Terjemahan makna Alquran Alkarim - Terjemahan Berbahasa Pashtun - Sarfaraz * - Daftar isi terjemahan
بقره
ذٰلِكَ الْكِتٰبُ لَا رَیْبَ ۖۚۛ— فِیْهِ ۚۛ— هُدًی لِّلْمُتَّقِیْنَ ۟ۙ
Tafsir berbahasa Arab:
الَّذِیْنَ یُؤْمِنُوْنَ بِالْغَیْبِ وَیُقِیْمُوْنَ الصَّلٰوةَ وَمِمَّا رَزَقْنٰهُمْ یُنْفِقُوْنَ ۟ۙ
Tafsir berbahasa Arab:
وَالَّذِیْنَ یُؤْمِنُوْنَ بِمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْكَ وَمَاۤ اُنْزِلَ مِنْ قَبْلِكَ ۚ— وَبِالْاٰخِرَةِ هُمْ یُوْقِنُوْنَ ۟ؕ
او هغه کسان چې ایمان راوړي په هغه کتاب چې تاته نازل کړای شویدی او په هغو کتابونو هم ایمان راوړي چې له تا څخه وړاندې نازل شوي دي او په آخرت پوخ باور لري ( چې خامخا راتلونکی دی)
Tafsir berbahasa Arab:
اُولٰٓىِٕكَ عَلٰی هُدًی مِّنْ رَّبِّهِمْ ۗ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُفْلِحُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا سَوَآءٌ عَلَیْهِمْ ءَاَنْذَرْتَهُمْ اَمْ لَمْ تُنْذِرْهُمْ لَا یُؤْمِنُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمْ لَا تُفْسِدُوْا فِی الْاَرْضِ ۙ— قَالُوْۤا اِنَّمَا نَحْنُ مُصْلِحُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَاۤ اِنَّهُمْ هُمُ الْمُفْسِدُوْنَ وَلٰكِنْ لَّا یَشْعُرُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمْ اٰمِنُوْا كَمَاۤ اٰمَنَ النَّاسُ قَالُوْۤا اَنُؤْمِنُ كَمَاۤ اٰمَنَ السُّفَهَآءُ ؕ— اَلَاۤ اِنَّهُمْ هُمُ السُّفَهَآءُ وَلٰكِنْ لَّا یَعْلَمُوْنَ ۟
او کله چې هغوی ته وویل شول چې: لکه څنګه چې نورو خلکو ایمان راوړی تاسې هم ایمان راوړئ نو هغوی ځواب ورکړ چې ایا مونږ د ساده ګانو او کم عقلانو په شان ایمان راوړو؟ خبر اوسئ! چې د دوی کم عقلي او ساده توب پخه خبره ده. خو دوی نه پوهیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا لَقُوا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا قَالُوْۤا اٰمَنَّا ۖۚ— وَاِذَا خَلَوْا اِلٰی شَیٰطِیْنِهِمْ ۙ— قَالُوْۤا اِنَّا مَعَكُمْ ۙ— اِنَّمَا نَحْنُ مُسْتَهْزِءُوْنَ ۟
او کله چې له مسلمانانو سره یو ځای شوي نو وايې چې مونږ مسلمانان یو. او چې له خپلو شیطانو مشرانو سره یوازې شوي نو بیا وايې چې په اصل کښې مونږ له تاسې سره یو. له دې خلکو سره یوازې ملنډې او ټوکې کوو.
Tafsir berbahasa Arab:
اَللّٰهُ یَسْتَهْزِئُ بِهِمْ وَیَمُدُّهُمْ فِیْ طُغْیَانِهِمْ یَعْمَهُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ اشْتَرَوُا الضَّلٰلَةَ بِالْهُدٰی ۪— فَمَا رَبِحَتْ تِّجَارَتُهُمْ وَمَا كَانُوْا مُهْتَدِیْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
مَثَلُهُمْ كَمَثَلِ الَّذِی اسْتَوْقَدَ نَارًا ۚ— فَلَمَّاۤ اَضَآءَتْ مَا حَوْلَهٗ ذَهَبَ اللّٰهُ بِنُوْرِهِمْ وَتَرَكَهُمْ فِیْ ظُلُمٰتٍ لَّا یُبْصِرُوْنَ ۟
ددی منافقانو مثال هغه چا ته ورته دی چې: اور یې بل کړی وي، چې چاپیریال یې ورته روښانه کړي، الله پاک ترې رڼا واخلي او په داسې تیارو او تروږمیو کښې یې پریږدي چې هیڅ ورته نه ښکاري.
Tafsir berbahasa Arab:
صُمٌّۢ بُكْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَرْجِعُوْنَ ۟ۙ
Tafsir berbahasa Arab:
اَوْ كَصَیِّبٍ مِّنَ السَّمَآءِ فِیْهِ ظُلُمٰتٌ وَّرَعْدٌ وَّبَرْقٌ ۚ— یَجْعَلُوْنَ اَصَابِعَهُمْ فِیْۤ اٰذَانِهِمْ مِّنَ الصَّوَاعِقِ حَذَرَ الْمَوْتِ ؕ— وَاللّٰهُ مُحِیْطٌ بِالْكٰفِرِیْنَ ۟
یا یې مثال د هغه چا په شان وګڼئ چې د تورو تیارو، درزهار او پړکار په مینځ کې اسمانې زورور باران راګیر کړي وي. له ډاره په غوږونو کې ګوتې ننه باسي چې تندري اوازونه یې مرګ ته ونه لیږدوي او کافران له هر لورې د الله پاک په ولکه کې دي.
Tafsir berbahasa Arab:
یَكَادُ الْبَرْقُ یَخْطَفُ اَبْصَارَهُمْ ؕ— كُلَّمَاۤ اَضَآءَ لَهُمْ مَّشَوْا فِیْهِ ۙۗ— وَاِذَاۤ اَظْلَمَ عَلَیْهِمْ قَامُوْا ؕ— وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ لَذَهَبَ بِسَمْعِهِمْ وَاَبْصَارِهِمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟۠
ژر ده چې بریښنا یې په خورا چټکۍ سره د سترګو نظر والوزوي ـ کله هم چې بریښنا ورته رڼا وکړي، نو قدمونه پکې اخلي او چې تیاره پرې خپره کړي نو هک پک ولاړوي. که چیرې د الله پاک خوښه شوی وای چې کاڼه او ړانده یې کړي نو داوریدو او لیدو توان به یې پوخ ترې اخیستی وای، باوري خبره همدا ده چې الله پاک د هر څه توان لري.
Tafsir berbahasa Arab:
الَّذِیْ جَعَلَ لَكُمُ الْاَرْضَ فِرَاشًا وَّالسَّمَآءَ بِنَآءً ۪— وَّاَنْزَلَ مِنَ السَّمَآءِ مَآءً فَاَخْرَجَ بِهٖ مِنَ الثَّمَرٰتِ رِزْقًا لَّكُمْ ۚ— فَلَا تَجْعَلُوْا لِلّٰهِ اَنْدَادًا وَّاَنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ ۟
هغه ذات چې ستاسې لپاره یې ځمکه وغوړوله، اسمان یې چت جوړ او له بره څخه یې اوبه راښکته کړې. په اوبو سره یې ستاسې د خوراک لپاره ډول ډول میوې راوښکلې، نو باید تاسې هم له الله پاک سره نور څیزونه برخه من ونه ګرځوئ. او تاسې ښه پوهیږئ( چې هیڅ شی له الله سره برابر نه دي).
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِنْ كُنْتُمْ فِیْ رَیْبٍ مِّمَّا نَزَّلْنَا عَلٰی عَبْدِنَا فَاْتُوْا بِسُوْرَةٍ مِّنْ مِّثْلِهٖ ۪— وَادْعُوْا شُهَدَآءَكُمْ مِّنْ دُوْنِ اللّٰهِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
او که چیري تاسې په هغه قران کې چې مونږ په خپل بنده( محمد صلی الله علیه وسلم) نازل کړی شک من یاست؟ نو هغه ته ورته یو سورت جوړ کړئ ـ که تاسې رښتیني یاست نو پرته له الله چې څومره ملاتړي لرئ ټول راوغواړئ.
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِنْ لَّمْ تَفْعَلُوْا وَلَنْ تَفْعَلُوْا فَاتَّقُوا النَّارَ الَّتِیْ وَقُوْدُهَا النَّاسُ وَالْحِجَارَةُ ۖۚ— اُعِدَّتْ لِلْكٰفِرِیْنَ ۟
نو که دا مو په توان نه وه او باور لرم چې هیڅکله به یې توان ترلاسه نه کړئ نو له هغه اور څخه ځانونه وژغورئ چې خلک او ډبرې به یې سونګ وي چې د کافرانو لپاره تیار شوی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَبَشِّرِ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ اَنَّ لَهُمْ جَنّٰتٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ؕ— كُلَّمَا رُزِقُوْا مِنْهَا مِنْ ثَمَرَةٍ رِّزْقًا ۙ— قَالُوْا هٰذَا الَّذِیْ رُزِقْنَا مِنْ قَبْلُ وَاُتُوْا بِهٖ مُتَشَابِهًا ؕ— وَلَهُمْ فِیْهَاۤ اَزْوَاجٌ مُّطَهَّرَةٌ وَّهُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
او هغو کسانو ته چې ایمان یې راوړی او نیک کارونه یې کړي د هغو جنتونو زیری ورکړه چې( دونو او ماڼیو) لاندې به یې ویالې روانې وي کله هم چې په جنتیانو د جنت کومه میوه خوړل کیږي نو دوی به وایې چې: دا خو همغه ده چې لږ وړاندې هم په مونږ خوړل شوې وه( دا ځکه چې) په جنت کې به دوی ته یو بل ته ورته میوې ورکول کیږي او هم به یې هلته پاکې ښځې په برخه وي او تل تر تله به پکې اوسیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ اللّٰهَ لَا یَسْتَحْیٖۤ اَنْ یَّضْرِبَ مَثَلًا مَّا بَعُوْضَةً فَمَا فَوْقَهَا ؕ— فَاَمَّا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا فَیَعْلَمُوْنَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّهِمْ ۚ— وَاَمَّا الَّذِیْنَ كَفَرُوْا فَیَقُوْلُوْنَ مَاذَاۤ اَرَادَ اللّٰهُ بِهٰذَا مَثَلًا ۘ— یُضِلُّ بِهٖ كَثِیْرًا وَّیَهْدِیْ بِهٖ كَثِیْرًا ؕ— وَمَا یُضِلُّ بِهٖۤ اِلَّا الْفٰسِقِیْنَ ۟ۙ
الله پاک له دې خبرې څخه شرم نه کوي چې د کومې خبرې د بیانولو لپاره د ماشي او یا له ماشي څخه هم د کوم کوچني څیز مثال راوړي ـ نو مؤمنان پوهیږي چې دا مثال د الله جل جلاله له لورې رښتینی مثال دی او کافران وايي: له دې مثالونو سره د الله څه کار دی؟ الله پاک په همدی یوه کار ډیر خلک بې لیارې کوي او ډيرو نورو ته لیار ښايې. بې لیاري( او ګمراهي) یواې د فاسقانو په برخه ده.
Tafsir berbahasa Arab:
الَّذِیْنَ یَنْقُضُوْنَ عَهْدَ اللّٰهِ مِنْ بَعْدِ مِیْثَاقِهٖ ۪— وَیَقْطَعُوْنَ مَاۤ اَمَرَ اللّٰهُ بِهٖۤ اَنْ یُّوْصَلَ وَیُفْسِدُوْنَ فِی الْاَرْضِ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ ۟
هغوی چې له الله سره تړلې وعدې ماتوي او هغه اړیکې پرې کوي چې الله پاک یې د ټینګښت غوښتنه کړې ده. او هم په ځمکه کې فساد خپروي. هو! دا خلک پاخه تاوانیان دي.
Tafsir berbahasa Arab:
هُوَ الَّذِیْ خَلَقَ لَكُمْ مَّا فِی الْاَرْضِ جَمِیْعًا ۗ— ثُمَّ اسْتَوٰۤی اِلَی السَّمَآءِ فَسَوّٰىهُنَّ سَبْعَ سَمٰوٰتٍ ؕ— وَهُوَ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیْمٌ ۟۠
دا هغه ذات دی چې د ځمکې ټول څیزونه یې ستاسې لپاره پیدا او بیا یې د اسمان جوړښت ته مخه کړه اووه اسمانونه یي جوړ کړل. او همدی په هر څه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قَالَ رَبُّكَ لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اِنِّیْ جَاعِلٌ فِی الْاَرْضِ خَلِیْفَةً ؕ— قَالُوْۤا اَتَجْعَلُ فِیْهَا مَنْ یُّفْسِدُ فِیْهَا وَیَسْفِكُ الدِّمَآءَ ۚ— وَنَحْنُ نُسَبِّحُ بِحَمْدِكَ وَنُقَدِّسُ لَكَ ؕ— قَالَ اِنِّیْۤ اَعْلَمُ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
او هغه وخت را یاد کړه چې ستا رب پرښتو ته وویل : چې زه په ځمکه کې د یوه خلیفه پیداکوونکی یم. پرښتو وویل: ایا تاسې په ځمکه کې داسې څوک خلیفه ټاکئ چې هغه به پکې ګډوډي جوړوي او وینې به تویوي؟ په داسې حال کې چې مونږ ستا تسبیح سره له ثنا وایو او تا په پاکئ سره یادوو. الله پاک وفرمایل: په یقین سره زه په هغه څه پوهیږم چې تاسې پرې نه پوهیږئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَعَلَّمَ اٰدَمَ الْاَسْمَآءَ كُلَّهَا ثُمَّ عَرَضَهُمْ عَلَی الْمَلٰٓىِٕكَةِ فَقَالَ اَنْۢبِـُٔوْنِیْ بِاَسْمَآءِ هٰۤؤُلَآءِ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
الله پاک د ټولو شیانو نومونه ادم علیه السلام ته وښوول او بیا یې همغه شیان ملائکو ته وړاندې او ورته يې وویل: ووايې ددې شیانو نومونه؟ که تاسې رښتینې یاست.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ یٰۤاٰدَمُ اَنْۢبِئْهُمْ بِاَسْمَآىِٕهِمْ ۚ— فَلَمَّاۤ اَنْۢبَاَهُمْ بِاَسْمَآىِٕهِمْ ۙ— قَالَ اَلَمْ اَقُلْ لَّكُمْ اِنِّیْۤ اَعْلَمُ غَیْبَ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ ۙ— وَاَعْلَمُ مَا تُبْدُوْنَ وَمَا كُنْتُمْ تَكْتُمُوْنَ ۟
الله پاک وفرمایل: ما تاسې ته نه وو ویلي چې د اسمانونو او ځمکې نالیدلي شیان ماته معلوم دي او هغه څه هم راته ښکاره دي چې تاسې يې څرګندوئ او یا يې پټوئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قُلْنَا لِلْمَلٰٓىِٕكَةِ اسْجُدُوْا لِاٰدَمَ فَسَجَدُوْۤا اِلَّاۤ اِبْلِیْسَ ؕ— اَبٰی وَاسْتَكْبَرَ وَكَانَ مِنَ الْكٰفِرِیْنَ ۟
( او هغه وخت هم را په زړه کړه) کله چې مونږ ملائکو ته وویل چې : ادم ته سجده وکړئ ټولو سجده وکړه او اداب یې پرځای کړل خو یوازې ابلیس مخ واړاوه، لویې یې وکړه او له پخوا له کافرانو څخه وو.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقُلْنَا یٰۤاٰدَمُ اسْكُنْ اَنْتَ وَزَوْجُكَ الْجَنَّةَ وَكُلَا مِنْهَا رَغَدًا حَیْثُ شِئْتُمَا ۪— وَلَا تَقْرَبَا هٰذِهِ الشَّجَرَةَ فَتَكُوْنَا مِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟
او مونږ وویل: ادمه ! ته او ښځه مو په جنت کې اوسئ. هر څه مو چې خوښ وي ښه پریمانه یې خورئ خو یوازې دغې( یوې) ونې( غنم یا انګور) ته مه نژدې کیږئ که نه نو تاسې دواړه به هم د تیري کوونکو په کتار کې راشئ.
Tafsir berbahasa Arab:
فَاَزَلَّهُمَا الشَّیْطٰنُ عَنْهَا فَاَخْرَجَهُمَا مِمَّا كَانَا فِیْهِ ۪— وَقُلْنَا اهْبِطُوْا بَعْضُكُمْ لِبَعْضٍ عَدُوٌّ ۚ— وَلَكُمْ فِی الْاَرْضِ مُسْتَقَرٌّ وَّمَتَاعٌ اِلٰی حِیْنٍ ۟
هغه وو چې ادم او ښځه یې شیطان وښویول او له هغو نعمتونو څخه یې چې دوی پکې وو وایستل. نو مونږ ورته وویل: ښکته شئ! تاسې به ځينې د ځینو نورو دښمنان یاست. او په ځمکه کې تر یو وخته ستاسې د اوسیدنې او ګټې وټې بندوبست شوی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلْنَا اهْبِطُوْا مِنْهَا جَمِیْعًا ۚ— فَاِمَّا یَاْتِیَنَّكُمْ مِّنِّیْ هُدًی فَمَنْ تَبِعَ هُدَایَ فَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
مونږ ورته وویل: له جنت څخه ټول ولاړ شئ نو که زما له لورې کومه لیار ښوونه درغله نو چا چې زما لیار ښوونه منلې وي هغوی به له ډار او غمونو څخه وژغورل شي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْا وَكَذَّبُوْا بِاٰیٰتِنَاۤ اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟۠
Tafsir berbahasa Arab:
یٰبَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ اذْكُرُوْا نِعْمَتِیَ الَّتِیْۤ اَنْعَمْتُ عَلَیْكُمْ وَاَوْفُوْا بِعَهْدِیْۤ اُوْفِ بِعَهْدِكُمْ ۚ— وَاِیَّایَ فَارْهَبُوْنِ ۟
اې بنې اسرائیلو! زما هغه پیرزوینې چې په تاسې مې کړي دي را یادې کړئ او له ما سره مو کړی تړون پوره کړئ. زه به خپل هغه تړون چې له تاسې سره مې کړی دی پوره کړم. او یوازې له ما څخه وډارشئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاٰمِنُوْا بِمَاۤ اَنْزَلْتُ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَكُمْ وَلَا تَكُوْنُوْۤا اَوَّلَ كَافِرٍ بِهٖ ۪— وَلَا تَشْتَرُوْا بِاٰیٰتِیْ ثَمَنًا قَلِیْلًا ؗ— وَّاِیَّایَ فَاتَّقُوْنِ ۟
او هغه کتاب ومنئ چې ما نازل کړی دی او له تاسې سره په لاسونو کې د پروت کتاب تائید کوي او باید چې ددې کتاب د نه منونکو مخکښان نشئ او نه زما په ایتونو لږې پیسې ترلاسه کړئ. او یوازې زما له عذاب څخه ځانونه وژغورئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ وَارْكَعُوْا مَعَ الرّٰكِعِیْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اَتَاْمُرُوْنَ النَّاسَ بِالْبِرِّ وَتَنْسَوْنَ اَنْفُسَكُمْ وَاَنْتُمْ تَتْلُوْنَ الْكِتٰبَ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
ایا دا هم کوم کار دی چې خلک د نیکۍ په لوربلئ او خپل ځانونه مو هیر کړي دي؟ او همدا تاسې کتاب هم لولئ ( چې هلته یې په دې هکله څومره د قهر خبرې کړي دي) عقل مو ولي په کار نه اچوئ.
Tafsir berbahasa Arab:
الَّذِیْنَ یَظُنُّوْنَ اَنَّهُمْ مُّلٰقُوْا رَبِّهِمْ وَاَنَّهُمْ اِلَیْهِ رٰجِعُوْنَ ۟۠
Tafsir berbahasa Arab:
وَاتَّقُوْا یَوْمًا لَّا تَجْزِیْ نَفْسٌ عَنْ نَّفْسٍ شَیْـًٔا وَّلَا یُقْبَلُ مِنْهَا شَفَاعَةٌ وَّلَا یُؤْخَذُ مِنْهَا عَدْلٌ وَّلَا هُمْ یُنْصَرُوْنَ ۟
او د هغې ورځې له ستونزو څخه وډارشئ چې هیڅوک به له هیچا څخه هیڅ شی نشي لرې کولای او نه به د چا په هکله سپارښتنه منل کیږي او نه به ترې د ستونزو په بدل کې تاوان اخیستل کیږي او نه به ورسره څوک لاس کولای شي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ نَجَّیْنٰكُمْ مِّنْ اٰلِ فِرْعَوْنَ یَسُوْمُوْنَكُمْ سُوْٓءَ الْعَذَابِ یُذَبِّحُوْنَ اَبْنَآءَكُمْ وَیَسْتَحْیُوْنَ نِسَآءَكُمْ ؕ— وَفِیْ ذٰلِكُمْ بَلَآءٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ عَظِیْمٌ ۟
او هغه وخت هم در په زړه کړئ چې مونږ تاسې د فرعونیانو له سختو او ناورینو عذابونو خلاص کړئ، ستاسې نران به یې وژل او ښځینه به یې ژوندۍ پریښوولې، دا کار ستاسې د رب له لورې یو لوی ازمیښت ؤ.
Tafsir berbahasa Arab:
ثُمَّ عَفَوْنَا عَنْكُمْ مِّنْ بَعْدِ ذٰلِكَ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قَالَ مُوْسٰی لِقَوْمِهٖ یٰقَوْمِ اِنَّكُمْ ظَلَمْتُمْ اَنْفُسَكُمْ بِاتِّخَاذِكُمُ الْعِجْلَ فَتُوْبُوْۤا اِلٰی بَارِىِٕكُمْ فَاقْتُلُوْۤا اَنْفُسَكُمْ ؕ— ذٰلِكُمْ خَیْرٌ لَّكُمْ عِنْدَ بَارِىِٕكُمْ ؕ— فَتَابَ عَلَیْكُمْ ؕ— اِنَّهٗ هُوَ التَّوَّابُ الرَّحِیْمُ ۟
او هغه هم رایاد کړئ چې موسی خپل قوم ته وویل : زما قومه! د خوسې په اله منلو سره تاسې په خپلو ځانونو ډیر تیری کړی دی، نو اوس خپل رب ته توبه وباسئ خپل ځانونه ووژنئ همدا کار ستاسې د رب په وړاندې ستاسې په ګټه دی، هغه وه چې ستاسې توبه یې ومنله، بې شکه چې الله پاک ښه توبه منونکی او ډیر مهربان دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قُلْتُمْ یٰمُوْسٰی لَنْ نُّؤْمِنَ لَكَ حَتّٰی نَرَی اللّٰهَ جَهْرَةً فَاَخَذَتْكُمُ الصّٰعِقَةُ وَاَنْتُمْ تَنْظُرُوْنَ ۟
او هغه وخت هم را په زړه کړئ چې تاسې وویل: ای موسی! مونږ به هیڅکله په تا ایمان رانه وړو تر څو الله پاک په ډاګه وګورو، نو هغه وو چې تاسې ورته کتل او ناببره د مرګ په خوله کې ورپریوتئ.
Tafsir berbahasa Arab:
ثُمَّ بَعَثْنٰكُمْ مِّنْ بَعْدِ مَوْتِكُمْ لَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَظَلَّلْنَا عَلَیْكُمُ الْغَمَامَ وَاَنْزَلْنَا عَلَیْكُمُ الْمَنَّ وَالسَّلْوٰی ؕ— كُلُوْا مِنْ طَیِّبٰتِ مَا رَزَقْنٰكُمْ ؕ— وَمَا ظَلَمُوْنَا وَلٰكِنْ كَانُوْۤا اَنْفُسَهُمْ یَظْلِمُوْنَ ۟
او د وریځې سیوری مې درباندې جوړ او من او سلوی مې درته راښکته او درته مې وویل چې زما له لورې در کړی شوی پاک خوراک وخورئ په مونږ یې هیڅ تیری نه و کړی، خو له خپلو ځانونو سره یې بد کړي و.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قُلْنَا ادْخُلُوْا هٰذِهِ الْقَرْیَةَ فَكُلُوْا مِنْهَا حَیْثُ شِئْتُمْ رَغَدًا وَّادْخُلُوا الْبَابَ سُجَّدًا وَّقُوْلُوْا حِطَّةٌ نَّغْفِرْ لَكُمْ خَطٰیٰكُمْ ؕ— وَسَنَزِیْدُ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
او هغه وخت هم را په یاد کړئ چې: مونږ وویل: دې کلې ته ولاړشئ او هلته مو چې څه خوښه وي ښه پریمانه یې خورئ او په دروازه باندې د سجدې او زارۍ په حال کې چې ( زمونږ ګناهونه وبښه) به مو په خولو وي ورننوځئ، نو مونږ به ستاسې ګناهونه وبښو او د نیکانو برخه به ور زیاته کړو.
Tafsir berbahasa Arab:
فَبَدَّلَ الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا قَوْلًا غَیْرَ الَّذِیْ قِیْلَ لَهُمْ فَاَنْزَلْنَا عَلَی الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا رِجْزًا مِّنَ السَّمَآءِ بِمَا كَانُوْا یَفْسُقُوْنَ ۟۠
خو ظالمانو هغه خبره چې ورته ویل شوې وه بدله کړه( او له دې چیغو سره ورننوتل چې غنم غواړو) نو مونږ هم په تیري کوونکو د هغوی دمخ اړونې او سرغړونې له کبله له اسمان څخه سخت عذاب راښکته کړ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذِ اسْتَسْقٰی مُوْسٰی لِقَوْمِهٖ فَقُلْنَا اضْرِبْ بِّعَصَاكَ الْحَجَرَ ؕ— فَانْفَجَرَتْ مِنْهُ اثْنَتَا عَشْرَةَ عَیْنًا ؕ— قَدْ عَلِمَ كُلُّ اُنَاسٍ مَّشْرَبَهُمْ ؕ— كُلُوْا وَاشْرَبُوْا مِنْ رِّزْقِ اللّٰهِ وَلَا تَعْثَوْا فِی الْاَرْضِ مُفْسِدِیْنَ ۟
او هغه وخت را په زړه کړه چې موسې ( علیه السلام) د خپل قوم لپاره اوبه وغوښتې مونږ ورته وویل: هغه ډبره په خپله امسا ووهه، کله یې چې ډبره ووهله نو دولس چینې ترې وخوټیدي، هرې ډلې خپله خپله چینه او ګودر وپیژندلو، مونږ ورته وويل: د الله درکړای شوې روزي وخورئ او وڅښئ خو په ځمکه کې د فساد او ګډوډۍ هڅه مه کوئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قُلْتُمْ یٰمُوْسٰی لَنْ نَّصْبِرَ عَلٰی طَعَامٍ وَّاحِدٍ فَادْعُ لَنَا رَبَّكَ یُخْرِجْ لَنَا مِمَّا تُنْۢبِتُ الْاَرْضُ مِنْ بَقْلِهَا وَقِثَّآىِٕهَا وَفُوْمِهَا وَعَدَسِهَا وَبَصَلِهَا ؕ— قَالَ اَتَسْتَبْدِلُوْنَ الَّذِیْ هُوَ اَدْنٰی بِالَّذِیْ هُوَ خَیْرٌ ؕ— اِهْبِطُوْا مِصْرًا فَاِنَّ لَكُمْ مَّا سَاَلْتُمْ ؕ— وَضُرِبَتْ عَلَیْهِمُ الذِّلَّةُ وَالْمَسْكَنَةُ وَبَآءُوْ بِغَضَبٍ مِّنَ اللّٰهِ ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ كَانُوْا یَكْفُرُوْنَ بِاٰیٰتِ اللّٰهِ وَیَقْتُلُوْنَ النَّبِیّٖنَ بِغَیْرِ الْحَقِّ ؕ— ذٰلِكَ بِمَا عَصَوْا وَّكَانُوْا یَعْتَدُوْنَ ۟۠
او هغه وخت هم را په زړه کړئ چې تاسې موسی ته وویل: مونږ به نور هر ګز په یو ډول خوراک صبر ونه کړو، له خپل رب څخه دې وغواړه چې مونږ ته هغه څه راکړي چې ځمکه یې زرغونوي، لکه ترکاري، بادرنګ، ترئ، اوږه، غنم، نسک، او پیاز، موسی ورته وویل: ایا ناڅیز اخلئ او غوره له لاسه ورکوئ؟ ( نو که ستاسې همدا خوښه وي) یوه ښارته ښکته شئ دغه څیزونه چې تاسې يې غواړئ هلته به په لاس درشي، هلته پري سپکاوي او تش لاسي مسلط او دالله په قهر او غضب اخته شول، ځکه چې د الله له ایتونو څخه یې مخ اړاو، او په ناروا سره یې پیغمبران وژل، او ځکه چې: سرغړونه یې کړې وه او له ټاکلو پولو څخه یې وړاندې پل اخیسته.
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَالَّذِیْنَ هَادُوْا وَالنَّصٰرٰی وَالصّٰبِـِٕیْنَ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَعَمِلَ صَالِحًا فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۪ۚ— وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
باور ولرئ هغه څوک چې مؤمنان دي که یهودیان، نصارا او یا صابیان، که هر چا په الله او د اخرت په ورځ ایمان راوړی او غوره عمل يې کړی وي، نو د الله جل جلا له په نزد ورته اجر او ثواب دی نه به پرې ډار وي او نه غم.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ اَخَذْنَا مِیْثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّوْرَ ؕ— خُذُوْا مَاۤ اٰتَیْنٰكُمْ بِقُوَّةٍ وَّاذْكُرُوْا مَا فِیْهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ ۟
او یاد کړئ هغه وخت چې مونږ له تاسې څخه تړون واخیست او د طور غرمې پر تاسې له پاسه رانسکور او درته مې وویل چې: کوم دین او لارښوونې چې مونږ تاسې ته درکړي په کلکه یې ونیسئ او څه چې درته وايې خپل يې کړئ نو ښايې تاسې ځانونه( له ګناهونو څخه) وژغورئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قَالَ مُوْسٰی لِقَوْمِهٖۤ اِنَّ اللّٰهَ یَاْمُرُكُمْ اَنْ تَذْبَحُوْا بَقَرَةً ؕ— قَالُوْۤا اَتَتَّخِذُنَا هُزُوًا ؕ— قَالَ اَعُوْذُ بِاللّٰهِ اَنْ اَكُوْنَ مِنَ الْجٰهِلِیْنَ ۟
او هغه وخت هم را په زړه کړئ چې موسی خپل قوم ته وویل: الله پاک تاسې ته امر کوي چې یوه غوا حلاله کړئ د قوم خلکو یې وویل: ته اوس له مونږ سره ټوکې کوې؟ او پر مونږ ملنډې وهې؟ موسی علیه السلام وویل: زه الله پاک ته پناه ور وړم چې د ناپوهانو په څیر خبرې وکړم.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ یُبَیِّنْ لَّنَا مَا هِیَ ؕ— قَالَ اِنَّهٗ یَقُوْلُ اِنَّهَا بَقَرَةٌ لَّا فَارِضٌ وَّلَا بِكْرٌ ؕ— عَوَانٌ بَیْنَ ذٰلِكَ ؕ— فَافْعَلُوْا مَا تُؤْمَرُوْنَ ۟
قوم یې وویل: نو اوس له خپل رب څخه مونږ ته معلومات ترلاسه کړه چې کوم ډول غوا پکار ده؟ موسی وویل : الله فرمايي چې دا غوا باید نه ډیره زړه وي او نه ډیره وړه ددې دواړو په مینځ کې دې وي لنډه دا ده چې څه درنه غوښتل شوي هغه وکړئ.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ یُبَیِّنْ لَّنَا مَا لَوْنُهَا ؕ— قَالَ اِنَّهٗ یَقُوْلُ اِنَّهَا بَقَرَةٌ صَفْرَآءُ ۙ— فَاقِعٌ لَّوْنُهَا تَسُرُّ النّٰظِرِیْنَ ۟
قوم یې وویل: له رب څخه دې دا هم راته معلومه کړه چې رنګ به یې څه ډول وي؟ موسی وویل: بې شکه چې الله فرمايې چې تکه ژیړ رنګه غوا ده د کتونکو سترګې پرې خوږیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالُوا ادْعُ لَنَا رَبَّكَ یُبَیِّنْ لَّنَا مَا هِیَ ۙ— اِنَّ الْبَقَرَ تَشٰبَهَ عَلَیْنَا ؕ— وَاِنَّاۤ اِنْ شَآءَ اللّٰهُ لَمُهْتَدُوْنَ ۟
قوم یې وویل: له خپل رب څخه دې دا هم راته معلومه کړه چې: څه خیل غوا ده؟ غوا په مونږ ګډه وډه شوې ده او که دالله خوښه وي نو ژر به لیار مینده کړو.
Tafsir berbahasa Arab:
قَالَ اِنَّهٗ یَقُوْلُ اِنَّهَا بَقَرَةٌ لَّا ذَلُوْلٌ تُثِیْرُ الْاَرْضَ وَلَا تَسْقِی الْحَرْثَ ۚ— مُسَلَّمَةٌ لَّا شِیَةَ فِیْهَا ؕ— قَالُوا الْـٰٔنَ جِئْتَ بِالْحَقِّ ؕ— فَذَبَحُوْهَا وَمَا كَادُوْا یَفْعَلُوْنَ ۟۠
موسی وویل: بې شکه الله فرمایې یوه داسې غوا ده چې ستړې شوي نه ده چې ځمکي ېې اړه ولې وي، او یا یې اړهټونه تاو کړي او کښتونه یې خړوبه کړي وي پاکیزه، روغه رمټه بې داغه غوا ده، قوم یې وویل اوس دې پوره او بشپړه خبره وکړه غوا یې حلاله کړه خو داسې نه بریښیدل چې دا کار یې کړی وای.
Tafsir berbahasa Arab:
فَقُلْنَا اضْرِبُوْهُ بِبَعْضِهَا ؕ— كَذٰلِكَ یُحْیِ اللّٰهُ الْمَوْتٰی وَیُرِیْكُمْ اٰیٰتِهٖ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُوْنَ ۟
کله چې غوا حلاله شوه نو مونږ وویل: اوس د غوا په یوه اندام سره مړی ووهئ او وګورئ چې په همدې ډول الله مړي را ژوندي کوي او تاسې ته د خپل واک نښې درښايې چې عقل مو په کار واچوۍ.
Tafsir berbahasa Arab:
ثُمَّ قَسَتْ قُلُوْبُكُمْ مِّنْ بَعْدِ ذٰلِكَ فَهِیَ كَالْحِجَارَةِ اَوْ اَشَدُّ قَسْوَةً ؕ— وَاِنَّ مِنَ الْحِجَارَةِ لَمَا یَتَفَجَّرُ مِنْهُ الْاَنْهٰرُ ؕ— وَاِنَّ مِنْهَا لَمَا یَشَّقَّقُ فَیَخْرُجُ مِنْهُ الْمَآءُ ؕ— وَاِنَّ مِنْهَا لَمَا یَهْبِطُ مِنْ خَشْیَةِ اللّٰهِ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
له دې وروسته ستاسې زړونه د ډبرې په شان سخت شول، بلکې له ډبرې څخه هم ډير سخت او کلک، ځکه چې ډبرې ځینې هغه دي چې :ویالې ترې بهیږي او ځینې یې پړکې چوي او اوبه ترې را وځي او ځینې یې د الله له ډار څخه رغړي، الله ستاسې له کړنو څخه ناخبره نه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَفَتَطْمَعُوْنَ اَنْ یُّؤْمِنُوْا لَكُمْ وَقَدْ كَانَ فَرِیْقٌ مِّنْهُمْ یَسْمَعُوْنَ كَلٰمَ اللّٰهِ ثُمَّ یُحَرِّفُوْنَهٗ مِنْ بَعْدِ مَا عَقَلُوْهُ وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟
ای مؤمنانو! تاسې لا اوس هم هیله من یاست چې دوی به ستاسې دین در سره ومنئ؟ او په دوی کې داسې خلک هم وو چې د الله کلام به یې واورید او ښه به پرې پوه شول بیا به یې ګوتې پکې وهلې او پوهیدل به چې ناوړه کار کوي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا لَقُوا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا قَالُوْۤا اٰمَنَّا ۖۚ— وَاِذَا خَلَا بَعْضُهُمْ اِلٰی بَعْضٍ قَالُوْۤا اَتُحَدِّثُوْنَهُمْ بِمَا فَتَحَ اللّٰهُ عَلَیْكُمْ لِیُحَآجُّوْكُمْ بِهٖ عِنْدَ رَبِّكُمْ ؕ— اَفَلَا تَعْقِلُوْنَ ۟
او کله چې له مؤمنانو سره یو ځای شي نو وايې چې: مونږ هم ایمان راوړی او چې په خپلو مینځونو کې شي نو یو بل ته وايي: تاسې مسلمانانو ته هغه خبرې کوئ چې الله جل جلاله یوازې تاسې ته ښکاره کړې؟ تر څو بیا د الله په وړاندې تاسې په خپلو خبرو ملامته کړي، ایا په خبره نه پوهیږئ.
Tafsir berbahasa Arab:
اَوَلَا یَعْلَمُوْنَ اَنَّ اللّٰهَ یَعْلَمُ مَا یُسِرُّوْنَ وَمَا یُعْلِنُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
فَوَیْلٌ لِّلَّذِیْنَ یَكْتُبُوْنَ الْكِتٰبَ بِاَیْدِیْهِمْ ۗ— ثُمَّ یَقُوْلُوْنَ هٰذَا مِنْ عِنْدِ اللّٰهِ لِیَشْتَرُوْا بِهٖ ثَمَنًا قَلِیْلًا ؕ— فَوَیْلٌ لَّهُمْ مِّمَّا كَتَبَتْ اَیْدِیْهِمْ وَوَیْلٌ لَّهُمْ مِّمَّا یَكْسِبُوْنَ ۟
نو هغو ته هلاکت دی چې یو شی په خپل لاس ولیکي او بیا وايي چې دا د الله پاک رالیږلې لیکنه ده، تر څو په دې توګه ډیرې لږې پیسې تر لاسه کړي نو د دوي د لاسونو د لیک له کبله ورته هلاکت دی، او هم ورته هلاکت دی د هغوی د نا څیزې ګټې له کبله.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالُوْا لَنْ تَمَسَّنَا النَّارُ اِلَّاۤ اَیَّامًا مَّعْدُوْدَةً ؕ— قُلْ اَتَّخَذْتُمْ عِنْدَ اللّٰهِ عَهْدًا فَلَنْ یُّخْلِفَ اللّٰهُ عَهْدَهٗۤ اَمْ تَقُوْلُوْنَ عَلَی اللّٰهِ مَا لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
دوی دا هم وایې چې مونږ ته اور نه رسیږي خو بیا هم که چیرې اور وي نو یو څو د ګوتو په شمیر ورځې به وي. محمده! ( صلی الله علیه وسلم) ورته ووایه که له الله څخه مو په دی برخه کې کومه وعده تر لاسه کړي وي نو هغه بیا له خپلې وعدې څخه هیڅکله نه تیریږي او که په الله پورې هغه څه تړئ چې تاسې هم پرې نه پوهیږئ.
Tafsir berbahasa Arab:
بَلٰی مَنْ كَسَبَ سَیِّئَةً وَّاَحَاطَتْ بِهٖ خَطِیْٓـَٔتُهٗ فَاُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
نه هر ګز نه بلکې هر چا چې یو بد کار( ګناه او شرک) وکړ او بیا یې دا ګناه هومره ډیره شي چې چاپیریال یې ټول ونیسي نو دا ډول خلک د اور انډیوالان دي او د تل لپاره به پکې پاتې شي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ اَخَذْنَا مِیْثَاقَ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ لَا تَعْبُدُوْنَ اِلَّا اللّٰهَ ۫— وَبِالْوَالِدَیْنِ اِحْسَانًا وَّذِی الْقُرْبٰی وَالْیَتٰمٰی وَالْمَسٰكِیْنِ وَقُوْلُوْا لِلنَّاسِ حُسْنًا وَّاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ ؕ— ثُمَّ تَوَلَّیْتُمْ اِلَّا قَلِیْلًا مِّنْكُمْ وَاَنْتُمْ مُّعْرِضُوْنَ ۟
او هغه وخت را په زړه کړئ چې مونږ له بني اسرائیلو څخه ژمنه واخیسته چې پرته له الله څخه به د بل هیچا او هیڅ شي عبادت نه کوئ او د مور او پلار، خپلوانو، یتیمانو او بې وسانو سره به نیکي کوئ او ټولو خلکو ته به غوره خبرې کوئ او لمونځونه به په بشپړ ډول ادا کوئ او زکاتونه به ورکوئ، خو ستاسو له لږو خلکو څخه پرته نورو ټولو(تړون) ژمنه ماته او د بیرته راستنیدلو په تکل کې نه یاست.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ اَخَذْنَا مِیْثَاقَكُمْ لَا تَسْفِكُوْنَ دِمَآءَكُمْ وَلَا تُخْرِجُوْنَ اَنْفُسَكُمْ مِّنْ دِیَارِكُمْ ثُمَّ اَقْرَرْتُمْ وَاَنْتُمْ تَشْهَدُوْنَ ۟
او هغه هم را په زړه کړئ چې مونږ له تاسې څخه ژبه(ژمنه) واخیسته چې یو به دبل وینې نه تویوئ او نه به یو بل له خپلو کورونو څخه وباسئ بیا تاسې دا خبره ومنله او همدا اوس هم ددې خبرې شاهدي ورکوۍ.
Tafsir berbahasa Arab:
ثُمَّ اَنْتُمْ هٰۤؤُلَآءِ تَقْتُلُوْنَ اَنْفُسَكُمْ وَتُخْرِجُوْنَ فَرِیْقًا مِّنْكُمْ مِّنْ دِیَارِهِمْ ؗ— تَظٰهَرُوْنَ عَلَیْهِمْ بِالْاِثْمِ وَالْعُدْوَانِ ؕ— وَاِنْ یَّاْتُوْكُمْ اُسٰرٰی تُفٰدُوْهُمْ وَهُوَ مُحَرَّمٌ عَلَیْكُمْ اِخْرَاجُهُمْ ؕ— اَفَتُؤْمِنُوْنَ بِبَعْضِ الْكِتٰبِ وَتَكْفُرُوْنَ بِبَعْضٍ ۚ— فَمَا جَزَآءُ مَنْ یَّفْعَلُ ذٰلِكَ مِنْكُمْ اِلَّا خِزْیٌ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا ۚ— وَیَوْمَ الْقِیٰمَةِ یُرَدُّوْنَ اِلٰۤی اَشَدِّ الْعَذَابِ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
خو بیا همدا تاسې هغه خلک یې چې یو بل سره وژنۍ او یو بل له خپلو کورونو څخه وباسۍ، د ګناه، ظلم او تیرې په کولو یو د بل په تاوان ډلې جوړوئ او ملاتړ یې کوئ خو که چیرې ستاسې په لاسونو کې بندیان شي [۱] نو تاسې یې د را خوشې کولو لپاره بدل ورکوئ په داسې حال کې چې په تاسې یې ویستل او له کورونو څخه شړل حرام شوي دي، نو ښه ! تاسې ځینې کتاب منئ او له ځینې نور څخه بیا انکار کوئ؟ نو د هغو خلکو جزا چې دا وړ کارونه کوي پرته له دې بل څه نه ده چې: په دنیاوي ژوند کې به له رسوایې سره مخ او د قیامت په ورځ به خورا سخت عذاب ته وروستل شي، او الله پاک ستاسې له کړنو څخه ناخبره نه دی.
[۱] یاله بندي کیدلو وروسته د کومک لپاره راشي( کابلی تفسیر)
Tafsir berbahasa Arab:
اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ اشْتَرَوُا الْحَیٰوةَ الدُّنْیَا بِالْاٰخِرَةِ ؗ— فَلَا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ یُنْصَرُوْنَ ۟۠
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَقَدْ اٰتَیْنَا مُوْسَی الْكِتٰبَ وَقَفَّیْنَا مِنْ بَعْدِهٖ بِالرُّسُلِ ؗ— وَاٰتَیْنَا عِیْسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنٰتِ وَاَیَّدْنٰهُ بِرُوْحِ الْقُدُسِ ؕ— اَفَكُلَّمَا جَآءَكُمْ رَسُوْلٌۢ بِمَا لَا تَهْوٰۤی اَنْفُسُكُمُ اسْتَكْبَرْتُمْ ۚ— فَفَرِیْقًا كَذَّبْتُمْ ؗ— وَفَرِیْقًا تَقْتُلُوْنَ ۟
او مونږ موسی علیه السلام ته کتاب ورکړ او له ده وروسته مو په پر له پسې ډول نور استازي هم ولیږل او هم مو د مریمې ځوی عیسی ته ښکاره او روښانه نښې ورکړې، او په سپیڅلي روح ( جبرائیل) سره مو د هغه ملاتړ کړی ؤ، دا نو کومه خبره ده چې هر رسول تاسې ته ستاسې د خوښې نه پرته څه راوړي تاسې لويي کړې او غاړه مو غړولې ده؟ ځینې پیغمبران مو درواغجن ګڼلي دي او ځینې نور مو وژلي دي؟
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَمَّا جَآءَهُمْ كِتٰبٌ مِّنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ ۙ— وَكَانُوْا مِنْ قَبْلُ یَسْتَفْتِحُوْنَ عَلَی الَّذِیْنَ كَفَرُوْا ۚ— فَلَمَّا جَآءَهُمْ مَّا عَرَفُوْا كَفَرُوْا بِهٖ ؗ— فَلَعْنَةُ اللّٰهِ عَلَی الْكٰفِرِیْنَ ۟
او کله چې هغوی ته د الله له لورې یو داسې کتاب راغی چې د هغوی په لاسونو کې د پخواني کتاب تائید کوي او هم به هغوی ددې کتاب او د راوړونکې په ملاتړ یې پر کافرانو د خپل بري هیله څرګندوله، خو هغه څه چې ښه يې پيژندل ورته راغلل نو انکار یې ترې وکړ او پرې کافران شول، نو د الله لعنت دې پر کافرانو وي.
Tafsir berbahasa Arab:
بِئْسَمَا اشْتَرَوْا بِهٖۤ اَنْفُسَهُمْ اَنْ یَّكْفُرُوْا بِمَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ بَغْیًا اَنْ یُّنَزِّلَ اللّٰهُ مِنْ فَضْلِهٖ عَلٰی مَنْ یَّشَآءُ مِنْ عِبَادِهٖ ۚ— فَبَآءُوْ بِغَضَبٍ عَلٰی غَضَبٍ ؕ— وَلِلْكٰفِرِیْنَ عَذَابٌ مُّهِیْنٌ ۟
ډیر بد دی هغه څیز چې دوی پرې ځانونه خرڅ کړي دي او هغه دا چې دوی د الله په رالیږلي دین یوازې له دې حسد او کینې څخه کافران شوي دي چې الله خپل فضل او مهربانې په خپل ځینو بنده ګانو ولې راښکته کړې ده؟ نو ځکه هغوی د یوه غضب له پاسه پر بل غضب اخته شول او د کافرانو لپاره سپکوونکی عذاب دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمْ اٰمِنُوْا بِمَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ قَالُوْا نُؤْمِنُ بِمَاۤ اُنْزِلَ عَلَیْنَا وَیَكْفُرُوْنَ بِمَا وَرَآءَهٗ ۗ— وَهُوَ الْحَقُّ مُصَدِّقًا لِّمَا مَعَهُمْ ؕ— قُلْ فَلِمَ تَقْتُلُوْنَ اَنْۢبِیَآءَ اللّٰهِ مِنْ قَبْلُ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟
او کله چې دوی ته وویل شو چې د الله له لورې په راغلي دین ایمان راوړئ نو وايې مونږ یوازې په هغه څه ایمان راوړو چې پر مونږ نازل شوي دي او له دې پرته له نورو ټولو څخه انکار کوي، که څه هم هغه حق وي او د هغوی په لاس کې د موجود کتاب تائید کوي ښه! نو ورته ووایه چې تاسې ولې د الله رسولان وژنئ؟ که چیري تاسې مؤمنان یاست؟
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ اَخَذْنَا مِیْثَاقَكُمْ وَرَفَعْنَا فَوْقَكُمُ الطُّوْرَ ؕ— خُذُوْا مَاۤ اٰتَیْنٰكُمْ بِقُوَّةٍ وَّاسْمَعُوْا ؕ— قَالُوْا سَمِعْنَا وَعَصَیْنَا ۗ— وَاُشْرِبُوْا فِیْ قُلُوْبِهِمُ الْعِجْلَ بِكُفْرِهِمْ ؕ— قُلْ بِئْسَمَا یَاْمُرُكُمْ بِهٖۤ اِیْمَانُكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟
او هغه هم در په زړه کړئ چې مونږ له تاسې ژبه(ژمنه) واخیسته، د طور غرمې در باندې راپورته او درته مې وویل: هغه څه چې زه یې درکوم منګولې پرې ولګوئ او غوږ ونیسئ هغوی وویل: خبره مو واوریده خو منلو ته یې تیار نه یو. دا نادودې یې ځکه کولې چې د کفر له مخې یې د خوسې مینې په زړونو کې ځای نیولی و، اې محمده! ورته ووایه که تاسې دا کارونه د خپل ایمان په رڼا کې کوئ نو ستاسې ایمان تاسې ته په ډیرو نا دودو امر کوي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَتَجِدَنَّهُمْ اَحْرَصَ النَّاسِ عَلٰی حَیٰوةٍ ۛۚ— وَمِنَ الَّذِیْنَ اَشْرَكُوْا ۛۚ— یَوَدُّ اَحَدُهُمْ لَوْ یُعَمَّرُ اَلْفَ سَنَةٍ ۚ— وَمَا هُوَ بِمُزَحْزِحِهٖ مِنَ الْعَذَابِ اَنْ یُّعَمَّرَ ؕ— وَاللّٰهُ بَصِیْرٌ بِمَا یَعْمَلُوْنَ ۟۠
ته به هرو مرو له ګردو خلکو څخه هغوی د دنیوي ژوند ډیر خوښوونکي ومومئ ان له مشرکانو څخه هم، هر یو یې خوښوي چې کاشکې زر کلونه یې عمر واې، خو زر کلونه عمر به یې هم له عذاب څخه ونه شي ژغورلی، الله د هغوی کړنې ویني.
Tafsir berbahasa Arab:
قُلْ مَنْ كَانَ عَدُوًّا لِّجِبْرِیْلَ فَاِنَّهٗ نَزَّلَهٗ عَلٰی قَلْبِكَ بِاِذْنِ اللّٰهِ مُصَدِّقًا لِّمَا بَیْنَ یَدَیْهِ وَهُدًی وَّبُشْرٰی لِلْمُؤْمِنِیْنَ ۟
ای محمده! ووایه څوک چې د جبرائیل سره دښمني لري نو باید پوه شې چې : جبرائیل( علیه السلام) د الله په امر ستا په زړه داسې یو قران نازل کړی دی چې د پخوانیو کتابونو ملاتړ کوي او د مؤمنانو لپاره لیار ښوونه او زیری دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَقَدْ اَنْزَلْنَاۤ اِلَیْكَ اٰیٰتٍۢ بَیِّنٰتٍ ۚ— وَمَا یَكْفُرُ بِهَاۤ اِلَّا الْفٰسِقُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَمَّا جَآءَهُمْ رَسُوْلٌ مِّنْ عِنْدِ اللّٰهِ مُصَدِّقٌ لِّمَا مَعَهُمْ نَبَذَ فَرِیْقٌ مِّنَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ ۙۗ— كِتٰبَ اللّٰهِ وَرَآءَ ظُهُوْرِهِمْ كَاَنَّهُمْ لَا یَعْلَمُوْنَ ۟ؗ
او کله هم چې دالله له لور داسې یو رسول هغوی ته راغلی دی چې: د هغوی د کتاب تائید یې هم کړی نو د اهل کتابو یوې ډلې د الله کتاب ته داسې شا کړې ده لکه چې په هیڅ نه پوهیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاتَّبَعُوْا مَا تَتْلُوا الشَّیٰطِیْنُ عَلٰی مُلْكِ سُلَیْمٰنَ ۚ— وَمَا كَفَرَ سُلَیْمٰنُ وَلٰكِنَّ الشَّیٰطِیْنَ كَفَرُوْا یُعَلِّمُوْنَ النَّاسَ السِّحْرَ ۗ— وَمَاۤ اُنْزِلَ عَلَی الْمَلَكَیْنِ بِبَابِلَ هَارُوْتَ وَمَارُوْتَ ؕ— وَمَا یُعَلِّمٰنِ مِنْ اَحَدٍ حَتّٰی یَقُوْلَاۤ اِنَّمَا نَحْنُ فِتْنَةٌ فَلَا تَكْفُرْ ؕ— فَیَتَعَلَّمُوْنَ مِنْهُمَا مَا یُفَرِّقُوْنَ بِهٖ بَیْنَ الْمَرْءِ وَزَوْجِهٖ ؕ— وَمَا هُمْ بِضَآرِّیْنَ بِهٖ مِنْ اَحَدٍ اِلَّا بِاِذْنِ اللّٰهِ ؕ— وَیَتَعَلَّمُوْنَ مَا یَضُرُّهُمْ وَلَا یَنْفَعُهُمْ ؕ— وَلَقَدْ عَلِمُوْا لَمَنِ اشْتَرٰىهُ مَا لَهٗ فِی الْاٰخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۫ؕ— وَلَبِئْسَ مَا شَرَوْا بِهٖۤ اَنْفُسَهُمْ ؕ— لَوْ كَانُوْا یَعْلَمُوْنَ ۟
او هغه څه یې منلې دي چې د سلیمان ( علیه السلام) د واکمنۍ په زمانه کې به شیطانانو لوستل، سلیمان ( علیه السلام) کافر نه وه، بلکې شیطانانو کفر خپل کړی ؤ چې خلکو ته به یې جادو ورښوولو او د هغه څه مننه یې وکړه چې د بابل په ښار کې هاروت او ماروت نومو دوه ملایکو ته نازل شوی ؤ، دواړو ملائکو به هیچاته جادو نه ښوولو ترڅو په ډاګه به یې ورته وویل: باید پوه شئ چې مونږ یو ازمیښت یو تاسې کفر مه خپلوئ، بیا به هم دوي له ملایکو څخه هغه څه زده کول چې د سړي او ښځې ترمینځ به پرې جلاوالی راتلی شو، هو! هغوی په دې جادو هیچا ته څه ضرر د الله له حکم (ارادې) څخه پرته نه شو رسولای، او هغه څه یې زده کول چې تاوان یې پکې ؤ، نه ګټه، او په دې ښه پوه شوي وو چې څوک هم جادو واخلي نو په اخرت کې به یې هیڅ ونډه نه وي، ډیره بده ده چې په خورا ناڅیز شي يې خپل ځانونه وپلورل خو کاشکې چې په خبره یې سر خلاصیدای.
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تَقُوْلُوْا رَاعِنَا وَقُوْلُوا انْظُرْنَا وَاسْمَعُوْا ؕ— وَلِلْكٰفِرِیْنَ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
ای مؤمنانو! (راعنا) [۲] مه وايئ بلکې ( انظرنا) ووايې: او خبره واورئ او پوه شئ چې کافرانو ته دردوونکی عذاب ورکول کیږي.
[۲] منافقانو به ( راعنا) داسې کږولو چې ( راعینا) به ترې جوړ شو چې معنې یې ده( اې زمونږ شپونکیه) کابلی تفسیر.
Tafsir berbahasa Arab:
مَا یَوَدُّ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا مِنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ وَلَا الْمُشْرِكِیْنَ اَنْ یُّنَزَّلَ عَلَیْكُمْ مِّنْ خَیْرٍ مِّنْ رَّبِّكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ یَخْتَصُّ بِرَحْمَتِهٖ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ ذُو الْفَضْلِ الْعَظِیْمِ ۟
چا چې د حق له بلنې څخه انکار کړی دی اهل کتاب دي او که مشرکان هیڅکله نه خوښوي چې پر تاسې د رب له لورې کومه ښیګڼه او د خیر خبره نازله شي، خو د الله پاک چې څوک خوښ شي په خپل رحمت سره یې غوره کوي او الله د لوي فضل او مهربانۍ څښتن دی.
Tafsir berbahasa Arab:
مَا نَنْسَخْ مِنْ اٰیَةٍ اَوْ نُنْسِهَا نَاْتِ بِخَیْرٍ مِّنْهَاۤ اَوْ مِثْلِهَا ؕ— اَلَمْ تَعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
مونږ چې کوم ایاتونه منسوخوو او یا یې هیروو نو په ځای یې له هغې څخه غوره او یا لږ تر لږ انډول راوړو ایا تاسې په دې نه پوهیږئ چې الله پاک په هر څه توان لري.
Tafsir berbahasa Arab:
اَمْ تُرِیْدُوْنَ اَنْ تَسْـَٔلُوْا رَسُوْلَكُمْ كَمَا سُىِٕلَ مُوْسٰی مِنْ قَبْلُ ؕ— وَمَنْ یَّتَبَدَّلِ الْكُفْرَ بِالْاِیْمَانِ فَقَدْ ضَلَّ سَوَآءَ السَّبِیْلِ ۟
ایا تاسې پتیلې ده چې له خپل پیغمبر څخه هغه وړ پوښتنې وکړۍ لکه وړاندې چې له موسی څخه شوې وې؟ هر چا چې کفر په ایمان بدل کړ[۳] نو روغه لیار یې ورکه کړه.
[۳] د ایمان په بدل کې يې کفر واخیست.
Tafsir berbahasa Arab:
وَدَّ كَثِیْرٌ مِّنْ اَهْلِ الْكِتٰبِ لَوْ یَرُدُّوْنَكُمْ مِّنْ بَعْدِ اِیْمَانِكُمْ كُفَّارًا ۖۚ— حَسَدًا مِّنْ عِنْدِ اَنْفُسِهِمْ مِّنْ بَعْدِ مَا تَبَیَّنَ لَهُمُ الْحَقُّ ۚ— فَاعْفُوْا وَاصْفَحُوْا حَتّٰی یَاْتِیَ اللّٰهُ بِاَمْرِهٖ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
ډیر اهل کتاب خوښوي چې تاسې له ایمان وروسته بیرته کافران کړي د هغې کینې او رخې له مخې چې له تاسې سره یې لري، سره لدې چې حق ورته ښه ښکاره شوی دی، عفوه وکړئ او تر هغو ترې مخ واړوئ تر څو الله پاک خپله پریکړه وکړي بې شکه چې الله پر هر څه توانا دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاَقِیْمُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتُوا الزَّكٰوةَ ؕ— وَمَا تُقَدِّمُوْا لِاَنْفُسِكُمْ مِّنْ خَیْرٍ تَجِدُوْهُ عِنْدَ اللّٰهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
لمونځونه ودروئ او زکاتونه ورکړئ، او د خپلو ځانو لپاره چې هره ښیګڼه وړاندې ولیږۍ له الله سره به يې مینده کړۍ بې شکه الله پاک ستاسې کړنې ویني.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالُوْا لَنْ یَّدْخُلَ الْجَنَّةَ اِلَّا مَنْ كَانَ هُوْدًا اَوْ نَصٰرٰی ؕ— تِلْكَ اَمَانِیُّهُمْ ؕ— قُلْ هَاتُوْا بُرْهَانَكُمْ اِنْ كُنْتُمْ صٰدِقِیْنَ ۟
اهل کتابو به ویل: چې جنت ته پرته له یهودیانو او نصاراوو څخه بل څوک نه شي تلای دا یې هیلې وي ورته ووایه: که تاسې رښتینې یاست نو دلیل مو را وړاندې کړئ.
Tafsir berbahasa Arab:
بَلٰی ۗ— مَنْ اَسْلَمَ وَجْهَهٗ لِلّٰهِ وَهُوَ مُحْسِنٌ فَلَهٗۤ اَجْرُهٗ عِنْدَ رَبِّهٖ ۪— وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟۠
داسې نه ده بلکې هر څوک چې : خپل ځان الله پاک ته وسپاري او په عملې توګه نیکو کاره وي نو: د خپل رب له لورې به نیکه بدله وګوري نه به پرې ډار وي او نه به له کوم غم سره مخ کیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَتِ الْیَهُوْدُ لَیْسَتِ النَّصٰرٰی عَلٰی شَیْءٍ ۪— وَّقَالَتِ النَّصٰرٰی لَیْسَتِ الْیَهُوْدُ عَلٰی شَیْءٍ ۙ— وَّهُمْ یَتْلُوْنَ الْكِتٰبَ ؕ— كَذٰلِكَ قَالَ الَّذِیْنَ لَا یَعْلَمُوْنَ مِثْلَ قَوْلِهِمْ ۚ— فَاللّٰهُ یَحْكُمُ بَیْنَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ فِیْمَا كَانُوْا فِیْهِ یَخْتَلِفُوْنَ ۟
یهودیانو به ویلې چې نصارا پر حق دین نه دي او نصاراوو به ویل چې یهودیان پر حق دین نه دي په داسې حال کې چې دواړه ډلې کتاب لولي( او پوهیږي چې کوم دین حق دی؟) همدا وړ خبره هغو هم کوله چې په هیڅ نه پوهیږي، نو الله جل جلاله به د قیامت په ورځ د دوي په منځ کې ډاګیزه پریکړه وکړي چې کوم یو په حقه دي؟
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ مَّنَعَ مَسٰجِدَ اللّٰهِ اَنْ یُّذْكَرَ فِیْهَا اسْمُهٗ وَسَعٰی فِیْ خَرَابِهَا ؕ— اُولٰٓىِٕكَ مَا كَانَ لَهُمْ اَنْ یَّدْخُلُوْهَاۤ اِلَّا خَآىِٕفِیْنَ ؕ۬— لَهُمْ فِی الدُّنْیَا خِزْیٌ وَّلَهُمْ فِی الْاٰخِرَةِ عَذَابٌ عَظِیْمٌ ۟
له هغه چا څخه به لوې ظالم څوک وي؟ چې د الله جوماتونه یې له دی څخه منعه کړي چې : دالله نوم پکې یاد شي او په ورانولو کې یې هڅه کړې، دا خلک ددې وړ ندي چې جوماتونو ته پرته له ډار څخه ننووځي، په دنیا کې يې رسوايې په برخه ده او په اخرت کې لوي عذاب.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَ الَّذِیْنَ لَا یَعْلَمُوْنَ لَوْلَا یُكَلِّمُنَا اللّٰهُ اَوْ تَاْتِیْنَاۤ اٰیَةٌ ؕ— كَذٰلِكَ قَالَ الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِهِمْ مِّثْلَ قَوْلِهِمْ ؕ— تَشَابَهَتْ قُلُوْبُهُمْ ؕ— قَدْ بَیَّنَّا الْاٰیٰتِ لِقَوْمٍ یُّوْقِنُوْنَ ۟
دغو ( ناپوهانو) دا هم ویلې چې الله ولې له مونږ سره مخامخ خبرې نه کوي؟ او ولې یوه نښه مونږ ته نه راځي؟ دا وړ خبره هغو هم کوله چې له دوی څخه وړاندې تیر شوي وو زړونه یې سره ورته دي، مونږ ټولې نښې د باور لرونکو خلکو لپاره بیان کړي دي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَنْ تَرْضٰی عَنْكَ الْیَهُوْدُ وَلَا النَّصٰرٰی حَتّٰی تَتَّبِعَ مِلَّتَهُمْ ؕ— قُلْ اِنَّ هُدَی اللّٰهِ هُوَ الْهُدٰی ؕ— وَلَىِٕنِ اتَّبَعْتَ اَهْوَآءَهُمْ بَعْدَ الَّذِیْ جَآءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ۙ— مَا لَكَ مِنَ اللّٰهِ مِنْ وَّلِیٍّ وَّلَا نَصِیْرٍ ۟ؔ
یهودیان او نصارا به تر هغې له تا څخه خوښ( راضي) نه شي تر څو یې چې دین ونه منې، ورته ووایه چې د الله لیار ښوونه خو همدا ده چې ما راوړې ده او قسم دی که چیرې تا سره له دې چې پوره معلومات درته راغلي دي د دوی هیلې ومنلې نو له الله څخه به دې هڅ دوست او ملاتړ ونه شي ژغورلی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَّذِیْنَ اٰتَیْنٰهُمُ الْكِتٰبَ یَتْلُوْنَهٗ حَقَّ تِلَاوَتِهٖ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ یُؤْمِنُوْنَ بِهٖ ؕ— وَمَنْ یَّكْفُرْ بِهٖ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْخٰسِرُوْنَ ۟۠
کومو کسانو ته چې مونږ کتاب ورکړی دی په رښتینې ډول یې لولي( ځان پرې پوهوي) او ایمان پرې راوړي او څوک چې په دې قران کافران شول نو همدوی زیانمن دي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاتَّقُوْا یَوْمًا لَّا تَجْزِیْ نَفْسٌ عَنْ نَّفْسٍ شَیْـًٔا وَّلَا یُقْبَلُ مِنْهَا عَدْلٌ وَّلَا تَنْفَعُهَا شَفَاعَةٌ وَّلَا هُمْ یُنْصَرُوْنَ ۟
او د هغې ورځې له ستونزو څخه وډارشئ چې هیڅوک به له هیچا څخه، هیڅ شی نه شي لرې کولای او نه به ترې تاوان منل کیږي او نه به سپارښت ورته ګټه رسولای شي او نه به ورسره څوک لاس( امداد ) کولای شي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذِ ابْتَلٰۤی اِبْرٰهٖمَ رَبُّهٗ بِكَلِمٰتٍ فَاَتَمَّهُنَّ ؕ— قَالَ اِنِّیْ جَاعِلُكَ لِلنَّاسِ اِمَامًا ؕ— قَالَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِیْ ؕ— قَالَ لَا یَنَالُ عَهْدِی الظّٰلِمِیْنَ ۟
او یاد کړه هغه وخت چې پر ابرهیم د هغه رب د څو خبرو ازمیښت وکړاو هغه ټولې سرته ورسولې نو الله وفرمایل: زه تا د ټولو خلکو لارښوونکی ټاکم ابراهیم وړاندیز وکړ چې زما په اولاده کې به هم له ځینو سره همدا وعده وي؟ الله ځواب ورکړ چې: زما وعده له ظالمانو سره نشته.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ جَعَلْنَا الْبَیْتَ مَثَابَةً لِّلنَّاسِ وَاَمْنًا ؕ— وَاتَّخِذُوْا مِنْ مَّقَامِ اِبْرٰهٖمَ مُصَلًّی ؕ— وَعَهِدْنَاۤ اِلٰۤی اِبْرٰهٖمَ وَاِسْمٰعِیْلَ اَنْ طَهِّرَا بَیْتِیَ لِلطَّآىِٕفِیْنَ وَالْعٰكِفِیْنَ وَالرُّكَّعِ السُّجُوْدِ ۟
او هغه وخت را په زړه کړه چې مونږ د کعبې خونه دخلکو د ورتګ خوندې ځای وګرځاو او امر مو وکړ چې د ابراهیم د اودریدو ځای د لمانځه لپاره خاص کړئ او ابراهیم او اسماعیل دواړو ته مې امر وکړ چې زما خونه د طواف کوونکو، اعتکاف کوونکو، رکوع او سجده کوونکو( لمونځ کوونکو) لپاره پاکه کړئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قَالَ اِبْرٰهٖمُ رَبِّ اجْعَلْ هٰذَا بَلَدًا اٰمِنًا وَّارْزُقْ اَهْلَهٗ مِنَ الثَّمَرٰتِ مَنْ اٰمَنَ مِنْهُمْ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاَخِرِ ؕ— قَالَ وَمَنْ كَفَرَ فَاُمَتِّعُهٗ قَلِیْلًا ثُمَّ اَضْطَرُّهٗۤ اِلٰی عَذَابِ النَّارِ ؕ— وَبِئْسَ الْمَصِیْرُ ۟
او هغه وخت هم را یاد کړه چې ابراهیم وویل : اې زما ربه ! دغه ځای د امن ښار وګرځوه او هغو اوسیدونکو ته یې چې په الله او د قیامت په ورځ ایمان لري د خوراک لپاره ډول، ډول میوې ورکړه، الله وفرمایل او څوک چې کافر شوی زه د یو څو ورځو ګټه وټه ورکوم خو بالاخر به یې د اور عذاب ته په زور بیایم او هغه د ورتګ لپاره خورا بد ځای دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ یَرْفَعُ اِبْرٰهٖمُ الْقَوَاعِدَ مِنَ الْبَیْتِ وَاِسْمٰعِیْلُ ؕ— رَبَّنَا تَقَبَّلْ مِنَّا ؕ— اِنَّكَ اَنْتَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟
او هغه وخت هم را یاد کړه چې ابراهیم او اسماعیل د خونې بنسټونه کیښوول او په دعاء کې یې ویل چې: اې زمونږ ربه! زمونږ هلې ځلې ومنه ته ښه اوریدونکی او ښه پوه یې.
Tafsir berbahasa Arab:
رَبَّنَا وَاجْعَلْنَا مُسْلِمَیْنِ لَكَ وَمِنْ ذُرِّیَّتِنَاۤ اُمَّةً مُّسْلِمَةً لَّكَ ۪— وَاَرِنَا مَنَاسِكَنَا وَتُبْ عَلَیْنَا ۚ— اِنَّكَ اَنْتَ التَّوَّابُ الرَّحِیْمُ ۟
ای زمونږ ربه! مونږ دواړه ستا حکم منونکي وګرځوه، او زمونږ په اولادې کې هم یوه حکم منونکې ډله راپورته کړه، د حج احکام، او د عبادت لیارې لیکې راوښایه، توبه مو ومنه، بې شکه چې ته ښه توبه منونکی ډیر مهربان یې.
Tafsir berbahasa Arab:
رَبَّنَا وَابْعَثْ فِیْهِمْ رَسُوْلًا مِّنْهُمْ یَتْلُوْا عَلَیْهِمْ اٰیٰتِكَ وَیُعَلِّمُهُمُ الْكِتٰبَ وَالْحِكْمَةَ وَیُزَكِّیْهِمْ ؕ— اِنَّكَ اَنْتَ الْعَزِیْزُ الْحَكِیْمُ ۟۠
ای زمونږ ربه! په دوی کې یو داسې استازی راپاڅوه چې ستا ایتونه ورته ولولي کتاب او حکمت ور وښايې او پاک یې کړي، بې شکه چې ته د لوي توان او حکمت څښتن یې.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَنْ یَّرْغَبُ عَنْ مِّلَّةِ اِبْرٰهٖمَ اِلَّا مَنْ سَفِهَ نَفْسَهٗ ؕ— وَلَقَدِ اصْطَفَیْنٰهُ فِی الدُّنْیَا ۚ— وَاِنَّهٗ فِی الْاٰخِرَةِ لَمِنَ الصّٰلِحِیْنَ ۟
او څوک دی چې د ابراهیم له دین او لیارې څخه کرکه وکړي؟ پرته له هغه چې: خپل ځان یې پخپله په ناپوهۍ کې اچولی وي، مونږ ابراهیم په دنیا کې د خپل رسالت لپاره غوره کړی ؤ او په اخرت کې به هم د نیکانو په ډله کې وي.
Tafsir berbahasa Arab:
اِذْ قَالَ لَهٗ رَبُّهٗۤ اَسْلِمْ ۙ— قَالَ اَسْلَمْتُ لِرَبِّ الْعٰلَمِیْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَوَصّٰی بِهَاۤ اِبْرٰهٖمُ بَنِیْهِ وَیَعْقُوْبُ ؕ— یٰبَنِیَّ اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰی لَكُمُ الدِّیْنَ فَلَا تَمُوْتُنَّ اِلَّا وَاَنْتُمْ مُّسْلِمُوْنَ ۟ؕ
په همدې لیارې د تللو غوښتنه ابراهیم او یعقوب له خپلې اولادې څخه کړې وه او ورته يې ویلې وو چې :اې زامنو! الله پاک تاسې ته همدا دین غوره کړی دی نو باید هومره کلکې منګولې پرې ولګوئ چې : مرګ درته راځي نو باید تاسې مسلمان واست.
Tafsir berbahasa Arab:
اَمْ كُنْتُمْ شُهَدَآءَ اِذْ حَضَرَ یَعْقُوْبَ الْمَوْتُ ۙ— اِذْ قَالَ لِبَنِیْهِ مَا تَعْبُدُوْنَ مِنْ بَعْدِیْ ؕ— قَالُوْا نَعْبُدُ اِلٰهَكَ وَاِلٰهَ اٰبَآىِٕكَ اِبْرٰهٖمَ وَاِسْمٰعِیْلَ وَاِسْحٰقَ اِلٰهًا وَّاحِدًا ۖۚ— وَّنَحْنُ لَهٗ مُسْلِمُوْنَ ۟
ایا تاسې حاضر واست چې کله د یعقوب اخرنۍ سلګۍ شوې نو له خپلو بچیانو څخه یې پوښتنه وکړه، له ما وروسته به د څه عبادت کوئ؟ هغوی ځواب ورکړ چې مونږ به د هغه یو الله عبادت کوو چې ستا رب دی، ستا د پلرونو هر یو ابراهیم، اسماعیل، او اسحاق رب هم دی، او مونږ هم پوره غاړه ورته ایښې ده.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالُوْا كُوْنُوْا هُوْدًا اَوْ نَصٰرٰی تَهْتَدُوْا ؕ— قُلْ بَلْ مِلَّةَ اِبْرٰهٖمَ حَنِیْفًا ؕ— وَمَا كَانَ مِنَ الْمُشْرِكِیْنَ ۟
یهودیانو به ویل چې یهودیان شئ او نصاراوو به ویل چې نصارا شئ نو روغه لیار به ومومئ، ورته ووایه چې مونږ ابراهیمي روغ رمټ مسلک منلی دی او هغه د مشرکانو له ډلې څخه نه ؤ.
Tafsir berbahasa Arab:
قُوْلُوْۤا اٰمَنَّا بِاللّٰهِ وَمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْنَا وَمَاۤ اُنْزِلَ اِلٰۤی اِبْرٰهٖمَ وَاِسْمٰعِیْلَ وَاِسْحٰقَ وَیَعْقُوْبَ وَالْاَسْبَاطِ وَمَاۤ اُوْتِیَ مُوْسٰی وَعِیْسٰی وَمَاۤ اُوْتِیَ النَّبِیُّوْنَ مِنْ رَّبِّهِمْ ۚ— لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِّنْهُمْ ؗ— وَنَحْنُ لَهٗ مُسْلِمُوْنَ ۟
ای مؤمنانو! ورته ووایې چې مونږ په الله ایمان راوړی او په هغه لیارښوونه هم چې مونږ ته راغلې ده او په هغو مو هم ایمان راوړی چې ابراهیم، اسماعیل، اسحق ، یعقوب او د هغوی اولادې ته نازل شوي وو او په هغو مو هم ایمان راوړی دی چې موسی، عیسی او نورو ګردو پیغمبرانو ته د دوی د رب له لورې ورکړی شوي دي، مونږ د هغوی په مینځ کې هیڅ توپیر نه کوو او مونږ الله ته غاړه ایښوونکي یو.
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِنْ اٰمَنُوْا بِمِثْلِ مَاۤ اٰمَنْتُمْ بِهٖ فَقَدِ اهْتَدَوْا ۚ— وَاِنْ تَوَلَّوْا فَاِنَّمَا هُمْ فِیْ شِقَاقٍ ۚ— فَسَیَكْفِیْكَهُمُ اللّٰهُ ۚ— وَهُوَ السَّمِیْعُ الْعَلِیْمُ ۟ؕ
نو که چیرې یې هغه ډول ایمان راوړو لکه چې تاسې راوړی دی نو سمه لیار یې مینده کړه، او که مخ یې واړاو نو ښکاره خبره ده چې په خورا پخه دښمنۍ کې دي، نو ډاډه اوسه چې الله پاک د هغوی په پرتله ستا بس دی او هغه ښه اوریدونکی او په هرڅه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
صِبْغَةَ اللّٰهِ ۚ— وَمَنْ اَحْسَنُ مِنَ اللّٰهِ صِبْغَةً ؗ— وَّنَحْنُ لَهٗ عٰبِدُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
قُلْ اَتُحَآجُّوْنَنَا فِی اللّٰهِ وَهُوَ رَبُّنَا وَرَبُّكُمْ ۚ— وَلَنَاۤ اَعْمَالُنَا وَلَكُمْ اَعْمَالُكُمْ ۚ— وَنَحْنُ لَهٗ مُخْلِصُوْنَ ۟ۙ
ورته ووایه: آیا تاسې له مونږ سره د هغه الله په هکله جګړه کوۍ چې زمونږ پالونکی دی اوستاسې هم؟ زمونږ کړنې زمونږ او ستاسې کړنې ستاسې دي، او مونږ خپل ټول ژوند خاص د هغه په لیار سم کړی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَمْ تَقُوْلُوْنَ اِنَّ اِبْرٰهٖمَ وَاِسْمٰعِیْلَ وَاِسْحٰقَ وَیَعْقُوْبَ وَالْاَسْبَاطَ كَانُوْا هُوْدًا اَوْ نَصٰرٰی ؕ— قُلْ ءَاَنْتُمْ اَعْلَمُ اَمِ اللّٰهُ ؕ— وَمَنْ اَظْلَمُ مِمَّنْ كَتَمَ شَهَادَةً عِنْدَهٗ مِنَ اللّٰهِ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
او که تاسې وایې چې ابراهیم، اسماعیل، اسحاق، یعقوب او د دوی نور ځامن( ټول پیغمبران) یهودیان یا نصارا وو؟ ووایه تاسې ښه پوهیږئ که الله؟ او له هغه چا څخه به بل لوی ظالم څوک وي چې د الله له لورې ورکړی شوی علم او شهادت له ځان سره پټوي؟ او الله پاک ستاسې له کړنو څخه ناخبره نه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
سَیَقُوْلُ السُّفَهَآءُ مِنَ النَّاسِ مَا وَلّٰىهُمْ عَنْ قِبْلَتِهِمُ الَّتِیْ كَانُوْا عَلَیْهَا ؕ— قُلْ لِّلّٰهِ الْمَشْرِقُ وَالْمَغْرِبُ ؕ— یَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
ناپوه خلک به ډیر ژر ووایې چې څه شي مسلمانان له هغې قبلې څخه وګرځول چې تر اوسه یې ورته مخ کړی ؤ، ورته ووایه چې ختیځ او لویدیځ ټول د الله دي د الله چې چا ته خوښه شي نو سمه لیار ورته ښايي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَكَذٰلِكَ جَعَلْنٰكُمْ اُمَّةً وَّسَطًا لِّتَكُوْنُوْا شُهَدَآءَ عَلَی النَّاسِ وَیَكُوْنَ الرَّسُوْلُ عَلَیْكُمْ شَهِیْدًا ؕ— وَمَا جَعَلْنَا الْقِبْلَةَ الَّتِیْ كُنْتَ عَلَیْهَاۤ اِلَّا لِنَعْلَمَ مَنْ یَّتَّبِعُ الرَّسُوْلَ مِمَّنْ یَّنْقَلِبُ عَلٰی عَقِبَیْهِ ؕ— وَاِنْ كَانَتْ لَكَبِیْرَةً اِلَّا عَلَی الَّذِیْنَ هَدَی اللّٰهُ ؕ— وَمَا كَانَ اللّٰهُ لِیُضِیْعَ اِیْمَانَكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِالنَّاسِ لَرَءُوْفٌ رَّحِیْمٌ ۟
او په همدې توګه مونږ تاسې یو غوره امت ګرځولي یاست تر څو تاسې پر ګرد بشریت شاهدان واست، او پیغمبر پر تاسې شاهد وي، پخوانۍ قبله مو یوازې ددې لپاره درته غوره کړې وه چې هغه خلک په ډاګ کړو چې د رسول اطاعت کوي له هغو څخه چې په شا اوړي، هو! دا خورا دروند کار ؤ خو هغو ته دروند نه و چې الله ورته لیار ښولې وه باید پوه شئ چې الله ستاسې ایمان نه ضایع کوي ځکه الله پر خلکو خورا ډير مهربان او لوروونکی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
قَدْ نَرٰی تَقَلُّبَ وَجْهِكَ فِی السَّمَآءِ ۚ— فَلَنُوَلِّیَنَّكَ قِبْلَةً تَرْضٰىهَا ۪— فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ؕ— وَحَیْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوْا وُجُوْهَكُمْ شَطْرَهٗ ؕ— وَاِنَّ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ لَیَعْلَمُوْنَ اَنَّهُ الْحَقُّ مِنْ رَّبِّهِمْ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا یَعْمَلُوْنَ ۟
مونږ همیش ستا مخ لیدلو چې د اسمان په لور به دې اړاو( چې قبله دې بدله شي) ډير ژر به مونږ تا هغې قبلې ته واړو چې ستا خوښه ده نو مخ دې د مسجد حرام په لور وګرځوه او په هر ځای کې چې واست نو مخونه مو د مسجد حرام په لور وګرځوئ، او اهل کتاب په دې ښه پوهیږي چې ستا نوې قبله په رښتیا د هغوی د رب له لورې ګرځيدلې ده، الله پاک د هغوی له کړنو څخه ناخبره نه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَىِٕنْ اَتَیْتَ الَّذِیْنَ اُوْتُوا الْكِتٰبَ بِكُلِّ اٰیَةٍ مَّا تَبِعُوْا قِبْلَتَكَ ۚ— وَمَاۤ اَنْتَ بِتَابِعٍ قِبْلَتَهُمْ ۚ— وَمَا بَعْضُهُمْ بِتَابِعٍ قِبْلَةَ بَعْضٍ ؕ— وَلَىِٕنِ اتَّبَعْتَ اَهْوَآءَهُمْ مِّنْ بَعْدِ مَا جَآءَكَ مِنَ الْعِلْمِ ۙ— اِنَّكَ اِذًا لَّمِنَ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۘ
که اهل کتابو ته هره نښه ( او دلیل) وړاندې کړې ستا قبله نه مني او نه ته د هغوی قبله منې او هغوی په خپلو مینځونو کې هم په یوه قبله نه دي راټول شوي نو که سره له دې چې تاته پوره معلومات درکړ شوي دي بیا هم د هغوی هیلو ته سر ټیټ کړې نو بې له شکه به ته د ظالمانو له ډلې څخه یې.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَّذِیْنَ اٰتَیْنٰهُمُ الْكِتٰبَ یَعْرِفُوْنَهٗ كَمَا یَعْرِفُوْنَ اَبْنَآءَهُمْ ؕ— وَاِنَّ فَرِیْقًا مِّنْهُمْ لَیَكْتُمُوْنَ الْحَقَّ وَهُمْ یَعْلَمُوْنَ ۟ؔ
کومو کسانو ته چې مونږ کتاب ورکړی دی محمد صلی الله علیه وسلم د خپلو اولادونو په څیر پیژني خو د دوی یوه ډله په رڼو سترګو حق تر ښو لاندې کوي.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ فَلَا تَكُوْنَنَّ مِنَ الْمُمْتَرِیْنَ ۟۠
Tafsir berbahasa Arab:
وَلِكُلٍّ وِّجْهَةٌ هُوَ مُوَلِّیْهَا فَاسْتَبِقُوْا الْخَیْرٰتِ ؔؕ— اَیْنَ مَا تَكُوْنُوْا یَاْتِ بِكُمُ اللّٰهُ جَمِیْعًا ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
او د هر چا لپاره یو طرف دی چې هغه ته مخ اړوي نو تاسې د ښیګڼو او نیکیو په لور یو له بل څخه په ځغاسته کې وړاندې شئ هر چیرې چې تاسې واست الله تعالی به مو ټول راولي، ځکه چې هغه پر هر څه پوره توان لري.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ؕ— وَاِنَّهٗ لَلْحَقُّ مِنْ رَّبِّكَ ؕ— وَمَا اللّٰهُ بِغَافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُوْنَ ۟
او له هر ځایه چې ووځې، نو د مسجد حرام په لور مخ واړه وه، د مسجد حرام په لور مخ اړول ستا د رب له لورې حق خبره ده او هغه ستاسې له کړنو څخه ناخبره نه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمِنْ حَیْثُ خَرَجْتَ فَوَلِّ وَجْهَكَ شَطْرَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ؕ— وَحَیْثُ مَا كُنْتُمْ فَوَلُّوْا وُجُوْهَكُمْ شَطْرَهٗ ۙ— لِئَلَّا یَكُوْنَ لِلنَّاسِ عَلَیْكُمْ حُجَّةٌ ۗ— اِلَّا الَّذِیْنَ ظَلَمُوْا مِنْهُمْ ۗ— فَلَا تَخْشَوْهُمْ وَاخْشَوْنِیْ ۗ— وَلِاُتِمَّ نِعْمَتِیْ عَلَیْكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَهْتَدُوْنَ ۟ۙۛ
او له هر ځایه چې ووځې نو د مسجد حرام په لور مخ واړوه او هر چیرې چې واست نو مخونه مو د مسجد حرام په لور واړه وئ تر څو پرته له ظالمانو څخه دبل هیچا ګوته درته ونه نیول شي خو له هغوی څخه مه ډاریږئ یوازې له ما څخه و ډار شئ او قبله مې ځکه درته بدله کړه چې خپل نعمت در باندې پوره او کیدای شي چې تاسې روغه لیار و مومئ.
Tafsir berbahasa Arab:
كَمَاۤ اَرْسَلْنَا فِیْكُمْ رَسُوْلًا مِّنْكُمْ یَتْلُوْا عَلَیْكُمْ اٰیٰتِنَا وَیُزَكِّیْكُمْ وَیُعَلِّمُكُمُ الْكِتٰبَ وَالْحِكْمَةَ وَیُعَلِّمُكُمْ مَّا لَمْ تَكُوْنُوْا تَعْلَمُوْنَ ۟ؕۛ
لکه له دې وړاندې مې ستاسې له ډلې څخه یو رسول تاسې ته درولیږه چې زما ایتونه درته وایې، تاسې پاکوي، کتاب او حکمت درښايې او هغه څه درښايې چې تر اوسه پرې تاسې نه پوهیدئ.
Tafsir berbahasa Arab:
فَاذْكُرُوْنِیْۤ اَذْكُرْكُمْ وَاشْكُرُوْا لِیْ وَلَا تَكْفُرُوْنِ ۟۠
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اسْتَعِیْنُوْا بِالصَّبْرِ وَالصَّلٰوةِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ مَعَ الصّٰبِرِیْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
الَّذِیْنَ اِذَاۤ اَصَابَتْهُمْ مُّصِیْبَةٌ ۙ— قَالُوْۤا اِنَّا لِلّٰهِ وَاِنَّاۤ اِلَیْهِ رٰجِعُوْنَ ۟ؕ
Tafsir berbahasa Arab:
اُولٰٓىِٕكَ عَلَیْهِمْ صَلَوٰتٌ مِّنْ رَّبِّهِمْ وَرَحْمَةٌ ۫— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُهْتَدُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الصَّفَا وَالْمَرْوَةَ مِنْ شَعَآىِٕرِ اللّٰهِ ۚ— فَمَنْ حَجَّ الْبَیْتَ اَوِ اعْتَمَرَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِ اَنْ یَّطَّوَّفَ بِهِمَا ؕ— وَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا ۙ— فَاِنَّ اللّٰهَ شَاكِرٌ عَلِیْمٌ ۟
بې شکه چې صفا او مروه د الله تعالی له نښانو څخه دي، نو څوک چې د بیت الله د حج یا عمرې تکل وکړي هیڅ باک نه لري چې د دواړو په مینځ کې منډې را منډې وکړي او څوک چې نیک او ښه کارونه په خوښه وکړي نو الله ښه شکر منونکې او عالم دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَكْتُمُوْنَ مَاۤ اَنْزَلْنَا مِنَ الْبَیِّنٰتِ وَالْهُدٰی مِنْ بَعْدِ مَا بَیَّنّٰهُ لِلنَّاسِ فِی الْكِتٰبِ ۙ— اُولٰٓىِٕكَ یَلْعَنُهُمُ اللّٰهُ وَیَلْعَنُهُمُ اللّٰعِنُوْنَ ۟ۙ
دا خبره پخه ده چې کوم کسان زمونږ له لورې رالیږل شوي ښکاره څیزونه او لارښوونې سره له دې چې مونږ په کتاب کې پوره روښانه کړي دي، پټوي الله پرې لعنت وايې او نور ټول لعنت ویونکي به هم پرې لعنت ووايې.
Tafsir berbahasa Arab:
اِلَّا الَّذِیْنَ تَابُوْا وَاَصْلَحُوْا وَبَیَّنُوْا فَاُولٰٓىِٕكَ اَتُوْبُ عَلَیْهِمْ ۚ— وَاَنَا التَّوَّابُ الرَّحِیْمُ ۟
خو پر هغه چا به لعنت نه وی چې له ورانۍ څخه بیرته راوګرځي ځانونه روغ، نیکیو ته مخه او ښوونې بیان کړي د دغو خلکو توبه به زه ومنم ځکه چې زه توبه منونکی مهربان یم.
Tafsir berbahasa Arab:
خٰلِدِیْنَ فِیْهَا ۚ— لَا یُخَفَّفُ عَنْهُمُ الْعَذَابُ وَلَا هُمْ یُنْظَرُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ فِیْ خَلْقِ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضِ وَاخْتِلَافِ الَّیْلِ وَالنَّهَارِ وَالْفُلْكِ الَّتِیْ تَجْرِیْ فِی الْبَحْرِ بِمَا یَنْفَعُ النَّاسَ وَمَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ مِنَ السَّمَآءِ مِنْ مَّآءٍ فَاَحْیَا بِهِ الْاَرْضَ بَعْدَ مَوْتِهَا وَبَثَّ فِیْهَا مِنْ كُلِّ دَآبَّةٍ ۪— وَّتَصْرِیْفِ الرِّیٰحِ وَالسَّحَابِ الْمُسَخَّرِ بَیْنَ السَّمَآءِ وَالْاَرْضِ لَاٰیٰتٍ لِّقَوْمٍ یَّعْقِلُوْنَ ۟
دا یوه کوټلې خبره ده چې د اسمان او ځمکې په پیدایښت، د شپې او ورځې په جلاوالي او هغو کښتیو چې په بحر کې د خلکو د ګټو لپاره تګ راتګ کوي او هغو اوبو چې الله له بره څخه راښکته کړي او ځمکه یې پرې له وچوالي او مرګ څخه بیرته تر او تازه او ژوندۍ کړې او هر ډول ساه کښ یې پکې خواره کړي او د بادونو بدلول او الوزول او د اسمان او ځمکې په مینځ کې د امر منونکو وریځو زوړندول د عقل مند قوم لپاره خورا لوی او پوره دلیلونه او نښې دي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَّتَّخِذُ مِنْ دُوْنِ اللّٰهِ اَنْدَادًا یُّحِبُّوْنَهُمْ كَحُبِّ اللّٰهِ ؕ— وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اَشَدُّ حُبًّا لِّلّٰهِ ؕ— وَلَوْ یَرَی الَّذِیْنَ ظَلَمُوْۤا اِذْ یَرَوْنَ الْعَذَابَ ۙ— اَنَّ الْقُوَّةَ لِلّٰهِ جَمِیْعًا ۙ— وَّاَنَّ اللّٰهَ شَدِیْدُ الْعَذَابِ ۟
او ځینې خلک داسې هم شته چې له الله څخه پرته نور شیان د هغه شریکان او انډول نیسي، له هغوی سره هومره منیه کوي چې باید یوازې له الله سره شوې وای، او دا پخه خبره ده چې مؤمنان له الله سره کلکه مینه لري که چیرې نن ظالمان په هغه څه پوه شي چې د عذاب لیدلو په ورځ به پرې پوهیږي چې ټول زور له الله سره دی او الله سخت عذاب ورکونکې دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اِذْ تَبَرَّاَ الَّذِیْنَ اتُّبِعُوْا مِنَ الَّذِیْنَ اتَّبَعُوْا وَرَاَوُا الْعَذَابَ وَتَقَطَّعَتْ بِهِمُ الْاَسْبَابُ ۟
( نو له الله سره به شریک ونه نیسي) په دې ورځ به هغه خلک چې مننه یې کیدله له هغو څخه چې د دوی مننه یې کوله بیزاري اعلان او عذاب به په غبرګو سترګو وګوري او خپل مینځې اړیکي به یې سره پرې شي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَ الَّذِیْنَ اتَّبَعُوْا لَوْ اَنَّ لَنَا كَرَّةً فَنَتَبَرَّاَ مِنْهُمْ كَمَا تَبَرَّءُوْا مِنَّا ؕ— كَذٰلِكَ یُرِیْهِمُ اللّٰهُ اَعْمَالَهُمْ حَسَرٰتٍ عَلَیْهِمْ ؕ— وَمَا هُمْ بِخٰرِجِیْنَ مِنَ النَّارِ ۟۠
نو پیروي کوونکي به وایې چې کاشکې مونږ یو ځل بیا دنیا ته تللې وای لکه نن دوی له مونږ بیزاري ښکاره کوي مونږ به هم ترې بیزاره شوي وای په همدې توګه به الله د دوی د ګردو کړنو افسوس او پښیمانتیا ور څرګنده او له دوزخ څخه به هیڅکله بهر نه شي.
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا النَّاسُ كُلُوْا مِمَّا فِی الْاَرْضِ حَلٰلًا طَیِّبًا ؗ— وَّلَا تَتَّبِعُوْا خُطُوٰتِ الشَّیْطٰنِ ؕ— اِنَّهٗ لَكُمْ عَدُوٌّ مُّبِیْنٌ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا قِیْلَ لَهُمُ اتَّبِعُوْا مَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ قَالُوْا بَلْ نَتَّبِعُ مَاۤ اَلْفَیْنَا عَلَیْهِ اٰبَآءَنَا ؕ— اَوَلَوْ كَانَ اٰبَآؤُهُمْ لَا یَعْقِلُوْنَ شَیْـًٔا وَّلَا یَهْتَدُوْنَ ۟
او کله چې هغوی ته وویل شو چې: هغه څه ومنئ چې الله نازل کړی دي هغوی وویل: نه بلکې مونږ یوازې د هغه څه پسې ځو چې پلرونو مو پرې میندلي دي، هو! دوی همدا کوي که څه هم پلرونه یې نه په څه پوهیدل او نه یې روغه لیار میندلې وه.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَثَلُ الَّذِیْنَ كَفَرُوْا كَمَثَلِ الَّذِیْ یَنْعِقُ بِمَا لَا یَسْمَعُ اِلَّا دُعَآءً وَّنِدَآءً ؕ— صُمٌّۢ بُكْمٌ عُمْیٌ فَهُمْ لَا یَعْقِلُوْنَ ۟
کافران( او د کفر په لور بلونکي) هغه شپونکي ته ورته دي چې: هغه نه اوریدونکي څاروي رابلي چې پرته له ها، ها او غږ څخه نور په هیڅ نه پوهیږي، دوی کاڼه، ګونګیان او ړانده دي چې له عقل څخه کار نه اخلي.
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّمَا حَرَّمَ عَلَیْكُمُ الْمَیْتَةَ وَالدَّمَ وَلَحْمَ الْخِنْزِیْرِ وَمَاۤ اُهِلَّ بِهٖ لِغَیْرِ اللّٰهِ ۚ— فَمَنِ اضْطُرَّ غَیْرَ بَاغٍ وَّلَا عَادٍ فَلَاۤ اِثْمَ عَلَیْهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
بې له شکه چې مرداره، خوټیدونکي وینه ، د خنزیر غوښه او هغه څه چې د حلالې په وخت پرې پرته له الله د بل چا نوم اخیستل شوی وي الله پاک پر تاسې حرام کړي دي خو که څوک یې خوراک ته اړ شي او له اړتیا څخه وړاندې او هم یې د اړتیا له اندازې څخه زیات ونه خوري نو هیڅ ګناه پرې نشته، ځکه چې الله ډیر بښونکی او مهربان دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الَّذِیْنَ یَكْتُمُوْنَ مَاۤ اَنْزَلَ اللّٰهُ مِنَ الْكِتٰبِ وَیَشْتَرُوْنَ بِهٖ ثَمَنًا قَلِیْلًا ۙ— اُولٰٓىِٕكَ مَا یَاْكُلُوْنَ فِیْ بُطُوْنِهِمْ اِلَّا النَّارَ وَلَا یُكَلِّمُهُمُ اللّٰهُ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ وَلَا یُزَكِّیْهِمْ ۖۚ— وَلَهُمْ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟
دا پخه خبره ده چې هغه خلک چې د الله له لورې نازل شوي کتاب پټوي او په بدله کې یی ډیره لږه ګټه تر لاسه کوي خپلو ګیډو ته له اور څخه پرته بل څه نه ورښکته کوي د قیامت په ورځ به نه الله ورسره د مهربانۍ خبرې وکړي او نه به یې پاک کړي بلکې دردناک عذاب یې په برخه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لَیْسَ الْبِرَّ اَنْ تُوَلُّوْا وُجُوْهَكُمْ قِبَلَ الْمَشْرِقِ وَالْمَغْرِبِ وَلٰكِنَّ الْبِرَّ مَنْ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ وَالْمَلٰٓىِٕكَةِ وَالْكِتٰبِ وَالنَّبِیّٖنَ ۚ— وَاٰتَی الْمَالَ عَلٰی حُبِّهٖ ذَوِی الْقُرْبٰی وَالْیَتٰمٰی وَالْمَسٰكِیْنَ وَابْنَ السَّبِیْلِ ۙ— وَالسَّآىِٕلِیْنَ وَفِی الرِّقَابِ ۚ— وَاَقَامَ الصَّلٰوةَ وَاٰتَی الزَّكٰوةَ ۚ— وَالْمُوْفُوْنَ بِعَهْدِهِمْ اِذَا عٰهَدُوْا ۚ— وَالصّٰبِرِیْنَ فِی الْبَاْسَآءِ وَالضَّرَّآءِ وَحِیْنَ الْبَاْسِ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ الَّذِیْنَ صَدَقُوْا ؕ— وَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الْمُتَّقُوْنَ ۟
نیکي یوازې دا نه ده چې تاسې خپل مخونه د ختیځ یا لویدیځ لور ته واړوۍ بلکې : نیکي د هغه چا ده چې په الله پاک او په اخرنۍ ورځ، ملایکو، کتابونو او پیغمبرانو یې ایمان راوړی او زړه ته نژدې مال یې خپلوانو، یتیمانو، مسکینانو، مسافرو، سوال کوونکو او د غلامانو په ازاده ولو کې ورکړی وي لمونځونه یې ودرولي، او زکاتونه یې ورکړي وي، د خپلو وعدو پوره کوونکي، او د سختیو، مرضونو، او جګړې په وخت کې صبر کوونکي وي، هو! همدا رښتینې او همدا پرهیزګار خلک دي.
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا كُتِبَ عَلَیْكُمُ الْقِصَاصُ فِی الْقَتْلٰی ؕ— اَلْحُرُّ بِالْحُرِّ وَالْعَبْدُ بِالْعَبْدِ وَالْاُ بِالْاُ ؕ— فَمَنْ عُفِیَ لَهٗ مِنْ اَخِیْهِ شَیْءٌ فَاتِّبَاعٌ بِالْمَعْرُوْفِ وَاَدَآءٌ اِلَیْهِ بِاِحْسَانٍ ؕ— ذٰلِكَ تَخْفِیْفٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ وَرَحْمَةٌ ؕ— فَمَنِ اعْتَدٰی بَعْدَ ذٰلِكَ فَلَهٗ عَذَابٌ اَلِیْمٌ ۟ۚ
ای مؤمنانو! د وژلو شوو په هکله پر تاسې قصاص فرض شوی دی چې : ازاد په ازاد، مرئې په مرئي او ښځه په ښځه قصاصیږي، نو که کوم قاتل ته د هغه د عقیدې د ورور ( د مقتول د ورثې) له لورې بښنه وشي نو د وژل شوي ورثه دې په غوره ډول دیت وغواړي او قاتل یې هم باید په خورا غوره ډول ورکړي دا کارونه ستاسې د رب له لورې اسانتیا او مهرباني ده او چا چې له عفوې وروسته تیر وکړ، نو هغه ته دردناک عذاب دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَكُمْ فِی الْقِصَاصِ حَیٰوةٌ یّٰۤاُولِی الْاَلْبَابِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُوْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
كُتِبَ عَلَیْكُمْ اِذَا حَضَرَ اَحَدَكُمُ الْمَوْتُ اِنْ تَرَكَ خَیْرَا ۖۚ— ١لْوَصِیَّةُ لِلْوَالِدَیْنِ وَالْاَقْرَبِیْنَ بِالْمَعْرُوْفِ ۚ— حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِیْنَ ۟ؕ
پر تاسې فرض شوي دي چې که د یو چا اخرنۍ سلګۍ وي او مال یې پریښی و چې: د مور او پلار او خپلوانو لپاره په ښه ډول وصیت وکړي دا یو حق دی پر پرهیزګارانو.
Tafsir berbahasa Arab:
فَمَنْ خَافَ مِنْ مُّوْصٍ جَنَفًا اَوْ اِثْمًا فَاَصْلَحَ بَیْنَهُمْ فَلَاۤ اِثْمَ عَلَیْهِ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟۠
نو که څوک ډاریده چې وصیت کوونکي به د چا طرفداري یا ګناه کړي وي او بیا یې د دوی په مینځ کې روغه جوړه وکړه پر روغه کوونکي هیڅ ګناه نشته، بې شکه الله پاک بښونکی مهربان دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَیَّامًا مَّعْدُوْدٰتٍ ؕ— فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَّرِیْضًا اَوْ عَلٰی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ اَیَّامٍ اُخَرَ ؕ— وَعَلَی الَّذِیْنَ یُطِیْقُوْنَهٗ فِدْیَةٌ طَعَامُ مِسْكِیْنٍ ؕ— فَمَنْ تَطَوَّعَ خَیْرًا فَهُوَ خَیْرٌ لَّهٗ ؕ— وَاَنْ تَصُوْمُوْا خَیْرٌ لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ ۟
څو د شمار ورځې دي نو که ستاسې کوم یو ناروغ وي او یا پرسفر وي، نو شمار دې له نورو ورځو څخه پوره کړي او پر هغوی چې د نیولو توان یې لري،[۴] د مسکین د خوراک فدیه ده نو که څوک ښیګڼه په خپل خوښه زیاته وکړي دا ورته ډیره غوره ده او چې روژه ونیسي دا مو خورا په ګټه ده که تاسې پوهیږئ.
[۴] دا حکم په لومړنیو وختونو کې و بیا منسوخ شو او نور علما وايي چې منسوخ ندی نو معنا یې ده چې توان یې درلود خو د ناروغتیا او زوړوالي له کبله یې توان ختم شي نو بیا دې روژه نه نیسي او فدیه دې ورکوي( ابن حجر)
Tafsir berbahasa Arab:
شَهْرُ رَمَضَانَ الَّذِیْۤ اُنْزِلَ فِیْهِ الْقُرْاٰنُ هُدًی لِّلنَّاسِ وَبَیِّنٰتٍ مِّنَ الْهُدٰی وَالْفُرْقَانِ ۚ— فَمَنْ شَهِدَ مِنْكُمُ الشَّهْرَ فَلْیَصُمْهُ ؕ— وَمَنْ كَانَ مَرِیْضًا اَوْ عَلٰی سَفَرٍ فَعِدَّةٌ مِّنْ اَیَّامٍ اُخَرَ ؕ— یُرِیْدُ اللّٰهُ بِكُمُ الْیُسْرَ وَلَا یُرِیْدُ بِكُمُ الْعُسْرَ ؗ— وَلِتُكْمِلُوا الْعِدَّةَ وَلِتُكَبِّرُوا اللّٰهَ عَلٰی مَا هَدٰىكُمْ وَلَعَلَّكُمْ تَشْكُرُوْنَ ۟
روژه هغه میاشت ده چې په دې کې هغه قران نازل شوی دی چې د خلکو لپاره لارښود او د لیارښووني او د حق او باطل ترمینځ د جلاوالي څرګند دلایل دي نو څوک چې له تاسې څخه دا میاشت مومي، نو روژه دې ونیسي او څوک چې ناروغ یا پر سفر وي نو شمیر دې له نورو ورځو څخه پوره کړي، الله پاک ستاسې لپاره اسانتیا غواړي نه سختي، ترڅو تاسې ټاکلي ورځي پوره او د الله جل جلاله لویې په همغه ډول وستایې چې تاسې ته یې ښوونه کړې ده او شکر یې وکړئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا سَاَلَكَ عِبَادِیْ عَنِّیْ فَاِنِّیْ قَرِیْبٌ ؕ— اُجِیْبُ دَعْوَةَ الدَّاعِ اِذَا دَعَانِ فَلْیَسْتَجِیْبُوْا لِیْ وَلْیُؤْمِنُوْا بِیْ لَعَلَّهُمْ یَرْشُدُوْنَ ۟
او کله چې زما بنده ګان له تا څخه زما په هکله پوښتنه وکړي نو ورته ووایه چې : زه نژدې یم د هر بلونکي بلنه منم چې ما راوبلي نو باید زما مننه وکړي او پر ما ایمان راوړي تر څو روغه لیار ومومي.
Tafsir berbahasa Arab:
اُحِلَّ لَكُمْ لَیْلَةَ الصِّیَامِ الرَّفَثُ اِلٰی نِسَآىِٕكُمْ ؕ— هُنَّ لِبَاسٌ لَّكُمْ وَاَنْتُمْ لِبَاسٌ لَّهُنَّ ؕ— عَلِمَ اللّٰهُ اَنَّكُمْ كُنْتُمْ تَخْتَانُوْنَ اَنْفُسَكُمْ فَتَابَ عَلَیْكُمْ وَعَفَا عَنْكُمْ ۚ— فَالْـٰٔنَ بَاشِرُوْهُنَّ وَابْتَغُوْا مَا كَتَبَ اللّٰهُ لَكُمْ ۪— وَكُلُوْا وَاشْرَبُوْا حَتّٰی یَتَبَیَّنَ لَكُمُ الْخَیْطُ الْاَبْیَضُ مِنَ الْخَیْطِ الْاَسْوَدِ مِنَ الْفَجْرِ ۪— ثُمَّ اَتِمُّوا الصِّیَامَ اِلَی الَّیْلِ ۚ— وَلَا تُبَاشِرُوْهُنَّ وَاَنْتُمْ عٰكِفُوْنَ فِی الْمَسٰجِدِ ؕ— تِلْكَ حُدُوْدُ اللّٰهِ فَلَا تَقْرَبُوْهَا ؕ— كَذٰلِكَ یُبَیِّنُ اللّٰهُ اٰیٰتِهٖ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَّقُوْنَ ۟
تاسې ته روا ده چې د روژې په شپه کې له خپلو ښځو سره یو ځای او کوروالې ورسره وکړئ ښځې ستاسې لباس او تاسې د هغوی لباس یاست، الله جل جلاله پوهیده چې تاسې به له خپلو ځانو سره خیانت وکړئ نو ستاسې توبه یې ومنله، او بښنه یې درته وکړه، نو اوس له خپلو ښځو سره یو ځای او د هغه څه هڅه وکړئ چې الله پاک ستاسې لپاره ټاکلی دی، او خوراک او څښاک تر هغو وکړئ چې د سهار سپینه کرښه له تورې کرښې څخه درته ښکاره شي بیا روژه تر شپې وساتئ او چې په جوماتونو کې مو اعتکاف کړی ؤ له ښځو سره مه یو ځای کیږئ دا د الله جل جلاله پول دي مه ورنژدې کیږئ، په همدې توګه الله پاک خلکو ته خپل ایاتونه بیانوی تر څو ځانونه وژغوري.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَا تَاْكُلُوْۤا اَمْوَالَكُمْ بَیْنَكُمْ بِالْبَاطِلِ وَتُدْلُوْا بِهَاۤ اِلَی الْحُكَّامِ لِتَاْكُلُوْا فَرِیْقًا مِّنْ اَمْوَالِ النَّاسِ بِالْاِثْمِ وَاَنْتُمْ تَعْلَمُوْنَ ۟۠
او تاسې خپل مالونه په خبلو مینځو کې په نارواء مه خورئ او مه یې واکدارنو ته وروړئ تر څو پرې د خلکو د مالونو یوه برخه په ناروا سره وخورئ، او تاسې پوهیږئ چې دا مال پردی او ناروا دی.
Tafsir berbahasa Arab:
یَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الْاَهِلَّةِ ؕ— قُلْ هِیَ مَوَاقِیْتُ لِلنَّاسِ وَالْحَجِّ ؕ— وَلَیْسَ الْبِرُّ بِاَنْ تَاْتُوا الْبُیُوْتَ مِنْ ظُهُوْرِهَا وَلٰكِنَّ الْبِرَّ مَنِ اتَّقٰی ۚ— وَاْتُوا الْبُیُوْتَ مِنْ اَبْوَابِهَا ۪— وَاتَّقُوا اللّٰهَ لَعَلَّكُمْ تُفْلِحُوْنَ ۟
خلک له تا څخه د سپوږمۍ( د نرۍ کیدلو او غټیدلو) په هکله پوښتنه کوي ورته ووایه: چې دا د خلکو لپاره د وخت ټاکلو او حج نښې دي، او دا کومه نیکي نه ده چې تاسې کورونو ته د شا له لوری راځئ بلکې اصلي نیکې د هغه چا ده چې له الله څخه وډار شي، او تاسې کورونو ته د دروازو له لیارې ولاړ شئ او له الله څخه وډار شئ کیدای شي چې خلاصون مو په برخه شي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاقْتُلُوْهُمْ حَیْثُ ثَقِفْتُمُوْهُمْ وَاَخْرِجُوْهُمْ مِّنْ حَیْثُ اَخْرَجُوْكُمْ وَالْفِتْنَةُ اَشَدُّ مِنَ الْقَتْلِ ۚ— وَلَا تُقٰتِلُوْهُمْ عِنْدَ الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ حَتّٰی یُقٰتِلُوْكُمْ فِیْهِ ۚ— فَاِنْ قٰتَلُوْكُمْ فَاقْتُلُوْهُمْ ؕ— كَذٰلِكَ جَزَآءُ الْكٰفِرِیْنَ ۟
او هغوی ووژنئ په هر ځای کې مو چې پرې وس ورسید او ویی باسئ له کومو ځایو څخه یې چې تاسې ایستلي یاست، فتنه او فساد له وژلو څخه خورا بد دی او په مسجد حرام کې تر څو چې هغوی جګړه نه وي پیل کړې تاسې ورسره جګړه مه کوئ خو که هغوی درسره جګړه پیل کړه نو ویې وژنئ همدا د کافرانو جزاء ده.
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِنِ انْتَهَوْا فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَقٰتِلُوْهُمْ حَتّٰی لَا تَكُوْنَ فِتْنَةٌ وَّیَكُوْنَ الدِّیْنُ لِلّٰهِ ؕ— فَاِنِ انْتَهَوْا فَلَا عُدْوَانَ اِلَّا عَلَی الظّٰلِمِیْنَ ۟
تر هغو ورسره وجنګیږئ چې فتنه له مینځه ولاړه او یوازې د الله دین واکمن شي خو که له جنګ څخه یې لاس واخیست نو پرته له ظالمانو په بل چا تیرې نشته.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلشَّهْرُ الْحَرَامُ بِالشَّهْرِ الْحَرَامِ وَالْحُرُمٰتُ قِصَاصٌ ؕ— فَمَنِ اعْتَدٰی عَلَیْكُمْ فَاعْتَدُوْا عَلَیْهِ بِمِثْلِ مَا اعْتَدٰی عَلَیْكُمْ ۪— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ مَعَ الْمُتَّقِیْنَ ۟
د حرامې میاشتې بدله همغه حرامه میاشت ده، او د حرامو کړو شوو څیزونو پالنه برابره ده نو که چا پر تاسې تیری کړی وي تاسې هم پرې په همغه شان تیری وکړئ او له الله څخه وډارشئ او پوه شئ چې الله له ده څخه د ډاریدونکو مل دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاَنْفِقُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَلَا تُلْقُوْا بِاَیْدِیْكُمْ اِلَی التَّهْلُكَةِ ۛۚ— وَاَحْسِنُوْا ۛۚ— اِنَّ اللّٰهَ یُحِبُّ الْمُحْسِنِیْنَ ۟
د الله په لیار کې مو مالونه مصرف او پخپلو لاسونو ځانونه په هلاکت کې مه اچوئ او ښیګڼې کوئ بې شکه چې الله پاک ښیګڼه کوونکي خوښوي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاَتِمُّوا الْحَجَّ وَالْعُمْرَةَ لِلّٰهِ ؕ— فَاِنْ اُحْصِرْتُمْ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ ۚ— وَلَا تَحْلِقُوْا رُءُوْسَكُمْ حَتّٰی یَبْلُغَ الْهَدْیُ مَحِلَّهٗ ؕ— فَمَنْ كَانَ مِنْكُمْ مَّرِیْضًا اَوْ بِهٖۤ اَذًی مِّنْ رَّاْسِهٖ فَفِدْیَةٌ مِّنْ صِیَامٍ اَوْ صَدَقَةٍ اَوْ نُسُكٍ ۚ— فَاِذَاۤ اَمِنْتُمْ ۥ— فَمَنْ تَمَتَّعَ بِالْعُمْرَةِ اِلَی الْحَجِّ فَمَا اسْتَیْسَرَ مِنَ الْهَدْیِ ۚ— فَمَنْ لَّمْ یَجِدْ فَصِیَامُ ثَلٰثَةِ اَیَّامٍ فِی الْحَجِّ وَسَبْعَةٍ اِذَا رَجَعْتُمْ ؕ— تِلْكَ عَشَرَةٌ كَامِلَةٌ ؕ— ذٰلِكَ لِمَنْ لَّمْ یَكُنْ اَهْلُهٗ حَاضِرِی الْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟۠
د الله لپاره حج او عمره پوره کړئ خو که چیرې ستاسې مخه ونیول شوه د خپل توان په رڼا کې قرباني وکړئ مګر سرونه مو باید تر هغو کل نه کړئ تر څو چې د قربانۍ څاروي د حلالولو ځای ته نه وي رسیدلي او که ستاسې کوم یو ناروغ او یا یې په سر کې څه تکلیف وي او سر یې کل کړ نو باید د فدیې په توګه روژه ونیسي یا خیرات ورکړي او یا څاروی حلال کړي او کله چې ډاډمن شوئ نو چا چې : عمره سره له حج کړې وي نو باید د خپلې وسي څاروی قربانې کړي خو که چاته په لاس ورنه شي نو درې ورځې دې د حج په شپو کې روژه ونیسي او(۷) ورځې دې هغه وخت روژه شي چې کله خپلو ځایونو ته ستانه شئ په دې توګه(۱۰) ورځې پوره شوې، دا سانتیا د هغه چا لپاره ده چې : کورنۍ يې د مسجد حرام په حدودو کې نه وي له الله څخه و ډار شئ او پوه شئ چې الله پاک خورا سخت عذاب ورکوونکې دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلْحَجُّ اَشْهُرٌ مَّعْلُوْمٰتٌ ۚ— فَمَنْ فَرَضَ فِیْهِنَّ الْحَجَّ فَلَا رَفَثَ وَلَا فُسُوْقَ وَلَا جِدَالَ فِی الْحَجِّ ؕ— وَمَا تَفْعَلُوْا مِنْ خَیْرٍ یَّعْلَمْهُ اللّٰهُ ؔؕ— وَتَزَوَّدُوْا فَاِنَّ خَیْرَ الزَّادِ التَّقْوٰی ؗ— وَاتَّقُوْنِ یٰۤاُولِی الْاَلْبَابِ ۟
د حج معلومې میاشتي دي نو چا چې په دې میاشتو کې د حج لپاره ملا وتړله او پر ځان یې لازم کړ نو شهواني خبرې، کارونه، ورانکاري او نوره جنګ جګړه به د حج په اوږدو کې نه کوي، تاسې چې هر نیک کار کوئ الله ته معلوم دی او د حج لپاره له ځان سره توښه واخلئ تر ټولو غوره توښه له الله څخه ډاریدل دي، او ای د عقل څښتنانو له ما څخه وډار شئ.
Tafsir berbahasa Arab:
لَیْسَ عَلَیْكُمْ جُنَاحٌ اَنْ تَبْتَغُوْا فَضْلًا مِّنْ رَّبِّكُمْ ؕ— فَاِذَاۤ اَفَضْتُمْ مِّنْ عَرَفٰتٍ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ عِنْدَ الْمَشْعَرِ الْحَرَامِ ۪— وَاذْكُرُوْهُ كَمَا هَدٰىكُمْ ۚ— وَاِنْ كُنْتُمْ مِّنْ قَبْلِهٖ لَمِنَ الضَّآلِّیْنَ ۟
په دې کې پر تاسې کومه ګناه نشته چې د حج په اوږدو کې د خپل رب د مهربانۍ (حلال رزق) د تر لاسه کولو لپاره هڅه وکړئ او کله چې له عرفات څخه راښکته شوئ نو په مشعرالحرام کې الله پاک په همغه شان یاد کړئ چې تاسې ته یې ښوونه کړې ده، او که څه هم تاسې له دې دوړاندې بې لیارې واست.
Tafsir berbahasa Arab:
ثُمَّ اَفِیْضُوْا مِنْ حَیْثُ اَفَاضَ النَّاسُ وَاسْتَغْفِرُوا اللّٰهَ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِذَا قَضَیْتُمْ مَّنَاسِكَكُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَذِكْرِكُمْ اٰبَآءَكُمْ اَوْ اَشَدَّ ذِكْرًا ؕ— فَمِنَ النَّاسِ مَنْ یَّقُوْلُ رَبَّنَاۤ اٰتِنَا فِی الدُّنْیَا وَمَا لَهٗ فِی الْاٰخِرَةِ مِنْ خَلَاقٍ ۟
نو چې کله مو د حج احکام پر ځای کړل نو الله پاک په همغه ډول یاد کړئ لکه څنګه مو چې خپل پلرونه یادول، بلکې له هغې يې هم زیات یاد کړئ د الله په یادولو کې ځینې خلک داسې دي چې وایې ای زمونږ پالونکیه! مونږ ته هر څه په دنیا کې راکړه په اخرت کې د دواړو خلکو لپاره هیڅ برخه نشته.
Tafsir berbahasa Arab:
اُولٰٓىِٕكَ لَهُمْ نَصِیْبٌ مِّمَّا كَسَبُوْا ؕ— وَاللّٰهُ سَرِیْعُ الْحِسَابِ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَاذْكُرُوا اللّٰهَ فِیْۤ اَیَّامٍ مَّعْدُوْدٰتٍ ؕ— فَمَنْ تَعَجَّلَ فِیْ یَوْمَیْنِ فَلَاۤ اِثْمَ عَلَیْهِ ۚ— وَمَنْ تَاَخَّرَ فَلَاۤ اِثْمَ عَلَیْهِ ۙ— لِمَنِ اتَّقٰی ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّكُمْ اِلَیْهِ تُحْشَرُوْنَ ۟
او الله جل جلاله په شمارلو ورځو کې یاد کړئ نو که چا په دوه ورځو کې بیړه وکړه کومه ګناه پرې نشته، او که څوک وروسته ورځې ته پاتې شو هم ګناه پرې نشته خو دا د هغه چا لپاره چې له الله څخه ډاریږي له الله وډار شئ او پوه شئ چې هغه ته به ورټول کړای شئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمِنَ النَّاسِ مَنْ یُّعْجِبُكَ قَوْلُهٗ فِی الْحَیٰوةِ الدُّنْیَا وَیُشْهِدُ اللّٰهَ عَلٰی مَا فِیْ قَلْبِهٖ ۙ— وَهُوَ اَلَدُّ الْخِصَامِ ۟
ځینې خلک لا هغه دي چې د دنیوي ژوند خبرې یې تا خوښوي او همیش الله پاک په هغه څه شاهد نیسي چې په زړه کې یې دي خو هغه خورا بد جګړه مار وي.
Tafsir berbahasa Arab:
هَلْ یَنْظُرُوْنَ اِلَّاۤ اَنْ یَّاْتِیَهُمُ اللّٰهُ فِیْ ظُلَلٍ مِّنَ الْغَمَامِ وَالْمَلٰٓىِٕكَةُ وَقُضِیَ الْاَمْرُ ؕ— وَاِلَی اللّٰهِ تُرْجَعُ الْاُمُوْرُ ۟۠
ایا دوی پرته له دې د بل څه انتظار کوي؟ چې الله ورته د وریځو په سیورو کې راشي او ملایکې هم او د کار پریکړه وشي او خاص الله ته ټول کارونه ورګرځول کیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
سَلْ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ كَمْ اٰتَیْنٰهُمْ مِّنْ اٰیَةٍ بَیِّنَةٍ ؕ— وَمَنْ یُّبَدِّلْ نِعْمَةَ اللّٰهِ مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَتْهُ فَاِنَّ اللّٰهَ شَدِیْدُ الْعِقَابِ ۟
له بني اسرائیلو څخه پوښته وکړه چې مونږ دوی ته څومره ډیر ښکاره دلیلونه او نښې ورکړې وې او هغه څوک چې د الله نعمت وروسته له راتګ څخه بدل کړي نو باید پوه شي چې دالله عذاب خورا سخت دی.
Tafsir berbahasa Arab:
زُیِّنَ لِلَّذِیْنَ كَفَرُوا الْحَیٰوةُ الدُّنْیَا وَیَسْخَرُوْنَ مِنَ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا ۘ— وَالَّذِیْنَ اتَّقَوْا فَوْقَهُمْ یَوْمَ الْقِیٰمَةِ ؕ— وَاللّٰهُ یَرْزُقُ مَنْ یَّشَآءُ بِغَیْرِ حِسَابٍ ۟
کافرانو ته دنیوی ژوند ښکلی کړای شوی دی او پر هغو کسانو چې ایمان یې راوړی دی ملنډې وهي، متقیان به د قیامت په ورځ پر دوی لوړ او پورته وي، او د الله چې چاته خوښه شي بې حسابه روزي ورکوي.
Tafsir berbahasa Arab:
كَانَ النَّاسُ اُمَّةً وَّاحِدَةً ۫— فَبَعَثَ اللّٰهُ النَّبِیّٖنَ مُبَشِّرِیْنَ وَمُنْذِرِیْنَ ۪— وَاَنْزَلَ مَعَهُمُ الْكِتٰبَ بِالْحَقِّ لِیَحْكُمَ بَیْنَ النَّاسِ فِیْمَا اخْتَلَفُوْا فِیْهِ ؕ— وَمَا اخْتَلَفَ فِیْهِ اِلَّا الَّذِیْنَ اُوْتُوْهُ مِنْ بَعْدِ مَا جَآءَتْهُمُ الْبَیِّنٰتُ بَغْیًا بَیْنَهُمْ ۚ— فَهَدَی اللّٰهُ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لِمَا اخْتَلَفُوْا فِیْهِ مِنَ الْحَقِّ بِاِذْنِهٖ ؕ— وَاللّٰهُ یَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ اِلٰی صِرَاطٍ مُّسْتَقِیْمٍ ۟
ټول خلک یو امت و، نو الله پاک زیرې ورکوونکي او ډاروونکي پیغمبران ورولیږل او له هغوی سره یې حق کتاب هم ولیږه تر څو د خلکو په مینځ کې د پیښ اختلاف پریکړه وکړي او اختلاف هم پرته له هغو کسانو بل چا نه ؤ کړی چې کتاب ورکړای شوې ؤ او ښه ښکاره او پاخه دلیلونه ورته راغلي وو خو د خپل مینځي دښمنۍ او کینې له کبله یې اختلاف ته ملا تړلې وه او الله جل جلاله هغو کسانو ته چې ایمان یې راوړی ؤ د خپلې مهربانۍ له مخې د هغې رښتینې خبرې ښوونه وکړه چې دوی پکې په جلا جلا لیارو وؤ، او د الله پاک چې چا ته خوښه شي د سمې لیارې ښوونه ورته کوي.ټول خلک یو امت و، نو الله پاک زیرې ورکوونکي او ډاروونکي پیغمبران ورولیږل او له هغوی سره یې حق کتاب هم ولیږه تر څو د خلکو په مینځ کې د پیښ اختلاف پریکړه وکړي او اختلاف هم پرته له هغو کسانو بل چا نه ؤ کړی چې کتاب ورکړای شوې ؤ او ښه ښکاره او پاخه دلیلونه ورته راغلي وو خو د خپل مینځي دښمنۍ او کینې له کبله یې اختلاف ته ملا تړلې وه او الله جل جلاله هغو کسانو ته چې ایمان یې راوړی ؤ د خپلې مهربانۍ له مخې د هغې رښتینې خبرې ښوونه وکړه چې دوی پکې په جلا جلا لیارو وؤ، او د الله پاک چې چا ته خوښه شي د سمې لیارې ښوونه ورته کوي.
Tafsir berbahasa Arab:
اَمْ حَسِبْتُمْ اَنْ تَدْخُلُوا الْجَنَّةَ وَلَمَّا یَاْتِكُمْ مَّثَلُ الَّذِیْنَ خَلَوْا مِنْ قَبْلِكُمْ ؕ— مَسَّتْهُمُ الْبَاْسَآءُ وَالضَّرَّآءُ وَزُلْزِلُوْا حَتّٰی یَقُوْلَ الرَّسُوْلُ وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ مَتٰی نَصْرُ اللّٰهِ ؕ— اَلَاۤ اِنَّ نَصْرَ اللّٰهِ قَرِیْبٌ ۟
ایا ګمان کوئ چې جنت ته به ولاړ شئ؟ په داسې حال کې چې پر تاسې د هغو خلکو په شان حالات تر اوسه نه دي راغلي چې له تاسې وړاندې تیر شوي دي هغوی ته ستونزي کړاوونه او مرضونه رسیدلي او هومره لړزول شوي وو چې رسول او ورسره مؤمنانو به ویل: د الله مرسته او کومک به کله راځي؟ خبردار! باور وکړئ چې د الله کومک ډیر نژدې دی.
Tafsir berbahasa Arab:
یَسْـَٔلُوْنَكَ مَاذَا یُنْفِقُوْنَ ؕ— قُلْ مَاۤ اَنْفَقْتُمْ مِّنْ خَیْرٍ فَلِلْوَالِدَیْنِ وَالْاَقْرَبِیْنَ وَالْیَتٰمٰی وَالْمَسٰكِیْنِ وَابْنِ السَّبِیْلِ ؕ— وَمَا تَفْعَلُوْا مِنْ خَیْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِهٖ عَلِیْمٌ ۟
دوی له تا څخه پوښتنه کوي چې: څه مصروف کړي؟ ورته ووایه: هر مال چې مصرفوئ نو د مور او پلار، خپلوانو، یتیمانو، مسکینانو او مسافرو په ښیګڼه کې یې مصرف کړئ، او تاسې چې هر نیک کار وکړئ نو بې شکه چې الله پاک ترې ښه خبر دی.
Tafsir berbahasa Arab:
كُتِبَ عَلَیْكُمُ الْقِتَالُ وَهُوَ كُرْهٌ لَّكُمْ ۚ— وَعَسٰۤی اَنْ تَكْرَهُوْا شَیْـًٔا وَّهُوَ خَیْرٌ لَّكُمْ ۚ— وَعَسٰۤی اَنْ تُحِبُّوْا شَیْـًٔا وَّهُوَ شَرٌّ لَّكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ یَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟۠
پر تاسې جنګ فرض کړای شوی دی، که څه هم تاسې یې نه خوښوئ او شاید تاسې یو شې بد وګڼئ خو هغه به ستاسې لپاره غوره وي او شاید تاسې یو څیز خوښ کړئ خو هغه به ستاسې لپاره شر او بد وي الله پاک ښه پوهیږي او تاسې نه پوهیږئ.
Tafsir berbahasa Arab:
یَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الشَّهْرِ الْحَرَامِ قِتَالٍ فِیْهِ ؕ— قُلْ قِتَالٌ فِیْهِ كَبِیْرٌ ؕ— وَصَدٌّ عَنْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَكُفْرٌ بِهٖ وَالْمَسْجِدِ الْحَرَامِ ۗ— وَاِخْرَاجُ اَهْلِهٖ مِنْهُ اَكْبَرُ عِنْدَ اللّٰهِ ۚ— وَالْفِتْنَةُ اَكْبَرُ مِنَ الْقَتْلِ ؕ— وَلَا یَزَالُوْنَ یُقَاتِلُوْنَكُمْ حَتّٰی یَرُدُّوْكُمْ عَنْ دِیْنِكُمْ اِنِ اسْتَطَاعُوْا ؕ— وَمَنْ یَّرْتَدِدْ مِنْكُمْ عَنْ دِیْنِهٖ فَیَمُتْ وَهُوَ كَافِرٌ فَاُولٰٓىِٕكَ حَبِطَتْ اَعْمَالُهُمْ فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ ۚ— وَاُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
دوی له تا څخه په حرامو میاشتو کې د جنګ په هکله پوښتنه کوي، ورته ووایه په دې میاشتو کې جنګ لویه ګناه ده خو د الله له لیارې څخه منع کول، په الله کافریدل، او له مسجد الحرام څخه د خلکو بندول، او اوسیدونکي یې ترې ویستل د الله جل جلاله په وړاندې ډیره زیاته لویه ګناه ده او برسیره په دې فتنه او فساد له وژنې څخه هم لوی جرم دی، او کافران به تل له تاسې سره په جنګ وي تر څو که توان یې ورسي چې تاسې له خپل دین څخه واړه وي ـ او ستاسې هر څه چې له خپل دین څخه واړوي او بیا په کفر کې مړ شي نو ټولې نیکې کړنې یې په دنیا او اخرت کې بابیزه او ضایع شوې، او دا وړ خلک د اور څښتنان دي چې تل به پکې وي.
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَالَّذِیْنَ هَاجَرُوْا وَجٰهَدُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ ۙ— اُولٰٓىِٕكَ یَرْجُوْنَ رَحْمَتَ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
په یقین سره کومو کسانو چې: ایمان راوړی او کومو کسانو چې د الله په لیار کې هجرت او جهاد کړی دی نو همدوی د الله جل جلاله د رحمت او مهربانۍ هیله من دي او الله پاک بښونکی او مهربان دی.
Tafsir berbahasa Arab:
یَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الْخَمْرِ وَالْمَیْسِرِ ؕ— قُلْ فِیْهِمَاۤ اِثْمٌ كَبِیْرٌ وَّمَنَافِعُ لِلنَّاسِ ؗ— وَاِثْمُهُمَاۤ اَكْبَرُ مِنْ نَّفْعِهِمَا ؕ— وَیَسْـَٔلُوْنَكَ مَاذَا یُنْفِقُوْنَ ؕ۬— قُلِ الْعَفْوَؕ— كَذٰلِكَ یُبَیِّنُ اللّٰهُ لَكُمُ الْاٰیٰتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُوْنَ ۟ۙ
دوی له تا څخه د شرابو او جووارۍ په هکله پوښتنه کوي، ورته ووایه چې په دې دواړو کې لویه ګناه ده او د خلکو لپاره څه ګټې هم شته خو ګناه یې تر ګټې خورا لویه ده او دوی له تا څخه پوښتنه کوي چې کوم مال خیرات کړي؟ ورته ووایه هغه مال چې له دوی څخه زیات وي په همدې توګه الله پاک تاسې ته خپل ایاتونه او احکام بیانوي تر څو تاسې د دنیا او اخرت دواړو په هکله ژور فکر وکړئ.
Tafsir berbahasa Arab:
فِی الدُّنْیَا وَالْاٰخِرَةِ ؕ— وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الْیَتٰمٰی ؕ— قُلْ اِصْلَاحٌ لَّهُمْ خَیْرٌ ؕ— وَاِنْ تُخَالِطُوْهُمْ فَاِخْوَانُكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ یَعْلَمُ الْمُفْسِدَ مِنَ الْمُصْلِحِ ؕ— وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ لَاَعْنَتَكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ عَزِیْزٌ حَكِیْمٌ ۟
او دوی له تا څخه د یتیمانو په هکله پوښتنه کوي، ورته ووایه: چې د هغوی سنبالول د هغوی په ګټه او که له ځان سره یې ګډ او یو ځای کړئ نو ستاسې وروڼه دي( کوم باک نه لري)ځکه چې الله پاک وراني کوونکي او سنبالوونکې سره پيژني، که الله پاک خوښه کړې وای نو تاسې به یې خامخا په ستونزه او کړاو کې اچولي وای خو په یقین چې الله پاک زوره ور او حکیم دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَا تَنْكِحُوا الْمُشْرِكٰتِ حَتّٰی یُؤْمِنَّ ؕ— وَلَاَمَةٌ مُّؤْمِنَةٌ خَیْرٌ مِّنْ مُّشْرِكَةٍ وَّلَوْ اَعْجَبَتْكُمْ ۚ— وَلَا تُنْكِحُوا الْمُشْرِكِیْنَ حَتّٰی یُؤْمِنُوْا ؕ— وَلَعَبْدٌ مُّؤْمِنٌ خَیْرٌ مِّنْ مُّشْرِكٍ وَّلَوْ اَعْجَبَكُمْ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ یَدْعُوْنَ اِلَی النَّارِ ۖۚ— وَاللّٰهُ یَدْعُوْۤا اِلَی الْجَنَّةِ وَالْمَغْفِرَةِ بِاِذْنِهٖ ۚ— وَیُبَیِّنُ اٰیٰتِهٖ لِلنَّاسِ لَعَلَّهُمْ یَتَذَكَّرُوْنَ ۟۠
او مشرکې ښخې په نکاح مه اخلئ تر څو چې مسلمانې شوي نه وي، با ایمانه وینځه له مشرکې اصیلي څخه ډیره غوره ده که څه هم تاسې ډیره خوښه کړې وي او هم مسلمانې ښخې مشرکانو ته مه واده کوئ تر څو چې مسلمانان شوي نه وي، په یقین سره مسلمان مریي له مشرک اصیل سړي څخه ډیر غوره دی که څه هم ستاسې ډیر خوښ شوی وي دا کسان د اور په لور بلي او الله پاک په خپل اذن او حکم سره تاسې ته د جنت او بښنې په لور بلنه درکوي او خلکو ته خپلې نښې او دلیلونه په ښکاره ډول وړاندې کوي تر څو پند واخلئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَیَسْـَٔلُوْنَكَ عَنِ الْمَحِیْضِ ؕ— قُلْ هُوَ اَذًی ۙ— فَاعْتَزِلُوا النِّسَآءَ فِی الْمَحِیْضِ ۙ— وَلَا تَقْرَبُوْهُنَّ حَتّٰی یَطْهُرْنَ ۚ— فَاِذَا تَطَهَّرْنَ فَاْتُوْهُنَّ مِنْ حَیْثُ اَمَرَكُمُ اللّٰهُ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ یُحِبُّ التَّوَّابِیْنَ وَیُحِبُّ الْمُتَطَهِّرِیْنَ ۟
او دوی له تا څخه د حیض په هکله پوښتنه کوي ورته ووایه : حیض ناولتوب دی، د حیض په وخت کې له ښځو څخه ځانونه لرې کړئ او تر څو چې پاکې شوي نه وي مه ور نژدې کیږئ او کله چې ښې پاکې شي نو په همغه ځای کې ورته ورشئ چې الله پاک درته امر کړی دی په یقین سره چې الله پاک توبه ویستونکي او پاکي کوونکي خوښوي.
Tafsir berbahasa Arab:
نِسَآؤُكُمْ حَرْثٌ لَّكُمْ ۪— فَاْتُوْا حَرْثَكُمْ اَنّٰی شِئْتُمْ ؗ— وَقَدِّمُوْا لِاَنْفُسِكُمْ ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّكُمْ مُّلٰقُوْهُ ؕ— وَبَشِّرِ الْمُؤْمِنِیْنَ ۟
ستاسې ښځې ستاسې کښت ځایونه دي، څرنګه مو چې خوښه وي خپلو کښتونو ته ورشئ او د خپلو ځانونو لپاره وړاندې زیرمه ولیږئ او له الله څخه وډار شئ او پوه شئ چې تاسې ورسره مخامخ کیدونکي یاست، او مؤمنانو ته د خوښئ زیری ورکړه.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَا تَجْعَلُوا اللّٰهَ عُرْضَةً لِّاَیْمَانِكُمْ اَنْ تَبَرُّوْا وَتَتَّقُوْا وَتُصْلِحُوْا بَیْنَ النَّاسِ ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟
او تاسې د الله نوم د خپلو قسمونو لپاره نښه مه ګرځوئ چې نیکۍ به کوئ، پرهیزګاري به کوئ او د خلکو په مینځ کې به روغه جوړه راولئ، الله اوریدونکی او په هر څه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لَا یُؤَاخِذُكُمُ اللّٰهُ بِاللَّغْوِ فِیْۤ اَیْمَانِكُمْ وَلٰكِنْ یُّؤَاخِذُكُمْ بِمَا كَسَبَتْ قُلُوْبُكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ غَفُوْرٌ حَلِیْمٌ ۟
الله پاک تاسې په بابیزه قسمونو نه نیسي، خو تاسې په هغو قسمونو چې په زړونو کې مو ورته هوډ کړی وي نیسي او الله بښونکې او زغم کوونکې دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لِلَّذِیْنَ یُؤْلُوْنَ مِنْ نِّسَآىِٕهِمْ تَرَبُّصُ اَرْبَعَةِ اَشْهُرٍ ۚ— فَاِنْ فَآءُوْ فَاِنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ رَّحِیْمٌ ۟
کوم کسان چې له ښځو څخه د جلا کیدلو قسم کوي نو د هغوی لپاره څلور میاشتي مهلت او انتظار دی، نو که یو له بل سره یو ځای شول بې شکه چې الله بښونکی او مهربان دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِنْ عَزَمُوا الطَّلَاقَ فَاِنَّ اللّٰهَ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
وَالْمُطَلَّقٰتُ یَتَرَبَّصْنَ بِاَنْفُسِهِنَّ ثَلٰثَةَ قُرُوْٓءٍ ؕ— وَلَا یَحِلُّ لَهُنَّ اَنْ یَّكْتُمْنَ مَا خَلَقَ اللّٰهُ فِیْۤ اَرْحَامِهِنَّ اِنْ كُنَّ یُؤْمِنَّ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ ؕ— وَبُعُوْلَتُهُنَّ اَحَقُّ بِرَدِّهِنَّ فِیْ ذٰلِكَ اِنْ اَرَادُوْۤا اِصْلَاحًا ؕ— وَلَهُنَّ مِثْلُ الَّذِیْ عَلَیْهِنَّ بِالْمَعْرُوْفِ ۪— وَلِلرِّجَالِ عَلَیْهِنَّ دَرَجَةٌ ؕ— وَاللّٰهُ عَزِیْزٌ حَكِیْمٌ ۟۠
طلاقې شوې ښځې باید درې حیضه انتظار وکړي، او دا ورته روا نه ده چې هغه څه پټ کړي چې الله یې په رحمونو کې پیدا کړي دي( اولاد وي او که حیض) که په الله او د قیامت په ورځ د پاخه ایمان څښتنانې وي، که میړونو یې د روغې جوړې اراده کړي وي نو حق لري چې د عدت په موده کې یې بیرته ځانو ته وګرځوي، ښځې پر سړیو د عرف او قانون مطابق همغه ډول حقوق لري لکه څنګه چې پر ښځو د سړیو حقوق دي، خو بیا هم سړي پر ښځو لوړ او پورته دي، او الله په هر څه بر لاسی او د حکمت والا دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلطَّلَاقُ مَرَّتٰنِ ۪— فَاِمْسَاكٌ بِمَعْرُوْفٍ اَوْ تَسْرِیْحٌ بِاِحْسَانٍ ؕ— وَلَا یَحِلُّ لَكُمْ اَنْ تَاْخُذُوْا مِمَّاۤ اٰتَیْتُمُوْهُنَّ شَیْـًٔا اِلَّاۤ اَنْ یَّخَافَاۤ اَلَّا یُقِیْمَا حُدُوْدَ اللّٰهِ ؕ— فَاِنْ خِفْتُمْ اَلَّا یُقِیْمَا حُدُوْدَ اللّٰهِ ۙ— فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا فِیْمَا افْتَدَتْ بِهٖ ؕ— تِلْكَ حُدُوْدُ اللّٰهِ فَلَا تَعْتَدُوْهَا ۚ— وَمَنْ یَّتَعَدَّ حُدُوْدَ اللّٰهِ فَاُولٰٓىِٕكَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟
رجعي طلاق دوه ځلې دی، بیا یا په ښکاره او نیکه توګه ساتنه ده او یا یې په نیکۍ سره پریښوول، او تاسې ته جواز نه لري چې له خپلې ښځې څخه د طلاق په وخت کې د هغه مال څه برخه بیرته واخلئ چې د نکاح تړلو په وخت کې مو ورکړی وي خو د اخیستلو یې څه باک نشته، که دواړه ډاریدل چې نور په ګډ ژوند کې د الله حدود نه شي پوره کولای نو که تاسې ډاریدلئ چې دوی دواړه به دالله حدود پوره نه کړی شي، پر دواړو ګناه نشته چې ښځه څه مال د طلاق په بدل کې میړه ته ورکړي، دا د الله ټاکلي پولي دي او باید ترې وانه وړئ او څوک چې د الله له پولو څخه اوړي نو هغوی ظالمان دي.
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِنْ طَلَّقَهَا فَلَا تَحِلُّ لَهٗ مِنْ بَعْدُ حَتّٰی تَنْكِحَ زَوْجًا غَیْرَهٗ ؕ— فَاِنْ طَلَّقَهَا فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَاۤ اَنْ یَّتَرَاجَعَاۤ اِنْ ظَنَّاۤ اَنْ یُّقِیْمَا حُدُوْدَ اللّٰهِ ؕ— وَتِلْكَ حُدُوْدُ اللّٰهِ یُبَیِّنُهَا لِقَوْمٍ یَّعْلَمُوْنَ ۟
نو که درې یم ځل یې طلاقه کړه نو بیا ورته تر هغو نه شي روا کیدای تر څو طلاقه شوې ښځه له لومړي میړه پرته بل میړه وکړي، نو که ( دویم میړه) طلاقه کړه نو پر دواړو ( میړه او ښځې) څه ګناه نشته چې په بیا نکاح سره یو ځای شي که باوریان وو چې د الله حدود پوره کولای شې او دا د الله حدود دي چې د پوهیدونکي قوم لپاره یې بیانوي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَآءَ فَبَلَغْنَ اَجَلَهُنَّ فَاَمْسِكُوْهُنَّ بِمَعْرُوْفٍ اَوْ سَرِّحُوْهُنَّ بِمَعْرُوْفٍ ۪— وَلَا تُمْسِكُوْهُنَّ ضِرَارًا لِّتَعْتَدُوْا ۚ— وَمَنْ یَّفْعَلْ ذٰلِكَ فَقَدْ ظَلَمَ نَفْسَهٗ ؕ— وَلَا تَتَّخِذُوْۤا اٰیٰتِ اللّٰهِ هُزُوًا ؗ— وَّاذْكُرُوْا نِعْمَتَ اللّٰهِ عَلَیْكُمْ وَمَاۤ اَنْزَلَ عَلَیْكُمْ مِّنَ الْكِتٰبِ وَالْحِكْمَةِ یَعِظُكُمْ بِهٖ ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیْمٌ ۟۠
او کله چې تاسو ښځې طلاقې کړۍ او د هغوی عدت پوره شو نو بیا یې په غوره ډول وساتئ او یا یې په غوره توګه خوشې کړئ او د ضرر رسولو په تکل چې تیرې به پرې کوئ له ځان سره یې مه ساتئ او هر څوک چې دا کار کوي نو په حقیقت کې یې په ځان ظلم وکړ، او د الله احکام په ټوکو مه اخلئ او پر تاسې د الله شوې پیرزوینې دریادې کړئ او هغه دریاد کړئ چې پر تاسې یې کتاب او د حکمت[۵] خبرې نازلې کړي چې پند او نصیحت پرې درکړي له الله څخه وډارشئ او پوه شئ چې بې شکه الله پاک پر هر شي پوه دی.
[۵] علماو له کتاب څخه قران کریم او له حکمت څخه د رسول الله صلی الله علیه وسلم احادیث مراد کړي دي ( ابن جریر الطبري)
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذَا طَلَّقْتُمُ النِّسَآءَ فَبَلَغْنَ اَجَلَهُنَّ فَلَا تَعْضُلُوْهُنَّ اَنْ یَّنْكِحْنَ اَزْوَاجَهُنَّ اِذَا تَرَاضَوْا بَیْنَهُمْ بِالْمَعْرُوْفِ ؕ— ذٰلِكَ یُوْعَظُ بِهٖ مَنْ كَانَ مِنْكُمْ یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ ؕ— ذٰلِكُمْ اَزْكٰی لَكُمْ وَاَطْهَرُ ؕ— وَاللّٰهُ یَعْلَمُ وَاَنْتُمْ لَا تَعْلَمُوْنَ ۟
او کله چې تاسې ښځې طلاقې کړې او هغوی خپل عدت پوره کړ نو له دې څخه یې مه منع کوئ چې له خپلو پخوانیو میړونو سره بیرته نکاح وکړي چې په مینځ کې یې د عرف او رواج مطابق په نیکه توګه موافقه راشي، په دې خبرې سره ستاسو هغو کسانو ته پند او نصیحت ورکول کیږي چې په الله او اخرنۍ ورځې ایمان لري دا کار تاسې ته ډیر غوره او سپیځلې دی الله پاک پوهیږي او تاسې نه پوهیږئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَالْوَالِدٰتُ یُرْضِعْنَ اَوْلَادَهُنَّ حَوْلَیْنِ كَامِلَیْنِ لِمَنْ اَرَادَ اَنْ یُّتِمَّ الرَّضَاعَةَ ؕ— وَعَلَی الْمَوْلُوْدِ لَهٗ رِزْقُهُنَّ وَكِسْوَتُهُنَّ بِالْمَعْرُوْفِ ؕ— لَا تُكَلَّفُ نَفْسٌ اِلَّا وُسْعَهَا ۚ— لَا تُضَآرَّ وَالِدَةٌ بِوَلَدِهَا وَلَا مَوْلُوْدٌ لَّهٗ بِوَلَدِهٖ ۗ— وَعَلَی الْوَارِثِ مِثْلُ ذٰلِكَ ۚ— فَاِنْ اَرَادَا فِصَالًا عَنْ تَرَاضٍ مِّنْهُمَا وَتَشَاوُرٍ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْهِمَا ؕ— وَاِنْ اَرَدْتُّمْ اَنْ تَسْتَرْضِعُوْۤا اَوْلَادَكُمْ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ اِذَا سَلَّمْتُمْ مَّاۤ اٰتَیْتُمْ بِالْمَعْرُوْفِ ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
مورګانې باید خپلو بچیو ته دوه بشپړ کلونه تې( شیده) ورکړي دا حکم د هغه چا لپاره دی چې د تي( شیدو) ورکولو موده پوره کول غواړي، په دې موده کې د مورګانو خوراک او پوښاک د وس او توان په رڼا کې د پلرونو په غاړه دی په هیچا باندې د هغه له وس څخه پورته پیټی نه شي ایښوول کیدای نه به مور ته د هغې د بچې له مخې زیان رسول کیږي او نه به پلار ته د بچې له مخې کوم زیان رسول کیږي، د کوچني پر وارث هم همدا وړ حق دی نو که مور او پلار په خوښه د مشورې په رڼا کې پریکړه وکړه چې کوچنی له تي( شیدو) څخه جلا کړي په دواړو هیڅ ګناه نشته ، او که تاسو غوښتل چې خپلو بچیو ته یوه بله ښځه د شیدو لپاره ولټوئ پر تاسې هیڅ ګناه نشته چې هغې ته ټاکلی مال په ښه توګه د عرف او رواج په رڼا کې وسپارئ او له الله څخه وډارشئ او پوه شئ چې الله پاک ستاسې ټولې کړنې ویني.
Tafsir berbahasa Arab:
وَالَّذِیْنَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَیَذَرُوْنَ اَزْوَاجًا یَّتَرَبَّصْنَ بِاَنْفُسِهِنَّ اَرْبَعَةَ اَشْهُرٍ وَّعَشْرًا ۚ— فَاِذَا بَلَغْنَ اَجَلَهُنَّ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ فِیْمَا فَعَلْنَ فِیْۤ اَنْفُسِهِنَّ بِالْمَعْرُوْفِ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِیْرٌ ۟
او ستاسې کوم کسان چې مړه شي او ښځې يې پاتې شي نو باید چې ښځې یې څلور میاشتي او لس ورځې اتظار وکړي او کله يې چې خپل ټاکلی عدت پوره کړ، نو پر تاسې کومه ګناه نشته چې هغوی پر ځانونو باندې د عرف او رواج په رڼا کې په نیکه توګه څه ترسره کړي او الله ستاسې له ټولو کړنو څخه ښه خبر دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ فِیْمَا عَرَّضْتُمْ بِهٖ مِنْ خِطْبَةِ النِّسَآءِ اَوْ اَكْنَنْتُمْ فِیْۤ اَنْفُسِكُمْ ؕ— عَلِمَ اللّٰهُ اَنَّكُمْ سَتَذْكُرُوْنَهُنَّ وَلٰكِنْ لَّا تُوَاعِدُوْهُنَّ سِرًّا اِلَّاۤ اَنْ تَقُوْلُوْا قَوْلًا مَّعْرُوْفًا ؕ۬— وَلَا تَعْزِمُوْا عُقْدَةَ النِّكَاحِ حَتّٰی یَبْلُغَ الْكِتٰبُ اَجَلَهٗ ؕ— وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ یَعْلَمُ مَا فِیْۤ اَنْفُسِكُمْ فَاحْذَرُوْهُ ۚ— وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ غَفُوْرٌ حَلِیْمٌ ۟۠
او پر تاسې په دې کې هم ګناه نشته چې همدغو ښخو ته چې په عدت کې وي په اشارو سره د واده وړاندیز وکړئ او یا یې هیله په زړونو کې پټه وساتئ الله پوهیږي چې تاسې به ډیر ژر دوی یادې کړئ خو په پټه ورسره د واده پخه خبره مه کوئ یوازې ددې خبرې اجازه شته چې نیکه او ښکاره خبره ورته وکړئ او تر هغو چې عدت پای ته نه وي رسیدلی تاسې یي د نکاح د تړلو هوډ ونه کړئ او پوه شئ چې الله په هغه څه ښه پوهیږي چې تاسې په زړونو کې دي، نو له هغه څخه وډارشئ او پوه شئ چې بې شکه الله بښونکی او زغم کوونکی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ اِنْ طَلَّقْتُمُ النِّسَآءَ مَا لَمْ تَمَسُّوْهُنَّ اَوْ تَفْرِضُوْا لَهُنَّ فَرِیْضَةً ۖۚ— وَّمَتِّعُوْهُنَّ ۚ— عَلَی الْمُوْسِعِ قَدَرُهٗ وَعَلَی الْمُقْتِرِ قَدَرُهٗ ۚ— مَتَاعًا بِالْمَعْرُوْفِ ۚ— حَقًّا عَلَی الْمُحْسِنِیْنَ ۟
پر تاسې ګناه نشته چې ښځې مو وړاندې له دې چې لاس ور وړئ او یا مهر ورته وټاکئ طلاقې کړئ خو په دې صورت کې به څه خرڅ ورکوئ پراخ لاسی به یې د خپل توان او وسې په اندازه ورکوي، او تنګ لاسی د خپلې وسې په اندازه دا څوری او خرڅ په نیکه توګه د عرف او رواج مطابق پر نیکیو کوونکو باندې لازم شوی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِنْ طَلَّقْتُمُوْهُنَّ مِنْ قَبْلِ اَنْ تَمَسُّوْهُنَّ وَقَدْ فَرَضْتُمْ لَهُنَّ فَرِیْضَةً فَنِصْفُ مَا فَرَضْتُمْ اِلَّاۤ اَنْ یَّعْفُوْنَ اَوْ یَعْفُوَا الَّذِیْ بِیَدِهٖ عُقْدَةُ النِّكَاحِ ؕ— وَاَنْ تَعْفُوْۤا اَقْرَبُ لِلتَّقْوٰی ؕ— وَلَا تَنْسَوُا الْفَضْلَ بَیْنَكُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
او که له لاس ور وړلو وړاندې مو ښخې طلاقې کړې او مهر مو ورته ټاکلی وو نو باید چې د ټاکلي مهر نیمایې برخه ورکړئ خو نیم هم نشته چې ښځې عفوه وکړي او مهر وانخلي او یا ( پوره ورکړل شي) چې د نکاح د غوټې څښتن عفوه وکړي او ټول مهر ورکړي عفوه کول مو پرهیزګارۍ ته خورا نژدې دی په خپلو مینځو کې غوره والی او نیک چلن مه هیروئ بې له شکه الله ستاسې ټولې کړنې ویني.
Tafsir berbahasa Arab:
حٰفِظُوْا عَلَی الصَّلَوٰتِ وَالصَّلٰوةِ الْوُسْطٰی ۗ— وَقُوْمُوْا لِلّٰهِ قٰنِتِیْنَ ۟
[۶] علماء وایي چې د مازدیګر لمونځ دی( کابلی تفسیر)
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِنْ خِفْتُمْ فَرِجَالًا اَوْ رُكْبَانًا ۚ— فَاِذَاۤ اَمِنْتُمْ فَاذْكُرُوا اللّٰهَ كَمَا عَلَّمَكُمْ مَّا لَمْ تَكُوْنُوْا تَعْلَمُوْنَ ۟
نو که تاسې له ډار سره مخ واست نو په ولاړه یا سپاره په اشاره لمونځ وکړئ او کله چې ډاډمن شواست نو الله هومره ښه او غوره یاد کړئ چې تاسې ته یي ښوونه کړې ده او پخوا په هیڅ نه پوهیدئ.
Tafsir berbahasa Arab:
وَالَّذِیْنَ یُتَوَفَّوْنَ مِنْكُمْ وَیَذَرُوْنَ اَزْوَاجًا ۖۚ— وَّصِیَّةً لِّاَزْوَاجِهِمْ مَّتَاعًا اِلَی الْحَوْلِ غَیْرَ اِخْرَاجٍ ۚ— فَاِنْ خَرَجْنَ فَلَا جُنَاحَ عَلَیْكُمْ فِیْ مَا فَعَلْنَ فِیْۤ اَنْفُسِهِنَّ مِنْ مَّعْرُوْفٍ ؕ— وَاللّٰهُ عَزِیْزٌ حَكِیْمٌ ۟
او هغه کسان چې له تاسې څخه مري او ښځې ترې پاتې کیږي نو اید د خپلو ښخو د یوه کال د مصارفو او خرڅ وصیت وکړي[۷] او باید ونه ویستلې شي خو که په خپله خوښه وتلې نو په تاسې څه ګناه نشته چې په خپلو ځانو په نیکه توګه هر څه کوي او الله تر هر چا زوره ور او د حکمت څښتن دی.
[۷] دا حکم د میراث په ایت منسوخ شو.( کابلی تفسیر)
Tafsir berbahasa Arab:
وَلِلْمُطَلَّقٰتِ مَتَاعٌ بِالْمَعْرُوْفِ ؕ— حَقًّا عَلَی الْمُتَّقِیْنَ ۟
[۸] لاس ور وړل شوی وي او که نه مهر ورته ټاکلی شوی وي یا نه ( کابلی تفسر)
Tafsir berbahasa Arab:
كَذٰلِكَ یُبَیِّنُ اللّٰهُ لَكُمْ اٰیٰتِهٖ لَعَلَّكُمْ تَعْقِلُوْنَ ۟۠
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِیْنَ خَرَجُوْا مِنْ دِیَارِهِمْ وَهُمْ اُلُوْفٌ حَذَرَ الْمَوْتِ ۪— فَقَالَ لَهُمُ اللّٰهُ مُوْتُوْا ۫— ثُمَّ اَحْیَاهُمْ ؕ— اِنَّ اللّٰهَ لَذُوْ فَضْلٍ عَلَی النَّاسِ وَلٰكِنَّ اَكْثَرَ النَّاسِ لَا یَشْكُرُوْنَ ۟
ایا تا ته د هغو زرګونو خلکو حال نه دی معلوم چې د مرګ له ویرې له خپلو کورونو څخه وتلي او تښتیدلي وو؟ الله ورته وویل: ومرئ بیا یې هغوی ټول بیرته را ژوندي کړل رښتیا خبره همدا ده چې الله پاک پر خلکو ډير زیات مهربان دی خو ډیر خلک شکر نه پر ځای کوي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَاتِلُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
مَنْ ذَا الَّذِیْ یُقْرِضُ اللّٰهَ قَرْضًا حَسَنًا فَیُضٰعِفَهٗ لَهٗۤ اَضْعَافًا كَثِیْرَةً ؕ— وَاللّٰهُ یَقْبِضُ وَیَبْصُۜطُ ۪— وَاِلَیْهِ تُرْجَعُوْنَ ۟
هغه څوک دی؟ چې الله ته قرض حسنه ورکړي، بیا الله د ده دا قرض څو برابر زیات کړي، د پراخۍ او تنګ لاسۍ راوستل د الله کار دی او تاسې بیرته یوازې هغه ته وروستل کیږئ.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَمْ تَرَ اِلَی الْمَلَاِ مِنْ بَنِیْۤ اِسْرَآءِیْلَ مِنْ بَعْدِ مُوْسٰی ۘ— اِذْ قَالُوْا لِنَبِیٍّ لَّهُمُ ابْعَثْ لَنَا مَلِكًا نُّقَاتِلْ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ ؕ— قَالَ هَلْ عَسَیْتُمْ اِنْ كُتِبَ عَلَیْكُمُ الْقِتَالُ اَلَّا تُقَاتِلُوْا ؕ— قَالُوْا وَمَا لَنَاۤ اَلَّا نُقَاتِلَ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ وَقَدْ اُخْرِجْنَا مِنْ دِیَارِنَا وَاَبْنَآىِٕنَا ؕ— فَلَمَّا كُتِبَ عَلَیْهِمُ الْقِتَالُ تَوَلَّوْا اِلَّا قَلِیْلًا مِّنْهُمْ ؕ— وَاللّٰهُ عَلِیْمٌۢ بِالظّٰلِمِیْنَ ۟
تا ته د بنې اسرائیلو د هغې ډلې حال نه دی معلوم؟ چې له موسی وروسته یې خپل پیغمبر ته وویل مونږ ته یو پاچا وټاکه چې دالله په لیار کې جنګ وکړو پیغمبر ورته وویل ایا ستاسې په هکله دا انګیرلای شي چې که پر تاسې جنګ فرض شي ګنې تاسې به جنګ ونه کړئ؟ هغوی وویل: مونږ به ولې د الله په لیار کې نه جنګیږو؟ سره له دې چې مونږ له وطن څخه شړل شوي او له اولادونو څخه جلا کړای شوي یو، خو کله چې پر هغوی جنګ فرض شو نو پرته له لږو خلکو نور ټول په شا ولاړل او الله پاک تیري کوونکي ډیر ښه پیژني.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ اِنَّ اللّٰهَ قَدْ بَعَثَ لَكُمْ طَالُوْتَ مَلِكًا ؕ— قَالُوْۤا اَنّٰی یَكُوْنُ لَهُ الْمُلْكُ عَلَیْنَا وَنَحْنُ اَحَقُّ بِالْمُلْكِ مِنْهُ وَلَمْ یُؤْتَ سَعَةً مِّنَ الْمَالِ ؕ— قَالَ اِنَّ اللّٰهَ اصْطَفٰىهُ عَلَیْكُمْ وَزَادَهٗ بَسْطَةً فِی الْعِلْمِ وَالْجِسْمِ ؕ— وَاللّٰهُ یُؤْتِیْ مُلْكَهٗ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَلِیْمٌ ۟
او پیغمبر یې ورته وویل: چې په یقین سره الله پاک طالوت ستاسې د پاچایې لپاره ټاکلې دوي وویل: هغه به څرنګه پر مونږ پاچايې کوي؟ مونږ د هغه په پرتله د پاچایې ډير وړ یو او هغه ته لا ډیر مال هم نه دی ورکړل شوی، پیغمبر وفرمایل: خبره همدا ده چې هغه الله پر تاسې غوره کړی دی او هم یې د علم او تن په پیاوړتیا کې پر تاسې لوړ کړی دی او دالله چې چا ته خوښه شي خپله پاچایې ورکوي هغه د ډیر پراخ فضل او پوره پوهې څښتن دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَقَالَ لَهُمْ نَبِیُّهُمْ اِنَّ اٰیَةَ مُلْكِهٖۤ اَنْ یَّاْتِیَكُمُ التَّابُوْتُ فِیْهِ سَكِیْنَةٌ مِّنْ رَّبِّكُمْ وَبَقِیَّةٌ مِّمَّا تَرَكَ اٰلُ مُوْسٰی وَاٰلُ هٰرُوْنَ تَحْمِلُهُ الْمَلٰٓىِٕكَةُ ؕ— اِنَّ فِیْ ذٰلِكَ لَاٰیَةً لَّكُمْ اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟۠
پیغمبر یې ورته وفرمایل: د هغه د پاچایې نښه دا ده چې تاسې ته به یو صندق راشي په هغه کې به ستاسې د رب له لورې د زړونو ډاډ وي او ځینې هغه څیزونه به هم وي چې د موسی او هارون کورنۍ پریښي دي دا صندق به ملایکې ستاسې په وړاندې راوړي که تاسې یي منئ نو په دې کار کې ستاسې لپاره خورا لویه نښه شته.
Tafsir berbahasa Arab:
فَلَمَّا فَصَلَ طَالُوْتُ بِالْجُنُوْدِ ۙ— قَالَ اِنَّ اللّٰهَ مُبْتَلِیْكُمْ بِنَهَرٍ ۚ— فَمَنْ شَرِبَ مِنْهُ فَلَیْسَ مِنِّیْ ۚ— وَمَنْ لَّمْ یَطْعَمْهُ فَاِنَّهٗ مِنِّیْۤ اِلَّا مَنِ اغْتَرَفَ غُرْفَةً بِیَدِهٖ ۚ— فَشَرِبُوْا مِنْهُ اِلَّا قَلِیْلًا مِّنْهُمْ ؕ— فَلَمَّا جَاوَزَهٗ هُوَ وَالَّذِیْنَ اٰمَنُوْا مَعَهٗ ۙ— قَالُوْا لَا طَاقَةَ لَنَا الْیَوْمَ بِجَالُوْتَ وَجُنُوْدِهٖ ؕ— قَالَ الَّذِیْنَ یَظُنُّوْنَ اَنَّهُمْ مُّلٰقُوا اللّٰهِ ۙ— كَمْ مِّنْ فِئَةٍ قَلِیْلَةٍ غَلَبَتْ فِئَةً كَثِیْرَةً بِاِذْنِ اللّٰهِ ؕ— وَاللّٰهُ مَعَ الصّٰبِرِیْنَ ۟
کله چې طالوت خپل لښکر جلا کړ نو ورته یې وویل: الله تاسې په یوې ویالې سره ازمايې، که چا له دې ویالې څخه اوبه وڅښلې نو هغه به زما ملګری نه وي، او که چا ونه څښلې نو بس هغه زما ملګری دی هو! یوازې هغه څوک زما ملګری کیدای شي چې دلاس په لپه کې اوبه را واخلي او ویې څښي همغه وو چې پرته له لږو خلکو نورو ټولو په مړه خیټه اوبه وڅښلې نو کله چې طالوت د خپلو مؤمنو ملګرو سره له ویالې تیر شو ملګرو یې وویل: نن په مونږ کې دا توان نشته چې د جالوت او د هغه دلښکر سره مقابله وکړو خو هغو چې باور یې درلود چې له الله سره مخ کیږي وویل: د الله په حکم ډیر ځله بیخي کوچنی ټولی په ډیرو لویو ډلو بریمن شوی دی او الله د صبر کوونکو مل دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَلَمَّا بَرَزُوْا لِجَالُوْتَ وَجُنُوْدِهٖ قَالُوْا رَبَّنَاۤ اَفْرِغْ عَلَیْنَا صَبْرًا وَّثَبِّتْ اَقْدَامَنَا وَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْكٰفِرِیْنَ ۟ؕ
کله چې د جالوت او د هغه د لښکر مقابلې ته ووتل نو لاس په دعاء یې وویل: ای زمونږ ربه! په مونږ صبر راتوۍ کړه، قدمونه مو ټینګ او په کافر قوم مو برلاسي کړه.
Tafsir berbahasa Arab:
فَهَزَمُوْهُمْ بِاِذْنِ اللّٰهِ ۙ۫— وَقَتَلَ دَاوٗدُ جَالُوْتَ وَاٰتٰىهُ اللّٰهُ الْمُلْكَ وَالْحِكْمَةَ وَعَلَّمَهٗ مِمَّا یَشَآءُ ؕ— وَلَوْلَا دَفْعُ اللّٰهِ النَّاسَ بَعْضَهُمْ بِبَعْضٍ لَّفَسَدَتِ الْاَرْضُ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ ذُوْ فَضْلٍ عَلَی الْعٰلَمِیْنَ ۟
د الله په حکم مسلمانانو جالوت او لښکر ته یې ماتې ورکړه او داود په خپل لاس جالوت وواژه، الله داود ته پاچايې، پوهه او پیغمبري ورکړه او د ځینو هغو شیانو پوهه یې ورکړه چې غوښتنه یې کوله که الله د ځینو خلکو مخه په ځینو نور نه نیوای نو ځمکه به له فساد څه ډکه شوې وه خو الله پر ګرد ( ټول) بشریت احسان کوونکی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
تِلْكَ الرُّسُلُ فَضَّلْنَا بَعْضَهُمْ عَلٰی بَعْضٍ ۘ— مِنْهُمْ مَّنْ كَلَّمَ اللّٰهُ وَرَفَعَ بَعْضَهُمْ دَرَجٰتٍ ؕ— وَاٰتَیْنَا عِیْسَی ابْنَ مَرْیَمَ الْبَیِّنٰتِ وَاَیَّدْنٰهُ بِرُوْحِ الْقُدُسِ ؕ— وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا اقْتَتَلَ الَّذِیْنَ مِنْ بَعْدِهِمْ مِّنْ بَعْدِ مَا جَآءَتْهُمُ الْبَیِّنٰتُ وَلٰكِنِ اخْتَلَفُوْا فَمِنْهُمْ مَّنْ اٰمَنَ وَمِنْهُمْ مَّنْ كَفَرَ ؕ— وَلَوْ شَآءَ اللّٰهُ مَا اقْتَتَلُوْا ۫— وَلٰكِنَّ اللّٰهَ یَفْعَلُ مَا یُرِیْدُ ۟۠
دا پیغمبران مونږ ځینې پر ځینو نورو غوره کړي دي، ځينې یې هغه دي چې الله ورسره خبرې کړي دي[۱] او د ځینو نورو یې مرتبې لوړي کړ دي[۲] او د مریمې ځوی عیسې (علیه السلام) ته مو ښکاره معجزې ورکړي او په جبرائیل سره مو د هغه ملاتړ کړی ؤ، که د الله خوښه وای نو دغه وروسته راغلي خلک به د پیغمبرانو او ښکاره دلایلو له راتګ وروسته هیڅکله یو له بل سره نه وو جنګیدلي خو دوی سره اختلاف وکړ ځینو یې ایمان راوړ او ځینې یې کافرن شول که د الله خوښه وای نو هیڅکله به یو تر بله سره نه وو جنګیدلي، خو الله چې د څه اراده وکړي خامخا یې کوي.
[۱] لکه ادم، موسې او محمد علیهم السلام ( کابلی تفسیر)
[۲] لکه محمد صلی الله علیه وسلم( کابلی تفسیر)
[۲] لکه محمد صلی الله علیه وسلم( کابلی تفسیر)
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اَنْفِقُوْا مِمَّا رَزَقْنٰكُمْ مِّنْ قَبْلِ اَنْ یَّاْتِیَ یَوْمٌ لَّا بَیْعٌ فِیْهِ وَلَا خُلَّةٌ وَّلَا شَفَاعَةٌ ؕ— وَالْكٰفِرُوْنَ هُمُ الظّٰلِمُوْنَ ۟
ای مؤمنانو! د هغه مال چې مونږ تاسې ته در کړی دی څه برخه د الله په لیار کې د هغې ورځې له راتګ څخه وړاندې ولګوئ چې په هغې کې نه راکړه او ورکړه وي، نه دوستي او نه سپارښت او کافران په رښتیا چې ظالمان دي.
Tafsir berbahasa Arab:
اَللّٰهُ لَاۤ اِلٰهَ اِلَّا هُوَ ۚ— اَلْحَیُّ الْقَیُّوْمُ ۚ۬— لَا تَاْخُذُهٗ سِنَةٌ وَّلَا نَوْمٌ ؕ— لَهٗ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— مَنْ ذَا الَّذِیْ یَشْفَعُ عِنْدَهٗۤ اِلَّا بِاِذْنِهٖ ؕ— یَعْلَمُ مَا بَیْنَ اَیْدِیْهِمْ وَمَا خَلْفَهُمْ ۚ— وَلَا یُحِیْطُوْنَ بِشَیْءٍ مِّنْ عِلْمِهٖۤ اِلَّا بِمَا شَآءَ ۚ— وَسِعَ كُرْسِیُّهُ السَّمٰوٰتِ وَالْاَرْضَ ۚ— وَلَا یَـُٔوْدُهٗ حِفْظُهُمَا ۚ— وَهُوَ الْعَلِیُّ الْعَظِیْمُ ۟
الله یو دی پرته له هغه هیڅوک د بلنې وړ نشته تل ژوندی دی، او د ټولو کائناتو بشپړه پالنه کوي، نه یې پر ماښۍ نیسي او نه خوب، په اسمانونو او ځمکه کې پراته ټول څیزونه د هغه دي، څوک به وي چې د هغه له اجازې پرته د هغه په وړاندې د څه سپارښت وکړي؟ په هغو ښه پوهیږي چې د خلکو په وړاندې دي او په هغو هم چې ترې وروسته دي، دوي د الله جل جلاله د علم هیڅ برخه نه شي تر لاسه کولای، مګر یوازې هغه څه چې دالله خوښه شي د کرسي[۳] پراختیا یې هومره دیره ده چې اسمانونه او ځمکې پکې ځای شوي دي او د هغوی ساتنه یې نه ستړی کوي ډیر پورته او خورا لوی دی.
[۳] کرسې له عرش څخه کوچنۍ ده چې کرسي یې له اسمانونو او ځمکې څخه پراخه وي نو عرش به څومره وي؟ والله اعلم ( ابن جریر الطبري)
Tafsir berbahasa Arab:
لَاۤ اِكْرَاهَ فِی الدِّیْنِ ۚ— قَدْ تَّبَیَّنَ الرُّشْدُ مِنَ الْغَیِّ ۚ— فَمَنْ یَّكْفُرْ بِالطَّاغُوْتِ وَیُؤْمِنْ بِاللّٰهِ فَقَدِ اسْتَمْسَكَ بِالْعُرْوَةِ الْوُثْقٰی ۗ— لَا انْفِصَامَ لَهَا ؕ— وَاللّٰهُ سَمِیْعٌ عَلِیْمٌ ۟
په دین کې هیڅ زور نشته ځکه چې هدایت له بې لیارۍ څخه پوره څرګند او ښکاره شو نو څوک چې له شیطان څخه منکر او په الله ایمان راوړي نو په رښتیا یې په نه شلیدنکې کړئ منکولې ښخې کړې او الله هر څه اوري او په هر څه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَللّٰهُ وَلِیُّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا یُخْرِجُهُمْ مِّنَ الظُّلُمٰتِ اِلَی النُّوْرِ ؕ۬— وَالَّذِیْنَ كَفَرُوْۤا اَوْلِیٰٓـُٔهُمُ الطَّاغُوْتُ یُخْرِجُوْنَهُمْ مِّنَ النُّوْرِ اِلَی الظُّلُمٰتِ ؕ— اُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟۠
الله د مؤمنانو ملاتړی او کار ساز دی له تیارو څخه یې رڼا ته وباسي، او د کافرانو ملاتړي او ملګري شیطانان دي له رڼا څخه یې تیاروته بیایې همدوی د اور څښتنان دي او تل به په اور کې وي.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَمْ تَرَ اِلَی الَّذِیْ حَآجَّ اِبْرٰهٖمَ فِیْ رَبِّهٖۤ اَنْ اٰتٰىهُ اللّٰهُ الْمُلْكَ ۘ— اِذْ قَالَ اِبْرٰهٖمُ رَبِّیَ الَّذِیْ یُحْیٖ وَیُمِیْتُ ۙ— قَالَ اَنَا اُحْیٖ وَاُمِیْتُ ؕ— قَالَ اِبْرٰهٖمُ فَاِنَّ اللّٰهَ یَاْتِیْ بِالشَّمْسِ مِنَ الْمَشْرِقِ فَاْتِ بِهَا مِنَ الْمَغْرِبِ فَبُهِتَ الَّذِیْ كَفَرَ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الظّٰلِمِیْنَ ۟ۚ
ایا تا ته د هغه سړي کیسه نده معلومه چې د الله له لورې له پاچایي ورکولو وروسته یي له ابراهیم سره د خپل رب په هکله جګړه بازي کړې وه، کله چې ابراهیم وویل زما رب هغه ذات دی چې ژوند او مرګ یې په واک کې دی (نمرود) وویل: ژوندي کول او مړه کول زه هم کولای شم، ابرهیم وویل الله لمر له ختیځ څخه راپورته کوي نو ته یې له لویدیڅ څخه راوخیژوه، ددې دلیل په اوریدو له حق څخه منکر هک، پک حیران پاتې شو ځکه چې الله ظالمانو ته روغه لیار نه ښايې.
Tafsir berbahasa Arab:
اَوْ كَالَّذِیْ مَرَّ عَلٰی قَرْیَةٍ وَّهِیَ خَاوِیَةٌ عَلٰی عُرُوْشِهَا ۚ— قَالَ اَنّٰی یُحْیٖ هٰذِهِ اللّٰهُ بَعْدَ مَوْتِهَا ۚ— فَاَمَاتَهُ اللّٰهُ مِائَةَ عَامٍ ثُمَّ بَعَثَهٗ ؕ— قَالَ كَمْ لَبِثْتَ ؕ— قَالَ لَبِثْتُ یَوْمًا اَوْ بَعْضَ یَوْمٍ ؕ— قَالَ بَلْ لَّبِثْتَ مِائَةَ عَامٍ فَانْظُرْ اِلٰی طَعَامِكَ وَشَرَابِكَ لَمْ یَتَسَنَّهْ ۚ— وَانْظُرْ اِلٰی حِمَارِكَ۫— وَلِنَجْعَلَكَ اٰیَةً لِّلنَّاسِ وَانْظُرْ اِلَی الْعِظَامِ كَیْفَ نُنْشِزُهَا ثُمَّ نَكْسُوْهَا لَحْمًا ؕ— فَلَمَّا تَبَیَّنَ لَهٗ ۙ— قَالَ اَعْلَمُ اَنَّ اللّٰهَ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
او ایا تاته د هغه سړي کیسه نه ده معلومه چې: په یوه داسې کلي تیریده چې چتونه یې پړمخ پریوتې وو، هغه وویل دا وران کلی به الله په څه ډول بیرته آباد کړي؟ الله هملته مړ و سل کلونه مړ پاتې شو، بیا یې را ژوندی او ورته یې وویل: څومره وخت دې د تیر کړی دی؟ هغه وویل: پوره ورځ او یا له ورځې څخه څه کم وخت الله ورته وفرمایل: نه، سل کلونه دې دلته تیر کړي دي، خوراک او څښاک ته دې وګوره چې هیڅ خراب شوي نه دي او خره ته دې وګوره او ددې لپاره چې مونږ تا د خلکو لپاره یوه نښه وګرځوو اوس هغو هډوکو ته وګوره چې څه ډول یې مونږ خوزوو او بیا غوښه وراغوندو نو کله چې ټوله پیښه ورته ښه څرګنده شوه ویې ویل: زه پوهیږم چې الله په هر څیز ښه توانا دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِذْ قَالَ اِبْرٰهٖمُ رَبِّ اَرِنِیْ كَیْفَ تُحْیِ الْمَوْتٰی ؕ— قَالَ اَوَلَمْ تُؤْمِنْ ؕ— قَالَ بَلٰی وَلٰكِنْ لِّیَطْمَىِٕنَّ قَلْبِیْ ؕ— قَالَ فَخُذْ اَرْبَعَةً مِّنَ الطَّیْرِ فَصُرْهُنَّ اِلَیْكَ ثُمَّ اجْعَلْ عَلٰی كُلِّ جَبَلٍ مِّنْهُنَّ جُزْءًا ثُمَّ ادْعُهُنَّ یَاْتِیْنَكَ سَعْیًا ؕ— وَاعْلَمْ اَنَّ اللّٰهَ عَزِیْزٌ حَكِیْمٌ ۟۠
او ای محمده! هغه وخت یاد کړه چې ابراهیم وویل: ای زما ربه ماته وښایه چې تاسې څنګه مړي ژوندي کوئ؟ الله وفرمایل: ایا ستا لا باور نشته؟ ابراهیم وویل: هو! باور مې پوره شته خو پوښتنه مې ددې لپاره ده چې زړه مې مطمئن شي، الله وفرمایل څلور مرغان ونیسه ځان ته یې رانژدې کړه بیا د جلا، جلاغرونو په څوک د مرغانو جلا، جلا برخې کیده بیا ټول،( بیل، بیل) را وبله تاته به ټول مرغان په منډه راشي او پوه شه چې الله په هر څه زوره ور او د پوره حکمت والا دی.
Tafsir berbahasa Arab:
مَثَلُ الَّذِیْنَ یُنْفِقُوْنَ اَمْوَالَهُمْ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ كَمَثَلِ حَبَّةٍ اَنْۢبَتَتْ سَبْعَ سَنَابِلَ فِیْ كُلِّ سُنْۢبُلَةٍ مِّائَةُ حَبَّةٍ ؕ— وَاللّٰهُ یُضٰعِفُ لِمَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَلِیْمٌ ۟
مثال د هغو کسانو چې خپل مالونه د الله په لیار کې لګوي د یوې دانې په شان دی چې اووه وږي ترې رازرغون او په هر وږي کې سل دانې وي، او د الله چې چاته خوښه شي نور یې هم ور ډیره وي، الله د پراخ رحمت څښتن او په هر څه ښه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَّذِیْنَ یُنْفِقُوْنَ اَمْوَالَهُمْ فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ ثُمَّ لَا یُتْبِعُوْنَ مَاۤ اَنْفَقُوْا مَنًّا وَّلَاۤ اَذًی ۙ— لَّهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۚ— وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
هغه کسان چې خپل مالونه د الله په لیار کې مصرف کړي او بیا د خپل خیرات پسې احسان او نور ضررونه تړي، نو رب به یې پوره بدله ورکړي هیڅ ډار به پرې نه وي او نه به غمجن کیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا لَا تُبْطِلُوْا صَدَقٰتِكُمْ بِالْمَنِّ وَالْاَذٰی ۙ— كَالَّذِیْ یُنْفِقُ مَالَهٗ رِئَآءَ النَّاسِ وَلَا یُؤْمِنُ بِاللّٰهِ وَالْیَوْمِ الْاٰخِرِ ؕ— فَمَثَلُهٗ كَمَثَلِ صَفْوَانٍ عَلَیْهِ تُرَابٌ فَاَصَابَهٗ وَابِلٌ فَتَرَكَهٗ صَلْدًا ؕ— لَا یَقْدِرُوْنَ عَلٰی شَیْءٍ مِّمَّا كَسَبُوْا ؕ— وَاللّٰهُ لَا یَهْدِی الْقَوْمَ الْكٰفِرِیْنَ ۟
ای مؤمنانو! خپل خیراتونه مو په احسان بارولو، او ضرر رسولو سره د هغه چا په څیر مه بابیزه کوئ چې خپل مال د خلکو د ښودنې لپاره لګوي نه په الله ایمان لري او نه د اخرت په ورځ دا وړ سړی هغې ښویه ډبرې ته ورته دی چې خاوره پرې د پاسه پرته وي نو چې د باران تیزه شیبه پرې وشي ښویه پاتي شي دوي هیڅ توان نه لري چې د خپلو کړو ګټه تر لاسه کړي او الله کافر قوم ته سمه لیار نه ښايې.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَثَلُ الَّذِیْنَ یُنْفِقُوْنَ اَمْوَالَهُمُ ابْتِغَآءَ مَرْضَاتِ اللّٰهِ وَتَثْبِیْتًا مِّنْ اَنْفُسِهِمْ كَمَثَلِ جَنَّةٍ بِرَبْوَةٍ اَصَابَهَا وَابِلٌ فَاٰتَتْ اُكُلَهَا ضِعْفَیْنِ ۚ— فَاِنْ لَّمْ یُصِبْهَا وَابِلٌ فَطَلٌّ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ بَصِیْرٌ ۟
او د هغو کسانو مثال چې خپل مالونه د الله جل جلاله د خوښې د ترلاسه کولو او د خپلو نفسونو د سکون لپاره لګوي د هغه باغ په شان دي چې په لوړه ځمکه جوړ شوی وي که تیز او ډیر باران پرې وشي دوه چنده حاصلات ورکوي، او که ډیر باران نه وي نو نری ورښت او پرښه یې هم بس وي او الله ستاسې د کړنو ښه لیدونکی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَیَوَدُّ اَحَدُكُمْ اَنْ تَكُوْنَ لَهٗ جَنَّةٌ مِّنْ نَّخِیْلٍ وَّاَعْنَابٍ تَجْرِیْ مِنْ تَحْتِهَا الْاَنْهٰرُ ۙ— لَهٗ فِیْهَا مِنْ كُلِّ الثَّمَرٰتِ ۙ— وَاَصَابَهُ الْكِبَرُ وَلَهٗ ذُرِّیَّةٌ ضُعَفَآءُ ۖۚ— فَاَصَابَهَاۤ اِعْصَارٌ فِیْهِ نَارٌ فَاحْتَرَقَتْ ؕ— كَذٰلِكَ یُبَیِّنُ اللّٰهُ لَكُمُ الْاٰیٰتِ لَعَلَّكُمْ تَتَفَكَّرُوْنَ ۟۠
ایا تاسې کوم یو به دا خوښه کړي چې : اوس دې د خرماګانو او انګورو داسې باغ ولري چې د اوبو ویالې پکې ډکې روانې او هر ډول میوې پکې ښې ډیرې وي او چې زوړ شي او اولادونه یې هم د ګټي نه وي په باغ یو سخت طوفان راوالوزي چې اور هم ورسره وي، نو باغ یې ټول وسوزي په همدې ډول الله تاسې ته د خپل قدرت نښې ښکاره کوي کیدای شي چې تاسې څه فکر وکړئ؟
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اَنْفِقُوْا مِنْ طَیِّبٰتِ مَا كَسَبْتُمْ وَمِمَّاۤ اَخْرَجْنَا لَكُمْ مِّنَ الْاَرْضِ ۪— وَلَا تَیَمَّمُوا الْخَبِیْثَ مِنْهُ تُنْفِقُوْنَ وَلَسْتُمْ بِاٰخِذِیْهِ اِلَّاۤ اَنْ تُغْمِضُوْا فِیْهِ ؕ— وَاعْلَمُوْۤا اَنَّ اللّٰهَ غَنِیٌّ حَمِیْدٌ ۟
ای مؤمنانو! د خپل ګټلي مال او د هغه چې مونږ درته له ځمکې څخه راویستلی دی غوره او ښه یې خیرات کړئ د خراب مال د ورکړې هڅه مه کوئ چې اوس یې تاسې خیراتوۍ خو که تاسې يې واخلئ نو اخیستلو ته یې تیار نه یاست مګر دا چې له غیبونو څخه یې سترګي پټې کړئ او پوه شئ چې الله بې پروا او په ټولو ښو نومونو سره ستایلی شوی دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلشَّیْطٰنُ یَعِدُكُمُ الْفَقْرَ وَیَاْمُرُكُمْ بِالْفَحْشَآءِ ۚ— وَاللّٰهُ یَعِدُكُمْ مَّغْفِرَةً مِّنْهُ وَفَضْلًا ؕ— وَاللّٰهُ وَاسِعٌ عَلِیْمٌ ۟
شیطان تاسې له تنګ لاسۍ څخه ډاروي او د بدو په لور بلنه درکوي او الله د بښنې او پراخ لاسۍ وعده در کوي د الله رحمت پراخه، او په هر څه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
یُّؤْتِی الْحِكْمَةَ مَنْ یَّشَآءُ ۚ— وَمَنْ یُّؤْتَ الْحِكْمَةَ فَقَدْ اُوْتِیَ خَیْرًا كَثِیْرًا ؕ— وَمَا یَذَّكَّرُ اِلَّاۤ اُولُوا الْاَلْبَابِ ۟
د الله چې چا ته خوښه شي حکمت ورکوي او چا ته یې چې حکمت ورکړ نو په رښتیا چې ډیر خیر یې ور په برخه کړ، له دې خبرو څخه یوازې د عقل څښتنان ګټه اخلي.
Tafsir berbahasa Arab:
وَمَاۤ اَنْفَقْتُمْ مِّنْ نَّفَقَةٍ اَوْ نَذَرْتُمْ مِّنْ نَّذْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ یَعْلَمُهٗ ؕ— وَمَا لِلظّٰلِمِیْنَ مِنْ اَنْصَارٍ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اِنْ تُبْدُوا الصَّدَقٰتِ فَنِعِمَّا هِیَ ۚ— وَاِنْ تُخْفُوْهَا وَتُؤْتُوْهَا الْفُقَرَآءَ فَهُوَ خَیْرٌ لَّكُمْ ؕ— وَیُكَفِّرُ عَنْكُمْ مِّنْ سَیِّاٰتِكُمْ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ خَبِیْرٌ ۟
که تاسې خیرات ښکاره کړئ، ښه کار دی، او که پټ په پټه یې مسکینانو ته ورکړئ نو دا ستاسې لپاره ډیر غوره دی، او الله به ستاسې ګناهونه وبښي، او څه چې تاسې کوئ الله پرې ښه خبر دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لَیْسَ عَلَیْكَ هُدٰىهُمْ وَلٰكِنَّ اللّٰهَ یَهْدِیْ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَمَا تُنْفِقُوْا مِنْ خَیْرٍ فَلِاَنْفُسِكُمْ ؕ— وَمَا تُنْفِقُوْنَ اِلَّا ابْتِغَآءَ وَجْهِ اللّٰهِ ؕ— وَمَا تُنْفِقُوْا مِنْ خَیْرٍ یُّوَفَّ اِلَیْكُمْ وَاَنْتُمْ لَا تُظْلَمُوْنَ ۟
ای محمده! دا ستا په غاړه نه ده چې هرو، مرو به ورته هدایت کوې، دا د الله کار دی چې چا ته یې اراده وشي هدایت ورته کوي، او تاسې چې څه خیراتوئ د خپلو ځانو د ګټې لپاره یې کوئ او خیرات خو تاسې هسې هم د الله له مخه ورکوئ او چې څه مو خیرات کړل نو بدل به یې پرته له دې چې تیری درسره وشي پوره درکړل شي.
Tafsir berbahasa Arab:
لِلْفُقَرَآءِ الَّذِیْنَ اُحْصِرُوْا فِیْ سَبِیْلِ اللّٰهِ لَا یَسْتَطِیْعُوْنَ ضَرْبًا فِی الْاَرْضِ ؗ— یَحْسَبُهُمُ الْجَاهِلُ اَغْنِیَآءَ مِنَ التَّعَفُّفِ ۚ— تَعْرِفُهُمْ بِسِیْمٰىهُمْ ۚ— لَا یَسْـَٔلُوْنَ النَّاسَ اِلْحَافًا ؕ— وَمَا تُنْفِقُوْا مِنْ خَیْرٍ فَاِنَّ اللّٰهَ بِهٖ عَلِیْمٌ ۟۠
خیرات هغو مسکینانو ته ورکړئ چې د الله په لار کې مشغول وي، او نشي کولای چې په ځمکه کې ( د کار او کسب لپاره) وګرځي، له دې کبله چې له سوال څخه ډډه کوي نو ناخبره خلک پرې د مالدارو خیال کوي ته به یې د څیرو او مخونو له نښو څخه پيژنې، له خلکو څخه ټینګ او تړلی سوال نه کوي، او هر هغه مال چې تاسې خیرات کړ الله جل جلاله ته ښه معلوم دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَّذِیْنَ یُنْفِقُوْنَ اَمْوَالَهُمْ بِالَّیْلِ وَالنَّهَارِ سِرًّا وَّعَلَانِیَةً فَلَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۚ— وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟ؔ
هغو کسانو ته چې خپل مالونه شپه او ورځ پټ او ښکاره د الله په لار کې مصرفوي د هغوی د رب په وړاندې پوره اجر او ثواب دی ، نه به پرې ډار وی او نه به غمجن کیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
اَلَّذِیْنَ یَاْكُلُوْنَ الرِّبٰوا لَا یَقُوْمُوْنَ اِلَّا كَمَا یَقُوْمُ الَّذِیْ یَتَخَبَّطُهُ الشَّیْطٰنُ مِنَ الْمَسِّ ؕ— ذٰلِكَ بِاَنَّهُمْ قَالُوْۤا اِنَّمَا الْبَیْعُ مِثْلُ الرِّبٰوا ۘ— وَاَحَلَّ اللّٰهُ الْبَیْعَ وَحَرَّمَ الرِّبٰوا ؕ— فَمَنْ جَآءَهٗ مَوْعِظَةٌ مِّنْ رَّبِّهٖ فَانْتَهٰی فَلَهٗ مَا سَلَفَ ؕ— وَاَمْرُهٗۤ اِلَی اللّٰهِ ؕ— وَمَنْ عَادَ فَاُولٰٓىِٕكَ اَصْحٰبُ النَّارِ ۚ— هُمْ فِیْهَا خٰلِدُوْنَ ۟
هغه کسان چې سود خوري د قیامت په ورځ به د هغه چا په شان پورته کیږي چې پیریانو نیولی او هر څه یې ور خراب کړي وي دا ځکه چې هغوی ویل بیعه د سود په شان ده په داسې حال کې چې الله پاک بیعه حلاله کړی او سود یې حرام کړی دی نو چا ته چې د الله له لورې ( د سود پریښوولو) حکم راغی او له سود څخه یې لاس واخیست نو هغه چې مخکې یې کړي، کړي یې دي، او خبره یې له الله سره ده او چې څوک بیرته سود ته وګرځید، نو هغوی د دوزخ ملګري دي، او تل به پکې وي.
Tafsir berbahasa Arab:
یَمْحَقُ اللّٰهُ الرِّبٰوا وَیُرْبِی الصَّدَقٰتِ ؕ— وَاللّٰهُ لَا یُحِبُّ كُلَّ كَفَّارٍ اَثِیْمٍ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
اِنَّ الَّذِیْنَ اٰمَنُوْا وَعَمِلُوا الصّٰلِحٰتِ وَاَقَامُوا الصَّلٰوةَ وَاٰتَوُا الزَّكٰوةَ لَهُمْ اَجْرُهُمْ عِنْدَ رَبِّهِمْ ۚ— وَلَا خَوْفٌ عَلَیْهِمْ وَلَا هُمْ یَحْزَنُوْنَ ۟
بې له شکه کومو کسانو چې ایمان راوړی، نیک کارونه یې کړي، لمونځونه یې ودرولي او زکاتونه یې ورکړي نو هغوی ته د رب په وړاندې اجر او ثواب دی ـ هیڅ ډار پرې نشته او نه به غمجن کیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوا اتَّقُوا اللّٰهَ وَذَرُوْا مَا بَقِیَ مِنَ الرِّبٰۤوا اِنْ كُنْتُمْ مُّؤْمِنِیْنَ ۟
Tafsir berbahasa Arab:
فَاِنْ لَّمْ تَفْعَلُوْا فَاْذَنُوْا بِحَرْبٍ مِّنَ اللّٰهِ وَرَسُوْلِهٖ ۚ— وَاِنْ تُبْتُمْ فَلَكُمْ رُءُوْسُ اَمْوَالِكُمْ ۚ— لَا تَظْلِمُوْنَ وَلَا تُظْلَمُوْنَ ۟
که دا کار مو ونه کړ نو د الله او د هغه د رسول له لورې د جنګ اعلان در واخلئ او که توبه مو وښکله نو خپل رأس المال مو خپل دی ـ نه به تاسې تیری کوئ، او نه به په تاسې تیری کیږي.
Tafsir berbahasa Arab:
یٰۤاَیُّهَا الَّذِیْنَ اٰمَنُوْۤا اِذَا تَدَایَنْتُمْ بِدَیْنٍ اِلٰۤی اَجَلٍ مُّسَمًّی فَاكْتُبُوْهُ ؕ— وَلْیَكْتُبْ بَّیْنَكُمْ كَاتِبٌ بِالْعَدْلِ ۪— وَلَا یَاْبَ كَاتِبٌ اَنْ یَّكْتُبَ كَمَا عَلَّمَهُ اللّٰهُ فَلْیَكْتُبْ ۚ— وَلْیُمْلِلِ الَّذِیْ عَلَیْهِ الْحَقُّ وَلْیَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهٗ وَلَا یَبْخَسْ مِنْهُ شَیْـًٔا ؕ— فَاِنْ كَانَ الَّذِیْ عَلَیْهِ الْحَقُّ سَفِیْهًا اَوْ ضَعِیْفًا اَوْ لَا یَسْتَطِیْعُ اَنْ یُّمِلَّ هُوَ فَلْیُمْلِلْ وَلِیُّهٗ بِالْعَدْلِ ؕ— وَاسْتَشْهِدُوْا شَهِیْدَیْنِ مِنْ رِّجَالِكُمْ ۚ— فَاِنْ لَّمْ یَكُوْنَا رَجُلَیْنِ فَرَجُلٌ وَّامْرَاَتٰنِ مِمَّنْ تَرْضَوْنَ مِنَ الشُّهَدَآءِ اَنْ تَضِلَّ اِحْدٰىهُمَا فَتُذَكِّرَ اِحْدٰىهُمَا الْاُخْرٰی ؕ— وَلَا یَاْبَ الشُّهَدَآءُ اِذَا مَا دُعُوْا ؕ— وَلَا تَسْـَٔمُوْۤا اَنْ تَكْتُبُوْهُ صَغِیْرًا اَوْ كَبِیْرًا اِلٰۤی اَجَلِهٖ ؕ— ذٰلِكُمْ اَقْسَطُ عِنْدَ اللّٰهِ وَاَقْوَمُ لِلشَّهَادَةِ وَاَدْنٰۤی اَلَّا تَرْتَابُوْۤا اِلَّاۤ اَنْ تَكُوْنَ تِجَارَةً حَاضِرَةً تُدِیْرُوْنَهَا بَیْنَكُمْ فَلَیْسَ عَلَیْكُمْ جُنَاحٌ اَلَّا تَكْتُبُوْهَا ؕ— وَاَشْهِدُوْۤا اِذَا تَبَایَعْتُمْ ۪— وَلَا یُضَآرَّ كَاتِبٌ وَّلَا شَهِیْدٌ ؕ۬— وَاِنْ تَفْعَلُوْا فَاِنَّهٗ فُسُوْقٌ بِكُمْ ؕ— وَاتَّقُوا اللّٰهَ ؕ— وَیُعَلِّمُكُمُ اللّٰهُ ؕ— وَاللّٰهُ بِكُلِّ شَیْءٍ عَلِیْمٌ ۟
ای مؤمنانو! کله چې تاسې په خپلو مینځونو کې تر ټاکلې مودې پورې د پور راکړه او ورکړه کوئ نو ویې لیکئ او دا لیک باید ستاسې په مینځ کې یو منصف او عادل لیکونکی وکړي، هیڅ لیکونکی باید له لیکلو څخه ډډه ونه کړي لکه څنګه چې الله پاک ده ته ښوونه کړی نو باید دی یې هم ولیکي او په چا چې حق او پور وي نو باید د خبرې بیان وکړي او باید له خپل رب، الله څخه وډارشي او ( د پور په بیان کې) هیڅ شی کم نه کړي، که چیرې پوره وړی( قرضدار) ناپوه ؤ او یا نا توانه ( زوړ یا ناروغ) ؤ، یا یې نه شو کولای چې ( خبره) بیان کړې نو باید ولي یې په انصاف سره لیکونکې ته بیان کړي او له خپلو سړیو څخه دوه سړي شاهدان ونیسئ، که دوه سړي نه وو نو یو سړی او دوه ښځې له هغو کسانو څخه شاهدان ونیسئ چې تاسې يې خوښوئ( دوه ښځې ځکه ضرور دي) که یوه یې خبره هیره کړي نو هغه بله به یې ور یاده کړي، او شاهدان چې کله هم وغوښتل شي نو باید له شهادت ورکولو څخه ډډه ونه کړي، او تاسې باید د نیټه یې پور له لیکلو څخه لږ وي که ډیر ستړي نه شئ دا لیکنه د الله په وړاندې ښه عدالت، د شهادت مرستندویه او خبره دیته ډیره نژدې کوي چې تاسې شکمن نه شئ خو که چیرې ستاسې په مینځ کې لاس په لاس تجارت وي نو بیا یې په نه لیکلو کې څه باک او ګناه نشته او تاسې چې کله هم د راکړې او ورکړې معامله کوئ نو باید شاهدان پرې ونیسئ لیکونکي او شاهد ته باید ضرر، ونه رسول شي، که تاسو لیکونکی او شاهد و ربړول نو دا مو لویه ګناه ده، او له الله څخه وډارشئ الله تاسې ته ښوونه کوي او الله په هر څه ښه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
وَاِنْ كُنْتُمْ عَلٰی سَفَرٍ وَّلَمْ تَجِدُوْا كَاتِبًا فَرِهٰنٌ مَّقْبُوْضَةٌ ؕ— فَاِنْ اَمِنَ بَعْضُكُمْ بَعْضًا فَلْیُؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ اَمَانَتَهٗ وَلْیَتَّقِ اللّٰهَ رَبَّهٗ ؕ— وَلَا تَكْتُمُوا الشَّهَادَةَ ؕ— وَمَنْ یَّكْتُمْهَا فَاِنَّهٗۤ اٰثِمٌ قَلْبُهٗ ؕ— وَاللّٰهُ بِمَا تَعْمَلُوْنَ عَلِیْمٌ ۟۠
که تاسې په سفر کې وۍ او لیکونکی مو تر لاسه نه کړ نو په کار ده چې یو څیز په ګرو واخلئ، نو که ځينو ستاسو ځینې نور امین وګڼل نو په چا چې باور شوی دی باید د هغه بل امانت ورکړي او له خپل رب الله څخه دې وډار شي او شهادت مه پټوئ او څوک چې شهادت پټوي څرګندیږي چې زړه یې ګناه کار دی او الله ستاسې په کړنو ښه پوه دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لِلّٰهِ مَا فِی السَّمٰوٰتِ وَمَا فِی الْاَرْضِ ؕ— وَاِنْ تُبْدُوْا مَا فِیْۤ اَنْفُسِكُمْ اَوْ تُخْفُوْهُ یُحَاسِبْكُمْ بِهِ اللّٰهُ ؕ— فَیَغْفِرُ لِمَنْ یَّشَآءُ وَیُعَذِّبُ مَنْ یَّشَآءُ ؕ— وَاللّٰهُ عَلٰی كُلِّ شَیْءٍ قَدِیْرٌ ۟
هغه چې په اسمانونو او ځمکه کې دي خاص د یو الله دي، که تاسې د خپلو زړونو(پټ) څیزونه ښکاره کړئ او یا یې پټ، الله به درسره پرې حساب وکړي، نو بیا یې چې چا ته خوښه شوه بښنه به ورته وکړي، او چا ته یې چې خوښه شوه نو عذاب به پرې ورکړي، الله پر هر څیز توانا( قدرتمن) دی.
Tafsir berbahasa Arab:
اٰمَنَ الرَّسُوْلُ بِمَاۤ اُنْزِلَ اِلَیْهِ مِنْ رَّبِّهٖ وَالْمُؤْمِنُوْنَ ؕ— كُلٌّ اٰمَنَ بِاللّٰهِ وَمَلٰٓىِٕكَتِهٖ وَكُتُبِهٖ وَرُسُلِهٖ ۫— لَا نُفَرِّقُ بَیْنَ اَحَدٍ مِّنْ رُّسُلِهٖ ۫— وَقَالُوْا سَمِعْنَا وَاَطَعْنَا غُفْرَانَكَ رَبَّنَا وَاِلَیْكَ الْمَصِیْرُ ۟
رسول او مؤمنانو په هغه څه ایمان راوړی دی چې رسول ته نازل شوي دي، دوی ټولو په الله، او د هغه په ملائکو، کتابونو او رسولانو ایمان راوړی دی، او وایې مونږ د الله په پیغمبرانو کې یو تر بله توپیر نه کو او وایې مونږ د الله حکم واورید او مننه مو وکړه، ای زمونږ ربه ستا بښنه غواړو یوازې تاته در تګ دی.
Tafsir berbahasa Arab:
لَا یُكَلِّفُ اللّٰهُ نَفْسًا اِلَّا وُسْعَهَا ؕ— لَهَا مَا كَسَبَتْ وَعَلَیْهَا مَا اكْتَسَبَتْ ؕ— رَبَّنَا لَا تُؤَاخِذْنَاۤ اِنْ نَّسِیْنَاۤ اَوْ اَخْطَاْنَا ۚ— رَبَّنَا وَلَا تَحْمِلْ عَلَیْنَاۤ اِصْرًا كَمَا حَمَلْتَهٗ عَلَی الَّذِیْنَ مِنْ قَبْلِنَا ۚ— رَبَّنَا وَلَا تُحَمِّلْنَا مَا لَا طَاقَةَ لَنَا بِهٖ ۚ— وَاعْفُ عَنَّا ۥ— وَاغْفِرْ لَنَا ۥ— وَارْحَمْنَا ۥ— اَنْتَ مَوْلٰىنَا فَانْصُرْنَا عَلَی الْقَوْمِ الْكٰفِرِیْنَ ۟۠
الله په هیچا د هغه له توان ( وس) څخه پورته بار نه ږدي، هر چا ته همغه څه دي چې ګټلې یې دي، او د هغه څه مسؤلیت یې په غاړه دی چې کړي یې دي، ای زمونږ ربه! مونږ په هغه څه مه نیسه چې مونږ په هیره کړې او یا په غلطۍ، ای زمونږ ربه! په مونږ دروند پیټی مه باره وه لکه چې له مونږ څخه په وړاندې خلکو مو بار کړی وؤ، ای زمونږ ربه! پر مونږ هغه بار مه ږده چې مونږ یې توان نه لرو، مونږ ته عفوه وکړه، مونږ ته بښنه وکړه، په مونږ مهربان شه ته زمونږ بادار او واکدار یې نو په کافرانو مو بریمن کړه.
Tafsir berbahasa Arab:
Terjemahan makna Alquran Alkarim - Terjemahan Berbahasa Pashtun - Sarfaraz - Daftar isi terjemahan
Terjemahan Makna Al-Qur`ān Al-Karīm ke bahasa Pashtun oleh Maulawi Janbaz Sarfaraz