وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی کرمانجی * - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
سورەتی النحل
يُنَزِّلُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةَ بِٱلرُّوحِ مِنۡ أَمۡرِهِۦ عَلَىٰ مَن يَشَآءُ مِنۡ عِبَادِهِۦٓ أَنۡ أَنذِرُوٓاْ أَنَّهُۥ لَآ إِلَٰهَ إِلَّآ أَنَا۠ فَٱتَّقُونِ
2. [خودێ] ملیاكەتان [جبریل و ئەوێت د گەلدا ژ پارێزڤانێت وەحییێ] ب وەحییێ و ب ئەمرێ خۆ ل سەر وی بەندەیێ خۆ یێ وی بڤێت دئینیتە خوارێ [دا مرۆڤان هشیار بكەن و]، دا نیشا مرۆڤان بدەن: كو ب ڕاستی چو خودێ نینن ژ بلی من، ڤێجا ژ من بترسن و پارێزكارییا من بكەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡأَنۡعَٰمَ خَلَقَهَاۖ لَكُمۡ فِيهَا دِفۡءٞ وَمَنَٰفِعُ وَمِنۡهَا تَأۡكُلُونَ
5. و تەرش [حێشتر و چێل و پەز و بزن] ژی یێت چێكرین، بۆ هەوە گەرماتی یا تێدا [ئانكو ئەو جلكێت هوین خۆ پێ گەرم دكەن ژ هری و موییێ وان چێ دكەن]، و هندەك فایدەیێت دی ژی بۆ هەوە یێت تێدا هەین، و هوین دخۆن ژی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلۡخَيۡلَ وَٱلۡبِغَالَ وَٱلۡحَمِيرَ لِتَرۡكَبُوهَا وَزِينَةٗۚ وَيَخۡلُقُ مَا لَا تَعۡلَمُونَ
8. و هەسپ و حێشتر و كەر یێت بۆ هەوە چێكرین دا هوین لێ سویار ببن [و بارێت خۆ پێ ڤەگوهێزن]، و جوانییە ژی بۆ هەوە [وەختێ هوین لێ سویار دبن و ب سویارییا خۆ شاهی دبن]، و ژ تشتێ هەوە زانین پێ نەیی ژی دێ چێ كەت [وەكی ئالاڤێت هاتن و چۆنێ].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَعَلَى ٱللَّهِ قَصۡدُ ٱلسَّبِيلِ وَمِنۡهَا جَآئِرٞۚ وَلَوۡ شَآءَ لَهَدَىٰكُمۡ أَجۡمَعِينَ
9. و ل سەر خودێیە ڕێكا ڕاست [نیشا بەندەیێت خۆ بدەت و بۆ ڕۆن بكەت] و هندەك ڕێ هەنە یێت خوار و ڤیچن [ئەو ژی ڕێكێت بەرزەبوون و گاورییێ و ڕێكێت خەلكێت سەرداچۆیینە، ئەوێت ب دویڤ دلخوازییان كەڤتین]، و ئەگەر خودێ ڤیابایە دا هەوە هەمییان ڕاستەڕێ كەت.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يُنۢبِتُ لَكُم بِهِ ٱلزَّرۡعَ وَٱلزَّيۡتُونَ وَٱلنَّخِيلَ وَٱلۡأَعۡنَٰبَ وَمِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
11. و خودێ بۆ هەوە پێ [ب وێ ئاڤێ] چاندن و زەیتوین و دارقەسپ و تری و هەمی ڕەنگێت فێقی شین دكەت، ب ڕاستی د ڤێ چەندێدا بەلگە و نیشان بۆ وان یێت هەین ئەوێت هزرا خۆ دكەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَسَخَّرَ لَكُمُ ٱلَّيۡلَ وَٱلنَّهَارَ وَٱلشَّمۡسَ وَٱلۡقَمَرَۖ وَٱلنُّجُومُ مُسَخَّرَٰتُۢ بِأَمۡرِهِۦٓۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
12. و خودێ شەڤ و ڕۆژ، و هەیڤ و ڕۆژ یێت ئێخستینە د بەرژەوەندییا هەوەدا، و ستێر ژی ب ئەمرێ وی سەرنەرم و موسەخەرن. ب ڕاستی ئەڤە نیشان و بەلگەنە بۆ وان ئەوێت عەقلێ خۆ ددەنە شۆلی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَهُوَ ٱلَّذِي سَخَّرَ ٱلۡبَحۡرَ لِتَأۡكُلُواْ مِنۡهُ لَحۡمٗا طَرِيّٗا وَتَسۡتَخۡرِجُواْ مِنۡهُ حِلۡيَةٗ تَلۡبَسُونَهَاۖ وَتَرَى ٱلۡفُلۡكَ مَوَاخِرَ فِيهِ وَلِتَبۡتَغُواْ مِن فَضۡلِهِۦ وَلَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
14. و هەر ئەوە دەریا ئێخستییە د بن خزمەتا هەوەدا، دا هوین گۆشتێ نوی و تەڕ ژێ بخۆن و دا هوین لۆلۆ و مەرجانان ژێ دەربێخن و بكەنە بەر خۆ، و تو گەمییێت مەزن تێدا دبینی ئاڤێ شەق دكەن و دچن، و دا هوین ب ڕێكا دەریایێ بازرگانییێ بكەن و دا هوین سوپاسییا وی بكەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ يَعۡلَمُ مَا تُسِرُّونَ وَمَا تُعۡلِنُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَمۡوَٰتٌ غَيۡرُ أَحۡيَآءٖۖ وَمَا يَشۡعُرُونَ أَيَّانَ يُبۡعَثُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لِيَحۡمِلُوٓاْ أَوۡزَارَهُمۡ كَامِلَةٗ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ وَمِنۡ أَوۡزَارِ ٱلَّذِينَ يُضِلُّونَهُم بِغَيۡرِ عِلۡمٍۗ أَلَا سَآءَ مَا يَزِرُونَ
25. [و وان ئەڤ بێ بەختییە كر] دا ئەو هەمی گونەهێت خۆ، و هندەك گونەهێت وان ژی، ئەوێت ئەوان ژ نەزانین د سەردابرین، ڕۆژا قیامەتێ هەلبگرن، بزانن ئەو بارەكێ پیس هەلدگرن و پیسە گونەهە ئەو دكەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قَدۡ مَكَرَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡ فَأَتَى ٱللَّهُ بُنۡيَٰنَهُم مِّنَ ٱلۡقَوَاعِدِ فَخَرَّ عَلَيۡهِمُ ٱلسَّقۡفُ مِن فَوۡقِهِمۡ وَأَتَىٰهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
26. ب ڕاستی یێت بەری وان پیلان و ئۆیین گێڕان [دا خەلكی ژ پێغەمبەران ڤەڕەڤینن، و ئەو تشتێ ئەو پێ هاتین كو وەحییا خودێیە درەو بدانن]. ڤێجا خودێ ئاڤاهییێ وان ژ بن كر و بان ب سەر واندا هاتە خوارێ، و ئیزا ژ وی ڕەخیڤە هاتە وان یا هزرا وان بۆ نەدچۆ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ يُخۡزِيهِمۡ وَيَقُولُ أَيۡنَ شُرَكَآءِيَ ٱلَّذِينَ كُنتُمۡ تُشَٰٓقُّونَ فِيهِمۡۚ قَالَ ٱلَّذِينَ أُوتُواْ ٱلۡعِلۡمَ إِنَّ ٱلۡخِزۡيَ ٱلۡيَوۡمَ وَٱلسُّوٓءَ عَلَى ٱلۡكَٰفِرِينَ
27. پاشی ڕۆژا قیامەتێ خودێ دێ وان ڕسوا و ڕەزیل كەت، و دێ بێژیتە وان: كا ئەو هەڤپشكێت من ئەوێت هەوە ل سەر خاترا وان هەڤڕكی و دژمنی [یا پێغەمبەر و موسلمانان] دكر، [د وی وەختیدا] ئەوێت خودێ زانین دایییێ [ژ زانا و بانگهلدێران] دێ بێژن: ب ڕاستی ئەڤرۆ [كو ڕۆژا قیامەتێیە] شەرمزاری و ڕسوایی و ئیزا بۆ گاورانە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ ظَالِمِيٓ أَنفُسِهِمۡۖ فَأَلۡقَوُاْ ٱلسَّلَمَ مَا كُنَّا نَعۡمَلُ مِن سُوٓءِۭۚ بَلَىٰٓۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمُۢ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
28. ئەوێت ستەم ل خۆ كرین، وەختێ ملیاكەت ڕوحێت وان دكێشن دەست ژ هەڤڕكی و دژمنییێ بەردان و تەسلیمی ئەمرێ خودێ بوون، دێ بێژن: مە چو خرابی نەدكر. بەلێ [كارێ هەوە خرابی بوو] ب ڕاستی خودێ دزانیت كا هەوە چ دكر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ وَقِيلَ لِلَّذِينَ ٱتَّقَوۡاْ مَاذَآ أَنزَلَ رَبُّكُمۡۚ قَالُواْ خَيۡرٗاۗ لِّلَّذِينَ أَحۡسَنُواْ فِي هَٰذِهِ ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٞۚ وَلَدَارُ ٱلۡأٓخِرَةِ خَيۡرٞۚ وَلَنِعۡمَ دَارُ ٱلۡمُتَّقِينَ
30. و گۆتنە پارێزكاران: خودایێ هەوە چ ئینایییە خوارێ؟ گۆتن: قەنجی. یێت قەنجی د ڤێ دنیایێدا كرین دێ قەنجی بۆ وان هەبیت و خێر و خەلاتێ ئاخرەتێ [بۆ وان ژ قەنجییا د دنیایێدا گەهشتییە وان] چێتر و پترە، و ب ڕاستی باشترین ئاڤاهییێ پارێزكاران ئاڤاهییێ ئاخرەتێیە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ تَتَوَفَّىٰهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ طَيِّبِينَ يَقُولُونَ سَلَٰمٌ عَلَيۡكُمُ ٱدۡخُلُواْ ٱلۡجَنَّةَ بِمَا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
32. ئەوێت ملیاكەت ڕوحێت وان دكێشن، و ئەو یێت پاك و پاقژ ژ شرك و گونەهان، ملیاكەت سلاڤ دكەنە وان و دبێژنێ (السلام علیكم) سلاڤ ل سەر هەوە بن [د خۆشییێدا بمینن] و ژ بەر كار و كریارێت هەوە كرین هەڕنە د بەحەشتێدا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
هَلۡ يَنظُرُونَ إِلَّآ أَن تَأۡتِيَهُمُ ٱلۡمَلَٰٓئِكَةُ أَوۡ يَأۡتِيَ أَمۡرُ رَبِّكَۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ وَمَا ظَلَمَهُمُ ٱللَّهُ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
33. ئەرێ ئەو ل هیڤییا چنە، ئەو ل هیڤییێنە ملیاكەت [یێت ڕوحكێشانێ] بۆ وان بێن [روحا وان بستینن]، یان ژی ل هیڤییێنە ئەمرێ خودایێ تە [ب ئیزادانا وان] بهێت، هۆسا ئەوێت بەری وان ژی چۆیین وەكی وان دكر [و ژ بەر كار و كریارێت وان، خودێ د هیلاك برن]، و خودێ ستەم ل وان نەكرییە بەلێ وان ب خۆ ستەم ل خۆ كر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَقَالَ ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ لَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ مَا عَبَدۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖ نَّحۡنُ وَلَآ ءَابَآؤُنَا وَلَا حَرَّمۡنَا مِن دُونِهِۦ مِن شَيۡءٖۚ كَذَٰلِكَ فَعَلَ ٱلَّذِينَ مِن قَبۡلِهِمۡۚ فَهَلۡ عَلَى ٱلرُّسُلِ إِلَّا ٱلۡبَلَٰغُ ٱلۡمُبِينُ
35. و ئەوێت هەڤال و هەڤپشك بۆ خودێ چێكرین گۆتن: ئەگەر خودێ ڤیابایە نە مە و نە باب و باپیرێت مە، كەسێ دی ژ بلی خودێ نەدپەرست، و مە چو تشت [ل دەڤ خۆ] بێی وی حەرام نەدكر، و هۆسا ئەوێت بەری وان ژی خودانێت خۆ و ڤێ بوون [عەینی درەوێ دكرن]، ڤێجا ما تشتەك ل سەر پێغەمبەران هەیە ژ بلی ڕاگەهاندنا ئاشكەرا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ بَعَثۡنَا فِي كُلِّ أُمَّةٖ رَّسُولًا أَنِ ٱعۡبُدُواْ ٱللَّهَ وَٱجۡتَنِبُواْ ٱلطَّٰغُوتَۖ فَمِنۡهُم مَّنۡ هَدَى ٱللَّهُ وَمِنۡهُم مَّنۡ حَقَّتۡ عَلَيۡهِ ٱلضَّلَٰلَةُۚ فَسِيرُواْ فِي ٱلۡأَرۡضِ فَٱنظُرُواْ كَيۡفَ كَانَ عَٰقِبَةُ ٱلۡمُكَذِّبِينَ
36. ب سویند مە بۆ هەر ملەتەكی پێغەمبەرەك هنارتییە [دا بێژنە وان] خودێ ب تنێ بپەرێسن، و پەرستنا غەیری خودێ نەكەن [وەكی سەرەگاوران و شەیتانی و بوتان و خێڤزانكان]، ڤێجا هندەك ژ وان خودێ یێت ڕاستەڕێ كرین، و هندەكان ژێ گومڕایی و بەرزەبوون بۆ كەڤت. ڤێجا د ئەردیدا بگەڕن و بەرێ خۆ بدەنێ كا دویماهییا درەوینان [وەكی ملەتێ عاد و (ثمود) و ملەتێ نووح و شوعەیب] بوو چ؟!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِن تَحۡرِصۡ عَلَىٰ هُدَىٰهُمۡ فَإِنَّ ٱللَّهَ لَا يَهۡدِي مَن يُضِلُّۖ وَمَا لَهُم مِّن نَّٰصِرِينَ
37. هندی تو خۆ بئێشینی و هندی تو یێ هشیار بی ل سەر ڕاستەڕێكرنا وان [تو نەشێی وان ڕاستەڕێ بكەی]، و ب ڕاستی خودێ وی ڕاستەڕێ ناكەت، ئەوێ وی گومڕا و بەرزەكری [ئانكو یێ خودێ گومڕایی بۆ ڤیایی و ڕێكا گومڕایییێ گرتی، كەس نەشێت ڕاستەڕێ بكەت]، و وان چو پشتەڤان و هاریكار نینن [دەستێ وان بگرن و ڕاستەڕێ بكەن، یان ئیزایا خودێ ژ وان بدەنە پاش].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَقۡسَمُواْ بِٱللَّهِ جَهۡدَ أَيۡمَٰنِهِمۡ لَا يَبۡعَثُ ٱللَّهُ مَن يَمُوتُۚ بَلَىٰ وَعۡدًا عَلَيۡهِ حَقّٗا وَلَٰكِنَّ أَكۡثَرَ ٱلنَّاسِ لَا يَعۡلَمُونَ
38. و وان سویندێت مەزن ب خودێ سویند خوارن كو یێ مر خودێ ساخ ناكەتەڤە، بەلێ.. [خودێ دێ هەمی مرییان ساخ كەتەڤە] و ئەڤە سۆز و پەیمانە ژ دەڤ خودێ، بەلێ باراپتر ژ مرۆڤان نوزانن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا قَوۡلُنَا لِشَيۡءٍ إِذَآ أَرَدۡنَٰهُ أَن نَّقُولَ لَهُۥ كُن فَيَكُونُ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱلَّذِينَ هَاجَرُواْ فِي ٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ مَا ظُلِمُواْ لَنُبَوِّئَنَّهُمۡ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَلَأَجۡرُ ٱلۡأٓخِرَةِ أَكۡبَرُۚ لَوۡ كَانُواْ يَعۡلَمُونَ
41. و ئەوێت بۆ خودێ مشەخت بوویین پشتی ستەم لێ هاتییە كرن، ئەم دێ وان ل جهەكێ دی یێ باش د ڤێ ژیانێدا ئاكنجی كەین، و خەلاتێ ئاخرەتێ هێژ مەزنترە ئەگەر ئەو بزانن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَرۡسَلۡنَا مِن قَبۡلِكَ إِلَّا رِجَالٗا نُّوحِيٓ إِلَيۡهِمۡۖ فَسۡـَٔلُوٓاْ أَهۡلَ ٱلذِّكۡرِ إِن كُنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
43. و مە بەری تە كەس نەشاندییە، ئەم وەحییێ بۆ بهنێرین، ئەگەر زەلام نەبن [ئانكو هەر پێغەمبەرەكێ هاتییە هنارتن زەلامە و مرۆڤە و نە ملیاكەتە]، ڤێجا ئەگەر هوین [ڤێ] نەزانن ژ زانا و خودان زانینان بپرسن [ئانكو گەلی قورەیشییان ئەگەر هوین ڤێ نەزانن پسیارا خودان كتێبان (جوهی و فەلەیان) بكەن، دا بۆ هەوە بێژن كو هەمی پێغەمبەر مرۆڤ بوون، نە ملیاكەت..].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
بِٱلۡبَيِّنَٰتِ وَٱلزُّبُرِۗ وَأَنزَلۡنَآ إِلَيۡكَ ٱلذِّكۡرَ لِتُبَيِّنَ لِلنَّاسِ مَا نُزِّلَ إِلَيۡهِمۡ وَلَعَلَّهُمۡ يَتَفَكَّرُونَ
44. مە [ئەو پێغەمبەر] ب نیشان و بەلگەیێت ئاشكەراكەر [كو ببنە نیشانێت ڕۆن ل سەر ڕاستییا وان] و ب كتێبان هنارتن، و مە قورئان بۆ تە ئینا خوار، دا تو بۆ مرۆڤان ئەوا بۆ وان هاتی، ئاشكەرا بكەی، و بەلكی هزرا خۆ بكەن و ل خۆ بزڤڕن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَفَأَمِنَ ٱلَّذِينَ مَكَرُواْ ٱلسَّيِّـَٔاتِ أَن يَخۡسِفَ ٱللَّهُ بِهِمُ ٱلۡأَرۡضَ أَوۡ يَأۡتِيَهُمُ ٱلۡعَذَابُ مِنۡ حَيۡثُ لَا يَشۡعُرُونَ
45. ئەرێ ما ئەوێت پیلان و ئۆیینێت خرابییێ گێڕایین [دا خەلكی د سەردا ببەن یان دا تە ب دربێ زەلامەكی بكوژن]، پشت ڕاست بوویینە كو خودێ وان د ئەردیدا نابەتە خوارێ، یان ئیزا ژ وی ڕەخیڤە بۆ وان نائێت یێ وان هزر ژێ نەدكر؟!
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَوَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَىٰ مَا خَلَقَ ٱللَّهُ مِن شَيۡءٖ يَتَفَيَّؤُاْ ظِلَٰلُهُۥ عَنِ ٱلۡيَمِينِ وَٱلشَّمَآئِلِ سُجَّدٗا لِّلَّهِ وَهُمۡ دَٰخِرُونَ
48. ئەرێ ما ئەو بەرێ خۆ نادەنە وان تشتێت خودێ چێكرین، كا چاوا سیبەرا وان ڕاست و چەپ دئێتە ڤەگوهاستن و خوار دبیت، و خۆشكاندی سوجدەیێ بۆ خودێ دبەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَخَافُونَ رَبَّهُم مِّن فَوۡقِهِمۡ وَيَفۡعَلُونَ مَا يُؤۡمَرُونَ۩
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِذَا كَشَفَ ٱلضُّرَّ عَنكُمۡ إِذَا فَرِيقٞ مِّنكُم بِرَبِّهِمۡ يُشۡرِكُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَجۡعَلُونَ لِمَا لَا يَعۡلَمُونَ نَصِيبٗا مِّمَّا رَزَقۡنَٰهُمۡۗ تَٱللَّهِ لَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَفۡتَرُونَ
56. ئەو پشكەكێ ژ وی ڕزقێ مە دایییە وان، بۆ وان [بوتان] ددانن ئەوێت چو تشتی نەزانن، ب خودێ [ڕۆژا قیامەتێ] پسیارا هەوە دێ ل سەر وان درەوان ئێتەكرن ئەوێت هەوە دكرن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
يَتَوَٰرَىٰ مِنَ ٱلۡقَوۡمِ مِن سُوٓءِ مَا بُشِّرَ بِهِۦٓۚ أَيُمۡسِكُهُۥ عَلَىٰ هُونٍ أَمۡ يَدُسُّهُۥ فِي ٱلتُّرَابِۗ أَلَا سَآءَ مَا يَحۡكُمُونَ
59. ژ بەر مزگینییا خراب و ل سەر گران، خۆ ژ خەلكی ڤەدشێریت [و نوزانیت] ئەرێ وێ كچێ شكەستی و ڕەزیل بهێلیت، یان ژی ب ساخی بن ئاخ بكەت، هشیار بن پیسە حوكمە ئەو دكەن [وەختێ ئەو كچێت ئەو پێ نەخۆش ب بال خودێڤە لێ ددەن، و كوڕان ب بال خۆڤە لێ ددەن].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ يُؤَاخِذُ ٱللَّهُ ٱلنَّاسَ بِظُلۡمِهِم مَّا تَرَكَ عَلَيۡهَا مِن دَآبَّةٖ وَلَٰكِن يُؤَخِّرُهُمۡ إِلَىٰٓ أَجَلٖ مُّسَمّٗىۖ فَإِذَا جَآءَ أَجَلُهُمۡ لَا يَسۡتَـٔۡخِرُونَ سَاعَةٗ وَلَا يَسۡتَقۡدِمُونَ
61. و ئەگەر خودێ مرۆڤان ب ستەما وان ئیزا بدەت [ئانكو ژ بەر ستەما وان ئیزا بۆ وان ئینابایە]، تشتێ ل سەر ڕوییێ ئەردی بلڤلڤیت نەدهێلا، بەلێ وان بۆ وەختەكێ دیاركری گیرۆ دكەت [كو ڕۆژا قیامەتێیە]، ڤێجا ئەگەر وەختێ وان هات، نە بیستەكێ ل پاش و نە بیستەكێ پێش دكەڤن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَجۡعَلُونَ لِلَّهِ مَا يَكۡرَهُونَۚ وَتَصِفُ أَلۡسِنَتُهُمُ ٱلۡكَذِبَ أَنَّ لَهُمُ ٱلۡحُسۡنَىٰۚ لَا جَرَمَ أَنَّ لَهُمُ ٱلنَّارَ وَأَنَّهُم مُّفۡرَطُونَ
62. و وێ بۆ خودێ ددانن یا وان بۆ خۆ نەڤێت [ئانكو كچان بۆ خودێ ددانن، و وان ب خۆ كچ نەڤێن] و ژ درەو دبێژن: ب ڕاستی بەحەشت بۆ مەیە [ئەگەر قیامەت ژی هەبیت]، ب ڕاستی ئاگر بۆ وانە و ئەو دێ ل پێشییێ بن، و دێ تێدا ئێنە هێلان و ئێنە ژ بیركرن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
تَٱللَّهِ لَقَدۡ أَرۡسَلۡنَآ إِلَىٰٓ أُمَمٖ مِّن قَبۡلِكَ فَزَيَّنَ لَهُمُ ٱلشَّيۡطَٰنُ أَعۡمَٰلَهُمۡ فَهُوَ وَلِيُّهُمُ ٱلۡيَوۡمَ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
63. ب خودێ بەری تە مە بۆ گەلەك ملەتان پێغەمبەر هنارتینە، ڤێجا شەیتانی كریارێت وان یێت خراب بۆ وان خەملاندن، ڤێجا ئەڤرۆ [كو ڕۆژا قیامەتێیە] شەیتان سەركار و تەكێ وانە [ڤێجا بلا ل هیڤییێ بن كا شەیتان دێ چ هاریكارییا وان كەت]، و ئیزایەكا دژوار بۆ وان هەیە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمَآ أَنزَلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ إِلَّا لِتُبَيِّنَ لَهُمُ ٱلَّذِي ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
64. و مە ئەڤ قورئانە بۆ تە ئینایییە خوارێ، دا تو بۆ وان دیار بكەی ئەوا ئەو تێدا ب گۆمان و دودل و [مە ئەڤ قورئانە بۆ تە ئینایییە خوارێ]، دا ببیتە ڕێكا ڕاستەڕێیی و دلۆڤانییێ بۆ وان ئەوێت باوەرییێ دئینن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ أَنزَلَ مِنَ ٱلسَّمَآءِ مَآءٗ فَأَحۡيَا بِهِ ٱلۡأَرۡضَ بَعۡدَ مَوۡتِهَآۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَسۡمَعُونَ
65. و خودێ ئاڤ [باران] ژ ئەسمانی ئینا خوارێ، ڤێجا ئەرد پشتی مری [هشك بوویی] ساخكر و شینكر، ب ڕاستی ئەڤە بەلگە و نیشانەكا ئاشكەرایە بۆ وان ئەوێت ژ دل گوهێ خۆ ددەنێ.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنَّ لَكُمۡ فِي ٱلۡأَنۡعَٰمِ لَعِبۡرَةٗۖ نُّسۡقِيكُم مِّمَّا فِي بُطُونِهِۦ مِنۢ بَيۡنِ فَرۡثٖ وَدَمٖ لَّبَنًا خَالِصٗا سَآئِغٗا لِّلشَّٰرِبِينَ
66. و ب ڕاستی بۆ هەوە د تەرشاندا [د پەز و چێل و حێشتراندا، د چێكرن و سەرنەرمكرنا واندا بۆ هەوە] دەرس و چامە هەنە، و د زكێ واندا د ناڤبەرا ڕیخێ و خوینێدا شیرەكێ زەلال و پارزنی ددەینە هەوە كو ب ساناهی د گەورییا واندا بچیت یێت ڤەدخۆن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَمِن ثَمَرَٰتِ ٱلنَّخِيلِ وَٱلۡأَعۡنَٰبِ تَتَّخِذُونَ مِنۡهُ سَكَرٗا وَرِزۡقًا حَسَنًاۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَعۡقِلُونَ
67. و هوین ژ فێقییێ دارقەسپێ و مێوێت تری مەیێ [ئارەقێ] و ڕزقێ پاك و چاك [وەكی ترشی و ڕیچۆلێ و قەسپ و مێویژان و دۆشاڤێ و شەربەتێ... هتد] ژێ دگرن و چێ دكەن، ب ڕاستی ئەڤە بەلگە و نیشانەكە بۆ وان ئەوێت ئەقلێ خۆ ددەنە شۆلی.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ كُلِي مِن كُلِّ ٱلثَّمَرَٰتِ فَٱسۡلُكِي سُبُلَ رَبِّكِ ذُلُلٗاۚ يَخۡرُجُ مِنۢ بُطُونِهَا شَرَابٞ مُّخۡتَلِفٌ أَلۡوَٰنُهُۥ فِيهِ شِفَآءٞ لِّلنَّاسِۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَةٗ لِّقَوۡمٖ يَتَفَكَّرُونَ
69. پاشی ژ هەمی فێقییان بخۆ، ڤێجا ئەو ڕێكێت خودایێ تە ئیلهاما تە پێ كری ب ساناهی بگرە و تێڕا هەڕە. و د ناڤ هناڤێت وێدا ڤەخوارنەكا ڕەنگ ڕەنگ دەردكەڤیت، دەرمانە بۆ مرۆڤان، ب ڕاستی ئەڤە نیشانەكا ئاشكەرایە بۆ وان ئەوێت هزرا خۆ دكەن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ خَلَقَكُمۡ ثُمَّ يَتَوَفَّىٰكُمۡۚ وَمِنكُم مَّن يُرَدُّ إِلَىٰٓ أَرۡذَلِ ٱلۡعُمُرِ لِكَيۡ لَا يَعۡلَمَ بَعۡدَ عِلۡمٖ شَيۡـًٔاۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلِيمٞ قَدِيرٞ
70. و خودێ هوین یێت چێكرین پاشی دێ هەوە مرینیت و هندەك ژ هەوە دێ ئێنە هێلان هەتا ژییێ نەهشییێ، دا یێ هاتییە هێلان پشتی زانینێ چو نەزانیت، ب ڕاستی خودێ خودان شیان و زانایە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ فَضَّلَ بَعۡضَكُمۡ عَلَىٰ بَعۡضٖ فِي ٱلرِّزۡقِۚ فَمَا ٱلَّذِينَ فُضِّلُواْ بِرَآدِّي رِزۡقِهِمۡ عَلَىٰ مَا مَلَكَتۡ أَيۡمَٰنُهُمۡ فَهُمۡ فِيهِ سَوَآءٌۚ أَفَبِنِعۡمَةِ ٱللَّهِ يَجۡحَدُونَ
71. و خودێ هندەك ژ هەوە ب سەر هندەكان ئێخستینە د ڕزقیدا، ڤێجا ئەوێت خودێ ڕزق دایییێ و ب سەر یێت دی هاتینە ئێخستن، بەرهەڤ نینن ڕزقێ خۆ بدەنە كۆلەیێت خۆ دا هەمی وەك ئێك لێ بێن [پا چاوا ئەو دورست دكەن بەندەیێت خودێ د ملكێ خودێدا پشكدار بكەن و بیننە ڕێزەكێ]. ئەرێ ئەو نیعمەتێت خودێ نائیننە بەرچاڤێت خۆ؟!.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَنفُسِكُمۡ أَزۡوَٰجٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنۡ أَزۡوَٰجِكُم بَنِينَ وَحَفَدَةٗ وَرَزَقَكُم مِّنَ ٱلطَّيِّبَٰتِۚ أَفَبِٱلۡبَٰطِلِ يُؤۡمِنُونَ وَبِنِعۡمَتِ ٱللَّهِ هُمۡ يَكۡفُرُونَ
72. و خودێ بۆ هەوە ژ نفشێ هەوە هەڤسەر و هەڤگیان چێكرینە، و كوڕ و نەڤی ژ وان هەڤسەران دایینە هەوە، و تشتێ پاك و پاقژ كرییە ڕزقێ هەوە، ئەرێ ڤێجا ئەو باوەرییێ ب پویچییێ و باتلی دئینن [كو بوتێت وان زیانێ یان مفایی دگەهیننە وان]، و چاڤێت خۆ ژ كەرەم و نیعمەتێت خودێ دگرن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَعۡبُدُونَ مِن دُونِ ٱللَّهِ مَا لَا يَمۡلِكُ لَهُمۡ رِزۡقٗا مِّنَ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِ شَيۡـٔٗا وَلَا يَسۡتَطِيعُونَ
73. و وان ژ بلی خودێ دپەرێسن ئەوێت نە شیان هەی ڕزقەكی ژ ئەسمانان بۆ وان بهنێرن [وەكی بارانێ] و نە دشێن ڕزقەكی بۆ وان ژ ئەردی دەربێخن [وەكی داروبار و شینكاتی]، و خۆ ئەگەر بزاڤێ ژی بكەن هەر نەشێن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَلَا تَضۡرِبُواْ لِلَّهِ ٱلۡأَمۡثَالَۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ وَأَنتُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ
74. ڤێجا چو نموونەیان بۆ خودێ نەئینن [چونكی خودێ ئێكە و كەس وەكی وی نینە، و وان دگۆت خودێ خودانێ هەمی گەردوونییە، ئەو ژ هندێ مەزنترە ئەم ئێكسەر وی بپەرێسین، ڤێجا دڤێت هندەك د ناڤبەرا مە و ویدا بن]، ب ڕاستی خودێ [خرابییا نموونەیا هوین دئینن] دزانیت و هوین ب خۆ نوزانن [كا ئەڤ نموونەیە چەند نەیا د جهێ خۆدایە].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ ضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلًا عَبۡدٗا مَّمۡلُوكٗا لَّا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَمَن رَّزَقۡنَٰهُ مِنَّا رِزۡقًا حَسَنٗا فَهُوَ يُنفِقُ مِنۡهُ سِرّٗا وَجَهۡرًاۖ هَلۡ يَسۡتَوُۥنَۚ ٱلۡحَمۡدُ لِلَّهِۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
75. خودێ نموونەیەك ئینا، كۆلەیەكێ بێ هێز و نەچار كو نەشێت چو ب دەست خۆڤە بینیت، و ئێكێ دی مە كەرەم د گەل كربیت و ڕزقەكێ باش ژ دەڤ خۆ مە دابیتێ، ڤێجا نەپەنی و ئاشكەرا ژێ دمەزێخیت [د ڕێكێت خێرێدا]، ئەرێ ما ئەڤە وەكی ئێكن [ئەرێ بەندەیێ ئازاد و یێ د بن كۆلەتیێڤە و ب خودان وەكی ئێكن، ئەها هۆسا خودایێ ڕزقدار و چێكەر، و بەرێت ئەو دپەرێسن نەوەكی ئێكن]، و حەمد و سەنا هەمی بۆ خودێنە بەلێ باراپتر ژ وان نوزانن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا رَّجُلَيۡنِ أَحَدُهُمَآ أَبۡكَمُ لَا يَقۡدِرُ عَلَىٰ شَيۡءٖ وَهُوَ كَلٌّ عَلَىٰ مَوۡلَىٰهُ أَيۡنَمَا يُوَجِّههُّ لَا يَأۡتِ بِخَيۡرٍ هَلۡ يَسۡتَوِي هُوَ وَمَن يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَهُوَ عَلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
76. و خودێ نموونەیەك ئینا و دیاركر، دو زەلامان، ئێك ژ وان یێ كەڕ بیت و نەشێت چو بكەت [چونكی یێ بێ فامە و نەشێت باخڤیت]، و ئەو خۆ ب خۆ بارە ل سەر خودانێ خۆ و سەركارێ خۆ [چونكی نەشێت ب كارێ خۆ ڕابیت]، هەر جهێ بەرێ وی بدەتێ سەرفراز نابیت و خێر ژێ چێ نابیت. ڤێجا ئەرێ ئەڤە و [یێ دورست و ژیر و ژێهاتی] ئەوێ فەرمانێ ب دادپەروەرییێ دكەت و ئەو ب خۆ ژی ل سەر ڕێكا ڕاست و دورست بیت وەكی ئێكن [مەخسەد ژ ئینانا ڤی نموونەیی ئەوە كو ئەو بوتێت هشك و بێ ئەزمان ئەوێت ئەو بۆ خۆ دكەنە هەڤپشك وەكی خودێ نابن].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلِلَّهِ غَيۡبُ ٱلسَّمَٰوَٰتِ وَٱلۡأَرۡضِۚ وَمَآ أَمۡرُ ٱلسَّاعَةِ إِلَّا كَلَمۡحِ ٱلۡبَصَرِ أَوۡ هُوَ أَقۡرَبُۚ إِنَّ ٱللَّهَ عَلَىٰ كُلِّ شَيۡءٖ قَدِيرٞ
77. و زانینا غەیبا ئەرد و ئەسمانان یا خودێیە [و كەس د گەل پشكدار نینە]، و كارێ ڕۆژا قیامەتێ ل دەڤ خودێ [د هاتن و لەزوبەز و ساناهیبوونا خۆدا] وەكی گرتن و ڤەكرنا چاڤییە یان هێژ نێزیكترە، و ب ڕاستی خودێ ل سەر هەمی تشتان یێ دەستهەلاتدارە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ أَخۡرَجَكُم مِّنۢ بُطُونِ أُمَّهَٰتِكُمۡ لَا تَعۡلَمُونَ شَيۡـٔٗا وَجَعَلَ لَكُمُ ٱلسَّمۡعَ وَٱلۡأَبۡصَٰرَ وَٱلۡأَفۡـِٔدَةَ لَعَلَّكُمۡ تَشۡكُرُونَ
78. و خودێ هوین ژ زكێت دەیكێت هەوە دەرئێخستن [بچویك و لاواز] هەوە چو نەدزانی، و گوه و چاڤ و دل دانە هەوە، دا هوین سوپاسی و شوكورا خودێ بكەن [دا هوین هەر ئەندامەكی ژ ڤان د جهێ وی یێ دورستدا ب كاربینن].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أَلَمۡ يَرَوۡاْ إِلَى ٱلطَّيۡرِ مُسَخَّرَٰتٖ فِي جَوِّ ٱلسَّمَآءِ مَا يُمۡسِكُهُنَّ إِلَّا ٱللَّهُۚ إِنَّ فِي ذَٰلِكَ لَأٓيَٰتٖ لِّقَوۡمٖ يُؤۡمِنُونَ
79. ئەرێ ما ئەو بەرێ خۆ نادەنە بالندەیان، وەسا یێت هاتینە چێكرن كو ب ساناهی ل ئەسمانی بفڕن، و كەس وان ڕاناگریت و ناپارێزیت خودێ نەبیت، ب ڕاستی ئەڤە بەلگە و نیشانن [ل سەر دەستهەلاتدارییا خودێ] بۆ وان ئەوێت باوەرییێ دئینن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّنۢ بُيُوتِكُمۡ سَكَنٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّن جُلُودِ ٱلۡأَنۡعَٰمِ بُيُوتٗا تَسۡتَخِفُّونَهَا يَوۡمَ ظَعۡنِكُمۡ وَيَوۡمَ إِقَامَتِكُمۡ وَمِنۡ أَصۡوَافِهَا وَأَوۡبَارِهَا وَأَشۡعَارِهَآ أَثَٰثٗا وَمَتَٰعًا إِلَىٰ حِينٖ
80. و خودێ خانییێت هەوە بۆ هەوە كرینە جهێ ئاكنجیبوونێ، و ژ پیستێت تەرشان بۆ هەوە خانی چێكرینە [وەكی كوین و ڕەشمالان] كو ڕۆژا هوین ئاكنجی دبن و كوینێت خۆ ڤەددەن، و ڕۆژا هوین وەغەرێ دكەن د سڤكن بۆ هەوە و ژ هرییا پەزی و لڤایا حێشتران و موییێ بزنان ناڤمالی بۆ هەوە چێ كرییە، مفایی بۆ خۆ ژێ وەرگرن هەتا دەمەكی [هەتا وەختێ مرنێ].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱللَّهُ جَعَلَ لَكُم مِّمَّا خَلَقَ ظِلَٰلٗا وَجَعَلَ لَكُم مِّنَ ٱلۡجِبَالِ أَكۡنَٰنٗا وَجَعَلَ لَكُمۡ سَرَٰبِيلَ تَقِيكُمُ ٱلۡحَرَّ وَسَرَٰبِيلَ تَقِيكُم بَأۡسَكُمۡۚ كَذَٰلِكَ يُتِمُّ نِعۡمَتَهُۥ عَلَيۡكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تُسۡلِمُونَ
81. و خودێ بۆ هەوە ژ وی تشتێ وی چێكری سیبەر و سه دایییێ [دا ژ گەرما ڕۆژێ بێنە پارستن] و بۆ هەوە شكەفت ئێخستینە د چیایاندا، و جلك [ژ هرییێ] بۆ هەوە چێكرین، هەوە ژ گەرما ڕۆژێ بپارێزن و دیسا هندە جلك یێت دایینە هەوە [وەكی زری كومزرییان] هەوە ژ دژوارییا شەڕی بپارێزن، و هۆسا كەرەم و قەنجییێت خۆ ل سەر هەوە تمام دكەت، دا هوین ب دورستی خۆ بسپێرنە خودێ [ل بەر ئەمرێ وی ڕاوەستن].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ مِن كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدٗا ثُمَّ لَا يُؤۡذَنُ لِلَّذِينَ كَفَرُواْ وَلَا هُمۡ يُسۡتَعۡتَبُونَ
84. و ڕۆژا ئەم ژ هەر ملەتەكی شاهدەكی [كو پێغەمبەرێ وانە] بۆ دئینین، پاشی دەستویری بۆ گاوران نائێتەدان كو عوزرا خۆ بخوازن و ژ وان نائێتە خواستن ئەو ژ خرابییا خۆ بزڤڕن، و ژ نوی خودایێ خۆ ب گۆتنەكێ یان ب كریارەكێ ڕازی بكەن [چونكی ڕۆژا قیامەتێ نە ڕۆژا كارییە، بەلێ ڕۆژا جزاكرن و خەلاتانە ل سەر كار و كریارێت دنیایێ].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا رَءَا ٱلَّذِينَ أَشۡرَكُواْ شُرَكَآءَهُمۡ قَالُواْ رَبَّنَا هَٰٓؤُلَآءِ شُرَكَآؤُنَا ٱلَّذِينَ كُنَّا نَدۡعُواْ مِن دُونِكَۖ فَأَلۡقَوۡاْ إِلَيۡهِمُ ٱلۡقَوۡلَ إِنَّكُمۡ لَكَٰذِبُونَ
86. وەختێ موشرك ئەوێت بۆ خودێ كرینە هەڤپشك [كو پەرستییێت وانن] دبینن، دێ بێژن: خودێوۆ ئەڤە ئەو هەڤپشكێت مەنە ئەوێت مە بۆ تە چێكرین و مە شوینا تە دپەرستن [ڤێجا هەقێ مە ژ وان چێكە، وان ئەم د سەردابرین]، ڤێجا پەرستییان ئاخڤتنا وان ل وان زڤڕاند، ب ڕاستی هوین درەوینن [مە چوجا نەگۆتییە هەوە مە بپەرێسن].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱلَّذِينَ كَفَرُواْ وَصَدُّواْ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ زِدۡنَٰهُمۡ عَذَابٗا فَوۡقَ ٱلۡعَذَابِ بِمَا كَانُواْ يُفۡسِدُونَ
88. ئەوێت گاور بوویین و خەلك ژی ژ ڕێكا خودێ دایینە پاش [چ ب خورتی، چ ژی ب خەملاندنا گاورییێ ل بەر وان]، دێ ئیزایێ ل سەر ئیزایێ ل سەر وان زێدەكەین [جارەكێ چونكی هێژایی وێ ئیزایێنە، یا دویێ ژ بەر سەردابرنا خەلكی] ژ بەر وێ خرابییا وان دكر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَيَوۡمَ نَبۡعَثُ فِي كُلِّ أُمَّةٖ شَهِيدًا عَلَيۡهِم مِّنۡ أَنفُسِهِمۡۖ وَجِئۡنَا بِكَ شَهِيدًا عَلَىٰ هَٰٓؤُلَآءِۚ وَنَزَّلۡنَا عَلَيۡكَ ٱلۡكِتَٰبَ تِبۡيَٰنٗا لِّكُلِّ شَيۡءٖ وَهُدٗى وَرَحۡمَةٗ وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
89. و بینە بیرا وان ڕۆژا ئەم بۆ هەر ملەتەكی ژ وان ب خۆ، شاهدەكی ل سەر وان دئینین [پێغەمبەرێت وانن، دا شادەیییێ ل سەر وان بدەن]، و ئەم تە ژی ل سەر ڤان [موسلمانان] شاهد دئینین. و مە ئەڤ قورئانە بۆ تە ئینا خوارێ، كو ڕۆنكەرا هەمی تشتانە و ڕێكا هیدایەتێیە، و دلۆڤانی و مزگینییە بۆ موسلمانان.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ إِنَّ ٱللَّهَ يَأۡمُرُ بِٱلۡعَدۡلِ وَٱلۡإِحۡسَٰنِ وَإِيتَآيِٕ ذِي ٱلۡقُرۡبَىٰ وَيَنۡهَىٰ عَنِ ٱلۡفَحۡشَآءِ وَٱلۡمُنكَرِ وَٱلۡبَغۡيِۚ يَعِظُكُمۡ لَعَلَّكُمۡ تَذَكَّرُونَ
90. ب ڕاستی خودێ فەرمانێ ب دادپەروەرییێ و قەنجییێ و هاریكارییا كەس و كاران ب دانێ، دكەت، و نەهییێ ژ هەمی گونەهێت كرێت و كریارێت نە د گەل سروشتێ مرۆڤان و كریارێت تەرێف [ئەوێت شریعەتی دورست نەكرین] و ستەم و خۆمەزنكرنێ دكەت، خودێ ڤان شیرەتان ل هەوە دكەت دا هوین بۆ خۆ پێڤە بچن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَأَوۡفُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ إِذَا عَٰهَدتُّمۡ وَلَا تَنقُضُواْ ٱلۡأَيۡمَٰنَ بَعۡدَ تَوۡكِيدِهَا وَقَدۡ جَعَلۡتُمُ ٱللَّهَ عَلَيۡكُمۡ كَفِيلًاۚ إِنَّ ٱللَّهَ يَعۡلَمُ مَا تَفۡعَلُونَ
91. و هوین سۆز و پەیمانێت خۆ ب جهـ بینن گاڤا هەوە سۆز و پەیمان دا، و سویندێت خۆ پشتی هەوە، خودێ ل سەر خۆ كرییە شاهد و زێرەڤان و موكومكرین نەشكێنن، ب ڕاستی تشتێ هوین دكەن خودێ دزانیت و یێ پێ ئاگەهە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَكُونُواْ كَٱلَّتِي نَقَضَتۡ غَزۡلَهَا مِنۢ بَعۡدِ قُوَّةٍ أَنكَٰثٗا تَتَّخِذُونَ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ أَن تَكُونَ أُمَّةٌ هِيَ أَرۡبَىٰ مِنۡ أُمَّةٍۚ إِنَّمَا يَبۡلُوكُمُ ٱللَّهُ بِهِۦۚ وَلَيُبَيِّنَنَّ لَكُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ مَا كُنتُمۡ فِيهِ تَخۡتَلِفُونَ
92. ڤێجا هوین ژی وەكی وێ [ژنێ] نەبن ئەوا هرییا خۆ پشتی موكوم ڕێسایی كرییە هریڤە [ئانكو سۆز و پەیمانان نەدەن و موكوم كەن پاشی بشكێنن، وەكی وێ ژنێ ئەوا ڕیسێ خۆ كرییەڤە هری]، و سویندخوارنا خۆ بكەنە حیلە و حەوالە و ڕێكا خاپاندنێ د ناڤبەرا خۆ ب خۆدا، چونكی هوین دبینن هندەك [كو قورەیشینە] ب مال و مرۆڤان پترن ژ هندەكێت دی [موسلمانن]، ب ڕاستی خودێ هەوە ب ڤان سۆز و پەیمانان دجەڕبینیت [كا سۆز و پەیمانا هەوە دایییە پێغەمبەری هوین دێ ب جهـ ئینن یان دێ شكێنن چونكی قورەیشی پتر و ب هێزترن ژ موسلمانان] و [خودێ] دێ ڕۆژا قیامەتێ ئەو تشتێ هوین تێدا ژێك جودا، بۆ هەوە ئاشكەراكەت [و هەر ئێكی دێ جزایێ وی دەتێ].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَوۡ شَآءَ ٱللَّهُ لَجَعَلَكُمۡ أُمَّةٗ وَٰحِدَةٗ وَلَٰكِن يُضِلُّ مَن يَشَآءُ وَيَهۡدِي مَن يَشَآءُۚ وَلَتُسۡـَٔلُنَّ عَمَّا كُنتُمۡ تَعۡمَلُونَ
93. و ئەگەر خودێ حەزكربایە دا هەوە هەمییان پێكڤە كەتە ئێك ملەت و ئێك دین، بەلێ یێ خودێ بڤێت دێ ژ ڕێكا ڕاست بەرزەكەت و یێ بڤێت دێ ڕاستەڕێ كەت، و ب ڕاستی پسیار ژ هەوە دێ ئێتەكرن ل سەر وان كریاران یێت هەوە دكرن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَتَّخِذُوٓاْ أَيۡمَٰنَكُمۡ دَخَلَۢا بَيۡنَكُمۡ فَتَزِلَّ قَدَمُۢ بَعۡدَ ثُبُوتِهَا وَتَذُوقُواْ ٱلسُّوٓءَ بِمَا صَدَدتُّمۡ عَن سَبِيلِ ٱللَّهِ وَلَكُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
94. و هوین [گەلی موسلمانان] سویندێت خۆ نەكەنە ڕێكا حیلە و حەوالە و غەدر و خیانەتێ د ناڤبەرا خۆدا، ڤێجا ژ بەر هندێ پێ ل سەر ڕێكا ڕاست بتەحسن و ژ هەقییێ دەركەڤن پشتی بنەجهـ بوویین، و ئیزا و عەزاب [ل دنیایێ] هەوە بهنگێڤیت ژ بەر دانەپاشا خەلكی ژ دینێ خودێ [ب سویند و پەیمانێت ژ درەو] [و ڕۆژا قیامەتێ] بۆ هەوە ئیزایەكا مەزن هەیە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَشۡتَرُواْ بِعَهۡدِ ٱللَّهِ ثَمَنٗا قَلِيلًاۚ إِنَّمَا عِندَ ٱللَّهِ هُوَ خَيۡرٞ لَّكُمۡ إِن كُنتُمۡ تَعۡلَمُونَ
95. و پەیمانا هەوە د گەل خودێ دایی [كو هوین پشتەڤانی و هاریكارییا پێغەمبەری بكەن و ڕێكا وی بگرن و بەرنەدەن]، ب بهایەكێ كێم نەگوهۆڕن و نەفرۆشن، ب ڕاستی ئەوا ل دەڤ خودێ بۆ هەوە چێترە ئەگەر هوین بزانن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَا عِندَكُمۡ يَنفَدُ وَمَا عِندَ ٱللَّهِ بَاقٖۗ وَلَنَجۡزِيَنَّ ٱلَّذِينَ صَبَرُوٓاْ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
96. [چونكی] ئەوا ل دەڤ هەوە [ژ سامان و زێر و زینەتان] نامینیت [چەند گەلەك ژی بیت]، بەلێ ئەوا ل دەڤ خودێ دێ مینیت، و ب ڕاستی ئەوێت [ژ بەر مە هاتینە ئیزادان و نەخۆشی گەهشتییێ و] سەبر كێشایین، ب ڕاستی ئەم دێ ژ كار و كریارێت وان چێتر وان خەلات كەین.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَنۡ عَمِلَ صَٰلِحٗا مِّن ذَكَرٍ أَوۡ أُنثَىٰ وَهُوَ مُؤۡمِنٞ فَلَنُحۡيِيَنَّهُۥ حَيَوٰةٗ طَيِّبَةٗۖ وَلَنَجۡزِيَنَّهُمۡ أَجۡرَهُم بِأَحۡسَنِ مَا كَانُواْ يَعۡمَلُونَ
97. هەر كەسێ كارێ قەنج بكەت و خودان باوەر ژی بیت ژ ژن و مێران، دێ ژیانەكا سەرفەراز و پاقژ د ڤێ دنیایێدا دەینێ و [ڕۆژا قیامەتێ] ئەم دێ ژ كار و كریارێت وان چێتر وان خەلات كەین.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
فَإِذَا قَرَأۡتَ ٱلۡقُرۡءَانَ فَٱسۡتَعِذۡ بِٱللَّهِ مِنَ ٱلشَّيۡطَٰنِ ٱلرَّجِيمِ
98. ڤێجا ئەگەر تە ڤیا قورئانێ بخوینی، ژ خودێ بخوازە تە ژ وەسواس و ئاوازێت شەیتانێ لەعنەتی و ژ ڕەحما خودێ دەرئێخستی بپارێزیت [ئانكو بێژە (اعوذ بالله من الشیطان الرجیم) دا شەیتان تە ژ تێگەهشتنا قورئانێ و كارپێكرنا وێ دویر نەئێخیت].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّهُۥ لَيۡسَ لَهُۥ سُلۡطَٰنٌ عَلَى ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَعَلَىٰ رَبِّهِمۡ يَتَوَكَّلُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِذَا بَدَّلۡنَآ ءَايَةٗ مَّكَانَ ءَايَةٖ وَٱللَّهُ أَعۡلَمُ بِمَا يُنَزِّلُ قَالُوٓاْ إِنَّمَآ أَنتَ مُفۡتَرِۭۚ بَلۡ أَكۡثَرُهُمۡ لَا يَعۡلَمُونَ
101. و ئەگەر ئەم ئایەتەكێ ل جهێ ئایەتەكا دی بینین [ئانكو فەرمانا ئایەتەكێ ب فەرمانا ئایەتەكا دی ڕاكەین و نەسخ كەین]، و خودێ چێتر دزانیت كا ئەو چ دئینیتە خوارێ [ئانكو خودێ چێتر دزانیت كا چ ب كێر مرۆڤان دئێت و چ پتر د خێرا واندایە] دێ بێژن: تو [هەی موحەممەد] درەوان ب ناڤێ خودێ دكەی، بەلكی باراپتر ژ وان [چو ژ حیكمەت و نهینییا نەسخكرنێ] نوزانن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
قُلۡ نَزَّلَهُۥ رُوحُ ٱلۡقُدُسِ مِن رَّبِّكَ بِٱلۡحَقِّ لِيُثَبِّتَ ٱلَّذِينَ ءَامَنُواْ وَهُدٗى وَبُشۡرَىٰ لِلۡمُسۡلِمِينَ
102. [هەی موحەممەد] بێژە وان: ب ڕاستی جبریلی ئەڤ قورئانە ژ دەڤ خودایێ تە ب هەقییێڤە [بێ خەلەتی و گرێدایی ب حیكمەتێڤە] ئینایییە خوارێ، دا ئەوێت باوەری ئینایین موكوم بكەت، و دا ببیتە مزگینی و ڕاستەڕێیی بۆ موسلمانان.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَقَدۡ نَعۡلَمُ أَنَّهُمۡ يَقُولُونَ إِنَّمَا يُعَلِّمُهُۥ بَشَرٞۗ لِّسَانُ ٱلَّذِي يُلۡحِدُونَ إِلَيۡهِ أَعۡجَمِيّٞ وَهَٰذَا لِسَانٌ عَرَبِيّٞ مُّبِينٌ
103. و ب سویند ئەم دزانین كو ئەو دبێژن: [ئەڤێ قورئانێ] مرۆڤەك [بەنی ئادەمەك نە ملیاكەتەك وەكی ئەو دبێژیت] نیشا وی ددەت. [ئەڤە دێ چاوا كەڤتە بەرێك] و ئەوێ هزرا وان بۆ دچیت [كو وی موحەممەد یێ فێری قورئانێ كری]، زمانێ وی بیانی و نە عەرەبییە [چو ژ ڕەوانبێژییا عەرەبی نوزانیت]، و ئەڤ قورئانە زمانەكێ عەرەبی یێ خودان بەیان و فەساحەتە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا يَفۡتَرِي ٱلۡكَذِبَ ٱلَّذِينَ لَا يُؤۡمِنُونَ بِـَٔايَٰتِ ٱللَّهِۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡكَٰذِبُونَ
105. ئەو درەوان دكەن ئەوێت باوەرییێ ب ئایەتێت خودێ [قورئانێ] نەئینن، [ڤێجا چاوا درەو دێ كەڤتە ڕەنگێ پێغەمبەری و ئەو كەسێ ئێكێیە باوەری ب قورئانێ ئینایی] و ئەڤێت هۆ دبێژن ئەون درەوكەر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَن كَفَرَ بِٱللَّهِ مِنۢ بَعۡدِ إِيمَٰنِهِۦٓ إِلَّا مَنۡ أُكۡرِهَ وَقَلۡبُهُۥ مُطۡمَئِنُّۢ بِٱلۡإِيمَٰنِ وَلَٰكِن مَّن شَرَحَ بِٱلۡكُفۡرِ صَدۡرٗا فَعَلَيۡهِمۡ غَضَبٞ مِّنَ ٱللَّهِ وَلَهُمۡ عَذَابٌ عَظِيمٞ
106. هەر كەسێ پشتی باوەری ئینانێ باوەرییێ ب خودێ نەئینیت [و گاور ببیت]، ژ بلی وی یێ خورتی لێ هاتییە كرن و دلێ وی یێ تژی باوەری، بەلێ ئەوێ دلێ وی بۆ گاورییێ ڤەببیت و پێ خۆش ببیت، غەزەب و كەربا خودێ ل سەر وان بیت، و ئیزایەكا مەزن بۆ وان هەیە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
أُوْلَٰٓئِكَ ٱلَّذِينَ طَبَعَ ٱللَّهُ عَلَىٰ قُلُوبِهِمۡ وَسَمۡعِهِمۡ وَأَبۡصَٰرِهِمۡۖ وَأُوْلَٰٓئِكَ هُمُ ٱلۡغَٰفِلُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
لَا جَرَمَ أَنَّهُمۡ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ هُمُ ٱلۡخَٰسِرُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ هَاجَرُواْ مِنۢ بَعۡدِ مَا فُتِنُواْ ثُمَّ جَٰهَدُواْ وَصَبَرُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٞ
110. پاشی ب ڕاستی خودایێ تە بۆ ئەوێت مشەخت بوویین [ژ مەكەهێ] پشتی هاتینە ئیزادان، پاشی [پشتی مشەختبوونێ] جیهاد كرین، و سەبر [ل سەر جیهادێ] كێشایین، ب ڕاستی خودایێ تە پشتی ڤێ [مشەختبوون و جیهاد و سەبركێشانێ] یێ گونەهـ ژێبەر و لێنەگر و دلۆڤانە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
۞ يَوۡمَ تَأۡتِي كُلُّ نَفۡسٖ تُجَٰدِلُ عَن نَّفۡسِهَا وَتُوَفَّىٰ كُلُّ نَفۡسٖ مَّا عَمِلَتۡ وَهُمۡ لَا يُظۡلَمُونَ
111. [بینە بیرا خۆ] ڕۆژا هەر كەسەك دئێت [كو ڕۆژا قیامەتێیە] و د بەر خۆ ب تنێدا جڕەبڕێ دكەت، و جزایێ كارێ هەر كەسەكی دێ ئێتە دان و ستەم ل وان نائێتەكرن [نە خێرێت وان كێم دبن، نە ژی خرابی ل سەر وان زێدە دبن].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَضَرَبَ ٱللَّهُ مَثَلٗا قَرۡيَةٗ كَانَتۡ ءَامِنَةٗ مُّطۡمَئِنَّةٗ يَأۡتِيهَا رِزۡقُهَا رَغَدٗا مِّن كُلِّ مَكَانٖ فَكَفَرَتۡ بِأَنۡعُمِ ٱللَّهِ فَأَذَٰقَهَا ٱللَّهُ لِبَاسَ ٱلۡجُوعِ وَٱلۡخَوۡفِ بِمَا كَانُواْ يَصۡنَعُونَ
112. و خودێ [خەلكێ] گوندەكی دكەتە نموونە، ژین و ژیارا خۆ تەنا و تەسەل دبۆراندن، و ژ هەمی ڕەخانڤە ڕزقەكێ بەرفرەهـ بۆ وان دهات، بەلێ شوینا شوكور و سوپاسییا خودێ بكەن، نیعمەت و كەرەمێت وی [یێت خودێ] نەئینانە بەر چاڤێت خۆ و نە شوكوراندن. خودێ ژی كراسێ برسێ و ترسێ كرە بەر وان و ژار و ژیر كرن، ژ بەر وان كار و كریارێت ئەوان دكرن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا حَرَّمَ عَلَيۡكُمُ ٱلۡمَيۡتَةَ وَٱلدَّمَ وَلَحۡمَ ٱلۡخِنزِيرِ وَمَآ أُهِلَّ لِغَيۡرِ ٱللَّهِ بِهِۦۖ فَمَنِ ٱضۡطُرَّ غَيۡرَ بَاغٖ وَلَا عَادٖ فَإِنَّ ٱللَّهَ غَفُورٞ رَّحِيمٞ
115. ب تنێ [گۆشتێ] مرار و خوین [یا ڕۆن] و گۆشتێ بەرازی، و یێ نە بۆ خودێ هاتییە سەرژێكرن، ل سەر هەوە هاتییە حەرامكرن، بەلێ یێ نەچار و مەجبوور بیت [ئەڤێت بۆری بخۆت]، ب وی شەرتی دل ل سەر نەبیت و ژ هەوجەیییێ نەبۆرینیت [خودێ لێ ناگریت چونكی]، ب ڕاستی خودێ گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَلَا تَقُولُواْ لِمَا تَصِفُ أَلۡسِنَتُكُمُ ٱلۡكَذِبَ هَٰذَا حَلَٰلٞ وَهَٰذَا حَرَامٞ لِّتَفۡتَرُواْ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَۚ إِنَّ ٱلَّذِينَ يَفۡتَرُونَ عَلَى ٱللَّهِ ٱلۡكَذِبَ لَا يُفۡلِحُونَ
116. نەكو هوین ژ درەو [بێ بەلگە و نیشان] ڤی حەلالكەن و ڤی حەرامكەن و بێژن: ئەڤە دورستە [حەلالە] و ئەڤە نەدورستە [حەرامە]، دا هوین پێ درەوان ژ كیسێ خودێ بكەن. ب ڕاستی ئەوێت درەوان ب ناڤێ خودێ دكەن سەرفەراز نابن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
مَتَٰعٞ قَلِيلٞ وَلَهُمۡ عَذَابٌ أَلِيمٞ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَعَلَى ٱلَّذِينَ هَادُواْ حَرَّمۡنَا مَا قَصَصۡنَا عَلَيۡكَ مِن قَبۡلُۖ وَمَا ظَلَمۡنَٰهُمۡ وَلَٰكِن كَانُوٓاْ أَنفُسَهُمۡ يَظۡلِمُونَ
118. و ل سەر جوهییان ژی، ئەو تشتێ بەری نوكە مە بۆ تە گۆتی [كو حەرامە] مە حەرام كرییە. و مە ب ڤێ [حەرامكرنێ] ستەم ل وان نەكرییە، بەلێ وان ب خۆ ستەم ل خۆ دكر.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ثُمَّ إِنَّ رَبَّكَ لِلَّذِينَ عَمِلُواْ ٱلسُّوٓءَ بِجَهَٰلَةٖ ثُمَّ تَابُواْ مِنۢ بَعۡدِ ذَٰلِكَ وَأَصۡلَحُوٓاْ إِنَّ رَبَّكَ مِنۢ بَعۡدِهَا لَغَفُورٞ رَّحِيمٌ
119. پاشی ب ڕاستی خودایێ تە بۆ ئەوێت ژ نەزانین گونەهـ كرین، و پشتی هنگی پەشێمان بوویین و تۆبە كرین و كار و كریارێت قەنج كرین، ب ڕاستی خودایێ تە پشتی ڤێ [پەشێمانی و تۆبەكرنێ] گونەهـ ژێبەر و دلۆڤانە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ إِبۡرَٰهِيمَ كَانَ أُمَّةٗ قَانِتٗا لِّلَّهِ حَنِيفٗا وَلَمۡ يَكُ مِنَ ٱلۡمُشۡرِكِينَ
120. ب ڕاستی ئیبراهیم، ب تنێ، ملەتەك بوو [ئانكو قەنجییا ملەتەكی ل دەڤ وی ب تنێ هەبوو، یان زانایێ خێرێ بوو، و هەچیێ د دویڤڕا هاتی بۆ خۆ (خێر) ژێ وەرگرتییە، یان د وی شەریعەتیدا یێ زانا بوو ئەوێ خودێ بۆ هەمی ملەتان هنارتی، یان وەختەكی ئەو ب تنێ خودان باوەر بوو، و مرۆڤێت وی هەمی د گاوربوون] ل بەر ئەمرێ خودێ یێ ڕاوەستایی بوو، و ژ خواری و خرابییێ یێ ڤەدەر بوو، و ئەو ب خۆ ژی نە ژ موشركان بوو.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
شَاكِرٗا لِّأَنۡعُمِهِۚ ٱجۡتَبَىٰهُ وَهَدَىٰهُ إِلَىٰ صِرَٰطٖ مُّسۡتَقِيمٖ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَءَاتَيۡنَٰهُ فِي ٱلدُّنۡيَا حَسَنَةٗۖ وَإِنَّهُۥ فِي ٱلۡأٓخِرَةِ لَمِنَ ٱلصَّٰلِحِينَ
122. و مە د دنیایێدا كەرەم د گەل كر [كرە پێغەمبەر، یان كوڕێت باش دانێ، یان ناڤدێركر د ناڤ هەمی دیناندا، یان ئەو كەرەم گۆتنا مەیە دەمێ ئەم دبێژین: (كما صلیت علی ابراهیم)] و ب ڕاستی ئەو د ئاخرەتێدا ژ بەحەشتییانە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّمَا جُعِلَ ٱلسَّبۡتُ عَلَى ٱلَّذِينَ ٱخۡتَلَفُواْ فِيهِۚ وَإِنَّ رَبَّكَ لَيَحۡكُمُ بَيۡنَهُمۡ يَوۡمَ ٱلۡقِيَٰمَةِ فِيمَا كَانُواْ فِيهِ يَخۡتَلِفُونَ
124. ب ڕاستی شەنبی ل سەر وان ب تنێ هاتە دانان [كو ڕێزێ لێ بگرن و شۆل تێدا نەكەن] ئەوێت تێدا ژێك جودا بوویین، و ب ڕاستی ڕۆژا قیامەتێ خودایێ تە دێ حوكمی و بڕیارێ د ناڤبەرا واندا كەت ل سەر وی تشتێ ئەو تێدا ژێك جودا.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
ٱدۡعُ إِلَىٰ سَبِيلِ رَبِّكَ بِٱلۡحِكۡمَةِ وَٱلۡمَوۡعِظَةِ ٱلۡحَسَنَةِۖ وَجَٰدِلۡهُم بِٱلَّتِي هِيَ أَحۡسَنُۚ إِنَّ رَبَّكَ هُوَ أَعۡلَمُ بِمَن ضَلَّ عَن سَبِيلِهِۦ وَهُوَ أَعۡلَمُ بِٱلۡمُهۡتَدِينَ
125. و ب حیكمەت [ئانكو ب ئاخڤتنا بنەجهـ و موكوم و ب دەلیل و نیشان و ب نەرمی و ب ئاوایەكێ كارلێكەر] و شیرەتا قەنج [كو پێ بزانن تە ب وان شیرەتان خێرا وان دڤێت، و تە چو مەرەمێت دی نینن یان ژی ب قورئانێ ئەوا كو ئەو ب خۆ حیكمەت و شیرەتكارەكا قەنج]، بانگهلدێرە بۆ ڕێكا خودایێ خۆ [كو ئیسلامە]، و ب وێ ڕێكێ دان و ستاندنێ د گەل وان بكە یا ژ هەمییان چێتر. ب ڕاستی خودایێ تە چێتر دزانیت كا كینە ڕێكا وی بەرزەكرین، و كا كینە ڕاستەڕێ بوویین [ئانكو خودێ چێتر وان دنیاسیت، یێ خێر تێدا بیت دێ ڕاستەڕێ كەت، و یێ گومڕا بیت ڕاستەڕێیییا وی نە ب تەیە].
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَإِنۡ عَاقَبۡتُمۡ فَعَاقِبُواْ بِمِثۡلِ مَا عُوقِبۡتُم بِهِۦۖ وَلَئِن صَبَرۡتُمۡ لَهُوَ خَيۡرٞ لِّلصَّٰبِرِينَ
126. و ئەگەر هەوە تۆلڤەكرن ڤیا ڤێجا هندی (تەمەتی) ئەوا ب سەرێ هەوە هاتی تۆلێ بستینن، و ئەگەر هوین سەبرێ بكێشن [و یێ بەرانبەری خۆ ئازابكەن و تۆلێ ژێڤەنەكەن، پشتی هوین سەردەستی وی دبن]، نێ ئەڤە بۆ بێنفرەهان باشتر و چێترە.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وَٱصۡبِرۡ وَمَا صَبۡرُكَ إِلَّا بِٱللَّهِۚ وَلَا تَحۡزَنۡ عَلَيۡهِمۡ وَلَا تَكُ فِي ضَيۡقٖ مِّمَّا يَمۡكُرُونَ
127. و سەبرا خۆ بكێشە [ل سەر وێ ئەزیەتا بۆ تە چێ دبیت] و ئەگەر سەبرا تە ژ خودێ نەبیت، بێ هاریكارییا وی سەبرا تە سەرناگریت، و خەما وان نەخۆ [گاڤا باوەری نەئینان] و دلتەنگ نەبە ژ بەر پیلان و ئۆیینێت ئەو ددانن.
تەفسیرە عەرەبیەکان:
إِنَّ ٱللَّهَ مَعَ ٱلَّذِينَ ٱتَّقَواْ وَّٱلَّذِينَ هُم مُّحۡسِنُونَ
تەفسیرە عەرەبیەکان:
وه‌رگێڕانی ماناكانی قورئانی پیرۆز - وەرگێڕاوی کوردی کرمانجی - پێڕستی وه‌رگێڕاوه‌كان
وەرگێڕاوی ماناکانی قورئانی پیرۆز بۆ زمانی کوردی - کرمانجی، وەرگێڕان: ئیسماعیل سگێری.