Terjemahan makna Alquran Alkarim - Terjemahan Berbahasa Kurdi Kurmanji * - Daftar isi terjemahan


Terjemahan makna Surah: Surah Al-Māidah   Ayah:

Surah Al-Māidah

يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَوۡفُواْ بِٱلۡعُقُودِۚ أُحِلَّتۡ لَكُم بَهِيمَةُ ٱلۡأَنۡعَٰمِ إِلَّا مَا يُتۡلَىٰ عَلَيۡكُمۡ غَيۡرَ مُحِلِّي ٱلصَّيۡدِ وَأَنتُمۡ حُرُمٌۗ إِنَّ ٱللَّهَ يَحۡكُمُ مَا يُرِيدُ
1. گەلی ئەوێت هەوە باوەری ئینایین، سۆز و پەیمانێت خودێ ژ هەوە وەرگرتین، ب جهـ بینن، گیاندارێت ڕاگرتنێ یێت گیاخۆر [وەكی كەوالی و حێشتران و چێلان] بۆ هەوە دورست بوون، ژ بلی ئەڤێت دێ بۆ هەوە ئێنە خواندن، و دیسا ژ بلی نێچیركرنا وان و هوین د ئیحراماندا [بۆ حەجێ یان عومرەیێ] و نێچیرێ بۆ خۆ دورست نەكەن و هوین د ئیحراماندا. ب ڕاستی خودێ چ بڤێت دێ بڕیارێ پێ دەت و حوكمی پێ كەت.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحِلُّواْ شَعَٰٓئِرَ ٱللَّهِ وَلَا ٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَلَا ٱلۡهَدۡيَ وَلَا ٱلۡقَلَٰٓئِدَ وَلَآ ءَآمِّينَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ يَبۡتَغُونَ فَضۡلٗا مِّن رَّبِّهِمۡ وَرِضۡوَٰنٗاۚ وَإِذَا حَلَلۡتُمۡ فَٱصۡطَادُواْۚ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ أَن صَدُّوكُمۡ عَنِ ٱلۡمَسۡجِدِ ٱلۡحَرَامِ أَن تَعۡتَدُواْۘ وَتَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡبِرِّ وَٱلتَّقۡوَىٰۖ وَلَا تَعَاوَنُواْ عَلَى ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۖ إِنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ
2. گەلی ئەوێت هەوە باوەری ئینایین، نەدەنە سەر ڕێ و نیشانێت دینێ خودێ، و حورمەتا هەیڤێت حەرامكری و ب ڕویمەت [كو (ذی القعدە)، و (ذی الحجە)، و موحەڕەم، و ڕەجەبن] نەشكێنن [و شەڕی تێدا نەكەن] و ڕێكا قوربانان و تەرشێت ڕستك د ستۆیدا [كو دیارینە بۆ كەعبەیێ] نەگرن، و بۆ خۆ دورست نەكەن، و بۆ خۆ دورست نەكەن هوین ڕێكا وان بگرن، ئەوێت ژ بەر دەستڤەئینانا كەرەم و ڕازیبوونا خودایێ خۆ قەستا مالا خودێ دكەن. هەر وەختێ هوین ژ ئیحرامان دەركەڤتن ڤێجا نێچیرا خۆ بكەن. و بلا نەڤیانا هەوە بۆ دەستەكەكێ كو [سالا حودەیبییە] ڕێكا كەعبەیێ ل هەوە گرتبوو وە ل هەوە نەكەت هوین دەستدرێژییێ بكەن، و ل سەر باشی و پارێزكارییا خودێ هاریكارێت ئێك بن. و ل سەر گونەهـ و دەستدرێژییێ هاریكارێت ئێك نەبن. و پارێزكارییا خودێ بكەن، و ب ڕاستی جزایێ خودێ جزایەكێ دژوارە.
Tafsir berbahasa Arab:
حُرِّمَتۡ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةُ وَٱلدَّمُ وَلَحۡمُ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦ وَٱلۡمُنۡخَنِقَةُ وَٱلۡمَوۡقُوذَةُ وَٱلۡمُتَرَدِّيَةُ وَٱلنَّطِيحَةُ وَمَآ أَكَلَ ٱلسَّبُعُ إِلَّا مَا ذَكَّيۡتُمۡ وَمَا ذُبِحَ عَلَى ٱلنُّصُبِ وَأَن تَسۡتَقۡسِمُواْ بِٱلۡأَزۡلَٰمِۚ ذَٰلِكُمۡ فِسۡقٌۗ ٱلۡيَوۡمَ يَئِسَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِن دِينِكُمۡ فَلَا تَخۡشَوۡهُمۡ وَٱخۡشَوۡنِۚ ٱلۡيَوۡمَ أَكۡمَلۡتُ لَكُمۡ دِينَكُمۡ وَأَتۡمَمۡتُ عَلَيۡكُمۡ نِعۡمَتِي وَرَضِيتُ لَكُمُ ٱلۡإِسۡلَٰمَ دِينٗاۚ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ فِي مَخۡمَصَةٍ غَيۡرَ مُتَجَانِفٖ لِّإِثۡمٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
3. [گۆشتێ] مراران و خوین [یا ڕۆن] و گۆشتێ بەرازان و یێ نە ژ بۆ خودێ هاتییە سەرژێكرن و [گۆشتێ] تەرشا هاتییە فەتساندن، و [گۆشتێ تەرشا] ب داروبەران هاتییە كوشتن و [گۆشتێ تەرشا] كەڤتی [و مری] و [گۆشتێ تەرشا] ب قۆچان مربیت و [گۆشتێ] دەهبەیان خواری، ئەو نەبیت یا هوین ڤێڕا دگەهن و ڤەدكوژن، و [گۆشتێ تەرشا] كو ل سەر كەڤرێت چكلاندی دئێتە ڤەكوشتن، ل سەر هەوە هاتە حەرامكرن، دیسا هوین بەخت و ئێغبالا خۆ ژ فالڤەگرتنێ بخوازن ل سەر هەوە هاتە حەرامكرن [ژ ڕێز و سەروبەرێت عەرەبان ئەو بوو ئەگەر وان كارەك ل بەربایە چ وەغەربایە چ ژنئینان یان هەر تشتەكێ دی، بەختێ خۆ ب ڕێكا فالڤەگرتنێ دجەڕباندن، سێ تیر هەبوون ل سەر ئێكێ نڤێسی بوو، ((خودێ فەرمانا من دكەت))، یا دووێ ((خودێ من ناهێلیت)) و یا سێیێ یا بێ نڤێسین بوو، و دا ئێكی ژ كاڤلانكی كێشن، ئەگەر دەركەڤتبایە ((بكە))، دا كەت و ئەگەر دەركەڤتبا ((نەكە))، نەدكر، و ئەگەر یا بێ نڤێسین بایە دا كەتە د ناڤدا و جارەكا دی كێشیت]، و كارئینانا ڤێ گونەهێ دەركەڤتنە ژ ڕێكا ڕاست، ئەڤرۆ ئەوێت گاوربوویین یێت بێ هیڤی بوویین دینێ هەوە پویچ بكەن، و هەوە ژێ دەربێخن، ڤێجا هوین ژ وان نەترسن و ژ من بترسن، ئەڤرۆ من دینێ هەوە تەمام كر [كێماسی تێدا نەمایە ژ بەر هندێ نابیت چو ژێ بێتە كێمكرن و چو لێ زێدە ببیت] و من خنێك و كەرەمێت خۆ بۆ هەوە تەكووزكرن. [بگرە ژ ڕاستەڕێكرنێ و تەكووزكرنا دینی و ڤەكرنا مەكەهێ و بێ هیڤیكرنا گاوران ژ دینێ هەوە كو بشێن پویچكەن و نەهێلن] و من دینێ‌ ئیسلامێ‌ بۆ هەوە هەلبژارت و ئەو دینە ل دەڤ خودێ‌ و چیێت دی نە، بەلێ هەر كەسێ ژ برساندا نەچار ببیتە [خوارنا مراری و نەدورستكری یێت د دویڤدا] بێی كو دل ل سەر گونەهێ هەبیت [و بخۆت گونەهـ ل سەر نینە] ب ڕاستی خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَسۡـَٔلُونَكَ مَاذَآ أُحِلَّ لَهُمۡۖ قُلۡ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُ وَمَا عَلَّمۡتُم مِّنَ ٱلۡجَوَارِحِ مُكَلِّبِينَ تُعَلِّمُونَهُنَّ مِمَّا عَلَّمَكُمُ ٱللَّهُۖ فَكُلُواْ مِمَّآ أَمۡسَكۡنَ عَلَيۡكُمۡ وَٱذۡكُرُواْ ٱسۡمَ ٱللَّهِ عَلَيۡهِۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ سَرِيعُ ٱلۡحِسَابِ
4. [هەی موحەممەد] ئەو ژ تە دپرسن كا چ بۆ وان هاتییە دورستكرن [حەلالكرن] بێژە: تشتێ پاقژ بۆ هەوە هاتە دورستكرن، و ئەو نێچیرا جانەوەرێت جەڕباندی [فێركری وەكی سە و شاهینی] ب وی شەرتی كو هوین فێری وێ بكەن یا خودێ نیشا هەوە دایی، [ئانكو ئەگەر گۆتێ هەڕە، بچیت، ئەگەر گۆتێ وەرە بهێت، و ئەگەر گرت بۆ خودانێ خۆ بگریت، نە بۆ خۆ، و ئەگەر گۆتێ بهێلە، بهێلیت]. ڤێجا ئەو نێچیرا بۆ هەوە دگرن، ناڤێ خودێ ل سەر بینن [وەختێ هوین دهنێرنێ، یان ڤێڕا دگەهن و ڤەدكوژن] و بخۆن، و پارێزكارییا خودێ بكەن، ب ڕاستی خودێ د حسابێدا یێ دەست سڤكە.
Tafsir berbahasa Arab:
ٱلۡيَوۡمَ أُحِلَّ لَكُمُ ٱلطَّيِّبَٰتُۖ وَطَعَامُ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ حِلّٞ لَّكُمۡ وَطَعَامُكُمۡ حِلّٞ لَّهُمۡۖ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلۡمُؤۡمِنَٰتِ وَٱلۡمُحۡصَنَٰتُ مِنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ إِذَآ ءَاتَيۡتُمُوهُنَّ أُجُورَهُنَّ مُحۡصِنِينَ غَيۡرَ مُسَٰفِحِينَ وَلَا مُتَّخِذِيٓ أَخۡدَانٖۗ وَمَن يَكۡفُرۡ بِٱلۡإِيمَٰنِ فَقَدۡ حَبِطَ عَمَلُهُۥ وَهُوَ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
5. ئەڤرۆ تشتێ پاك و پاقژ بۆ هەوە هاتە دورستكرن، و دەستكوژێ خودان كتێبان [ئانكو جوهی و فەلەیان] بۆ هەوە دورستە، و یێ هەوە ژی بۆ وان یێ دورستە، و كچێت شەریف و پاك و پاقژ و ئازاد ژ موسلمانان، و كچێت دەهمەن پاقژ ژ ئەوێت بەری هەوە كتێب بۆ هاتین [كو جوهی و فەلەنە] بۆ هەوە دورستە مار بكەن، ئەگەر هوین مەهرا وان بدەنێ، و د دەهمەن پاقژ بن، و زناكەر نەبن، و وان ب دزیڤە بۆ خۆ نەكەنە یار، و هەر كەسێ شوینا باوەرییێ بینیت گاور ببیت، بێ گۆمان وی كار و كریارێت خۆ پویچ كرن، و ڕۆژا قیامەتێ ژی ئەو یێ بەرزیانە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِذَا قُمۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ فَٱغۡسِلُواْ وُجُوهَكُمۡ وَأَيۡدِيَكُمۡ إِلَى ٱلۡمَرَافِقِ وَٱمۡسَحُواْ بِرُءُوسِكُمۡ وَأَرۡجُلَكُمۡ إِلَى ٱلۡكَعۡبَيۡنِۚ وَإِن كُنتُمۡ جُنُبٗا فَٱطَّهَّرُواْۚ وَإِن كُنتُم مَّرۡضَىٰٓ أَوۡ عَلَىٰ سَفَرٍ أَوۡ جَآءَ أَحَدٞ مِّنكُم مِّنَ ٱلۡغَآئِطِ أَوۡ لَٰمَسۡتُمُ ٱلنِّسَآءَ فَلَمۡ تَجِدُواْ مَآءٗ فَتَيَمَّمُواْ صَعِيدٗا طَيِّبٗا فَٱمۡسَحُواْ بِوُجُوهِكُمۡ وَأَيۡدِيكُم مِّنۡهُۚ مَا يُرِيدُ ٱللَّهُ لِيَجۡعَلَ عَلَيۡكُم مِّنۡ حَرَجٖ وَلَٰكِن يُرِيدُ لِيُطَهِّرَكُمۡ وَلِيُتِمَّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
6. گەلی خودان باوەران، ئەگەر هەوە ڤیا ڕابن نڤێژێ بكەن [و هوین یێت بێ دەستنڤێژ بن] ئێدی هوین سەروچاڤێت خۆ و دەستێت خۆ هەتا ئەنیشكا بشۆن، و سەرێ خۆ ڤەمالن، و پیێت خۆ هەتا گۆزەكان بشۆن، و ئەگەر هوین د بێ نڤێژ بن [ب جەنابەت بن] خۆ بشۆن، و ئەگەر هوین د نەساخ بن، یان ل سەر وەغەرێ بن، یان ئێك ژ هەوە ژ تارەتێ [دەستاڤێ] هات، یان هوین چۆبنە نڤینا ژنێ، و ئاڤ ب دەست هەوە نەكەڤت [كو تێرا هەوە بكەت دەستنڤێژێ پێ بگرن یان سەرێ خۆ پێ بشۆن]، ب ئاخەكا پاقژ تەیەممومێ بكەن، و سەروچاڤ و دەستێت خۆ پێ ڤەمالن، خودێ [ب ڤێ فەرمانێ كو هوین ب ئاڤێ یان ب ئاخێ خۆ پاقژ بكەن، وەختێ هەوە دڤێت نڤێژان بكەن یان ب هەمی فەرمانێت خۆ] نەڤێت بەرتەنگی و زەحمەتێ بۆ هەوە چێكەت، بەلێ دڤێت هەوە ژ گونەهان پاقژ بكەت و خنێكێت خۆ ل سەر هەوە تەمام بكەت، دا هوین سوپاسییا وی بكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ وَمِيثَٰقَهُ ٱلَّذِي وَاثَقَكُم بِهِۦٓ إِذۡ قُلۡتُمۡ سَمِعۡنَا وَأَطَعۡنَاۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِذَاتِ ٱلصُّدُورِ
7. [گەلی خودان باوەران] خنێك و كەرەمێت خودێ و وێ پەیمانا خودێ د گەل هەوە گرێدایی بیننە بیرا خۆ [كو پەیمانا عەقەبەیە] وەختێ هەوە گۆتی مە بهیست و مە گوهداری كر، و پارێزكارییا خودێ بكەن، بێ گۆمان خودێ ب ئاگەهە ژ وێ یا د سنگ و دلاندا ڤەشارتی.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ كُونُواْ قَوَّٰمِينَ لِلَّهِ شُهَدَآءَ بِٱلۡقِسۡطِۖ وَلَا يَجۡرِمَنَّكُمۡ شَنَـَٔانُ قَوۡمٍ عَلَىٰٓ أَلَّا تَعۡدِلُواْۚ ٱعۡدِلُواْ هُوَ أَقۡرَبُ لِلتَّقۡوَىٰۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ إِنَّ ٱللَّهَ خَبِيرُۢ بِمَا تَعۡمَلُونَ
8. گەلی خودان باوەران ل بەر فەرمانا خودێ د ڕاوەستیایی بن [و هەمی تشتان ژ بۆ خودێ پێ ڕابن]، و ب ڕاستی شادەیییێ بدەن، و بلا نەڤیانا هەوە بۆ دەستەكەكێ، هەوە پال نەدەت هوین دادوەرییێ [عەدالەتێ] نەكەن، [بلا هەوە نەڤێن ژی] و دادوەرییێ بكەن ئەو نێزیكترە بۆ پارێزكارییێ، و پارێزكارییا خودێ بكەن، ب ڕاستی كارێ هوین دكەن خودێ پێ ئاگەهە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَعَدَ ٱللَّهُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ لَهُم مَّغۡفِرَةٞ وَأَجۡرٌ عَظِيمٞ
9. خودێ پەیمانا دایییە ئەوێت باوەری پێ ئینایین و كار و كریارێت قەنج كرین، كو گونەهـ ژێبرن و خەلاتەكێ مەزن بارا وانە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ
10. بەلێ ئەو كەسێت گاوربوویین و ئایەتێت مە درەو دەرئێخستین، ئەو دۆژەهینە [جەهنەمینە].
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَتَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ هَمَّ قَوۡمٌ أَن يَبۡسُطُوٓاْ إِلَيۡكُمۡ أَيۡدِيَهُمۡ فَكَفَّ أَيۡدِيَهُمۡ عَنكُمۡۖ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَلۡيَتَوَكَّلِ ٱلۡمُؤۡمِنُونَ
11. گەلی خودان باوەران قەنجییا خودێ د گەل هەوە كری بیننە بیرا خۆ، وەختێ دەستەكەكێ ڤیایی دەستێت خۆ ب خرابییێ درێژ بكەنە هەوە، دەستێت وان ژ هەوە دانە پاش، و پارێزكارییا خودێ بكەن، و بلا خودان باوەر پشتا خۆ ب خودێ موكوم بكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ وَلَقَدۡ أَخَذَ ٱللَّهُ مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَبَعَثۡنَا مِنۡهُمُ ٱثۡنَيۡ عَشَرَ نَقِيبٗاۖ وَقَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مَعَكُمۡۖ لَئِنۡ أَقَمۡتُمُ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَيۡتُمُ ٱلزَّكَوٰةَ وَءَامَنتُم بِرُسُلِي وَعَزَّرۡتُمُوهُمۡ وَأَقۡرَضۡتُمُ ٱللَّهَ قَرۡضًا حَسَنٗا لَّأُكَفِّرَنَّ عَنكُمۡ سَيِّـَٔاتِكُمۡ وَلَأُدۡخِلَنَّكُمۡ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُۚ فَمَن كَفَرَ بَعۡدَ ذَٰلِكَ مِنكُمۡ فَقَدۡ ضَلَّ سَوَآءَ ٱلسَّبِيلِ
12. بێ گۆمان خودێ پەیمانا موكوم ژ ئسرائیلییان وەرگرت، و دوازدە شاهد و بەرپرس ناڤداركرن و بۆ هنارتن، و خودێ گۆتە وان ب ڕاستی ئەز پشتەڤان و هاریكارێ هەوەمە، ئەگەر هوین نڤێژان ب دورستایی بكەن، و زەكاتا مالێ خۆ بدەن، و باوەرییێ ب پێغەمبەرێت من بینن و پشتەڤانییا وان بكەن و قەدرێ وان بگرن، و قەرەكی باش د گەل خودێ بكەن [ئانكو خێر و خێراتان د ڕێكا خودێدا بكەن]. ب ڕاستی ئەز دێ گونەهێت هەوە ژێ بەم و دێ هەوە ئێخمە د وان بەحەشتاندا ئەوێت ڕویبار د بنڕا دهەڕكن، ڤێجا هەچیێ پشتی ڤێ گاور ببیت بێ گۆمان وی ڕێكا ڕاست بەرزە كر.
Tafsir berbahasa Arab:
فَبِمَا نَقۡضِهِم مِّيثَٰقَهُمۡ لَعَنَّٰهُمۡ وَجَعَلۡنَا قُلُوبَهُمۡ قَٰسِيَةٗۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ عَن مَّوَاضِعِهِۦ وَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦۚ وَلَا تَزَالُ تَطَّلِعُ عَلَىٰ خَآئِنَةٖ مِّنۡهُمۡ إِلَّا قَلِيلٗا مِّنۡهُمۡۖ فَٱعۡفُ عَنۡهُمۡ وَٱصۡفَحۡۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
13. و ژ بەر شكاندنا وان بۆ سۆز و پەیمانێت خۆ، مە لەعنەت ل وان كر [مە ژ دلۆڤانییا خۆ دویرئێخستن] و مە دلێ وان ڕەق كر، تەوراتێ ڤاڕێ دكەن و دگوهۆرن، و پشكەكا باش [ژێ] كو فەرمانا وان پێ دهاتەكرن، هێلان و ژ بیرا خۆ برن، [هەی موحەممەد] كێمەك ژ وان نەبن [ئەو ژی ئەون یێت موسلمان بوویین] یێت دی بەردەوام دێ خیانەتێ [و شكاندنا سۆز و پەیمانان هەتا ڕۆژا قیامەتێ] ژێ بینی، ڤێجا لێ ببۆرە و چاڤێت خۆ ژێ بگرە. ب ڕاستی خودێ حەژ قەنجیكاران دكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰٓ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَهُمۡ فَنَسُواْ حَظّٗا مِّمَّا ذُكِّرُواْ بِهِۦ فَأَغۡرَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَاوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ وَسَوۡفَ يُنَبِّئُهُمُ ٱللَّهُ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
14. ژ وان ژی ئەوێت گۆتین، ئەم هاریكار و پشتەڤانێت عیسایینە، مە پەیمان وەرگرت، پشكەكا باش ژێ ئەڤا پەیمان ل سەر هاتییە ستاندن ب پشت گوهێ خۆڤە هاڤێتن و ژ بیركرن، [و ژ بەر هندێ] مە دژمناتی و نەڤیان ئێخستە د ناڤ واندا هەتا ڕۆژا قیامەتێ، و خودێ دێ وان ب كار و كریارێت وان كرین ئاگەهدار كەت [و دێ جزایێ شكاندنا پەیمانا خۆ خۆن].
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ كَثِيرٗا مِّمَّا كُنتُمۡ تُخۡفُونَ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَيَعۡفُواْ عَن كَثِيرٖۚ قَدۡ جَآءَكُم مِّنَ ٱللَّهِ نُورٞ وَكِتَٰبٞ مُّبِينٞ
15. گەلی خودان كتێبان ب ڕاستی پێغەمبەرێ مە [موحەممەد] بۆ هەوە هات، دا گەلەكا هەوە ژ كتێبێت خۆ ڤەشارتی [وەكی سالۆخێت پێغەمبەری، بڕیارا ڕەجمێ، سەرهاتییا خودانێت شەنبییێ... هتد.] ئاشكەرا بكەت، و ژ گەلەكێ ژی دبۆریت [ئەوا هوین ژ تەورات و ئنجیلێ ڤەدشێرن، ئاشكەرا ناكەت]. ب سویند ژ دەڤ خودایێ هەوە ڕۆناهییەك [كو پێغەمبەرە] و كتێبەكا ئاشكەراكەر [كو قورئانە] بۆ هەوە هات.
Tafsir berbahasa Arab:
يَهۡدِي بِهِ ٱللَّهُ مَنِ ٱتَّبَعَ رِضۡوَٰنَهُۥ سُبُلَ ٱلسَّلَٰمِ وَيُخۡرِجُهُم مِّنَ ٱلظُّلُمَٰتِ إِلَى ٱلنُّورِ بِإِذۡنِهِۦ وَيَهۡدِيهِمۡ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
16. خودێ ب وێ [كتێبێ] ئەوێت ب دویڤ ڕازیبوونا خودێ دكەڤن ڕاستەڕێ دكەتە ڕێكا سلامەتییێ و ڕزگاربوونێ، و وان ب دەستویرا خۆ ژ تاریستانان دەردئێخیتە بەر ڕۆناهییێ، و وان ڕاستەڕێ دكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۚ قُلۡ فَمَن يَمۡلِكُ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔا إِنۡ أَرَادَ أَن يُهۡلِكَ ٱلۡمَسِيحَ ٱبۡنَ مَرۡيَمَ وَأُمَّهُۥ وَمَن فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗاۗ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۚ يَخۡلُقُ مَا يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
17. ب ڕاستی ئەوێت گۆتین: مەسیحێ كوڕێ مەریەمێ خودێیە ئەو گاوربوون [ژ بەر ڤێ گوتنێ]. [هەی موحەممەد] بێژە وان: ئەرێ ئەگەر خودێ بڤێت، عیسایێ كوڕێ مەریەمێ و دەیكا وی، و هندی د ئەردیدا هەیین بەرزیان و وێران بكەت، كی دشێت نەهێلیت و خۆ بدەتە بەر بڕیارا خودێ؟ و سەر و سامانێ ئەرد و ئەسمانان و تشتێ د ناڤبەرا هەردووكاندا هەر یێ خودێیە، چ یا بڤێت دێ چێكەت. نێ خودێ ل سەر هەمی تشتان دەستهەلاتدار و خودان شیانە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ وَٱلنَّصَٰرَىٰ نَحۡنُ أَبۡنَٰٓؤُاْ ٱللَّهِ وَأَحِبَّٰٓؤُهُۥۚ قُلۡ فَلِمَ يُعَذِّبُكُم بِذُنُوبِكُمۖ بَلۡ أَنتُم بَشَرٞ مِّمَّنۡ خَلَقَۚ يَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُ وَيُعَذِّبُ مَن يَشَآءُۚ وَلِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَاۖ وَإِلَيۡهِ ٱلۡمَصِيرُ
18. جوهی و فەلە دبێژن: ئەم زاڕۆكێت خودێ و خۆشڤیێت وینە، بێژە: [ئەگەر وەیە وەكی هوین دبێژن] پا بۆچی هەوە ب گونەهێت هەوە ئیزا ددەت، بەلێ هوین مرۆڤن وەكی هەمی مرۆڤێت خودێ چێكرین. ڤێجا یێ وی بڤێت لێ ناگریت، و یێ بڤێت دێ ئیزا دەت. و سەر و سامانێ ئەرد و ئەسمانان و تشتێ د ناڤبەرا واندا هەر یێ خودێیە، و [بزانن] دویماهیك هەر خودێیە هوین لێ بزڤڕنەڤە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ قَدۡ جَآءَكُمۡ رَسُولُنَا يُبَيِّنُ لَكُمۡ عَلَىٰ فَتۡرَةٖ مِّنَ ٱلرُّسُلِ أَن تَقُولُواْ مَا جَآءَنَا مِنۢ بَشِيرٖ وَلَا نَذِيرٖۖ فَقَدۡ جَآءَكُم بَشِيرٞ وَنَذِيرٞۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
19. گەلی خودان كتێبان: دا هوین نەبێژن [پشتی ڤەبڕینا پێغەمبەران] چو مزگینئین و ئاگەهداركەر بۆ مە نەهاتینە، پێغەمبەرێ مە، پشتی ڤەبڕین و سستبوونا هنارتنا پێغەمبەران بۆ هەوە هات دا كاروبارێت دینی بۆ هەوە ئاشكەرا بكەت، بێ گۆمان مزگینئین و ئاگەهداركەر بۆ هەوە هات، و خودێ ل سەر هەمی تشتان دەستهەلاتدارە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذۡ قَالَ مُوسَىٰ لِقَوۡمِهِۦ يَٰقَوۡمِ ٱذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ ٱللَّهِ عَلَيۡكُمۡ إِذۡ جَعَلَ فِيكُمۡ أَنۢبِيَآءَ وَجَعَلَكُم مُّلُوكٗا وَءَاتَىٰكُم مَّا لَمۡ يُؤۡتِ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
20. [گەلی ئسرائیلییان] بیننە بیرا خۆ دەمێ مووسایی گۆتییە ملەتێ خۆ: ملەتێ من بیرا خۆ ل وان خێر و خۆشییێت خودێ د گەل هەوە كرین بینن، وەختێ پێغەمبەر ژ هەوە ڕاكرین، و هندەك ژ هەوە كرینە میر و مەلك [یان هوین خانەدان و حالخۆش كرن، ب ژن و مال و خدام و خولام ئێخستن]. و ئەو قەدر دا هەوە یێ نەدایییە كەسێ ژ دنیایێ هەمییێ.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰقَوۡمِ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡأَرۡضَ ٱلۡمُقَدَّسَةَ ٱلَّتِي كَتَبَ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَرۡتَدُّواْ عَلَىٰٓ أَدۡبَارِكُمۡ فَتَنقَلِبُواْ خَٰسِرِينَ
21. ملەتێ من هەڕنە سەر ئەردێ پیرۆز [كو قودسە] ئەوێ خودێ بۆ هەوە نڤێسی [ئەڤە هندی ئەو د چاك و باش بوون، بەلێ وەختێ خراب بوویین ژێ هاتنە دەرئێخستن]. و ب پاشدا نەزڤڕن ژ ترساندا، هوین دێ خوسارەت بن.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّ فِيهَا قَوۡمٗا جَبَّارِينَ وَإِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَا حَتَّىٰ يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِن يَخۡرُجُواْ مِنۡهَا فَإِنَّا دَٰخِلُونَ
22. گۆتن: یا مووسا ب ڕاستی هندەك كەسێت ب هێز و زەبردەست تێدانە، و ئەم ناچینە تێدا هەتا ئەو ژێ دەرنەكەڤن، و ئەگەر ئەو ژێ دەركەڤتن ئەم دێ‌ چینە تێدا.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ رَجُلَانِ مِنَ ٱلَّذِينَ يَخَافُونَ أَنۡعَمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمَا ٱدۡخُلُواْ عَلَيۡهِمُ ٱلۡبَابَ فَإِذَا دَخَلۡتُمُوهُ فَإِنَّكُمۡ غَٰلِبُونَۚ وَعَلَى ٱللَّهِ فَتَوَكَّلُوٓاْ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
23. دو زەلامان ژ وان ئەوێت ژ خودێ دترسن، و خودێ كەرەم د گەل كری گۆتن: [ژ هێز و كەلەخ و مەزنییا وان نەترسن] ب سەر واندا بگرن د دەرگەهیدا، ڤێجا ئەگەر هوین چۆنە تێدا دێ ئەو شكێن و هوین دێ ب سەركەڤن. و پشتا خۆ ب خودێ موكوم بكەن ئەگەر هوین خودان باوەر بن.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالُواْ يَٰمُوسَىٰٓ إِنَّا لَن نَّدۡخُلَهَآ أَبَدٗا مَّا دَامُواْ فِيهَا فَٱذۡهَبۡ أَنتَ وَرَبُّكَ فَقَٰتِلَآ إِنَّا هَٰهُنَا قَٰعِدُونَ
24. گۆتن: هەی مووسا ب ڕاستی هندی ئەو تێدا بن، ئەم قەت ناچینە تێدا [مەخسەد باژێرێ قودسێیە] تو و خودایێ خۆ هەڕن شەڕی بكەن ئەم دێ ل ڤێرێ د ڕوینشتی بین [ئانكو تو و خودایێ خۆ وان دەربێخن، مە تاقەتا وان نینە].
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ رَبِّ إِنِّي لَآ أَمۡلِكُ إِلَّا نَفۡسِي وَأَخِيۖ فَٱفۡرُقۡ بَيۡنَنَا وَبَيۡنَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ
25. [مووسایی گۆت:] خودێوۆ بەس من شۆلە ب خۆ و برایێ خۆ هەیە، ڤێجا ناڤبەرا مە و ڤی ملەتێ ژ ڕێ دەركەڤتی ناڤبڕ بكە.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ فَإِنَّهَا مُحَرَّمَةٌ عَلَيۡهِمۡۛ أَرۡبَعِينَ سَنَةٗۛ يَتِيهُونَ فِي ٱلۡأَرۡضِۚ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡفَٰسِقِينَ
26. [خودێ] گۆت: ئەو ئەرد هەتا چل سالان ل وان حەرامە و نەدورستە، د ئەردیدا بزڤڕن و نەكەڤنە ل سەر چو ڕێكان [ئانكو هەتا چل سالێت دی ئەو دێ ل وێ دەشتێ مینن بەرزە و ناچنە د باژێرێ قودسێدا]. ڤێجا خەمێ بۆ ملەتێ گاور نەخۆ.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ وَٱتۡلُ عَلَيۡهِمۡ نَبَأَ ٱبۡنَيۡ ءَادَمَ بِٱلۡحَقِّ إِذۡ قَرَّبَا قُرۡبَانٗا فَتُقُبِّلَ مِنۡ أَحَدِهِمَا وَلَمۡ يُتَقَبَّلۡ مِنَ ٱلۡأٓخَرِ قَالَ لَأَقۡتُلَنَّكَۖ قَالَ إِنَّمَا يَتَقَبَّلُ ٱللَّهُ مِنَ ٱلۡمُتَّقِينَ
27. سالۆخێ كوڕێت ئادەم ب دورستی ل سەر وان بخوینە، هەر ئێكی ژ وان قوربانەك دابوو، ژ ئێكی هاتە وەرگرتن و ژ یێ دی نەهاتە وەرگرتن، [ئەوێ قوربانێ وی نەهاتییە وەرگرتن] گۆت: بێ گۆمان ئەز دێ تە كوژم. [برایێ وی ئەوێ قوربانێ وی هاتییە وەرگرتن] گۆت: هندی خودێیە ب ڕاستی بەس ژ پارێزكاران وەردگریت.
Tafsir berbahasa Arab:
لَئِنۢ بَسَطتَ إِلَيَّ يَدَكَ لِتَقۡتُلَنِي مَآ أَنَا۠ بِبَاسِطٖ يَدِيَ إِلَيۡكَ لِأَقۡتُلَكَۖ إِنِّيٓ أَخَافُ ٱللَّهَ رَبَّ ٱلۡعَٰلَمِينَ
28. ئەگەر تو دەستێ خۆ درێژكەیە من، دا من بكوژی، ئەز دەستێ خۆ درێژ ناكەمە تە دا تە بكوژم، ب ڕاستی ئەز ژ خودایێ هەمی جیهانێ دترسم.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنِّيٓ أُرِيدُ أَن تَبُوٓأَ بِإِثۡمِي وَإِثۡمِكَ فَتَكُونَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلنَّارِۚ وَذَٰلِكَ جَزَٰٓؤُاْ ٱلظَّٰلِمِينَ
29. و من دڤێت تو گونەها من و خۆ هەلگری، و ببییە دۆژەهی. نێ هەر ئەڤەیە جزایێ ستەمكاران.
Tafsir berbahasa Arab:
فَطَوَّعَتۡ لَهُۥ نَفۡسُهُۥ قَتۡلَ أَخِيهِ فَقَتَلَهُۥ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلۡخَٰسِرِينَ
30. دلێ وی گرت برایێ خۆ بكوژیت و گوهدارییا دلێ خۆ كر و برایێ خۆ كوشت. ڤێجا بوو ژ وان یێت خوسارەت.
Tafsir berbahasa Arab:
فَبَعَثَ ٱللَّهُ غُرَابٗا يَبۡحَثُ فِي ٱلۡأَرۡضِ لِيُرِيَهُۥ كَيۡفَ يُوَٰرِي سَوۡءَةَ أَخِيهِۚ قَالَ يَٰوَيۡلَتَىٰٓ أَعَجَزۡتُ أَنۡ أَكُونَ مِثۡلَ هَٰذَا ٱلۡغُرَابِ فَأُوَٰرِيَ سَوۡءَةَ أَخِيۖ فَأَصۡبَحَ مِنَ ٱلنَّٰدِمِينَ
31. ئێدی خودێ قڕەك هنارت و ب دمێ خۆ ئەرد كۆلا، دا نیشا بدەت كا دێ چاوا تەرمێ برایێ خۆ ڤەشێریت، گۆت: خۆلی ب سەرێ من، من نەشیا ئەز وەكی ڤێ قڕێ ژی بم تەرمێ برایێ خۆ ڤەشێرم، ڤێجا بوو ژ پەشێمانان.
Tafsir berbahasa Arab:
مِنۡ أَجۡلِ ذَٰلِكَ كَتَبۡنَا عَلَىٰ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ أَنَّهُۥ مَن قَتَلَ نَفۡسَۢا بِغَيۡرِ نَفۡسٍ أَوۡ فَسَادٖ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَكَأَنَّمَا قَتَلَ ٱلنَّاسَ جَمِيعٗا وَمَنۡ أَحۡيَاهَا فَكَأَنَّمَآ أَحۡيَا ٱلنَّاسَ جَمِيعٗاۚ وَلَقَدۡ جَآءَتۡهُمۡ رُسُلُنَا بِٱلۡبَيِّنَٰتِ ثُمَّ إِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم بَعۡدَ ذَٰلِكَ فِي ٱلۡأَرۡضِ لَمُسۡرِفُونَ
32. ژ بەر ڤێ [كوشتنا كوڕێت ئادەمی بۆ ئێكدو] مە ل سەر ئسرائیلییان نڤێسییە، ب ڕاستی هەر كەسێ مرۆڤەكی بێ بەرانبەر یان ژی ژ بۆ خرابییێ د ئەردیدا بكوژیت، هەروەكی وی هەمی مرۆڤ كوشتین، و هەر كەسێ ببیتە ئەگەرێ ژیانا ئێكی هەروەكی بوویە ئەگەرێ ژیانا هەمی مرۆڤان، ب ڕاستی پێغەمبەرێت مە بۆ وان ب نیشانێت ئاشكەراكەر هاتن، پاشی ب ڕاستی پشتی هاتنا وان ژی [یا پێغەمبەران ژی] گەلەك ژ وان زێدە خرابییێ د ئەردیدا دكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنَّمَا جَزَٰٓؤُاْ ٱلَّذِينَ يُحَارِبُونَ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادًا أَن يُقَتَّلُوٓاْ أَوۡ يُصَلَّبُوٓاْ أَوۡ تُقَطَّعَ أَيۡدِيهِمۡ وَأَرۡجُلُهُم مِّنۡ خِلَٰفٍ أَوۡ يُنفَوۡاْ مِنَ ٱلۡأَرۡضِۚ ذَٰلِكَ لَهُمۡ خِزۡيٞ فِي ٱلدُّنۡيَاۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٌ
33. ب ڕاستی ئەوێت دژاتی و شەڕی د گەل خودێ و پێغەمبەرێ وی دكەن، و د ئەردیدا دگەڕن دا خرابییێ تێدا بكەن، جزایێ وان ئەوە بێنە كوشتن یان ب دارانڤە بێنە هلاویستن، یان ژی دەست و پییێت وان چەپ و ڕاست بێنە ژێڤەكرن، یان ژی ژ وەلاتێ خۆ بێنە دویرئێخستن، ئەڤ جزایە د دنیایێدا بۆ وان هەتكبەرییە، و د ڕۆژا قیامەتێدا ئیزایەكا مەزن بۆ وان هەیە.
Tafsir berbahasa Arab:
إِلَّا ٱلَّذِينَ تَابُواْ مِن قَبۡلِ أَن تَقۡدِرُواْ عَلَيۡهِمۡۖ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
34. ژ بلی وان ئەوێت ل خۆ زڤڕین و تۆبەكرین، بەری هوین بشێن بگرن [و جزا بكەن]، بزانن ب ڕاستی خودێ لێنەگر و دلۆڤانە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱبۡتَغُوٓاْ إِلَيۡهِ ٱلۡوَسِيلَةَ وَجَٰهِدُواْ فِي سَبِيلِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
35. گەلی خودان باوەران، پارێزكارییا خودێ بكەن، دا هوین بگەهنە ڕازیبوونا وی ل ڕێكان بگەڕن، [ئانكو ڕێكێت ڕازیبوونا وی بگرن و لێ بگەڕن] و جیهادێ د ڕێكا خودێدا بكەن، دا هوین سەرفەراز ببن.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ لَوۡ أَنَّ لَهُم مَّا فِي ٱلۡأَرۡضِ جَمِيعٗا وَمِثۡلَهُۥ مَعَهُۥ لِيَفۡتَدُواْ بِهِۦ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا تُقُبِّلَ مِنۡهُمۡۖ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
36. ب ڕاستی ئەوێت گاوربوویین، ئەگەر هندی د ئەردیدا یێ وان بیت و هندی دی ژی دگەل، دا پێش خۆڤە بدەن، و ژ ئیزایا ڕۆژا قیامەتێ ڕزگار ببن، ژ وان نائێتە وەرگرتن [و ئەو ژ وێ ئیزایێ ڕەها نابن] و ئیزایەكا ب ژان بارا وانە.
Tafsir berbahasa Arab:
يُرِيدُونَ أَن يَخۡرُجُواْ مِنَ ٱلنَّارِ وَمَا هُم بِخَٰرِجِينَ مِنۡهَاۖ وَلَهُمۡ عَذَابٞ مُّقِيمٞ
37. وان دڤێت [ڕۆژا قیامەتێ] ژ ئاگری دەركەڤن، بەلێ ئەو ژێ دەرناكەڤن و بۆ وان ئیزایەكا ب دۆم و بەردەوام هەیە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَٱلسَّارِقُ وَٱلسَّارِقَةُ فَٱقۡطَعُوٓاْ أَيۡدِيَهُمَا جَزَآءَۢ بِمَا كَسَبَا نَكَٰلٗا مِّنَ ٱللَّهِۗ وَٱللَّهُ عَزِيزٌ حَكِيمٞ
38. و زەلامێ دز و ژنا دز دەستێت وان [د گرێچكێڕا] ببڕن، جزایێ كارێ وان كری، و ئەڤە پاشڤەبرنەكە ژ خودێ [دا ئەو ب پاشڤە بچن و دزییێ نەكن و خەلك وان بۆ خۆ بكەنە چامە]، و خودێ ب خۆ ژی سەردەست و كاربنەجهە.
Tafsir berbahasa Arab:
فَمَن تَابَ مِنۢ بَعۡدِ ظُلۡمِهِۦ وَأَصۡلَحَ فَإِنَّ ٱللَّهَ يَتُوبُ عَلَيۡهِۚ إِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٌ
39. ڤێجا هەر كەسێ [دزەكی] پشتی [ب دزییا خۆ] ستەم ل خۆ كری، پەشێمان ببیت و ل خۆ بزڤڕیت و تۆبە بكەت و خۆ چێكەت و باش بكەت، ب ڕاستی خودێ دێ تۆبەیێ دەتە سەر، ب ڕاستی خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
Tafsir berbahasa Arab:
أَلَمۡ تَعۡلَمۡ أَنَّ ٱللَّهَ لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ يُعَذِّبُ مَن يَشَآءُ وَيَغۡفِرُ لِمَن يَشَآءُۗ وَٱللَّهُ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
40. ما تو نوزانی كو ب ڕاستی سەر و سامانێ ئەرد و ئەسمانان یێ خودێیە، یێ بڤێت دێ ب بەر ئیزایێ ئێخیت، یێ بڤێت دێ ئازاكەت، و خودێ ب خۆ ژی ل سەر هەمی تشتان یێ دەستهەلاتدارە.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ لَا يَحۡزُنكَ ٱلَّذِينَ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡكُفۡرِ مِنَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا بِأَفۡوَٰهِهِمۡ وَلَمۡ تُؤۡمِن قُلُوبُهُمۡۛ وَمِنَ ٱلَّذِينَ هَادُواْۛ سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ سَمَّٰعُونَ لِقَوۡمٍ ءَاخَرِينَ لَمۡ يَأۡتُوكَۖ يُحَرِّفُونَ ٱلۡكَلِمَ مِنۢ بَعۡدِ مَوَاضِعِهِۦۖ يَقُولُونَ إِنۡ أُوتِيتُمۡ هَٰذَا فَخُذُوهُ وَإِن لَّمۡ تُؤۡتَوۡهُ فَٱحۡذَرُواْۚ وَمَن يُرِدِ ٱللَّهُ فِتۡنَتَهُۥ فَلَن تَمۡلِكَ لَهُۥ مِنَ ٱللَّهِ شَيۡـًٔاۚ أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ لَمۡ يُرِدِ ٱللَّهُ أَن يُطَهِّرَ قُلُوبَهُمۡۚ لَهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا خِزۡيٞۖ وَلَهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ عَذَابٌ عَظِيمٞ
41. هەی پێغەمبەر، بلا تە ب خەم نەئێخن ئەوێت خۆش ب بەر گاورییێڤە دچن [ژ دوڕوییان] ئەوێت سەردەڤ دبێژن: باوەری مە ئینایییە، و ئەو ب خۆ هێژ دلێت وان د بێ باوەرن، و دیسا [بلا تە ب خەم نەئێخن] ئەوێت بوویینە جوهی، زێدە گوهدارییا درەوان دكەن، و گوهدارییێ بۆ دەستەكەكا دی دكەن كو [ژ مەزناتی] نەهاتینە دەڤ تە، ئاخڤتنان ڤاڕێ دكەن و ژ جهێ وان دبەن، دبێژنە [هەڤالێت خۆ]: ئەگەر موحەممەد ب وێ هاتە هەوە یا مە ڤاڕێ كری ژێ وەرگرن، و ئەگەر ب وێ نەهاتە هەوە، هشیار بن [باوەر ژێ نەكەن] و یێ خودێ بەرزەبوون و گاوری بۆ ڤیایی، ڤێجا تو نابینی ئێك هەبیت تشتێ خودێ ڤیایی نەهێلیت چێ ببیت. ئەڤە ئەون یێت خودێ نەڤیایی دلێت وان پاقژ بكەت، ڕوی ڕەشی و شەرمزاری بۆ وان بیت د دنیایێدا و ئیزایەكا مەزن د ئاخرەتێ ژیدا بۆ وان هەیە.
Tafsir berbahasa Arab:
سَمَّٰعُونَ لِلۡكَذِبِ أَكَّٰلُونَ لِلسُّحۡتِۚ فَإِن جَآءُوكَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُمۡ أَوۡ أَعۡرِضۡ عَنۡهُمۡۖ وَإِن تُعۡرِضۡ عَنۡهُمۡ فَلَن يَضُرُّوكَ شَيۡـٔٗاۖ وَإِنۡ حَكَمۡتَ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِٱلۡقِسۡطِۚ إِنَّ ٱللَّهَ يُحِبُّ ٱلۡمُقۡسِطِينَ
42. گوهدارییا درەوان دكەن، و بەرتیل و مالێ حەرام و نەدورست دخۆن، ڤێجا ئەگەر ئەو هاتنە دەڤ تە [دا حوكمی د ناڤبەرا واندا بكەی] ڤێجا تە دڤێت حوكمی د ناڤبەرا واندا بكە و یان ڕوییێ خۆ ژێ وەرگێڕە. د بنیڕا نەشێن زیانەكێ بگەهیننە تە، و ئەگەر تە حوكم د ناڤبەرا واندا كر، ڤێجا حوكمی ب دادوەری د ناڤبەرا واندا بكە، ب ڕاستی خودێ حەژ دادوەران (عادلان) دكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
وَكَيۡفَ يُحَكِّمُونَكَ وَعِندَهُمُ ٱلتَّوۡرَىٰةُ فِيهَا حُكۡمُ ٱللَّهِ ثُمَّ يَتَوَلَّوۡنَ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَۚ وَمَآ أُوْلَٰٓئِكَ بِٱلۡمُؤۡمِنِينَ
43. و چاوا ئەو قەستا تە دكەن و حوكمێ تە دخوازن؟! و تەورات ل دەڤ وانە، بڕیارا خودێ تێدایە [كا حوكمێ زناكەری چییە] و پاشی پشتا خۆ ددەنە حوكمێ تە [ئەوێ وەكی یێ تەوراتێ]، و ب ڕاستی ڤان باوەری نەئینایییە و نە ژ خودان باوەرانن.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنَّآ أَنزَلۡنَا ٱلتَّوۡرَىٰةَ فِيهَا هُدٗى وَنُورٞۚ يَحۡكُمُ بِهَا ٱلنَّبِيُّونَ ٱلَّذِينَ أَسۡلَمُواْ لِلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ بِمَا ٱسۡتُحۡفِظُواْ مِن كِتَٰبِ ٱللَّهِ وَكَانُواْ عَلَيۡهِ شُهَدَآءَۚ فَلَا تَخۡشَوُاْ ٱلنَّاسَ وَٱخۡشَوۡنِ وَلَا تَشۡتَرُواْ بِـَٔايَٰتِي ثَمَنٗا قَلِيلٗاۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰفِرُونَ
44. ب ڕاستی مە تەورات ئینایییە خوار، ڕاستەڕێیی و ڕۆناهی تێدایە، و پێغەمبەرێت خۆ سپارتینە خودێ ل دویڤ تەوراتێ حوكم بۆ جوهییان دكرن، دیسا خودێناس و زانایان ژی حوكم ب وێ دكر ئەوا ژێ هاتییە خواستن كو بپارێزن ژ گوهۆڕین و ڤاڕێكرنێ، و ئەو زێرەڤان بوون ل سەر وان [ل سەر جوهییان، دا نەئێتە گوهۆڕین]، [گەلی زانا و ڕێبەرێت جوهییان] ژ مرۆڤان نەترسن [كو ئەگەر هوین ڕاستییێ بێژن، دێ زیانێ گەهیننە هەوە]، و هوین ژ من بترسن، و ئایەتێت من ئەرزان نەفرۆشن، و هەر كەسێ حوكمی ب وێ نەكەت یا من ئینایییە خوارێ ئەو ژ گاورانە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَكَتَبۡنَا عَلَيۡهِمۡ فِيهَآ أَنَّ ٱلنَّفۡسَ بِٱلنَّفۡسِ وَٱلۡعَيۡنَ بِٱلۡعَيۡنِ وَٱلۡأَنفَ بِٱلۡأَنفِ وَٱلۡأُذُنَ بِٱلۡأُذُنِ وَٱلسِّنَّ بِٱلسِّنِّ وَٱلۡجُرُوحَ قِصَاصٞۚ فَمَن تَصَدَّقَ بِهِۦ فَهُوَ كَفَّارَةٞ لَّهُۥۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلظَّٰلِمُونَ
45. و هەر د وێ [كتێبێدا كو تەوراتە] مە ل سەر ئسرائیلییان نڤێسی، جانێ كوشتی [نەفسا هاتییە كوشتن] ب نەفسا كوژەكییە، و چاڤ ب چاڤییە، و دفن ب دفنێیە و گوه ب گوهییە، و ددان ب ددانییە، و برینان تۆل یا تێدا [ئانكو برین ب برینێیە و بەرانبەری ئێكن]. و هەر كەسێ [مافێ‌ خۆ بهێلیت، و ل گونەهكاری] ببۆریت [و تۆلێ لێ ڤەنەكەت]، ئەو لێبۆرین دێ بۆ بیتە گونەهـ ڕاكەر. و هەر كەسێ حوكمی ب ئەوا مە ئینایییە خوارێ نەكەت، ئەو ژ زۆردارانە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَفَّيۡنَا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم بِعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِۖ وَءَاتَيۡنَٰهُ ٱلۡإِنجِيلَ فِيهِ هُدٗى وَنُورٞ وَمُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلتَّوۡرَىٰةِ وَهُدٗى وَمَوۡعِظَةٗ لِّلۡمُتَّقِينَ
46. و د دویڤ وانڕا [پێغەمبەرێت ئسرائیلییان]، مە عیسایێ كوڕێ مەریەمێ هنارت، كو ڕاستدەرئێخێ كتێبا بەری خۆیە كو تەوراتە، و مە ئنجیل دایێ، ڕاستەڕێیی و ڕۆناهی تێدایە، و ڕاستدەرئێخا كتێبا بەری خۆیە، كو تەوراتە، و ڕاستەڕێیی و شیرەتە بۆ پارێزكاران.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلۡيَحۡكُمۡ أَهۡلُ ٱلۡإِنجِيلِ بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فِيهِۚ وَمَن لَّمۡ يَحۡكُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ فَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡفَٰسِقُونَ
47. و خودانێت ئنجیلێ، بلا حوكمی ب وێ بكەن ئەوا خودێ د ئنجیلێدا ئینایییە خوار، و هەر كەسێ حوكمی ب وێ نەكەت ئەوا خودێ ئینایییە خوار، ئەو ژ ڕێكا ڕاست و باوەرییێ ڤەدەرن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ بِٱلۡحَقِّ مُصَدِّقٗا لِّمَا بَيۡنَ يَدَيۡهِ مِنَ ٱلۡكِتَٰبِ وَمُهَيۡمِنًا عَلَيۡهِۖ فَٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُۖ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ عَمَّا جَآءَكَ مِنَ ٱلۡحَقِّۚ لِكُلّٖ جَعَلۡنَا مِنكُمۡ شِرۡعَةٗ وَمِنۡهَاجٗاۚ وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن لِّيَبۡلُوَكُمۡ فِي مَآ ءَاتَىٰكُمۡۖ فَٱسۡتَبِقُواْ ٱلۡخَيۡرَٰتِۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
48. [هەی موحەممەد] مە كتێب [كو قورئانە] ب هەقییێ بۆ تە هنارت، ڕاستدەرئێخا كتێبێت بەری خۆیە و شاهدە ل سەر وان [كا چ ڕاستە و چ نە، و كا چ ژێ هاتییە گوهۆڕین]، ڤێجا حوكمی ب ئەوا خودێ ئینایییە خوار د ناڤبەرا واندا بكە، و هەقییا بۆ تە هاتی كو قورئانە نەهێلە، و ب دویڤ دلخوازییا وان نەكەڤە. مە هەر ئێك ژ هەوە [مەخسەد پێ جوهی و فەلە و موسلمانن] ڕێكەك و بەرنامەیەك یێ دایێ، و ئەگەر خودێ ڤیابایە، دا هەمییان كەتە ئێك ملەت [ئێك دین و ئێك بەرنامە] دا هەوە ب ئەوا دایییە هەوە [كو هوین كرینە گەلەك دین] بجەڕبینیت، ڤێجا دەست ب خێران بكەن، و بكەنە بەرەبەزینك. زڤڕینا هەوە هەمییان ب بال خودێڤەیە، ڤێجا [وێ ڕۆژێ، ڕۆژا قیامەتێ] ئەز دێ هەوە ب وی تشتێ هوین تێدا نەئێك و جودا ئاگەهدار كەم.
Tafsir berbahasa Arab:
وَأَنِ ٱحۡكُم بَيۡنَهُم بِمَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَلَا تَتَّبِعۡ أَهۡوَآءَهُمۡ وَٱحۡذَرۡهُمۡ أَن يَفۡتِنُوكَ عَنۢ بَعۡضِ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ إِلَيۡكَۖ فَإِن تَوَلَّوۡاْ فَٱعۡلَمۡ أَنَّمَا يُرِيدُ ٱللَّهُ أَن يُصِيبَهُم بِبَعۡضِ ذُنُوبِهِمۡۗ وَإِنَّ كَثِيرٗا مِّنَ ٱلنَّاسِ لَفَٰسِقُونَ
49. [و مە ئەڤ قورئانە ب هەقییێ بۆ تە هنارتییە] دا تو حوكمی ب ئەوا خودێ بۆ تە ئینایییە خوار د ناڤبەرا واندا بكەی، و ب دویڤ دلخوازییا وان نەكەڤە، هشیار بە، نەكو ئەو بەرێ تە ژ هندەكا خودێ بۆ تە ئینایییە خوارێ وەرگێڕن، ڤێجا ئەگەر وان ڕوییێ خۆ ژ [حوكمێ] تە وەرگێڕان، بزانە خودێ دڤێت وان ب هندەك گونەهێت وان، ئیزا بدەت. ب ڕاستی گەلەك خەلك ژ ڕێكا ڕاست د ڤەدەرن.
Tafsir berbahasa Arab:
أَفَحُكۡمَ ٱلۡجَٰهِلِيَّةِ يَبۡغُونَۚ وَمَنۡ أَحۡسَنُ مِنَ ٱللَّهِ حُكۡمٗا لِّقَوۡمٖ يُوقِنُونَ
50. ئەرێ وان حوكمێ غەیری خودێ دڤێت؟! ما حوكمێ كێ ژ یێ خودێ چێترە، و ئەوێت موكوم باوەری ئینایین باش ڤێ دزانن.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلنَّصَٰرَىٰٓ أَوۡلِيَآءَۘ بَعۡضُهُمۡ أَوۡلِيَآءُ بَعۡضٖۚ وَمَن يَتَوَلَّهُم مِّنكُمۡ فَإِنَّهُۥ مِنۡهُمۡۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلظَّٰلِمِينَ
51. گەلی خودان باوەران، جوهی و فەلەیان بۆ خۆ نەكەنە دۆست و پشتەڤان، و ئەو خۆ ب خۆ پشتەڤانێت ئێكدونە، و هەچیێ ژ هەوە وان بۆ خۆ بكەتە دۆست و پشتەڤان. ڤێجا ب ڕاستی ئەو ژ وانە، و خودێ ملەتێ زۆردار ڕاستەڕێ ناكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
فَتَرَى ٱلَّذِينَ فِي قُلُوبِهِم مَّرَضٞ يُسَٰرِعُونَ فِيهِمۡ يَقُولُونَ نَخۡشَىٰٓ أَن تُصِيبَنَا دَآئِرَةٞۚ فَعَسَى ٱللَّهُ أَن يَأۡتِيَ بِٱلۡفَتۡحِ أَوۡ أَمۡرٖ مِّنۡ عِندِهِۦ فَيُصۡبِحُواْ عَلَىٰ مَآ أَسَرُّواْ فِيٓ أَنفُسِهِمۡ نَٰدِمِينَ
52. ڤێجا تو دبینی ئەوێت نەساخی د دل و دەروونێ واندا هەی، بۆ دۆستینی و هاریكارییا‏ وان ب لەزن، [د دلێ خۆدا] دبێژن: ئەم دترسین نەخۆشییەك بۆ مە چێ ببیت [كو هەوجەی وان ببین]. ڤێجا هیڤی هەیە، خودێ سەركەڤتنەكێ یان ژی فەرمانەكێ ژ دەڤ خۆ [ب پاشڤەبرن و شكەستنا جوهییان و دیاركرنا نهینییێت دوڕوییان] بدەتە هەوە، ڤێجا ئەو [دوڕوی] ل سەر ئەوا د دلێ خۆدا ڤەشارتین [كو دۆستینی و هاریكارییا‏ جوهییانە، ژ ترسا كو ڕۆژ ل موسلمانان بقولپیت] پەشێمان ببن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَيَقُولُ ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ أَهَٰٓؤُلَآءِ ٱلَّذِينَ أَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ إِنَّهُمۡ لَمَعَكُمۡۚ حَبِطَتۡ أَعۡمَٰلُهُمۡ فَأَصۡبَحُواْ خَٰسِرِينَ
53. و ئەوێت باوەری ئینایین دێ بێژنە وان [جوهییان]: ئەوێت هەنێ بوون ژ هەمی دلێ خۆ سویند خوارین كو د گەل هەوەنە، كار و كریارێت وان پویچ بوون و ئەو ب خۆ ژی خوسارەت بوون.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ مَن يَرۡتَدَّ مِنكُمۡ عَن دِينِهِۦ فَسَوۡفَ يَأۡتِي ٱللَّهُ بِقَوۡمٖ يُحِبُّهُمۡ وَيُحِبُّونَهُۥٓ أَذِلَّةٍ عَلَى ٱلۡمُؤۡمِنِينَ أَعِزَّةٍ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ يُجَٰهِدُونَ فِي سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَا يَخَافُونَ لَوۡمَةَ لَآئِمٖۚ ذَٰلِكَ فَضۡلُ ٱللَّهِ يُؤۡتِيهِ مَن يَشَآءُۚ وَٱللَّهُ وَٰسِعٌ عَلِيمٌ
54. گەلی خودان باوەران هەچیێ ژ هەوە، ژ دینێ خۆ دەركەڤیت، [زیانێ ناگەهینیتە خودێ] خودێ دێ هندەكێت دی شوینا وان ئینیت، كو خودێ حەژ وان دكەت، و ئەو ژی حەژێ دكەن، د ڕاستا موسلماناندا خۆ دشكێنن و بەرانبەر گاوران خورت و سەربلندن، جیهادێ د ڕێكا خودێدا دكەن، و بۆ خودێ ژ لۆمەیییا كەسێ ناترسن و پاكی پێ نینە، و ئەڤە كەرەما خودێیە، ددەتە وی یێ بڤێت، و خودێ [د دلۆڤانی و كەرەما خۆدا] یێ بەرفرەهـ و زانایە.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنَّمَا وَلِيُّكُمُ ٱللَّهُ وَرَسُولُهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ يُقِيمُونَ ٱلصَّلَوٰةَ وَيُؤۡتُونَ ٱلزَّكَوٰةَ وَهُمۡ رَٰكِعُونَ
55. ب ڕاستی پشتەڤانێ هەوە بەس خودێیە، و پێغەمبەرێ وی، و ئەوێت باوەری ئینایین، ئەون یێت بەردەوام نڤێژان دكەن، و زەكاتێ‌ ددەن و خۆ بۆ خودێ دچەمینن و دشكێنن و ل بەر فەرمانا وی د ڕاوەستیایی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَن يَتَوَلَّ ٱللَّهَ وَرَسُولَهُۥ وَٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ فَإِنَّ حِزۡبَ ٱللَّهِ هُمُ ٱلۡغَٰلِبُونَ
56. و هەر كەسێ خودێ و پێغەمبەرێ وی و موسلمانان بۆ خۆ بكەتە پشتەڤان و هاریكار، [بلا بزانیت] ب ڕاستی هاریكارێت دینێ خودێ و كۆما وی د سەركەڤتینە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَتَّخِذُواْ ٱلَّذِينَ ٱتَّخَذُواْ دِينَكُمۡ هُزُوٗا وَلَعِبٗا مِّنَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡكِتَٰبَ مِن قَبۡلِكُمۡ وَٱلۡكُفَّارَ أَوۡلِيَآءَۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
57. گەلی خودان باوەران هوین وان ئەوێت دینێ هەوە دكەنە تڕانە و یاری، ژ ئەوێت بەری نوكە كتێب بۆ هاتین [مەخسەد جوهی و فەلەنە] و گاوران بۆ خۆ نەكەنە دۆست و هاریكار، و پارێزكارییا خودێ بكەن [ئانكو هشیار بن وان نەكەنە پشتەڤان و هاریكار و خۆشڤی] ئەگەر هوین خودان باوەر بن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذَا نَادَيۡتُمۡ إِلَى ٱلصَّلَوٰةِ ٱتَّخَذُوهَا هُزُوٗا وَلَعِبٗاۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّهُمۡ قَوۡمٞ لَّا يَعۡقِلُونَ
58. و وەختێ هوین بانگێ نڤێژێ ددەن، ئەو تڕانە و یارییان بۆ خۆ پێ دكەن، چونكی ئەو ملەتەكێ‌ نەفام و بێ ئەقلن.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ هَلۡ تَنقِمُونَ مِنَّآ إِلَّآ أَنۡ ءَامَنَّا بِٱللَّهِ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡنَا وَمَآ أُنزِلَ مِن قَبۡلُ وَأَنَّ أَكۡثَرَكُمۡ فَٰسِقُونَ
59. بێژە: خودان كتێبینۆ [مەخسەد جوهی و فەلەنە] هوین چو كێم و كاسییان ل سەر مە ناگرن، ئەو نەبیت كو مە باوەری ب خودێ ئینایییە، و ب وێ یا بۆ مە هاتییە خوارێ كو قورئانە، و ب وێ یا بەری نوكە [بۆ پێغەمبەران] هاتییە خوارێ، ئەڤە و باراپتر ژ هەوە ژ ڕێ دەركەڤتینە.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلۡ هَلۡ أُنَبِّئُكُم بِشَرّٖ مِّن ذَٰلِكَ مَثُوبَةً عِندَ ٱللَّهِۚ مَن لَّعَنَهُ ٱللَّهُ وَغَضِبَ عَلَيۡهِ وَجَعَلَ مِنۡهُمُ ٱلۡقِرَدَةَ وَٱلۡخَنَازِيرَ وَعَبَدَ ٱلطَّٰغُوتَۚ أُوْلَٰٓئِكَ شَرّٞ مَّكَانٗا وَأَضَلُّ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
60. [هەی موحەممەد] بێژە وان: ئەرێ ئەز بۆ هەوە بێژم كا كی ل دەڤ خودێ عەیبدارتر و ئیزا خرابترە؟! ئەوە یێ خودێ لەعنەت لێ كری، و ژ دلۆڤانییا خۆ دویر ئێخستی، و خودێ [ژ بەر گونەهێت وی] لێ كەربگرتی بوویی، و هندەك ژ وان كرینە مەیموینك و بەراز و كۆرە كۆلەیێت سەرگاوران، ئەڤان [ڕۆژا قیامەتێ] خرابترین جهـ بۆ وانە، و ڕێ بەرزەترن ژی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذَا جَآءُوكُمۡ قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَقَد دَّخَلُواْ بِٱلۡكُفۡرِ وَهُمۡ قَدۡ خَرَجُواْ بِهِۦۚ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا كَانُواْ يَكۡتُمُونَ
61. ئەگەر بێنە دەڤ هەوە دێ بێژن: مە باوەری یا هەی [و ئەو ب خۆ نەوەسایە] ب ڕاستی ئەو ب گاورییێڤە هاتن و هەر ب گاورییێ ژیڤە دەركەڤتن. و خودێ چێتر دزانیت كا چ ڤەدشارتن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَتَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يُسَٰرِعُونَ فِي ٱلۡإِثۡمِ وَٱلۡعُدۡوَٰنِ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
62. و تو دێ بینی گەلەك ژ وان لەزێ ل گونەهـ و دەستدرێژی و نەیارییێ و خوارنا حەرامی دكەن. چ پیسە كارە ئەو دكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
لَوۡلَا يَنۡهَىٰهُمُ ٱلرَّبَّٰنِيُّونَ وَٱلۡأَحۡبَارُ عَن قَوۡلِهِمُ ٱلۡإِثۡمَ وَأَكۡلِهِمُ ٱلسُّحۡتَۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
63. بلا خودێناس و زانایان، ئەو ژ گۆتنێت وان یێت ب گونەهـ، و ژ خوارنا حەرامی، دابانە پاش، و چ پیسە كارە ئەو دكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَتِ ٱلۡيَهُودُ يَدُ ٱللَّهِ مَغۡلُولَةٌۚ غُلَّتۡ أَيۡدِيهِمۡ وَلُعِنُواْ بِمَا قَالُواْۘ بَلۡ يَدَاهُ مَبۡسُوطَتَانِ يُنفِقُ كَيۡفَ يَشَآءُۚ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۚ وَأَلۡقَيۡنَا بَيۡنَهُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ إِلَىٰ يَوۡمِ ٱلۡقِيَٰمَةِۚ كُلَّمَآ أَوۡقَدُواْ نَارٗا لِّلۡحَرۡبِ أَطۡفَأَهَا ٱللَّهُۚ وَيَسۡعَوۡنَ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَسَادٗاۚ وَٱللَّهُ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُفۡسِدِينَ
64. و جوهییان گۆت: دەستێ خودێ یێ گرتییە، دەستێ وان بێتە گرێدان [نفرینە ل وان دئێتە كرن، ب چڕویكییێ، یان ژی ب هندێ دەستێت وان ب زنجیرێت دۆژەهێ بێنە گرێدان]، و ژ دلۆڤانییا خودێ دویركەڤتن ژ بەر گۆتنا كرین، بەلێ هەردو دەستێت وی [ئانكو یێت خودێ] دڤەكرینە، چاوا بڤێت وەسا دمەزێخیت. و ب ڕاستی ئەڤ قورئانا بۆ تە هاتییە خوارێ، گاوری و زێدەگاڤی و خرابییا وان پتر لێ دكەت، و مە كەرب و كین و دژمناتی ئێخستییە د ناڤبەرا واندا هەتا ڕۆژا قیامەتێ، هەر گاڤەكا ڤیان ئاگرەكێ شەڕی [ل سەر پێغەمبەری] هەلكەن، خودێ دڤەمرینیت، و د ئەردیدا دگەڕن خرابییان بكەن، و خودێ حەژ خرابكاران ناكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَوۡ أَنَّ أَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ ءَامَنُواْ وَٱتَّقَوۡاْ لَكَفَّرۡنَا عَنۡهُمۡ سَيِّـَٔاتِهِمۡ وَلَأَدۡخَلۡنَٰهُمۡ جَنَّٰتِ ٱلنَّعِيمِ
65. ئەگەر خودان كتێبان باوەری ئینابایە، و پارێزكارییا خودێ كربایە، ئەم دا گونەهێت وان ل سەر ڕاكەین و دا بەینە بەحەشتێت تێرخنێك و خۆشی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَوۡ أَنَّهُمۡ أَقَامُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِم مِّن رَّبِّهِمۡ لَأَكَلُواْ مِن فَوۡقِهِمۡ وَمِن تَحۡتِ أَرۡجُلِهِمۚ مِّنۡهُمۡ أُمَّةٞ مُّقۡتَصِدَةٞۖ وَكَثِيرٞ مِّنۡهُمۡ سَآءَ مَا يَعۡمَلُونَ
66. و ئەگەر وان تەورات و ئنجیل و یا بۆ وان ژ خودایێ وان هاتییە خوارێ ڕاگرتبایە و كار پێ كربایە، ب ڕاستی دا د سەر خۆڕا و د بن خۆڕا و دا ل هنداڤی، خۆن [ئانكو خودێ دا بۆ وان ڕێكان ساناهی كەت كو ڕزقی ژ ئەرد و ئەسمانان بخۆن]. ژ وان هندەك د ناڤنجینە [ئەو ژی ئەون یێت باوەری ئینایین، وەكی عەبدوللایێ كوڕێ سەلامی و یێت وەكی وی] و گەلەك ژ وان د خرابن و پیسەكارە دكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ يَٰٓأَيُّهَا ٱلرَّسُولُ بَلِّغۡ مَآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَۖ وَإِن لَّمۡ تَفۡعَلۡ فَمَا بَلَّغۡتَ رِسَالَتَهُۥۚ وَٱللَّهُ يَعۡصِمُكَ مِنَ ٱلنَّاسِۗ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡكَٰفِرِينَ
67. هەی پێغەمبەر چ بۆ تە هاتییە خوارێ ژ خودایێ تە بگەهینە [چو ژێ نەڤەشێرن] و ئەگەر تو وەنەكەی، [نەگەهینی و ڤەشێری] تە پەیاما وی نەگەهاند. و خودێ دێ تە ژ مرۆڤان پارێزیت. ب ڕاستی خودێ مرۆڤێت گاور ڕاستەڕێ ناكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَسۡتُمۡ عَلَىٰ شَيۡءٍ حَتَّىٰ تُقِيمُواْ ٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡكُم مِّن رَّبِّكُمۡۗ وَلَيَزِيدَنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُم مَّآ أُنزِلَ إِلَيۡكَ مِن رَّبِّكَ طُغۡيَٰنٗا وَكُفۡرٗاۖ فَلَا تَأۡسَ عَلَى ٱلۡقَوۡمِ ٱلۡكَٰفِرِينَ
68. [هەی موحەممەد] بێژە: گەلی خودان كتێبان، هوین ل سەر چو هەقییێ نینن، هەتا هوین تەورات و ئنجیلێ و ئەوا ژ خودایێ هەوە [كو ئەڤ قورئانەیە] بۆ هەوە هاتییە خوارێ، ڕانەگرن و كار پێ نەكەن، و ب ڕاستی ئەڤ قورئانا بۆ تە هاتییە خوارێ گاوری و زێدەگاڤی و خرابییا وان پتر لێ دكەت. ڤێجا بۆ مرۆڤێت گاور ب خەمنەكەڤە.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنَّ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَٱلَّذِينَ هَادُواْ وَٱلصَّٰبِـُٔونَ وَٱلنَّصَٰرَىٰ مَنۡ ءَامَنَ بِٱللَّهِ وَٱلۡيَوۡمِ ٱلۡأٓخِرِ وَعَمِلَ صَٰلِحٗا فَلَا خَوۡفٌ عَلَيۡهِمۡ وَلَا هُمۡ يَحۡزَنُونَ
69. ب ڕاستی ئەوێت باوەری ئینایین [كو موسلمانن دویكەڤتییێت پێغەمبەری] و یێت بوویین ە جوهی [دویكەڤتییێت مووسایی] و فەلە [دویكەڤتییێت عیسایی] و سابئی [جوینەكە، ژ جوهی و فەلەیان ڤەبوویینە، ستێران دپەرێسن، و هندەك دبێژن ملیاكەتان دپەرێسن] هەر كەسێ ژ ڤان ب دورستی باوەرییێ ب خودێ و ڕۆژا قیامەتێ بینیت، و كار و كریارێت چاك بكەت [دێ ژ بەرێ خودێڤە ئێتە خەلاتكرن، و ڕۆژا قیامەتێ] نە ترس بۆ هەیە، و نە ژی ب خەم دكەڤن.
Tafsir berbahasa Arab:
لَقَدۡ أَخَذۡنَا مِيثَٰقَ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ وَأَرۡسَلۡنَآ إِلَيۡهِمۡ رُسُلٗاۖ كُلَّمَا جَآءَهُمۡ رَسُولُۢ بِمَا لَا تَهۡوَىٰٓ أَنفُسُهُمۡ فَرِيقٗا كَذَّبُواْ وَفَرِيقٗا يَقۡتُلُونَ
70. ب ڕاستی مە پەیمانا موكومكری ژ ئسرائیلییان وەرگرت، و مە پێغەمبەر بۆ هنارتن، و هەر گاڤەكا پێغەمبەرەك بۆ وان ب وێ یا نە ب دلێ وان دهات، دەستەكەك درەوین دەردئێخستن [وەكی عیسا و موحەممەد]، و دەستەكەك دكوشتن [وەكی زەكەریا و یەحیایی].
Tafsir berbahasa Arab:
وَحَسِبُوٓاْ أَلَّا تَكُونَ فِتۡنَةٞ فَعَمُواْ وَصَمُّواْ ثُمَّ تَابَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ ثُمَّ عَمُواْ وَصَمُّواْ كَثِيرٞ مِّنۡهُمۡۚ وَٱللَّهُ بَصِيرُۢ بِمَا يَعۡمَلُونَ
71. وان هزر دكر كو چو ئیزا و بەلا ب سەرێ وان نائێن [ژ بەر وێ یا وان ب سەرێ پێغەمبەران دئینا، و ئەو پەیمانێت وان ددان و شكاندن]، ڤێجا [ژ هەقی و ڕاستەڕێیییێ] كۆرە و كەڕ بوون، [پاشی پەشێمان بوون و ل خۆ زڤڕین] پاشی خودێ تۆبە دا سەر وان، پاشی گەلەك ژ وان كۆرە و كەڕ بوون. و خودێ دبینیت كا ئەو چ دكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
لَقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَۖ وَقَالَ ٱلۡمَسِيحُ يَٰبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۖ إِنَّهُۥ مَن يُشۡرِكۡ بِٱللَّهِ فَقَدۡ حَرَّمَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِ ٱلۡجَنَّةَ وَمَأۡوَىٰهُ ٱلنَّارُۖ وَمَا لِلظَّٰلِمِينَ مِنۡ أَنصَارٖ
72. ب ڕاستی ئەوێت گۆتین: خودێ مەسیحێ كوڕێ مەریەمێیە گاوربوون [بوونە گاور]، و مەسیحی ب خۆ ژی گۆتییە: گەلی ئسرائیلییان خودێ بپەرێسن كو خودایێ من و خودایێ هەوەیە، و ب ڕاستی هەر كەسێ هەڤپشكان بۆ خودێ چێكەت، ب سویند خودێ بەحەشت ل سەر وی حەرام كرییە و جهێ وی ئاگر و دۆژەهە، نێ ستەمكاران قەت چو هاریكار بۆ نینن.
Tafsir berbahasa Arab:
لَّقَدۡ كَفَرَ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّ ٱللَّهَ ثَالِثُ ثَلَٰثَةٖۘ وَمَا مِنۡ إِلَٰهٍ إِلَّآ إِلَٰهٞ وَٰحِدٞۚ وَإِن لَّمۡ يَنتَهُواْ عَمَّا يَقُولُونَ لَيَمَسَّنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٌ
73. ب ڕاستی ئەوێت گۆتین: خودێ ئێكە ژ سێیان گاوربوون [بوونە گاور]، و چو پەرستی نینن ژ خودێ پێڤەتر و ئەگەر ئەوا دبێژن بەس نەكەن و نەهێلن، بێ گۆمان دێ ئیزایەكا ب ژان ژ وان ئەوێت گاوربوویین گریت.
Tafsir berbahasa Arab:
أَفَلَا يَتُوبُونَ إِلَى ٱللَّهِ وَيَسۡتَغۡفِرُونَهُۥۚ وَٱللَّهُ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
74. ڤێجا ما ئەو [ژ ڤان ئاخڤتنێت پویچ و نەهەق د دەرهەقێ خودێ و پێغەمبەرێ وی عیسایێ كوڕێ مەریەمێدا] تۆبە ناكەن و داخوازا گونەهـ ژێبرنێ ناكەن؟ ب ڕاستی خودێ لێنەگر و دلۆڤانە.
Tafsir berbahasa Arab:
مَّا ٱلۡمَسِيحُ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ إِلَّا رَسُولٞ قَدۡ خَلَتۡ مِن قَبۡلِهِ ٱلرُّسُلُ وَأُمُّهُۥ صِدِّيقَةٞۖ كَانَا يَأۡكُلَانِ ٱلطَّعَامَۗ ٱنظُرۡ كَيۡفَ نُبَيِّنُ لَهُمُ ٱلۡأٓيَٰتِ ثُمَّ ٱنظُرۡ أَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ
75. مەسیحێ كورێ مەریەمێ ژ پێغەمبەری پێڤەتر نینە، و بەری وی پێغەمبەرێت هاتین و چۆیین، و دەیكا وی ژی زێدە یا ڕاستگۆ بوو، هەردووكان ژی خوارن دخوار، بەرێ خۆ بدێ چاوا ئەم نیشانان بۆ وان ئاشكەرا دكەین [ل سەر نەوەیییا گۆتنا وان د دەرهەقێ عیسایی و دەیكا ویدا] و بەرێ خۆ بدێ كا چاوا [ژ هەقییێ و نیشانێت ئاشكەرا ل سەر ڕاستییا عیسایی] دئێنە ڤاڕێكرن.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلۡ أَتَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَكُمۡ ضَرّٗا وَلَا نَفۡعٗاۚ وَٱللَّهُ هُوَ ٱلسَّمِيعُ ٱلۡعَلِيمُ
76. [هەی موحەممەد] بێژە: هوین چاوا وی شوینا خودێ دپەرێسن ئەوێ نە مفایی دگەهینتە هەوە نە زیانێ. و خودێیە گوهدێر و زانا.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلۡ يَٰٓأَهۡلَ ٱلۡكِتَٰبِ لَا تَغۡلُواْ فِي دِينِكُمۡ غَيۡرَ ٱلۡحَقِّ وَلَا تَتَّبِعُوٓاْ أَهۡوَآءَ قَوۡمٖ قَدۡ ضَلُّواْ مِن قَبۡلُ وَأَضَلُّواْ كَثِيرٗا وَضَلُّواْ عَن سَوَآءِ ٱلسَّبِيلِ
77. بێژە گەلی خودان كتێبان زێدەگاڤییێ د دینێ خۆدا و د دویڤچۆنا هەقییێدا نەكەن [ڤێجا هوین تشتی، ژ جهێ وی بلندتر لێ بكەن، هەروەكی هەوە عیسا ـ ژ زێدەگاڤی ـ ژ پێغەمبەراتییێ بلندتر لێ كری] و ب دویڤ دلخوازییا هندەك مرۆڤان [ئەوێت بەری هەوە] نەكەڤن، ب ڕاستی بەری نوكە یێت بەرزەبوویین، و ژ ڕێكا ڕاست دەركەڤتین، و گەلەك ژی د گەل خۆ یێت بەرزەكرین و سەردابرین، و ڕێكا ڕاست بەرزەكرن.
Tafsir berbahasa Arab:
لُعِنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۢ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَلَىٰ لِسَانِ دَاوُۥدَ وَعِيسَى ٱبۡنِ مَرۡيَمَۚ ذَٰلِكَ بِمَا عَصَواْ وَّكَانُواْ يَعۡتَدُونَ
78. لەعنەت ل وان ئسرائیلییان هاتەكرن، ئەوێت گاوربوویین، ل سەر ئەزمانێ داوودی و عیسایێ كوڕێ مەریەمێ، ژ بەر نەگوهدارییا وان، و زێدەگاڤی ژی دكرن.
Tafsir berbahasa Arab:
كَانُواْ لَا يَتَنَاهَوۡنَ عَن مُّنكَرٖ فَعَلُوهُۚ لَبِئۡسَ مَا كَانُواْ يَفۡعَلُونَ
79. وان [جوهییان] ئێكدو ژ چو خرابییێت دكرن، نەددانە پاش. چ پیسە كار بوو وان دكر.
Tafsir berbahasa Arab:
تَرَىٰ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ يَتَوَلَّوۡنَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْۚ لَبِئۡسَ مَا قَدَّمَتۡ لَهُمۡ أَنفُسُهُمۡ أَن سَخِطَ ٱللَّهُ عَلَيۡهِمۡ وَفِي ٱلۡعَذَابِ هُمۡ خَٰلِدُونَ
80. [هەی موحەممەد] تو گەلەك ژ وان دێ بینی [ژ كەربێت موسلماناندا] دۆستینی و پشتەڤانییا ئەوێت گاوربوویین [ژ موشركان] دكەن. ب ڕاستی ئەڤە پیسە شۆلە وان دایییە بەری خۆ، كەرب و غەزەبا خودێ ل سەر وان بیت، و ئەو دێ هەر د دۆژەهێدا مینن.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَوۡ كَانُواْ يُؤۡمِنُونَ بِٱللَّهِ وَٱلنَّبِيِّ وَمَآ أُنزِلَ إِلَيۡهِ مَا ٱتَّخَذُوهُمۡ أَوۡلِيَآءَ وَلَٰكِنَّ كَثِيرٗا مِّنۡهُمۡ فَٰسِقُونَ
81. ئەگەر وان باوەری ب خودێ و پێغەمبەری و وان ئایەتێت بۆ پێغەمبەری هاتین ئینابایە، وان دۆستینی و پشتەڤانییا وان [موشركان] نەدكر، بەلێ باراپتر ژ وان ژ ڕێ دەركەڤتینە.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ لَتَجِدَنَّ أَشَدَّ ٱلنَّاسِ عَدَٰوَةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلۡيَهُودَ وَٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْۖ وَلَتَجِدَنَّ أَقۡرَبَهُم مَّوَدَّةٗ لِّلَّذِينَ ءَامَنُواْ ٱلَّذِينَ قَالُوٓاْ إِنَّا نَصَٰرَىٰۚ ذَٰلِكَ بِأَنَّ مِنۡهُمۡ قِسِّيسِينَ وَرُهۡبَانٗا وَأَنَّهُمۡ لَا يَسۡتَكۡبِرُونَ
82. ب ڕاستی دێ بینی یێ ژ هەمییان دژمنتر بۆ ئەوێت باوەری ئینایین، جوهینە و ئەوێت هەڤپشك بۆ خودێ چێكرین. و ب ڕاستی دێ بینی یێ حەژێكرنا وی پتر بۆ ئەوێت باوەری ئینایین، ئەون ئەوێت دبێژن ئەم هاریكارین [دویكەڤتییێت عیسایینە]، [ئەڤ ئایەتە د دەرهەقێ نەجاشیدا هاتبوو خوارێ] چونكی زانا و خودێناس د ناڤ واندا هەبوون، و وان ب خۆ ژی خۆ مەزن نەدكر.
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذَا سَمِعُواْ مَآ أُنزِلَ إِلَى ٱلرَّسُولِ تَرَىٰٓ أَعۡيُنَهُمۡ تَفِيضُ مِنَ ٱلدَّمۡعِ مِمَّا عَرَفُواْ مِنَ ٱلۡحَقِّۖ يَقُولُونَ رَبَّنَآ ءَامَنَّا فَٱكۡتُبۡنَا مَعَ ٱلشَّٰهِدِينَ
83. هەر وەختەكێ ئەو ئایەتێت بۆ پێغەمبەری هاتین دبهیستن، چاڤێت وان تژی ڕۆندك دبوون ژ بەر وێ هەقییا وان دزانی، دبێژن: خودێوۆ مە باوەری ب تە ئینا، ڤێجا تو مە ژ شاهدان بنڤێسە، [شاهدێت باوەرییێ ب تە و كتێب و پێغەمبەرێت تە دئینن، و شادەیییێ بۆ یەكتایییا تە ددەن].
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَا لَنَا لَا نُؤۡمِنُ بِٱللَّهِ وَمَا جَآءَنَا مِنَ ٱلۡحَقِّ وَنَطۡمَعُ أَن يُدۡخِلَنَا رَبُّنَا مَعَ ٱلۡقَوۡمِ ٱلصَّٰلِحِينَ
84. و ما بۆچی ئەم باوەرییێ ب خودێ و ب هەقییا بۆ مە هاتی نائینین، و ئەم دخوازین خودایێ مە، مە بێخیتە د گەل مرۆڤێت چاك و باش [ئانكو مە بكەتە هەڤالێت پێغەمبەری و خودێناسان، و مە ببەتە بەحەشتێ].
Tafsir berbahasa Arab:
فَأَثَٰبَهُمُ ٱللَّهُ بِمَا قَالُواْ جَنَّٰتٖ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَاۚ وَذَٰلِكَ جَزَآءُ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
85. ڤێجا خودێ بەرانبەری ئەوا گۆتین، ب بەحەشتێت ڕویبار دبنڕا دچن خەلاتكرن، كو هەروهەر دێ تێدا بن، و ئەڤەیە خەلاتێ قەنجیكاران.
Tafsir berbahasa Arab:
وَٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَكَذَّبُواْ بِـَٔايَٰتِنَآ أُوْلَٰٓئِكَ أَصۡحَٰبُ ٱلۡجَحِيمِ
86. و ئەوێت گاوربوویین، و ئایەتێت مە درەو دانایین، ئەو دۆژەهینە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تُحَرِّمُواْ طَيِّبَٰتِ مَآ أَحَلَّ ٱللَّهُ لَكُمۡ وَلَا تَعۡتَدُوٓاْۚ إِنَّ ٱللَّهَ لَا يُحِبُّ ٱلۡمُعۡتَدِينَ
87. گەلی خودان باوەران، ئەو تشتێت خۆش ئەوێت خودێ بۆ هەوە حەلال كرین ل خۆ حەرام نەكەن، و زێدەگاڤییان نەكەن، ب ڕاستی خودێ حەژ زێدەگاڤان ناكەت [ئەڤ ئایەتە د دەرهەقێ هندەك سەحابییاندا هاتە خوارێ، ل بەر بوون ژ ترسێت خودێدا گۆشتی و ژنان و تشتێت خۆش بهێلن و ل خۆ حەرام بكەن].
Tafsir berbahasa Arab:
وَكُلُواْ مِمَّا رَزَقَكُمُ ٱللَّهُ حَلَٰلٗا طَيِّبٗاۚ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ أَنتُم بِهِۦ مُؤۡمِنُونَ
88. [گەلی خودان باوەران] ئەو تشتێ مە دایییە هەوە حەلال و پاقژ بخۆن. و پارێزكارییا خودێ بكەن، ئەو خودایێ هەوە باوەری پێ هەی.
Tafsir berbahasa Arab:
لَا يُؤَاخِذُكُمُ ٱللَّهُ بِٱللَّغۡوِ فِيٓ أَيۡمَٰنِكُمۡ وَلَٰكِن يُؤَاخِذُكُم بِمَا عَقَّدتُّمُ ٱلۡأَيۡمَٰنَۖ فَكَفَّٰرَتُهُۥٓ إِطۡعَامُ عَشَرَةِ مَسَٰكِينَ مِنۡ أَوۡسَطِ مَا تُطۡعِمُونَ أَهۡلِيكُمۡ أَوۡ كِسۡوَتُهُمۡ أَوۡ تَحۡرِيرُ رَقَبَةٖۖ فَمَن لَّمۡ يَجِدۡ فَصِيَامُ ثَلَٰثَةِ أَيَّامٖۚ ذَٰلِكَ كَفَّٰرَةُ أَيۡمَٰنِكُمۡ إِذَا حَلَفۡتُمۡۚ وَٱحۡفَظُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُبَيِّنُ ٱللَّهُ لَكُمۡ ءَايَٰتِهِۦ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
89. خودێ ب سویندا بێ ئنیەت و ئەوا بوویییە ئاخڤتن، ل هەوە ناگریت، بەلێ دێ وێ سویندێ ل هەوە گریت ئەوا ژ دلێ هەوە دەردكەڤیت. ڤێجا [ئەگەر ب ڤی ڕەنگی هەوە سویند خوار و هەوە شكاند، یان هەوە ڤیا بشكێنن] جزایێ وێ [و ژێبرنا گونەها سویندێ] زاددانا دەهـ مرۆڤێت بەلنگازە ژ زادێ ناڤنجی، ئەوێ [ڕۆژانە] هوین ددەنە مالا خۆ، یان ژی ب جلك ئێخستنا وانە [وان دەهان هەرئێكێ جلكەك] یان ژی ئازاكرنا بەندەیەكییە، ڤێجا هەچیێ چو ژ ڤان نەدیت [و پێ چێ نەبوو] دڤێت سێ ڕۆژییان بگریت، ئەڤەیە ڕاكرنا [كەفارەتا] سویندا هەوە، ئەگەر هەوە شكاند. و سویندێت خۆ بپارێزن [نە لەزێ ل سویندخوارنێ بكەن، و نە لەزێ ل شكاندنا وێ بكەن، و بێ كەفارەت نەهێلن ئەگەر هەوە شكاند]. ب ڤی ڕەنگی خودێ ئایەتێت خۆ بۆ هەوە ئاشكەرا دكەت، دا هوین سوپاسییا وی بكەن.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُوٓاْ إِنَّمَا ٱلۡخَمۡرُ وَٱلۡمَيۡسِرُ وَٱلۡأَنصَابُ وَٱلۡأَزۡلَٰمُ رِجۡسٞ مِّنۡ عَمَلِ ٱلشَّيۡطَٰنِ فَٱجۡتَنِبُوهُ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
90. گەلی خودان باوەران، ب ڕاستی مەی و قومار و بوتێت چكلاندی و دانایی [ل دۆر كەعبەیێ و تێدا] هەڕمی و پیسن، ژ كار و عەمەلێ شەیتانینە، ڤێجا هوین خۆ ژێ بدەنە پاش و خۆ ژێ دویر بێخن، دا هوین سەرفەراز ببن.
Tafsir berbahasa Arab:
إِنَّمَا يُرِيدُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَن يُوقِعَ بَيۡنَكُمُ ٱلۡعَدَٰوَةَ وَٱلۡبَغۡضَآءَ فِي ٱلۡخَمۡرِ وَٱلۡمَيۡسِرِ وَيَصُدَّكُمۡ عَن ذِكۡرِ ٱللَّهِ وَعَنِ ٱلصَّلَوٰةِۖ فَهَلۡ أَنتُم مُّنتَهُونَ
91. ب ڕاستی شەیتانی دڤێت دژمنایی و نەڤیانێ ب مەی و قومارێ بێخیتە د ناڤبەرا هەوەدا، و هەوە ژ بیرئینانا خودێ و نڤێژێ بدەتە پاش، ڤێجا ما هەوە نەبەسە؟! [ئانكو بەسە بهێلن].
Tafsir berbahasa Arab:
وَأَطِيعُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُواْ ٱلرَّسُولَ وَٱحۡذَرُواْۚ فَإِن تَوَلَّيۡتُمۡ فَٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّمَا عَلَىٰ رَسُولِنَا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
92. و گوهدارییا خودێ بكەن، و گوهدارییا پێغەمبەری بكەن، و هشیار بن [ژ وێ بێ ئەمریێ یا هوین پێ ژ فەرمانا خودێ و پێغەمبەری دەركەڤن]، و هەكە هەوە بەرێ‌ خۆ وەرگێرا و نەگوهداری كر بزانن ب ڕاستی بەس گەهاندنا ڤێ پەیاما ئاشكەراكەر ل سەر پێغەمبەرێ مەیە.
Tafsir berbahasa Arab:
لَيۡسَ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ جُنَاحٞ فِيمَا طَعِمُوٓاْ إِذَا مَا ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ وَعَمِلُواْ ٱلصَّٰلِحَٰتِ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّءَامَنُواْ ثُمَّ ٱتَّقَواْ وَّأَحۡسَنُواْۚ وَٱللَّهُ يُحِبُّ ٱلۡمُحۡسِنِينَ
93. [هندەك ژ سەحابییێت پێغەمبەری (سلاڤێت خودێ ل سەر پێغەمبەری بن) مربوون بەری حەرامكرنا مەی و قومارێ، ڤێجا هندەك سەحابییان گۆت: ئەرێ پا ئەڤێت بەری نوكە مرین، بەری مەی و قومار حەرام ببن، حوكمێ وان چییە؟! ئینا ئەڤ ئایەتە هاتە خوارێ] چو گونەهـ ل سەر وان نینە، ئەوێت باوەری ئینایین و كار و كریارێت چاك كرین ل سەر ئەوا وان كری [ژ ڤەخوارنا مەیێ‌ و كرنا قومارێ بەری حەرام ببن]. ئەگەر بەری هنگی خۆ ژ حەرامی یان شركێ پاراستبیت، و باوەری ب خودێ ئینابیت و كار و كریارێت قەنج كربن، پاشی خۆ ژ وی حەرامی دابنە پاش یێ وان باوەری پێ ئینایی، و پاشی بەردەوام بوویین ل سەر خۆپارستنێ و كار و كریارێت قەنج كربن، و خودێ ب خۆ ژی حەژ قەنجیكاران دكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَيَبۡلُوَنَّكُمُ ٱللَّهُ بِشَيۡءٖ مِّنَ ٱلصَّيۡدِ تَنَالُهُۥٓ أَيۡدِيكُمۡ وَرِمَاحُكُمۡ لِيَعۡلَمَ ٱللَّهُ مَن يَخَافُهُۥ بِٱلۡغَيۡبِۚ فَمَنِ ٱعۡتَدَىٰ بَعۡدَ ذَٰلِكَ فَلَهُۥ عَذَابٌ أَلِيمٞ
94. گەلی خودان باوەران، ب ڕاستی خودایێ هەوە [وەختێ هوین د ئیحراماندا] ب وێ نێچیرا هوین ب دەست و ڕومێت خۆ دكەن هەوە دجەربینیت، دا خودێ دیار بكەت كا كی نەپەنی ژ خودێ دترسیت، ڤێجا هەر كەسێ پشتی ڤێ [ئانكو پشتی هاتییە دیاركرن، كا چ حەرامە ل سەر وان كەسێت د ئیحراماندا] زێدەگاڤییێ بكەت [بلا بزانیت] ب ڕاستی ئیزایەكا ب ژان و دژوار بۆ هەیە.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَقۡتُلُواْ ٱلصَّيۡدَ وَأَنتُمۡ حُرُمٞۚ وَمَن قَتَلَهُۥ مِنكُم مُّتَعَمِّدٗا فَجَزَآءٞ مِّثۡلُ مَا قَتَلَ مِنَ ٱلنَّعَمِ يَحۡكُمُ بِهِۦ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ هَدۡيَۢا بَٰلِغَ ٱلۡكَعۡبَةِ أَوۡ كَفَّٰرَةٞ طَعَامُ مَسَٰكِينَ أَوۡ عَدۡلُ ذَٰلِكَ صِيَامٗا لِّيَذُوقَ وَبَالَ أَمۡرِهِۦۗ عَفَا ٱللَّهُ عَمَّا سَلَفَۚ وَمَنۡ عَادَ فَيَنتَقِمُ ٱللَّهُ مِنۡهُۚ وَٱللَّهُ عَزِيزٞ ذُو ٱنتِقَامٍ
95. گەلی خودان باوەران، نێچیرێ نەكوژن، و هوین د ئیحراماندا [هەتا هوین ژێ دەرنەكەڤن]، و هەچیێ ژ هەوە ژ قەستا [نێچیرێ] بكوژیت، جزایێ وی تەرشەكێ وەكی نێچیرا كوشتییە، [بكەتە قوربان شوینا نێچیرا كوشتی] دو مرۆڤێت دادوەر بڕیارێ پێ بدەن، دیارییەكە [ئەو قوربان] بگەهیتە كەعبەیێ [ئانكو دڤێت ئەو قوربان ل مەكەهێ بێتە سەرژێكرن] یان شوینا قوربانی [تەمەتی بهایێ نێچیرێ] بكەتە خوارنا بەلنگازان یان بەرانبەر [وێ خوارنێ] ب ڕۆژی بیت، دا تامكەتە جزایێ كارێ خۆ، و خودێ ل یا بەری نوكە بۆری [بەری ئەڤ ئایەتە د دەرهەقێ ئیحرامكەریدا بێنە خوارێ]. بەلێ هەر كەسێ لێ بزڤڕیتەڤە خودێ دێ تۆلێ لێ ڤەكەت، و نێ خودێ دەستهەلاتدار و تۆلڤەكەرە.
Tafsir berbahasa Arab:
أُحِلَّ لَكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَحۡرِ وَطَعَامُهُۥ مَتَٰعٗا لَّكُمۡ وَلِلسَّيَّارَةِۖ وَحُرِّمَ عَلَيۡكُمۡ صَيۡدُ ٱلۡبَرِّ مَا دُمۡتُمۡ حُرُمٗاۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ ٱلَّذِيٓ إِلَيۡهِ تُحۡشَرُونَ
96. نێچیرا دەریایان و خوارنا وان بۆ هەوە دورست بوو، دا بۆ هەوە ئاكنجی و ڕێباران ببیتە متا، و مفایی ژێ وەرگرن، بەلێ هندی هوین د ئیحراماندا بن نێچیرا كویڤی و چۆلی ل سەر هەوە هاتییە حەرامكرن، و پارێزكارییا خودێ بكەن، ئەوێ هوین ل دەڤ دئێنە كۆمكرن.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ جَعَلَ ٱللَّهُ ٱلۡكَعۡبَةَ ٱلۡبَيۡتَ ٱلۡحَرَامَ قِيَٰمٗا لِّلنَّاسِ وَٱلشَّهۡرَ ٱلۡحَرَامَ وَٱلۡهَدۡيَ وَٱلۡقَلَٰٓئِدَۚ ذَٰلِكَ لِتَعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا فِي ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَمَا فِي ٱلۡأَرۡضِ وَأَنَّ ٱللَّهَ بِكُلِّ شَيۡءٍ عَلِيمٌ
97. خودێ كەعبە، ئەوا ب بەیتولحەرام دئێتە ناڤكرن، بۆ مرۆڤان كرە جهێ سەروبەركرنا كاروباران، و هەیڤێت حەرامكری كرنە ئەگەرا بەردەوامییا ئێمناهی و ژیانێ، و قوربانێت [دیاری بۆ كەعبەیێ] نیشانكری و یێت نەنیشانكری كرنە ئەگەرا قەتاندنا هەوجەیییا هەژاران، دا بزانن خودێ ئەوا د ئەرد و ئەسماناندا دزانیت، و هندی خودێیە ب ڕاستی ب هەمی تشتان زانا و ئاگەهدارە.
Tafsir berbahasa Arab:
ٱعۡلَمُوٓاْ أَنَّ ٱللَّهَ شَدِيدُ ٱلۡعِقَابِ وَأَنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
98. و بزانن جزایێ خودێ ب ڕاستی جزایەكی دژوارە، و ب ڕاستی خودێ لێنەگر و دلۆڤانە.
Tafsir berbahasa Arab:
مَّا عَلَى ٱلرَّسُولِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُۗ وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُبۡدُونَ وَمَا تَكۡتُمُونَ
99. یا پێغەمبەری ژ گەهاندنا پەیاما خودێ پێڤەتر نینە، و خودێ ب خۆ ئاشكەرا و نەئاشكەرایا هوین دكەن، دزانیت و پێ ئاگەهە.
Tafsir berbahasa Arab:
قُل لَّا يَسۡتَوِي ٱلۡخَبِيثُ وَٱلطَّيِّبُ وَلَوۡ أَعۡجَبَكَ كَثۡرَةُ ٱلۡخَبِيثِۚ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ يَٰٓأُوْلِي ٱلۡأَلۡبَٰبِ لَعَلَّكُمۡ تُفۡلِحُونَ
100. [هەی موحەممەد] بێژە وان: پیس و پاقژ [ئانكو حەرام و حەلال، یان گاور و موسلمان، یان گونەهكار و گوهدار] وەكی ئێك نینن، خۆ هەكە تو ب گەلەكی و بۆشاتییا پیساتییێ عەجێبگرتی ژی ببی، ڤێجا گەلی ئاقلداران پارێزكارییا خودێ بكەن دا هوین سەرفەراز ببن.
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ لَا تَسۡـَٔلُواْ عَنۡ أَشۡيَآءَ إِن تُبۡدَ لَكُمۡ تَسُؤۡكُمۡ وَإِن تَسۡـَٔلُواْ عَنۡهَا حِينَ يُنَزَّلُ ٱلۡقُرۡءَانُ تُبۡدَ لَكُمۡ عَفَا ٱللَّهُ عَنۡهَاۗ وَٱللَّهُ غَفُورٌ حَلِيمٞ
101. گەلی خودان باوەران پرسا وان تشتان [ژ پێغەمبەری] نەكەن ئەوێت ئەگەر بۆ هەوە ئاشكەرا ببن هوین پێ نەخۆش ببن، و ئەگەر هوین د وەختێ هاتنا قورئانێدا پرسا وان بكەن، دێ بۆ هەوە ئاشكەرا بن، خودێ هوین ژ پرس و پسیارێت بۆری ئازاكرن. و خودێ ب خۆ ژی گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە و سزا لەزلێنەكەرە.
Tafsir berbahasa Arab:
قَدۡ سَأَلَهَا قَوۡمٞ مِّن قَبۡلِكُمۡ ثُمَّ أَصۡبَحُواْ بِهَا كَٰفِرِينَ
102. ب ڕاستی بەری هەوە هندەك ملەتان ئەڤ پرسە [ژ پێغەمبەرێت خۆ] كرن، پاشی كار پێ نەكرن و پێ گاوربوون.
Tafsir berbahasa Arab:
مَا جَعَلَ ٱللَّهُ مِنۢ بَحِيرَةٖ وَلَا سَآئِبَةٖ وَلَا وَصِيلَةٖ وَلَا حَامٖ وَلَٰكِنَّ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۖ وَأَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡقِلُونَ
103. خودێ دورست نەكرییە و فەرمان پێ نەدایییە ئەڤ كارە بێتەكرن، حێشترا پێنج جاران زابیت و جارا پێنجێ نێر ئینابیت، گوهێ وێ بێتە درویكرن و بێتە بەردان بۆ بوتان، و حێشتر بێتە ئازاكرن بۆ بوتان چونكی خودان یێ ژ گرفتارییەكێ دەركەڤتی، و حێشترا جەمكەكێ نێر و مێ بینیت دگۆتن: مێ و نێر گەهشتنە ئێك و هەردو] بۆ بوتان بێنە ئازاكرن، و حێشترا نێرا دەهـ سالان دهاتە بەردان د ناڤ حێشتراندا ئازاكرن بۆ بوتان. بەلێ ئەوێت گاوربوویین درەوان ب ناڤێ خودێ دكەن، و باراپتر ژ وان نوزانن ژی [كو درەوان دكەن].
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذَا قِيلَ لَهُمۡ تَعَالَوۡاْ إِلَىٰ مَآ أَنزَلَ ٱللَّهُ وَإِلَى ٱلرَّسُولِ قَالُواْ حَسۡبُنَا مَا وَجَدۡنَا عَلَيۡهِ ءَابَآءَنَآۚ أَوَلَوۡ كَانَ ءَابَآؤُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَلَا يَهۡتَدُونَ
104. و گاڤا بۆ وان هاتە گۆتن: وەرن بۆ وێ یا خودێ ئینایییە خوار، و وەرنە دەڤ پێغەمبەری [ئانكو ل دویڤ وێ هەڕن یا خودێ ئینایییە خوار كو قورئانە، و ل دویڤ پێغەمبەری هەڕن]. دبێژن: ئەڤا مە باب و باپیرێت خۆ ل سەر دیتی بەسی مەیە، ئەرێ ئەگەر باب و باپیرێت هەوە چو نەزانن و ڕاستەڕێكرنێ ژی نەكەن [دیسا ڕێكا وان هەر بەسی هەوەیە؟!].
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ عَلَيۡكُمۡ أَنفُسَكُمۡۖ لَا يَضُرُّكُم مَّن ضَلَّ إِذَا ٱهۡتَدَيۡتُمۡۚ إِلَى ٱللَّهِ مَرۡجِعُكُمۡ جَمِيعٗا فَيُنَبِّئُكُم بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
105. گەلی خودان باوەران، هەوە ئاگەهـ ژ خۆ هەبیت، ئەگەر هوین د ڕاستەڕێكری بن، یێت سەرداچۆیی و بەرزە، زیانێ ناگەهیننە هەوە، زڤڕینا هەوە هەمییان ب بال خودێڤەیە، ڤێجا دێ هەوە ئاگەهداری وێ كەت یا هەوە كری [ئانكو دێ هەوە ل دویڤ كار و كریارێت هەوە جزاكەت].
Tafsir berbahasa Arab:
يَٰٓأَيُّهَا ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ شَهَٰدَةُ بَيۡنِكُمۡ إِذَا حَضَرَ أَحَدَكُمُ ٱلۡمَوۡتُ حِينَ ٱلۡوَصِيَّةِ ٱثۡنَانِ ذَوَا عَدۡلٖ مِّنكُمۡ أَوۡ ءَاخَرَانِ مِنۡ غَيۡرِكُمۡ إِنۡ أَنتُمۡ ضَرَبۡتُمۡ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَأَصَٰبَتۡكُم مُّصِيبَةُ ٱلۡمَوۡتِۚ تَحۡبِسُونَهُمَا مِنۢ بَعۡدِ ٱلصَّلَوٰةِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ إِنِ ٱرۡتَبۡتُمۡ لَا نَشۡتَرِي بِهِۦ ثَمَنٗا وَلَوۡ كَانَ ذَا قُرۡبَىٰ وَلَا نَكۡتُمُ شَهَٰدَةَ ٱللَّهِ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلۡأٓثِمِينَ
106. گەلی خودان باوەران، گاڤا ئێك ژ هەوە وەختێ وەسیەتێ، كەڤتە بەر مرنێ، دو مرۆڤێت دادوەر ژ خۆ [ئانكو موسلمان] وەك شاهد بگرن، ڤێجا ئەگەر هوین د ڕێ و ڕێباراندا بن [ئانكو د وەغەرێدا] و كەڤتنە بەر مرنێ [و موسلمان ب دەست هەوە نەكەڤتن] دو كەسێت دی نە ژ هەوە بگرن [بكەنە شاهد]، و ئەگەر هوین ل وان شاهدان ب گۆمان كەڤتن [كو ڕاستییێ بێژن]، هوین وان هەردو شاهدان پشتی نڤێژێ [ئانكو نڤێژا ئێڤاری، یان هەر نڤێژەكا هەبیت] بینن، و بلا هەردو [هۆسا] سویند بخۆن [ب خودێ] ئەم ژ درەو بەرانبەر تشتەكی سویند ب خودێ ناخۆین خۆ هەكە مرۆڤێ مە ژی بیت، و ئەم شادەیییا خودێ ناڤەشێرین، ئەگەر مە شادەیییا خۆ ڤەشارت وێ گاڤێ ئەم ژ گونەهكارانین.
Tafsir berbahasa Arab:
فَإِنۡ عُثِرَ عَلَىٰٓ أَنَّهُمَا ٱسۡتَحَقَّآ إِثۡمٗا فَـَٔاخَرَانِ يَقُومَانِ مَقَامَهُمَا مِنَ ٱلَّذِينَ ٱسۡتَحَقَّ عَلَيۡهِمُ ٱلۡأَوۡلَيَٰنِ فَيُقۡسِمَانِ بِٱللَّهِ لَشَهَٰدَتُنَآ أَحَقُّ مِن شَهَٰدَتِهِمَا وَمَا ٱعۡتَدَيۡنَآ إِنَّآ إِذٗا لَّمِنَ ٱلظَّٰلِمِينَ
107. ڤێجا ئەگەر بۆ هەوە دیاربوو كو هەردو شاهد هەژی گونەهێ بوویینە [و شادەیییا خۆ دورست نەدایینە]، بلا دو میراتخۆر، یان دویێت ژ هەمییان نێزیكتر بۆ مری ل جهێ وان هەردو شاهدان ڕابن، و ب خودێ سویند بخۆن، كو شادەیییا وان ژ شادەیییا یێت دی ڕاستترە، و ئەم [ب سویندا خۆ] ژ ڕاستییێ دەرنەكەڤتینە، ئەگەر مە [ژ بێ بەختی] شادەیی ل سەر وان دا هنگی ئەم دێ ژ ستەمكاران بین.
Tafsir berbahasa Arab:
ذَٰلِكَ أَدۡنَىٰٓ أَن يَأۡتُواْ بِٱلشَّهَٰدَةِ عَلَىٰ وَجۡهِهَآ أَوۡ يَخَافُوٓاْ أَن تُرَدَّ أَيۡمَٰنُۢ بَعۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡۗ وَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَٱسۡمَعُواْۗ وَٱللَّهُ لَا يَهۡدِي ٱلۡقَوۡمَ ٱلۡفَٰسِقِينَ
108. ئەڤ شادەیییا ب ڤی ڕەنگی بۆ هەوە چێترە دا شادەیی وەكی خۆ بێتە دان [ئانكو ب دورستی بێتە دان]، یان بترسن [ئانكو شاهد] سویندێت وان ب هندە سویندێت دی ژێ بێنە ڤەگێڕان [و درەوا وان ئاشكەرا ببیت و شەرمزار ببن]. و پارێزكارییا خودێ بكەن و گوهدار بن. و نێ خودێ مرۆڤێت ژ ڕێ دەركەڤتی ڕاستەرێ ناكەت.
Tafsir berbahasa Arab:
۞ يَوۡمَ يَجۡمَعُ ٱللَّهُ ٱلرُّسُلَ فَيَقُولُ مَاذَآ أُجِبۡتُمۡۖ قَالُواْ لَا عِلۡمَ لَنَآۖ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
109. [هشیار بن] ڕۆژا خودێ پێغەمبەران كۆم دكەت، دێ‌ بێژیتە وان: چاوا بەرسڤا هەوە [ژ بەرێ ملەتێت هەوەڤە] هاتەدان؟ دێ بێژن: ئەم نوزانین، ب ڕاستی هەر تویی زانایێ نهینیان [ئانكو تو چێتر دزانی].
Tafsir berbahasa Arab:
إِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ٱذۡكُرۡ نِعۡمَتِي عَلَيۡكَ وَعَلَىٰ وَٰلِدَتِكَ إِذۡ أَيَّدتُّكَ بِرُوحِ ٱلۡقُدُسِ تُكَلِّمُ ٱلنَّاسَ فِي ٱلۡمَهۡدِ وَكَهۡلٗاۖ وَإِذۡ عَلَّمۡتُكَ ٱلۡكِتَٰبَ وَٱلۡحِكۡمَةَ وَٱلتَّوۡرَىٰةَ وَٱلۡإِنجِيلَۖ وَإِذۡ تَخۡلُقُ مِنَ ٱلطِّينِ كَهَيۡـَٔةِ ٱلطَّيۡرِ بِإِذۡنِي فَتَنفُخُ فِيهَا فَتَكُونُ طَيۡرَۢا بِإِذۡنِيۖ وَتُبۡرِئُ ٱلۡأَكۡمَهَ وَٱلۡأَبۡرَصَ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ تُخۡرِجُ ٱلۡمَوۡتَىٰ بِإِذۡنِيۖ وَإِذۡ كَفَفۡتُ بَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ عَنكَ إِذۡ جِئۡتَهُم بِٱلۡبَيِّنَٰتِ فَقَالَ ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ مِنۡهُمۡ إِنۡ هَٰذَآ إِلَّا سِحۡرٞ مُّبِينٞ
110. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ خودێ گۆتی: عیسایێ كوڕێ مەریەمێ، ئەو نیعمەت و كەرەمێت من د گەل تە و دەیكا تە كرین بینە بیرا خۆ، بینە بیرا خۆ وەختێ مە ب جانێ پیرۆز [ب جبریلی] پشتەڤانییا تە كری، وەختێ د لاندكێدا و پشتی تو مەزن بوویی [وەكی ئێك] تو د گەل خەلكی دئاخڤتی، و بینە بیرا خۆ وەختێ من تو فێری نڤێسین و تێگەهشتن و كاربنەجهییێ و تەوراتێ و ئنجیلێ كری، و بینە بیرا خۆ وەختێ تە ب دەستویرا من ژ تەقنێ پەیكەرێ بالندەیان چێدكر، و تە پف دكرێ و ب دەستویرا من دبوو بالندەیەك، و ب دەستویرا من تە یێت د زكماكدا كۆرە و بەلەكەیی ساخ دكرن، بینە بیرا خۆ وەختێ تە مری ب دەستویرا من زێندی دكرن، و بینە بیرا خۆ وەختێ من ئەزیەتا ئسرائیلییان ژ تە دایییە پاش، وەختێ تو ب نیشانێت ئاشكەراكەر بۆ وان هاتی، و ئەوێت گاوربوویین ژ وان، گۆت: ئەڤە ژ سێرەبەندییەكا ئاشكەرا پێڤەتر نینە.
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذۡ أَوۡحَيۡتُ إِلَى ٱلۡحَوَارِيِّـۧنَ أَنۡ ءَامِنُواْ بِي وَبِرَسُولِي قَالُوٓاْ ءَامَنَّا وَٱشۡهَدۡ بِأَنَّنَا مُسۡلِمُونَ
111. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ مە ئیلهام دایییە هاریكارێت عیسایی [و ئێخستییە سەر دلێ وان] كو باوەرییێ ب من بینن و ب پێغەمبەرێ من، گۆتن: مە باوەری ئینا، و تو شاهدبە كو ب ڕاستی ئەم موسلمانین.
Tafsir berbahasa Arab:
إِذۡ قَالَ ٱلۡحَوَارِيُّونَ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ هَلۡ يَسۡتَطِيعُ رَبُّكَ أَن يُنَزِّلَ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِۖ قَالَ ٱتَّقُواْ ٱللَّهَ إِن كُنتُم مُّؤۡمِنِينَ
112. بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ هاریكاران (حەوارییان) گۆتییە عیسایێ كوڕێ مەریەمێ: ئەرێ خودایێ تە دشێت سفرەیەكا خوارنێ بۆ مە ژ ئەسمانان بینتە خوارێ؟! [عیسایی] گۆت: ژ خودێ بترسن [ئانكو ڤێ نەبێژن و نەكەن] ئەگەر هوین خودان باوەرن.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالُواْ نُرِيدُ أَن نَّأۡكُلَ مِنۡهَا وَتَطۡمَئِنَّ قُلُوبُنَا وَنَعۡلَمَ أَن قَدۡ صَدَقۡتَنَا وَنَكُونَ عَلَيۡهَا مِنَ ٱلشَّٰهِدِينَ
113. گۆتن: مە دڤێت ئەم ژێ بخۆین و دلێ مە ئێمن ببیت، و بزانین تو ڕاست بۆ مە ڕاستییێ دبێژی، و دا ئەم ژی ل سەر ببینە شاهد.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ عِيسَى ٱبۡنُ مَرۡيَمَ ٱللَّهُمَّ رَبَّنَآ أَنزِلۡ عَلَيۡنَا مَآئِدَةٗ مِّنَ ٱلسَّمَآءِ تَكُونُ لَنَا عِيدٗا لِّأَوَّلِنَا وَءَاخِرِنَا وَءَايَةٗ مِّنكَۖ وَٱرۡزُقۡنَا وَأَنتَ خَيۡرُ ٱلرَّٰزِقِينَ
114. عیسایێ كوڕێ مەریەمێ گۆت: خودێوۆ خودایێ مە، سفرەیەكێ ژ ئەسمانان بۆ مە بینە خوارێ، دا بۆ مە ببیتە جەژن، بۆ یێت سەردەمێ‌ مە و پشتی مە، و ببیتە نیشانەك ژ تە [ل سەر شیانا تە و ڕاستییا پێغەمبەراتییا من]، و بكە ڕزقێ مە [ڤێ سفرەیێ] و تو چێترین ڕازقی.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ ٱللَّهُ إِنِّي مُنَزِّلُهَا عَلَيۡكُمۡۖ فَمَن يَكۡفُرۡ بَعۡدُ مِنكُمۡ فَإِنِّيٓ أُعَذِّبُهُۥ عَذَابٗا لَّآ أُعَذِّبُهُۥٓ أَحَدٗا مِّنَ ٱلۡعَٰلَمِينَ
115. خودێ گۆت: ب ڕاستی ئەز دێ بۆ هەوە ئینمە خوارێ، ڤێجا كی ژ هەوە پشتی هنگی گاور ببیت، ئەز دێ ب ئیزایەكێ وی ئیزادەم كو كەسێ د جیهانێدا وەسا ئیزا نادەم.
Tafsir berbahasa Arab:
وَإِذۡ قَالَ ٱللَّهُ يَٰعِيسَى ٱبۡنَ مَرۡيَمَ ءَأَنتَ قُلۡتَ لِلنَّاسِ ٱتَّخِذُونِي وَأُمِّيَ إِلَٰهَيۡنِ مِن دُونِ ٱللَّهِۖ قَالَ سُبۡحَٰنَكَ مَا يَكُونُ لِيٓ أَنۡ أَقُولَ مَا لَيۡسَ لِي بِحَقٍّۚ إِن كُنتُ قُلۡتُهُۥ فَقَدۡ عَلِمۡتَهُۥۚ تَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِي وَلَآ أَعۡلَمُ مَا فِي نَفۡسِكَۚ إِنَّكَ أَنتَ عَلَّٰمُ ٱلۡغُيُوبِ
116. و بۆ ملەتێ خۆ بێژە دەمێ خودێ گۆتییە [عیسایێ كوڕێ مەریەمێ]: عیسایێ كوڕێ مەریەمێ، ئەرێ ما تە گۆتییە خەلكی من و دەیكا من شوینا خودێ بپەرێسن، [عیسایی] گۆت: ئەز تە ژ گۆتنێت وان پاقژ دكەم و پاقژی بۆ تە بیت، و من هەق نینە یا بۆ من نەدورست بێژم، ئەگەر من وەگۆتبیت بێ گۆمان تو دزانی، تو دزانی كا چ د دلێ من دایە، و ئەز چو ژ نهینییا تە نوزانم. ب ڕاستی هەر تویی زانایێ تشتێ نەدیار و نهینییان.
Tafsir berbahasa Arab:
مَا قُلۡتُ لَهُمۡ إِلَّا مَآ أَمَرۡتَنِي بِهِۦٓ أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ رَبِّي وَرَبَّكُمۡۚ وَكُنتُ عَلَيۡهِمۡ شَهِيدٗا مَّا دُمۡتُ فِيهِمۡۖ فَلَمَّا تَوَفَّيۡتَنِي كُنتَ أَنتَ ٱلرَّقِيبَ عَلَيۡهِمۡۚ وَأَنتَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ شَهِيدٌ
117. ژ بلی تشتێ تە فەرمانا من پێ كری، چو یێ دی من نەگۆتییە وان، خودێ، خودایێ من و خۆ بپەرێسن، و ئەز شاهد بووم ل سەر وان هندی ئەز د ناڤ واندا، بەلێ وەختێ تە ئەز ژ ناڤ وان ڕاكریم، تو زێرەڤان بوویی ل سەر وان، و تو ب خۆ ژی هەمی تشتان دبینی و ل سەر شاهدی.
Tafsir berbahasa Arab:
إِن تُعَذِّبۡهُمۡ فَإِنَّهُمۡ عِبَادُكَۖ وَإِن تَغۡفِرۡ لَهُمۡ فَإِنَّكَ أَنتَ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡحَكِيمُ
118. ئەگەر تو وان ئیزا بدەی ئەو بەندەیێت تەنە، و ئەگەر تو ل وان نەگری ب ڕاستی تو یێ دەستهەلاتدار و كاربنەجهی.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ ٱللَّهُ هَٰذَا يَوۡمُ يَنفَعُ ٱلصَّٰدِقِينَ صِدۡقُهُمۡۚ لَهُمۡ جَنَّٰتٞ تَجۡرِي مِن تَحۡتِهَا ٱلۡأَنۡهَٰرُ خَٰلِدِينَ فِيهَآ أَبَدٗاۖ رَّضِيَ ٱللَّهُ عَنۡهُمۡ وَرَضُواْ عَنۡهُۚ ذَٰلِكَ ٱلۡفَوۡزُ ٱلۡعَظِيمُ
119. خودێ گۆت: ئەڤە ئەو ڕۆژە یا ڕاستبێژ مفایی ژ ڕاستبێژییا خۆ دبینن، بەحەشتێت ڕویبار د بنڕا دچن بۆ وانن، هەروهەر دێ تێدا بن، خودێ ژ وان ڕازییە، و ئەو ژی ب خەلاتێ خودێ د قایلن، و سەرفەرازییا مەزن ئەها ئەڤەیە.
Tafsir berbahasa Arab:
لِلَّهِ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا فِيهِنَّۚ وَهُوَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرُۢ
120. ملك و مالدارییا ئەرد و ئەسمانان و هندی تێدا یێ خودێیە، و خودێ ب خۆ ژی ل سەر هەمی تشتان یێ دەستهەلاتدارە.
Tafsir berbahasa Arab:
 
Terjemahan makna Surah: Surah Al-Māidah
Daftar surah Nomor Halaman
 
Terjemahan makna Alquran Alkarim - Terjemahan Berbahasa Kurdi Kurmanji - Daftar isi terjemahan

Terjemahan makna Al-Qur`ān Al-Karīm ke bahasa Kurdi Kurmanji oleh Dr. Ismail Sukkairi

Tutup