Traduzione dei significati Sura Az-Zukhruf - الترجمة الأوزبكية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - L'Enciclopedia del Nobile Corano

Зухруф сураси

Alcuni scopi di questa Sura comprendono:

التحذير من الافتتان بزخرف الحياة الدنيا؛ لئلا يكون وسيلة للشرك.

Дунё ҳаётининг зеб-зийнатларига алданиб қолишдан огоҳлантириляпти. Токи, бу иш ширкка олиб бориб қўймасин.

---

Versetto: 1

حمٓ

Бундай ҳарфлар ҳақида "Бақара" сурасининг аввалида айтиб ўтилди.

Versetto: 2

وَٱلۡكِتَٰبِ ٱلۡمُبِينِ

Аллоҳ ҳақ сари бошлайдиган очиқ-равшан Қуръонга қасам ичди.

Versetto: 3

إِنَّا جَعَلۡنَٰهُ قُرۡءَٰنًا عَرَبِيّٗا لَّعَلَّكُمۡ تَعۡقِلُونَ

Албатта Биз уни араб тилидаги Қуръон қилдик. Шоядки, ўз тилингизда бўлгани учун унинг маъноларини англаб, тушуниб, фикр юритсангизлар ва бошқа халқларга етказсангизлар.

Versetto: 4

وَإِنَّهُۥ فِيٓ أُمِّ ٱلۡكِتَٰبِ لَدَيۡنَا لَعَلِيٌّ حَكِيمٌ

Албатта бу Қуръон Лавҳул-Маҳфузда жуда олий, юксак мақомдадир ва ҳикматларга тўладир. Унинг буйруқлар борасидаги оятлари ҳам, тақиқлар борасидаги оятлари ҳам мустаҳкамдир.

Versetto: 5

أَفَنَضۡرِبُ عَنكُمُ ٱلذِّكۡرَ صَفۡحًا أَن كُنتُمۡ قَوۡمٗا مُّسۡرِفِينَ

Ширку маъсиятларни кўпайтириб юборганингиз учун сизларга Қуръонни нозил қилмасдан қўярмидик. Ҳаргиз бундай қилмасмиз. Зеро, илоҳий раҳмат бунинг аксини тақозо этади.

Versetto: 6

وَكَمۡ أَرۡسَلۡنَا مِن نَّبِيّٖ فِي ٱلۡأَوَّلِينَ

Олдинги умматларга қанча-қанча пайғамбарлар юборганмиз.

Versetto: 7

وَمَا يَأۡتِيهِم مِّن نَّبِيٍّ إِلَّا كَانُواْ بِهِۦ يَسۡتَهۡزِءُونَ

Ўтган умматларга Аллоҳ тарафидан қайси бир пайғамбар келса, уни масхара қилиб, устидан кулардилар.

Versetto: 8

فَأَهۡلَكۡنَآ أَشَدَّ مِنۡهُم بَطۡشٗا وَمَضَىٰ مَثَلُ ٱلۡأَوَّلِينَ

Ўша умматлардан қудратлироқларини ҳам ҳалок айлаганмиз. Энди заифроқларини ҳалок этишга ҳам қодирмиз. Од, Самуд, Лут қавми, Мадян соҳиблари каби ўтган умматларни қандай ҳалок қилганимиз ҳақидаги қиссалар Қуръонда ўтган.

Versetto: 9

وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضَ لَيَقُولُنَّ خَلَقَهُنَّ ٱلۡعَزِيزُ ٱلۡعَلِيمُ

Эй Пайғамбар, анави ҳақни тан олмай, ёлғонга чиқарадиган мушриклардан: "Осмонларни ким яратган, ерни ким яратган", деб сўрасангиз: "Уларни ҳаммадан Ғолиб, Азиз бўлган, ҳамма нарсани биладиган Зот яратган", деб жавоб беришлари тайин.

Versetto: 10

ٱلَّذِي جَعَلَ لَكُمُ ٱلۡأَرۡضَ مَهۡدٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ فِيهَا سُبُلٗا لَّعَلَّكُمۡ تَهۡتَدُونَ

Аллоҳ шундай Зотки, ер юзини сизларга тўшаб берди. Унинг устида юрасизлар, яшайсизлар. Унинг водийларию тоғларидан йўллар очиб берди. Шояд, тўғри йўлни топиб олсангизлар.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• سمي الوحي روحًا لأهمية الوحي في هداية الناس، فهو بمنزلة الروح للجسد.

Ваҳий жон деб аталяпти. Зеро, у жасаддаги жон кабидир. Одамларни тўғри йўлга бошлашда ваҳийнинг аҳамияти ўлик жасадга жон киритишдек муҳим.

• الهداية المسندة إلى الرسول صلى الله عليه وسلم هي هداية الإرشاد لا هداية التوفيق.

Пайғамбар алайҳиссаломнинг ҳидоят қилишлари тавфиқ ҳидояти эмас, иршод ҳидоятидир. Яъни, у зот тўғри йўлни кўрсатиб, унга йўллаб қўя олади, холос. Тавфиқни эса ёлғиз Аллоҳ беради.

• ما عند المشركين من توحيد الربوبية لا ينفعهم يوم القيامة.

Мушрикларнинг парвардигорлик (рубубият) тавҳидини тан олишлари Қиёмат куни асқотмайди.

Versetto: 11

وَٱلَّذِي نَزَّلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءَۢ بِقَدَرٖ فَأَنشَرۡنَا بِهِۦ بَلۡدَةٗ مَّيۡتٗاۚ كَذَٰلِكَ تُخۡرَجُونَ

Аллоҳ шундай Зотки, осмондан ўзингизга, чорвангизга ва экинларингизга етарли миқдорда ёмғир ёғдириб, у билан қуриб-қақраб ётган ерни яшнатдик. Аллоҳ қуриб ётган ерни қайта жонлантирганидек, сизларни ҳам қайта тирилтиради.

Versetto: 12

وَٱلَّذِي خَلَقَ ٱلۡأَزۡوَٰجَ كُلَّهَا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡفُلۡكِ وَٱلۡأَنۡعَٰمِ مَا تَرۡكَبُونَ

Аллоҳ шундай Зотки, кеча ва кундуз, эр ва хотин каби ҳамма турдаги жуфтларни яратди. Сизларга кемалар ва чорва ҳайвонларидан сафарларингизда минадиган уловлар қилиб берди. Денгизда кемага, қуруқликда эса чорва ҳайвонларига минасизлар.

Versetto: 13

لِتَسۡتَوُۥاْ عَلَىٰ ظُهُورِهِۦ ثُمَّ تَذۡكُرُواْ نِعۡمَةَ رَبِّكُمۡ إِذَا ٱسۡتَوَيۡتُمۡ عَلَيۡهِ وَتَقُولُواْ سُبۡحَٰنَ ٱلَّذِي سَخَّرَ لَنَا هَٰذَا وَمَا كُنَّا لَهُۥ مُقۡرِنِينَ

Сизларга шунча неъматларни ато этди. Токи, сафарларингизда уларни устларига ўрнашиб олиб, Парвардигорингизнинг неъматини эсланглар ва шундай деб айтинглар: "Бизга мана шу уловни бўйсундириб берган Зот ҳар қандай нуқсондан Покдир. Биз бу уловга ўз ҳукмимизни ўтказяпмиз. Агар уни Аллоҳ бизга бўйсундириб бермаганида, ўзимизнинг қўлимиздан келмас эди".

Versetto: 14

وَإِنَّآ إِلَىٰ رَبِّنَا لَمُنقَلِبُونَ

Ўлганимиздан кейин ҳисоб бериш ва жазо ёки мукофотимизни олиш учун ёлғиз Парвардигоримизга қайтирилурмиз.

Versetto: 15

وَجَعَلُواْ لَهُۥ مِنۡ عِبَادِهِۦ جُزۡءًاۚ إِنَّ ٱلۡإِنسَٰنَ لَكَفُورٞ مُّبِينٌ

Мушриклар ўзларича айрим махлуқотларнинг Яратувчидан туғилганини айтиб: "Фаришталар Аллоҳнинг қизлари", дейдилар. Бу гапни айтган одам аниқ йўлдан озган ва очиқ кўрнамакдир.

Versetto: 16

أَمِ ٱتَّخَذَ مِمَّا يَخۡلُقُ بَنَاتٖ وَأَصۡفَىٰكُم بِٱلۡبَنِينَ

Эй мушриклар: "Аллоҳ Ўзи яратган бандаларидан қизларини Ўзига олиб қолиб, бизга ўғилларини саралаб берди", дейсизларми?! Бу қандай тақсимот бўлди?!

Versetto: 17

وَإِذَا بُشِّرَ أَحَدُهُم بِمَا ضَرَبَ لِلرَّحۡمَٰنِ مَثَلٗا ظَلَّ وَجۡهُهُۥ مُسۡوَدّٗا وَهُوَ كَظِيمٌ

Улардан бирига ўша Парвардигорга тааллуқли қилганлари қиз фарзанд кўргани ҳақида хабар келса, ғам, қайғуга ботиб, хафа бўлиб, ғазабга тўлиб, юзлари қорайиб кетади. Ўзини ғам-қайғуга ботирадиган нарсани Парвардигорига муносиб кўрганини қаранг?!

Versetto: 18

أَوَمَن يُنَشَّؤُاْ فِي ٱلۡحِلۡيَةِ وَهُوَ فِي ٱلۡخِصَامِ غَيۡرُ مُبِينٖ

Зийнат ичра тарбия қилинадиган, мужодала пайтида аёл бўлгани учун ўз гапини гапира олмайдиган хилқатни Парвардигорларига муносиб кўряптиларми?!

Versetto: 19

وَجَعَلُواْ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ ٱلَّذِينَ هُمۡ عِبَٰدُ ٱلرَّحۡمَٰنِ إِنَٰثًاۚ أَشَهِدُواْ خَلۡقَهُمۡۚ سَتُكۡتَبُ شَهَٰدَتُهُمۡ وَيُسۡـَٔلُونَ

Раҳмоннинг бандалари бўлган фаришталарни қизлар, деб атадилар. Аллоҳ уларни яратаётганда гувоҳ бўлиб турганмидиларки, малоикаларнинг қизлар экани уларга аён бўлса?! Фаришталар уларнинг бу гувоҳликларини ёзиб қўядилар ва Қиёмат куни шу айтган гапларига жавоб берадилар. Кейин эса ёлғон гапирганлари учун азобга гирифтор қилинадилар.

Versetto: 20

وَقَالُواْ لَوۡ شَآءَ ٱلرَّحۡمَٰنُ مَا عَبَدۡنَٰهُمۗ مَّا لَهُم بِذَٰلِكَ مِنۡ عِلۡمٍۖ إِنۡ هُمۡ إِلَّا يَخۡرُصُونَ

Қадарни ҳужжат қилишиб: "Агар Аллоҳ фаришталарга ибодат қилишимизни хоҳламаганида биз ҳам уларга ибодат қилмаган бўлар эдик, У хоҳлабдими, демак, рози бўлибди-да", дейдилар. Улар бу гапларини бирон билимга асосланиб айтаётганлари йўқ. Улар фақат алжирамоқдалар, холос.

Versetto: 21

أَمۡ ءَاتَيۡنَٰهُمۡ كِتَٰبٗا مِّن قَبۡلِهِۦ فَهُم بِهِۦ مُسۡتَمۡسِكُونَ

Ёки анави мушрикларга Қуръондан олдин Аллоҳдан бошқасига ибодат қилишга рухсат берадиган бирон китоб берганмизми? Ва улар ана шу китобни маҳкам ушлаб, ўшандан ҳужжат келтиряптиларми?

Versetto: 22

بَلۡ قَالُوٓاْ إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّةٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّهۡتَدُونَ

Йўқ, уларга ҳеч қандай китоб берилмаган. Уларнинг ҳужжати кўр тақлиддан ўзга нарса эмас. Айтадиларки, олдинги ота-боболаримизни бир дин, бир миллат ўлароқ танидик. Улар бут-санамларга ибодат қилардилар. Бас, биз ҳам уларнинг изидан бораверамиз.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• كل نعمة تقتضي شكرًا.

Ҳар бир неъмат шукр қилишни тақозо этади.

• جور المشركين في تصوراتهم عن ربهم حين نسبوا الإناث إليه، وكَرِهوهنّ لأنفسهم.

Мушрикларнинг хотин-қизларни Парвардигорларига муносиб кўриб, ўзларига номуносиб кўришлари нақадар адолатсизлик!

• بطلان الاحتجاج على المعاصي بالقدر.

Кишининг гуноҳ қилишига тақдир ҳужжат бўла олмайди.

• المشاهدة أحد الأسس لإثبات الحقائق.

Ҳақиқатларни исботлаш учун асослардан бирини кўрмоқ, унга гувоҳ бўлмоқ лозим.

Versetto: 23

وَكَذَٰلِكَ مَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ فِي قَرۡيَةٖ مِّن نَّذِيرٍ إِلَّا قَالَ مُتۡرَفُوهَآ إِنَّا وَجَدۡنَآ ءَابَآءَنَا عَلَىٰٓ أُمَّةٖ وَإِنَّا عَلَىٰٓ ءَاثَٰرِهِم مُّقۡتَدُونَ

Эй Пайғамбар, анавилар ҳақни тан олмай, унга қарши ота-боболарига тақлид қилишларини далил қилганларидек, сиздан олдин бирон шаҳарга бирон пайғамбарни юборган бўлсак, у ернинг катталари, раҳбарлари, бойлари: "Биз ота-боболаримизни бир миллат ва дин устида топганмиз ва биз уларнинг изидан бораверамиз", деганлар. Хуллас, бу иш янгилик эмас.

Versetto: 24

۞ قَٰلَ أَوَلَوۡ جِئۡتُكُم بِأَهۡدَىٰ مِمَّا وَجَدتُّمۡ عَلَيۡهِ ءَابَآءَكُمۡۖ قَالُوٓاْ إِنَّا بِمَآ أُرۡسِلۡتُم بِهِۦ كَٰفِرُونَ

Уларга пайғамбари деди: "Мен олиб келган дин яхшироқ бўлса ҳам ўша ота-боболарингизга эргашаверасизларми?" Дедилар: "Биз сен олиб келган динга, сендан олдинги пайғамбарлар олиб келган динга ҳам куфр келтиргувчилармиз".

Versetto: 25

فَٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡۖ فَٱنظُرۡ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ

Сиздан олдинги пайғамбарларни ёлғончига чиқарган умматлардан қасос олиб, уларни ҳалок айладик. Бас, пайғамбарни ёлғончига чиқарадиганларнинг оқибати нима билан тугаши ҳақида фикр юритинг. Уларнинг оқибати ўта аянчли бўлган.

Versetto: 26

وَإِذۡ قَالَ إِبۡرَٰهِيمُ لِأَبِيهِ وَقَوۡمِهِۦٓ إِنَّنِي بَرَآءٞ مِّمَّا تَعۡبُدُونَ

Эй Пайғамбар, эсланг! Иброҳим ўз отаси ва қавмига деди: "Сизлар Аллоҳни қўйиб, бут-санамларга ибодат қиляпсизлар. Мен улардан покман, юз ўгираман".

Versetto: 27

إِلَّا ٱلَّذِي فَطَرَنِي فَإِنَّهُۥ سَيَهۡدِينِ

Мени яратган Аллоҳгина бундан мустасно. У Зотгагина юкунаман. Бас, У Зот яқинда менга тўғри йўлни кўрсатиб, мен учун фойда бўладиган ишга, Ўзининг мустаҳкам динига эргашишга муваффақ айлайди.

Versetto: 28

وَجَعَلَهَا كَلِمَةَۢ بَاقِيَةٗ فِي عَقِبِهِۦ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ

Иброҳим "Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ", деган тавҳид калимасини ўзидан кейинги зурриётларига ҳам қоладиган бир калимага айлантирди. Улар орасида Аллоҳни бир деб биладиганлар, Унга ширк келтирмайдиганлар мудом бор бўлиб бораверадилар. Шоядки, улар Аллоҳга қайтиб, ширку маъсиятлардан тавба қилсалар.

Versetto: 29

بَلۡ مَتَّعۡتُ هَٰٓؤُلَآءِ وَءَابَآءَهُمۡ حَتَّىٰ جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ وَرَسُولٞ مُّبِينٞ

Мен анави ҳақни тан олмай, ёлғонга чиқарадиган мушрикларни азоблашга шошилмадим. Уларнинг дунёдан фойдаланиб, баҳра олиб юришларига қўйиб бердим. Ота-боболарини ҳам шундай қилдим. Бу ҳолат то Қуръон ва очиқ пайғамбар, яъни, Муҳаммад алайҳиссалом келгунига қадар шу тахлит давом этди.

Versetto: 30

وَلَمَّا جَآءَهُمُ ٱلۡحَقُّ قَالُواْ هَٰذَا سِحۡرٞ وَإِنَّا بِهِۦ كَٰفِرُونَ

Уларга мана шу ҳақ эканига заррача шубҳа бўлмаган Қуръон келгач: "Бу сеҳрдир. У билан Муҳаммад бизни сеҳрлаяпти. Биз унга куфр келтирамиз. Ҳеч қачон иймон келтирмаймиз", дедилар.

Versetto: 31

وَقَالُواْ لَوۡلَا نُزِّلَ هَٰذَا ٱلۡقُرۡءَانُ عَلَىٰ رَجُلٖ مِّنَ ٱلۡقَرۡيَتَيۡنِ عَظِيمٍ

Ҳақни ёлғонга чиқарадиган мушриклар: "Аллоҳ бу Қуръонни мана шу камбағал, етим Муҳаммадга нозил қилмасдан, маккалик ёки тоифлик икки эътиборли кишига туширмабди-да", дедилар.

Versetto: 32

أَهُمۡ يَقۡسِمُونَ رَحۡمَتَ رَبِّكَۚ نَحۡنُ قَسَمۡنَا بَيۡنَهُم مَّعِيشَتَهُمۡ فِي ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَرَفَعۡنَا بَعۡضَهُمۡ فَوۡقَ بَعۡضٖ دَرَجَٰتٖ لِّيَتَّخِذَ بَعۡضُهُم بَعۡضٗا سُخۡرِيّٗاۗ وَرَحۡمَتُ رَبِّكَ خَيۡرٞ مِّمَّا يَجۡمَعُونَ

Эй Пайғамбар, Парвардигорингизнинг раҳматини тақсимлаб, истаганига берадиган, истаганига бермайдиган ўшалар эканми ёки Аллоҳми? Уларга шу дунёдаги ризқларини Биз тақсимлаб берганмиз ва уларни бой-камбағал қилганмиз. Токи, бири бирига бўйсуниб, тирикчилик ўтказсинлар. Парвардигорингизнинг бандаларига охиратда кўрсатадиган марҳамати улар тўплаётган мол-дунёдан яхшироқдир.

Versetto: 33

وَلَوۡلَآ أَن يَكُونَ ٱلنَّاسُ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ لَّجَعَلۡنَا لِمَن يَكۡفُرُ بِٱلرَّحۡمَٰنِ لِبُيُوتِهِمۡ سُقُفٗا مِّن فِضَّةٖ وَمَعَارِجَ عَلَيۡهَا يَظۡهَرُونَ

Одамлар битта миллат, яъни, кофир миллат бўлиб кетиш хавфи бўлмаганида эди, Аллоҳга куфр келтирганларнинг уйлари учун кумуш шифтлар ва унга чиқадиган нарвонлар қилиб берган бўлар эдик.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• التقليد من أسباب ضلال الأمم السابقة.

Ўтган умматларнинг йўлдан озиш сабабларидан бири тақлид бўлган.

• البراءة من الكفر والكافرين لازمة.

Куфр ва кофирлардан безор бўлиш, улардан юз ўгириш лозим.

• تقسيم الأرزاق خاضع لحكمة الله.

Ризқларни тақсимлаш Аллоҳнинг ҳикматига қараб бўлади.

• حقارة الدنيا عند الله، فلو كانت تزن عنده جناح بعوضة ما سقى منها كافرًا شربة ماء.

Дунё Аллоҳнинг наздида арзимасдир. Агар дунёнинг қадри Аллоҳнинг наздида бир чивин қанотича бўлганида бирон кофирга бир қултум сув ҳам бермаган бўларди.

Versetto: 34

وَلِبُيُوتِهِمۡ أَبۡوَٰبٗا وَسُرُرًا عَلَيۡهَا يَتَّكِـُٔونَ

Уйларига эшиклар қилиб берган бўлар эдик. Уларга ястаниб ўтирадиган сўрилар қилиб берган бўлар эдик. Бу ишни синов ва истидрож учун қилар эдик. Истидрож - қўйиб бериш, муҳлат бериш, тез жазоламасдан кўпроқ гуноҳ қилишига имкон бериб, охирида жазога тортиш. Арқонни узун ташлаб қўйишга тўғри келса керак.

Versetto: 35

وَزُخۡرُفٗاۚ وَإِن كُلُّ ذَٰلِكَ لَمَّا مَتَٰعُ ٱلۡحَيَوٰةِ ٱلدُّنۡيَاۚ وَٱلۡأٓخِرَةُ عِندَ رَبِّكَ لِلۡمُتَّقِينَ

Олтинларни ҳам ўшаларники қилиб берган бўлар эдик. Буларнинг ҳаммаси дунё ҳаётининг матоларидир. Уларнинг фойдаси жуда кам. Чунки улар бир зумда ўтади-кетади. Охиратдаги неъматлар эса, Эй Пайғамбар, Парвардигорингиз наздида Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила қўрқадиган тақводорларникидир.

Versetto: 36

وَمَن يَعۡشُ عَن ذِكۡرِ ٱلرَّحۡمَٰنِ نُقَيِّضۡ لَهُۥ شَيۡطَٰنٗا فَهُوَ لَهُۥ قَرِينٞ

Ким Қуръонга шабкўрлик билан назар ташлаб, ундан юз ўгирса, уни бир шайтон эгаллаб олади-да, баттар адаштираверади, адаштираверади.

Versetto: 37

وَإِنَّهُمۡ لَيَصُدُّونَهُمۡ عَنِ ٱلسَّبِيلِ وَيَحۡسَبُونَ أَنَّهُم مُّهۡتَدُونَ

Қуръондан юз ўгирганларни эгаллаб олган шайтонлар уларни Аллоҳнинг динидан тўсадилар. Бас, улар Аллоҳнинг буйруқларини бажармайдилар, тақиқларидан тийилмайдилар. Яна ўзларини ҳақ йўлдаги ҳидоят топганлар, деб ҳисоблайдилар. Натижада тавба қилиш ҳаёлларига ҳам келмайди.

Versetto: 38

حَتَّىٰٓ إِذَا جَآءَنَا قَالَ يَٰلَيۡتَ بَيۡنِي وَبَيۡنَكَ بُعۡدَ ٱلۡمَشۡرِقَيۡنِ فَبِئۡسَ ٱلۡقَرِينُ

Аллоҳнинг эслатмасидан юз ўгирган бадбахт Қиёмат куни Бизнинг ҳузуримизга келгач, орзу-умидларини изҳор қилиб: "Эй менга ҳамроҳ бўлган шайтон, қани эди мен билан сенинг ўртамиз машриқ билан мағриб қадар узоқ бўлса, сен нақадар манфур ҳамроҳсан", деб қолади.

Versetto: 39

وَلَن يَنفَعَكُمُ ٱلۡيَوۡمَ إِذ ظَّلَمۡتُمۡ أَنَّكُمۡ فِي ٱلۡعَذَابِ مُشۡتَرِكُونَ

Қиёмат куни Аллоҳ кофирларга шундай дейди: "Сизлар ширку маъсиятлар ила ўз жонингизга жабр қилдингиз. Энди азоб тортишда бир-бирингизга шерик бўласизлар. Лекин шерикларингиз сиздаги азобни заррача кўтариша олмас".

Versetto: 40

أَفَأَنتَ تُسۡمِعُ ٱلصُّمَّ أَوۡ تَهۡدِي ٱلۡعُمۡيَ وَمَن كَانَ فِي ضَلَٰلٖ مُّبِينٖ

Улар кар одамлар. Ҳақни гапирсангиз, эшитмайдилар. Улар кўр одамлар. Ҳақни кўрсатсангиз, кўрмайдилар. Эй Пайғамбар, сиз карга гап уқтира олармидингиз ё кўрга йўл кўрсата олармидингиз ёки йўлдан озган, очиқ залолатдаги одамни ҳидоят қила олармидингиз?!

Versetto: 41

فَإِمَّا نَذۡهَبَنَّ بِكَ فَإِنَّا مِنۡهُم مُّنتَقِمُونَ

Гарчи сизни уларни азоблашдан олдин вафот этдирсак ҳам, барибир Биз улардан интиқом олиб, шу дунёда ҳам, охиратда ҳам уларни азобга гирифтор қилурмиз.

Versetto: 42

أَوۡ نُرِيَنَّكَ ٱلَّذِي وَعَدۡنَٰهُمۡ فَإِنَّا عَلَيۡهِم مُّقۡتَدِرُونَ

Ёки сизга уларга ваъда қилганимиз азобнинг бир қисмини кўрсатурмиз. Биз уларни азоблашга қодирмиз. Улар Бизга ҳаргиз бас кела олмаслар.

Versetto: 43

فَٱسۡتَمۡسِكۡ بِٱلَّذِيٓ أُوحِيَ إِلَيۡكَۖ إِنَّكَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ

Эй Пайғамбар, шундай бўлгач, сиз Парвардигорингиз сизга ваҳий қилган Қуръонни маҳкам ушлайверинг. Сиз заррача чалкашлиги бўлмаган ҳақ йўлдасиз.

Versetto: 44

وَإِنَّهُۥ لَذِكۡرٞ لَّكَ وَلِقَوۡمِكَۖ وَسَوۡفَ تُسۡـَٔلُونَ

Бу Қуръон сиз учун ҳам, қавмингиз учун ҳам шарафдир. Яқинда Қиёмат куни бўлганда унга иймон келтириш, унинг йўриқларига эргашиш ва унга даъват қилиш каби ишлар учун жавобгар бўласизлар.

Versetto: 45

وَسۡـَٔلۡ مَنۡ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ مِن رُّسُلِنَآ أَجَعَلۡنَا مِن دُونِ ٱلرَّحۡمَٰنِ ءَالِهَةٗ يُعۡبَدُونَ

Эй Пайғамбар, ўзингиздан олдинги Биз юборган пайғамбарлардан сўранг: "Биз Раҳмондан бошқа ибодат қилинадиган маъбудлар қилибмизми?"

Versetto: 46

وَلَقَدۡ أَرۡسَلۡنَا مُوسَىٰ بِـَٔايَٰتِنَآ إِلَىٰ فِرۡعَوۡنَ وَمَلَإِيْهِۦ فَقَالَ إِنِّي رَسُولُ رَبِّ ٱلۡعَٰلَمِينَ

Биз Мусони Ўз оятларимиз, мўъжизаларимиз билан Фиръавн ва унинг аъёнларига юборгандик. Мусо уларга шундай деганди: "Албатта мен барча махлуқотлар Парвардигорининг элчисиман".

Versetto: 47

فَلَمَّا جَآءَهُم بِـَٔايَٰتِنَآ إِذَا هُم مِّنۡهَا يَضۡحَكُونَ

Уларга Бизнинг оятларимизни, мўъжизаларимизни олиб келганида, улар бу оятларни мазах-масхара қилиб, устидан кула бошладилар.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• خطر الإعراض عن القرآن.

Қуръондан юз ўгириш ўта хатарли.

• القرآن شرف لرسول الله صلى الله عليه وسلم ولأمته.

Қуръон Пайғамбар алайҳиссалом учун ҳам, у зотнинг уммати учун ҳам шарафдир.

• اتفاق الرسالات كلها على نبذ الشرك.

Ҳамма рисолатлар бир овоздан ширкни тарк этишга иттифоқ қилганлар.

• السخرية من الحق صفة من صفات الكفر.

Ҳақни масхара қилиш куфр аломатларидан биридир.

Versetto: 48

وَمَا نُرِيهِم مِّنۡ ءَايَةٍ إِلَّا هِيَ أَكۡبَرُ مِنۡ أُخۡتِهَاۖ وَأَخَذۡنَٰهُم بِٱلۡعَذَابِ لَعَلَّهُمۡ يَرۡجِعُونَ

Фиръавн ва унинг аъёнларига Мусо алайҳиссалом олиб келган рисолатнинг ҳақ эканини исботлайдиган қайси бир оятни кўрсатган бўлсак, у ўзидан олдинги оятдан каттароқ, буюкроқ бўлган. Уларни шу дунёда жазоладик, азобладик. Шоядки, куфр йўлидан қайтсалар. Лекин уларга фойда бермади.

Versetto: 49

وَقَالُواْ يَٰٓأَيُّهَ ٱلسَّاحِرُ ٱدۡعُ لَنَا رَبَّكَ بِمَا عَهِدَ عِندَكَ إِنَّنَا لَمُهۡتَدُونَ

Улар азобга гирифтор бўлишгач, Мусо алайҳиссаломга: " Эй сеҳргар, (Бу ерда "сеҳргар" сўзи ерга уриш эмас, улуғлаш маъносида келяпти. Чунки у пайтларда сеҳргарлар ҳамма ҳурмат қиладиган энг обрўли одамлар бўлишган), Парвардигоринг сенга, агар биз иймон келтирсак, азобни бартараф этишини ваъда қилганди. Шу ваъдаси ҳаққи Унга биз учун дуо қил. Агар биздан бу балони даф қилса, биз албатта тўғри йўлга юрамиз", дедилар.

Versetto: 50

فَلَمَّا كَشَفۡنَا عَنۡهُمُ ٱلۡعَذَابَ إِذَا هُمۡ يَنكُثُونَ

Биз улардан азобни даф қилганимизда эса, қарабсизки, улар аҳдларини бузиб турибдилар. Вафо қилмаяптилар.

Versetto: 51

وَنَادَىٰ فِرۡعَوۡنُ فِي قَوۡمِهِۦ قَالَ يَٰقَوۡمِ أَلَيۡسَ لِي مُلۡكُ مِصۡرَ وَهَٰذِهِ ٱلۡأَنۡهَٰرُ تَجۡرِي مِن تَحۡتِيٓۚ أَفَلَا تُبۡصِرُونَ

Фиръавн ўз қавмига нидо қилиб, салтанатига керилиб деди: "Эй қавмим, Миср мулки ҳам, қасрларим остидан оқиб ўтаётган мана бу Нил дарёси ҳам меники эмасми? Салтанатимни кўриб, менинг нақадар улуғ эканимни билиб олмаяпсизларми?"

Versetto: 52

أَمۡ أَنَا۠ خَيۡرٞ مِّنۡ هَٰذَا ٱلَّذِي هُوَ مَهِينٞ وَلَا يَكَادُ يُبِينُ

Мен мана бу гапини эплаб гапира олмайдиган заиф, қочқин Мусодан кўра яхшироқман.

Versetto: 53

فَلَوۡلَآ أُلۡقِيَ عَلَيۡهِ أَسۡوِرَةٞ مِّن ذَهَبٍ أَوۡ جَآءَ مَعَهُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ مُقۡتَرِنِينَ

Уни юборган Аллоҳ унинг пайғамбар эканини билдириб қўйиш учун унга олтин билагузукларни ёғдириб бермабди-да. Ёки у билан бирга фаришталар қатор-қатор бўлиб келишмабди-да.

Versetto: 54

فَٱسۡتَخَفَّ قَوۡمَهُۥ فَأَطَاعُوهُۚ إِنَّهُمۡ كَانُواْ قَوۡمٗا فَٰسِقِينَ

Фиръавн қавмини лақиллатди. Қавми эса унга итоат этди. Улар Аллоҳга итоат этмайдиган фосиқ қавм эдилар.

Versetto: 55

فَلَمَّآ ءَاسَفُونَا ٱنتَقَمۡنَا مِنۡهُمۡ فَأَغۡرَقۡنَٰهُمۡ أَجۡمَعِينَ

Тинимсиз куфр келтиравериб, Бизни ғазаблантиришгач, улардан қасос олиб, ҳаммаларини ғарқ қилдик.

Versetto: 56

فَجَعَلۡنَٰهُمۡ سَلَفٗا وَمَثَلٗا لِّلۡأٓخِرِينَ

Бас, Фиръавн ва унинг аъёнларини одамларга ва қавмингиз кофирларига ибрат қилиб кўрсатиладиган ўтмишга айлантирдик. Токи, одамлар кўзларини очиб, улар қилган ишларни қилмасинлар ва улардек балога гирифтор бўлмасинлар.

Versetto: 57

۞ وَلَمَّا ضُرِبَ ٱبۡنُ مَرۡيَمَ مَثَلًا إِذَا قَوۡمُكَ مِنۡهُ يَصِدُّونَ

Мушриклар Аллоҳ таолонинг: "Сизлар ҳам, Аллоҳни қўйиб ибодат қилаётган бутларингиз ҳам жаҳаннам ўтинисизлар. Сизлар унга тушгувчидирсизлар", деган ояти мазмунида ўзлари ибодат қилаётган Ийсо алайҳиссалом ҳам бор, деб ўйладилар. Чунки Аллоҳ бошқа бутларга ибодат қилишдан қайтарганидек, Ийсога ибодат қилишдан ҳам қайтарганди. Шунинг учун Аллоҳ айтяптики, эй Пайғамбар, қавмингиз бақир-чақир қилиб: "Худоларимиз Ийсо мақомида бўлишига розимиз", дейдилар. Аллоҳ бунга раддия билдириб, мана бу оятни нозил қилди: "Албатта, Биз тарафимиздан гўзал (мартаба) берилган зотлар, ана ўшалар (дўзахдан) узоқ қилингувчилардир".

Versetto: 58

وَقَالُوٓاْ ءَأَٰلِهَتُنَا خَيۡرٌ أَمۡ هُوَۚ مَا ضَرَبُوهُ لَكَ إِلَّا جَدَلَۢاۚ بَلۡ هُمۡ قَوۡمٌ خَصِمُونَ

Дедилар: "Бизнинг маъбудларимиз яхшироқми ёки Ийсоми?" Сизга Ибн Забъарий ва бошқа мушриклар мисолларни ҳаққа етиб олиш учун эмас, талашиб-тортишишни ёқтирганлари учун келтирадилар. Чунки улар табиатан жанжалкаш қавмдир.

Versetto: 59

إِنۡ هُوَ إِلَّا عَبۡدٌ أَنۡعَمۡنَا عَلَيۡهِ وَجَعَلۡنَٰهُ مَثَلٗا لِّبَنِيٓ إِسۡرَٰٓءِيلَ

Марямнинг ўғли Ийсо Аллоҳнинг бошқа бандалари қаторидаги бир банда, холос. Унга пайғамбарлик неъматини ато этдик ва уни Бани Исроил учун бир мисол қилдик. Улар Аллоҳнинг қудратини исботлаш учун шу мисолни келтирдилар. Чунки Ийсо алайҳиссалом худди Одам алайҳиссаломдек отасиз яратилган.

Versetto: 60

وَلَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَا مِنكُم مَّلَٰٓئِكَةٗ فِي ٱلۡأَرۡضِ يَخۡلُفُونَ

Эй Одам болалари, агар истасак, сизларни ҳалок қилиб, ўрнингизга ер юзида халифа бўладиган, ёлғиз Аллоҳгагина иболат қилиб, Унга ҳеч нарсани шерик қилмайдиган фаришталарни олиб келишимиз ҳам мумкин эди.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• نَكْث العهود من صفات الكفار.

Аҳдни бузиш кофирлар сифатидир.

• الفاسق خفيف العقل يستخفّه من أراد استخفافه.

Фосиқнинг ақли калта бўлади. Уни истаган одам лақиллатиши мумкин.

• غضب الله يوجب الخسران.

Аллоҳнинг ғазабини келтириш ҳалокатга олиб боради.

• أهل الضلال يسعون إلى تحريف دلالات النص القرآني حسب أهوائهم.

Залолат аҳли қуръоний ҳужжат маъноларини ўз истаклари сари буришга ҳаракат қиладилар.

Versetto: 61

وَإِنَّهُۥ لَعِلۡمٞ لِّلسَّاعَةِ فَلَا تَمۡتَرُنَّ بِهَا وَٱتَّبِعُونِۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ

Ийсо Қиёматнинг катта аломатларидан бири бўлиб, охир замонда самодан ерга тушади. Қиёматнинг бўлишига шубҳа қилманглар. Аллоҳ тарафидан олиб келган кўрсатмаларимга эргашинглар. Мана шу сизларга олиб келганим энг тўғри йўлдир.

Versetto: 62

وَلَا يَصُدَّنَّكُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُۖ إِنَّهُۥ لَكُمۡ عَدُوّٞ مُّبِينٞ

Шайтон ўзининг аврашлари, васвасалари билан сизларни тўғри йўлдан буриб юбормасин. У сизларга очиқ, аниқ душмандир.

Versetto: 63

وَلَمَّا جَآءَ عِيسَىٰ بِٱلۡبَيِّنَٰتِ قَالَ قَدۡ جِئۡتُكُم بِٱلۡحِكۡمَةِ وَلِأُبَيِّنَ لَكُم بَعۡضَ ٱلَّذِي تَخۡتَلِفُونَ فِيهِۖ فَٱتَّقُواْ ٱللَّهَ وَأَطِيعُونِ

Ийсо қавмига ўзининг ҳақ пайғамбар эканига ёрқин далилларни келтирган пайтида деди: "Сизларга Аллоҳ тарафидан ҳикматни келтирдим ҳамда ўзинглар ихтилоф қилиб юрган диний ишларингизни тушунтириб бериш учун келдим. Бас, Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила тақво қилинглар. Менга ҳам итоат этиб, буйруқларимни бажаринглар ва тақиқларимдан тийилинглар".

Versetto: 64

إِنَّ ٱللَّهَ هُوَ رَبِّي وَرَبُّكُمۡ فَٱعۡبُدُوهُۚ هَٰذَا صِرَٰطٞ مُّسۡتَقِيمٞ

Аллоҳ менинг ҳам, сизларнинг ҳам Парвардигоримиздир. Бизнинг Ундан ўзга парвардигоримиз йўқ. Бас, ихлос билан ёлғиз Унгагина ибодат қилинглар. Мана шу тавҳид ҳеч қандай эгрилиги бўлмаган энг тўғри йўлдир.

Versetto: 65

فَٱخۡتَلَفَ ٱلۡأَحۡزَابُ مِنۢ بَيۡنِهِمۡۖ فَوَيۡلٞ لِّلَّذِينَ ظَلَمُواْ مِنۡ عَذَابِ يَوۡمٍ أَلِيمٍ

Насронийлар орасидан чиққан фирқалар Ийсо ҳақида ихтилоф қилдилар. Кимдир уни "худо" деса, яна кимдир "худонинг ўғли", деди. Яна кимдир: "Унинг ўзи ҳам, онаси ҳам икки худолар", деди. Бас, Ийсони ҳали "худо" деб, ҳали "худонинг ўғли" деб, "учтанинг учинчиси" деб, ўз жонига жабр қилган золимларга ҳалокат бўлсин. Уларни Қиёмат куни аламли азоб кутиб олади.

Versetto: 66

هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّا ٱلسَّاعَةَ أَن تَأۡتِيَهُم بَغۡتَةٗ وَهُمۡ لَا يَشۡعُرُونَ

Ийсо ҳақида турли ихтилофларга бораётган анави фирқалар Қиёматнинг тўсатдан, ўзлари сезмай ҳам қоладиган бир тарзда келиб қолишини кутмоқдалар, холос. Қиёмат келган пайтда улар ҳали ҳам кофирликларида давом этаётган бўлсалар, уларнинг оқибати аламли азобдир.

Versetto: 67

ٱلۡأَخِلَّآءُ يَوۡمَئِذِۭ بَعۡضُهُمۡ لِبَعۡضٍ عَدُوٌّ إِلَّا ٱلۡمُتَّقِينَ

Куфру залолат устида дўстлашганлар Қиёмат куни бир-бирларига душман бўлиб қоладилар. Аллоҳдан буйруқларини бажариш ва тақиқларидан тийилиш ила қўрқадиган тақводорларнинг дўстлиги эса боягидек давом этаверади, ҳеч қачон тўхтаб қолмайди.

Versetto: 68

يَٰعِبَادِ لَا خَوۡفٌ عَلَيۡكُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَآ أَنتُمۡ تَحۡزَنُونَ

Аллоҳ уларга шундай дейди: "Эй бандаларим, бугун сизларга келажакдан хавф йўқ. У ёқда қолиб кетган дунёвий насибаларингиз учун эса хафа ҳам бўлмайсизлар".

Versetto: 69

ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ بِـَٔايَٰتِنَا وَكَانُواْ مُسۡلِمِينَ

Улар пайғамбарларига нозил қилинган Қуръонга иймон келтирганлар ва унинг кўрсатмаларига бўйсунганлар, буйруқларини бажарганлар, тақиқларидан тийилганлар.

Versetto: 70

ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ أَنتُمۡ وَأَزۡوَٰجُكُمۡ تُحۡبَرُونَ

Ўзларингиз ҳам, иймон бобидаги ўхшашларингиз, тенгдошларингиз ҳам жаннатга кириб, ундаги ҳеч қачон тугаб қолмайдиган абадий неъматлардан баҳраманд бўлиб, шод-хуррам юраверинглар.

Versetto: 71

يُطَافُ عَلَيۡهِم بِصِحَافٖ مِّن ذَهَبٖ وَأَكۡوَابٖۖ وَفِيهَا مَا تَشۡتَهِيهِ ٱلۡأَنفُسُ وَتَلَذُّ ٱلۡأَعۡيُنُۖ وَأَنتُمۡ فِيهَا خَٰلِدُونَ

Уларга хизматкорлар олтин лаганларда ва қадаҳларда таом ва шаробларни айлантириб турадилар. Жаннатда кўнгил нимани тусаса, кўз нимани кўриб лаззатланса, ҳаммаси муҳайё. Сизлар эса у ерда абадий қоласизлар. Ҳеч қачон ундан чиқмайсизлар.

Versetto: 72

وَتِلۡكَ ٱلۡجَنَّةُ ٱلَّتِيٓ أُورِثۡتُمُوهَا بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ

Таъриф-тавсифи ўтган бу жаннатни Аллоҳ Ўз фазлу марҳамати ила қилиб ўтган амалларингиз учун сизларга мерос қилиб берган.

Versetto: 73

لَكُمۡ فِيهَا فَٰكِهَةٞ كَثِيرَةٞ مِّنۡهَا تَأۡكُلُونَ

Сизлар учун у ерда ҳеч қачон тугаб қолмайдиган кўп мевалар бор. Улардан тановул қиласизлар.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• نزول عيسى من علامات الساعة الكبرى.

Ийсо алайҳиссаломнинг тушиши Қиёматнинг катта аломатларидандир.

• انقطاع خُلَّة الفساق يوم القيامة، ودوام خُلَّة المتقين.

Қиёмат куни фосиқларнинг дўстлиги тугайди. Тақводорларники эса давом этаверади.

• بشارة الله للمؤمنين وتطمينه لهم عما خلفوا وراءهم من الدنيا وعما يستقبلونه في الآخرة.

Аллоҳ мўминларга хушхабар бериб, уларни хотиржам қилиб қўйяптики, улар учун келажакдаги охиратда хафву хатар бўлмайди, бу дунёда қолиб кетган насибаларига эса ачинмайдилар.

Versetto: 74

إِنَّ ٱلۡمُجۡرِمِينَ فِي عَذَابِ جَهَنَّمَ خَٰلِدُونَ

Куфру маъсиятларга ботган жиноятчилар Қиёмат куни жаҳанам азобида абадий қоладилар.

Versetto: 75

لَا يُفَتَّرُ عَنۡهُمۡ وَهُمۡ فِيهِ مُبۡلِسُونَ

Улардан азоб енгиллатилмас ва улар жаҳаннамда Аллоҳнинг раҳматидан ноумид бўлгувчилардир.

Versetto: 76

وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُواْ هُمُ ٱلظَّٰلِمِينَ

Уларни дўзахга киритиш билан уларга зулм қилмадик. Лекин уларнинг ўзлари куфр ила ўзларига ўзлари зулм қилгувчи кимсалар эдилар.

Versetto: 77

وَنَادَوۡاْ يَٰمَٰلِكُ لِيَقۡضِ عَلَيۡنَا رَبُّكَۖ قَالَ إِنَّكُم مَّٰكِثُونَ

Дўзахнинг Молик деб аталган ходимига нидо қилиб: "Эй Молик, Парвардигоринг бизнинг жонимизни олсин, бу азобдан қутулайлик", дедилар. Бунга жавобан Молик: "Сизлар бу азобда мангу қоласизлар, ҳеч қачон ўлмайсизлар, азоб ҳам ҳеч қачон тўхтамайди", деди.

Versetto: 78

لَقَدۡ جِئۡنَٰكُم بِٱلۡحَقِّ وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَكُمۡ لِلۡحَقِّ كَٰرِهُونَ

Сизларга у дунёда заррача шубҳа аралашмаган ҳақни олиб келгандик. Лекин кўпларингиз уни ёқтирмадинглар.

Versetto: 79

أَمۡ أَبۡرَمُوٓاْ أَمۡرٗا فَإِنَّا مُبۡرِمُونَ

Агар улар Пайғамбар алайҳиссаломга қарши бирон найранг ишлатишни режалаштирган бўлсалар, Биз ҳам уларга қарши уларнинг найрангидан пухтароқ тадбир қилиб қўйганмиз.

Versetto: 80

أَمۡ يَحۡسَبُونَ أَنَّا لَا نَسۡمَعُ سِرَّهُمۡ وَنَجۡوَىٰهُمۚ بَلَىٰ وَرُسُلُنَا لَدَيۡهِمۡ يَكۡتُبُونَ

Бизни уларнинг дилларидаги сирларини ва пичирлаб гапирган гапларини билмайди, эшитмайди, деб ўйлайдиларми? Асло! Биз ҳаммасини билиб, эшитиб турамиз. Фаришталар уларнинг ҳузурида туриб, ҳаммасини ёзиб борадилар.

Versetto: 81

قُلۡ إِن كَانَ لِلرَّحۡمَٰنِ وَلَدٞ فَأَنَا۠ أَوَّلُ ٱلۡعَٰبِدِينَ

Эй Пайғамбар, қизлар Аллоҳникидир, дейдиганларга айтинг: "Аллоҳнинг ҳеч қандай боласи йўқ. Аллоҳ бундай нуқсондан пок ва олийдир. Мен эса ўша ҳар қандай нуқсондан пок Аллоҳга ибодат қилгувчиларнинг биринчисиман".

Versetto: 82

سُبۡحَٰنَ رَبِّ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ رَبِّ ٱلۡعَرۡشِ عَمَّا يَصِفُونَ

Осмонлару ернинг Парвардигори, Аршнинг Парвардигори анави мушриклар айтаётган ширклардан Покдир!

Versetto: 83

فَذَرۡهُمۡ يَخُوضُواْ وَيَلۡعَبُواْ حَتَّىٰ يُلَٰقُواْ يَوۡمَهُمُ ٱلَّذِي يُوعَدُونَ

Эй Пайғамбар, уларни тек қўйинг. То уларга ваъда қилинган Қиёмат куни келгунига қадар ноҳақлик ботқоғига ботгандан-ботиб, ўйнаб-кулиб юраверсинлар.

Versetto: 84

وَهُوَ ٱلَّذِي فِي ٱلسَّمَآءِ إِلَٰهٞ وَفِي ٱلۡأَرۡضِ إِلَٰهٞۚ وَهُوَ ٱلۡحَكِيمُ ٱلۡعَلِيمُ

Аллоҳ самода ҳам чин маъбуд, заминда ҳам чин маъбуд. У ҳар бир яратишини, тақдирини ва тадбирини ҳикмат билан қиладиган Ҳаким Зотдир. У бандаларининг аҳволидан Хабардор Алим Зотдир. Бирон нарса У Зотдан яширин қолмас.

Versetto: 85

وَتَبَارَكَ ٱلَّذِي لَهُۥ مُلۡكُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ وَمَا بَيۡنَهُمَا وَعِندَهُۥ عِلۡمُ ٱلسَّاعَةِ وَإِلَيۡهِ تُرۡجَعُونَ

Аллоҳнинг яхшилиги, баракаси кўпайгандан кўпайиб бораверади. Осмонлару ер ва улар орасидаги нарсалар ёлғиз Унинг мулкидир. Қиёмат қачон бўлишини ҳам ёлғиз Ўзи билади. Ундан бошқа ҳеч ким билмайди. Охиратда ҳисоб-китоб ва жазо ёки мукофот учун қайтиб борар жойинглар ҳам ёлғиз Унгадир.

Versetto: 86

وَلَا يَمۡلِكُ ٱلَّذِينَ يَدۡعُونَ مِن دُونِهِ ٱلشَّفَٰعَةَ إِلَّا مَن شَهِدَ بِٱلۡحَقِّ وَهُمۡ يَعۡلَمُونَ

Мушрикларнинг Аллоҳни қўйиб, ибодат қилаётган бутлари Аллоҳнинг ҳузурида шафоат қилишга ҳақли эмаслар. Ийсо, Узайр ва фаришталар каби "Аллоҳдан ўзга илоҳ йўқ", дея шаҳодат калимасини онгли тарзда айтган зотларгина бундан мустасно.

Versetto: 87

وَلَئِن سَأَلۡتَهُم مَّنۡ خَلَقَهُمۡ لَيَقُولُنَّ ٱللَّهُۖ فَأَنَّىٰ يُؤۡفَكُونَ

Агар сиз улардан, ўзларини ким яратганини сўрасангиз, "Бизни Аллоҳ яратган", дейишлари тайин. Шуни эътироф этган эканлар, бас, У Зотга ибодат қилиш ўрнига яна қаёққа бурилиб кетмоқдалар?!

Versetto: 88

وَقِيلِهِۦ يَٰرَبِّ إِنَّ هَٰٓؤُلَآءِ قَوۡمٞ لَّا يُؤۡمِنُونَ

Аллоҳ пайғабарининг ўз қавми устидан шиква-шикоят қилиб: "Эй Парвардигорим, анавилар менга юборган рисолатингга иймон келтирмайдиган қавмдир", деган гапини ҳам билади.

Versetto: 89

فَٱصۡفَحۡ عَنۡهُمۡ وَقُلۡ سَلَٰمٞۚ فَسَوۡفَ يَعۡلَمُونَ

Бас, улардан юз ўгиринг ва уларнинг ёмонлигини даф қиладиган бир чиройли сўзни айтиб қўя қолинг. Бу Маккадаги ҳолат эди. Яқинда улар қандай азобга гирифтор бўлишларини билиб оладилар.

Alcuni insegnamenti da trarre da questi versi sono:

• كراهة الحق خطر عظيم.

Ҳақни ёқтирмаслик ўта хатарлидир.

• مكر الكافرين يعود عليهم ولو بعد حين.

Кофирларнинг найранглари бироздан кейин бўлса-да ўзларига қайтади.

• كلما ازداد علم العبد بربه، ازداد ثقة بربه وتسليمًا لشرعه.

Банда Парвардигорини танигани сайин иймони ҳам, шариатга амал қилиши ҳам ортиб бораверади.

• اختصاص الله بعلم وقت الساعة.

Қиёмат қачон бўлиши ёлғиз Аллоҳга аён.