Fassarar Ma'anoni Sura Al'mulk - Fassarar Farisanci - Tafsirin al-Sa'adi - Lambar shafi 562 - Kundin Alqurani Mai girma

مُلک

Aya: 1

تَبٰرَكَ الَّذِیْ بِیَدِهِ الْمُلْكُ ؗ— وَهُوَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرُ ۟ۙ

﴿تَبَٰرَكَ ٱلَّذِي بِيَدِهِ ٱلۡمُلۡكُ﴾ بزرگوار و والا است و خدا دارای برکات و خیر بسیار و احسان فراگیر است. و از عظمت و شکوهمندی‌اش این است که فرمانروایی جهان بالا و پائین به دست اوست، و آفرینندۀ آسمان‌ها و زمین است، و با فرامین تقدیری و دینی که تابع حکمت اوست آن گونه بخواهد در آنها تدبیر و تصرف می‌کند. ﴿وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٌ﴾ و خداوند دارای کمال قدرت و توانمندی است و بر هر کاری تواناست، و مخلوقات بزرگی چون آسمان‌ها و زمین را با این قدرت خویش ایجاد کرده است.

Aya: 2

١لَّذِیْ خَلَقَ الْمَوْتَ وَالْحَیٰوةَ لِیَبْلُوَكُمْ اَیُّكُمْ اَحْسَنُ عَمَلًا ؕ— وَهُوَ الْعَزِیْزُ الْغَفُوْرُ ۟ۙ

﴿ٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡمَوۡتَ وَٱلۡحَيَوٰةَ﴾ کسی که برای بندگانش چنان مقدّر نمود که آنها را زنده نماید و بمیراند. ﴿لِيَبۡلُوَكُمۡ أَيُّكُمۡ أَحۡسَنُ عَمَلٗا﴾ تا شما را بیازماید که عمل کدام یک از شما خالصانه‌تر و درست‌تر است. خداوند بندگانش را آفریده و به این جهان آورده، و به آنها خبر داده است که به زودی از این جهان خواهند رفت، و آنها را امر و نهی نموده و با شهوت‌هایی که با امر الهی متضاد هستند آنها را آزموده است. پس هرکس تسلیم فرمان خدا گردد و کار نیک انجام دهد، خداوند در هر دو جهان به او پاداش نیک می‌دهد؛ و هرکس به سوی شهوت‌ها و امیال نفس گرایش یابد و فرمان الهی را پشت سر اندازد، او بدترین سزا را خواهد داشت. ﴿وَهُوَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡغَفُورُ﴾ و خداوند توانمند است و بر همه چیز چیره می‌باشد و آفریده‌ها منقاد اویند. و آمرزگار است و بدکارانی که کوتاهی کرده‌اند و گناهکاران را می‌آمرزد به خصوص وقتی که توبه کنند و برگردند. او گناهانشان را می‌آمرزد گرچه پُرِ زمین و آسمان باشد، و عیب‌هایشان را می‌پوشاند گرچه به اندازۀ تمام دنیا باشد.

Aya: 3

الَّذِیْ خَلَقَ سَبْعَ سَمٰوٰتٍ طِبَاقًا ؕ— مَا تَرٰی فِیْ خَلْقِ الرَّحْمٰنِ مِنْ تَفٰوُتٍ ؕ— فَارْجِعِ الْبَصَرَ ۙ— هَلْ تَرٰی مِنْ فُطُوْرٍ ۟

﴿ٱلَّذِي خَلَقَ سَبۡعَ سَمَٰوَٰتٖ طِبَاقٗا﴾ خداوندی که هفت آسمان را بر بالای یکدیگر و درنهایت زیبایی و استحکام آفریده است. ﴿مَّا تَرَىٰ فِي خَلۡقِ ٱلرَّحۡمَٰنِ مِن تَفَٰوُتٖ﴾ در آفرینش خداوند مهربان هیچ خلل و نقصی نمی‌بینی. و چنانچه از هر حیثی نقص منتفی می‌گردد، به طور کامل از حیث رنگ و هیأت و ارتفاعش نیکو و متناسب می‌گردد. و همچنین خورشید و ماه و ستارگان روشنی که برخی ثابت و برخی سیارند هیچ خلل و نقصی در آنها نیست. و از آنجا که کمال آنها مشخّص است، خداوند دستور داد تا چند بار به آن نگاه کرده شود و در کرانه‌های آن تأمل شود. پس فرمود: ﴿فَٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ﴾ بار دیگر به آن بنگر و عبرت بگیر، ﴿هَلۡ تَرَىٰ مِن فُطُورٖ﴾ آیا در آن عیب و خللی می‌بینی؟

Aya: 4

ثُمَّ ارْجِعِ الْبَصَرَ كَرَّتَیْنِ یَنْقَلِبْ اِلَیْكَ الْبَصَرُ خَاسِئًا وَّهُوَ حَسِیْرٌ ۟

﴿ثُمَّ ٱرۡجِعِ ٱلۡبَصَرَ كَرَّتَيۡنِ﴾ منظور این است که چندین بار بنگر. ﴿يَنقَلِبۡ إِلَيۡكَ ٱلۡبَصَرُ خَاسِئٗا وَهُوَ حَسِيرٞ﴾ چراکه چشم تو از این عاجز و ناتوان است که عیب و خللی را در آن مشاهده کند، هرچند که بکوشی و دریغ نورزی. سپس به حسن و نیکویی آن تصریح نمود:

Aya: 5

وَلَقَدْ زَیَّنَّا السَّمَآءَ الدُّنْیَا بِمَصَابِیْحَ وَجَعَلْنٰهَا رُجُوْمًا لِّلشَّیٰطِیْنِ وَاَعْتَدْنَا لَهُمْ عَذَابَ السَّعِیْرِ ۟

﴿وَلَقَدۡ زَيَّنَّا ٱلسَّمَآءَ ٱلدُّنۡيَا﴾ و آسمان دنیا را می‌بینی و مشاهده می‌کنی که آن را آراسته‌ایم، ﴿بِمَصَٰبِيحَ﴾ با ستارگان که هریک نور متفاوتی دارد. و اگر ستارگان در آسمان نبودند، آسمان سقفی تاریک بود و زیبایی نداشت، ولی خداوند این ستارگان را زینت‌بخش آسمان و روشنایی آن قرار داده است. و ابزارهای راهنمایی هستند که در تاریکی‌های دریا و خشکی، مردم به وسیلۀ آنها راهیاب می‌شوند. و اینکه خداوند می‌فرماید آسمان دنیا را با چراغ‌هایی آراسته، منافاتی با این ندارد که بسیاری از ستارگان بالای آسمان‌های هفت‌گانه باشند، چون آسمان‌ها شفاف هستند و این گونه آسمان دنیا آراسته می‌گردد، گرچه ستارگان در آن نباشند.﴿وَجَعَلۡنَٰهَا رُجُومٗا لِّلشَّيَٰطِينِ﴾ و این چراغ‌ها را ابزار سنگسار کردن شیطان‌هایی قرار داده‌ایم که می‌خواهند دزدکی به اخبار آسمان گوش دهند و استراق سمع نمایند. پس خداوند این ستارگان را پاسداران آسمان قرار داده است و نمی‌گذارند شیطان‌ها اخبار آسمان را به زمین بیاورند؛ شهاب‌هایی که از ستارگان پرتاب می‌شوند، و خداوند آن را برای راندن شیطان‌ها آماده کرده است. ﴿وَأَعۡتَدۡنَا لَهُمۡ عَذَابَ ٱلسَّعِيرِ﴾ و در آخرت برای آنان عذاب سوزان دوزخ آماده کرده‌ایم، چون آنها سرکشی کرده و بندگان خدا را گمراه نموده‌اند. بنابراین پیروان کافرشان همانند آنها می‌باشند، و خداوند برای آنان عذاب سوزان دوزخ را آماده کرده است.

Aya: 6

وَلِلَّذِیْنَ كَفَرُوْا بِرَبِّهِمْ عَذَابُ جَهَنَّمَ ؕ— وَبِئْسَ الْمَصِیْرُ ۟

بنابراین فرمود: ﴿وَلِلَّذِينَ كَفَرُواْ بِرَبِّهِمۡ عَذَابُ جَهَنَّمَۖ وَبِئۡسَ ٱلۡمَصِيرُ﴾ و [نیز] برای کسانی که به پروردگارشان کفر ورزیدند، عذاب دوزخ [مهیّا] است و بد جایگاهی است که دوزخیان در نهایت خواری و ذلّت در آن قرار می‌گیرند.

Aya: 7

اِذَاۤ اُلْقُوْا فِیْهَا سَمِعُوْا لَهَا شَهِیْقًا وَّهِیَ تَفُوْرُ ۟ۙ

﴿إِذَآ أُلۡقُواْ فِيهَا﴾ وقتی با اهانت و خواری به دوزخ افکنده می‌شوند، ﴿سَمِعُواْ لَهَا شَهِيقٗا﴾ صدای بلند و خشن از آن می‌شنوند. ﴿وَهِيَ تَفُورُ﴾ در حالی که دوزخ می‌جوشد.

Aya: 8

تَكَادُ تَمَیَّزُ مِنَ الْغَیْظِ ؕ— كُلَّمَاۤ اُلْقِیَ فِیْهَا فَوْجٌ سَاَلَهُمْ خَزَنَتُهَاۤ اَلَمْ یَاْتِكُمْ نَذِیْرٌ ۟

﴿تَكَادُ تَمَيَّزُ مِنَ ٱلۡغَيۡظِ﴾ نزدیک است که دوزخ از خشم پاره پاره شود، و از بس که بر کافران خشمگین است از هم بپاشد. پس وقتی که وارد آن شوند، گمان می‌بری با آنها چه کار خواهد کرد؟! سپس سرزنش نگهبانان دوزخ را که کافران را مورد سرزنش قرار می‌دهند بیان کرد و فرمود: ﴿كُلَّمَآ أُلۡقِيَ فِيهَا فَوۡجٞ سَأَلَهُمۡ خَزَنَتُهَآ أَلَمۡ يَأۡتِكُمۡ نَذِيرٞ﴾ هرگاه گروهی در دوزخ افکنده شوند نگهبانان دوزخ از آنها می‌پرسند: «آیا هشداردهنده‌ای به سوی شما نیامد؟» یعنی حالت شما و دوزخی بودنتان چنان است که گویا از این دوزخ خبر داده نشده‌اید، و بیم‌دهندگان شما را از آن برحذر نداشته‌اند.

Aya: 9

قَالُوْا بَلٰی قَدْ جَآءَنَا نَذِیْرٌ ۙ۬— فَكَذَّبْنَا وَقُلْنَا مَا نَزَّلَ اللّٰهُ مِنْ شَیْءٍ ۖۚ— اِنْ اَنْتُمْ اِلَّا فِیْ ضَلٰلٍ كَبِیْرٍ ۟

﴿قَالُواْ بَلَىٰ قَدۡ جَآءَنَا نَذِيرٞ فَكَذَّبۡنَا وَقُلۡنَا مَا نَزَّلَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٍ إِنۡ أَنتُمۡ إِلَّا فِي ضَلَٰلٖ كَبِيرٖ﴾ می‌گویند: آری! هشداردهنده‌ای نزد ما آمد، امّا او را تکذیب کردیم و گفتیم: خداوند هیچ چیزی را نازل نکرده است و شما در گمراهی بزرگ هستید. پس آنها پیامبر خود را تکذیب کردند، و به طور کلّی همۀ آنچه را که خداوند نازل کرده است دروغ انگاشتند. و به این بسنده نکردند و همۀ پیامبران هشداردهنده را گمراه خواندند، در حالی که آنها راه‌یافتگان هدایت‌کننده بودند. و فقط به گمراه قرار دادن آنها اکتفا نکردند، بلکه گمراهی آنها را گمراهی بزرگ قرار دادند. پس کدام عناد و تکبر و ستم شبیه چنین عناد و تکبری است؟

Aya: 10

وَقَالُوْا لَوْ كُنَّا نَسْمَعُ اَوْ نَعْقِلُ مَا كُنَّا فِیْۤ اَصْحٰبِ السَّعِیْرِ ۟

﴿وَقَالُواْ لَوۡ كُنَّا نَسۡمَعُ أَوۡ نَعۡقِلُ مَا كُنَّا فِيٓ أَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ﴾ آنها با اعتراف به اینکه شایستۀ هدایت نبودند می‌گویند: اگر می‌شنیدیم یا خرد می‌ورزیدیم، در زمرۀ دوزخیان نمی‌بودیم. پس آنها همۀ راه‌های هدایت را از خود نفی می‌کنند که عبارتند از: شنیدن چیزهایی که خداوند نازل کرده است و یا پیامبران آورده‌اند، عقلی که به صاحب خود فایده می‌رساند و او را به حقایق اشیا آگاه می‌کند، و به ترجیح خیر وا می‌دارد و از هر آنچه که سرانجام زشتی دارد برحذر می‌دارد. پس آنان نه عقل دارند و نه نیروی شنوایی. و این به خلاف عقل و ایمان ارباب صدق و یقین است که آنها ایمان خود را با دلایل سمعی تأیید نموده‌اند. پس آنچه را که از سوی خدا و پیامبر آمده است شنیده‌اند و به آن عمل کرده‌اند. نیز با دلایل عقلی، ایمان خود را تقویت کرده‌اند و گمراهی را از هدایت و خیر را از شر تشخیص داده‌اند. پس ایمان آنها بر اساس دلایل عقلی و نقلی استوار است و آنان از آن پیروی می‌نمایند. پس پاک است کسی که لطف خویش را به هرکس که بخواهد اختصاص می‌دهد. و بر هرکس از بندگانش که بخواهد منّت می‌نهد [و او را به درجاتی رفیع می‌رساند]، و کسانی را که شایستۀ خوبی نیستند خوار می‌گرداند.

Aya: 11

فَاعْتَرَفُوْا بِذَنْۢبِهِمْ ۚ— فَسُحْقًا لِّاَصْحٰبِ السَّعِیْرِ ۟

خداوند متعال دربارۀ کسانی که وارد دوزخ می‌شوند و به ستمگری و عناد خود اعتراف می‌کنند، می‌فرماید: ﴿فَٱعۡتَرَفُواْ بِذَنۢبِهِمۡ فَسُحۡقٗا لِّأَصۡحَٰبِ ٱلسَّعِيرِ﴾ به گناهان خود اعتراف می‌کنند، پس دوری از رحمت خدا و زیانمندی و شقاوت بهرۀ دوزخیان باد. چقدر بدبخت و خوار هستند وقتی که پاداش الهی را از دست داده‌اند و در دوزخ قرار گرفته‌اند؛ دوزخی که آتش سوزان آن جسم‌ها و دل‌هایشان را می‌سوزاند.

Aya: 12

اِنَّ الَّذِیْنَ یَخْشَوْنَ رَبَّهُمْ بِالْغَیْبِ لَهُمْ مَّغْفِرَةٌ وَّاَجْرٌ كَبِیْرٌ ۟

وقتی حالت بد کافران فاسق را بیان کرد، توصیف نیکوکاران خوشبخت را نیز ذکر نمود و فرمود: ﴿إِنَّ ٱلَّذِينَ يَخۡشَوۡنَ رَبَّهُم بِٱلۡغَيۡبِ﴾ کسانی که در نهان از پروردگارشان می‌ترسند و در همۀ حالات خود از خداوند می‌ترسند، حتی در حالت و وضعیتی که جز از خدا کسی از آنها اطلاع ندارد؛ پس آنان اقدام به ارتکاب گناه نمی‌کنند، و در انجام آنچه خداوند آنان را بدان امر نموده است کوتاهی نمی‌ورزند. ﴿لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٞ كَبِيرٞ﴾ آنان آمرزش و پاداش بزرگ و فراوانی دارند؛ یعنی گناهانشان بخشیده می‌شود؛ و وقتی که خداوند گناهانشان را بیامرزد، آنان را از شر گناهان محفوظ می‌دارد و از عذاب دوزخ نجات می‌دهد. و پاداش بزرگی دارند و آن نعمت‌های پایدار پادشاه بزرگ و لذت‌های پیوسته و منازل عالی و حورهای خوب و خدمتگزارانی است که خداوند در بهشت برای آنان آماده کرده است، و بزرگ‌تر از این رضایت خداوند مهربان است که بر ساکنان بهشت فرود می‌آورد.