وه‌رگێڕانی ماناكان ئایه‌تی 12 سوره‌تی سورەتی التوبة - الترجمة الكردية للمختصر في تفسير القرآن الكريم - فرەفەرهەنگی قورئانی پیرۆز

ئایه‌تی: 12

وَإِن نَّكَثُوٓاْ أَيۡمَٰنَهُم مِّنۢ بَعۡدِ عَهۡدِهِمۡ وَطَعَنُواْ فِي دِينِكُمۡ فَقَٰتِلُوٓاْ أَئِمَّةَ ٱلۡكُفۡرِ إِنَّهُمۡ لَآ أَيۡمَٰنَ لَهُمۡ لَعَلَّهُمۡ يَنتَهُونَ

ئەگەر ھاتوو ئەو بتپەرست و موشریکانە ئەو پەیمان و بەڵێنانەیان شکاند کە دابوتان لە گەڵیان بۆ وازھێنان لە شەڕ و جەنگ کردن بۆ ماوەیەکی دیاریکراو، وە تانە و تەشەر و توانجیان لە ئاینەکەتان گرت، ئەوا لە گەڵیان بجەنگن، چونکە ئەوانە سەرکردە و پێشەوای بێباوەرانن و ھیچ پەیمان و بەڵێنێک نابەنە سەر کەخوێنیان دەپارێزێت، لە گەڵیان بجەنگن و بە شەڕ بێن، بە ئومێدی ئەوەی واز لە کوفر و بێباوەڕی و شکاندنی پەیمان و بەڵێن و تانە و تەشەر و توانج دان لە دین بھێنن.

سوودەکانی ئایەتەکان لەم پەڕەیەدا:

• دلَّت الآيات على أن قتال المشركين الناكثين العهد كان لأسباب كثيرة، أهمها: نقضهم العهد.

ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی شەڕکردن لەگەڵ ئەو بتپەرست و موشریکانەی کە پەیمانەکانیان شکاند، چەند ھۆکارێکی ھەبوو، گرنگترینی ئەوانە شکاندنی پەیمان بوو.

• في الآيات دليل على أن من امتنع من أداء الصلاة أو الزكاة فإنه يُقاتَل حتى يؤديهما، كما فعل أبو بكر رضي الله عنه.

لەو ئایەتانەدا بەڵگە ھەیە لەسەر ئەوەی ھەرکەسێک وازی هێنا لە نوێژکردن و دەرکردنی زەکاتی ماڵ و سامانی، شەڕی لەگەڵ دەکرێت تا ئەوکاتەی جێ بەجێیان دەکات، ھەروەک چۆن ئەبوبەکری سدیق (خوای لێ ڕازی بێت) لەگەڵ ھەڵگەڕاوەکاندا کردی.

• استدل بعض العلماء بقوله تعالى:﴿وَطَعَنُوا فِي دِينِكُمْ﴾ على وجوب قتل كل من طعن في الدّين عامدًا مستهزئًا به.

ھەندێک لەزانایان ئەم ئایەتە (وطعنوا فی دینکم) دەکەنە بەڵگە لەسەر واجب بوونی کوشتنی ھەرکەسێک تانە و تەشەر و توانج بدات لە ئاینی ئیسلام بە ئەنقەست، وە مەبەستی گاڵتەپێکردن بێت، ((بەڵام پاش ئەوەی داوای تەوبەی لێ دەکرێت، ئەگەر تەوبەی کرد و پەشیمان بوویەوە وازی لێ دەھێنرێت، وە گەر نا دادوەری مسوڵمان فەرمانی کوشتنی دەردەکات)).

• في الآيات دلالة على أن المؤمن الذي يخشى الله وحده يجب أن يكون أشجع الناس وأجرأهم على القتال.

ئەم ئایەتانە بەڵگەن لەسەر ئەوەی ئەو باوەڕدارەی کە تەنھا لە خوای گەورە دەترسێت، پێویستە لە ھەموو کەس ئازاتر بێت و غیرەتی بۆ شەڕکردن لەگەڵ بیباوەڕان زیاتر بێت.