌ
273. [هوین خێرا خۆ ] بدەنە [وان] دەست تەنگ و ژاران، ئەوێت د ڕێكا خودێدا هاتینە گرێدان. [ئەوێت مایینە ب جیهادێڤە و خۆ فرۆتینە خودێ] و نەشێن ژ بەر جیهادێ دەركەڤنە بازرگانییەكێ یان شۆلەكی، یێ نەشارەزا هزرا دەولەمەندان ژ وان دكەت، (چونكی) ژ پاقژییا خۆ، ل خۆ دەرنائێخن دەست تەنگ و ژارن. تو دێ وان ب ڕەنگ و سیمایێ وان نیاسی [كو دەست تەنگ و ژارن] تشتی ژ كەسێ ناخوازن و خوازۆكییێ ناكەن، هەر تشتەكێ باشێ هوین بدەن و بمەزێخن، خودێ ژێ ب ئاگەهە.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِينَ يُنفِقُونَ أَمۡوَٰلَهُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ سِرّٗا وَعَلَانِيَةٗ فَلَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
274. ئەوێت مالێ خۆ ب شەڤ و ڕۆژ، نەپەنی و ئاشكەرا ددەن و دمەزێخن، ئەوان خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودایێ خۆ هەیە و [ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس ل سەر وان هەیە و نە ژی ب خەم دكەڤن.
Las Exégesis Árabes:
ٱلَّذِينَ يَأۡكُلُونَ ٱلرِّبَوٰاْ لَا يَقُومُونَ إِلَّا كَمَا يَقُومُ ٱلَّذِي يَتَخَبَّطُهُ ٱلشَّيۡطَٰنُ مِنَ ٱلۡمَسِّۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَالُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡبَيۡعُ مِثۡلُ ٱلرِّبَوٰاْۗ وَأَحَلَّ ٱللَّهُ ٱلۡبَيۡعَ وَحَرَّمَ ٱلرِّبَوٰاْۚ فَمَن جَآءَهُۥ مَوۡعِظَةٞ مِّن رَّبِّهِۦ فَٱنتَهَىٰ فَلَهُۥ مَا سَلَفَ وَأَمۡرُهُۥٓ إِلَى ٱللَّهِۖ وَمَنۡ عَادَ فَأُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلنَّارِۖ هُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ
275. ئەوێت سەلەفێ و زێدەیییێ دخۆن، [ڕۆژا قیامەتێ] وەكی وی [ژ گۆڕان] ڕادبن، ئەوێ تەبۆیی (طەبۆیی)، ئەوێ شەیتانی دین كری و هنگاڤتی، چونكی ئەوان دگۆت: هەما كڕین و فرۆتن ژی وەكی سەلەفێیە، و خودێ كڕین و فرۆتن دورست كریە، و سەلەف دورست نەكرییە، ڤێجا یێ شیرەتا خودێ گەهشتێ و سەلەف هێلا و دەست ژێ كێشا، ئەڤا كری و بۆری خودێ لێ ناگریت [ئانكو ئەڤ حوكمە ژ یا بۆری ناگریت]. و ئەو د دەست خودێدایە [بڤێت لێ ناگریت و بڤێت دێ ئیزا دەت]، و هەچییێ لێ زڤڕیڤە [سەلەفێ بخۆت پشتی بڕیار و شیرەتا خودێ گەهشتییێ] دۆژەهییە، هەروهەر دێ تێدا مینیت.
Las Exégesis Árabes:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ لَهُمۡ أَجۡرُهُمۡ عِندَ رَبِّهِمۡ وَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
277. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، و بەردەوام نڤێژ كرین و زەكاتا مالێ خۆ دایین، ئەڤان خەلاتێ خۆ ل دەڤ خودێ هەیە، و [ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس ل سەر وانە و نە ژی ب خەم دكەڤن.
Las Exégesis Árabes:
فَإِن لَّمۡ تَفۡعَلُواْ فَأۡذَنُواْ بِحَرۡبٖ مِّنَ ٱللَّهِ وَرَسُولِهِۦۖ وَإِن تُبۡتُمۡ فَلَكُمۡ رُءُوسُ أَمۡوَٰلِكُمۡ لَا تَظۡلِمُونَ وَلَا تُظۡلَمُونَ
279. ڤێجا ئەگەر هەوە [ئەڤە] نەكر، خۆ بۆ شەڕێ خودێ و پێغەمبەرێ وی كار بكەن [چونكی ب ڕاستی ئەڤە د ڕاستا خودێ و پێغەمبەرێ ویدا شەڕە هوین دكەن]. و ئەگەر هوین لێڤەبوون و هەوە تۆبە كر، سەرێ مالێ هەوە یێ هەوەیە [ب ڤی ڕەنگی] نە هوین ستەمێ [ل دەینداران] دكەن [ب وەرگرتنا زێدەیییێ] و نە ستەم ل هەوە دئێتەكرن [ب گیرۆكرنا دانا مالێ هەوە ژ بەرێ وانڤە].
Las Exégesis Árabes:
وَٱتَّقُواْ يَوۡمٗا تُرۡجَعُونَ فِيهِ إِلَى ٱللَّهِۖ ثُمَّ تُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا كَسَبَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
281. و ژ وێ ڕۆژێ بترسن یا هوین تێدا ب بال خودێڤە دزڤڕن، پاشی هەر ئێكی ل دویڤ كار و كریارێت وی حسێب دێ د گەل ئێتە كرن، و ستەم ل كەس ژ وان نائێتە كرن [نە خێرێت وان كێم دبن، نە ژی گونەهێت وان پتر لێ دئێن].
Las Exégesis Árabes:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا تَدَايَنتُم بِدَيۡنٍ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗى فَٱكۡتُبُوهُۚ وَلۡيَكۡتُب بَّيۡنَكُمۡ كَاتِبُۢ بِٱلۡعَدۡلِۚ وَلَا يَأۡبَ كَاتِبٌ أَن يَكۡتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ ٱللَّهُۚ فَلۡيَكۡتُبۡ وَلۡيُمۡلِلِ ٱلَّذِي عَلَيۡهِ ٱلۡحَقُّ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥ وَلَا يَبۡخَسۡ مِنۡهُ شَيۡـٔٗاۚ فَإِن كَانَ ٱلَّذِي عَلَيۡهِ ٱلۡحَقُّ سَفِيهًا أَوۡ ضَعِيفًا أَوۡ لَا يَسۡتَطِيعُ أَن يُمِلَّ هُوَ فَلۡيُمۡلِلۡ وَلِيُّهُۥ بِٱلۡعَدۡلِۚ وَٱسۡتَشۡهِدُواْ شَهِيدَيۡنِ مِن رِّجَالِكُمۡۖ فَإِن لَّمۡ يَكُونَا رَجُلَيۡنِ فَرَجُلٞ وَٱمۡرَأَتَانِ مِمَّن تَرۡضَوۡنَ مِنَ ٱلشُّهَدَآءِ أَن تَضِلَّ إِحۡدَىٰهُمَا فَتُذَكِّرَ إِحۡدَىٰهُمَا ٱلۡأُخۡرَىٰۚ وَلَا يَأۡبَ ٱلشُّهَدَآءُ إِذَا مَا دُعُواْۚ وَلَا تَسۡـَٔمُوٓاْ أَن تَكۡتُبُوهُ صَغِيرًا أَوۡ كَبِيرًا إِلَىٰٓ أَجَلِهِۦۚ ذَٰلِكُمۡ أَقۡسَطُ عِندَ ٱللَّهِ وَأَقۡوَمُ لِلشَّهَٰدَةِ وَأَدۡنَىٰٓ أَلَّا تَرۡتَابُوٓاْ إِلَّآ أَن تَكُونَ تِجَٰرَةً حَاضِرَةٗ تُدِيرُونَهَا بَيۡنَكُمۡ فَلَيۡسَ عَلَيۡكُمۡ جُنَاحٌ أَلَّا تَكۡتُبُوهَاۗ وَأَشۡهِدُوٓاْ إِذَا تَبَايَعۡتُمۡۚ وَلَا يُضَآرَّ كَاتِبٞ وَلَا شَهِيدٞۚ وَإِن تَفۡعَلُواْ فَإِنَّهُۥ فُسُوقُۢ بِكُمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ وَيُعَلِّمُكُمُ ٱللَّهُۗ وَٱللَّهُ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٞ
282. گەلی كەسێت هەوە باوەری ئینایی، ئەگەر هەوە دەینەك هەتا دەمەكێ دەستنیشانكری و ڤەبڕی د گەل ئێكدو كر، بنڤێسن. و بلا قەلەمدارەك د ناڤبەرا هەوەدا ب وژدان بنڤێسیت، و بلا كەس ژ قەلەمداران خۆ ئاسێ نەكەت كو بنڤێسیت، وەكی خودێ نیشادایی بنڤێسیت. بلا بنڤێسیت، و یێ دەیندار ب خۆ بلا بۆ [یێ دنڤێسیت] بێژیت (بۆ بخوینیت)، و بلا ژ خودایێ خۆ بترسیت، و چو [ژ دەینی] كێم نەكەت، و ئەگەر ئەوێ دەیندار یێ كێم ئاقل و نەزان بیت یان یێ بێ چارە و لاواز بیت [چ ژ پیراتی یان ژ بچویكاتی]. یان ئەو ب خۆ نەشێت بێژیت و بخوینیت، بلا ئەوێ ژێ بەرپرس، ب وژدان و دورست بۆ [یێ دنڤێسیت] بێژیت، و دو زەلامان، ژ یێت خۆ، ل سەر بكەنە شاهد، و ئەگەر دو زەلام نەبن، بلا زەلامەك و دو ژن بن، ژ وان یێت هوین ژێ ڕازی، ئەگەر ئێكێ ژ بیر كر، دا یا دی بینیتە بیرا وێ، و بلا شاهد خۆ ئاسێ نەكەن ئەگەر هاتنە داخوازكرن، [بۆ شادەیییێ]. و زڤێر نەبن [بێ خیرەت نەبن] كو [دەینی] هەتا دەمێ وی یێ دەستنیشانكری بنڤێسن، چ بچویك بیت چ مەزن. ئەڤە بۆ هەوە دورستترە ل دەڤ خودێ و بۆ شادەیییێ ژی بنەجهترە و ڕاستترە و نێزیكترە كو هوین [د دان و هەژمارێدا] ب گۆمان نەكەڤن، ژ بلی هندێ كو كڕین و فرۆتنەكا دەست ب دەست بیت هوین د ناڤبەرا خۆدا بكەن، [هنگێ] چو گونەهـ ل سەر هەوە نینە، هوین نەنڤێسن. و شاهدان بگرن، ئەگەر هەوە كڕین و فرۆتن كر، و بلا زیان نەگەهیتە یێ دنڤێسیت و شاهدان، و ئەگەر هوین زیانێ بگەهیننە وان، [كریارا هەوە] ئەڤە ژ ڕێ دەركەڤتن و گونەهكارییە بۆ هەوە. و ژ خودێ بترسن، خودێ دێ هەوە تێگەهینیت و نیشا هەوە دەت، و خودێ ژ هەر تشتەكی ب ئاگەهە.
Las Exégesis Árabes:
۞ وَإِن كُنتُمۡ عَلَىٰ سَفَرٖ وَلَمۡ تَجِدُواْ كَاتِبٗا فَرِهَٰنٞ مَّقۡبُوضَةٞۖ فَإِنۡ أَمِنَ بَعۡضُكُم بَعۡضٗا فَلۡيُؤَدِّ ٱلَّذِي ٱؤۡتُمِنَ أَمَٰنَتَهُۥ وَلۡيَتَّقِ ٱللَّهَ رَبَّهُۥۗ وَلَا تَكۡتُمُواْ ٱلشَّهَٰدَةَۚ وَمَن يَكۡتُمۡهَا فَإِنَّهُۥٓ ءَاثِمٞ قَلۡبُهُۥۗ وَٱللَّهُ بِمَا تَعۡمَلُونَ عَلِيمٞ
283. و ئەگەر هوین ل سەر وەغەرێ بن، و كەس نەبیت بنڤێسیت، تشتەكی بكەنە گەرەو [ڕەهینە]، [شوینا نڤێسینا دەینی] كو پێشڤە بێتە دان، و ئەگەر هوین ژێك ئێمن بوون [خودانێ دەینی باوەری ب دەینداری هات، و دەین ل سەر نەنڤێسی و ب گەرەوێ ڕازی بوو]، ڤێجا بلا ئەوێ خودانێ دەینی باوەرییا خۆ دایێ [كو دەیندارە] دەینێ خۆ بدەت، بلا ژ خودایێ خۆ بترسیت، و هوین شادەیییێ (شادەیییا خۆ) نەڤەشێرن، و هەچییێ ڤەشێریت یێ گونەهكارە، و خودێ ب هەر كار و كریارەكا هوین دكەن ئاگەهدارە.
Las Exégesis Árabes:
لِّلَّهِ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِۗ وَإِن تُبۡدُواْ مَا فِيٓ أَنفُسِكُمۡ أَوۡ تُخۡفُوهُ يُحَاسِبۡكُم بِهِ ٱللَّهُۖ فَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ
284. هندی د ئەرد و ئەسماناندا یێ خودێیە، ڤێجا تشتێ د دلێ خۆدا هوین چ دیار بكەن چ هوین ڤەشێرن، خودێ دێ هەر حسابا وی د گەل هەوە كەت. ڤێجا یێ وی بڤێت لێ ناگریت و یێ بڤێت دێ ئیزا دەت، و خودێ ل سەر [كرنا] هەمی تشتان خودان شیانە.
Las Exégesis Árabes:
ءَامَنَ ٱلرَّسُولُ بِمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مِن رَّبِّهِۦ وَٱلۡمُؤۡمِنُونَۚ كُلٌّ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَمَلَٰٓئِكَتِهِۦ وَكُتُبِهِۦ وَرُسُلِهِۦ لَا نُفَرِّقُ بَيۡنَ أَحَدٖ مِّن رُّسُلِهِۦۚ وَقَالُواْ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ غُفۡرَانَكَ رَبَّنَا وَإِلَيۡكَ ٱلۡمَصِيرُ
285. پێغەمبەری باوەری ئینایییە ب تشتێ بۆ [وی] ژ دەڤ خودێ هاتی، و خودان باوەران ژی، هەمییان باوەری ب خودێ و ملیاكەتێت وی و كتێبێت وی و پێغەمبەرێت وی ئینایییە [و دبێژن] ئەم فەرقێ (جودایییێ) نائێخینە ناڤبەرا چو پێغەمبەرێت وی، و هەمییان تێكدا (پێغەمبەری و خودان باوەران) گۆت: [خودێوۆ] مە بهیست و مە گوهداری كر، ل مە ببۆرە خودێوۆ، جهێ مە هەر تویی [دویماهیكا مە ئەوە یا ل دەڤ تە].
Las Exégesis Árabes:
لَا يُكَلِّفُ ٱللَّهُ نَفۡسًا إِلَّا وُسۡعَهَاۚ لَهَا مَا كَسَبَتۡ وَعَلَيۡهَا مَا ٱكۡتَسَبَتۡۗ رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذۡنَآ إِن نَّسِينَآ أَوۡ أَخۡطَأۡنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تَحۡمِلۡ عَلَيۡنَآ إِصۡرٗا كَمَا حَمَلۡتَهُۥ عَلَى ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِنَاۚ رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلۡنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهِۦۖ وَٱعۡفُ عَنَّا وَٱغۡفِرۡ لَنَا وَٱرۡحَمۡنَآۚ أَنتَ مَوۡلَىٰنَا فَٱنصُرۡنَا عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
286. خودێ هەر كەسەكی ژ بارێ وی زێدەتر لێ ناكەت، ڤێجا چ یا بكەت [چ قەنج چ خراب] بۆ خۆ دكەت و ل خۆ دكەت، خودێوۆ ل مە نەگرە ئەگەر مە تشتەك ژ بیر كر یان ئەم خەلەت بوویین، خودێوۆ بارەكێ هند گران ل مە نەكە وەكی وی یێ تە ل یێت بەری مە كری [كو جوهی بوون] خودێوۆ وی باری ل مە نەكە یێ ئەم نەشێین ڕاكەین (هلگرین)، و ل مە ببۆرە، و گونەهێت مە ژێ ببە، و دلۆڤانییێ ب مە ببە، تو پشتەڤانێ مەیی، و مە ب سەر كۆما گاوران بێخە.
Las Exégesis Árabes:
Traducción de los significados del Sagrado Corán - الترجمة الكردية الكرمانجية - Índice de traducciones
ترجمة معاني القرآن الكريم إلى اللغة الكردية الكرمنجية، ترجمها د. اسماعيل سگێری.