કુરઆન મજીદના શબ્દોનું ભાષાંતર - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم * - ભાષાંતરોની અનુક્રમણિકા
Рум сураси
સૂરતના હેતુઓ માંથી:
تأكيد تفرّد الله سبحانه بتصريف الأمور، وبيان سنن الله في خلقه.
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• لجوء المشركين إلى الله في الشدة ونسيانهم لأصنامهم، وإشراكهم به في الرخاء؛ دليل على تخبطهم.
Мушриклар мусибат келганда Аллоҳга илтижо қилиб қоладилар. Тинч-омонликда эса яна ширк келтириб, бут-санамларга сиғинаверадилар. Мана шу уларнинг тартибсиз бебош эканини кўрсатиб турибди.
• الجهاد في سبيل الله سبب للتوفيق إلى الحق.
وَعۡدَ ٱللَّهِۖ لَا يُخۡلِفُ ٱللَّهُ وَعۡدَهُۥ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Бу ғалаба Аллоҳ таоло тарафидан берилган ваъда эди. Ваъданинг бажарилгани мўминлар қалбидаги Аллоҳнинг ғалаба ҳақидаги ваъдасига бўлган ишончни янада мустаҳкамлайди. Лекин кўнгил кўзи кўр бўлган кўп одамлар буни билмайдилар.
અરબી તફસીરો:
يَعۡلَمُونَ ظَٰهِرٗا مِّنَ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَا وَهُمۡ عَنِ ٱلۡأٓخِرَةِ هُمۡ غَٰفِلُونَ
Улар иймон нима, шаръий ҳукмлар нима, билмайдилар. Дунё ҳаётининг тирикчиликка, моддий маданиятга алоқадор майдонидагина амал қиладилар. Улар чин ҳаётдан - охиратдан бехабарлар. Унга эътибор қаратмайдилар.
અરબી તફસીરો:
أَوَلَمۡ يَتَفَكَّرُواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۗ مَّا خَلَقَ ٱللَّهُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ وَمَا بَيۡنَهُمَآ إِلَّا بِٱلۡحَقِّ وَأَجَلٖ مُّسَمّٗىۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ بِلِقَآيِٕ رَبِّهِمۡ لَكَٰفِرُونَ
Анави ҳақни тан олмайдиган мушриклар ўзлари ҳақида, Аллоҳ уларни қандай яратгани ва расо қилгани ҳақида фикр юритмайдиларми? Аллоҳ осмонлару ерни ва улар орасидаги нарсаларни бежиз яратмаган. Уларни ҳақ билан яратган ва шу дунёда қанча муддат қолишларини аниқ белгилаб қўйган. Кўп одамлар қиёмат куни Парвардигорларига рўбарў келишни инкор қиладилар. Шунинг учун улар Аллоҳ рози бўладиган ишларни қилиш билан ўлимдан кейинги ҳаётга тайёргарлик кўрмайдилар.
અરબી તફસીરો:
أَوَلَمۡ يَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَيَنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ كَانُوٓاْ أَشَدَّ مِنۡهُمۡ قُوَّةٗ وَأَثَارُواْ ٱلۡأَرۡضَ وَعَمَرُوهَآ أَكۡثَرَ مِمَّا عَمَرُوهَا وَجَآءَتۡهُمۡ رُسُلُهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِۖ فَمَا كَانَ ٱللَّهُ لِيَظۡلِمَهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
Анавилар ер юзини кезиб, ўзларидан олдинги ҳақни тан олмаганларнинг оқибати қандай бўлганига назар солмайдиларми?! Улар булардан кўра кучлироқ эдилар. Ерга ишлов бериб, уни булар обод қилганидан кўра кўпроқ обод қилгандилар. Уларга пайғамбарлари Аллоҳнинг бирлигини исботловчи ҳужжатлар келтирганди. Аллоҳ уларни ҳалок қилганида уларга зулм қилмаган эди, лекин улар куфр келтириб, ўзларига ўзлари зулм қилгандилар.
અરબી તફસીરો:
ثُمَّ كَانَ عَٰقِبَةَ ٱلَّذِينَ أَسَٰٓـُٔواْ ٱلسُّوٓأَىٰٓ أَن كَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ بِهَا يَسۡتَهۡزِءُونَ
Ширк келтириш каби ёмонликларни қилган кимсаларнинг оқибати кейинроқ янада ёмон бўлди. Жуда ёмон бўлди. Чунки улар Аллоҳнинг оятларини ёлғонга чиқардилар ва уларни масхара, мазах қилдилар.
અરબી તફસીરો:
وَلَمۡ يَكُن لَّهُم مِّن شُرَكَآئِهِمۡ شُفَعَٰٓؤُاْ وَكَانُواْ بِشُرَكَآئِهِمۡ كَٰفِرِينَ
Уларга шу дунёда ибодат қилган бутларидан биронтаси шафоатчи бўлиб, уларни азобдан қутқариб қола олмади. Шу билан ўша бутларидан ҳам тондилар. Чунки бутлари уларни роса муҳтож бўлиб турган бир пайтларида қўллаб-қувватламадилар. Ўзлари ҳам, бутлари биргаликда ҳалок бўлдилар.
અરબી તફસીરો:
وَأَمَّا ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَلِقَآيِٕ ٱلۡأٓخِرَةِ فَأُوْلَٰٓئِكَ فِي ٱلۡعَذَابِ مُحۡضَرُونَ
Аллоҳга куфр келтириб, пайғамбаримизга нозил қилган оятларимизни, қайта тирилиш ва охиратдаги ҳисоб-китобни ёлғон дейдиганлар эса - ана ўшалар азобга гирифтор қилинадилар. Улар шунга лойиқдирлар.
અરબી તફસીરો:
يُخۡرِجُ ٱلۡحَيَّ مِنَ ٱلۡمَيِّتِ وَيُخۡرِجُ ٱلۡمَيِّتَ مِنَ ٱلۡحَيِّ وَيُحۡيِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَاۚ وَكَذَٰلِكَ تُخۡرَجُونَ
Ўликдан тирикни чиқаради. Масалан, инсонни бир қатра сувдан яратади, жўжани тухумдан чиқаради. Тирикдан эса ўликни чиқаради. Ўша бир томчи сувни инсондан чиқаради, тухумни эса товуқдан. Қуриб, қовжираб қолган ерга ёмғирлар ёғдириб, ўсимликлар ўстириб уни тирилтиради. Сизлар ҳам қабрларингиздан ҳисоб бериш ва жазо ёки мукофотингизни олиш учун худди мана шундай чиқариласизлар.
અરબી તફસીરો:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَكُم مِّن تُرَابٖ ثُمَّ إِذَآ أَنتُم بَشَرٞ تَنتَشِرُونَ
Эй инсонлар, Аллоҳ таолонинг қудрати ва ягоналигига далолат қилувчи оятларидан бири шуки, У Зот отангиз Одам алайҳиссаломни, бинобарин, сизларни тупроқдан яратди. Кейин сизларнинг наслингиз кўпайиб, машриқу мағрибга таралди.
અરબી તફસીરો:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَنۡ خَلَقَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا لِّتَسۡكُنُوٓاْ إِلَيۡهَا وَجَعَلَ بَيۡنَكُم مَّوَدَّةٗ وَرَحۡمَةًۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
Эй эркаклар, Унинг қудрати ва ягоналигига далолат қиладиган буюк оятларидан яна бири шуки, сизларга ўзларингиздан жуфтларингизни яратди. Токи, ўшалар билан таскин топинглар, ором олинглар. Орангизда эса ошнолик ва меҳр-муҳаббат пайдо қилди. Албатта, бу ишда фикр юритадиган қавм учун оятлар бордир. Зеро, фикр юрита оладиган зотларгина ақлларидан унумли фойдалана оладилар.
અરબી તફસીરો:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ خَلۡقُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَٱخۡتِلَٰفُ أَلۡسِنَتِكُمۡ وَأَلۡوَٰنِكُمۡۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّلۡعَٰلِمِينَ
Унинг қудрати ва ягоналигига далолат қиладиган буюк оятларидан яна бири осмонлару ерни яратгани ҳамда тилларингиз ва рангларингизни ҳар хил қилиб қўйганидир. Бу ишда биладиган, кўрадиганлар учун ҳужжат ва далиллар бордир.
અરબી તફસીરો:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ مَنَامُكُم بِٱلَّيۡلِ وَٱلنَّهَارِ وَٱبۡتِغَآؤُكُم مِّن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
Унинг қудрати ва ягоналигига далолат қиладиган буюк оятларидан яна бири чарчаган пайтингизда кечаси бўлсин, кундузи бўлсин, ухлаб ором олишингиз ҳамда Парвардигорингиздан ризқ беришини умид қилиб ишлашингиздир. Албатта, бу ишда қулоқ соладиган қавм учун далил, ҳужжатлар бордир.
અરબી તફસીરો:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦ يُرِيكُمُ ٱلۡبَرۡقَ خَوۡفٗا وَطَمَعٗا وَيُنَزِّلُ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَيُحۡيِۦ بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Унинг қудрати ва ягоналигига далолат қиладиган буюк оятларидан яна бири шуки,сизларга самода яшинни кўрсатади. Уни гумбурлашидан қўрқиб ва ёмғир ёғишидан умидвор бўлиб томоша қиласизлар. Сизлар учун осмондан ёмғир ёғдириб, у билан ўлиб қолган ерни тирилтиради, ўсимликларни ундириб чиқаради. Бу ишда ақлини ишлатадиган зотлар учун қайта тирилиш ва жазо ёки мукофот олиш каби ишлар ҳақ эканига далолат қилувчи белгилар бордир.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• إعمار العبد أوقاته بالصلاة والتسبيح علامة على حسن العاقبة.
Банданинг вақтдан унумли фойдаланиб, уни намоз ва тасбеҳлар билан ўтказиши уни гўзал оқибатга олиб боради.
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن تَقُومَ ٱلسَّمَآءُ وَٱلۡأَرۡضُ بِأَمۡرِهِۦۚ ثُمَّ إِذَا دَعَاكُمۡ دَعۡوَةٗ مِّنَ ٱلۡأَرۡضِ إِذَآ أَنتُمۡ تَخۡرُجُونَ
Аллоҳ таолонинг қудрати ва ягоналигига далолат қиладиган белгилардан яна бири шуки, У Зотнинг амри ила само тушиб кетмасдан, ер парчаланиб кетмасдан туради. Кейин Исрофил фаришта Сур карнайини чалиши билан У Зот сизларни ётган ерингиздан чақирганида ҳаммангиз қабрларингиздан ҳисоб ва жазо ёки мукофот учун чиқиб келасизлар.
અરબી તફસીરો:
وَهُوَ ٱلَّذِي يَبۡدَؤُاْ ٱلۡخَلۡقَ ثُمَّ يُعِيدُهُۥ وَهُوَ أَهۡوَنُ عَلَيۡهِۚ وَلَهُ ٱلۡمَثَلُ ٱلۡأَعۡلَىٰ فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
Аллоҳ шундай Зотки, Ўзи йўқдан бор қилади, йўқ қилганидан кейин яна қайта яратадиган ҳам Ўзи. Қайта яратиш йўқдан бор қилишдан осонроқ. Ҳар икки иш У Зот учун жуда енгил. Зеро, У Зот қайси бир ишни истаса, "Бўл", дейди, тамом, у бўлаверади. Улуғлик ва комиллик сифатларининг энг олийси Уникидир. У Азиздирки, ҳеч ким, ҳеч нарса Ундан ғолиб бўла олмас. У ҳар бир яратишини, тадбирини бир ҳикмат билан қиладиган Ҳаким Зотдир.
અરબી તફસીરો:
ضَرَبَ لَكُم مَّثَلٗا مِّنۡ أَنفُسِكُمۡۖ هَل لَّكُم مِّن مَّا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُكُم مِّن شُرَكَآءَ فِي مَا رَزَقۡنَٰكُمۡ فَأَنتُمۡ فِيهِ سَوَآءٞ تَخَافُونَهُمۡ كَخِيفَتِكُمۡ أَنفُسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ نُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
Эй мушриклар, Аллоҳ ўзларингиздан олиб, бир мисол зарб этди. Қўл остингиздаги қулларингиздан сизнинг мол-мулкингизга теппа-тенг шериклик қиладиганлари борми ва сизлар мол-мулкни тақсимлашда улардан худди ҳур шерикдан қўрққандек қўрқасизларми? Қулларингиз мана шундай бўлсалар, рози бўлиб кетаверасизларми? Рози бўлмаслигингиз аниқ. Шериксиз бўлишга Аллоҳ ҳақлироқ. У Зот Ўз мулкида ягонадир. Биз бундай ҳужжат, далилларни ақлини ишлатадиган қавм учун баён қиламиз. Чунки ўшаларгина ундан фойдалана оладилар.
અરબી તફસીરો:
بَلِ ٱتَّبَعَ ٱلَّذِينَ ظَلَمُوٓاْ أَهۡوَآءَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٖۖ فَمَن يَهۡدِي مَنۡ أَضَلَّ ٱللَّهُۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
Уларнинг залолатга кетганларига сабаб далилларнинг етишмаслиги ёки баён қилинмагани эмас, балки Аллоҳнинг ҳақини билмай, ҳавойи нафсларига эргашганлари ва ота-боболарига кўр-кўрона тақлид қилганларидир. Аллоҳ адаштириб қўйганни ким ҳам йўлга сола оларди? Ҳеч ким. Уларни Аллоҳнинг азобидан қутқариб қоладиган бирон мададкор топилмас.
અરબી તફસીરો:
فَأَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ حَنِيفٗاۚ فِطۡرَتَ ٱللَّهِ ٱلَّتِي فَطَرَ ٱلنَّاسَ عَلَيۡهَاۚ لَا تَبۡدِيلَ لِخَلۡقِ ٱللَّهِۚ ذَٰلِكَ ٱلدِّينُ ٱلۡقَيِّمُ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
Эй Пайғамбар, сиз ҳам, сиз билан бирга бўлганлар ҳам юзларингизни Аллоҳ буриб қўйган дин тарафга буринглар. Бошқа ҳамма динлардан юз ўгиринглар. Аллоҳ инсонларни Ислом дини билан табиатлантирган. Сизлар ҳам айнан мана шу табиийлик дини сари юз буринглар. Аллоҳнинг яратганларини ўзгартириб бўлмас. Ҳеч бир қинғирлиги йўқ энг тўғри дин мана шу. Лекин кўп одамлар буни билмайдилар.
અરબી તફસીરો:
۞ مُنِيبِينَ إِلَيۡهِ وَٱتَّقُوهُ وَأَقِيمُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَلَا تَكُونُواْ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
Аллоҳга қайтиб, гуноҳларингиздан тавба қилинглар. У Зотдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила қўрқинглар. Намозни тўкис адо этинглар. Инсон табиатига зид йўлни танлаб, Аллоҳга бошқаларни шерик қилган мушриклардан бўлиб қолманглар.
અરબી તફસીરો:
مِنَ ٱلَّذِينَ فَرَّقُواْ دِينَهُمۡ وَكَانُواْ شِيَعٗاۖ كُلُّ حِزۡبِۭ بِمَا لَدَيۡهِمۡ فَرِحُونَ
Динларини парчалаб, бир қисмига иймон келтириб, қолганини инкор қилиб, гуруҳ-гуруҳларга бўлиниб олиб, ҳар бир гуруҳ ўзидаги ботилга, ноҳақликка маст бўлиб, фақат ўзини ҳақ деб билиб, бошқаларни адашганга чиқариб юрганларга ўхшаб қолманглар.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• خضوع جميع الخلق لله سبحانه قهرًا واختيارًا.
• دلالة النشأة الأولى على البعث واضحة المعالم.
وَإِذَا مَسَّ ٱلنَّاسَ ضُرّٞ دَعَوۡاْ رَبَّهُم مُّنِيبِينَ إِلَيۡهِ ثُمَّ إِذَآ أَذَاقَهُم مِّنۡهُ رَحۡمَةً إِذَا فَرِيقٞ مِّنۡهُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ
Мушрикларга касаллик, етишмовчилик, қаҳатчилик каби бирон заҳмат етса, ёлғиз Аллоҳнинг Ўзига юзланиб, дуо-илтижолар қиладилар. Аллоҳ уларга раҳм қилиб, зиён-заҳматни даф қилганидан кейин эса қарабсизки, улардан бир гуруҳи Аллоҳга ширк келтириб ўтирибдилар-да.
અરબી તફસીરો:
أَمۡ أَنزَلۡنَا عَلَيۡهِمۡ سُلۡطَٰنٗا فَهُوَ يَتَكَلَّمُ بِمَا كَانُواْ بِهِۦ يُشۡرِكُونَ
Уларни Аллоҳга ширк келтиришга нима ундади? Бирон ҳужжатлари борми? Биз улар келтираётган ширкнинг тўғри эканига бирон ҳужжат нозил қилмадик-ку! Уларда ширк ва куфрни ёқлайдиган бирон китоб йўқ-ку!
અરબી તફસીરો:
وَإِذَآ أَذَقۡنَا ٱلنَّاسَ رَحۡمَةٗ فَرِحُواْ بِهَاۖ وَإِن تُصِبۡهُمۡ سَيِّئَةُۢ بِمَا قَدَّمَتۡ أَيۡدِيهِمۡ إِذَا هُمۡ يَقۡنَطُونَ
Одамларга соғлик, бойлик каби бирон неъмат мазасини тоттириб қўйсак, хурсанд бўлиб, ҳовлиқиб кетадилар. Ўзлари қилган гуноҳлари туфайли касаллик, етишмовчилик каби бирон заҳматга учрасалар, Аллоҳнинг раҳматидан умид қилмай қўядилар.
અરબી તફસીરો:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَبۡسُطُ ٱلرِّزۡقَ لِمَن يَشَآءُ وَيَقۡدِرُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
Аллоҳ бандасини синаш учун, шукр қилиши ёки куфр келтиришини аниқлаш учун унга ризқни кенг қилиб берганини кўрмадиларми? Сабр қилиши ёки норози бўлишини аниқлаш учун эса унинг ризқини танг қилиб қўйганини кўрмадиларми? Ризқнинг кенг ёки танг бўлишида мўминлар учун Аллоҳнинг лутфу марҳаматини кўрсатиб турадиган белгилар бордир.
અરબી તફસીરો:
فَـَٔاتِ ذَا ٱلۡقُرۡبَىٰ حَقَّهُۥ وَٱلۡمِسۡكِينَ وَٱبۡنَ ٱلسَّبِيلِۚ ذَٰلِكَ خَيۡرٞ لِّلَّذِينَ يُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُفۡلِحُونَ
Эй мусулмон, қариндошга ҳаққини бериб, унга яхшилик қил, у билан риштани маҳкам боғла. Муҳтожга ҳаққини бериб, ҳожатини чиқар. Юртидан йироқда юрган мусофирга ҳаққини бериб, ундан ёрдамингни аяма. Мана шу Аллоҳнинг юзини истайдиганлар учун яхшидир. Шу билан улар жаннатга ноил бўлиб, азобдан нажот топадилар.
અરબી તફસીરો:
وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن رِّبٗا لِّيَرۡبُوَاْ فِيٓ أَمۡوَٰلِ ٱلنَّاسِ فَلَا يَرۡبُواْ عِندَ ٱللَّهِۖ وَمَآ ءَاتَيۡتُم مِّن زَكَوٰةٖ تُرِيدُونَ وَجۡهَ ٱللَّهِ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡمُضۡعِفُونَ
Кимгадир кўпроқ қилиб бериши учун судхўрликка берган пулларингиз учун Аллоҳнинг ҳузурида савоб олмайсиз. Аллоҳнинг Юзини истаб, муҳтожнинг эҳтиёжи учун мол-дунёсини сарфлаганлар эса бир неча баробар кўп фойда оладилар. Улар учун Аллоҳнинг ҳузурида ажру савоблар бордир.
અરબી તફસીરો:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَكُمۡ ثُمَّ رَزَقَكُمۡ ثُمَّ يُمِيتُكُمۡ ثُمَّ يُحۡيِيكُمۡۖ هَلۡ مِن شُرَكَآئِكُم مَّن يَفۡعَلُ مِن ذَٰلِكُم مِّن شَيۡءٖۚ سُبۡحَٰنَهُۥ وَتَعَٰلَىٰ عَمَّا يُشۡرِكُونَ
Сизларни ёлғиз Аллоҳ яратган. Ёлғиз Ўзи сизларга ризқ беради. Ёлғиз Ўзи жонингизни олади. Ёлғиз Ўзи яна қайта тирилтиради. Бутларингиздан биронтаси шу ишлардан биронтасини қила оладими? Аллоҳ мушриклар айтаётган гаплардан Пок ва Олийдир.
અરબી તફસીરો:
ظَهَرَ ٱلۡفَسَادُ فِي ٱلۡبَرِّ وَٱلۡبَحۡرِ بِمَا كَسَبَتۡ أَيۡدِي ٱلنَّاسِ لِيُذِيقَهُم بَعۡضَ ٱلَّذِي عَمِلُواْ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ
Одамлар қилган гуноҳлар туфайли турли қурғоқчилик, касалликлар, ваболар каби бало-офатлар юз берди. Бундан мақсад уларга қилмишларининг айримларини тоттириб қўйиш эди. Шояд, улар қайтсалар, тавба қилсалар.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• فرح البطر عند النعمة، والقنوط من الرحمة عند النقمة؛ صفتان من صفات الكفار.
Неъматга эришганда ҳовлиқиб, ўзидан кетиб қолиш, заҳматга учраганда эса тушкунликка тушиб кетиш кофирлар хислатидир.
قُلۡ سِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلُۚ كَانَ أَكۡثَرُهُم مُّشۡرِكِينَ
Эй Пайғамбар, анави мушрикларга айтинг: "Ер юзида сайр қилиб юринглар ва ўзинглардан олдинги ҳақни тан олмаган қавмларнинг оқибати нима бўлгани ҳақида фикр юритинглар. Улар жуда мудҳиш оқибатга дуч келгандилар. Уларнинг кўплари Аллоҳга ширк келтириб, У Зотдан бошқа нарсаларга ибодат қилардилар. Шу туфайли ҳалокатга учрагандилар.
અરબી તફસીરો:
فَأَقِمۡ وَجۡهَكَ لِلدِّينِ ٱلۡقَيِّمِ مِن قَبۡلِ أَن يَأۡتِيَ يَوۡمٞ لَّا مَرَدَّ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِۖ يَوۡمَئِذٖ يَصَّدَّعُونَ
Эй Пайғамбар, Қиёмат куни келмай туриб юзингизни расо йўлга, Ислом йўлига буринг. У кун келишини рад этгувчи бўлмас. Ўша кунда одамлар иккига ажраладилар. Бир гуруҳи жаннатга кириб, ноз-неъматларга ноил бўладилар. Яна бир гуруҳи эса дўзахга тушиб, азобу уқубатларга гирифтор бўладилар.
અરબી તફસીરો:
مَن كَفَرَ فَعَلَيۡهِ كُفۡرُهُۥۖ وَمَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا فَلِأَنفُسِهِمۡ يَمۡهَدُونَ
Ким Аллоҳга куфр келтирса, унинг куфри ўзига зарар. Дўзахда абадий қолади. Ким Аллоҳ учун яхши амал қилса, бас, улар ўзлари учун жаннатдан жой ҳозирлайдилар ва унда абадий қолиб, ноз-неъматлардан баҳраманд бўладилар.
અરબી તફસીરો:
لِيَجۡزِيَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ مِن فَضۡلِهِۦٓۚ إِنَّهُۥ لَا يُحِبُّ ٱلۡكَٰفِرِينَ
Аллоҳ Ўзига иймон келтириб, Парвардигорининг ризоси учун яхши амаллар қилганларни Ўз фазлу марҳамати ила мукофотлайди. Кофирларни эса севмайди, уларни қиёмат куни жазолаб, азобга гирифтор қилади.
અરબી તફસીરો:
وَمِنۡ ءَايَٰتِهِۦٓ أَن يُرۡسِلَ ٱلرِّيَاحَ مُبَشِّرَٰتٖ وَلِيُذِيقَكُم مِّن رَّحۡمَتِهِۦ وَلِتَجۡرِيَ ٱلۡفُلۡكُ بِأَمۡرِهِۦ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
Аллоҳнинг қудрати ва ягоналигига далолат қилувчи оятлардан яна бири шуки, шамолларни ёмғир ёғишидан хушхабар олиб келувчи қилиб юборди. Ўз раҳмати ила ёмғирдан кейин мўл-кўл ҳосил ато этиб, ундан сизларни баҳраманд қилиш учун, денгизларда кемалар У Зотнинг иродаси ила юриши учун, У Зотнинг фазлидан умидвор бўлиб, денгизларда савдо сафарларини қилишингиз учун шундай қилди. Шоядки, Аллоҳнинг неъматларига шукр қилсангизлар ва У Зот сизларга янада кўпайтириб берса.
અરબી તફસીરો:
وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ رُسُلًا إِلَىٰ قَوۡمِهِمۡ فَجَآءُوهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَٱنتَقَمۡنَا مِنَ ٱلَّذِينَ أَجۡرَمُواْۖ وَكَانَ حَقًّا عَلَيۡنَا نَصۡرُ ٱلۡمُؤۡمِنِينَ
Эй Пайғамбар, сиздан олдин ҳам пайғамбарларни ўз умматларига юборганмиз. Улар ўзларининг ҳақ эканини исботлайдиган ҳужжатларни келтирганлар. Шундан кейин гуноҳлар қилган жиноятчилардан интиқом олиб, уларни ҳалок этганмиз. Пайғамбарлар ва мўминларга эса нажот берганмиз. Мўминларга нажот бериш ва уларни ғолиб этишни Ўз зиммамизга олганмиз.
અરબી તફસીરો:
ٱللَّهُ ٱلَّذِي يُرۡسِلُ ٱلرِّيَٰحَ فَتُثِيرُ سَحَابٗا فَيَبۡسُطُهُۥ فِي ٱلسَّمَآءِ كَيۡفَ يَشَآءُ وَيَجۡعَلُهُۥ كِسَفٗا فَتَرَى ٱلۡوَدۡقَ يَخۡرُجُ مِنۡ خِلَٰلِهِۦۖ فَإِذَآ أَصَابَ بِهِۦ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ إِذَا هُمۡ يَسۡتَبۡشِرُونَ
Аллоҳ шундай зотки, шамолларни юбориб, улар билан булутни қўзғатади ва уни самода Ўзи истаганича кўп ёки оз қилиб ёяди ва бўлак-бўлак қилади, бас, унинг орасидан ёмғир чиқаётганини кўрасиз. Ёмғир Аллоҳнинг раҳмати ила қайси бир бандаларга етиб борса, уларнинг ўзларига ва ҳайвонларига керакли бўлган ўсимликлар униб чиқади ва улар бундан шод-хуррам бўладилар.
અરબી તફસીરો:
وَإِن كَانُواْ مِن قَبۡلِ أَن يُنَزَّلَ عَلَيۡهِم مِّن قَبۡلِهِۦ لَمُبۡلِسِينَ
અરબી તફસીરો:
فَٱنظُرۡ إِلَىٰٓ ءَاثَٰرِ رَحۡمَتِ ٱللَّهِ كَيۡفَ يُحۡيِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ ذَٰلِكَ لَمُحۡيِ ٱلۡمَوۡتَىٰۖ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
Эй Пайғамбар, Аллоҳнинг раҳмати ила ёғган ёмғир изларига назар солинг. Аллоҳ қақраб ётган ўлик ерни тирилтириб, ундан турли хил ўсимликларни ундириб чиқарганини кўринг. Қуриб кетган ерга жон бахш этган Зот ўликларни ҳам тирилтиргувчидир. У Зот ҳар нарсага Қодирдир. Унинг Қўлидан келмайдиган иш йўқдир.
અરબી તફસીરો:
وَمَآ أَنتَ بِهَٰدِ ٱلۡعُمۡيِ عَن ضَلَٰلَتِهِمۡۖ إِن تُسۡمِعُ إِلَّا مَن يُؤۡمِنُ بِـَٔايَٰتِنَا فَهُم مُّسۡلِمُونَ
Тўғри йўлдан тойиб кетганларга тавфиқ бериш сизнинг қўлингиздан келмайди. Сиз фақат оятларимизга ишонадиган зотларгагина гап уқтира оласиз. Чунки фақат ўшаларгина айтган гапингиздан фойда олиб, буйруқларимизга итоат этади.
અરબી તફસીરો:
۞ ٱللَّهُ ٱلَّذِي خَلَقَكُم مِّن ضَعۡفٖ ثُمَّ جَعَلَ مِنۢ بَعۡدِ ضَعۡفٖ قُوَّةٗ ثُمَّ جَعَلَ مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٖ ضَعۡفٗا وَشَيۡبَةٗۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَهُوَ ٱلۡعَلِيمُ ٱلۡقَدِيرُ
Эй одамлар, Аллоҳ сизларни заифгина бир томчи сувдан яратди. Кейин унга куч-қувват ато этиб, сизларни гўдакликдан йигитлик, эрлик сари олиб ўтди. Қариганингиздан кейин эса яна заифликка қайтаради. Аллоҳ Ўзи истаган нарсасини Ўзи истаганидек заиф ё бақувват қилиб яратади. У ҳамма нарсани биладиган Билимдон ва ҳар ишни қила оладиган Қодир Зотдир.
અરબી તફસીરો:
وَيَوۡمَ تَقُومُ ٱلسَّاعَةُ يُقۡسِمُ ٱلۡمُجۡرِمُونَ مَا لَبِثُواْ غَيۡرَ سَاعَةٖۚ كَذَٰلِكَ كَانُواْ يُؤۡفَكُونَ
Қиёмат қоим бўладиган куни жиноятчилар қабрларида бир соатгина турганларига қасам ичадилар. Қабрда қанча турганларини билмаганларидек, бу дунёда ҳам ҳақни билишдан ўгирилиб олган эдилар.
અરબી તફસીરો:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ وَٱلۡإِيمَٰنَ لَقَدۡ لَبِثۡتُمۡ فِي كِتَٰبِ ٱللَّهِ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡبَعۡثِۖ فَهَٰذَا يَوۡمُ ٱلۡبَعۡثِ وَلَٰكِنَّكُمۡ كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
Аллоҳ пайғамбарлар ва фаришталарга илм ато этган. Улар дедилар: "Аллоҳ Лавҳул-маҳфузда ёзиб қўйганидек, яратилган кунингиздан то ўзингиз инкор этаётган қайта тирилиш кунига қадар турдингизлар. Мана, ўша қайта тирилиш куни келди. Лекин унинг юз беришини билмаган эдингиз. Шунинг учун уни инкор қилгандингиз".
અરબી તફસીરો:
فَيَوۡمَئِذٖ لَّا يَنفَعُ ٱلَّذِينَ ظَلَمُواْ مَعۡذِرَتُهُمۡ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
Аллоҳ ҳамма халойиқни ҳисоб-китоб учун қайта тирилтирган кунда золимларга тўқиган баҳоналари фойда бермайди. Улардан тавба қилиб, ҳаққа қайтиб, Аллоҳни рози қилиш каби ишлар талаб этилмайди. Чунки у пайтда бундай ишларнинг вақти ўтиб кетган бўлади.
અરબી તફસીરો:
وَلَقَدۡ ضَرَبۡنَا لِلنَّاسِ فِي هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانِ مِن كُلِّ مَثَلٖۚ وَلَئِن جِئۡتَهُم بِـَٔايَةٖ لَّيَقُولَنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُوٓاْ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا مُبۡطِلُونَ
Биз одамларга ғамхўрлик қилиб, бу Қуръонда улар учун турли хил мисоллар зарб этдик. Токи, ҳақ билан ботил аниқ ажралиб турсин. Эй Пайғамбар, ўзингизнинг ҳақ эканингизни исботлаш учун ҳар қанча ҳужжат олиб келсангиз ҳам Аллоҳга куфр келтирган кимсалар, сизлар ғирт ёлғончисизлар, деяверадилар.
અરબી તફસીરો:
فَٱصۡبِرۡ إِنَّ وَعۡدَ ٱللَّهِ حَقّٞۖ وَلَا يَسۡتَخِفَّنَّكَ ٱلَّذِينَ لَا يُوقِنُونَ
Бас, эй Пайғамбар, қавмингизнинг сизни ёлғончига чиқараётганларига сабр қилинг. Аллоҳнинг сизга берган ғалаба ҳақидаги ваъдаси ҳақдир. Қайта тирилишга аниқ ишонмайдиганлар сизни бетоқат, бесабр қилиб қўймасин.
અરબી તફસીરો:
આયતોના ફાયદાઓ માંથી:
• يأس الكافرين من رحمة الله عند نزول البلاء.
• هداية التوفيق بيد الله، وليست بيد الرسول صلى الله عليه وسلم.
કુરઆન મજીદના શબ્દોનું ભાષાંતર - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - ભાષાંતરોની અનુક્રમણિકા
الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم، صادر عن مركز تفسير للدراسات القرآنية.