وه‌رگێڕانی ماناكان ئایه‌تی 11 سوره‌تی سورەتی التوبة - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

ئایه‌تی: 11

فَإِن تَابُواْ وَأَقَامُواْ ٱلصَّلَوٰةَ وَءَاتَوُاْ ٱلزَّكَوٰةَ فَإِخۡوَٰنُكُمۡ فِي ٱلدِّينِۗ وَنُفَصِّلُ ٱلۡأٓيَٰتِ لِقَوۡمٖ يَعۡلَمُونَ

ئەگەر ھاتوو وازیان لە بێباوەڕی ھێنا و گەڕانەوە بۆ لای خوا و تەوبەیان کرد، وە شایەتومانیان ھێنا، وە نوێژەکانیان ئەنجامدا و زەکاتی ماڵ و سامانیان دەرکرد، ئەو کاتە دەبنە موسڵمان و برای دینیتان، ئەوەی بۆ ئێوە ھەیە بۆ ئەوانیش دەبێت، ئەوەی لەسەر ئێوەیە لەسەر ئەوانیش دەبێت، وە دروست نییە لەگەڵیان بجەنگن، چونکە موسڵمان بوونیان خوێن و ماڵ و سامان و شەرەف و ناموسیان دەپارێزێت، وە ئێمە ئایەتەکانمان بۆ خەڵکانێک کە تێبگەن و تێبفکرێن ڕوون دەکەینەوە، چونکە ئەوانە سوودی لێ دەبینن و خەڵکیشی پێ سوودمەند دەکەن.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• دلَّت الآيات على أن قتال المشركين الناكثين العهد كان لأسباب كثيرة، أهمها: نقضهم العهد.

ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی شەڕکردن لەگەڵ ئەو بتپەرست و موشریکانەی کە پەیمانەکانیان شکاند، چەند ھۆکارێکی ھەبوو، گرنگترینی ئەوانە شکاندنی پەیمان بوو.

• في الآيات دليل على أن من امتنع من أداء الصلاة أو الزكاة فإنه يُقاتَل حتى يؤديهما، كما فعل أبو بكر رضي الله عنه.

لەو ئایەتانەدا بەڵگە ھەیە لەسەر ئەوەی ھەرکەسێک وازی هێنا لە نوێژکردن و دەرکردنی زەکاتی ماڵ و سامانی، شەڕی لەگەڵ دەکرێت تا ئەوکاتەی جێ بەجێیان دەکات، ھەروەک چۆن ئەبوبەکری سدیق (خوای لێ ڕازی بێت) لەگەڵ ھەڵگەڕاوەکاندا کردی.

• استدل بعض العلماء بقوله تعالى:﴿وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ﴾ على وجوب قتل كل من طعن في الدّين عامدًا مستهزئًا به.

ھەندێک لەزانایان ئەم ئایەتە (وطعنوا فی دینکم) دەکەنە بەڵگە لەسەر واجب بوونی کوشتنی ھەرکەسێک تانە و تەشەر و توانج بدات لە ئاینی ئیسلام بە ئەنقەست، وە مەبەستی گاڵتەپێکردن بێت، ((بەڵام پاش ئەوەی داوای تەوبەی لێ دەکرێت، ئەگەر تەوبەی کرد و پەشیمان بوویەوە وازی لێ دەھێنرێت، وە گەر نا دادوەری مسوڵمان فەرمانی کوشتنی دەردەکات)).

• في الآيات دلالة على أن المؤمن الذي يخشى الله وحده يجب أن يكون أشجع الناس وأجرأهم على القتال.

ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی ئەو باوەڕدارەی کە تەنھا لە خوای گەورە دەترسێت، پێویستە لە ھەموو کەس ئازاتر بێت و غیرەتی بۆ شەڕکردن لەگەڵ بیباوەڕان زیاتر بێت.