وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی - صلاح الدین * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
سورەتی الواقعة
إِذَا وَقَعَتِ ٱلۡوَاقِعَةُ
سوورەتی (واقیعە) پێناسەیەكى سورەتەكە: ١- سورەتى (واقیعە) سورەتێكى مەككى یە تەنها ئایەتى (٨١-٨٢) نەبێت كە مەدەنین. ٢- ژمارەى ئایەتەكانى سورەتى (واقیعە) (٩٦) ئایەتە. ٣- سورەتى (واقیعە) زنجیرەى پەنجاو شەشەمە لە ریزبەندى لەناو سورەتەكانى قورئانى پیرۆزدا. ٤- سورەتى (واقیعە) لە دواى سورەتى (طه) دابەزیوە. ٥- ئیمامى (ئەبو بەكر) فەرمووى: ئەى پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم پیر بوویت، فەرمووى: (سوورەتەكانى هودو واقیعەو مورسەلات و عەممە یەتەسائەلون و تەكویر پیریان كردم). ٦- ئەو فەرموودانەى لەسەر فەزڵى سوورەتى (واقیعە) هاتوون هیچیان صەحیح نین. تەوەرەكانى سورەتى واقیعە: تەوەرى سەرەكى لە سورەتى (واقیعە)دا بریتییە لە باسكردنى ئازارو نارەحەتیەكانى رۆژى قیامەت، وە باسى ئەوەمان بۆ دەكات كە خەڵكى لەو رۆژەدا دەبن بەسێ كۆمەلەوە، ئەوانیش- ١- (اصحاب الیمین)، كە ئەوانەن لە نازو نیعمەت و خۆشی دان. ٢- (اصحاب الشمال)، كە ئەوانەن لەناو ئازارو سزاو نارەحەتی دان. ٣- (السابقون)، كە ئەوانە لە پێشكەوتوەكانن و لەوپەڕى خۆشی بەختەوەرى دان. ئنجا خواى گەورە باسی حاڵی هەر كامێك لەو سێ كۆمەڵەیە دەكات لە رۆژى دواییدا. پاشان لە چەند شوێنێكى ترى ئەو سورەتە پیرۆزەدا خواى گەورە باسی زۆریك لەو نیعمەتانەى خۆیمان بۆ دەكات كەوا رشتویەتى بەسەر مرۆڤەكاندا بەشێوەیەكى گشتى تا سودى لێ وەربگرن و لەبەرامبەریشدا دەبێت خەڵكى سوپاسگوزارى خۆیان دەڕبرن بەرامبەر بە خواى گەورەو تەسبیحاتى بكەن و بە پاك و پیرۆزى دابنێنن. بِسْمِ اللَّهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيمِ [ إِذَا وَقَعَتِ الْوَاقِعَةُ (١) ] (الْوَاقِعَةُ) ناوێكە لە ناوەكانی ڕۆژی قیامەت، بۆیە پێی ئەووترێ: (الْوَاقِعَةُ) لەبەر ئەوەی بە دڵنیایی ڕوو ئەدات، واتە: كاتێك كە ڕۆژی قیامەت ڕوو ئەدات .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
خَافِضَةٞ رَّافِعَةٌ
[ خَافِضَةٌ رَافِعَةٌ (٣) ] كاتێك كە ڕۆژی قیامەت دێت لەو ڕۆژەدا خوای گەورە كەسانێك نزم ئەكاتەوە بۆ پلەكانى خوارەوەى دۆزەخ هەرچەندە لە دونیا بەرز بوونە كە كافران و دووڕووان و بێ باوەڕانن، وە كەسانێكیش بەرز ئەكاتەوە بۆ پلەكانى سەرەوەى بەهەشت هەرچەندە لە دونیا پلەو پایەیان نزم بووەو لاوازو بێ دەسەڵات بوونە كە باوەڕدارانن, یاخود خۆبەگەورەزان و لووتبەرزەكان نزم ئەكاتەوە، وە خۆبەكەمزانان بەرز ئەكاتەوە .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِذَا رُجَّتِ ٱلۡأَرۡضُ رَجّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَبُسَّتِ ٱلۡجِبَالُ بَسّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَكَانَتۡ هَبَآءٗ مُّنۢبَثّٗا
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَيۡمَنَةِ
[ فَأَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ ] بەشی یەكەمیان: هاوەڵانى لاى راستن ئەوانەی كە لەلای ڕاستی عەرشی خوای گەورەن وە كتێبەكانیان بە دەستی ڕاستیان پێ ئەدرێ وە بەلای ڕاستیشدا بەرەو بەهەشت ئەبرێن كە سەرجەم و تێكڕای بەهەشتییەكانن [ مَا أَصْحَابُ الْمَيْمَنَةِ (٨) ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ چوزانی ئەم بەهەشتییانە كە بە لاى راستدا دەبرێن بۆ بەهەشت حاڵیان چۆنە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡمَشۡـَٔمَةِ
[ وَأَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ ] بەشى دووەم: هاوەڵانى لاى چەپن ئەوانەن كە لەلای چەپی عەرشی خوای گەورەن، وە كتێبیشیان بەدەستی چەپیان پێ ئەدرێ، وە بەلای چەپیشدا بەرەو دۆزەخ ئەبرێن كە دۆزەخییەكانن بە گشتی [ مَا أَصْحَابُ الْمَشْأَمَةِ (٩) ] ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ چوزانی ئەم دۆزەخییانە ئەمانەی كە بەلای چەپدا ئەبرێن بۆ دۆزەخ حاڵیان چۆنە
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلۡمُقَرَّبُونَ
[ أُولَئِكَ الْمُقَرَّبُونَ (١١) ] ئا ئەمانە ئەو كەسانەن كە نزیكن لە ڕەحمەت و پاداشت و بەهەشتی خوا، كە ئەمانە تایبەتترو بەختەوەرترو پاداشت زیاترن لە هاوەڵانى لاى راست، وە ژمارەیان لەوان كەمترە، وە پێغەمبەران و شەهیدان و راستگۆیان و پیاوچاكان لە ناو ئەماندان.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَلِيلٞ مِّنَ ٱلۡأٓخِرِينَ
[ وَقَلِيلٌ مِنَ الْآخِرِينَ (١٤) ] وە كۆمەڵێكى كەمی بەهەشتییەكان لە كۆتاییەكانن، واتە: لە ئوممەتى ئیسلامن لەچاو سەرەتاى ئەم ئوممەتە، پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم ئەفەرمووێ: بە ئومێدم ئێوەى موسڵمانان نیوەی ئەهلی بەهەشت بن و نیوەكەى ترى لەسەرجەم ئوممەتانى تر بن، وە حەفتا هەزار لە ئوممەتى ئیسلام بە بێ لێپرسینەوەو سزا دەچنە بەهەشتەوە، وە لەگەڵ هەر هەزارێكیاندا حەفتا هەزارى تر بەبێ لێپرسینەوەو سزا دەچنە بەهەشتەوە، كە ئەمەیش فەزڵى ئەم ئوممەتى ئیسلامەیە بەسەر ئوممەتانى ترەوە، وە ئێمە دوا ئوممەتین كە هاتووین بەڵام یەكەم ئوممەت دەبین كە دەچینە بەهەشتەوە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَطُوفُ عَلَيۡهِمۡ وِلۡدَٰنٞ مُّخَلَّدُونَ
[ يَطُوفُ عَلَيْهِمْ وِلْدَانٌ مُخَلَّدُونَ (١٧) ] وە ئەو منداڵانەى بەسەریاندا ئەگەڕێن و خزمەتیان ئەكەن پیر نابن و بۆ هەمیشەیی ئەمێننەوە، كە وتراوە: منداڵی موسڵمانانە كە بە منداڵى مردوونە، یان منداڵی موشریكانە، یان كەسانێكن خوای گەورە لە بەهەشتدا دروستی كردوون بۆ خزمەت كردنی بەهەشتییەكان .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِلَّا قِيلٗا سَلَٰمٗا سَلَٰمٗا
[ إِلَّا قِيلًا سَلَامًا سَلَامًا (٢٦) ] تەنها ئەوەندە نەبێ كە سەلام لە یەكتری ئەكەن هەندێكیان سەلام لە هەندێكی تریان دەكەن، وە فریشتەكان سەلامیان لێ دەكەن وە پێیان ئەووترێ: ئێوە پارێزراوو سەلامەتن لە سزای خوای گەورەو سزا نادرێن، وە قسەیشیان پارێزراوە لە خراپەو تاوان.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلۡيَمِينِ
پاداشتى هاوەڵانى راست [ وَأَصْحَابُ الْيَمِينِ مَا أَصْحَابُ الْيَمِينِ (٢٧) ] دواى باسكردنى پێشەنگ و نزیكەكان (سابیق و موقەڕەب) پاشان خواى گەورە دێتە سەر باسى (هاوەڵانى لاى راست)، كە ئەمانە پلەیەك لە خوارترن لە نازو نیعمەتەكانی بەهەشتدا, لەبەر ئەوەی لە دونیادا كردەوەی چاكیان كەمتر بووە، ئەى محمد صلى الله علیه وسلم تۆ چوزانى هاوەڵانى لاى راست كێن و حاڵیان چۆنەو سەرەنجامیان چییە؟
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَطَلۡحٖ مَّنضُودٖ
[ وَطَلْحٍ مَنْضُودٍ (٢٩) ] وە (طَلْح)یش وتراوە: دارێكە لە حیجاز هەیە كە ئەویش بەهەمان شێوە دڕكى زۆرە، بەڵام لەبەهەشت دڕكى نییەو بەرەكەى لە هەنگوین شیرینترە، یاخود وتراوە: خەڵكی یەمەن بە مۆز ئەڵێن: (طَلْح) واتە: مۆزیشیان بۆ هەیە (مَنْضُود) واتە: بەرهەمەكەى چڕو پڕە .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآءٖ مَّسۡكُوبٖ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَفَٰكِهَةٖ كَثِيرَةٖ
[ وَفَاكِهَةٍ كَثِيرَةٍ (٣٢) ] وە میوەی یەكجار زۆریان بۆ هەیە، پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم پێشنوێژى دەكرد دەستى درێژ كرد دواتر پرسیاریان لێكرد، فەرمووى: (بەهەشتم بینى دەستم برد بۆ بۆڵە ترێ یەك بۆتان بێنم رێگرى كرام، ئەگەر بمهێنایا ئەوا تا دونیا دەما لێتان بخواردایا كۆتایی ناهات، وە هەرچى لە نێوان ئاسمان و زەویە لێیان بخواردایا كەمى ناكرد) .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّآ أَنشَأۡنَٰهُنَّ إِنشَآءٗ
[ إِنَّا أَنْشَأْنَاهُنَّ إِنْشَاءً (٣٥) ] ئێمە ئەو ئافرەتانەمان دروست كردووە لە بەهەشت, یاخود هەر ئافرەتانی دونیایش ئەوەی كە دەچێتە بەهەشتەوە ئەگەر تەمەنیشیان پیر بووبێ لەوێ خوای گەورە گەنجیان ئەكاتەوەو دەیانكاتەوە بە كچ، وە تەمەنى بەهەشتێكان سى و سێ ساڵە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَجَعَلۡنَٰهُنَّ أَبۡكَارًا
[ فَجَعَلْنَاهُنَّ أَبْكَارًا (٣٦) ] وە ئەوان كچن وەكو باسمان كرد نە جن و نە مرۆڤ پێشتر دەستی پێیان نەگەیشتووەو جیماعیان لەگەڵ نەكراوەو كچن، پیرێژنێك هاتە خزمەت پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم وتى: دوعام بۆ بكە خوا بمخاتە بەهەشتەوە، پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم فەرمووى: (پیرێژن ناچێتە بەهەشتەوە) ئەویش بە گریانەوە گەڕایەوە، پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم فەرمووى: (پێى بڵێن: بە پیرێژنى ناچێتە بەهەشتەوەو گەنج دەبێتەوە، پاشان ئەم ئایەتەى خوێندەوە) .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
عُرُبًا أَتۡرَابٗا
[ عُرُبًا أَتْرَابًا (٣٧) ] (عُرُب) واتە: لای مێردەكانیان خۆشەویستن یان عاشقی مێردەكانی خۆیانن (أَتْرَابًا) واتە: هاوتەمەنن تەمەنی بەهەشتییەكان هەمووی سی و سێ ساڵە, یاخود وتراوە: هیچ ڕق و كینەیەك لە نێوانیاندا نییە وەكو چۆن لە نێوان ئافرەتانی دونیا هەیە كە خێزانى یەك پیاو بن، پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم دەفەرمێت: (بەهەشتییەكان دەچنە بەهەشتەوە باڵایان وەكو ئادەم صلى الله علیه وسلم شەست گەزە، وە جوانیان وەكو یوسفە صلى الله علیه وسلم ، تەمەنیان سى و سێ ساڵە وەكو تەمەنى عیسى صلى الله علیه وسلم ، دڵیان وەكو دڵى ئەیوبە صلى الله علیه وسلم ، زمانیان وەكو زمانى محمدە صلى الله علیه وسلم ، بێ توك و چاوڕەشن، سەڵات و سەلامى خواى گەورە لەسەرجەم پێغەمبەران بێت) .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ مَآ أَصۡحَٰبُ ٱلشِّمَالِ
سزاى هاوەڵانى چەپ [ وَأَصْحَابُ الشِّمَالِ مَا أَصْحَابُ الشِّمَالِ (٤١) ] ئینجا خوای گەورە دێتە سەر باسى ئەو كەسانەی كە بەدەستی چەپ كتابیان پێ دراوەو بەلای چەپدا بەرەو دۆزەخ بەڕێكراون، ئەی محمد صلى الله علیه وسلم تۆ چوزانی حاڵی ئەوان چۆنە .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَكَانُواْ يَقُولُونَ أَئِذَا مِتۡنَا وَكُنَّا تُرَابٗا وَعِظَٰمًا أَءِنَّا لَمَبۡعُوثُونَ
[ وَكَانُوا يَقُولُونَ أَئِذَا مِتْنَا وَكُنَّا تُرَابًا وَعِظَامًا أَإِنَّا لَمَبْعُوثُونَ (٤٧) ] وە ئەیانووت: ئەگەر ئێمە بمرین و ببین بە خۆڵ و ئێسقانەكانمان بڕزێت ئایا سەرلەنوێ ئێمە دروست ئەكرێینەوە؟ واتە: بەدووریان ئەزانی وە باوەڕیان پێ نەبووە .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَمَالِـُٔونَ مِنۡهَا ٱلۡبُطُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
نَحۡنُ قَدَّرۡنَا بَيۡنَكُمُ ٱلۡمَوۡتَ وَمَا نَحۡنُ بِمَسۡبُوقِينَ
[ نَحْنُ قَدَّرْنَا بَيْنَكُمُ الْمَوْتَ وَمَا نَحْنُ بِمَسْبُوقِينَ (٦٠) ] ئێمەین كە مردنیشمان بۆ دیاری كردوون و كاتی دیاریكراومان بۆ داناون, وە هیچ كەسێكیش نییە زاڵ بێ بەسەر ئێمەدا بەڵكو ئێمەین كە تواناو دەسەڵاتمان هەیە بەسەر هەموو كەس و شتێكدا .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
عَلَىٰٓ أَن نُّبَدِّلَ أَمۡثَٰلَكُمۡ وَنُنشِئَكُمۡ فِي مَا لَا تَعۡلَمُونَ
[ عَلَى أَنْ نُبَدِّلَ أَمْثَالَكُمْ ] وە توانامان هەیە ئێوە لەناوبدەین وە هاوشێوەی ئێوە دروست بكەین، یاخود لە قیامەتدا شێوەتان بگۆڕین [ وَنُنْشِئَكُمْ فِي مَا لَا تَعْلَمُونَ (٦١) ] وە بە شێوازێك دروستتان بكەین كە نەتانزانیبێ و نەتانبیستبێ، واتە: بتانكەین بە مەیمون و بەرازو شێوەتان بگۆڕین، یاخود بە شێوازێكی تر دروستتان بكەینەوەو شێوەتان بگۆڕین .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ عَلِمۡتُمُ ٱلنَّشۡأَةَ ٱلۡأُولَىٰ فَلَوۡلَا تَذَكَّرُونَ
[ وَلَقَدْ عَلِمْتُمُ النَّشْأَةَ الْأُولَى فَلَوْلَا تَذَكَّرُونَ (٦٢) ] وە ئێوە بە دڵنیایی سەرەتای دروست كردنی مرۆڤ ئەزانن كە لە دڵۆپە ئاوێكە پاشان خوێنێكی مەییو پاشان پارچە گۆشتێكە وە پێشتر هیچ نەبوونە, ئەی بۆ یادی ئەم تواناو دەسەڵاتەی خوای گەورە ناكەنەوە تا بتانگەیەنێ بە ئیمان هێنان .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَوۡ نَشَآءُ لَجَعَلۡنَٰهُ حُطَٰمٗا فَظَلۡتُمۡ تَفَكَّهُونَ
[ لَوْ نَشَاءُ لَجَعَلْنَاهُ حُطَامًا فَظَلْتُمْ تَفَكَّهُونَ (٦٥) ] ئەگەر ویستمان لێ بێت هەمووی تێكئەشكێنین بە شێوازێك كە سوودی لێ نەبینن یان نەیەتە بەرهەم ئەو كاتە خەفەت ئەخۆن، یان لۆمەی یەكتری ئەكەن, یان پەشیمان دەبنەوە، یان سەرسام ئەبن بەوەی كە ڕووی كردۆتە دانەوێڵەكەتان .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّا لَمُغۡرَمُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بَلۡ نَحۡنُ مَحۡرُومُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَوۡ نَشَآءُ جَعَلۡنَٰهُ أُجَاجٗا فَلَوۡلَا تَشۡكُرُونَ
[ لَوْ نَشَاءُ جَعَلْنَاهُ أُجَاجًا فَلَوْلَا تَشْكُرُونَ (٧٠) ] ئەگەر ویستمان لێ بێت ئاوەكەتان شوێرو تاڵ ئەكەین بە شێوازێك كە بۆتان نەخورێت و نەتوانن بۆ كشتوكاڵ كردنیش سوودی لێ ببینن، ئەی بۆ شوكرانەبژێری ئەم هەموو نیعمەتەی خوای گەورە ناكەن كە خوای گەورە پێی بەخشیوون .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ءَأَنتُمۡ أَنشَأۡتُمۡ شَجَرَتَهَآ أَمۡ نَحۡنُ ٱلۡمُنشِـُٔونَ
[ أَأَنْتُمْ أَنْشَأْتُمْ شَجَرَتَهَا ] ئایا دارەكە كە ئاگری پێ ئەكەنەوە یان كە بەیەكیاندا دەخشێنن و ئاگر دروست ئەبێ ئێوەن ئەم دارەتان دروست كردووە؟ [ أَمْ نَحْنُ الْمُنْشِئُونَ (٧٢) ] یان ئێمەین دروستمان كردووە بەتواناو دەسەڵاتی خۆمان؟
تەفسیرە عەرەبیەکان:
نَحۡنُ جَعَلۡنَٰهَا تَذۡكِرَةٗ وَمَتَٰعٗا لِّلۡمُقۡوِينَ
[ نَحْنُ جَعَلْنَاهَا تَذْكِرَةً وَمَتَاعًا لِلْمُقْوِينَ (٧٣) ] ئێمە ئەم ئاگرەمان بۆیە داناوە تا یادخستنەوەی ئێوەی تیابێت و بیر لە ئاگری ڕۆژی قیامەت بكەنەوەو ئیمان بێنن، وە ببێت بە شتومەكێك بۆ ئەو كەسانەی كە لە سەفەردان، یاخود بۆ تێكڕای خەڵكی تا سوودمەند بن لێی و هەموو خەڵكى پێویستی بە ئاگر هەیە .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ فَلَآ أُقۡسِمُ بِمَوَٰقِعِ ٱلنُّجُومِ
[ فَلَا أُقْسِمُ ] خوای گەورە ئەفەرمووێ: من سوێند ناخۆم یاخود (لَا) لایەكە زائیدەیە بۆ جەخت كردنەوە، واتە: سوێند ئەخۆم، یان سوێند ناخۆم، هەردوو تەفسیرەكە كراوە [ بِمَوَاقِعِ النُّجُومِ (٧٥) ] بە شوێنی ئەستێرەكان شوێنی ئاوابوون و هەڵهاتنیان، یاخود وتراوە: بە بەش بەشى قورئان، واتە: كە قورئان بە بەش بەش هاتۆتە خوارەوە .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فِي كِتَٰبٖ مَّكۡنُونٖ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَّا يَمَسُّهُۥٓ إِلَّا ٱلۡمُطَهَّرُونَ
شەیتان ناتوانێت دەست لە قورئان بدات [ لَا يَمَسُّهُ إِلَّا الْمُطَهَّرُونَ (٧٩) ] كافرانى قوڕەیش وتیان ئەم قورئانە شەیتانەكان دایانبەزاندووە، خواى گەورە پێى راگەیاندین كە دەستی هیچ كەسێكی پێ ناگات لە شەیتانەكان و جنییەكان بەڵكو پارێزراوەو فریشتەكان ئەیپارێزن ئەوان دایئەبەزێننە سەر پێغەمبەری خوا صلى الله علیه وسلم وە تەنها فریشتە پاكەكان نەبێت كەسى تر لە ئاسمان دەستى لێنادات و ناتوانێت.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَجۡعَلُونَ رِزۡقَكُمۡ أَنَّكُمۡ تُكَذِّبُونَ
[ وَتَجْعَلُونَ رِزْقَكُمْ أَنَّكُمْ تُكَذِّبُونَ (٨٢) ] لە جیاتی شوكرانەبژێری خوای گەورە بكەن لەسەر ئەو ڕزقەی پێی بەخشیوون ئێوە بەدرۆی ئەزانن و باوەڕی پێ ناكەن و نایگەڕێننەوە بۆ خوای گەورە، لە سەردەمى پێغەمبەرى خوادا صلى الله علیه وسلم خەڵكى بارانیان بۆ باری پێغەمبەرى خوا صلى الله علیه وسلم فەرمووى: ئەمڕۆ هەیە لە خەڵكى سوپاسگوزارە: ئەوانەى كە وتیان: بە فەزڵ و رەحمەتى خواى گەورە بارانمان بۆ بارى، وە هەیە كافرە: ئەوانەى كە وتیان بە هۆى ئەستێرەكانەوە بارانمان بۆ بارى، خواى گەورە ئەم چەند ئایەتەى دابەزاند (الصحيح المُسنَد).
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَنَحۡنُ أَقۡرَبُ إِلَيۡهِ مِنكُمۡ وَلَٰكِن لَّا تُبۡصِرُونَ
[ وَنَحْنُ أَقْرَبُ إِلَيْهِ مِنْكُمْ وَلَكِنْ لَا تُبْصِرُونَ (٨٥) ] بەڵام ئێمە لێی نزیكترین لە ئێوە بە زانیاری و تواناو دەسەڵات و بیستن و ببینی خۆمان, یاخود مەبەست پێی فریشتەكانی ئێمە لە ئێوە لێی نزیكترن بەڵام ئێوە فریشتەكان نابینن .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَأَمَّآ إِن كَانَ مِنَ ٱلۡمُقَرَّبِينَ
روحكێشانى پێشەنگەكان [ فَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُقَرَّبِينَ (٨٨) ] لە كاتى گیانكێشانیشدا خەڵكى سێ كۆمەڵن: یەكەم: ئەگەر ئەو كەسە لە كەسە (موقەڕەب) و نزیك و پێشەنگەكان بێت (ئەو كەسانەن كە واجبات و سوننەتیشیان ئەنجام داوە، وە خۆیان لە حەرام و مەكروهـ و هەندێك لە موباحیش پاراستووە) .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَرَوۡحٞ وَرَيۡحَانٞ وَجَنَّتُ نَعِيمٖ
[ فَرَوْحٌ وَرَيْحَانٌ وَجَنَّتُ نَعِيمٍ (٨٩) ] ئەمانە رەوحیان بۆ هەیە لەگەڵ ڕێحاندا (رَوْحٌ) واتە: پشوو ئەدەن لە دونیا، یان دڵخۆش ئەبن، یان بەهەشتیان بۆ هەیە، یان ڕەحمەتیان بۆ هەیە (رَيْحَانٌ) واتە: ڕزق و ڕۆزی بەهەشتیان بۆ هەیە، یاخود ئەو ڕەیحانە بۆنخۆشەى كە خۆمان بۆنی ئەكەین ئەوەیە, وە بەهەشتێكیان بۆ هەیە كە پڕە لە نازو نیعمەت.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَمَّآ إِن كَانَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ
روحكێشانى هاوەڵانى راست [ وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنْ أَصْحَابِ الْيَمِينِ (٩٠) ] كۆمەڵى دووەم: بەڵام ئەگەر لە هاوەڵانى لاى راست بێت كە پەرتوكى كردەوەكانیان بەدەستى راست پێدەدرێت و بە لاى راستدا بەرەو بەهەشت بەرێ دەكرێن، كە ئەمانیش بەهەشتین پلەیەك لە خوار كۆمەڵى یەكەمەوەن .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَسَلَٰمٞ لَّكَ مِنۡ أَصۡحَٰبِ ٱلۡيَمِينِ
[ فَسَلَامٌ لَكَ مِنْأَصْحَابِ الْيَمِينِ (٩١) ] ئەوە سەلامتان لەسەر بێ ئەی ئەو كەسانەی كە بەدەستی ڕاست كتابتان پێ دراوە وە بەلای ڕاستدا بەرەو بەهەشت براون، وە پێشوازیان لێ ئەكرێ بە سەلام كردن و پێیان دەوترێت ئێوە سەلامەت و پارێزراون لە سزا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَمَّآ إِن كَانَ مِنَ ٱلۡمُكَذِّبِينَ ٱلضَّآلِّينَ
روحكێشانى هاوەڵانى چەپ [ وَأَمَّا إِنْ كَانَ مِنَ الْمُكَذِّبِينَ الضَّالِّينَ (٩٢) ] كۆمەڵى سێیەم: بەڵام ئەگەر لەو كەسانە بن كە باوەڕیان بە زیندوو بوونەوە نەبووەو گومڕابوونەو لە ڕێگای ڕاست لایانداوە كە كتابیان بە دەستی چەپیان پێدراوە وە بەلای چەپدا بەرەو دۆزەخ براون .
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَتَصۡلِيَةُ جَحِيمٍ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ هَٰذَا لَهُوَ حَقُّ ٱلۡيَقِينِ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكان سوره‌تی: سورەتی الواقعة
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی - صلاح الدین - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ کوردی، وەرگێڕان: صلاح الدين عبدالكريم.